Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1926

[p. 6]

Mej. M.E. Belpaire, door Anco Wigboldus.

[p. 7]

Aan de Redactie.

Gij vraagt mij iets te schrijven voor het feestnummer van onze Dietsche Warande en schijnt niet te vermoeden hoe ik door weemoed bekropen word, wanneer ik terugblik op die 25 afgeloopen jaren. Zoovelen zijn reeds ontvallen uit die schaar jonge bloeiende krachten, die mij omringde bij 't stichten van ons tijdschrift! Ontvallen door de dood, de meesten, zij die jonger van jaren, mij hadden moeten overleven. Als een noodlot schijnt het op mij te wegen dat ik, oudere, jonge beelden moet oproepen - uit mijn huisgezin, uit den kring der kennissen en vrienden.

En nu weer bij deze viering, die een jubeltoon zou vergen en bij mij slechts weemoed wekt en rouwvol herdenken. Maar levensmoede ben ik niet. En ik wensch hier naar behooren en verdienste te prijzen die mij bijstonden in eene edele onderneming, hunne offervaardigheid op te roepen, hunne voorbeelden tot navolgen te stellen.

Wie het grootste deel had in het opvatten van het stoute doel: het Vlaamsche volk begiftigen met een letterkundigtijdschrift waardig van zijn grootsch verleden en van de toekomst die wij er voor droomden?

Moeilijk ware het op die vraag te antwoorden: wij waren eene schaar vrienden, mannen en vrouwen, door de omstandigheden - of liever door eene goddelijke Voorzienigheid - samengebracht en bezield met gelijke denkbeelden. Maar, vrouw zijnde, is het misschien natuurlijk - en toegelaten - dat ik vooreerst het vrouwelijke element, wat men de Antwerpsche vrouwelijke trits kan noemen, in aanmerking laat komen. Hilda Ram om te beginnen. Wat zij geweest is in mijn leven, heb ik nooit de gelegenheid gehad te doen uitschijnen. Nu zij te gelijk hare volle beteekenis ten opzichte van haar volk kan bekomen, is het mij zoet haar in de eerste plaats hulde te brengen, hare waardigheid en waarde te erkennen en te laten bewonderen. Welke edele ziel! Wat onbaatzuchtig gemoed! Hoe warm klopte haar hart voor 't welzijn van haar evenmensch! Hoe begeesterd was hare kunst, hoe fier har

[p. 8]

vlaamschgezindheid! Mannenfierheid in een week-ontvankelijk vrouwengemoed. Zij was de echte geloovige Vlaamsche vrouw, het volk genegen tot algeheele toewijding toe. Door haar werd ik, wat onder de opleiding mij door mijne zuster gegeven, reeds een aanvang had genomen: vlaamschgezind tot der dood. In al de vruchtbare ondernemingen dier jaren - University Extension voor vrouwen, letterkundigen arbeid, sociale bezorgdheid - nam zij een overwegend deel. Het stichten van een groot tijdschrift beantwoordde heel en al aan haar verlangens en droomen. Eilaas! reeds was zij geknakt toen het eerste nummer verscheen, en zij zou het tweede jaar van onze onderneming niet ten einde leven; maar met taaie kracht werkte zij toch nog die enkele maanden door en haar geest heeft onze poging bestempeld. Was haar sterven wellicht de losprijs voor het welslagen van ons werk? Haar lijden de zegen die den oogst laat gedijen? Zware vraag, die voor den geloovige niet moeilijk te beantwoorden valt.

Over mij zelf zal ik natuurlijk niet spreken, en het ware mijn wensch dat ook anderen over mijn werk zouden zwijgen. En van de stille kracht die dag in dag uit, zooveel jaren door, aan mijne zijde leeft, heel mijn levensvreugd uitmakend, past het evenmin hier iets te zeggen. - Zekere bloezems zijn te teer, te schuchter om eene aanraking, hoe licht ook, te dulden.

En wanneer mijn gedachten teruggaan naar het mannelijk gedeelte van onzen staf, hoeveel leemten ook daar! Cuppens, in de eerste plaats. De zangers, de vinders geven den toon. Er ging van hem eene levenskracht uit, de straling die de kunst rond zich verbreidt. Fijne schoonheidsschepper, droomer van ideaal, onbewust veredelde hij en doorstraalde hij al wat hem omringde. Zijn adem ging door die eerste nummers van ons kiemend tijdschrift; al was hij de werker, de zwoeger niet. Die taak liet hij over aan den onverdroten ijver van een stalen wil, van een stoere werkkracht: Em. Vliebergh. Waar die naam uitgesproken wordt, buigt alle hoofd in Vlaanderen, wordt ieder hart met ontzienden eerbied vervuld. Vliebergh begon als de rechtschapen man bij uitnemendheid; hij eindigde als een heilige. Jaren lang was hij de spil rond dewelke alles in de Dietsche Warande draaide; geholpen zoo hij was door zijn vriend Scharpé, door de onvermoeibare toewijding van Kan. Muyldermans.

[p. 9]

Tot eene nieuwe zon rees: de schitterende kracht van Persyns vernuft. Lof spreken van een levende is een ondankbare en een zeer kiesche taak.. En letterkundigen zijn een kittelachtig geslacht, zegt ongeveer de latijnsche spreuk. Maar de vriend wien ik zooveel verschuldigd ben moet me toelaten te zeggen: dat hij van de Warande gemaakt heeft wat zij is - de tolk van het intellectueel leven in Vlaanderen, de uiting eener beschaving.

Intusschen zijn jongere krachten toegetreden. En in hen begroet ik heel dat geslacht dat rond eene oude moeder geschaard - de moeder van 't weenende Vlaanderen - haar het leed der overrompeling verzachtte, de verwijdering deed vergeten, op de toekomst liet hopen.

Die toekomst is gekomen; en nu staan zij daar allen, jong en stout, gestaald in den oorlog, gelouterd door 't gevaar, met de na-oorlogsche jongeren naast zich, en met het licht van 't driedubbel ideaal van ieder echt Vlaamsch hart: God, het volk, de kunst.

M.E. Belpaire.