Droom en Daad. Jaargang 1

[p. 65]

Danke... bitte
door C.M. van Hille-Gaerthe

IK heb, zei me eens een huisvrouw, toch zoo'n vriendelijk dienstmeisje en ze zegt nog altijd ‘als 't U belieft en dank U’...

Toen in een volle tram een afgetobde vrouw binnenkwam met een klein kind op den eenen arm en een zware boodschappentasch aan den anderen, was er geen van de lezende, pratende en starende mannen, die voor haar opstond...

En een jong-mensch, die midden in de twintig al op zóó'n hoog plan leefde, dat de maatschappij niet goed genoeg meer voor hem was en die zich daarom in een coöperatieve samenleving had teruggetrokken, verkondigde als een van zijn nieuw-gewonnen opvattingen, dat hij woorden als ‘als 't U belieft’ en ‘dank U’ volkomen overbodig vond en er eveneens tegen was zijn tafelbuur boter, brood of wat dan ook aan te reiken, zoolang er niet nadrukkelijk om gevraagd werd. Waarschijnlijk streefde hij consequent naar ‘vereenvoudiging des levens’ en oordeelde hij, dat men samen aan tafel zat alleen om een zekere hoeveelheid voedsel naar binnen te werken en niet om elkaars wenschen te voorkomen en de wellevendheid te betrachten. Welke opvatting mij toch altijd met den ethischen eisch van de coöperatie: ‘Boven het persoonlijk belang het gemeenschappelijk belang’ in strijd heeft geleken.

Wij die elkaar kennen als Hollanders, wéten het wel, dat onze gevoelens en goede wil dikwijls onze woorden en beweringen te boven gaan.

Maar toch... als we eens wat gemakkelijker de vriendelijke woorden over onze lippen kregen, als de opkomende, hartelijke gedachte eens wat vlotter in een daad werd omgezet! Als we de valsche schaamte en stugheid eens niet meer als natuurlijke eigenschappen, maar als een te kort erkenden...

Wanneer we een tijdlang leven onder een gemoedelijker, luchtiger, blijder volk dan onze eigen natie, wat is ons die vanzelf-sprekende voorkomendheid dan een verkwikking.

‘Danke’, zeggen we tot het kleine meisje, dat haar spel onderbreekt om ons den weg te wijzen, zóó ernstig, zóó nauwgezet, als zei ze haar beurt-voor-een-vijf op in de Aardrijkskunde-les. - Bitte, zegt ze vlug en springt weer in de bocht.

Op onzen weg naar het dorp wordt het jongetje opeens getroffen door een

[p. 66]

vader en een zoon, die samen met één groote zaag den houtvoorraad voor den winter aan het bewerken zijn.

- Wat een rare zaag, vindt hij en we blijven even staan om te kijken. Dan heft de vader zijn in aandacht gebogen hoofd op en als hij 't belangstellend gezichtje zit, vraagt hij, of hij - der kleine Kerl - ook eens probeeren wil. En ‘der kleine Kerl’ met verheerlijkte oogen, grijpt de zaag; de zoon, aan den anderen kant van het blok, houdt de juiste richting en de vader informeert onderwijl nog met hartelijkheid naar de verbonden jongensknie.

- Danke schön, zegt der kleine Kerl, als hij, uitgezaagd, weer een ondervinding rijker geworden is.

- Ach, bitte.

Wanneer we dom om een kleine kerk heendwalen en de open deur niet vinden kunnen, ziet een wagenmaker even op van zijn werk: ‘Als U de deur zoekt, moet U wat verder doorgaan, dáár, om den hoek.’

Wij hadden niets gevraagd; hij voorkwam terloops onze wensch en werkte weer door.

En wanneer we een paar uur later op den berg wandelen, waar we niemand zien dan een paar kerels, die de schrale rogge tusschen het eikenhakhout bijeen verzamelen, worden we een minuut of tien na die ontmoeting opgeschrikt door een groot geschreeuw beneden ons en als we omzien, staan de mannen met hun beiden te gebaren en te roepen, dat we verkeerd loopen, dat die weg een heel eind verder doodloopt, dat we het smalle pad langs moeten, dáár over die steenen en dan maar achter dien man aan, met zijn korf op den rug.

Ik weet niet, of ons woord van dank hen bereikt, maar o, hoe vriendelijk, om ons op dien warmen, zonnigen morgen te behoeden voor een hopelooze dwaalpartij in deze streek, waar men zich zoo moeilijk oriënteeren kan temidden van al die bergen, die zoo wonderlijk om en in en langs elkaar schuiven. Er was toch ook een meer bekrompen opvatting mogelijk geweest: dat ze ons-wandelaars voor ons plezier-nageoogd hadden, samen gesmoesd over onze onwetendheid, toen gezegd: ‘'t is mijn een zorg’, en weer aan 't werk waren getogen.

- Danke, danke! Wat doet die spontane vriendelijkheid een menschenhart goed.

- Moe? Vanaf den ossewagen kijkt de voerman medelijdend om naar het jonge meisje, dat na een lange wandeling, moeizaam den stijgenden weg naar het hotel opzwoegt. - Rijd maar mee.

[p. 67]

Op een eindeloos zig-zag-weggetje tusschen de wijngaarden ontmoeten we een van de arbeiders, zijn bus met kopervitriool op den rug.

Wij ploeteren stumperig tegen het smalle, brokkelige paadje op, maar hij komt rustig en waardig aangeschreden. En om het rhytme van zijn pas niet te verstoren, kruipen we in het eerste beste inhammetje, opdat hij zonder talmen voorbij kan gaan. Maar hij ook, stáát al tusschen de druivenstaken en wat verwonderd zegt hij, noodend: ‘Aber gehen Sie doch vorüber,’ zooals wij door onze eigen huisdeur elke vreemde - wie dan ook - zouden laten voorgaan. Het hoffelijk gebaar, waarmee deze man ons den vrijen weg duidt, verheft hem in dat eene oogenblik tot gastheer op eigen terrein en wij - de gasten, de vreemden - gaan erkentelijk aan hem voorbij.

- Danke bestens!

- Bitte.

Het leven van alle dag zal heel grijs en troosteloos zijn voor wie stug en onwelwillend elkaar voorbijgaan.

Het zijn de zachte woorden, de behulpzame hand, gereikt - bij het rakelings langs elkaar gaan, - van den een naar den ander, die de vluchtige ontmoetingen als heffen uit de alledaagsche grauwheid naar de betere sfeer van genegenheid en warmte.