Documentatieblad werkgroep Achttiende eeuw. Jaargang 1972

[p. 25]

III. Literatuur over Petrus Camper

1.	A.J. van der Aa, 1858: Biographisch Woordenboek (Haarlem), dl. 3, p.66-74.
2.	Academia Groningana MDCXIV - MCMXIV (Groningen, 1914), p.287-297.
3.	M.A. van Andel, 1939: Petrus Camper en de ‘steensnijding in twee reizen’ (Nederl.Tijdschr.v.Geneesk., jrg.83, p.2134-2138)
4.	Anon., 1791: Korte levens-geschiedenis van Petrus Camper (Alg.Konst. - en Letterb., dl.6, no. 154, p.178-180; no. 155, p.187)
5.	Anon., 1807: Biographical sketch of Camper (The Edinburgh medical & surgical journal, 3, p.257-262)
6.	Anon., 1838/39:Levensschets van Petrus Camper (Nederlandsch Lancet, jrg. 1, p.38-39)
7.	Anon., 1927: (Over de spelling van de naam Camper) (De Nederlandsche Leeuw, jrg.45, kol.90; vgl. ook kol. 58-59)
8.	Anon., 1939: Levensschets van Petrus Camper (Geneeskundige Gids, jrg. 17, p.400-403)
9.	Anon., 1939: Ein holländischer Arzt besucht Friedrich den Grossen (Zeitschr.f. aerztliche Fortbildung, 36, p.439-440)
10.	E.G. Baldinger, 1770: Herr Peter Camper ... in zijn Biographien jetztlebender Aerzte und Naturforscher (Jena), Bd.I, 2tes St., p.251-258; Zusätze, 1771, Bd.I, 3tes St. (p. vii-viii)
11.	A.L.J. Bayle et A.J. Thillaye, 1855: Biographie médicale par ordre chronologique (Paris), T.2, p.465-466
12.	S. Baur, 1807: Petrus Camper, beroemd hollandsch genees- en ontleedkundige, in zijn De levens van gedenkwaardige mannen en vrouwen ... (Amsterdam), Dl. 1, p.264-298
13.	W.J. Bell, 1949: A box of old bones. A note on the identification of the mastodon, 1766-1806 (Proc. Americ. Philos. Soc., 93, p.169-177)
14.	A. Beuchot, 1812: (Korte biogr. van C.) in de Biographie universelle, ancienne et moderne (Paris), T. 6, p.638-640
15.	G. Biedenkapp, 1902: Erfinderschicksale berühmter Aerzte (Berl. Tageblatt 18 juli 1902)

[p. 26]

16.	J.F. Blumenbach, 1795: Petrus Camper in zijn Medicinische Bibliothek (Göttingen) Bd. 3, 4tes St., p.732-735
17.	P.C.J.A. Boeles, 1932: Uit den frieschen tijd van Prof. Petrus Camper (De Vrije Fries, dl. 31, p.104-108)
18.	W.B.S. Boeles, 1889: Frieslands Hogeschool en het Rijks Athenaeum te Franeker (Leeuwarden), Dl. 2, p.511-520
19.	N.J.A.F. Boerma, 1908: Eenige bladzijden uit de geschiedenis van de inenting tegen de veepest in de achttiende eeuw (Groningsche Volksalmanak voor het jaar 1908, p.208-227), passim.
20.	J. de Booy, 1957: Sur une lettre de Diderot à Pierre Camper (Rev.d'hist.litt.d.l.France, 57, p.411-415)
21.	A.J. van Bork-Feltkamp, 1938:Anthropological research in the Netherlands. Historical survey (Verh.Kon.Akad.v.Wet., afd. Natuurkunde, 2e sectie, dl.37, no. 3, p.1-166), p.8-12.
22.	H. Bräuning Oktavio, 1910: Ungedrückte Briefe Johann Heinrich Mercks (Arch.f.d.Stud.d.neueren Sprachen u. Lit., Bd.CXXIV, p.270-281)
23.	H. Bräuning Oktavio, 1912/13:Johann Heinrich Merck und Petrus Camper (Arch.f.d.Gesch.d.Naturw. u. Techn., Bd. 4, p.270-306, 360-388)
24.	H. Bräuning Oktavio, 1956:Vom Zwischenkieferknochen zur Idee des Typus. Goethe als Naturforscher in den Jahren 1780-1786 (Nova Acta Leopold., N.F., Nr. 128, Bd. 18, 144 p.), passim
25.	(G. Brandt Maas), 1837:Levensschetsen van merkwaardige, meest Vriesche mannen en vrouwen (Leeuwarden), 2e St., p.91-108
26.	L. Brummel, 1925: Frans Hemsterhuis. Een philosophenleven (Haarlem), passim
27.	H. Burger, 1913:Peter Camper's leerboek der oogheelkunde (Nederl. Tijdschr.v. Geneesk. jrg.57, p.1615-1618)
28.	H.M. de Burlet, 1939:Petrus Camper als anatoom (Nederl. Tijdschr.v. Geneesk., jrg.83, p.2111-2120)
29.	A.G. Camper, 1791: Levensschets van Petrus Camper (Leeuwarden)
30.	A.G. Camper, 1792:Nachrichten zur Lebensgeschichte des Herrn Petrus Campers (Schriften d.Gesellsch.Naturf.Freunde, Bd. 10, p.117-153)
31.	A.G. Camper, 1792:Lebensgeschichte des verewigten Petrus Camper (Stendal), vert. door J.B. Keup

