Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1940

[p. 490]

Boekbespreking

Amerika Filmt, door Willy Waterman. Uitgave: Het Nederlandsche Boekhuis, Tilburg. 345 blz.

Het gebeurt maar zelden dat een prospectus waarmee een boek de wereld ingezonden wordt door de kritiek kan onderschreven worden, maar met ‘Amerika filmt’ is dit ditmaal het geval en de lof die over dit boek gezegd wordt is werkelijk niet overdreven.

Willy Waterman, copywriter op een der grootste Nederlandsche reclamebureaux, werd door zijn firma naar de Vereenigde Staten gezonden om er reklame en pers te bestudeeren. De laatste maanden van zijn verblijf aan de overzijde van den grooten vijver bracht hij door te Hollywood, en beter dan wij kunnen hopen het hier te doen, zegt de schrijver in zijn introductie, hoe het van nabij beschouwen van Hollywood en Hollywood's wonderlijke werkwijzen, hem heeft geïnspireerd tot zijn merkwaardig boek.

Dit werk is vervuld van een tintelenden humor, maar daarenboven mag het er aanspraak op maken méér te zijn dan een humoristisch werk of een parodie: het is een satyre. Wie aan dit boek éénmaal begonnen is moet het uitlezen, hij kan niet anders. Men volgt op den voet de lotgevallen van het scenario ‘Minnekoozen in de tropen,’ van het moment waarop het wordt verkozen als bazis voor ‘de film zonder vrouw’, tot het oogenblik waarop het, verfilmd, in volmaakt onherkenbaren staat, een wereldsucces wordt.

Elk karakter in dit boek is grotesk-scherp geteekend en volgehouden; de sfeerteekening is frappant en van hoofdstuk tot hoofdstuk wordt de lezer meegevoerd in een onwezenlijke wereld waarin alles scheef staat, een wereld die waanzinnig grappig is en van een monumentale groteskheid. Kortom: een merkwaardig boek van een opmerkenswaardig schrijver.

S.W.

‘Vier Menschen’ door Roel Deridder. Uitgave: Cultura, Brugge. 225 blz.

Roel Deridder is geen debutant. Onder den schuilnaam Michiel van Raversgonde publiceerde hij voor een paar jaar den roman ‘De Kwelm der Liefde’. Alhoewel niet bijzonder gunstig door de pers onthaald, was dit boek evenwel niet zonder hoedanigheden en een voorzichtig krediet drong zich op. Met zijn werk ‘Vier Menschen’ bewijst Roel Deridder thans dat hij dit krediet niet beschaamd heeft, maar dit is nog niet zeggen dat dit boek werkelijk geheel geslaagd mag heeten, want de felle worsteling met levenswaarden en levenswerkelijkheden die de twee menschenparen Hedwige-Engel en Noera-Alfred doormaken, is psychologisch soms zeer zwak geteekend en vermag ons zelfs niet altijd te boeien. De oorzaak hiervan ligt ongetwijfeld in de veel te lang uitgesponnen en onnatuurlijke dialogen die de schrijver zijn personnages voeren laat en die op menige plaats soms het verhaal onleesbaar maken. Ook technisch zijn sommige hoofdstukken zeer zwak. Onze indruk is dat de Uitgeverij Cultura voor het eerste boek van haar Cultura-reeks, een beter werk had dienen te kiezen.

S.W.

Juul Filliaert: Tijl's Oog op den Puinhoop. Eigen Beheer, Nieuwpoort. 1939. 175 blz. - 25 fr.

Wij hebben hier onlangs in de herinneringen van Mej. Belpaire kunnen lezen, wat Filliaert onder den oorlog voor de Vlaamsche soldaten gedaan heeft. In dit

[p. 491]

boek zet hij uiteen hoe zijn verwoeste vaderstad heropgebouwd werd en tusschen de regels door kunnen we gewaarworden welk zijn eigen aandeel in dit werk is geweest. Het blijkt altijd een hachelijke onderneming om met zulk een onderwerp schoone literatuur te maken. Filliaert is er ook niet in geslaagd.

A.D.

Karl Kreisler: Catilina. Vert. door S. Vestdijk. Uitg. De Wereldbibliotheek, Amsterdam. 1940. 222 blz. Ing. f. 1.50; geb. f. 2.25.

