Droom en Daad. Jaargang 2

[p. 123]

Droom en daad
door L. van Schilfgaarde-van Huffel

DE droom en de daad, zij liggen dicht bijeen in 's menschen wezen. Hiermee wil niet gezegd zijn, dat de daad steeds beantwoordt aan den droom, of dat op een droom steeds een daad volgt. Wij weten te goed hoeveel meer er gedroomd wordt dan gedaan; bergen van droomen hebben wij gedroomd; 't is zoo heerlijk onze gedachten te laten gaan naar een nabije of verre toekomst en - 't is zoo gemakkelijk. Je gedachten zoo maar vrij spel te laten, ongecontroleerd, niemand dan jezelf kent ze, en soms nemen ze nauwelijks voor jezelf een vasten vorm aan, - 't is een vreugde in je leven, die je niet zoudt willen missen. Ze zijn je eigenste eigendom; dat is een van hun grootste bekoringen. Wie zou zijn droomen willen of kunnen uitspreken? Een enkele maal, in een vertrouwelijk oogenblik kunnen wij er iets van zeggen; maar ze bloot geven in hun heerlijke ongebondenheid, neen, dat willen wij niet en dat behoeft ook niet. In hun ongebondenheid...... wie kan ze binden; wie kan ons beletten te droomen wat wij willen? Wij kunnen berispt worden omdàt wij droomen; niet om wàt wij droomen; in niets zijn wij zoozeer onze eigen baas. Maar dat eigen baas zijn, legt dat niet altijd een groote verplichting op; weten wij niet allen hoeveel gemakkelijker 't is gebonden te zijn aan regel of voorschrift, dan zelf de grens te moeten trekken? 't Mag al eens anders lijken; wij kunnen wel eens zuchten om wat meer vrijheid, inderdaad zou 't onze levensvreugde niet grooter maken, indien wij vrij onzen gang konden gaan; gebondenheid moet er zijn. Wie echter zal nu onze droomen binden, die niet te controleeren, door geen macht van buiten te binden droomen? Wie zal ze richten; wie zal ze leiden in de zuivere, goede baan? Wie anders dan wij zelf. De school, ons thuis, boeken, vriendinnen, dat alles kan van groote waarde zijn en een krachtige steun; maar per slot zijn wij 't toch zelf en wij alleen, die macht hebben over onze droomen. Zie, daarin ligt een groote, maar ook heerlijke verantwoordelijkheid. Wij zelf; wij zullen onze droomen richten; wij zullen ze binden. Waaraan? Aan 't beste in ons zelf. Niet alle droomen leiden tot de daad; maar toch is de droom de moeder van de daad; uit den droom wordt de daad geboren, en zooals de droom is,

[p. 124]

zoo zal de daad zijn. Niet zooals deze zich uiterlijk vertoont; maar naar haar innerlijk wezen; ze zijn kinderen van één geest. Daarom, hoe zuiverder de droom, hoe zuiverder de daad; hoe beter gericht de droom en hoe sterker gebonden aan 't beste in ons zelf, in des te vaster en betrouwbaarder bodem wortelt de daad.

En nu wil ik iets zeggen over een bepaalden meisjesdroom en een bepaalde vrouwendaad; de droom is die van liefde en geluk en de daad is het huwelijk; en zoo ergens dan liggen hier droom en daad dicht bijeeen. Sommigen zullen misschien glimlachen als hun nu reeds gesproken wordt van huwelijk; dat is zoo ver weg; dat heeft den klank van de verre toekomst. En toch, laat niet ieder jong meisje soms haar gedachten uitgaan naar die toekomst, en is 't niet volkomen natuurlijk, dat die toekomstdroom een groote bekoring heeft? Is niet liefde ontvangen en liefde geven een van de grootste rijkdommen van het leven, en zou die liefde voor één niet als een van de schoonste droomen rusten in ieder jong hart? Om ons heen zien wij banden gesloten worden; beloften worden afgelegd; tezamen zal men door 't leven gaan; ach, hoe komt 't, dat de band te los bleek, dat de beloften woorden waren in 't zand geschreven; dat ieder weer den eigen weg gaat, alsof er niets geweest was? Zou dit alles niet anders geweest zijn, als de droom zuiver gericht was? Niet te hoog kunnen wij denken van liefde; liefde is overgave; liefde is geven 't beste van onszelf; liefde is trouw. Liefde is trouw; trouw in de overgave, trouw in dat geven van 't beste; wordt dat wel beseft in dezen tijd? Wordt er wel beseft, dat zonder die trouw een van de meest hechte fundamenten van de liefde wegvalt? Trouw is vastheid; trouw is een willen; trouw is een gericht zijn. Liefde is onberekenbaar; zij redeneert niet; zij neemt bezit van ons en gaat van ons uit naar den ander zonder een hoe of waarom; het is haar heerlijkheid, dat zij is een groot onverklaarbaar geheim; als wij haar beredeneeren konden zou zij niet hebben die wondere kracht en die wondere diepte; maar op den bodem van haar wezen moet liggen de trouw. Trouw vraagt inspanning, niet eenmaal, maar telkens en telkens weer; trouw is een telkens zich herhalende daad, een daad voor ons leven, en zal 't goed met ons zijn, dan moeten wij haar inschakelen in onze gedachten, in onze droomen. Als zij als een stille wachteres staat naast ons vaak onstuimig wenschen en begeeren, als wij haar bij ons laten aankloppen, en wij willen luisteren, dan zal zij ons zijn een veilige

[p. 125]

hoedster. En ook als onze liefde niet uit zal gaan tot één; maar tot velen, tot onzen arbeid, ook dan is de trouw onmisbaar. Laten dan onze droomen zuiver gericht zijn, dat zij mogen leiden tot de goede daad.