[p. 27]

32.	A.G. Camper, 1803:Notice de la vie et des écrits de Pierre Camper in Oeuvres de Pierre Camper (Paris), T.1, p.ix-lx, vert.door H.J. Jansen
33.	A.G. Camper, 1809:Beschrijving van Camper's anatomische, geologische en mineralogisch Kabinet op klein (sic) Lankum bij Franeker (Jaarboeken der Wetenschappen in het Koningrijk Holland, Dl.1 over het jaar 1806, p.68-98)
34.	A.G. Camper, 1811:Description succincte du musée de Pierre Camper (Amsterdam)
35.	A.G. Camper, 1821: Korte beschrijving van het Museum Camperianum (Almanak der Akademie van Groningen voor het jaar 1821, jrg. 9, p.12-56)
36.	P. Camper, 1779:Historiae literariae cultoribus S.P.D. Petrus Camper (Harlingen), Een nieuwe ed. van deze bibliografie werd in 1781 te Londen uitgegeven door J. Sheldon
37.	Catalogus van de tentoonstelling ter herdenking van den 150sten sterfdag van Petrus Camper, gehouden te Groningen van 30 april tot 7 mei 1939 (Groningen)
38.	Catalogus van de Bibliotheek der Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst, 2 dln., (Amsterdam, 1930/49), Supplementen 1954 en 1960. Passim
39.	J.A. de Chalmot, 1799: Biographisch Woordenboek der Nederlanden (Amsterdam), Dl.5, p.313-326
40.	Hendrik Baron Collot d'Escury, 1825: Holland's roem in kunsten en wetenschappen, ed.2. ('s Gravenhage/Amsterdam), Dl.1, p.40, 41; A.I., p.100
41.	Condorcet, 1793: Eloge de Camper (Hist. d. l'Acad. d. Sciences, Année 1789, p.45-52)
42.	Condorcet, 1803: Éloge de Pierre Camper in Oeuvres de Pierre Camper (Paris), T.1, p.xcii-ciii
43.	C.P. Courtney, 1962: Edmund Burke and Petrus Camper (English Studies, 43, p.467-475)
44.	D.J. Cunningham, 1908: Anthropology in the eighteenth century (Journal of the Royal Anthropological Inst., 38, p.10-35), p.16-20
45.	G. Cuvier, 1809: Discours sur les progrès des sciences, lettres et arts, dépuis 1789 .... (La Haye), p.350-362

[p. 28]

