Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

[p. *2]

Priuilegie.

KAERLE byder gratien Godts Roomsch Keyser altijts vermeerder srijcx, Coninck van Germanien, van Castille, van Leon, van Grenaden, van Arragon, van Nauarre, van Napels, van Cecille, van Maillorcke, van Sardeyne, vanden Eylanden van Indijen, ende Vastelande vander zee Occeane, Eertshertoghe van Oistenrijck, Hertoghe van bourgoingnen, van Lothrick, van Brabant, van Lemburch, van Luxemburch, ende van Gelre, Graue van Vlaenderen, van Artois, van Bourgoingnien, Palsgraue, ende van Henegauwe, van Hollant, van Zeelant, van Ferrette, van Haguenault, van Namen ende van Zuytphen, Prince van Zwaeue, Marcgraue des heylichs Rijcx, Heere van Vrieslant, van Salins, van Mechelen, vanden stadt steden, ende landen van Vuytrecht ouerijssel, ende Groeninghen, Ende dominateur in Asie, ende in Affrijcke. Onsen zeere lieuen ende ghetrouwen den hoofde President, ende luyden van onsen secreten Rade. President ende luyden van onsen grooten Rade. Cancellier, ende luyden van onsen Rade in Brabant. President ende luyden van onser camere vanden rade in Vlaenderen. Stadt houderen eersten ende anderen luyden van onsen raden in Hollandt, ende Vuytrecht Rentmeesters van bewest ende beoisterschelt in Zeelant, Baillius van Ghendt, Brugghe, ende Ypre. Scouteeten van Brugghe, ende allen anderen onsen Iusticieren ende Officieren, wien dit aengaen sal moghen, oft hueren stedehouderen, saluyt ende dilectie. Wy hebben ontfaen die ootmoedighe supplicatie van M. Bertholomeus Grauius meester inden arten, gesworen printer ende boeck vercooper binnen der Vniuersiteyt van Loeuen, inhoudende, hoe dat hy met anderen onsen openen brieuen in date .xxix. dach Augusti Anno duysent vijfhondert sessenveertich, is gheadmitteert, om inder voerscreuen stadt den stijl van prenten, ende boeckvercoopen te exerceren onder den eedt by hem ghedaen, ende inde selue openen brieuen begrepen. Midts den welcken, ende gheconsidereert dat by onse ordinancien groote menichte van Bybelen, soe Latijntsche, Duytsche, als Walsche, sijn ghecondempneert ende verboden gheweest, ende auderen redenen in anderen onsen openen brieuen van ottroye den suppliant verleent in date .ix. in Nouembre duysent vijfhondert sessenveertich begrepen, ons ghelieft heeft den suppliant specialen oorloff ende consent te gheuene, om de voerscreuen Bybelen, te wetene, doude, ende nyeuwe Testament in Latijn, Walsche, ende Duytsche talen te moghen printen, vercoopen, ende distribueren, ouer allen onsen landen ende heerlicheyden, soo hem dat goetduncken soude, behoudelijck dat al vooren ende eer die voerscreuen suppliant de voerscreuen Bybelen soude moghen prenten, vercopen, ende distribueren, soude de menuten inden voerscreuen drie talen thoonen den weerdighen onsen wel beminden, meester Ruwaert Tapper van Enchuysen doctuer inder Godtheyt, ende Deeken inder Collegiaelder kercke van Sinte Peeters tot Loeuen, ende meester Peeter Curtius, oock doctuer inder Godtheyt, ende Pastoer der seluer kercke, die welcke byden seluen openen brieuen wy ghecommitteert hebben, om de selue menuten te visiteren ende teekenen, al eer de selue gheprent souden moghen worden. Ende heeft ons oock ghelieft bijden voerscreuen brieuen te interdiceren, ende verbieden allen anderen printers, ende boeck vercoopers, wie sij sijn, de voerscreuen Bybelen int gheheel oft in deele, te wetene doude ende nieuwe Testament inde voerscreuen drie talen, nae te printen, vercoopen, oft distribueren in onsen landen, ende heerlicheyden, binnen den tijt van drie iaren doen naestcomende, naerder blijckende byden seluen openen brieuen daer aff zijnde in date als bouen. Nu rest dat die voerscreuen suppliant tot zijnen grooten coste, ende moeyte die Latijnsche Bybelen, heeft doen corrigeren by den Deken ende andere vander faculteyt vander Godtheyt binnen der voerscreuen stadt van Loeuen daer toe ghecommitteert. Ende vuyten Latijnschen Bybel alsoo bijden voerscreuen ghecommitteerde ghecorrigheert zijnde, van nieuws doen translateren den Bybel in Duytsche, ende in Walsche talen. Maer want om tselue te doen vele tijts ghegaen is, soo is ghebuert dat den voerscreuen Latijnsche Bybel eerst voldruckt is gheweest int eynde van Octobre anno vijfthienhondert ende seuenenveertich. Ende den Duytschen Bybel noch ter tijt niet en is voldruct. Ende den Walschen noch niet teenemale ghetranslateert, ende alsoo niet begonst te drucken, noch en heeft apparentie dat de selue binnen eenen haluen iare ghereet sal zijn om drucken. Midts welcken die voerscreuen suppliant ware ghescapen te vallen in seer groot verlies, schaden ende interesten. Ten ware dat hem den voerscreuen tijt van drie iaren by ons worde gheprolongeert, want naer dien hy tot zijnen grooten, ende excessiuen costen ende moeyte die voerscreuen Bybelen zoude hebben respectiue doen corrigeren, ende translateren, naer den rechten ende gheapprobeerden text, zouden eenighe printers hen voorderen de selue nae te drucken, ende soo hen den cost te vooren ghedaen souden wesen, soude de macht hebben die beeter coop te gheuen dan de suppliant. Midts welcken den suppliant de selue Bybelen soude gheraken opde hant te blijuen, tot zijnder totaelder destructie, ende verderffenisse. Ons daer omme ootmoedelijck biddende, dat ons ghelieuen wille, den voerscreuen tijt van drie iaren noch te verlenghen van acht iaren nae dexpiratie vanden voerscreuen drie iaren.

