Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1941

[p. 514]

De parels van Dhatoe Sen
(Fragment)
door L. van den Bergh

In den blauwen oceaan, waarop de zon hevig schitterde, lag het Maraya eiland verloren op de wijdsche lijn van den onmeetbaren horizon. Het zand was er blond en goudgetint, de boomen heldergroen, en de bergen blauwomneveld. Er woonden haast geen menschen. Enkele herders in de bergen, en in de Moena baai de bruine parelvisschers, die kwamen van Colombo en uit de vlakten van Ratnapoera en Sigiriya. En er waren geen vrouwen op het Maraya eiland.

De palmboomen wuifden hoog hun rijzige bladeren, en de kolibris schoten als dansende robijnen door hun kruinen. Onder de broeiende hitte was de stilte zwaar en drukkend. Alleen het geschetter van helgroene papegaaien en de ijle roep van bronstige dieren. En de zon die laaide en wriemelde met ontzaglijken gloed.

Toen Dhatoe Sen dien dag in het heldere ondiepe water plonsde, zag hij hoe op den lichtbruinen zeebodem, die met zachte rimpels kabbelde, de zonnestralen speelden op het lichtblonde zand tusschen de zwartgroene wieren. Dhatoe Sen was jong en zijn lenig lijf was van donkerglimmend brons. Hij wist al de geheimen van de zee en was vertrouwd met het leven der visschen, wier naam en doening hij kende van zijn prilste jeugd. Als een haai schuurde hij op zijn buik over het zand speurend naar de oesters, waarin hij parels moest vinden. Hij voelde zich langzaam deinen op de stroomingen van het water, en wanneer hij - net een groene puid - tusschen de kleverige wieren kroop, de oogen wijd geopend en met de handen grijpend over den grond, leek hij wel een loerende roover, die omzichtig door de struiken sluipt.

Boven hem lag de zeespiegel gestrekt als een rimpelend zil-

[p. 515]

verdoek. En daarboven, maar heel hoog, de blauwe hemel en de zon die alle kleuren schitterend maakte.

Langzaam daalde Dhatoe Sen naar de diepere plaatsen waar het groen schemerde en zwart tusschen de rotsen. Daar huisde Wijaya, de haai, die zeer gevreesd was in de Moena baai. Dhatoe Sen had hem slechts eenmaal gezien. Slapend wiegde hij met zijn gladde flanken tegen een roode rotspunt. Hij had zijn vreeselijken muil gezien, en de breede kieuwen en den staart, die toen vreedzaam wuifde. Maar Dhatoe Sen was slim, en was niet overijld naar de oppervlakte gevlucht met veel geplas en gebruis. Geluidloos had hij zich op den bodem gestrekt en zich met de handen voortgeduwd, zonder de regelmatig ademende stroomingen te verstoren. En toen hij ver genoeg was, had hij zich langzaam naar boven laten drijven, juist op de plaats waar zijn bootje lag. Zoo had hij Wijaya, den grooten roover, verschalkt, en dit nadien aan zijn makkers, de parelvisschers, verteld met fiere woorden.

Nu is Dhatoe Sen voor de tweede maal in het rijk van Wijaya gedrongen, want achter de vierde rotsnaald moesten groote oesters liggen. Dat had Ganesja, de moedigste duiker der ploeg, verteld. En Dhatoe Sen moest nog drie groote parels vinden. Waarom? Ach ja, waarom?? Kijk, dat heeft hij diep in zijn hart geborgen als een intiem geheim, dat hem telkens met zijn spierwitte tanden lachen deed, als Dave, de witte opzichter, die een grooten zonnehelm droeg, vloekte en schold omdat hij niet genoeg parels bovenbracht. Dhatoe Sen was listig. Iederen avond als de zon in het westen de wolkenbanken rood en rostig kleurde, stegen de parelvisschers uit hun bootjes, en gingen in een rijtje voor de grijze loods tusschen de palmboomen staan. Dan kwam Dave, die veel whisky dronk en altijd woest en luidruchtig deed, de parels in ontvangst nemen.

