Documentatieblad werkgroep Achttiende eeuw. Jaargang 1970

[p. 1]

[Nr. 6]

I
Latijnse literatuur van de 18de eeuw:

Enkele bibliografische notities.

Het Latijn speelt in de 18e eeuw nog een tamelijk belangrijke rol in het culturele leven van Europa. Hoewel het in de loop van de 17e eeuw de dominerende rol heeft verloren die het tijdens de middeleeuwen en de renaissance bezat, worden doorheen gans de 18e eeuw nog talloze letterkundige en wetenschappelijke werken in de taal van Rome neergeschreven. Herinneren we slechts aan namen als Boerhave, Euler, Boscovich, Galvani, Linnaeus, Forcellini, Wolff, Holberg, Konarski, de Polignac, Landivar enz.

Men kan dit gebruik van het Latijn toejuichen als een teken van gezond verstand op het stuk van vlotte internationale uitwisseling van ideeën en kennissen, of men kan het in het spoor van Diderot betreuren als een jammerlijk conservatieve aberratie. Het lijkt ons verkieslijk de nalatenschap van het verleden nuchter te aanvaarden zoals ze ons werd overgemaakt. Dan constateert men dat in de 18e eeuw nog honderden gecultiveerde geesten voor hun geschriften gedeeltelijk of zelfs uitsluitend een beroep hebben gedaan op de Latijnse taal. Het wil ons derhalve voorkomen dat een geschiedenis van b.v. de Nederlandse letterkunde het historische beeld vertekent indien ze achteloos voorbijgaat aan het Latijnse element. Het gaat niet op deze Latijnse letteroefeningen in globo weg te wuiven als onbelangrijk en onwerkelijk academisch amusement, evenmin als men er direct geniale meesterwerken in moet gaan zoeken. Zoals in de 19e eeuw sommige Vlaamse auteurs zich in het Frans hebben uitgedrukt en zoals er nu Nederlanders in het Engels publiceren, zo hebben er doorheen de eeuwen velen de voorkeur aan gegeven in het Latijn te schrijven. Zeker voor de literatuur van vóór de romantiek kan het criterium van de landstaal niet het enige zijn om een auteur al dan niet in de literaire geschiedenis van een volk of streek te betrekken.

Een concreet voorbeeld om onze opvatting te verduidelijken: terwijl de dissertatie van professor Waterbolk (universiteit Groningen) over de Friese historiografie het grote aandeel van

[p. 2]

de Latijnse auteurs in het licht stelt, kan men op grond van het zeer recente artikel over de Friese letterkunde in de jongste W.P. uitgave zelfs niet vermoeden dat Friesland een rijke literatuur in het Latijn bezit, niet alleen bij het begin van het humanisme (Rudolf Agricola!) maar ook bv. in de 18e eeuw met de school van Schrader te Franeker. ‘Onvruchtbare’ Friese perioden beantwoorden wel eens aan ‘vruchtbare’ Latijnse en zelfs opstellen, die uitgaan van het taalcriterium, zou men hierop moeten wijzen omwille van het literairhistorisch perspectief.

We geven echter onmiddellijk toe dat het niet gemakkelijk is zich ernstig te documenteren over de nu vergeten latinisten van latere perioden als de 18e eeuw. ‘Latina non leguntur’, met als gevolg: geen moderne uitgaven, weinig of geen studies, een hopeloze situatie of bibliografisch gebied.

Voor de Nederlanden is men dan, althans voor de poëzie, nog zo gelukkig te kunnen vertrekken van de werken van Peerlkamp en Hoeufft, waarin men de belangrijkste vertegenwoordigers van de Latijnse dichtkunst bij elkaar vindt en men in één oogopslag kan zien hoeveel poëten zich aan de klassieke versificatie nog hebben gewaagd tussen de ‘Galathea’ van Relandus en de ‘Iosephus’ van Jordensius.

Sommige namen zijn min of meer bekend gebleven zoals die van Burman, welke zelfs nog in de W.P. weerhouden werd, zij het - typisch genoeg! - zonder enige bibliografische noot.

+ + +

Hieronder volgt een lijst van enkele tientallen 18e eeuwse auteurs, over wie in recente jaren iets is gepubliceerd. Men zal merken hoe weinig Nederlanders aan bod komen. Deze lijst heeft echter helemaal niet de pretentie volledig te zijn. We bieden slechts wat we noteerden in de loop van studies over de neolatijnse literatuur van meestal vroegere eeuwen.

Het doel van deze lijst is niet op de laatste plaats reactie uit te lokken van hen, die lacunes zullen opmerken en ze zullen willen aanvullen.

Voegen we hier nog aan toe:

1.	dat niet werd hernomen wat iedereen zonder moeite kan vinden in de algemeen bekende naslagwerken, bijv. het N.N.B.W., Sommervogel en dgl.

[p. 3]

2.	dat voor algemene studies van de neolatijnse literatuur we verwijzen naar de drie afleveringen van onze bibliografie in de Handelingen van de Zuidnederlandse Maatschappij voor taal-, letterkunde en geschiedenis te Brussel, XVII (1963), XIX (1965) en XXIII (1969), de laatste nog ter perse.
3.	dat voor een individueel auteur we zo mogelijk slechts teruggaan tot een recente publicatie, die zelf van bibliografie is voorzien. Eventueel vullen we hier lacunes aan, indien ze ons belangrijk leken; zie bijv. de Polignac.

Leuven

Prof. Dr. J. IJsewijn

Mevr. dra. M.J. Desmet-Goethals.

