De Gids. Jaargang 117

[p. 2]

Ten geleide

Negen letterkundige en algemeen-culturele tijdschriften hebben zich verenigd in deze gemeenschappelijke uitgave. Voor ditmaal hebben zij afstand gedaan van een eigen nummer van hun maandblad. In de plaats van het Aprilnummer van de jaargang 1954 treedt dit bijzondere nummer, samengesteld door een gemeenschappelijke redactie uit hun midden.

Wat ons tot deze ongewone daad heeft gebracht, is de behoefte uitdrukking te geven aan het bij vele Nederlandse kunstenaars opgekomen verzet tegen de disqualificatie van de 5de Mei, onze nationale feestdag, tot ‘nationale snipperdag’ en aan het gevoel van onbehagen dat ons bekruipt bij een terugblik van 5 Mei 1954 naar 5 Mei 1945.

In de klem der bezettingsjaren hebben wij bij alle verschillen van gezindheid elkaar menigmaal in éénzelfde geest gevonden. Het is die geest die ons vandaag weer bijeenbrengt. Van oordeel, dat één dag in het jaar de productie mag stilstaan voor de bezinning op de hoge waarde van de mens en van het volksbestaan en dat geen dag beter in dienst hiervan gesteld kan worden dan die waarop ons volk de zwaarste vernederingen van de mens en de vernietiging der natie te boven kwam, willen wij tot behoud, herstel en vernieuwing van de viering van onze bevrijding opwekken.

Daar de hier samenwerkende tijdschriften van verschillende gedachtengangen uit geleid worden, kan men niet verwachten dat elke redactie van een deelnemend tijdschrift iedere bijdrage onderschrijft. Alle redacties staan echter ten volle achter het besluit om in deze gemeenschappelijke aflevering zoveel mogelijk kunstenaars van verschillende richting aan het woord te laten, die ieder voor hun eigen bijdrage verantwoordelijk zijn.^*

Het aantal schrijvers dat gevolg gaf aan onze uitnodiging om mede te werken was verrassend groot. Helaas liet de omvang van deze aflevering niet toe alle bijdragen te plaatsen. Ook waren er verscheidene auteurs die in principe hun medewerking toezegden, doch er niet in slaagden iets te schrijven dat in het kader van deze aflevering paste. En tenslotte zal het gebrek aan ervaring in het samenstellen van een dergelijke uitgave en het korte tijdsbestek, waarin dit moest gebeuren, ongetwijfeld tot gevolg hebben gehad dat niet iedereen werd uitgenodigd die hier aanwezig behoorde te zijn.

Naast de Nederlandse kunstenaars, die aan deze zijde van onze bevrijding het besef willen wakker houden van wat vrijheid voor de mens betekent,⁺

* Twee van de zeven leden van De Gids-redactie, namelijk Prof. Dr B.A. van Groningen en Prof. Mr A.N. Molenaar, zien in het besluit van de Regering met betrekking tot de viering van de nationale feestdag generlei disqualificatie van de bevrijdingsdag. Zij hebben geen bezwaar gemaakt tegen herdenking van die dag in een gemeenschappelijk nummer van Nederlandse tijdschriften; dit nummer te gebruiken om protest aan te tekenen tegen de zogenaamde disqualificatie gaat echter verder dan zij met hun verantwoordelijkheid als redacteur overeen kunnen brengen. Uit dit standpunt vloeit voort, dat zij de titel die aan dit nummer werd gegeven, niet kunnen aanvaarden.

+ H. Baars matroos 2e kl. K.M. † 12 Mei 1940

[p. 3]

verdienen zij een plaats in dit nummer die dit met de inzet van hun leven reeds aan gene zijde van de bevrijding hebben gedaan; zij zijn hier vertegenwoordigd op iedere bladzijde. In chronologische volgorde markeren de simpele namen van slachtoffers van de Duitse bezetting deze pagina's, willekeurig gekozen uit allerlei plaatsen, uit allerlei beroepen, van allerlei leeftijden, van allerlei overtuigingen en als symbool voor allen.

Tot slot past hier, namens de negen redacties, een woord van dank aan de uitgevers, zonder wier medewerking zij niet in staat zouden zijn geweest het plan tot uitgeven van het gemeenschappelijk tijdschriftnummer Nationale Snipperdag ten uitvoer te brengen.

De samenwerkende redacties⁺

+ H.J. Lever, soldaat 24 R.I. † 13 Mei 1940