Droom en Daad. Jaargang 2

[p. 112]

Onder de korenmaat
door Elize Knuttel-Fabius
Tweede hoofdstuk

De prachtige lentedag was maar een bedriegelijke toekomstbelofte geweest. Hij werd opgevolgd door dagen van guren wind en koude regenvlagen. De menschen, die niet langer stookten zaten te bibberen in hun huizen, iedere morgen bracht weer dezelfde zware, grijze lucht. ‘Ik ben bang dat je het koud zult hebben in dat land, waar geen land meer achter is,’ zei Nancy bezorgd toen zij led je naar het station bracht voor den trein naar het Noorden.

Het meisje schudde het hoofd.

‘Ik heb mijn dikken mantel aan. Ik had juist zoo graag eens met mijn nieuwe voorjaarspak gepronkt... voor de adelborsten,’ voegde zij er lachend aan toe.

‘Kind dat je bent! Nu groet Mary en knuffel Lousje voor mij. Houd je maar flink. Ik heb eigenlijk geen tijd om je op den trein te zetten. Vind je het erg als ik aan het station afscheid van je neem?’

‘Neen, zeker niet. Het wordt je tijd, loop maar hard. Ik zal mij best redden.’

Even later zat zij in een gemakkelijk hoekje in haar wagon met een mooi boek op den schoot en bekeek den inhoud van een zakje, dat Nancy haar bij het afscheid nemen in de hand had gestopt om het lange trajekt wat te bekorten, had zij gezegd.

‘Bonbons van Krul,’ constateerde Iedje vergenoegd in zich zelve.

Aan het station te Haarlem vermaakte zij zich met naar de drukte te kijken, ook kon zij nog genieten van de bollenvelden, die al waren begonnen te kleuren maar hun volle schoonheid niet tot haar recht konden doen komen in de zonlooze atmosfeer. Eens daar voorbij evenwel, begon haar stemming te dalen, bovendien werd het weer hoe langer hoe slechter, de regen gutste neer uit zware grijze luchten en werd tegen de ruiten van den coupé aangestriemd door den wind, die tot een storm begon aan te zwellen. Toen Iedje even voorbij het station Anna-Paulownapolder uit de verte al iets van de schepen kon zien en dus zeker wist dat haar oord van bestemming dichtbij was, zat een heel beklemd moedeloos Iedje in den trein zich angstig te maken dat zij niet opgewassen zou zijn tegen de taak, die haar wachtte.

[p. 113]

Nu was den Helder bereikt en moest zij uitstappen. Wind en regen sloegen haar bij dat uitstappen in het gezicht en er was niemand om haar af te halen. Dit deed haar onaangenaam aan. Zij begreep wel dat Mary te ziek zou kunnen zijn om in dit hondeweer zelve naar het station te gaan, maar, vroeg zij zich af, had zij dan niemand, die zij in haar plaats kon sturen, of desnoods een taxi? Mary wist toch dat zij hier geheel vreemd was.

Gelukkig vond zij een besteller, die haar koffer aan het opgegeven adres zou bezorgen en hoorde zij bij navraag dat de weg heel gemakkelijk te vinden was. Haar moed bijeenrapend ging zij dus in de aangegeven richting op stap, maar de afstand viel niet mee. Wat was het hier toch luguber met die enkele kale, wildwaaiende boomen. Wat werd zij nat, en die ellendige wind, zij kon haar paraplu haast niet ophouden. Zij liep den langen weg langs het Nieuwe-Diepsche kanaal en werd hoe langer hoe mistroostiger. Eindelijk, daar was het opgegeven huisnummer, zij was er dus. Zij schelde aan.

‘Mevrouw ligt te bed,’ zei een jong, wat slordig dienstmeisje met een komiek verschrikte uitdrukking op haar gezicht, dat de voordeur opendeed. ‘Een trap op en dan in de achterkamer,’ legde zij uit, zij was blijkbaar niet van plan de gast den weg te wijzen. Iedje trok dus alleen naar boven, in het kleine huis was de achterkamer trouwens gemakkelijk te vinden.

‘Daar ben ik nu,’ zei zij zoo opgewekt, als onder de gegeven omstandigheden mogelijk was, toen zij de kamer binnenging.

Zij schrikte van het uiterlijk van Mary. De zusters waren nu eenmaal gewend dat Mary altijd klaagde en altijd kwalen had, die meest niet veel te beduiden hadden. Zij hechtten dus niet zoo veel meer aan haar klachten, maar nu scheen zij werkelijk ziek, zij was zoo bleek en vermagerd.