ABAD Diego, S.J. (Mexico 1727-Bologna 1779). 1. Osorio R., Diego José Abad. I, Bibliografia, in: Boletin de la Biblioteca Nacional, 14 (Mexico 1963), nn. 1-2, pp. 71-97. 2. Fernandez Valenzuela B., Diego José Abad en el Humanismo mexicano. Traduccion del Cento IX, in: Trento. Periodico del Seminario de Morelia, 2 (1960), n.4, pp. 14-21. 3. Navarro B., Abad traductor latino del ‘No me mueve mi Dios....’, in: Estilo, n. 35 (San Luis Potosi 1955), pp. 195-205

ADDISON Joseph (Lichfield 1672 - Londen 1719). 1. Bradner L., The Composition and Publication of Addison's Latin Poems, in: Modern Philology, 35 (1937-38), pp. 359-367.

ADOLPH Johann, S.J. (Liegnitz 1657 - Wenen 1708). 1. Sieveke F.G., Johann Baptist Adolph. Studien zum Spätbarocken Wiener Jesuiten-drama. Diss. Keulen 1965.

ALLEGRE Francesco Xaver, S.J. (Vera Cruz 1729 - Bologna 1788). 1. Historia de la Provincia de la Compan̂ia de Jesus de Nueva Espan̂a. Nueva Edicion per E.J. Burrus y Zubillaga. Roma 1965-1960; 4 vols.

[p. 4]

ANONYMI BOHEMI. 1. Tichà Zdenek, Verse o pernikarstvi. Praag 1965.

ANONYMUS COLUMBIANUS (Popayan). 1. Sebastian S., Una elegia Latina del siglo XVIII, in Thesaurus, XIX (Bogotà 1964), pp. 155-156.

ANONYMUS OLOMUCENSIS S.J. (Olomouc/Olmütz 1728). 1. De Melo Moser F., Dois dramas novilatinos sobre o ‘Naufragio de Sepulveda’, in Brotéria, LXXXIV (Lissabon 1967), pp. 665-677.

ANONYMUS PANNONUS (Hongarije, ca 1700). 1. ‘Heu, deploranda Pannoiae tellus....’, uitgegeven in: J. Misianik, Antologia Starsej Slovenskej Literatury, Bratislava 1964, pp. 371-373.

ANONYMI SLOVACI (Slowakije, periode 1700-1775) 1. Negen Latijnse politieke en sociale gedichten, uitgegeven door J. Misianik, o.l., pp. 444-455; 500-509; 634-637; 740-757.

ANONYMUS ZAGRABIENSIS (Zagreb, 18de e.) 1. Sime J., Hircus in civicum Zagrabiae carcerem Hisicza dictum inclusus: Latinska burleska Zagrebackog studenta iz 18.st., in Ziva Antika, 6 (Skopje 1956), pp. 337-341.

APPENDINI Franciscus Maria (Dubrovnik-Ragusa, 1768-1837). 1. Markovic M., Poetae latini Dalmatae inediti: (3) Elegija Franja Apendinija na smrt Kunicevu, 1794, in Ziva Antika, 2 (1952), pp. 301-307.

AQUAVIVA Rudolphus S.J. (Napels 1658 - Rome 1729). 1. Rubri apud Politianos vini confectio stylo Vergiliano descripta, edidit J. Ruysschaert, in Latinitas, 12 (Vatikaan, 1964), pp. 215-224.

BARBARO Sanchez (Spanje 1764-1819). 1. Ramirez-Araujo A., A Poem of Sanchez Barbaro: Si-Cur? Erotemata ad amicum, in Classical Journal, 51 (1956), pp. 371-373.

BEL MATTHIAS (Slowakije, begin 18e e.) 1. Va̍vra J. publiceert zijn correspondentie met de Academie van St. Petersburg in: Historické Stu̍die (Bratislava). Laatste aflevering in vol. XII (1967), pp. 211-224. (non vidimus).

[p. 5]

BEVERDIGE John (+ Philadelphia 1767). 1. Kaiser L.M., John Beveridge, Latin Poet of two Worlds, in: Classical Journal, 58 (1963), pp. 215-225.

BOERHAVE Herman (Voorhout 1668 - Leiden 1738). 1. Atrocis nec descripti prius morbi historia, 1724. Facsimile of the first edition and of the first French translation. With an introduction by G.A. Lindeboom. Nieuwkoop 1964.

BOSCOVICH Roger Joseph, S.J. (Dubrovnik-Ragusa 1711-1787). 1. Roger Joseph Boscovich, S.J., F.R.S., 1711-1787. Studies of his Life and Work on the 250th Anniversary of his Birth. Edited by L.L. White. Foreword by Sir H. Hartley. Londen 1961. 2. Costabel P., Le, De Viribus Vivis de R. Boscivic ou de la vertu des querelles de mots, in: Archives Internat. d'Histoire des Sciences, XIV (1961),pp. 3-12. 3. A Theory of Natural Philosophy, put forward and explained by R.J. Boscovich, S.J.; English Edition from the text of the first Venetian Edition, published under the personal Superintendence of the Author in 1763, with a short Life of Boscovich. Cambridge/Mass., Londen 1966.

BREGOLINI Ubaldo (Novalie/Treviso 1722 - Venetië 1807). 1. Piovesan Ae., Ubaldus Bregolini (1722-1807), in: Humanistica Lovaniensia, XVIII (1969), pp. 137-164

BROTIER Gabriel, S.J. (1723 - Parijs 1789). 1. Schmidt P.G., Supplemente Lateinischer Prosa in der Neuzeit. Göttingen 1964.

