Geuzenliedboek

[p. 275]

230.
Een nieu Liedt vande Bossche Maecht,, hoe zij aen den Coninck van Spangien klaegt, ⁺

op de Voys, Maximilianus de Bossu.

Philippus Coningh van Spangien goet,
Tot u doen ick mijn klachten,
Soo ghy my nu gheen bystant doet
Soo moet ick heel versmachten,
Ick wort ghequelt van een minnaer
Dat heeft gheduyrt soo menich Jaer,
Hy soeckt my te verkrachten.

Coningh

,
's Hertogen-bos hout u constant
En laet u niet verleyden,
Ick sal u niet laten in schandt
Maer sal mijn kans verbeyden,
Denckt hoe ghy in voor-leden tijdt
Van meenigh minnaer zijt ghevrijt
Die mosten doch al scheyden.

Maeght

,
'Tis waer den Graef van Holach kloeck, ^15.
Quam eens tot my wat praten,
Graef Maurits deed' oock een versoeck ^17.
Hy most my maghet laten,
Maer nu komt Prins Hendrick vailiant
Die heeft my hier den mey gheplant,
Weynich tot mijnder baten.

Coningh

,
's Hertoghen-bosch hout u constant
En wilt doch niet versaghen,
Ick sal u haest'lick doen bystant,
En dat in korte daghen,
Ick sal u helpen waer ick kan,
Ick heb noch ^27. hondert duysent man,
Die wil ick voor u waghen.

+ No. 230. Naar V. Ook in W. IJ. Bij V.L. CC. Het komt ook voor in het Nieuwe Bossche Geuse Lied-Boeck (1742), bl. 17.
Het lied is wel omstreeks het midden van Junie 1629 gemaakt. In vs. 40 toch wordt gezegd, dat Hendrik van den Berg tot ontzet zou komen. Deze nu was 13 Junie uit Brussel naar Turnhout gegaan om vandaar de opmarsch te beginnen. In dezelfde tijd hoorde men, dat een leger van de Keizer onderweg was; vgl. vs. 71.

15. Hiermede wordt wel de mislukte aanslag van de Graaf van Hohenlohe bedoeld, in 1585; vgl. n^o. 153, vs. 53.

17. Maurits heeft 's-Hertogenbosch tweemaal vruchteloos belegerd, in 1601 en in 1603.

27. noch ontbreekt in V.

[p. 276]

 

Maeght

,

 

Ick sorch ghy hebt te langh ghebeyt,

30

Wat wilt ghy nu beghinnen:

 

Nu den Prins sterck begraven leyt

 

Meynt ghy hem 'toverwinnen?

 

Al quaemt ghy met u gantsche macht,

 

't Is al om niet, ten helpt gheen kracht

35

Wilt u eerst wel versinnen.

 

 

 

Coningh

,

 

's Hertoghen-bosch Brabantsche maecht

 

Tot u ben ick gheneghen

 

Marquis Spinola mijn ghetrouwe knecht

 

Blijft te langh onder weghen

40

Graef Hendrick is nu Generael,

 

Hy sal de Geusen al te mael

 

In korten tijdt doen beven.

 

 

 

Maeght

,

 

Ey seght Marquis Spinola valiant

 

Waer hebt ghy dien ghelaten?

45

Of is hy by den Admirant

 

Dat zy te saem wat praten?

 

Of scheyt hy nu heel uyt den Krijch,

 

Of hebt ghy hem een Spaensche Vijch

 

Ghekoockt, tot uwer baten?

 

 

 

Coningh

,

50

's Hertoghen-bosch hout u ghestilt,

 

Ick mach van sulcks niet hooren,

 

My dunckt dat ghy Geus worden wilt ^52.

 

Of jeucken u de Ooren, ^53:

 

Of wilt ghy in u Ouderdom

55

Gheheel den Mantel hanghen om ^55.,

 

Soo ist moeyte verlooren.