Een voorbeeld van een goeden, daarom nog niet uitstekenden, historischen roman. De geschiedenis van Catilina is genoegzaam bekend om een navertellen van den inhoud van het boek overbodig te maken. Kreisler heeft er naar gestreefd Catilina's karakter door de omstandigheden van zijn leven te verklaren en er op die manier een gunstiger licht op te laten vallen dan zulks gewoonlijk gebeurt. Dit is hem ten andere voortreffelijk gelukt. Zijn held is een levende mensch geworden, met zijn fouten maar ook met zijn gaven, ten slotte iemand die meer medelijden dan afschuw verdient.

Kreisler's boek heeft meer van een chroniek dan van een grootsch uitgebeelden roman, gelukkig van een chroniek waarin alleen datgene vermeld staat, wat den mensch van elken tijd belang kan inboezemen. Hoe zakelijk dit ook voorgesteld lijkt, toch is het geschikt om te ontroeren en geest en hart te voldoen omdat het in zijn onopgesmukte waarachtigheid even echt is als het leven zelf.

A.D.

N. Belina-Podgaetsky: Achter de muren van een Kazemat. Herinneringen van een Russisch Dagbladschrijver. Goede Pers. Averbode. - 12 fr.

Na zijn avonturen in 't roode Rusland, en zijn geleidelijk evolueeren van 't communisme naar het catholicisme in twee vroegere boeken - ‘In rooden Storm’ en ‘Uit den Storm’ - beschreven te hebben, geeft schrijver ons hier zijn herinneringen uit de gevangenis van Singapore, waar hij, als vreemdeling zonder bestaansmiddelen opgesloten bleef, samen met vagebonden en misdadigers van alle slag en ras. Totdat hij redacteur werd van een Engelsch dagblad, en stilaan het noodige geld en de vereischte paspoorten veroverde, die hem naar Europa, naar zijn vrouw en kinderen terugbrachten. Te Brussel, na allerlei moeilijkheden eindelijk voor een tijd gevestigd, werd hij daar, door toedoen van Z.E.H. Halflants en Z.E.H. Fierens, met vrouw en kinderen in de katholieke kerk opgenomen.

Een zeer interessant boek; hoogst waardig gelezen te worden.

T.

Selma Lagerlöf: L'Anneau du Pêcheur. Traduit du Suédois par M. Metzger et Th. Hammer. Editions Stock. Paris. - 21 frs.

Het is wel niet noodig een boek van Selma Lagerlöf aan te bevelen. Wie heeft er zulke fijne pen, zulke rijke verbeelding, zulk echt dichterlijk gevoel? Eens te meer geeft deze verzameling korte novellen, legenden en sprookjes er het bewijs van. Eenvoudig, diep menschelijk, vol werkelijkheid, en toch vol gevleugelde fantazie en dichterlijkheid; doorademd ook van levend christianisme.

Het is aangename, opbeurende lectuur.

T.

Louis Bromfield: La Mousson. Roman sur les Indes modernisées. Texte français de Berthe Vulliemin. Editions Stock. Paris. - 35 frs.

Een lijvig roman van bijna 600 blz. waarvan de handeling slechts enkele dagen duurt; maar in die korte spanne tijds, welk een opeenvolging van tragedies! De stad Ranchipur wordt bij 't invallen der moesson, vernield door aardbeving, overstrooming, brand, van de buitenwereld totaal afgesneden; daarbij door cholera en typhus geteisterd.

[p. 492]

Een ontzettende ramp, die plots haar invloed uitoefent op het karakter der talrijke personages. Sommige ontwikkelen onverwachte initiatief en wilskracht voor 't welzijn van hun evennaaste, maken zich los uit een zwaar verleden van ondeugd, scepticisme, vernietigende wanhoop; terwijl anderen dieper in nietige onbenulligheid en zelfs waanzin zinken. Schrijver heeft een levend tafereel willen geven van het geweldig, ontembaar Indië, met zijn ontelbare schakeeringen van volkeren, godsdiensten, bijgeloovigheden en gewoonten; van den strijd van 't moderne Indië tegen den ouden slenter. Al de personages personnifieeren een speciale type van 't oud of van 't moderne Indië, of van de Engelsche residenten. Dat geeft wel iets gewild, iets artificieel, een gemis aan echte menschelijkheid aan 't geheel. Maar de roman zit zou stevig ineen, al die tafereelen van ontzetting zijn zoo machtig geborsteld, dat de lezer onwillekeurig onder den indruk komt, al is de uitdrukkingswijze van schrijver nog zoo - dikwijls zoo overbodig - brutaal, zijn opvatting zoo heelemaal materialistisch, zijn gezichtseinder zoo bekrompen, zijn philosophische gedachte nul.