BURMAN Petrus (Utrecht 1668 - Leiden 1741). 1. Sylloge epistolarum a viris illustribus scriptarum, collectum et digestum per P. Burmannum, Leiden 1727, 5 vols., herdrukt met een zesde volume (nieuwe inleiding en indices door R. Breugelmans), te verschijnen in het voorjaar 1970.

CAMPER Petrus (Leiden 1722 - Den Haag 1789). 1. Optical Dissertation on Vision, 1746. Facsimile of the Original Latin Text. With a complete Translation and an Introduction by G. Ten Doesschate, Nieuwkoop 1962.

CANNEGIETER Henricus (1691-1770). Steinfurt, Arnhem. 1. Halkin L., Une lettre inédite du philologue Henri Cannegieter au baron G. de Crassier, in Le Musée belge, I (1897), pp. 318-320.

[p. 6]

CANTEMIR Demetrius (Moldavië 1673-1723). 1. Operele principelui Demetriu Cantemiriu (Bukarest 1880-1883). Latijnse geschriften in de delen I,III,IV,VI,VII. 2. Nelson J.W., Dimitree Cantemir (1673-1723), Prince of Moldavia; His Life and Writings. Diss. Stanford 1955.

CARPANI Giuseppe S.J. (Rome 1683-1762). 1. Frèches C.H., Une tragédie latine de l'amitié au XVIIIe s., Althemenes, in Boletim Estudos Classicos, 3 (Lissabon 1959), pp. 167-183.

CHRIST Johann Friedrich (Coburg 1700 - Leipzig 1756). 1. Dörfel E., Johann Friedrich Christ, sein Leben und seine Schriften. Ein Beitrag zur Gelehrtengeschichte des 18. Jahrhunderts. Leipzig 1878.

CHURCH Benjamin (Massachusetts 1734 - op zee 1776). 1. Kaiser L.M., An Unpublished Latin Poem of Benjamin Church, in: Neo-Latin News, XIII (New York), p. 42, N.-11.(1967)

CORDARA Giulio Cesare, S.J. (Allessandria 1704-1785). 1. Albertotti G., Lettere di G.C. Cordara a Francesco Cancellieri, con estratti dai ‘Commentarii’ e bibliografia cordariana. Modena 1912-16 2. Id., J. Cordarae de suis ac suorum rebus aliisque suorum temporum usque ad occasum S.J. commentarii. Venetië 1923-24. 3. Id., De suppressione societatis Iesu commentarii. Opera inedita publicata a cura di G.A., con un facsimile del ms. e un' appendice alla bibliografia cordariana. Venezia 1925. 4. Id., Gli ultimi anni di G.C. Cordara. Venezia 1927. 5. Id., La mortificazione di G.C. Cordara. Venezia 1929. 6. Castellani G., La società romana e Italiana del Settecento negli scritti di Giulio Cesare Cordara. Rome 1967.

COSTA Giovanni (Asiago 1737 - Padova 1816). 1. Costa Gius., Poesia antoniana in un grande latinista del Settecento (Abate Giovanni Costa 1737-1816), in: Il Santo, III (Padova, dec. 1930). 2. Id., Tra le vere glorie del Settecento Italiano: abate Giovanni Costa di Asiago (1737-1816). Notizie biografiche e illustrative. Padova 1932. 3. Abate Giovanni Costa, poeta latino (1737-1816). Commemorazioni tenute ad Asagio il 26 Settembre 1937-XVI dal .. D. Giacomo Dal Sasso e dal D. Gius. Costa... Precede la versione Italiana di Nicolo Taumaseo della ‘Oratio in laudem J. Costae’. Padova 1938.

[p. 7]

CUNICH (Kunic̍) Raymundus, S.J. (Dubrovnik-Ragusa 1719 - Rome 1794). 1. Majnaric̍ N., Beitrag zur Kenntnis der lateinischen Iliasübersetzung von R. Kunic̍, in: Serta Hoffileriana, Zagreb 1940, pp. 167-178. 2. Puratic̍ Z., O nekim neobjavljenim radovima Rajmunda Kunic̍a, in: Ziva Antika, 13 (1964), pp. 227-234. (Over enkele onuitgegeven werken van R.C.).

D'AQUINO Carlo, S.J. (Napels 1654 - Rome 1737). 1. Chiti P., S.J., Un insigne latinista, ammiratore e traduttore di Dante: il Padre Carlo d'Aquino della Compagnia di Gesù, in: La Civiltà Cattolica, 111, vol. I (1960), pp. 250-263.

DE MEYER(E) Livinus, S.J,, (Gent 1655 - Leuven 1730). 1. Verfaillie Christiane, Vergelijkende studie van de geschriften ‘De Ira’ van L. De Meyer (1655-1730) en Seneca. Onuitgegeven diss. Leuven 1965.

DENIS Michael, S.J., (Scharding 1729 - Wenen 1800). 1. Fischer-Colbrie A., Michael Denis. Ein Bild seines Lebens und Schaffens, in Denis Michael, Im schweigenden Tale des Mondes (Graz-Wenen, 1958) pp. 5-26. 2. Reisinger Felicitas, Die dramatischen Dichtungen des Michael Denis. Onuitgegeven diss. Wenen 1962. 3. Sasse H.C., Michael Denis, the Bard as Hymnographer, in: German Life and Letters, 18 (Oxford 1964-65), pp. 50-59.

DE POLIGNAC Melchior (Polignac 1661-1741). 1. Fleischmann B., Zum Anti-Lucretius des Kardinals de Polignac, in Romanische Forschungen, 77 (1965) pp. 42-63. 2. Anti-Lucretius of over God en de natuur. Boek 1, 5 en 9 met vertaling en aantekeningen van P.M.M. Geurts.Assen 1968.

