De Gemeenschap. Jaargang 14

[p. 591]

Hagel

Pastoor Janssen, Mussolini, en Sint Antonius

Er is te Amsterdam een kerk ontruimd, verlaten voor een betere. Het stoffelijk overschot dezer St. Catharina-kerk wordt nog met de noodige piëteit behandeld, maar niettemin - de slooper wacht. Het is 's werelds beloop en in geen enkele gemeenschap ontkomt men aan dergelijke verliezen, van wat een waardevolle, in dit geval zelfs zeer gewijde, traditie bezat.

Valt het gebouw met eere, met verschillende détails uit het interieur wordt weer een echt-roomsche klucht opgevoerd. Toegegeven: het is niet zoo bar, als wat wij onder den rook van 's Gravenhage hebben zien vertoonen, waar een beginselvast pastoor zijn ontruimde kerk verhuurde als garage. Aan deze schennis is inmiddels door sloopershanden gelukkig een einde gemaakt. Maar in de Sinte Katrijne wordt óók aan de zaken gedacht. Alles wat er nog aanwezig en elders bruikbaar was voor den eeredienst, is volgens de krantenberichten terechtgekomen bij pastoor Janssen, voor zijn nieuwe kerk te Scharn (L), toegewijd aan den H. Antonius van Padua.

Wie is dat, die pastoor Janssen? Hoor zijn lof klinken in de goede roomsche krant van Amsterdam:

‘Pastoor Janssen, die den eeretitel van kerkbouwer vereenigt met den zorgelijken roep van “armste pastoor van NoordWest-Europa” te zijn, is begrijpelijk trotsch op zijn nieuwe kerk, zijn zorgenkind, waarvan juist dezer dagen de toren werd voltooid. In deze moderne kerk, gebouwd in mergelsteen met terracottakleurig dak en een toren met groen-geglazuurde tegelbedekking, voor welken bouw, zooals men zich herinnert, destijds Mussolini het benoodigde marmer schonk, zijn het interieur en de aanwezige altaren in renaissance-stijl zoo uitgevoerd, dat het materiaal van de St. Catharinakerk kon worden benut.’

Het ‘zorgenkind met het terracottakleurig dak en de groen-geglazuurde toren-tegelbedekking’, dat zijn marmer aan Mussolini en zijn stijl aan de renaissance dankt, heeft in den ‘armsten pastoor van Noord-West-Europa’ een uitstekenden vader gevonden. Hij weert zich tenminste voor zijn zorgenkind, hij haalt er de dure dingen maar voor weg uit Italië, misschien komt het nu gewijde marmer zelfs wel uit Abessinië, want het was zoo-maar, gratis te geef! Hij loopt gauw eventjes naar Amsterdam en ziet, daar komen de zuilen, de engelenfiguren, de beelden en de balustraden der gaanderijen alweer mee, hij heeft niets vergeten, al wat er maar te verhuizen viel, verhuisde met pastoor Janssen mee naar het zorgenkind in mergelsteen, waar de renaissance-altaren pasklaar stonden voor al deze verrassingen! Ondanks haarzelve is de krant ditmaal een beetje ironisch jegens den goeden pastoor Janssen. Zij wekt de geloovigen van de voormalige Sint Catharina op, om eens bij een bezoek aan Scharn te gaan kijken: ‘hoe dit alles daar wordt verwerkt’(!)

Waarom, zoo zouden wij willen vragen, het genot van deze bezienswaardigheid alleen bestemd voor deze kleine groep? Met een beetje propaganda komen er best wekelijks zes tourings-cars van

[p. 592]

een of ander roomsch reis-bureau vol, en anders organiseert de ‘Residentiebode’ wel weer eens een lustig Zondags-ritje naar Zuid-Limburg en het Mussolijnsche marmer!

Maar we zijn er nog niet. Men zou denken, dat een welingelicht krantenschrijver eere gaf aan wien eere toekomt. Dat in casu aan Pastoor Janssen tenminste dèze lof geschonken werd, dat hij er als de kippen bij was, om weg te halen wat blijkbaar geen enkelen anderen parochieherder, nog voor geen cent, interesseerde. De krant heeft het anders beschikt, in het slotzinnetje!

‘Met dat al laat St. Antonius toch maar niets verloren gaan’, schrijft ze oolijk. Moet nu de goede pastoor Janssen niet gaan denken, dat hij hier in 't ootje wordt genomen? Hij reist daarvoor uit zijn armste pastoorsarmoe naar het ontzagwekkend Amsterdam, hij sjouwt er de in zijn renaissance-stijl passende engelenfiguren en balustraden voor op een vrachtauto, hij brengt het vrachtje veilig onder in de moderne mergelsteen-kerk - en dan krijgt, plompverloren, Antonius van Padua daar zoo maar weer een lauwer voor. Dit is niet aardig van de krant. Of zou pastoor Janssen misschien de vrome zoetheid gevoelen van het blij geluk, dat men hem hier vereenzelvigde met St. Antonius? Wanneer hij tenminste begrijpt wat erachter ‘Met dat al’ bedoeld wordt, waar deze krantenregel mee aanvangt, kan hij gerust concludeeren, dat hij: St. Antonius-pastoor Janssen, toch maar niets verloren laat gaan!

Het zou allemaal natuurlijk niet erg zijn, dat gezeul met beelden en zuilen voor een met dictatoriaal marmer versierde renaissance-kerk. Aan goeden smaak heeft het, waar het op kerk-bouw en versiering aankwam, onder ons al zoolang en zoo vaak ontbroken, dat niemand er meer bij stil staat. Doch waarom nu aan het slot van zulk een historie ook nog weer malligheid gemaakt met onze heiligen-vereering? Sint Antonius moge zich dan niet ten onrechte verheugen in den goeden roep, het verlorene terecht te brengen, hier gold het toch wel een zeer vreemde consequentie van dien roep! Of de beelden, engelen-figuren en balustraden werkelijk die kunstwaarde bezitten, welke noodig schijnt om te passen in een omgeving, als er dank zij de medewerking van den marmer-Duce, in Scharn blijkbaar is gecreëerd, blijve hier buiten beoordeeling. Men doet in elk geval beter, er Sint Antonius van Padua niet bij te betrekken. Zijn zoekende hulp heeft heden al een arbeidsterrein, dat door dergelijke roomsche malligheden eer vergroot dan verkleind wordt: het terugvinden en weder terechtbrengen van de duizenden zielen en harten, die mede door fascistische reclame-politiek en dwaas krantengebabbel van 't eerbiedwaardig-rijke katholieke leven worden afgeschrikt.

A.J.D.