Soo eest dat wy de saken voerscreuen ouer ghemerct, gheneghen wesende ter bede, ende begheerte vanden voerscreuen suppliant, hebben om den voerscreuen redenen, ende anderen ons daer toe porrende, de voerscreuen interdictie ghedaen by onsen voerscreuen anderen brieuen allen Printers, boeck-

[p. *3]

vercoopers, ende anderen wie sij zijn, de voerscreuen Bybelen int gheheel, oft in deele, te wetene het Oude, ende Nieuwe Testament, inder voerscreuen drie talen nae te printen, vercoopen, oft distribueren, inden voerscreuen onsen landen, ghecontinueert, ende verlinght, continueren, ende verlenghen vuyt onse zonderlinghe gratie by desen, voer eenen anderen tijt, ende termijn van drie iaren naestcomende, beghinnende ende ingaende ter expiratie vanden voerscreuen drie iaren den voerscreuen suppliant gheaccordeert, by onsen voerscreuen brieuen van ottroy, willende dat hy vanden inhouden van dien sal moghen ghebruycken ende vseren. Ontbieden v daeromme, ende beuelen, ende een ieghelijck van v, zoe hen toebehooren sal, dat ghy van dese onse gratie, ende continuatie, ende vanden inhouden van onsen voorscreuen anderen brieuen, doet, laet, ende ghedooght den voorscreuen suppliant, rustelick ende vredelijck ghenieten, ende ghebruycken, Cesserende allen beletten ende wedersegghen ter contrarien, Want ons alsoo belieft, Ghegheuen in onse stadt van Bruessel, den elfsten dach van Augusto, Int iaer ons Heeren duysent vijfhondert ende achtenveertich, van onsen Keyserijcke tneghenentwintichste, ende van onsen Rijcken van Castille, ende andere tdrijendertichste.

Ende aldus onderscreuen Bijden Keyser in zijnen Rade.

Ende onderteekent L. De Zoete.

Met dierghelijcke Priuilegie eest oock verboden dat niemant sonder den voerseyden M. Bartholomeum, die voerseyde boecken in onsen Hertoochdom van Brabant en drucke, oft elders ghedruct inbrenghe, distribuere, noch en vercoope, op die voerseyde pene ende verbuerte, den termijn van iaren als bouen ghenoemt, alsmen dat breeder sien mach in onse brieuen. Te Bruesel verleent Anno. M.D. ende XLVIII. In Augusto den elfsten dach.

Gheteekent. L. de Zoete.