DE QUINTIIS Camillus Eucherius S.J. (L'Aquila, 1675-1733). 1. Tondini H., in: Latinitas 3 (1955), pp. 29-32, drukt enkele fragmenten af van het dichtwerk: Inarisme seu de balneis Pithecusarum libri VI carmen didactum (Napels 1726). 2. Gamboni G., Ischia e il suo poeta (Napels 1952). 3. Di Meglio S., Ischia: Storia e leggenda (Ischia 1961).

DORDIC-DURDEVIC Ignatius (Dubrovnik-Ragusa 1675-1737). 1. Gortan V., Iter ad antrum Bethlemiticum Ignjata Durdevic̍a, in Ziva Antika, I (1951), pp. 185-205.

[p. 8]

2. Latinske pjesni razlike/ Verschiedene Lateinische Gedichte (= Poetici lusus varii), herausgegeben von V. Gortan, Zagreb 1956 (Kroatische Latinisten, 4). 3. Pudic̍ I, Rerum Illyricarum Ignjata Durdecic̍a. Sarajevo, Djela Akad. Nauka.... Bosne i Hercegovine, vol XXVIII, 1967.

EULER Leonhard (Basel 1707 - S. Petersburg 1783). 1. Opera omnia......edenda curaverunt F. Rudic, A. Krazer, P. Stäckel, A. Speisli, L.G. Du Pasquier etc. (Zürich). a. Series prima: Opera mathematica. Vol.I-XXIX (1911-1956). b. Series secunda: Opera mechanica et astronomica, Vol.I-XXX (1912-1968). c. Series tertia: opera physica. Miscellanea. Epistolae. Vol. I-XII (1926-1969). 2. Smith Ch.S., Leonhard Euler's Tentamen novae theoriae musicae: A Translation and Commentary. Diss. Indiana Univ. 1960. Cf. Diss. Abstr. 21 (sept.1960), 642-643.

FANTINI Pietro Giovanni (Forli 1710 - .....). 1. Tondini H., De carminibus latinis Petri Ioannis Fantini Foroliviensis, in Latinitas 8 (1960), pp. 94-106. 2. ‘Alla Madonna des Fuoco’. Epigrammi Latini del sac. P.G. Fantini, con prefazione, traduzione e note di Mons. A. Tondini (Vaticaan 1961). Selectie uit: Sertum poeticum sive epigrammatum libri IV (Forli, 1747).

FERIC̍ Ðuro = Georgius (Dalmatië 1739-1820). 1. Gortan V., Izvorni latinski epigrammi Ðure Feric̍a u Cavtatskom autografu, in Ziva Antika 15 (1965) pp. 163-176. De originele Latijnse epigrammen van F. in de autograaf van Cavtat. 2. Puratie̍ Z., Ðuro Feric̍ i Kvint Horacije Flak, in id. 16 (1966), pp. 333-337. Horatius' invloed o.m. in ‘Paraphrasis psalmorum poetica’ Dubrovnik, 1791).

FERRI Girolamo (Padua 1713-1786). 1. Parisella I., Hieronymus Ferrius incorruptae latinitatis vindex, in Latinitas, 5 (1957), pp. 210-223.

FÜGLISTALLER Leonz (Jonen/Aargau 1768 - Luzern 1840) 1. Schillers Lied von der Glocke in lateinischen Nachdichtungen von ....L. Füglistaller...., mit einer Einleitung herausgegeben von J. Troxler (Münster-Luzern, 1925-26). 2. Studer E., Leonz Füglistaller 1768-1840, Stiftspropst in Luzern (Freiburg-Schw. 1951; Zeitschrift f. Schweizer. Kirchengeschichte, Beiheft 8).

[p. 9]

GALVANI Luigi (Bologna 1737-1798). 1. Aloysii Galvani de ossibus lectiones quattuor nunc primum editae. De vita et scriptis A. Galvani commentariolum adnotationesque adiecit Marina Pantaleoni; descripsit, apparatu critico instruxit, Italice vertit C. Calboli (Bologna, 1966; Thesaurus Latinitatis, 1.).

GELLERT Christian Fürchtegott (Hainichen 1715 - Leipzig 1769). 1. Ch.F. Gellert, Schriften zur Theorie und Geschichte der Fabeln. Historisch-kritische Ausgabe, bearbeitet von S. Scheibe (Tübingen 1966; Neudrucke Deutscher Literaturwerke, Neue Folge 18). Hierin: De poesi apologorum eorumque scriptoribus (1744).

GIRAUD Jean Baptiste (Troyes 1701-Rouen 1776). 1. Desmed R., Une traduction latine des fables de La Fontaine, in: Latomus, 23 (1964), pp. 86-93.

GLEISSENBERG Virgilius (Karinthië, 1e helft 18e eeuw). 1. Nussbaumer F., Virgilius Gleissenberg, Kärntens grösster Barockdichter als Schwankdichter, in Carinthia, 143 (1953), pp. 391-432. Over: Medicina contra melancholiam (Regensburg, 1719).

GRAY Thomas (Londen 1716 - Cambridge 1771). 1. The Complete Poems of Thomas Gray. English, Latin and Greek. Edited by H.W. Starr and J.R. Hendrickson (Oxford 1966).

GYALOGI Ja̍nos, S.J. (Hongarije 1686-1761). 1. Ritter M., Gyalogi Ja̍nos ismeretlen latin versei az Egri föegyha̍zmegyei könyvtarban. in: Vigilia, 30 (Budapest 1965), pp. 63-64. Onbekende Latijnse gedichten van J.G. in de aartsbisschoppelijke bibliotheek van Eger.