46.	C.E. Daniëls, 1880: Het leven en de verdiensten van Petrus Camper (Utrecht)
47.	C.E. Daniëls en H.C. Rogge, 1881: Catalogue de manuscrits de Pierre Camper et de lettres inédites ... qui se trouvent dans la Bibliothèque de la Société Néerlandaise pour les Progrès de la Médecine (Amsterdam)
48.	C.E. Daniëls, 1884: Petrus Camper in Biographisches Lexikon der hervorragenden Aerzte ..., herausgeg. v. A. Wernich u.A. Hirsch (Wien/Leipzig), Bd. 1, p.651-653; Nachträge zu den Bänden I-IV (1935), p.156
49.	Dareste, 1855:(Korte biogr.) in Nouvelle Biographie Générale (Paris), T.8, kol.391-396
50.	W.R. Dawson, 1958: The Banks letters .... (London), p.199-200
51.	G. ten Doesschate, 1962:Petrus Camper.Optical dissertation on vision 1746. Fascimile ... (Nieuwkoop), p.7-29
52.	C.J. Doets, 1948: De heelkunde van Petrus Camper, 1722-1789 (Diss. Leiden)
53.	J.A. van Dongen, 1971: Een brief van Martinus van Marum aan Petrus Camper (Medisch Contact, jrg.26, p.19-20)
54.	J.A. van Dongen, 1971: Een brief van Petrus Camper aan Paulus de Wind (Idem, p.79-80)
55.	J.A. van Dongen, 1971: Een brief van Wouter van Doeveren aan Petrus Camper (Idem, p.133)
56.	J.A. van Dongen, 1971: Een brief van Matthias van Geuns aan Petrus Camper (Idem, p.253-254)
57.	J.A. van Dongen, 1971: Een brief van Amadeus Emanuel Haller aan Petrus Camper (Idem, p.414)
58.	J.A. van Dongen, 1971: Een brief van Adriaan Gilles Camper aan Petrus Camper (Idem, p.1272)
59.	J.A. van Dongen, 1972: Een brief van A. Balla aan Petrus Camper (Idem, jrg.27, p.44)
60.	J.A. van Dongen, 1972: Een brief van Bernhard Siegfried Albinus aan Petrus Camper (Idem, p.172-173)
61.	L.P. Eerland, 1939: Petrus Camper als heelkundige (Nederl. Tijdschr.v.Geneesk., jrg.83, p.2120-2124)

[p. 29]

62.	H. Engel, 1939; Alphabetical list of Dutch zoological cabinets and menageries (Bijdragen tot de Dierkunde, 27, p.247-346), nr.141
63.	G. Engelberts Gerrits, 1848; Biographisch Handwoordenboek (Amsterdam), Dl.1, p.295
64.	J.L.B. Engelhard, 1939: Petrus Camper als verloskundige (Nederl.Tijdschr.v.Geneesk., jrg.83, p.2106-2111)
65.	R.A. van Eijnden en A.v.d. Willigen, 1842:Geschiedenis der vaderlandsche schilderkunst, sedert de helft der XVIIIe eeuw (Amsterdam), Dl.2, p.161-174; Dl.4, p.175-176
66.	F.X. de Feller, 1831:Geschiedkundig woordenboek ('s Hertogenbosch), Dl.6, p.153-154
67.	F.M.G. de Feyfer, 1914:Zur Geschichte des Schamfugenschnittes in Holland (bis 1840) (Janus 19, p.312-327, 341-379), passim
68.	F.M.G. de Feyfer, 1939:Petrus Camper als teekenaar (Nederl.Tijdschr.v.Geneesk., jrg. 83, p.2140-2143)
69.	S.H.M. Galama, 1954:Het wijsgerig onderwijs aan de hogeschool te Franeker, 1585-1811 (Diss.Leiden), passim
70.	T. Gallas, 1939: Herdenking van den sterfdag van Petrus Camper .... (Nederl.Tijdschr.v.Geneesk., jrg.83, p.2147-2149)
71.	A. Geijl, 1908: Briefwisseling tussen Petrus Camper en Albert Titsingh, over ‘regt’ en dwarsgeklemde hoofden (Nederl. Tijdschr. v.Geneesk., jrg.52, p.228-248)
72.	J.H. Goslings-Lijsen, 1939: Van twee vrolijke medici (Nederl. Tijdschr.v.Geneesk., jrg.83, p.1028-1031)
73.	L.Grünstein, 1904:Goethe, Merck und Camper (Aus ungedrückten Briefen Mercks an Peter und Adrian Camper)(Neue Freie Presse, Morgenblatt, 18 sept., nr.14392, p.36-37)
74.	D. Guthrie, 1948: The travel journals of Peter Camper (1722-1789) (Edinburgh Medical Journal, 55, p.338-353)
75.	A. von Haller, 1777:Bibliotheca anatomica (Tiguri), T.II, p.395-398
76.	A. Hallema, 1939: Een politieke caricatuur uit Oud-Friesland in de Koninklijke Bibliotheek te 's Gravenhage (Historia 5, p.156-158)
77.	P. Harting, 1878:Pieter Camper in zijn leven en werken geschetst (Album der Natuur, p.1-24)
78.	A.J. van den Heuvel, 1883: Petrus Camper als chirurg beschouwd (Diss. Amsterdam)