 

 

 

Maeght

,

 

Ick ben een Maecht seer out bedaecht

 

Maer weet van geen afwijcken,

 

Die't my soo dickwils heeft ghevraecht

60

Die komt my nu bekijcken,

 

By nacht en dagh, ja t'aller uer,

 

Zoo komt hy spelen voor mijn deur,

 

Ick sach noyt zijns ghelycken.

52. Dit zegt hij, omdat zij van de Spaanse vijgen spreekt.

53: Of verlangt gij iets te horen? Wel vreemd, dat er geen enkele aanduiding is, wat zij dan zou willen horen. Misschien bedoelt hij: verliefde praatjes.

55. den mantel omhangen: zijn rokje omkeren, van mening veranderen.

[p. 277]

 

Cooningh

^64.,

 

Den Geus maeckt my den kop so dol

65

Mijn hert dat smelt van binnen,

 

Olden-zeel, en die stadt Grol ^66.

 

Moest ick hem laten winnen,

 

Verlies ick nu den Bosch playsant

 

Zoo sorgh ick voor gheheel Brabant,

70

Wat sal ick gaen beginnen.

 

 

 

Maeght

.

 

Neemt den Keyser tot uwer baet,

 

Met alle syn Krabaten ^72.,

 

En helpt my doch in desen staet,

 

Of k'moet myn Maegdom laten,

75

Prins Henderick al van Nassou,

 

Die biet my alle daegh syn trou

 

Hy sal my doch bepraten.

 

 

 

Cooningh

,

 

Wat helpt my al het Crijgs-ghewelt

 

Van Ruyters ende knechten,

80

Waer dat ick hoor, men roept om gelt

 

Of zy willen niet vechten:

 

'tKantoor ^82. is wegh, de beurs is leegh,

 

Hoe dat ick't maeck ten is gheen deegh,

 

Wat kan ick veel uyt-rechten.

 

 

 

Maeght

,

85

Zijn u Kantooren soo ontstelt

 

Ey laes wat moet ick hooren,

 

Speelen de Geusen met u ghelt,

 

Zoo ist met my verlooren,

 

Zoo is de kans met my ghedaen,

90

Mijn Maegdom sal in prijckel staen

 

Dat weet ick van te vooren.

 

 

 

Cooningh

,

 

Dat heeft den schalck Piet-Heyn gedaen

 

Wie sal ick't anders wijten,

 

Dat hy mijn Schepen swaer ghelaen

95

Nam tot zijnder profijten,

 

Met Geldt, Zilver, en ander waer,

 

Al leefden ick noch hondert Jaer

 

Het sou my altoos spijten.

64. In de eerste helft van het lied is de spelling steeds Coningh, maar op de nieuwe bladzijde veranderde de zetter dit.

66. In het Bossche … Lied-boek luidt deze regel: 'Oldenseel, Wesel ende Grol.' Blijkbaar is het lied reeds in de eerste tijd van het beleg gemaakt en is Wesel er later ingevoegd.

72. Krabaten: Kroaten. Dezen waren om hun woestheid en wreedheid zeer gevreesd.

82. Kantoor: geldkist.

[p. 278]

 

Maeght

,

 

Al is u dit een eeuwigh vrock ^99.

100

Hoe dat 'tu heeft ghespeten,

 

Men seyt dat een wan-gonnen brock

 

Somtijdts wel wort ghegeten,

 

d'Hollandsche Bataviers staen ree

 

Zy spelen meester op de Zee,

105

Dat moet ghy selfs wel weten.

 

 

 

Lief-hebbers

, ^106–112.

 

Oorlof alle Lief-hebbers saen

 

Die 't vaderlandt beminnen,

 

De twee gheboden ^108. syn ghegaen,

 

'Tderde sal nu beginnen.

110

My dunckt de bruyloft wort bereyt,

 

Ick wens de Minnaer met dees Meyt

 

Gheluck, uyt goeder Minnen.

99. vrock: wrok.

106–112. Deze strophe ontbreekt in het Bossche … Liedboeck. Blijkbaar heeft men na de inneming der stadt deze verzen, als niet meer passende, geschrapt.

108. gheboden: huweliksafkondigingen.