HEERKENS G.N., (Kleine Meer bij Sappemeer 1726 - Groningen 1801). 1. Geurts P.M.M., Polignacs Anti-Lucretius en Nederland, in: Liber libris ditissimae sacer (Den Haag 1961) pp. 29-30.

HIDZA Ðuro= HIGGIA Georgius (Dubrovnik-Ragusa 1752-1833). 1. Puratic̍ Z., Hidzina poezija na latinskom i narodnom jeziku, in: Higgia's poëzie in het Latijn en in de volkstaal. 2. Id., Ðuro Hidza i Junije Resti, in Ziva Antika 15 (1965), pp. 211-213. Georgius Higgia en Junius Resti. 3. Id., Pjesnicke poslanice Ðura Hidze Dubrovcanina, in id., 18 (1968), pp. 81-93 Poëtische brieven van G.H. uit Dubrovnik.

[p. 10]

HOLBERG Ludvig (Bergen/Noorwegen 1684 - Kopenhagen 1754) 1. Iter Nicolai Klimii subterraneum, edidit C.G. Elberling (Kopenhagen 1866). 2. Samlede Skrifter, udgivne av C.S. Pedersen. Ellevte (= 11e) Bind (Kopenhagen 1931). Bevat eveneens de roman ‘Iter N. Klimii’. 3. Kroman, E., Rasmus Andersøn Paa Een-Øe eller Ludvig Hol berg, in: Acta Philologica Scandinavica, 26 (1963), pp. 153-178. (O.m. over Bidermann's Utopia als bron van Iter N.K. 4. Ludwig Holberg's Memoirs. An eighteenth century Danish contribution to international understanding. Edited by Stewart E. Fraser (Nashville, Tennessee, ter perse). (Engelse vertaling van vier Epistolae, (1727-52).

HOYNCK VAN PAPENDRECHT C.P. (Dordrecht 1686 - Mechelen 1754). 1. Polman P., De ‘Batavia vera’ van B. Dësirant en de ‘Historia’ van C.P. Hoynck van Papendrecht (1723-1725). Mededelingen der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Afdeling Letteren, N.R. 27.2 (Amsterdam 1964).

JOHNSON Samuel (Lichfield 1709 - Londen 1784). 1. Tucker S.I. - Gifford H., Johnson's Latin Poetry, in Neophilologus, 41 (1957), pp. 215-221.

KONARSKI Stanislas (Zarzyce 1700 - Warschau 1773). 1. Snowacki A., St. Konarski: Sein Leben und Wirken (Breslau 1903). 2. Rose W.J., Stanislas Konarski, Reformer of Education in: 18th Century Poland (1929). 3. Plezia M., Dookoƚa reformy szkolnej St. Konarskiego (Lublin 1953).

KORB Johann Georg (Neumarkt/Oberbayern? 16.. - Sulzbach? 17..). 1. Duckmeyer F., Korbs Diarium itineris in Moscoviam und Quellen, die es ergänzen. Beiträge zur moskowitisch-russischen, österreichisch-kaiserlichen und brandenburgisch-preussischen Geschichte aus der Zeit Peters des Grossen (Berlin 1909-1910; Historische Studien 70 & 80). Het Diarium verscheen in 1700.

KRčELIč Balthasar Adam (Zagreb 1715-1778). 1. Annuae ili Historija (1748-1767). Annuae oder Historien, hrsg. von V. Gortan (Zagreb 1952. Kroatische Latinisten,3).

LANDIVAR Raphael (Guatemala Ciudad 1731 - Bologna 1793). 1. Rusticatio Mexicana. The Latin Text with an Introduction and an English Prose Translation by Graydon W. Regenos (Tulane-New Orleans 1948. Middle American Research Institute, Publication nr. 11).

[p. 11]

2. Valenzuela Rodarte A., Capitulos para una historia de la literatura en Mexico, in: Boletin de la Biblioteca Nacional, 11 (Mexico 1960), n.4, pp. 3-24. 3. Kerson A.L., Rafael Landivar and the Latin Literary Currents of New Spain in the 18th Century (New Haven, Diss. Yale Univ. 1963). 4. Castro Pallares S., Landivar por los campos de Mexico, in: Abside, XXX (Mexico 1966), pp. 204-211.

LANG Franciscus, S.J. (Aibling/Beieren 1654 - München 1725). 1. KinderW., Franz Lang. Ein Jesuitendramatiker des Spätbarock (Graz, diss. dactylogr. 1965).

LESSING Gotthold Ephraim (Kamenz 1729 - Brunswijk 1781). 1. Lessings Werke. Vollständige Ausgabe in 25 Teile, hrsg. von Julius Petersen und Waldemar von Olshausen (Berlijn-Leipzig-Wenen-Stuttgart 1925 sqq.). a. Teil I, pp. 46-48: 22 Latijnse epigrammen. b. Teil II, 19. Brief: Uebersetzung des Anfangs von Klopstocks Messias ins Lateinische (113 Hexameter) - mit Hilfe seines Bruders Theophilus Lessing. 2. J.G. Lessing, Défense de la Réforme de Luther contre maints préjugés des novateurs (Vindiciae Reformationis Lutheri a nonnullis novatorum praeiudiciis - 1717). Réédition avec introduction, notes et notices biographiques par G. Pons. Rouen 1966.

LODOVICI Domenico (Termini/L'Aquila 1676 - Napels 1745). 1. Pasqualetti O., Antologia di poeti umanisti (Milaan-Rome 1964).