L.D.

Aleksis Kivi: Les Sept Frères. Traduit du finnois par Jean-Louis Perret. Editions Stock. Paris. - 21 frs.

Aleksis Kivi, geboren in 1834, was de zoon van een armen dorpskleermaker. Met veel moeite kon hij zijn staatsexamen doen, en eenige leergangen op de Hoogeschool volgen. Onder de kwelling van bittere ellende, begint hij te drinken. Rond dien tijd valt hij ook aan 't schrijven, o.a. een Bijbelsch tooneelstuk ‘Lea’, dat mag aanzien worden als het begin van de Finsche tooneelliteratuur. Ook geeft hij een bundel verzen uit. In 1870, eindelijk, legt hij de laatste hand aan een roman ‘De Zeven Broeders’, waaraan hij sedert jaren werkte. Kort daarna verzonk hij in waanzin en stierf. Eerst na zijn dood werd het boek uitgegeven. Een vreemd werk, een roman dat op geen ander trekt, 't zij in welke letterkunde. Zeven broeders, half wilde boerenzonen, wars van alle tucht, weigeren te gehoorzamen aan kerkelijk of wetteljik gezag. Ze vluchten naar de bergen, en blijven er tien jaren. Stilaan worden ze wijzer, leeren zelftucht, werken zich geestelijk en stoffelijk op, en keeren eindelijk heelemaal veranderd naar hun hoeve terug, door iedereen voortaan ontzien en vereerd. Een schoon roman vol beweging en leven, uiterst origineel; het is sterk werk.

T.

J.M. Gilis: L'Impératrice aux Cheveux d'Or. Eugénie de Montijo. (Coll. Durendal). Paris-Bruxelles. - 20 frs. par an pour 5 vol.

Schrijver, wiens grootvader rijmeester van Napoleon III was, en die vele vrienden telt in de Bonapartistische kringen, mocht onuitgegeven documenten gebruiken, die een nieuw licht over sommige minder gekende details werpen. Zijn boek geeft een beknopt, maar volledig en knap overzicht van den wonderbare levensloop van Eugénie de Montijo die, als keizerin van Frankrijk, alom voor haar schoonheid gevierd, het toppunt kende van weelde, roem en macht, om plots te vallen in den diepsten afgrond van beproeving en smart. Luisterde zij soms te veel naar hoogmoed of eerzucht, draagt zij misschien een zware verantwoordelijkheid in sommige der somberste episoden van het tweede keizerrijk, ze boette er voor gedurende meer dan een halve eeuw.

T.

Camille Melloy: On verra bien. Illustrations de Hélène Claes. (Coll. Roitelet.) Bruxelles. - 10 frs. par an pour 5 vol.

De mooie geschiedenis van een armen Zwitserschen knaap, door iedereen, behalve door zijn moeder, als dom aanzien, maar die de ziel van een kunstenaar heeft, een vasten wil om iets goeds in de wereld te doen, en die stilaan, naar wonderbare

[p. 493]

avonturen, het schitterendste geluk bereikt - als in een sprookje. Een uitstekend boekje voor jongens en meisjes beneden de 14 jaar.

T.

Francis Adine: Noël en Flandre. - Editions Durendal. Coll. Roitelet, Bruxelles. - 5 vol. 10 fr. par an.

Een reeks van acht lieve Kerstvertellingen, die zeker met veel genoegen door kinderen van 6 tot 14 jaar zullen gelezen worden.

L.D.

Verschenen:

Dries Lodewycks: Meester Donck. 2e Druk. - Uitg. J. Van Mierlo Proost, Turnhout. Pr. 18 fr. - Zie recensie nr. 12, 1939.

M. Poelhekke: Woordkunst. Opnieuw herzien door Jos. Gielen. - Uitg. Wolters, Groningen. - Ing. 2.50 fl.

De 10e tot de 13e druk werden bewerkt door Dr. G. Brom. Deze veertiende door Dr. Jos. Gielen, die tal van voorbeelden moderniseerde en omschrijvingen precieser formuleerde. Maar het is ondanks deze wijzigingen gebleven ‘het boek van dien edelaardigen bewonderaar van alles wat schoon was, met wiens naam de reform van ons letterkunde-onderwijs voorgoed verbonden heeft, Poelhekke.’

