Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 91

[p. 65]

[1946/2]

Een hulde aan M.E. Belpaire

Mejuffrouw Marie-Elisabeth Belpaire is op 31 Januari jl. 93 jaar geworden. Redactie en Beheer van Dietsche Warande en Belfort houden er aan haar, samen met de vele vrienden en vereerders, op dien jaardag - den eersten, dien wij sinds het opnieuw verschijnen van ons maandschrift vieren - met eerbied en hartelijkheid geluk te wenschen. Drie en negentig jaar is een zeer hooge ouderdom. Maar is oud-worden voor Maria-Elisabeth Belpaire ooit anders geweest dan haar jeugd bestendigen? Heeft zij niet steeds haar schoone jaren zien blijven duren? Zij zou van vele dingen in de geschiedenis van de kunst, van haar volk en van de wereld, het einde zien. Maar het konden voor haar geen verouderde dingen worden, vermits zij er een tijdgenoote van bleef, er in opging, ze meeleefde. Mejuffrouw Belpaire heeft in alles haar aandeel blijven nemen. Zij heeft enkele oorlogen meegemaakt. Schimmen uit een vèr verleden roept zij, als haar levende tijdgenooten, voor ons op. Zij heeft de geheele vaderlandsche dynastie gekend en de jongste vertegenwoordigers ervan kwamen bij haar aan huis. Wie haar als studentje over zijn eerste werk kwam spreken is thans staatsminister of bisschop. Zij is nu nog omringd door de allerjongsten. Wat is dan eigenlijk haar ouderdom? Niets anders dan een zeldzame schoonheid, die haar voor ons uitzondert en dierbaar maakt. Hoeveel aankomende geslachten hebben haar gestalte boven den Vlaamschen horizon zien uitrijzen? Deze geslachten kwamen en gingen. Maar zie, de nobele Vrouwengestalte staat er nog steeds. Dit is het geluk van Maria-Elisabeth Belpaire, dat zij alles altijd weer opnieuw beginnen ziet. Zij heeft er haar deel in, zij beleeft er haar vreugde aan. Haar droefenis ook misschien. Want een lange ervaring heeft haar geleerd hoe alles soms verkeerd loopt, en hoeveel onrecht, armoe en lijden er in deze wereld is. Maar de ervaring leerde haar ook dat het leven alles weer recht zet, dat alles weer goed wordt, dat wij een land bezitten dat door alle eeuwen zichzelf is gebleven en dat schoon is om te beminnen en ons in liefde te vereenigen. Zij is goedheid, zachtheid, mild betrouwen.

In het jaar 1943, toen M.E. Belpaire 90 jaar was geworden, deed een voorloopig comité een oproep ten einde, door het bijeenbrengen van een fonds, zijn dankbaarheid tegenover haar te bewijzen.

De tijden waren er niet naar om op dat oogenblik dit fonds wettig te vestigen. Het is thans tot stand gekomen onder den vorm eener vereeniging zonder winstoogmerken: op 13 October 1945 werd het ‘Belpaire-Teichmann-

[p. 66]

fonds tot bevordering van de Kunst in Beeld, Woord en Klank’ gesticht te Antwerpen en in het Staatsblad van 2 en 3 November ll. bekend gemaakt.

De stichters zijn: Z.E.H. Kan. J. Brosens, Jw. L. Duykers, Mevr. P. Gilliot-Stas de Richelle, Jw. G. Van Cauwelaert, Jw. M. Verstraeten, Ir. A. Belpaire, J. Cools, Notaris Fr. Deckers, P. Hertoghe, Prof. Dr. J. Muls, L. Nuyens, Prof. Dr. C. Van Deyck en A. Westerlinck.

Deze stichters hebben de met liefde en eerbied omringde namen van Constance Teichmann en M.E. Belpaire voor altijd willen vereenigen, waar zij haar levenstaak wenschen te bestendigen.

Met wat Constance Teichmann geweest is in het leven van Peter Benoit en Edgard Tinel, met wat zij tot stand heeft gebracht op sociaal en artistiek gebied, heeft zij bewezen wat de hoogere standen vermogen te doen, wanneer zij in voeling blijven met hun volk. Heerlijke bladzijden heeft zij geschreven in de geschiedenis van onze negentiendeeuwsche wedergeboorte en van de groot-menschelijke liefdadigheid.

Mejuffrouw M.E. Belpaire heeft het werk van haar tante, ‘het heilig vrouwtje van Antwerpen,’ met dezelfde stuwkracht en geestdrift voortgezet. Zij heeft niet alleen met haar geschriften het Christen-ideaal hoog gehouden, haar gastvrij huis in de Markgravelei is steeds het centrum gebleven waar gedachten en initiatieven ontstonden, waar musici, letterkundigen, schilders, beeldhouwers steeds raad en steun hebben gevonden.