LOGAN James (Pennsylvania 1674-1751). 1. Kaiser L.M., An Unpublished Latin Poem of James Logan, in: Neo-Latin News, XIII (1967), p. 43, N-23. Latijnse vertaling van een Grieks epigram van D. Heinsius.

LOMONOSOV Michael Wassiljewitch (Denissowka 1711 - S.Petersburg 1765). 1. Boronovskij J.M., Latinskij jazik Lomonosova, in de miscellanea: Lomonosov, sbornik statej i. materialov, IV (Moskou-Leningrad 1960), pp. 206-218.

MAZZOLARI (Pseud.: Parthenius) Giuseppe Maria, S, J.(Pesaro 1712-Rome 1786). 1. Parisella I., Quibus de causis quibusque rationibus imitandus Cicero secundum Parthenium, in: Latinitas, VI (1958), pp. 274-285.

MEGGLE Basilius, O.S.B. (Stühlingen 1754 - Mammern am Untersee 1830). 1. Bader J., Ein Kloster-epigrammatist vom Uebergange vom vorigen ins gegenwärtige Jahrhundert, in: Freiburger Diözesanarchiv, 14 (1881), pp. 197-206.

[p. 12]

2. Fischer L., Ein Benediktiner Dichter, in Studien und Mitteilungen aus dem Benediktinerorden, 6 (1885). 3. Häusler G., Stühlingen: Vergangenheit und Gegenwart (Stühlingen 1966), pp. 183-185.

MICKL Johann (kloosternaam: Quirinus) Christian Alois (Ostrolow-Aujezd, 1711 -Hohenfurt=Vyssi Brod 1767). 1. Ecloga de Praga metropoli: Preisgedicht auf die Hauptstadt Prag von Dr. Quirin Alois Mickl, veröffentlicht mit Einleitung und Kommentar von Prof. R. Schmidtmayer (Programm 1899/1900, Budweis = Ceske Budejovice). 2. Plus ultra seu Hispaniae Lusitaniaeque res gestae gloriosissimae: ein Lateinisches episches Gedicht über die Entdeckung Amerikas durch Columbus. Hrsg. von R. Schmidtmayer (Wenen 1902).

MORGAGNI Giambattista (Forli 1682-1771). 1. Fanelli R., Nuovo saggio di bibliografia Morgagnana. Forli 1932. 2. Giordano D., Morgagni (Turijn 1941). 3. Parisella I., De Ioanne Baptista Morgagno elegantissimo medicarum rerum Latino scriptore, in: Latinitas, IV (1959). 4. Id. De latinitate Io. Bapt. Morgagni medici peritissimi, in: Latinitas, V (1960), pp. 198-209.

MURATORI Lodovico Antonio (Vignola 1672 - Modena 1750). 1. Carmina, quam plurima iuvenili aetate condita, quae ex Atestina bibliotheca eruit, quibus praefationem adiecit. Th. Sorbelli (Modena 1958. Centro di studi muratoriani. Curiosità ed inedita muratoriani, 1).

MUSSI Antonio (Milaan 1751-1810). 1. Kaiser L.M., On Mussi's In Virgam Franklinianam, in: William and Mary Quarterly, 3d series, vol. XXIV (1967), pp. 288-291.

NEUMAYR Franciscus S.J. (München 1697 - Augsburg 1765). 1. Gumbel H., Franz Neumayr. Ein Beitrag zur Geschichte des Lateinischen Dramas im 18. Jahrhundert (Inaug. Diss. Münster, 1938).

NORBERTUS (HERMANS) a S. Juliana, O. Carm. (Brussel 1710-1757). 1. Cf. Ampe A., in: Handelingen Zuidnederlandse Maatschappij v. Taal-, Letterkunde en Geschiedenis, XVIII (1964) p. 18.

PIMBIOLO degli Engelfreddi Francesco (Padua 1753-1823) 1. Costa G., Settecento Padovano. Nuove liriche Italiane e Latine del conte Francesco Pimbiolo degli Engelfreddi (1753-1823), in: Annuario del R. Liceo-Ginnasio ‘Tito Livio’, genn. -dic. 1937.

[p. 13]

Cf. ook recensie van V. d'Agostino, in: Il Mondo Classico, 9 (Turijn 1939), pp. 45-46

PONINSKY, Antonius Zoz (Polen, + 1742). 1. Marcel S., Histoire de la littérature polonaise (Parijs 1957), p. 186.

PORTHAN Henrik Gabriel (Viitasaari 1739 - Turku 1804). 1. Juhlajulkaisu (H.G. Porthanin 200 - vutismuistopäivänä 9. XI. 1939 (Helsinki 1939) = Miscellanea voor de 200ste geboortedag van P. In hetzelfde jaar zouden te Helsinki de Opera Omnia zijn heruitgegeven, doch dit konden we bibliografisch niet met zekerheid controleren. 2. H.G. Porthan och Nath. Gerh. Schultèn. Brevväxling 1784-1804. Utgiven av E. Holmberg, Helsingfors 1948.

PRIOR Matthew (Wimborne Minster 1664 - Wimpole 1721). 1. The Literary Works of Matthew Prior, ed. H. Bunker Wright and Monroe K. Spears (Oxford - New York 1959).

RAVASINI Thomas (Parma 1665-1715). 1. Piastra Cl.-M., De Thomas Ravasini poesi, in: Aevum 24 (1950), pp. 72-90. 2. Id. La parafrasi allo ‘Stabat Mater’ dell' umanista T. Ravasini, in: Aevum, 29 (1955), pp. 85-87.

RESTI (=Conte de Restii) Junius (Dubrovnik-Ragusa, 1755-1814). 1. Puratic̍ Z., Ðuro Hidz̍a i Junije Resti, in: Ziva Antika, 15 (1965), pp. 211-213.