Vondelkroniek, feestnummer aan Prof. Dr. Molkenboer, bij zijn zestigsten verjaardag aangeboden door zijn leerlingen Dr. Van den Eerenbeemt e.a.

E. Claes: De Witte. 44e tot 57e duizendtal. - Uitgave Wereldbibliotheek, Amsterdam.

P.B. De Meyer: Spanje. Fascisme of Kommunisme. - Uitg. Onze Tijd, Brussel.

Percy King: De Moord in het Hotel. - Het Nederl. Boekhuis, Tilburg.

Het nieuwe Nederlandse proza in novellen, verzameld door H. Godthelp en A. Mirande. II, 2e druk. Ing. 1 gl. - Uitg. Wolters, Groningen.

Spaanders, 1e j., nr 3. Onder redactie van Nico G. Berkhout, H. Hirs en A. Witte. Ymuiden.

Dr. P.H. Ritter: Over Lezen en Schrijven. - Kernen over de kunst van het schrijven en lezen, uit werk van bekende letterkundigen.

Filmkataloog I. - School en Leerfilms. - Uitg. Kath. Propaganda-centrale, Brussel.

Een keur uit Lafontaine's Fabelen, vrij uit het fransch vertaald door Vindex. - Uitg. Serafijnsch Seminarie, Aalst. - Prijs 7.50 fr.

De vertaling volgt Lafontaine's gedichten zoo trouw mogelijk en er is zwier in.

[p. 494]

M. De Lannoy: I. Rozemarie vindt haar ouders. II. Rozemarie en haar parels. - Uitg. De Oogst, Antwerpen.

Prettige en boeiende kinderlectuur.

TORENLAND. Tien potloodteekeningen door Al. Setola, met 10 litteraire schetsen door ‘Als ic can’. Uitg. J. De Meester, Brugge.

De teekeningen zijn vrij zwak, maar het zwakste zijn de z.g. litteraire bijschriften.

K.

L. LIBOIS en M. ADAM. Het Familierecht. Vert. door G. Persyn. Uitg. Romgal, Thuilles. - Prijs: 30 fr.

Het is een werk van 700 blz. over al wat in het Burgerlijk wetboek de familiale aangelegenheden betreft: verloving, huwelijk, erfenis, huur- en pachtrecht, geschillen met geburen, enz.

Dit werk biedt inlichtingen en raad voor honderden gevallen.

B.

RAF VERHULST. Jan Coucke en Pieter Goethals. Uitg. Dr. Muylle, Deurne.

Een aanklacht tegen het gerecht en langs het gerecht om tegen den belgischen staat.

EM. VAN CAUWELAERT en JUST. HOUBEN. De huishuurwet van 22 Maart 1940. Uitg. Larcier, Brussel, Prijs: 15 fr.

Een boek dat zoowel door de advokaten als door eigenaars en huurders met vrucht zal worden geraadpleegd. Het is klaar, methodisch en praktisch.

Verschenen bij J.B. Wouters, Groningen:

I. VAN GELDEREN en J.H. VAN BECKUM. Duits Woordenboek. Deel I: Duits-Nederlands, 8e druk.			f. 3.75
	2 deelen in twee banden		f. 7.50
Unsere Jugendbibliothek, herausgegeben von A. Lobstein und J. Uittenbogaard. - RUDOLF STEINMETZ. Pablo. Eine Erzählung aus dem mittelalterlichen Spanien. Autorisierte, für den Schulgebrauch Erläuterungen versehene Ausgabe von J. Uittenbogaard.			f. 0.75
K. TEN BRUGGENKATE. Engels Woordenboek. Deel I: Engels-Nederlands. 13e verbeterde en vermeerderde uitgave door A. Broers.			f. 3.75
De Wijde Kim. Een bundel proza en poëzie, verzameld door Dr. G. Horreus De Haas, H. Ploeg Jr. en Dr. G. Stuiveling. - Uitgegeven in opdracht van de Nederlandse Vereniging tot afschaffing van Alcoholhoudende Dranken.		Gebonden	f. 2.50
Bibliothèque pour la Jeunesse, publiée sous la direction de J.R. Besseling et A.J. Drewes Jr. - M.M. D'ARMAGNAC. L'Enfant à l'Ours, annoté et arrangé par J.R. Besseling.			f. 1.10
Dr. F. FOKKEMA en Dr. J. VAN HAM. De Kunst van Lezen.			f. 1.70
		Gebonden	f. 1.90

