Documentatieblad werkgroep Achttiende eeuw. Jaargang 1978

[p. 71]

Mededelingen, congressen, nieuwe uitgaven

Mededelingen

‘De Nederlandse Verlichting in teksten en studies’

De Werkgroep 18e Eeuw ontvangt veel kopij die door aard en/of omvang minder geschikt is voor opneming in het Documentatieblad. Daarom is nu een nieuwe reeks van publikaties gepland onder de titel: ‘De Nederlandse Verlichting in teksten en studies’, waarin dergelijke bijdragen een plaats kunnen krijgen. Gedacht wordt aan monografieën, reisjournaals, dagboeken, briefverzamelingen, documentaires, alles zoveel mogelijk in relatie met de doelstellingen van de Werkgroep 18e Eeuw, onder wier auspiciën de nieuwe reeks op onregelmatige tijden, naast het Documentatieblad, zal verschijnen.

Als eerste nummer verschijnt omstreeks 1 oktober 1978:

H.A. HÖWELER: ‘Een Amsterdammer naar Parijs in 1778’

Leden van de Werkgroep 18e Eeuw ontvangen dit boekje, dat tevens dient als jubileum-uitgave bij gelegenheid van het tienjarig bestaan van onze vereniging, gratis. Niet-leden kunnen het rechtstreeks bestellen bij uitgeverij De Walburg Pers, Zaadmarkt 84a-86, te Zutphen. Omvang en prijs zijn op dit moment nog niet precies bekend.

Wie kent de adressen van G.T.H.M. Marechal en E.G.E.v.d. Wall?

Graag bericht aan R.P.W. Visser, Prinseheuvellaan 5, Maarn.

Congressen

Vijfde Internationale Congres over de Verlichting

Zoals reeds eerder werd medegedeeld, zal van 27 augustus tot 2 september 1979 te Pisa, Italië, het Vijfde Internationale Congres over de Verlichting plaats vinden onder auspiciën van de International Society For Eighteenth-Century Studies. Deelnemers kunnen zich vóór 31 december 1978 opgeven bij het Segretariato del Quinto Congresso sull'Illuminismo, Istituto di Lingua e Letteratura Francese. Via Santa Maria, 36. 56100 PISA (ITALIA). Het inschrijfgeld à 35 US$ (studenten 10 US$) dient tevoren te worden overgemaakt naar ‘c/c 111/78465. Casa di Risparmio, Piazza Dante 1, 56100 PISA’.

Franse invloed in de Oostenrijkse Nederlanden

Op 2 en 3 juni j.l. vond te Brussel een colloquium plaats, georganiseerd door de Groupe d'Etude du XVIIIe siècle (U.L.B.) en het Centrum voor de Studie van de Verlichting (V.U.B.), onder het thema: L'influence française dans les Pays-Bas autrichiens et la Principauté de Liège au temps de Voltaire et de Jean-Jacques Rousseau (1730-1778). De verwachting bestaat, dat de 18 voordrachten te eniger tijd als congresbundel in druk zullen verschijnen.

[p. 72]

Colloquium ‘VOLTAIRE-ROUSSEAU et La Tolérance’

in het Maison Descartes, Amsterdam, op 16 en 17 november 1978.

Programma

Présidence et Synthèse: Professeur Jean ALER (Université d'Amsterdam)

le 16 novembre 1978

- Professeur S. DRESDEN (vice-président de l'Académie Royale, Université de Leyde)

‘Humanitas et Tolérance aux XVI et XVIIIe siècles’

- Drs. BERCKVENS-STEVELINCK (Archive occidentals, Université de Leyde)

‘La Tolérance et l'héritage de P. Bayle en Hollande dans la première moitié du XVIIIe siècle. Une première orientation’

- Professeur R. MAUZI (Paris-Sorbonne)

‘L'Idée de Tolérance de Locke à Voltaire’

- Professeur R. POMEAU (Paris-Sorbonne) ‘Voltaire et Rousseau devant l'affaire Calas’

le 17 novembre 1978

- Professeur R.F. BEERLING (Université de Leyde)

‘Lumières et ténèbres. Remarques sur deux protagonistes antagonistes, Rousseau et Voltaire’

- Professeur J. SGARD (Université de Grenoble)

‘Les spectacles ou des limites de la Tolérance’

- Professeur R. DESNE (Université Reims)

‘L'Image de Voltaire dans les “Confessions” de Rousseau’

- Dr. F. NEF (Université Libre d'Amsterdam)

‘Voltaire et l'intolérance’

- Dr. Ch. GRIVEL (Université de Groningen)

‘Figures d'intolérables. Le confessional et sa ruse’

Nieuwe uitgaven

The British Journal for Eighteenth-Century Studies

Onder deze titel verscheen, voorjaar 1978, het eerste nummer van een tijdschrift dat de vroegere Newsletter van de British Society for Eighteenth-century Studies gaat vervangen. Het Journal komt driemaal per jaar uit en men kan zich erop abonneren via de editor, Dr Joan Pittock, Department of English, The University, King's College, Old Aberdeen, AB9 2 UB, Great Britain.

Hume en Lamettrie in Nederlandse vertaling

In de zo voortreffelijk gedrukte reeks Boom Klassiek verschenen enige tijd geleden twee Nederlandse vertalingen van 18e-eeuwse filosofen. Allereerst van Julien Offray de Lamettrie: De Mens Een Machine, vertaald en ingeleid door Hans W. Bakx, Boom, Meppel-Amsterdam 1978. 109 pp.; prijs: f 18,50. Voor zover ons bekend, is dit de eerste Nederlandse vertaling van Lamettrie's L'Homme machine.