‘Dag Iedje,’ zei Mary flauw, ‘ik ben zoo blij dat je komt. Ik voel mij zoo akelig.’

Iedje streelde de magere handen.

‘Wat is er dan?’

‘Ik weet het eigenlijk niet, maar alles is naar. En nu Sikko ook weg. Waarom moest hij nu ineens gaan kruisen? Zijn plaats is toch op het wachtschip. Maar je kunt nergens op aan. En de nieuwe juf, die nog niet kan komen. En Lousje zoo druk en zoo lastig.’

[p. 114]

‘Waar is Lousje?’

‘Op visite bij de buren. De menschen hebben medelijden met mij in mijn verlaten toestand. Zij begrijpen, eerlijk gezegd, niet hoe je zoo lang alleen kunt zijn zonder hulp, als je drie ongetrouwde zusters hebt.’ Iedje werd donkerrood.

‘Foei Mary,’ zei zij, ‘je weet dat Nans en Bets onmogelijk weg kunnen en ik ben zoo gauw mogelijk gekomen. Ik ben er nu toch.’

‘Ja, gelukkig, jij bent er nu,’ zei Mary wat beschaamd en keek haar jonge zuster voor het eerst eens goed aan, ‘hemel, kind, wat ben je nat! Ik had een vigelante naar het station moeten sturen, maar heb daar niet aan gedacht. Ik kan ook niet aan alles denken... als je ziek bent... en alleen... het spijt mij wel. Maar ga je nu eerst wat verkleeden, je kamer is hier vlak boven, je kunt je niet vergissen.’

‘Ik kan mij niet verkleeden, want mijn koffer is er nog niet, maar ik wil wel graag even naar boven gaan om mijn hoed en mantel weg te leggen. Wat kan ik daarna voor je doen, Mary?’

‘Daarna zullen wij samen een warm kopje thee drinken, als jij die wilt zetten. Dat zal je goed doen.’

‘He ja!’ zei Iedje en ging voor den tweeden keer een kamer zoeken in het vreemde huis.

Toen zij weer beneden kwam vond zij Mary plotseling in een veranderde stemming. Groote tranen stonden in haar oogen, terwijl zij zacht en smeekend zei:

‘Je moet het maar niet erg vinden als ik soms onaardig ben. Ik ben tegen Sikko en Lousje ook zoo dikwijls onaardig, hoewel ik dol veel van ze houd. Maar niemand weet wat het is je altijd akelig en machteloos te voelen. En dan te weten dat je een lastpost bent voor je omgeving. Ik denk dat Sikko heel blij is met een paar weken kruisen. Een paar weken vrijheid... van die seurige klagende vrouw af.’

‘Maar Mary... als Sikko je dat eens hoorde zeggen! Wat zou hij dat naar vinden. En het is immers niet zoo. Iedereen wil je graag helpen en iedereen heeft medelijden met je als je ziek bent, maar dan moet je je zulke gekke dingen ook niet in je hoofd halen. Kom, nu gaan wij gezellig theedrinken en babbelen, maar zeg eerst eens, hoe kom ik aan theegerei?’

‘Daar, op het gaskomfoor staat het keteltje en bel Sofie maar om het blad.’

[p. 115]

Het kind met de verschrikte oogen bracht het benoodigde en het werd een beetje gezelliger in de kamer toen het water kookte en Iedje rustig achter het theeblad zat. Zij huiverde nog wat in haar natte kleeren,

het kind met de verschrikte oogen bracht het benoodigde

maar de warme drank deed haar goed. En nu begon zij naar Lousje te verlangen.

‘Wil ik haar laten halen?’ stelde Mary voor, toen Iedje haar verlangen al een paar keer had uitgesproken.

‘Ja, graag!’

Even later kwam vijfjarig Lousje binnenstormen, een blond zonnig kinderfiguurtje. ‘Dag Mammie, ik heb toch zoo'n pret gehad.’

‘Zeg tante Iedje eerst eens goedendag,’ gebood de moeder.

Het kind begon met wat verlegen te zijn tegenover tante, die zij in een paar jaren niet gezien had, maar Iedje trok het op haar schoot en begon te vertellen over iets, dat zij had medegebracht en dat in den koffer was, die nog gebracht zou worden. Zoodra die er was zouden zij hem samen gaan uitpakken. En wat zouden zij grappig met hun beidjes eten en daarna zou tante Iedje Lousje naar bed brengen.