REYSER J. Daniel (Duitsland 1640-1712) 1. Des Hofgerichtsrat Dr. jur. Johann Daniel Reyser (1640-1712), Lateinische Gedichte. Gesammelt und herausgegeben von Dr. Wolfram Suchier in Marburg (Borna-Leipzig 1915).

RUHNKENIUS David (Pommeren 1723 - Leiden 1798). 1. Opuscula oratoria, philologica, critica nunc primum coniunctim edita (Leiden 1807). 2. Orationes, dissertationes et epistolae, cum suis aliorumque annotationibus edidit F.F. Friedemann (Brunswijk 1828; 2 vols.) 3. Epistolae mutuae Davidis Ruhnkenii et Lud. Casp. Valckenaerii, nunc primum ex autographis editae a G.L. Mahne (Vlissingen 1832). 4. Epistolae Davidis Ruhnkenii ad Danielem Wyttenbachium. Ed. a G.L. Mahne, cur. F.C. Kraft (Altona 1834).

[p. 14]

5. Elogium Tiberii Hemsterhusii, auctore Davide Ruhnkenio; Vita Davidis Ruhnkenii, auctore Daniele Wyttenbachio. Cum Praefatione et annotatione edidit J.Th. Bergmann (Leiden-Amsterdam 1824). 6. Elogium Tiberii Hemsterhusii, edidit Frey (Leipzig 1875; Bibliotheca Teubueriana). 7. Scholia in Suetoni Vitas Caesarum. Ed. Jac. Geel (Leiden 1828; herdrukt in Amsterdam 1966).

SCAFITI Vincenzo (Monreale/Sicilië, einde 18e e.) 1. Di Giovanni V., Storia della Filosofia in Sicilia da' tempi antiche al secolo XIX, vol. II (Palermo 1873; herdrukt Bologna 1967). In appendis heruitgave van Scafiti's leerdicht Vera Philosophiae natura (Catania 17--).

SCHERMER Lucas (Haarlem 1688-1711). 1. Geerars C.M., Lucae Schermeri Manuscripta poetica. De beschrijving van een handschrift, in: Spiegel der Letteren, 9 (1965-66), pp. 127-148. Handschrift in het Haarlems gemeentearchief met verzen uit het jaar 1705.

SCHOEPFLIN Johann Daniel (Sulzburg 1694 - Straatsburg 1771). 1. (Pfister Chr., Jean-Daniel Schoepflin, étude biographique (Nancy 1887). 2. J.D.S., Brieflicher Verkehr mit Gönnern, Freunden und Schulern, hrg. von R. Fester (Tübingen 1906; Bibl. Literar. Vereins in Stuttgart, 240).

SECTANUS Quintus = SERGARDI Lodovico (Siena 1670-Spoleto 1726). 1. Battignani., Studio su Quinto Settano, Lodovico Sergardi (Agrigento 1894). 2. Mandalari M., Le Satire di Quinto Settano (Catania 1894). 3. Tailetti A., Nel 3^o centenario della nascità del poeta Quinto Settano e un carme per la Madonna di Provenzano, in: Bollettino Senese di Storia Patria, 67 (1960), pp. 145-156. 4. Limentani U., La Satira nel Seicento (Milaan-Napels 1961).

SELLIUS Burchard Adam (^oDuitsland - te St. Petersburg vanaf 1732). 1. Berkov P.N. Bibliographie van B.A.S. (in 't Russisch), in: Vestnik Leningradskogo Universiteta, 22 (1967), nr. 20, 4, pp. 98-109.

STAMPA Giuseppe Maria (Gravedona 1666-1734). 1. Caligaris I., Gli epigrammi di un umanista del 700, in: Annuario Scolastico del R. Liceo-Ginnasio G. Plana di Alessandria, serie III (1935), n. 7-11

[p. 15]

2. Pigato G.B., Il Cantore Latino del Lario, in: Como, 4 (1961), pp. 3-14.

STAY Benedictus (Dubrovnik=Ragusa 1714 - Rome 1801). 1. Tacconi I.L., I poemi filosofici latini di Benedetto Stay, il Lucrezio Ragusino, in: La Rivista Dalmatica, 1934 en 1935.

STROCCHI Dionigi (Faenza 1762 - Ravenna 1850). 1. Convegno di studi sul poeta e patriota Dionigi Strocchi in occasione del 2^o centenario della sua nascità (Faenza 1962).

SWEDENBORG Emmanuel (Stockholm 1688- Londen 1772). 1. Ludus Heliconius sive carmina miscellanea, quae variis in locis cecinit Eman. Swedberg (Swedenborg). Editio 3a, emendata et locupletata. Recensuit Dr. Joh. Frid. Emanuel Tafel (Tübingen 1841). 2. Camena borea cum heroum et heroidum factis ludens, sive fabellae Ovidianis similes sub variis nominibus scriptae ab Eman. Swedberg (Swedenborg). Ad fidem editionis principis anno 1715 Gryphiswaldiae excusae denuo edidit Dr. Jo. Fr. Im. Tafel (Tübingen 1845). 3. Principia rerum naturialum sive novorum tentaminum phaenomena mundi elemtaris philosophice explicendi (Dresden-Leipzig 1734), phototypice edidit M.Adam (Basel 1954). 4. Vera Christiana religio continens universam theologiam Novae Ecclesiae a Domino apud Danielem, cap. VII, 13-14 (Amsterdam 1771), phototypice edidit M. Adam (Basel 1964).