Hume's An Enquiry concerning Human Understanding werd door dr. J. Kuin vertaald onder de titel Het Menselijk Inzicht (218 pp., waarvan 35 pp. inleiding; prijs: f 28,50). Beide uitgaven richten zich op een breed publiek van geïnteresseerden. Een beperkt aantal noten licht de tekst toe; voor verder onderzoek kan de goede bibliografie nuttige diensten bewijzen.

Frans-classicistische toneeltheorie in Nederland

Dank zij de door mevr.dr. M.A. Schenkeveld-van der Dussen bezorgde uitgave van Andries Pels', Gebruik én Misbruik des Tooneels (1e dr. 1681; teksteditie Culemborg, bij Tjeenk Willink/Noorduijn, 1978. 101 pp.; prijs: f 29,50) is het nu mogelijk om beter geïnformeerd te worden omtrent de doorwerking van het zogenaamde Frans-Classicisme in Nederland. Pels' tekst is niet alleen van

[p. 73]

belang vanuit toneel-theoretisch oogpunt, maar ook als informatiebron voor de geschiedenis van het Amsterdamse toneelleven.

De Middelburgsche Avanturier

Antiquariaat Merlijn is op de goede gedachte gekomen om bij gelegenheid van de opening van zijn nieuwe pand Damplein 23 te Middelburg een fotografische reprint uit te geven van een van onze aantrekkelijkste 18e-eeuwse romans: De Middelburgsche Avanturier. Amsterdam, bij Steven van Esveldt, 1760 (IV, 218 pp.; geïllustreerd; prijs van de reprint f 32,50). De auteur van deze roman is nog altijd niet bekend. Gaarne zou men - al was het nog zo summier - in een voorbericht iets vernomen hebben over de tekst zelf, of over het voor de reprint gebruikte exemplaar. Maar voor het overige niets dan lof voor dit initiatief. De keurige gebonden uitvoering verdient aparte vermelding.

Nederlandse tekeningen uit de 18e eeuw

Wij ontvingen een door kunsthandel Th. Laurentius (Oenselsestraat 15-17, te Zaltbommel) in samenwerking met kunsthandel Beets & Fontein te Zoelen uitgegeven catalogus; ‘Honderd tekeningen van oude meesters’ (catalogus 16). Zaltbommel 1978, 62 pp. met talrijke afbeeldingen en index. Wat deze verkoopcatalogus zo bijzonder interessant maakt is de, dikwijls op eigen onderzoek gebaseerde nieuwe informatie over de diverse tekenaars waar de samensteller ons mee verrast. Heel wat goede onbekenden (om een term van Bol te gebruiken) krijgen zo meer reliëf.

De Amsterdamse Boekhandel (bijna) compleet!

Zopas verscheen het lang verwachte vijfde deel van Dr. I.H. van Eeghen, De Amsterdamse boekhandel 1680-1725), een uitgave van Nico Israël te Amsterdam; 352 pp.; prijs geb. f 90,- voor dit dl. V¹ dat eind september nog gevolgd wordt door een registerdeeltje). Anders dan men misschien zou verwachten, bevat dl. V¹ gedetailleerde gegevens omtrent de boekhandel van de Republiek in de periode 1572-1795. Overheidsregelingen, copierecht, kapitaalverschaffing, auctiewezen, boekverkoperscompagnieen - kortom vrijwel alles komt hier aan de orde, weliswaar toegespitst op Amsterdam, maar toch zo dat de lezer zich beter dan waar ook een iedee kan vormen van het 18e-eeuwse boekenbedrijf in de Republiek. Als echter één boek een register nodig heeft is het dit! Zolang zoiets nog ontbreekt valt het dan ook moeilijk te oordelen over de hanteerbaarheid van Mevr. Van Eeghen's magnum opus.

Brievenbus

1. Mr. C.F. van Veen (adres: Zeevang, Warder 112) zou gaarne de naam van de auteur kennen van het (zeer Patriottische) kinderboekje: ‘De vriend der Nederlandsche Kinderen of Vaderlandsche Avonden’, Rotterdam, bij J. Bronkhorst, 1787.

2. Dr. J.P.W.A. van Braam Houckgeest (adres: Vosweg 12, 7213 LG Gorssel) zoekt informatie over eventuele Patriottische kontakten van Andreas Everardus van Braam Houckgeest (1739-1801). Is iemand hem in deze kontekst tegengekomen, zo luidt zijn vraag.

Stichting Jacob Campo Weijerman

Het is ruim driehonderd jaar geleden dat de dichter-schilder - en wat al niet meer - Jacob Campo Weyerman (1677-1747) werd geboren. Een onlangs opgerichte stichting Jacob Campo Weyerman (p/a Herengracht 330-336, Amsterdam) wil meer bekendheid geven aan leven en werk van deze geruchtmakende 18e-eeuwer door het verzorgen van heruitgaven, het organiseren van tentoonstellingen en bijeenkomsten etc.

Men kan zich als ‘vriend’ van de stichting opgeven voor f 20,- per jaar (studenten half geld) door storting op postrekening 3848148 t.n.v. bovengenoem-

[p. 74]

de stichting. Daarvoor ontvangt men dan ook het gestencilde maandbulletin (Het JCW), dat sedert januari 1978 onder de ‘vrienden’ is verspreid. Het bestuur van de stichting wordt gevormd door o.a. de heren A.J. Hanou en H.M. de Blauw, mede-ondertekenaars van de circulaire waaraan wij bovenstaande gegegevens ontlenen.

Vergissen we ons niet, dan zijn Jacob Campo Weyerman, Bilderdijk en Belle van Zuylen thans de enige Nederlandse schrijvers uit de 18e eeuw die zich over een eigen ‘fanclub’ mogen verheugen.