[p. 30]

79.	J. Immerzeel jr., 1842:De levens en werken der Hollandsche en Vlaamsche Kunstschilders ... (Amsterdam), Dl.1, p.124
80.	B.D. Jackson, 1897/98:(Over enkele brieven van Camper aan de Linnaean Soc.) (Proc.Linn.Soc.of London, p.55-58)
81.	W. Jardine, 1835:Memoir of Camper in zijn The natural history of the ruminating animals ..., (London), pt.1, p.17-82
82.	W.J.A. Jonckbloet, 1864:Gedenkboek der Hoogeschool te Groningen (Groningen), Bijlagen p.86-89
83.	J. Kalma, 1952:Leeuwarder Courant (1752-1952). Register op de historische artikelen in 200 jaargangen (Leeuwarden), p.29
84.	N.G. van Kampen, 1822:Beknopte geschiedenis der letteren en wetenschappen in de Nederlanden ('s Gravenhage), Dl.2, p.338-341; Dl.3, p.192
85.	E.B. Kaplan, 1956:Peter Camper 1722-1789 (Bull.of the Hospital for Joint Diseases 17, p.371-385)
86.	J.J. van der Kley, 1939:Petrus Camper (1722-1789) en zijn verdiensten voor de verloskunde en voor de inenting der kinderpokken (Geneeskundige Gids, jrg.17, p.430-440)
87.	J.C. Kobus en W.de Rivecourt, 1886: Biographisch Woordenboek van Nederland (Arnhem/Nijmegen), Dl.1, p.316-317
88.	C. Kramm, 1857:De levens en werken der Hollandsche en Vlaamsche kunstschilders (Amsterdam), Dl.1, p.215
89.	J. van Leeuwen, 1845:Petrus Camper als teekenaar, schilder, plaatsnijder, boetseerder en beeldhouwer (Friesche Volksalmanak, p.59-78)
90.	D.J. van Lennep, 1832:Illustris Amstelodamensium Athenaei memorabilia ... (Amstelodami), p. 201, 256-257
91.	J. van Lennep, W. Moll en J. ter Gouw, 1880:Nederlands geschiedenis en volksleven (Leiden), Dl.2, p.240-243
92.	G.A. Lindeboom, 1971:Peter Camper in Dictionary of Scientific Biography (New York), Vol.3, p.37-38
93.	A. Louis, 1859:Éloge de Camper, lu dans la séance publique du 15 avril 1790 in Eloges lus dans les séances publiques de l'Académie Royale de Chirurgie de 1750 à 1792 par A. Louis .... publiés par E. Fréd. Dubois (Paris), p.378-392

[p. 31]