SWIFT Jonathan (Dublin 1667-1745). 1. The Poems of Jonathan Swift, edited by H. Williams (Oxford 1958^2), vol. 1., pp. 211-214 (Latijns gedicht uit 1717) en pp. 315-317 (id. uit 1723).

THOMASIUS Christian (Leipzig 1655 - Halle 1728). 1. Institutiones iurisprudentiae divinae, libri tres (1730^7). Nachdruck, Aalen 1963.

TERLANDAY Ja̍n (Chynorane 1708 - Nitra 1770). 1. Misianik J., Antolo̍gia starsej Slovenskej Literatury (Bratislava 1964), pp. 628-633 en 640-641.

THOMPSON William (Ierland 1687/88-1754). 1. Wormell D.E.W., Latin Verses by William Thompson, spoken at the Opening in 1711 of the first scientific Laboratory in Trinity College, Dublin, in: Hermathena, 96 (Dublin 1962), pp. 21-30.

[p. 16]

VAN HOVE Petrus Lucas (Gent, ca 1668 - voor 6 april 1726). 1. Elaut L., Geneesheer, dichter van derde rang maar nauwkeurig vertolker van volkse verzuchtingen in het Gent van 1700 tot 1725, in: Handelingen van de Zuidnederlandsche Maatschappij voor Taal-, Letterkunde en Geschiedenis, XX (1966), pp. 145-156.

VANIERE Jacques, S.J. (Causses 1664 - Toulouse 1739). 1. Jacobi Vanierii Praedium rusticum. Nova editio caeteris emendatior, cum indice locupletissimo. Accedit Vita Auctoris (Parijs 1817; schooluitgave, Parijs-Lyon 1829). 2. Barat E., De Vanierii genere dicendi poetico (Moulins 1904). 3. Fernandez J.M., Poetas Latinos de la Compan̂ia de Jesu̍s: Santiago Vaniere (1664-1730), in: Humanidades 13 (Comillas 1961), pp. 211-248 en 14 (1962), pp. 7-38.

VICO Giambattista (Napels 1668-1744). 1. G.B. Vico, L'autobiografia, il carteggio e le poesie varie, a cura di B. Croce e F. Nicolini (Bari 1929^2; Scrittori d'Italia 11). 2. Opere, a cura di F. Nicolini. Vol.II; Il diritto universale (Bari 1936; Scrittori d'Italia 160, 161, 162). 3. De nostri temporis studiorum ratione. Vom Wesen und Weg der geistigen Bildung. Uebersetzt von W. Otto, mit einem Nachwort von C. Fr. von Weizsäcker und einem erläut. Anhang von F. Schalk (Bad Godesberg 1947). 4. Vie de J.B. Vico, suivie d'une traduction de l'autobiographie, d'un choix de lettres, d'une poésie et de diverse notes. Thèse par J. Chaix-Ruy, univ. d'Aix-Marseille (Gap 1943).

VOLPI (= Vulpius) Giovanni Antonio (Padua 1686-1766) 1. Frederici F., Notizie intorno la vitae e gli studj de' fratelli Volpi, in: Annali delle tipografia Volpicominiana (Padua 1809).

WADE John Francis (ca. 1711-1786). 1. Stephan, Dom. J., The ‘Adeste Fideles’ (Buckfast 1947).

WELSTEED (V.S.A. 1696-1753). 1. Kaiser L.M., Benjamin Colman's ‘Hymn of Praise’: Text and comments, in: Early American Literature Newsletter, II 2 (1967). pp. 27-31.

WOLFF Christian (Breslau 1679 - Halle 1754). 1. Gesammelte Lateinische Schriften (Hildesheim, sinds 1962). De reeks zal 34 banden omvatten. Verschenen zijn:

[p. 17]

Bd 3, Philosophia prima sive ontologia, ed. Ecole J. (1962) Bd 4, Cosmologia generalis, ed. Ecole J. (1964) Bd 5, Psychologia empirica, ed. Ecole J. (1968) Bd 18-24, Ius Naturae, ed. Thomann M. (1968) Bd 26, Institutiones iuris naturae et gentium, ed. Thomann M. (1969) Bd 29-32, Elementa matheseos universae, ed. Hofmann J.E. (1968)

WYTTENBACH Daniel (Bern 1746 - Leiden 1820). 1. Vita Davidis Ruhnkenii. Cum praefatione et annotationibus edidit J.T. Bergman (Leiden 1824). 2. Epistolarum selectarum fasciculi 1-2, edidit a G.L. Mahne (Gent 1829).

YRIARTE, Don Juan de (Teneriffe 1702 - Madrid 1771). 1. Obras sueltas de Don Juan de Yriarte (Madrid 1774). 2. Binhack F., Dichterstimmen aus dem Lateinischen in metrischer Uebersetzung. Lateinisch und Deutsch mit Biographischen Skizzen und Erläuterungen (Programm Eichstätt 1875/76).

ZABLER Jacob (Hongarije, ca 1700 - Torun 1753). 1. Witkowski L., Jakub Zabler, epigon torun̍skich poeto̍w nowoƚacin̍skich, in Eos, XLVI (Warschau 1952-53), pp. 189-211.

ZAMAGNA (= Zamanja) Bernardus S.J. (Dubrovnik = Ragusa 1735-1812). 1. ‘Navis Aeria’ of B. Zamagna. Translation by Mary B. McElwain. (Northampton-Mass. 1939; Smith College Classical Studies, nr. 12). 2. Puratic̍ Z., Latinske pjesnic̍ke poslanice Bernarda Zamanje, in: Ziva Antika, 15 (1966), pp. 457-466. De Latijnse metrische brieven van Z.