Zij werden al heel gauw goede maatjes, de koffer kwam en werd uitgepakt in tegenwoordigheid van het kind. Ook de zusters hadden kleine geschenken voor haar meegegeven en Lousje was verrukt over alles.

Zij holde met haar moois naar beneden om het aan haar moeder te laten zien en Iedje was heel blij dat zij zich nu even rustig kon verkleeden, waarna zij zich wat behagelijker voelde. Lousje babbelde druk onder het middagmaal en kwam daarna op haar schoot zitten bedelen om een verhaaltje. Zij liet zich zoet door Iedje naar bed brengen en een warm gevoel doorstroomde het meisje toen zij het kind toedekte en dit nog eens de armpjes om haar hals sloeg voor een laatsten nachtzoen.

[p. 116]

Zij ging weer bij Mary zitten, die nu koortsig was en heel onrustig.

‘Wil ik je wat voorlezen?’ vroeg Iedje.

‘Heb je wat moois?’

‘Ja, ik heb verzen van Jacqueline van der Waals bij mij.’

‘Verzen,’ dacht Mary smadelijk, ‘maar... och... eigenlijk zijn die wel eens een heel goed slaapmiddel en Iedje leest misschien wel op een dreuntje voor.’

‘Ja, dat is goed,’ zei zij.

En Iedje las met haar zachte gevoelige stem, maar in het geheel niet op een dreuntje, enkele der eenvoudigste gedichten, onder anderen het aardige ‘geitenweitje’.

‘Vreemd,’ zei zij peinzend, ‘ik vind gedichten zoo heerlijk en toch is er zoo dikwijls iets in, dat ik niet begrijp. Maar ik hoop altijd dat ik ze eens beter zal begrijpen als ik ze maar heel dikwijls lees. En ik geniet er toch van, dat heb ik ook met muziek.’

Mary was onder het voorlezen veel rustiger geworden.

‘Je doet mij denken aan David, die koning Saul door zijn muziek tot kalmte bracht,’ lachte zij even.

‘Die eer komt dan toch eigenlijk aan de dichteres toe!’

‘Neen, aan jou voor je voorlezen, maar ik denk dat ik nu zal kunnen slapen. Als jij nog wat beneden wilt zitten, dan zal je daar een boeienden Engelschen roman vinden, waaraan ik bezig ben.’

Maar Iedje was zoo moe dat zij het liefste naar bed ging.

Lang lag zij dien avond te luisteren naar den regen, die de vensterruiten striemde, naar den wind, die ze deed klepperen en naar het gebulder van de zee. Zij voelde zich in Mary's huis nog lang niet op haar gemak en zag op tegen de komende dagen. Eindelijk sliep zij in en droomde dat zij met Lousje in een klein bootje op zee was in een vreeselijken storm, en dat het kind huilde van angst.

In den ochtend werd zij wakker door een vleiend stemmetje aan haar oor.

‘Tante Iedje, mag ik een beetje bij je in bed komen?’

‘Ja, kom maar, vrouwtje,’ en met het zachte, warme kinderlichaampje tegen zich aangedrukt, bleef zij nog een poosje liggen soezen en bedacht dat het toch goed was dat zij naar het Nieuwe Diep was gekomen. Mary was echt een stumperd, het zou prettig zijn wat voor haar te kunnen doen en Lousje was werkelijk een schatje.

[p. 117]

Zoo, zich moed insprekend, begon zij den nieuwen dag.

Den volgenden morgen gevoelde Mary zich goed genoeg om op te staan, maar Iedje kreeg het er niet gemakkelijker door. Den geheelen dag moest zij nu het jonge verschrikte dienstmeisje najagen, dat eigenlijk veel liever een ‘mevrouw te bed’ had dan een ‘mevrouw op’, die, nu zij weer over den vloer was, van allerlei ontdekte, dat gedurende haar ziekte verzuimd werd. Iedje moest geduldig de eindelooze klachten daarover hooren en de knorrige buien bezweren. Ook Lousje werd afgesnauwd als zij wat druk was en even daarna weer hartstochtelijk geliefkoosd. ‘Hoe houdt Sikko dat uit?’ dacht Iedje, terwijl zij zijn portret bekeek, dat op Mary's schrijftafeltje stond. Zij vond dat het haar hielp naar dat prettige open gezicht te kijken als zij moedeloos was en niet recht wist hoe het Mary naar den zin te maken.

