De Gids. Jaargang 96

[p. 294]

Buitenlandsch overzicht

Omneveld uitzicht.
26 Januari 1932.

Amerika, waarschuwend dat zijn Europeesche schuldenaars geen kwijtschelding te wachten hebben, bepaalt Frankrijk's houding ten opzichte van Brüning's verklaring, dat Duitschland de herstelbetalingen in geen geval hervatten zal. Had hij die verklaring nagelaten, zijne regeering zou vermoedelijk reeds niet meer bestaan. Had Frankrijk haar anders dan afwijzend beantwoord, Laval's regeering zou vermoedelijk niet meer bestaan. Hoover kijkt naar het Congres en Brüning naar de nazi's en Laval naar het Palais Bourbon. Oplossen doen die nationale instanties niets; alleen maar eischen stellen. Voor een oplossing moet men bijeenkomen; - het zou in den Haag gebeurd zijn; later heette het te Lausanne, maar ten slotte is er zelfs geen bijeenkomst van laval en Mac Donald op kunnen overschieten. Men wist hoe onvereenigbaar de eischen lijken en is huiverig door eene bijeenkomst zonder bevredigenden afloop de tegenstellingen te verscherpen. Vooralsnog vermijden Brüning, Laval en Hoover elk in eigen land een conflict door onverzoenlijk te doen. Evenwel is het in confesso dat Duitschland thans de betalingen niet kan hervatten en zal er dus uit het plan-Young een moratoriumsverlenging moeten worden gehaald, die niet anders doet dan de noodzakelijke beslissing verschuiven. Over de modaliteiten dezer verschuiving wordt thans tusschen Londen en Parijs druk onderhandeld. Zoodra men het eens is, zal eene ontmoeting van Laval met Mac Donald dit feit bezegelen. Maar men is het nog niet eens: Laval wil het bij eene verlenging van het moratorium laten berusten, Engeland in beginsel uitgemaakt zien, dat eene her-

[p. 295]

stelconferentie althans in Juni a.s. zal volgen. Het lijkt er naar, of het eene toezegging in dezen zin aan Duitschland heeft gedaan of althans voorgespiegeld.

Dat er onderwijl weder een zitting van den Volkenbondsraad is geopend, trekt nauwelijks de aandacht meer. In den tijd dat Chamberlain, Briand en Stresemann elkander daar plachten te ontmoeten, werden er te Genève zaken gedaan; - in de afgeloopen maanden hebben de ministerpresidenten elkander direct in elkanders hoofdsteden bezocht (zonder dat deze methode tot dusver eenige heugelijke gevolgen heeft opgeleverd), en nu blijven zij van de Raadszitting weg; slechts Polen, Spanje en Zuidslavië zij daar nu door hun ministers van buitenlandsche zaken vertegenwoordigd. De Raad gaf te kennen dat hij hoopte, bij een volgende gelegenheid Briand terug te zullen zien (wiens titel van permanent gedelegeerde van Frankrijk voor ditmaal een klank is gebleven), en heeft verder kunnen constateeren ‘dat de staatkunde der Chineesche en Japansche regeeringen niet gewijzigd is’. Japan herhaalt dat het geen annexatiegedachten koestert en ‘natuurlijk’ Mantsjoerije (behalve de spoorwegzone) weer ontruimen zal, zoodra het bandietenwezen daar geen maatregelen van zelfverdediging meer noodzakelijk maakt, ‘doch de ontruiming zal niet zoo snel kunnen geschieden als men in September wel aangenomen had’. Nu Japan de reinigingstaak eenmaal ter hand genomen heeft, zal het die voltooien: men kan niet de kans loopen er een ander jaar opnieuw mede te moeten beginnen. Het rapport der commissie van onderzoek moge onderwijl den Raad in staat stellen, ‘op bevredigende wijze de aangelegenheden van Mantsjoerije te bespreken’. (Van Chineesche zijde intusschen eene klacht, dat deze commissie van onderzoek nog niet eens is vertrokken). En middelerwijl breidt het Japansch-Chineesch conflict zich uit tot Sjanghai; een nieuwtje door Paul Boncour met den lieven wensch bejegend, dat men toch alsjeblieft voorzichtig zal zijn....

Brüning's poging om de verkiezing van een Rijkspresident van het volk naar den Rijksdag over te brengen, is op de weigering van Hitler en Hugenberg afgestuit. Thans doet Brüning

[p. 296]

moeite, Hindenburg tot den candidaat van alle partijen zonder onderscheid (buiten de communisten) te doen verklaren, doch Hitler en Hugenberg willen eene candidatuur-Hindenburg slechts steunen, indien tegelijk het kabinet-Brüning verdwijnt. Met den naam van hun tegencandidaat komen zij echter niet voor den dag. Intusschen blijven bloedige incidenten het voortduren eener hevige spanning in Duitschland bewijzen. Twee jonge communisten schieten in Moabit een propagandist der nazi's dood, en de nazi's van hun zijde plegen doodslag en geweld te Reinickendorf. Zulke berichten bevat de courant letterlijk iederen dag.

De ontwikkeling der moreele factoren die de ontwapeningsconferentie, welke nu eerstdaags staat aan te vangen, kunnen doen slagen, schijnt in de jongste weken geen gelukkige geweest. Met name in het Fransche parlement zijn schrille wanklanken vernomen; - soms zou men denken dat het Fransche publiek al heel weinig vermoedt wat er in de wereld omgaat. Fransche stemmen die Kamer en Regeering tot bezinning aansporen ontbreken niet, maar zijn ver in de minderheid. En de verwijdering van Briand uit de regeering, juist vóór de ontwapeningsconferentie beginnen zal, spelt geen goeds. Over het geheel een kille nevelmaand, waarin wel vele handen uitgestoken zijn, maar weinige houvast gevonden hebben.

C.