[2003/1]
Beste lezers,
Waarom een DWB-aflevering met literatuur uit Portugal? Voor een deel is de keuze van het land natuurlijk arbitrair, en heeft ze vooral te maken met een persoonlijke voorkeur van redacteur Jan Baetens. Anderzijds heb ik, lezend in het nummer, een ongemeen levendige literatuur ontdekt, die ten onrechte in Nederland en Vlaanderen vrij onbekend is gebleven. Hier walmen je geen herinneringen aan saudade en fado tegemoet. De wat kleverige melancholie van het land aan de Taag ontbreekt. Grote auteurs zoals Saramago en Antunes werden niet opgenomen, want die zijn al voldoende bekend en vertaald, ook in het Nederlands. En Brazilië wordt het thema van een nog te plannen nummer.
Wat wou Jan Baetens dan wel? Hij toont aan hoe de recentere literatuur uit Portugal een ongelooflijke diversiteit aan stijlen en thema's etaleert. Hoe ze lééft van de kruisbestuiving met de literaturen van andere landen. Portugal is altijd een land van migratie geweest, maar vooral tijdens de dictatuur, dus voor de Anjerrevolutie van 25 april 1974, trekken vele auteurs naar het buitenland, wat een eigengereide bouillon de cultures oplevert. België is een veel voorkomend toevluchtsoord. Luís Miguel Nava vestigt zich na zijn verblijf in Oxford in Brussel, waar hij bij de EU werkzaam is en later in duistere omstandigheden wordt vermoord. Maria Gabriela Llansol beschrijft in vele van haar dagboekfragmenten de landschappen van Waals-Brabant. Al Berto wil ontsnappen aan zijn legerdienst en vlucht in 1967 naar Brussel, waar hij eerst schilder wordt. Andere auteurs wonen een tijdlang in Parijs of de VS, of werken in Istanbul. Mozambique, waar tussen 1964 en 1975 een koloniale oorlog woedde, is het geboorteland van Mia Couto en Paulo Teixeira. Alles stroomt, en niets blijft.
Irene Koenders vertaalde de teksten, Lina Cortesão was haar Portugese klankbord. Rita Rodrigues van het Casa Fernando Pessoa hielp Jan Baetens bij de aanzet tot de selectie.
Hugo Bousset
Auteursrechtelijk beschermd