Maar toen Dhatoe Sen op een heeten namiddag onverwacht een zeer grooten parel had gevonden, kogelrond, en glanzend met doffe groene en blauwe schijnen, had hij eerst schuw rond zich gekeken, dan vlug een stukje van zijn gestreepten lendendoek gescheurd, den kostbaren parel erin gewikkeld en hem verborgen tusschen de wortels van den grooten palm-

[p. 516]

boom, die zijn bladertakken wuifde tusschen het water en de rotsen. Toen hij dien avond zijn twee andere kleinere pareltjes aan den opzichter overhandigde, blikkerde het wit van zijn oogen scherp in zijn schuchter gelaat, en hij was zeer tevreden over zichzelf. Dhatoe Sen had Olinda lief, die woonde in de bergen. Hij had haar maar enkele malen gezien. Was het misschien slechts één enkele maal? In haar bruine oogen had hij zijn eigen beeld aanschouwd, en van toen af heeft hij haar vurig liefgehad, en haar zoomaar den grooten parel gegeven, dien hij voor haar weer had opgegraven. Nu moet hij nog drie zulke parels vinden, twee voor haar handen en een voor haar donkere lokken.

Dhatoe Sen zwom zeer langzaam vooruit. Aan den eersten rotspunt heesch hij zich behoedzaam omhoog en keek over de gekartelde randen die rozig waren en zacht, in de eerste bocht. Uit de donkerten van den grond slierden wiegend de wieren omhoog. Maar nergens ontwaarde hij de glinsteroogjes van Wijaya. Het water werd immer zwarter en kouder. Hier en daar de plotse glinstervonkjes van spelende vischjes. Dat stelde Dhatoe Sen gerust. Aan de derde naald liet hij zich naar boven drijven, haast zonder beweging, om adem te scheppen. Dan daalde hij weer naar de diepten, waar Wijaya en de parels waren. De vierde rots was donkergroen en scherpgerand. De hand van Dhatoe Sen gleed langzaam tastend als een levende kreeft over het blibberige mos. Als een plotse bliksem schoot een heel klein vischje vlak voor zijn oogen weg met een schittering van rood en goud. Schuin boven zijn hoofd hingen twee zeepaardjes vreedzaam deinend naast mekaar. Dhatoe Sen was tevreden. Wijaya was afwezig. Toen heeft Dhatoe Sen na lang zoeken en moeilijk betasten achter de rots in de mysterieuse schemering vier groote oesters gevonden, en ze opgeborgen in zijn gordelzakje.

Toen keek hij aarzelend omhoog naar de oppervlakte, en zijn oogen waren twee blinkende parels. Met groote slagen is hij daarna door het langzaam klaarder wordende water naar de oppervlakte gestegen, en toen zijn hoofd, glinsterend van zilveren druppels boven de golven uitstak, lachte Dhatoe Sen als een dartele stroomgod zijn witte tanden bloot. Met vee-

[p. 517]

rende passen is hij daarna naar den palmboom gerend om er de oesters te openen. Drie ervan bevatten elk een grooten parel; de vierde, die er geen had, heeft hij lekker uitgeslurpt.

Terwijl hij zoo de drie parels streelend in zijn bruine hand afwoog, zag hij in de verre bocht den staart van Wijaya met een glinstering van spattend schuim boven de golven slaan. Toen was Dhatoe Sen zeer gelukkig.

_**_*

Achter de blauwe bergen woonde Olinda in haar houten hut. Wanneer men het witte bergpad opging, zag men deze in de verte schuin tegen de helling drummen. Olinda leefde er gansch alleen. Achter een zijdeurtje, blijkbaar een stalletje, ritselde alleen maar een geit, of misschien ook wel een koe.

Olinda had het leven lief, mateloos lief. Iederen morgen als de wind de deur openwoei, sprong ze jubelend naar buiten, en spande haar leniggolvend lijf in het kleed, dat donkerblauw was en smal. Dan wierp ze met een fier gebaar haar hoofd naar achter, zoodat met één zwaai haar pikzwarte, blauwig glimmende haren op haar rug openvielen en weer opwaaiden in den wind. Olinda was jong en sterk en was niet bevreesd om alleen tusschen de bergen en de rotsen te wonen. Wanneer 's nachts de stormen huilden en rukten aan haar deur, die knarste en piepte, lag ze met wijdopen oogen dwars door de dikke duisternis en de zoldering heen te staren in de zwarte lucht, die ze niet zag, maar die ze hoorde jagen en hollen rond de verweerde kruinen van boomen en bergen.

Niemand weet vanwaar Olinda was gekomen. Op een gouden lentemorgen hadden twee herders haar voor de deur van de berghut zien staan, en sinds dien dag hebben ze haar iederen morgen melk en kaas gebracht van hun kudden. Niemand heeft haar ooit gevraagd wie ze was. Ze was veel blanker dan de mannen. Wellicht was ze achtergelaten door een voorbijvarend schip. Wellicht was ze alleen in een bootje gevlucht voor haar vijanden. Wellicht... Och, die mannen van den oceaan speuren naar geen tragedies.