Het gaat niet al de werken op te sommen, die onder haar bezieling gestalte hebben gekregen. Op gebied van onderwijs heeft zij niet alleen een Beroepsschool gesticht, zij heeft ook het Instituut Belpaire met zijn verschillende afdeelingen aan Antwerpen geschonken en eindelijk zette zij de kroon op haar werk door de inrichting mogelijk te maken van een Hooger Instituut dat aan de katholieke vrouwelijke jeugd van het Vlaamsche land een degelijke algemeene vorming zou bezorgen, nl. de Hoogeschool voor Vrouwen.

Op muzikaal gebied heeft zij door haar boek over Beethoven een cultus in het leven geroepen, waaruit de ‘Beethoven-Broederschap’ ontstond, waar duizenden gecommuniceerd hebben in de zielsverrukking, door de uitvoeringen van meesterwerken gewekt.

Voor bijna vijftig jaar heeft zij met haar hoogstaand christen-humanistisch cultuurideaal het tijdschrift ‘Dietsche Warande en Belfort’ gesticht, waar, naast de ouderen, steeds nieuw-aankomende scharen van jongeren, in dicht, roman en essay, den bloei der Vlaamsche Letterkunde helpen verzekeren. Naar dit tijdschrift gaat nog altijd haar liefdevolle en zorgende aandacht.

Wij mogen hierbij ook niet vergeten hoe Mej. M.E. Belpaire tijdens den eersten wereldoorlog de moeder is geweest van zoovele Belgische IJzersoldaten en in dagen van dood en rouw voor ons land zooveel smarten heeft gelenigd en zooveel harten opgebeurd.

Het Belpaire-Teichmann-fonds wil dezen veelzijdigen socialen en cultureelen arbeid overnemen met nieuwen moed en ondernemingsgeest, onder de hoede van de vrouw die, haar jaren ten spijt, het Vlaamsche land blijft over-

[p. 67]

stralen met de helderheid van haar geest en de warmte van haar hart. Zooveel valt er nog te doen op het arbeidsveld dat het Fonds zich heeft afgebakend.

Naar den wensch van hare Beschermvrouw wil het aan de Hoogeschool voor Vrouwen een Instituut toevoegen, waar hoogere vorming zal worden verstrekt tot veredeling van den familialen haard, door lessen over woonkunde, toegepaste kunst, schoonheidsleer en kamerversiering.

Daarenboven wil het Antwerpen tot een artistiek centrum maken door het inrichten van symphonische concerten, kamermuziek, tentoonstellingen, tooneeluitvoeringen en lezingen.

Dit zal geschieden met de ruimheid van opvattingen die door de naamdraagsters van het fonds altijd werd gehuldigd. Het wil niet alleen nationale kunst en kunstenaars steunen, maar ook de schoone voortbrengselen van het buitenland naar ons volk brengen en het, door de uitnoodigingen van vooraanstaande vreemde schrijvers en kunstgeleerden, deelachtig maken aan de schoone gedachten die overal in Europa weer aan het kiemen gaan.

Ieder die, na dezen materialistischen tijd van wereld-verdelging en -vernieling, weer wil mee werken aan den christelijk-humanistischen wederopbouw van dit ons Avondland, zal het Belpaire-Teichmann-Fonds in zijn breed opgevatte taak ook wenschen te steunen en te helpen.

Daartoe is in de eerste plaats geld noodig. Zonder een sterke financieele grondvesting kan er niet gedacht worden aan steun voor kunstenaars en zijn de uitzonderlijke prestaties op muzikaal, artistiek en literair gebied onmogelijk.

De stichters van het Belpaire-Teichmann-Fonds verwachten dan van U schenkingen en bijdragen, zoo aanzienlijk mogelijk. Maar ook de kleinere bijdragen zullen niet versmaad worden, want zij wenschen het getal hunner werkende leden zeer groot. Door een jaarlijksche storting van honderd francs kunnen alle kunstenaars en artistiek-voelende menschen zich bij hen aansluiten.

Zij wenschen dan, in eendrachtige vriendschap met de élite van Vlaamsch-België, dit Belpaire-Teichmann-Fonds te vestigen om er aldus toe bij te dragen aan ons land een waardige plaats te verzekeren in de idealistische wedergeboorte van het Westen.

Schenking, bijdrage en toetreding kunnen gezonden op postchecknr: 473551: Belpaire-Teichmann-Fonds, De Bomstr, 11, Antwerpen. Allen zonder uitzondering heeten de stichters welkom indien zij hun ideaal willen dienen.