94.	J. Mulder, 1808: Oratio de meritis Petri Camperi in anatomiam comparatam ... (Groningen)
95.	J. Mulder, 1809: Redevoering over de verdiensten van Petrus Camper in de vergelijkende ontleedkunde ... vertaald door G.H. Wachter (Groningen).
96.	De Navorscher, jrg.3 (1853), p.322; jrg.4 (1854), p.164; jrg.5 (1855), p.2-3; jrg.23 (1873), p.603-604; jrg.24 (1874), p.149
97.	G. Nieuwenhuis, 1821:Algemeen woordenboek van kunsten en wetenschappen (Zutphen), Dl.2, p.33-36
98.	B.W.T. Nuyens, 1930:Petrus Camper (1722-1789) als verloskundige (Nederl.Tijdschr.v.Geneesk., jrg.74, p.38-60)
99.	B.W.T. Nuyens, 1939:Reis van Petrus Camper naar Berlijn in het jaar 1780, zijn audientie bij den koning van Pruisen, Frederik de Groote, en wat daar gebeurde (Idem, jrg.83, p.2143-2147)
100.	B.W.T. Nuyens, 1939:Petri Camperi Itinera in Angliam, 1748-1785 (Opuscula selecta neerlandicorum de arte medica, Dl.15, p. 1-264)
101.	D.J.H. Nyèssen, 1927:Petrus Camper en zijne tijdgenoten (Mensch en Maatschappij 3, p.73-75)
102.	G.C. Nijhoff, 1931:Iets over Petrus Camper (1722-1789) (Natuur en Mensch, p.129-132)
103.	J. Oldekamp, 1948:Onbekende nakomelingen van Dr. Petrus Camper (Gens nostra, jrg.3, nr.4, p.58-61)
104.	R.A.B. Oosterhuis, 1939:Petrus Camper. De beroemde 18e eeuwse chirurg, zooloog en vergelijkend ontleedkundige bij de herdenking van zijn 150ste sterfjaar (Stemmen des Tijds, jrg.28, p.844-860)
105.	R.A.B. Oosterhuis, 1939:Petrus Camper en Amsterdam. De wetenschappelijke loopbaan van Camper en de wederzijdse culturele betrekkingen van 1755 tot 1761 (Geneeskundige Gids, jrg. 17, p.403-419)
106.	R.A.B. Oosterhuis, 1939:Petrus Camper (1722-1789). De wereldvermaarde geleerde uit de gesmade 18e eeuw (Timotheus, jrg.44, nr.29, 2p.)
107.	J.C. Poggendorff, 1863:Biographisch-literarisches Handwörterbuch zur Geschichte der exacten Wissenschaften (Leipzig), Bd. 1, kol.368

[p. 32]

108.	L. Réau, 1931:Les bustes de Marie-Anne Collot (La Renaissance de l'art, 14, p.306-312).
109.	A.J. van Reeuwijk, 1941:Vroedkunde en vroedvrouwen in de Nederlanden in de 17e en 18e eeuw (Diss. Amsterdam), passim
110.	J.H.O. Reys, 1909:Goethe en Camper als voorlopers van Darwin (Vragen van de Dag, 24, p.540-549)
111.	J.H.O. Reys, 1939:Camper en de ontwikkelingstheorie (Geneeskundige Gids jrg.17, p.419-422)
112.	R(eys?), 1939: Petrus Camper en de penning (Idem, p.422-423)
113.	G.F. Rochat, 1939: Petrus Camper als oogheelkundige (Nederl.Tijdschr.v.Geneesk. jrg.83, p.2101-2106)
114.	M. Rooseboom, 1954:Wedgwood medaillon of Petrus Camper (Bull. of the History of Medicine, 28, p.553)
115.	G. van Rijnberk, 1939: Petrus Camper (Nederl.Tijdschr.v.Geneesk., jrg.83, p.2039)
116.	H. Sandra, 1943:De leer der phtisis bij oude nederlandsche schrijvers.XIII Petrus Camper (Bijdr. t.d. Gesch. d. Geneesk., 23, p.84-88)
117.	J. Sasse, 1911:Petrus Camper in Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, dl.1, kol.552-556
118.	G. Schamelhout, 1943:Petrus Camper (1722-1789). Zijn verdiensten als geneeskundige, natuuronderzoeker en anthropoloog. Een herdenking 220 jaar na zijn geboorte (Verh. v.d. Kon. Vlaamsche Acad.v.Geneesk., 5, nr.2, p.41-86)
119.	P.A. Scheen, 1946: Honderd jaren Nederlandsche schilder- en teekenkunst .... (1750-1850) (Den Haag), p.60, Aanhangsel, p.viii
120.	A. Schierbeek, 1922: Van Aristoteles tot Pasteur.XV. Petrus Camper .... (De levende Natuur, jrg.26, af1.9, p.225-229). Ook opgenomen in S. 's ‘Van Aristoteles tot Pasteur. Leven en werken van grote biologen’ (Amsterdam, 1923), p.231-235
121.	A. Schierbeek, 1939:Camper en Goethe over het tussenkaaksbeen (Nederl.Tijdschr.v.Geneesk., jrg.83, p.2128-2133)

[p. 33]

