|
| |
| |
| |
Het leven der beroemde actrice B....., de Oude
Bygenaamd Juffr. Panharing.
Kon ik ooit beter voorwerp uitgekozen hebben, om het Gordyn van myne Toneelbeschouwingen te openen, dan met de Hoofd-Actrices boven allen Hoofd - Actries een aanvang van myn ontwerp te maken? Ik antwoord, neen; en byzonder daarom wyl dezelve niet lang meer onder de Actrices zal kunnen gerekend worden, dan ter zake.
Deeze Dame is geboortig van A.......m daar haar Vader een ordentelyk beroep, het welk hem een redelyk bestaan gaf oeffende, zy was in haar Jeugd zeer deugdzaam en volgde het goede voorbeeld van haar Vader na, en zou zekerlyk deugdzaam gebleven hebben, zo niet een zonderling geval haar tegen wil en dank daar van niet afgeleid had.
Onze Dame, welke altoos en nog een schoone, trotsche en goede gestalte en houding bezat,
| |
| |
bereikte nog naauw den Ouderdom van Vyftien Jaar, of een zekere, te dier tyd zeer bekende Bonte Hoerejager, liet zyn onëerlyk oog op haar vallen; en deed alle middelen (dog te vergeefs) om haar te verleiden, eindelyk ziende dat hy by haar niets vermogt, besluit hy om haar door Geld magtig te worden, wagende het om haar Moeder aantespreeken, en haar dit oneerlyke voorstel te doen, deeze Vrouw, die van een grootschhartige Natuur was, en vry wat minder deugd bezat dan haar Man, hoord dit gunstig aan, en besluit om haar Dogter aan hem overteleveren, tegens wil en dank, voor de zomma van Veertienhonderd Guldens, niets dat hy haar verder zoude onderhouden. Men zegt (welk een gruwel!) dat deeze ontaarde Moeder haar Dogter door deeze Bontekoning zelf op haar eigen schoot heeft laten schoffeeren, voor welk Geld zy een Winkel van Oesters en Kreeften opzette,
Onze Dame, dus onteerd zynde, verviel in een bittere droefheid en wilde toen zy bemerkte dat zy zig zwanger bevond uit wanhoop zig verdoen, te meer dewyl haar bekend was, dat haar onteerder zig nimmer langer met een Vrouwsperzoon gemeen maakte, of converzeerde dan tot zy bezwangerd was, dan de tyd die alles flyt, deed haare droefheid een einde neemen, en haar allengskens aan dit Leven gewend worden. Doch hy nu zyn genoegen van haar hebbende, deed haar met klein verlies over aan een ryken Portugees, welke haar opentlyk en zeer kostelyk meer dan vyf jaar maintineerende, wanneer zy in een langduurige ziekte verviel welke haar zo onzienlyk maakte, dat hy van haar afzag. - Te dier tyd kreeg een thans zeer be- | |
| |
roemd Acteur, dog die toen nog in zyn leerjaaren was, en zomwyl een Rol voor een bagatel Geld mede speelde kennis aan haar, en zy beviel hem zo wel, dat hy haar tot zyn Vrouw dagt te nemen, maar zy het losse leven gewend zynde, kon niet nalaaten, om dagelyks zo niet, Joden als Christenen op een oneerlyke wyze te converzeeren, het welk oorzaak was, dat hy van haar afzag en haar aan haar geval overgaf.
