Erts. Letterkundige almanak. Jaargang 2

Albert Kuijle /
Rome
Fragment

Nu zijn in de parken de riddersporen uitgebloeid, en worden in den morgen nieuwe bloemen gepoot. Taaie, met houtachtige stengels, die moeten rechtstaan tegen de winden van de late Herfst. Het regent elke dag, en de trams nemen knarsend de bocht; het licht is vroeg aan; de ruiten zijn beslagen; de lucht is mat en vol grijze wolken en water.

Het is bijna een jaar geleden dat ik in Rome kwam. Met een trein die door de Campagna reed, onverschillig, en veel menschen in de coupé's die elke week

[p. 25]

Naar een teekening van W. Heskes
HENRIK SCHOLTE

[p. 26]

of elke maand daar kwamen. Er waren zelfs menschen die naar Rome gingen om te werken. In werkkleeren en met pakjes brood; dus ze bleven daar maar tot de avond. Het was toen koud en het waaide duwend tegen de ruiten uit het vlakke land. De laatste twee uur was ik leeg geworden; Umbrië had me verlaten. Ik meen zelfs geslapen te hebben, een kort moment. In ieder geval, toen ik wakker werd, verlangde ik. Het had geduurd vanaf de derde klas toen wij leerden, op het eind van hat jaar, dat de Paus in Rome woonde. Later werd de naam vertrouwd: de foto's verschraalden de droom. Ik sprak veel menschen die al in Rome waren geweest; voor hun ziel of voor hun zaken. Zij zeiden dat de stad mooi was; ja, mooi.

Er was alleen een journalist die méér vertèlde, dat hij over de stad had kunnen schrijven. In dit meerdere keerde de eerste droom terug. Hij kon het ook niet zeggen. Het hier en daar in een straat. Maar soms maar één dag; de volgende dag was het alweer weg. Het waren een keer, laat in de nacht, drie zuilen van de colonnade op het St. Pietersplein, en de laatste maal een poort vol regen toen hij naar het station reed. Later vergat hij het meeste: hij kon alleen helder vertellen als hij triestig was.

Toen dacht ik de tijd nabij, dat Rome te zien zou zijn; een bekend silhouet met drie koepels en het wegvallen van horizontale huizenlijnen. Een landschap, plat vooruit geschoven tegen de eerste muur; het punt waar Rome begon, definitief begòn..

Ik ben nu weer in de trein, die moe daverde; het verlangen wordt te hoog gespannen; ik bouw de droom hooger en witter; het gaat nog te lang duren. Ik zal iemand ontmoeten aan het station, ergens op een van de perrons.

Ik ontwaak als de trein tusschen betonnen heiningen

[p. 27]

gevangen is, recht vooruit moet; de laatste kracht loopt uit in een nieuw begin.

En als ik nu met deze vriend het station verlaat en het plein ga afrijden in een klein wagentje, weet al niemand meer dat ik van zoo ver kom, en van zoo Noordelijk. Ik kan uit Tivoli gekomen zijn, of uit Pisa, een Romein die blij terugkeert van een geslaagde vacantie. Wat wil je van me, vriend? Je buigt je over me, alsof de geur van het Noorden, van je verre land nog om me hangt. Maar ik at en dronk immers hetzelfde als jullie, al een maand lang.

Dit is een veerende stoel tusschen twee wielen; wij praten als in een atelierhoek, veilig achter de grauwe rug van de koetsier. Maar deze moed ontvalt me; ik zwijg. Het gaat regenen.

Ik ben in Rome. Het asphalt glimt, en ik leef langzaam, langzaam mezelf vol met deze stad, tot de avond.

En het was dagen en dagen daarna, dat ik vermocht te loopen door de groote stad als een die er thuis behoort. Dit alles maakte jong; verleende een nieuwe hevigheid aan mijn jeugd; een sterke innerlijke activiteit. In de morgen wandelen buiten de stad, over de blauwe steenen van de Via Appia; Rome zien vanaf een ver, hoog punt; uit een laan die zichzelf op de horizon verzegelt met de koepel van de St. Pieter. De edele beschaving der cypressen, de citroenboom met gele en groene vruchten. En uren, uren in de vergetelheid van een doordronken kroeg, met een huilend kind en de dieven van buiten de poort.

En het was een teere avond dat de lucht feilloos juist kleurde achter de groote gebouwen van de Piazza Colonna. Het Tiberwater stroomde geel en goud onder de zuivere bogen van vele bruggen. De straten waren stil rond de vele kerken, en loom gingen de

[p. 28]

menschen dicht langs de huizen en achter de dikke struikengroei van de kleine plantsoenen.

Naar een teekening van Otto van Rees

Ik ging onder het Heiligenbeeld dat boven het huis van de wijnkooper stond, langs de groote fontein van Bernini. De straat was nat tot op de stoepen, het water ruischte in fijne druppels over de wandelaars. Toen ik aan de breede trap kwam die naar de parken van de Monte Pincio voert, was het licht loom geworden, en ging het lager en lager achter onze wereld.

Op het groote terras stonden de gewone velen: menschen die de stad zagen in een of twee dagen, en tientallen van hen die altijd tesamen worden genoemd: de bedelaars.

Ik kon niet blijven, omdat ik wilde naar onze fontein, diep achter de hooge boomen, waar geen trappen meer zijn, en waar de zorg voor de plantsoenen minder en minder wordt. De fontein leek scheever met de dag; de banken zakten rondom dieper met de leuning naar de aarde. Scheeve banken waarop niemand ging zitten, omdat ze te vuil waren. Dit was de edelste fontein in de stad; de fontein die de kinderen vonden, als zij van de gouvernante waren weggeloopen. Die luisterde naar de muziek, voor in het park Ze gingen voort, telkens omziend naar de bekende jurk op de bank, en het houten paardje dat geduldig bij haar voeten stond. Toen ze de laatste keer omzagen, waren

[p. 29]

er boomen tusschen hen en het gezag; zij zagen vooruit; de wereld werd grooter. De boomen! en steeds dichterbij kwam het eind van de laan, waar de donkerte rond op de grond stond. Ze hoorden de muziek niet meer, en ze liepen met de handen vooruit naar de verte, die nader en nader kwam.

Tot ze stonden onder de hooge poorten van groen, en geen meer kon lachen. Toen hoorde het meisje even het geluid van water. En zij stoven met hooge heenstappen naar de fontein.

Verder kon zij het later niet vertellen. De kleinsten sliepen in een hoek van de bank, en de grootsten stonden over het water; een ondiepe en heldere schijf over de gevallen bladeren en takjes. Zij vergaten hun zusjes en broertjes en hadden geen ouders meer. Ze werden gezocht en gevonden, en droomden vermoeid en zwaar in hun bedjes. Maar achter de fontein der kinderen was Jezus Christus in de lanen; en Hij was het die de kinderen naar het water riep, en Die met hen heeft gespeeld in die middag, toen de gouvernante luisterde naar de muziek.

Later heeft niemand het gemerkt, dat het juist die zeven kinderen waren, die stil bleven, hun heele leven. Wijzer en hooger dan de anderen.

En die late middag waaide de Geest weer over het water, dat loom spoot uit de oude fontein.