Critisch Bulletin. Jaargang 2

[p. 268]

Een levensbeschrijving van den zwarten Napoleon

Karl Otten, Der schwarze Napoleon
Atlantis Verlag, Berlin

Karl Otten beschreef in een merkwaardig boek het leven en sterven van den heldhaftigen neger Toussaint-Louverture, die in het begin der vorige eeuw zijn land - Tahiti - dat toen nog San Domingo heette - van de overheersching der Franschen bevrijdde en na een leven vol ups and downs een tragische dood stierf in de gevangenis van Fort Joux, waarin Napoleon hem had laten opsluiten. Uit de levensgeschiedenis van dezen neger blijkt nogmaals, hoe volkomen ongemotiveerd de theorie aangaande de minderwaardigheid der negers is, tevens hoe de overheersching van dit ras door de blanken steeds enkel een daad van bruut geweld was, die op zekeren dag - plotseling - gewroken zal worden en waarvan de terugslag door de onderdrukker hevig zal worden gevoeld.

Lange jaren hebben de negers van San Domingo noodig gehad om hun juk af te schudden doch ook met hen was het geluk ten slotte: de Engelschen leverden hen wapenen tegen hun onderdrukkers en Frankrijk kon zijn landgenooten aanvankelijk niet te hulp komen. Evenmin echter als het Roode Leger van Sovjet-Rusland op zoovele fronten haar vijanden niet verslagen had, indien het niet van een grootsche sociale idee bezield was geweest, evenmin hadden deze negers de overwinning behaald, als ze niet vervuld waren geweest van het denkbeeld van een vrij San Domingo, dat den vrijen negers behooren zou.

Groote figuren waren onder hen en voerden hen ter overwinning: Toussaint-Louverture, Dessalinos en Petien. Van deze drie was Toussaint stellig de belangrijkste in een zuiver, goedvoelend mensch waaraan geen smet kleefde en die zijn leven gaf voor de bevrijding van den neger. Napoleon heeft zijn zuiverheid en onomkoopbaarheid gevoeld en belangrijk is dan ook vooral het hoofdstuk, waarin deze hardnekkige en tragische strijd van den grooten keizer tegen den kleinen neger beschreven wordt. In geen enkele Napoleonbiografie vond ik deze episode vermeld - ook niet in de uitvoerige biografie van Emil Ludwig.

Het boek van Otten, dat de opstand der negers in het begin der vorige eeuw behandelt, is - buitengewoon actueel.

Het pakt ons door de eenvoudige menschelijkheid van zijn hoofdfiguur, we voelen dat de eischen en verlangens van al deze negers

[p. 269]

volkomen gerechtvaardigd zijn en een overwinning op den duur niet uitblijven kan.

We denken aan de koloniale tentoonstelling, die in een zoo grove tegenstelling met deze eischen en verlangens staat en vragen ons af of de levensbeschrijving van den heldhaftigen neger Toussaint daar verkrijgbaar is. Waarschijnlijk zal ze er evenmin verkrijgbaar zijn als Londres' reportage over de Afrikaansche negers (‘Terre d'Ebine’) en de reisbeschrijving van André Gide, waarin deze schreef: ‘Désormais une immense plainte m'habite. Je sais des choses, dont je ne puis prendre mon parti. J'étais tranquille. A présent, je sais: je dois parler...’

We denken aan het eerste congres tegen koloniale onderdrukking en imperialisme, dat Februari 1927 in Brussel gehouden werd en waar een postbode uit de Fransche Congo, Lamine Singhor, als voorzitter van het ‘Comité de défense de la Race Négre’ onder andere zeide: ‘De negers hebben lang geslapen. Weest echter op uw hoede!! Wie lang geslapen heeft en dan wakker wordt, zal zeker niet zoo gauw weer inslapen.’

En - zoo heel onwillekeurig - denkt men ook aan Nederlandsch-Indië. ‘Der Schwarze Napoleon’ van Karl Otten is een buitengewoon actueel boek.

Nico Rost