Op zulk een wyzen nog eenige tyd voortlevende, begon zy zig wat omzigtiger wegens haar ergerlyk leven te dragen, en wat bedekter te handelen, wyl zy na een kostwinning uitzag, daar zy verder van leven kon, en wyl zy van de voornoemde Acteur eenige lessen gehad had, en met veele Acteurs en Actrices was bekend geworden besloot zy om mede Actrice te worden en engazeerden zig by de Troep van.... die toen is S.H... speelden, het welk haar zo wel gelukte dat zy binnen weinig Jaaren als de beroemdste Hollandsche Actrice bekend wierd. - Hoe wel zy nu een ordentelyk bestaan had, kon zy egter haar voorige Levenswyze niet nalaaten, maar stond aan veele en wel byzonder van haare Joodsche aanbidders. Mengenatte toe, onder welke byzonder eene Jood D....a uitmunte by welke zy Zwanger wierd; het welk haar wanhoopig maakte dan tot alle geluk bevond zig een Kaarzensnuiter by deeze Troep, welken alhier met een Marmot Kas uit Flaanderen was aangekoomen, en om zyn zaterike aard, by deeze Troep geraakt was, deeze die onze Dame wel lyden mogt, wierd door tusschenkomst van eenige Acteurs van de Troep zo bemiddeld dat hy de Koê en 't Kalf voor de zyne nam
| |
| |
en met haar zig in den echt verbond. Terwyl zy te D........n speelden, alwaar zy een maand daar na in de kraam beviel van een Zoon, welke mede een Acteur en Danzer is geworden, doch in die Qualiteit in vreemde Geweste reeds is overleden, terwyl zy van deeze Zoon bezwangerd was, worden van haar twee aardige Anecdotes verhaald, waar uit een staaltje van haar Naturel te zien is. Als op een tyd haar Meisje om een vierendeel boter (want het komt gemeenlyk by Actrices zo breed om dat ze haar Spyskas telkens voor een Maaltyd gelyk Proviandeeren) by een Komenysman gezonden hebbende, kreeg daar mede verschil, het welke zy onze Dame klaagden, deze zekerlyk van gedachten zynde dat ze de rol van een oude Vorstin speelde, vliegd vol moed de Deur uit naar het Huis van deeze en krygt daar op 't onverwagtst deeze Boterkladder ongevoelig by 't Hoofd, haald hem de Deur uit en slaat hem zo veel dat hy geen lust had om weder wraak te oeffenen, maar zig op de best mogelyke wyze uit haar handen redden, en zig in Huis zalveerde. De tweede Anecdote is van gelyken aard, want van een Kaerel Panharing kopende en met dezelve verschil krygende en deze wat tegenspraak willende maaken, vertoornde haar zo, dat zy als een andere Octavia uit de Dodelyke Minnenyd, hem opnam, doch niet in de Tyber maar in de Panharing wagen wierp, daar zy de naam van Juffr. Panharing van behouden heeft. (Zie deeze Afbeelding in de Plaat No. II. alwaar zy zwierig op het Romyns gekleed, deeze Kaerel in de wagen werpt.) Nog eenige tyd by rystroepen zig ophoudende kreeg zy nog een Dochter en ge- | |
| |
raakte met haar geheele Famielje, wyl haar Man fraay Danzen kon aan 't vaste Toneel te Amsteldam, alwaar zy tot 't voor de Acteurs en Actrices noodlottige Jaar 1772 dienst deeden, dan hier door van hun bestaan verstoken zynde, engazeerde zy zig onder de Troep van de
Hr. J.P..., welke te Rotterdam toen veel opgang maakte en vertrokken met hem daar na toe, doch naauwlyks een Maand daar geweest zynde, zogte zy wegens hun Loontrekking dispuut, en vertrokke in stilte met een gevormeerde Troep na Utrecht. Dan intusschen weder een nieuw vast Toneel, opgebouwd zynde engazeerde zy zig weder; hy als Danzer en de andere als Acteurs en Actrices, hier begonne zy met elkander een beestachtig Leven te leiden, en zy zo als uit de aangehaalde Anecdotes te zien is niet maklyk te handelen weezende had hy genoeg met haar te stellen, schoon hy ook mede geen van de beste was, dit veroorzaakte dat zy van elkander scheiden, gaande hy met zyne Dochter wonen, terwyl zy by een ander Actrice inkroop, eindelyk wyl zy op een Toneel speelende elkander dagelyks ontmoetede en daar uit veel twist ontstond, besloot hy om na een vreemd gewest te reize, om aldaar zyn Fortuin te zoeken, vertrekkende zonder van haar afscheid te nemen, terwyl zy als Actrice bleef voortspeele. Na verloop van eenige Jaaren, is hy met braaf Geld voorzien, weder te rug gekomen, wyl hy daar een Toneel opgericht heeft, daar hy zeer veel voordeel van heeft getrokken, doch by dit alles is hy zo ongelukkig geweest van een zyner beste zintuigen, namentlyk: het gezigt te verliezen, tot welker weder verkryging
| |
| |
hy reeds alles te vergeefs heeft aangewend, en wyl hy nu Geld heeft, weder met zyn Vrouw is verzoend geworden, is hy voornemens om met haar zo dra zy haar demissie heeft verkreegen en haar tyd uitgediend, naar.... te vertrekken, om daar in stilte het overige van haar Leven (mits het Geld zo lang strekt) te eindigen.
Om van haare bekwaamheid in het uitvoeren van haare Rollen veel te zeggen, acht ik onnodig; dewyl dezelve byzonder haar uitvoerig Caracter in het speelen van oude partyen genoeg bekend is.
|
|
Auteursrechtvrij