[p. 495]

Zr. Dr. HILDEGARDE van de WYNPERSSE. Oerloy der ewigher Wijsheit. (Horologium sapientiae door Henricus Suso, O.P.)						f. 3.90
Bongerd-Boekjes onder leiding van Dr. G. Stuiveling. - Verhalen, gekozen en ingeleid door dra M. Stuiveling-van Vierssen Trip.						f. 0.90
Bibliothèque pour la Jeunesse, publiée sous la direction de J.R. Besseling et A.J. Drewes Jr. - RAYMOND BARDANNE. Totor le Cycliste. Roman inédit. Annoté par Rosine J. Simons.						f. 0.80
J. BIERLING en J.M. WANSINK, De Brug. Leesboek voor de Chr. Mulo-scholen en andere inrichtingen van Voortgezet Onderwijs. Deel I, geïllustreerd, met hulpboekje.						f. 1.25
					Gebonden	f. 1.50
J. BIERLING en J.M. WANSINK. De Brug. Leesboek voor de Chr. Mulo-scholen en andere inrichtingen van Voortgezet Onderwijs. Deel II, geïllustreerd, met hulpboekje.						f. 1.25
					Gebonden	f. 1.50
J. KOOISTRA and J.H. SCHUTT. A shorter introduction to English Literature. 2e druk.						f. 425
					Gebonden	f. 475
K.R. GALLAS. Frans Schoolwoordenboek, ten gebruike aan Gymnasia, Hogere Burgerscholen, Handelsscholen, Kweekscholen en Mulo-scholen. Deel I: Frans-Nederlands, 5e druk.						f. 2.50
	Deel II: Nederlands-Frans, 5e druk.					f. 2.50
		2 delen in één band				f. 4.90
Bongerd-boekjes: I. Onder de loupe, door Dr. W.L. BRANDSMA en Dr. G. STUIVELING. - II. Herscheppingen, verzameld en ingeleid door Dr. G. STUIVELING.				Pr. per boekje:		fl. 0,90
Het nieuwe Nederlandse proza in novellen, verzameld door H. GODTHELP en A.F. MIRANDE, 2e bundel voor de hoogste klassen van alle inrichtingen van V.H.O., M.O. en voor de Kweekscholen, 2e druk			fl. 1.00; gebonden			fl. 1.25
J. BIERLING en J.M. WANSINK, De Brug, leesboek voor de Chr. Mulo-scholen en andere inrichtingen van voortgezet onderwijs, geïllustreerd door Johannes Mulders. Derde deeltje			fl. 1.25; gebonden			fl. 1.50
H. GODTHELP en P.H. GREINER, Proza en poëzie in Nederlands van 1200-1880 in drie concentrische bundels voor alle inrichtingen van voortgezet onderwijs en voor zelfstudie Tweede deel						fl. 1.75
					gebonden	fl. 2.00
M.A.P.C. POELHEKKE, Woordkunst, opnieuw herzien door JOS. J. GIELEN, veertiende druk			fl. 2.50; gebonden			fl. 2.90
J. KOOISTRA and J.H. SCHUTT: A shorter introduction to English literature. 3e druk			fl. 4.25; gebonden			fl. 4.75

[p. 496]

Dr. C DE BAERE, Beknopte Nederlandsche Spraakkunst, ten dienste van het Middelbaar en het Normaalonderwijs in Belgische scholen, 11e druk	fr. 12. -, toeslag inbegrepen
Dr. C. DE BAERE, Oefeningen bij de beknopte Nederlandsche Spraakkunst, 1e deeltje, 10 druk
	fr. 10. -, toeslag inbegrepen
L. GOEMANS, P. LAROCHETTE et V. SONDERVORST, Exercices adaptés au précis de grammaire Française à l'usage des flamands, 1e partie, 9e tirage			fr. 10.00
Dr. A. PERDECK, A survey of English literature, for the use in Dutch schools, 6e druk		gebonden	fr. 1.25
Dr. C. BROUWER und Dr. G. RAS, Neuland, Deutsches Lesebuch fürs erste Jahr, 2. Auflage mit Zeichnungen von Kuno Brinks			fl. 1.30
		Gebonden	fl. 1.50
Bongerd-Boekjes onder leiding van Dr. G. STUIVELING. - Reisverhalen verzameld en ingeleid door Dr. Jc. SMIT en Dr. G. STUIVELING			fl 0.90