Geuzenliedboek

242.
Orangiens Bellona: doort hart aen tasten, en Aprocheren op de groote Stadt Breda, verovert door zijn Hoogheyt den Prince van Orangien: ⁺

voys: Ach treurt nu myn bedroefde schapen.

Beroemt Breda, gy hooft stadt vande steden
Gelegen in het schoonste van het Landt
Brabantse pronck men heeft om u gestreden
Vant eerste dat de vryheyt wiert geplant.
Nu komt Orangien, wil u maken vry
Vant Jock van Spangien, en van slaverny

En eyst zijn Baronny.

+ No. 242. Naar V. Ook in W. IJ. Bij V.L. CCXIII.
De 21e Juni 1637 kwam Hendrik Casimir met een deel van het leger voor Breda, twee dagen later door Frederik Hendrik met de hoofdmacht gevolgd. De 10e October verliet het garnizoen de stad, nadat eerst reeds de geestelikheid vertrokken was.
Het lied is blijkbaar in het begin van het beleg gemaakt.
Den Singende Swaen (uitg. 1664) geeft bl. 501 de hier aangegeven zangwijze en de eerste regel van dit lied, benevens ‘Ha! que le ciel est contrair à ma vie’ als zangwijze voor een lied op Sinte Thomas, Apostel, beginnende: ‘Als onsen Heer was van de dood verresen’.

[p. 299]

 

Ghy zijt zijn erf, en hy u Erf-heer moedich

 

Verslaet u niet ^9. als ghy hem hooren komt ⁺

10

Hy draegt met Mars den blancken degen bloedig

 

Waer op den Leeu van Hollant stadig bromt,

 

Hy sal de Wallen, van de Stadt Breda

 

Haest neer doen vallen, en u komen na

 

Maer niet tot Borgers scha.

 

 

15

Ons Prince sal het spaensche nest omroeren

 

Dat dertien Jaren ons ghedwongen heeft,

 

En in u plaets de vryheyts Standaer voeren,

 

Waer door zijn Fame tot de Wolcken sweeft,

 

Maer u Maranen, syn hem wel gewent

20

By d'Indianen, Tot aen 'sWeerelts ent

 

Daer is syn Naem bekent.

 

 

 

Ons Bat'ryen, Reduyten en Loop-graven

 

Die syn nu veerdich en haest opgemaeckt

 

Het Grof-geschut de Paerden vast me draven

25

Of schoon het spaens Canon syn vlamme braect

 

Haest hoort gy brallen, 't braef Hollantse kruyt

 

Op uwe Wallen, dat het groot geluyt

 

Tot binnen Spangien stuyt ^28..

 

 

 

Maer spaenschen hoop en wilt niet verwondren

30

Of ghy met 't oor eens inder aerden lagh

 

Of ghy 't Canon in Hollant hoorde dondren

 

Zoo slaet een kruys, doch als 't wesen mach

 

Loopt uyt de Cellen, schelt den bel vry aen ³³

 

Wijd u Capellen, schuert den Moriaen

35

Want tis met u ghedaen.

 

 

 

Den Paus syn stoel die wil hem schier begeven

 

Zyn Jesuijten, och zy klouwen 't hooft,

 

De spaensen kroon die schijnt van angst te beven

 

Mits hem een schoone Parel wert berooft

40

Roemt dan Orangien, geeft syn hoogheyt lof,

 

Die 't trotse Spangien, snoeyt zyn wiecken of

 

En smijtse in het Stof.

9. verslaet u niet: schrik niet.

+ hooren komt, om het rijm voor hoort komen.

28. stuyt: weerklinkt.

33 vlg. Deze regels zijn verre van duidelik. De bedoeling schijnt te zijn: verlaat de Roomse kerk en Spanje. Loopt uyt de Cellen is dan: verlaat de kloosters. Schuert den Moriaen zou, met een onjuiste bijgedachte aan zijn piek schuren, kunnen betekenen: laat de Spanjaard, de Maraan lopen. Wijd u Capellen zou een drukfout voor Mijd kunnen zijn. Schelt (= scheldt) den bel aen zou kunnen zijn: beschimpt de zot. Maar het zijn alles zeer onzekere vermoedens.