Den derden dag van haar verblijf te Nieuwe Diep was het heerlijk weer geworden en Iedje kreeg een sterk verlangen eens even in de lucht te gaan. Lousje speelde zoet bij haar moeder en alles was rustig, zij waagde het er dus maar op. Vlug liep zij den zeedijk een eind op en het strand langs. Zij genoot van de pracht der Noordzee, die hier aan de eenzamer, ongerepter kust een veel sterker indruk van primitieve kracht op haar maakte dan te Scheveningen, en van den frisschen wind. Heerlijk zooals die haar in het gezicht woei. En wat lag hier veel op het strand, groote schelpen, wonderlijk kleurige kwallen, zeesterren... gedurig bleef zij staan om iets te bekijken. Lang ook volgde haar blik een grooten stoomer, die statig langs den horizon voer. Waar zou die heengaan? He, mee te mogen en iets van de wereld te zien! Vaag vermoedde zij eindeloos veel heerlijkheden in onbekende verten. ‘Maar ik zie hier toch ook iets moois,’ schudde zij zichzelve wakker uit haar droomerijen, ‘en ik doe, geloof ik, wel iets goeds ook, maar hoe zal ik het vandaag nog zoo ver brengen om eens hartelijk te lachen? Help jij mij daaraan, kleine Lous?’

Maar, daar zag het niet naar uit; toen zij thuiskwam liep het kind haar met een bedrukt gezichtje tegemoet.

‘Mammie is zoo boos,’ zei zij klagend.

‘Wat is er dan?’ vroeg Iedje verschrikt.

‘Ik weet het niet. Ik ben heusch niet stout geweest.’

Iedje ging haastig naar Mary en vond haar in tranen.

‘Waarom blijf je toch zoo lang weg?’ knorde zij. ‘Dat eeuwige ge-

[p. 118]

babbel van Lousje maakt mij zoo moe en ik geloof dat Sofie niet anders doet dan boven uit het raam hangen.’

‘Maar Mary, moet je daar nu om huilen!’

‘Neen, daarom niet, maar omdat alles zoo akelig is, en ik heb zoo geknord tegen Lousje. En nu knor ik weer tegen jou. Je moest maar naar den Haag teruggaan. Aan zoo'n leelijk ondankbaar schepsel als ik ben, hoef je je tijd niet te geven. En Sikko moet maar lang wegblijven, dan heeft hij geen last van mij.’

‘Foei, wat een leelijken, zwarten bril hebben wij nu weer op!’ knorde Iedje ‘zou je geen kans zien ook eens even uit te gaan? Geef mij maar een arm, het zal je goed doen eens even in de lucht te komen. Het is zulk heerlijk weer, echt lenteweer.’

‘Neen, het is mij te winderig, het waait hier altijd,’ zei Mary rillend, ‘maar je bent een bovenste beste, hoor! Lousje, kom eens hier, moeder heeft lekkere chocolaadjes voor je.’

Langzamerhand werd zij weer bedaarder en zat dien avond zelfs heel opgewekt te praten. Zij kon zoo aardig en gezellig zijn als zij in een goede bui was en niet aan haar kwalen dacht.

‘Zeg Iedje,’ begon zij ineens te vertellen, ‘weet je dat mijn schoonzuster Jeltje heel dicht bij dien ouden oom van je moeder woont?’

‘Bij oom Gijs? Ja, dat is waar, hij heeft daar in de buurt een buiten aan den IJsel. Kent zij hem?’

‘Een beetje, geloof ik. Hij moet een echte zonderling zijn, komt bijna nooit van zijn buiten af, gaat met niemand om en leeft voor zijn verzamelingen en zijn dieren. Hij schijnt in zijn huis een soort museum te hebben, van heel kostbare dingen, maar niemand krijgt die ooit onder de oogen. Heb jij hem wel eens gezien?’

‘Neen, alleen maar gehoord dat hij bestaat. Nans en Bets herinneren zich dat hij eens bij mijn moeder geweest is, hij schijnt veel van haar te hebben gehouden. Het moet een wonderlijke Chinees zijn.’

‘Hij moest je maar eens te logeeren vragen op zijn buiten!’

‘Neen... neen,’ huiverde schuwe Iedje, ‘ik ken hem niet en dan zoo'n zonderling. En misschien wel een groot geleerde. Zoo iemand, die er een eigen museum op na houdt... goed voor je zuster Jeltje, die gestudeerd heeft en zeker zelve heel knap is... maar niets voor mij.’

Mary lachte zoo hartelijk als Iedje haar nog nog niet had hooren doen. ‘Blijf jij altijd nog een kind, Iedje?’ vroeg zij.

(Wordt vervolgd)