Geuzenliedboek

246.
Oranje Roock: onder de vlaemsche Biekorf, verdryvende de gantsche swerm der Roomsche Honigslickers, ⁺

Op de Toon: Hebbense dat ghedaen, doense doense.

Alweer geen deegh, de Kuyp is leegh ^1.
Wie heeft het speck gestolen, speck gestolen
Dat Flip Neef ^3. dese Rover kreegh
Hy briedt hem op de kolen,
Wel de droes wat raet, Jaepje, Jaepje
Wel de droes wat raet,
Dit valt te quaet.

+ No. 246. Naar V. Ook in W. IJ. Bij V.L. CCXVII.
Het lied is van 1644, dadelik na de verovering van Sas van Gent door Frederik Hendrik, 7 Sept. 1644.
De melodie in Pers, Bellerophon (1669) II. 187 en Scheltema Nederl. Liederen, bl. 239. Vgl. Van Duyse II, 1128, 1132.
Opschrift. V Biekof en Koomsche, drukfouten, waarvan de eerste door W is overgenomen.
Het beeld van de bijenkorf en de bijen is zeker wel een herinnering van Marnix' werk.

1. De eerste strophe bevat de klacht van een geestelike,

3. Flip Neef: de Koning van Spanje.

[p. 303]

 

Sta stil myn Heer, hier schuylt noch meer ^8.

 

Och tis hier slecht geschapen, slecht geschapen

10

Daer leyt de Meel-pot mee om veer

 

Wie sal de Pap op rapen,

 

Heeft de Pot geen scha, Fransje, Fransje ^12.

 

Heeft de Pot gheen scha,

 

Kijck toe, och Ja.

 

 

15

Wat droes is dit, woont hier een smit ^15.

 

Wel wat beduyt dit roken, duyt dit roken,

 

Kniel Jasper kniel, ay lieve bid

 

'tBegint hier heel te smoken,

 

Hoorje gheen gewach, luyster, luyster

20

Hoorje gheen ghewach

 

Sta stil, ach, ach.

 

 

 

Wat ^22. naer geraes, het Landt van Waes ^22.

 

En 't Schelde schijnt te huyle, schijnt te huyle

 

Help Sint Eloy, en Sinter Claes,

25

Waer sal ick my verschuylen,

 

Ick ben heel bedeest, Heer-Oom, Heer-Oom

 

Ick ben heel bedeest

 

Voor dese gheest.

 

 

 

Komt Heyntje-man ^29., hier niet weer an ^29–42

30

De Bieje korf verstooren, korf verstooren

 

Ghewis hy is 't, och moeten dan

 

De Biejen dus versmooren?

 

Dat valt al te slecht, hellip, hellip

 

Dat valt al te slecht,

35

Help Heer en Knecht.

 

 

 

Mari bescherm, u Bieje swerm,

 

Of is u kracht verdweenen, kracht verdwenen

 

Of acht ghy niet meer op 't ghekarm

 

Op bidden noch op weenen?

40

'k Hou voor vast van Ja, Maertje, Maertje

 

'k Hou voor vast van Ja,

 

Of hellip dra.

 

 

 

Stil tis om niet, ey lieve siet ^43.

 

De schrale Biejen zweeven, Biejen zweeven,

45

Wel lieve beesjes dits verdriet,

 

Waer sul je nu van leven,

8. Hier spreekt de Roomse boer, Jasper.

12. Fransje is de vrouw van de boer.

15. Hier spreekt weer de geestelike, die de rook gewaar wordt.

22. Wat. Alle hebben Want, zeker wel drukfout; misschien ook was de oude lezing Vant.

22. Hier spreekt weer de boer.

29. Heyntje-man: Frederik Hendrik.

29–42 zijn weer woorden van de geestelike.

43. Met deze regel neemt de dichter, als een vaderlandslievend burger van het Sas, zelf het woord.

[p. 304]

 

Hier is bloem noch kruyt, wapen, wapen ^47.

 

Hier is Bloem noch kruyt,

 

U rijck is uyt.

 

 

50

Wel wat een spijt, hoe loopt de tijt,

 

Ghy die wel eer in lusten, eer in lusten

 

En weelde vloogh, mooght niet een mijt

 

In dijne korfven rusten:

 

Soo bijt u die Roock, Beesjes, Beesjes

55

Soo bijt u die Roock,

 

Als Roet en Loock.

 

 

 

Doch dese straf, komt nergens af

 

Dan van u dertel sweeven, dertel sweeven

 

Ghy vrat het Cooren, by het Kaf ^59.

60

Moest dijn versorgher leven,

 

Ja met Honigh-Raet, slickers, slickers,

 

Ja met Honigh-Raet,

 

Hebt g'u versaet.

 

 

 

Al schijnt ghy swack, dijn Angel stack

65

Ons soms door vel en spieren, vel en spieren,

 

Ghy socht staegh weelde en gemack ^66.

 

O al te snode dieren,

 

Des moet ghy nu door, hoorje, hoorje

 

Des moet ghy nu door,

70

Dat isser voor.

 

 

 

Ick had wel eer, naer u begheer, ^71:

 

Door schijn van soetigheden, soetigheden

 

Doch ghy bedriegt my nu niet meer,

 

Haesop, ick ben te vreden,

75

Tis nu aers als 't was, Suyje Suyje

 

Tis nu aers als 't was,

 

Int Gentsche Sas.

 

 

 

Het malle Liedt, singht ghy nu niet ^78.

 

Graef Willem in het schuytje, in het schuytje

80

En hoe hy Callo weer verliet,

 

Sus, Sus: nu heeft dat Fluytje

47. wapen: helaas.

59. De interpunctie in de drukken houdt soms meer verband met de melodie dan met de uitgedrukte gedachte, en is dan voor moderne lezers verwarrend. Zoo staat hier:

Ghy vrat het Coren by het Kaf,
Moest dijn versorgher leven,

66. gemack. V mack, drukfout, in de andere verbeterd.

71: Ik had vroeger verlangen naar u.

78. Zie over dit spotdicht van Spaanse kant op de grote nederlaag van Willem van Nassau in Juni 1638, Van Duyse II, 1127. Aldaar ook de enige strophe, die er van bekend is:

De Geusen, de Geusen
en die boose Fransen, boose Fransen,
sy quamen met veel schepen aen
om in Calloy te dansen.
Hebbense dat ghedaen,, doense, doense,
Hebbense dat ghedaen,, Geus neef comt aen.

[p. 305]

 

Vry een andre Toon, Jammer, Jammer

 

Vry een andre Toon:

 

Doch tis dijn loon.

 

 

85

Danck heb dien Held, die met gheweld

 

Dijn Korf heeft omghestooten, omgestooten

 

Dijn waren gelden daer gheen geldt,

 

Op 't Scheld wilt Schip niet vlooten, ^88:

 

Vliegh dan by u Maets, Quanten, Quanten,

90

Vliegh dan by u Maets,

 

Ick hou de Kaets. ^91:

88: Uw schip met koopwaar wil op de Schelde niet recht varen; uw nering is hier gedaan.

91: Ik heb het tot zover gewonnen; misschien met de bijgedachte: kom maar terug, als gij durft. De betekenis, die in het Ned. Wdb. VII, 765 voor kaats houden gegeven wordt, nl. ‘tegenstand bieden’ past hier altans niet.