Bzzlletin. Jaargang 3

[p. 18]

Fernando Quilodrán De vier ex-generaals^x
Chili
Het boek
vertaald door R. Waskowsky

De vier ex-generaals^x

Ze beroofden de schaduw van zijn schaduw,
ze tekenden een wind met slagtanden
en verwoestten de stilte.
Ze namen de dood zijn rechten af
en lieten de klauwen van de droom los.
Maar meer nog: ze overvielen
de sterren met donker
en brachten de roos en de varen tot zwijgen.
Ze predikten de dood en van dromen
stonden ze alleen angststructuren toe.
Nog verder gingen ze en maakten wetten
voor de vriendschap en de woordenschat.
Ze verboden de handdruk en gingen binnen
in de intiemste vervoeging van het werkwoord
en verbitterden de hostie en de wijn.
Maar ook dat was ze niet genoeg:
ze voerden syllogismen van rouw aan,
metaforen van kruit en martelwerktuigen,
kleuterscholen van dorpse geopolitiek.
En nog verder gingen ze en ze kruisigden
het kruis en zaaiden haat
in de fontein van de dag en drie maal
lieten zij de mens zich verloochenen.

Kijk, want nog altijd onderbreken ze
de straten van het leven,
nog altijd zijn ze daar met hun stalen trompetten,
nog altijd verslinden zij de zondag.
Kijk naar hun geheime alchemie
en zie dat ze nog altijd dáár zijn
en een dood zonder bloembladeren bouwen,
zonder toeval, zonder rust,
een vermoeide dood die niets begrijpt,
een horloge dat de tijd negeert,
een stap zonder vooruitgang,
een schip zonder golf,
een dood aan de wachtende galg.
Nog altijd zijn ze daar,
kijk, ze zijn dáár,
in mijn Vaderland,
tot zwijgen gebrachte boom,
halsstarrig zaad,
Chili.

27 - 3 - 74

Dit is de door de Chlleense junta zwaar gemartelde revolutionair Bautista van Schouwen. Volgens het Nederlandse Van-Schouwen-Comitee in Den Haag is de foto stiekem gemaakt door personeel van het marinehospitaal in Valparaiso, waar Bautista gedeeltelijk verlamd ligt als gevolg van de martelingen. Via de kanalen van de linkse MIR-beweging werd de foto uit Chili gesmokkeld. Volkskrant 12 april 1975

x De Spaanse titel ‘Los cuatro degenerales’ zou men ook met ‘de vier ontaarden’ kunnen vertalen.

x Dawson is tegenwoordig een concentratiekamp

[p. 19]

Femando Quilodrán
Het boek

Uitvoerig heb ik je gelezen, Chili.
Het unieke boekdeel van je valleien en smarten.
Ik stond stil bij het hoofdstuk van je helden
en met luide stem las ik de pagina van je wijnen.
Ik streelde je arme titelblad van bloed
en in het trouwe proza van je onzekere geografie
toetste ik een stijl van halsstarrig leven.
(Er staat daar een voetnoot die de klimop bezingt
en een heel evangelie is gewijd aan je gitaren.)
Ik herinner mij dat je eerst beweging was
en dat bewustzijnsstromen je geduldig vastlegden;
ze scheidden bergketens van woestijnen,
ze benoemde de zee en bevolkten haar met eilanden.
(Het eiland Dawson dat nu Dawson niet meer is.)
In de Exodus waren allen daar: de Spanjaard
en de populier, de indiaan uit het zuiden en de varen,
de ringelduif en andere ondernemingen.
Op een morgen brandde de steenkool van de Lota-mijn
in je handen en allen konden het zien.
In Magalhanes brandde ook de zwarte tak van je petroleum.
Mooi is je boek ...
Er was eens een volk en ook het gouden kalf
en ze verkrachten de wet, die de Toqui verzamelde in de bergen.
Ik weet dat sommige liederen je door de zee persoonlijk
gedikteerd zijn: het is een schrift met golfritme
alsof een verdwaalde kaartenmaker met zijn beitel
een vijandige geografie in je ciseleerde,
Maar er is ook het Hooglied van de liefden,
de vochtige poëzie die van waar dan ook groeit
en een zwanenvers voor je vissen en je bloemen.
Welke verliefde kroniekschrijver was belast met de beschrijving
van je meren? Wie is die oude blinde dichter die je bezingt
als een nijvere hand, als moedermateriaal doortrokken
van krachtige lettergrepen,
de vrijwilligers die de lijnen van je lot graveren?
Boek Vaderland, alle dagen kom ik bij je terug
en stel ik mij op de hoogte van je betekenissen
en reciteer ik met zachte stem je gezicht.
Heel voorzichtig zet ik je dan in de boekenkast van mijn tijd.
Alles neem je in, alles bedek je.

1 juni 1974

van het volk
zijn koper, olie en aardgas fabrieken, huizen en scholen bossen, meren en stadions aan het volk is de macht
Chileense politieke volkskunst-uitgaan Sjaloom