122.	H.K. Schippers, 1964: Petrus Camper op 'e tekst over seare teannen (De Strikel, jrg.7, nr. 3, p.43-44)
123.	G.W. Schrader und E. Hering, 1863: Biographisch-literarisches Lexikon der Thierärzte aller Zeiten und Länder (Stuttgart), p.71
124.	J.E. Schulte, 1939: Petrus Camper en de studie der menschenrassen (Geneeskundige Gids, jrg.17, p.441-449)
125.	A. Staring, 1947: Fransche kunstenaars en hun hollandsche modellen (Den Haag), p. 87-91
126.	A. Staring, 1949: De medailleur J.H. Schepp en Frans Hemsterhuis (Oud-Holland, jrg.54, p.82-103), passim
127.	F. Stosch, 1763:Geschichte des Herrn Peter Camper .... in zijn Das Neue Gelehrte Europa (Wolfenbüttel), 17ter Theil, p.214-217
128.	P. Terpstra, 1940:Petrus Campers samling mineralen (It Beaken, jrg. 2, nr. 2, p. 35-37)
129.	U. Thieme und F. Becker, 1911: Allgemeines Lexicon der bildenden Künstler (Leipzig), Bd.5, p.463
130.	J.W.R. Tilanus, 1865:Beschrijving der schilderijen afkomstig van het chirurgijnsgild te Amsterdam (Amsterdam), p.19, 35-36
131.	G. Tonelli, 1956:Le dottrine estetiche di Pieter Camper (Giornale critico della Filosofia Italiana, 35, p.79-85)
132.	P. Topinard, 1874:Etude sur Pierre Camper et sur l'angle facial dit de Camper (Rev. d'Anthropologie, T.3, p.193-222)
133.	Vaderlandsche Historie ... ten vervolge van Wagenaar's Vaderlandsche Historie ... (Amsterdam), dl.15 (1795), p.226-243; dl. 19 (1797), p.9-12, 336
134.	G. Variot, 1927: L'anatomiste Pierre Camper et son doctrine sur l'éducation physique des enfants. Une aberration de J.J. Rousseau (Bull. d.l. Soc.Franç. d'Hist. d.l. Médecine, 21, p.134-145)
135.	G. Variot, 1929: Quelques souvenirs historiques sur l'anatomiste Pierre Camper. Son oeuvre en hygiène infantile (VIme Congrès Internat. d'hist. d.1. Médecine, Leyde - Amsterdam .... 1927 (Antwerpen), p.362-365)
136.	F. Vicq-d'Azyr, 1803: Éloge de Pierre Camper in Oeuvres de Pierre Camper (Paris), T.1, p.lxi-ciii

[p. 34]

137.	F. Vicq-d'Azyr, 1805:Éloge de Pierre Camper in J.L. Moreau: Éloges historiques par Vicq-d'Azyr (Paris), T.1, p.305-332
138.	J.J.T. Vos, 1939:Petrus Camper als ziektekundige (Nederl. Tijdschr. v.Geneesk., jrg.83, p.2124-2128)
139.	C.G.J. Vosmaer, 1881: Petrus Camper (De Nederlandsche Spectator, p.251-254, vgl. ook p.274-275 en p.290-291)
140.	E.L. Vriemoet, 1758:Athenarum Frisiacarum .... (Leovardiae), p.866-867
141.	G. Vrolik, 1803: De gedachten van Camper en Hunter over het nut der holle beenderen in vogels, .... (Amsterdam)
142.	R. Wagner, 1844:Samuel Thomas von Sömmering's Leben und Verkehr mit seinen Zeitgenossen. Erste Abtheilung. Briefe berühmter Zeitgenossen an Sömmering (Leipzig), p.319-329; Zweite Abtheilung. Leben Sömmerings ... (Leipzig), passim
143.	F.G. Waller, 1938:Biographisch Woordenboek van Noord Nederlandsche Graveurs ('s Gravenhage), p.58
144.	J. Wester, 1939: Petrus Camper en de geneeskunde der dieren (Nederl.Tijdschr. v. Geneesk., jrg.83, p.2138-2140)
145.	P.H. Witkamp, 1869:P. Camper (Jaarboekje .... Artis ...., p.166-169)
146.	A. von Würzbach, 1906:Niederländisches Künstler - Lexikon (Wien/Leipzig), Bd.1, p.239
147.	J.W. Wurfbain, 1913:Fragment-genealogie Camper (De Nederlandsche Leeuw, jrg.31, kol.299-300)

R.P.W. Visser