Bzzlletin. Jaargang 3

[p. 21]

film
* cinémanifestatie
* salomé
* in het jaar '36

Cinemanifestatie Utrecht 16 tot 23 oktober 1974

‘cinemanifestatie is een tweejaarlijkse filmweek, die zich beweegt op de rand van het nederlandse bioscoopgebeuren. nieuwe, met risiko geïmporteerde films, krijgen in het cinemanifestatie extra steun in de rug, om tijdens de roulatie toch een grotere bioskoopbelangstelling te bereiken. andere films, voorbeelden van nieuwe filmvormen, worden speciaal voor de cinemanifestatie naar Nederland gehaald en zijn alleen in de filmweek te zien. jonge regisseurs komen naar de cinemanifestatie om hun eerste film te introduceren. het publiek en de filmpers ontmoeten regisseurs en akteurs. sinds 1966 presenteerde de cinemanifestatie een honderd voor ons land nieuwe films, soms zelfs in wereldpremière. ruim negentig internationale filmmakers en akteurs bezochten de cinemanifestatie.

het volledige programma van de cinemanifestatie wordt zo laat mogelijk bekend gemaakt, om tot vlak voor de filmweek plaatsen open te houden voor de allernieuwste films. de volgende twaalf titels staan vrijwel zeker vast: PLEURE PAS LA BOUCHE PLEINE is de tweede film van pascal thomas, maker van ‘les zozo's’, het is tevens de openingsfilm van de cinemanifestatie. israël is vertegenwoordigen met twee films, POLITIEAGENT AZOELAI en VADER VAN DOCHTERS. in beide films wordt de hoofdrol gespeeld door de populaire akteur sjai k. ophir, die reeds toegezegd heeft in oktober naar nederland te komen. uit amerika komen vier films, die nog nooit eerder hier te zien waren: DIRTY LITTLE BILLIE van stan dragoti, THE KING OF MARVIN GARDEN van bob reafelson (‘five easy pieces’) met jack nicholson, THE CANDIDATE van michael richie met robert redford, melvyn douglas en peter boyle en THX 1138, science fiction van george lucas met donald pleasance en robert duvall. uit frankrijk, naast de openingsfilm, komen GRANDEUR NATURE van luis berlanga met michel piccoli en jacques rivette's OUT-ONE: SPECTRE (vier-en-een-half-uur), de ‘geest’ van ‘out one’, die 12 uur en 40 minuten duurde. Verder vertoont het voorlopige cinemanifestatie-programma LAS SERPIENTES DE LA LUNA DE LOS PIRATAS (san domingo) van jean-louis jorge, EL ESPIRITU DE LA COLMENA (spanje) van victor erice en LA TRAIN ROUGE (zwitserland) van peter ammann.

in utrecht worden de films vertoond in de twee-theaters-onder-een-dak CAMERA en STUDIO. een rijk geïllustreerd cinemanifestatie-programmaboekje, berstens vol informatie over de première-films en de makers is voor wat den haag betreft voor f 2,50 verkrijgbaar aan de kassa van bioskoop apollo in de spuistraat.

een week voor de cinemanifestatie gaan in utrecht (vanaf maandag 7 oktober) de centrale voorbespreekkassa's open. met de daar verkrijgbare bespreekkaarten kunnen voor de gehele week plaatsen worden gereserveerd. telefonische reserveringen onder nummer 030-319315.

een beperkt aantal passe-partouts, waarop het basisprogramma van de ruim twintig films volledig is te zien, kan niet worden gereserveerd, maar is voor f 60,- af te halen aan de voorbespreekkassa in utrecht.

direkt na de cinemanifestatie zal een selektie van zeven tijdelijk geïmporteerde films uit het programma, met één-dags voorstellingen langs een groot aantal nederlandse bioskopen gaan rouleren. publikaties hierover komen in de plaatselijke dagbladen.

[p. 22]

het nieuwe filmseizoen

met ingang van 11 oktober as. zullen de film-aktiviteiten van het BZZTôH teater worden gebracht onder de noemer BZZTôH-CINEMA.

voorheen was er altijd sprake van de BZZTôH filmserie of ook wel cyclus. BZZTôH-CINEMA luidt een geheel nieuw tijdperk in. er gaat namelijk heel wat veranderen ten behoeve van de duidelijkheid. was het eerst zo dat de filmaktiviteiten verspreid door het hele seizoen en zelfs door de hele stad plaats vonden, vanaf 11 oktober is daaraan een einde gemaakt, door een 14-daagse programmering in het HOT theater, waarbij de aanvang van de voorstellingen op 23.30 uur is bepaald. de programmering zal voor een deel gelijk zijn aan die van het afgelopen seizoen, dwz. BZZTôH zal proberen een aanvulling te geven op het huidige filmaanbod in den haag en zij doet dit in principieel openbare voorstellingen. met de programmering in het HOT theater is er een programmeringsmogelijkheid bij gekomen. bij een aantal voorstellingen zal getracht worden aan te sluiten op de programmering in het HOT zelf. voorbeeld hiervan is de avond van de 25e oktober waarbij ‘in het jaar '36’ een aanvulling moet betekenen op ‘atika, atika’ van de haagse comedie. verder zal een aantal malen getracht worden avonden en/of middagen te organiseren in samenwerking met de literaire werkgroep van het BZZTôH teater. een voorbeeld daarvan is de böll-middag van 16 november, waarbij ‘nicht versöhnt’ (naar 'biljart om half tien) en ‘machorka muff’ van jean-marie straub vertoond zullen worden.

[p. 23]

Salome een film van Carmelo Bene

scenario:	carmelo bene, vrij naar oscar wilde
camera:	mario masini
rollen:	veruschka (salomé) en verder lydia mancinelli, piero vida, alfiero vincenti, giovanni davoli, franco leo, tom gallee en carmelo bene

italiaans gesproken

nederlandse ondertitels

80 minuten - kleur

CARMELO BENE, geboren in 1937 in campi, zou met de betiteling ‘cineast’ wel zeer tekort worden gedaan. hij begon als akteur (oaligula in camus) en akteert bijna, altijd in eigen en vaak ook in andermans produkties, bewerkte romans en theaterstukken. hij schreef zelf theaterstukken en drie romans en maakte tussendoor nog een serie films die hier en daar als bommen insloegen. zijn theateraktiviteiten startten in 1962 met de opening van zijn eigen ‘teatro laboratorio’ in rome. hij bracht er een theaterversie van pinocchio, later volgden een ‘spettacolo majakowski’, een ‘spettacolo larco’ en een ‘hamlet’, de eerste van vier hamlet-bewerkingen waarvan de vierde tot de film ‘een hamlet minder’ (1973) zou leiden. aan de verfilming van ‘salomé’ gingen twee theaterbewerkingen vooraf. andere theaterbewerkingen in de loop der jaren: ‘marlow’ (edouard II), ‘jarry’ (ubu roi), ‘lewis’ (the monk), ‘cervantes’ (don quichotte). zijn eerste roman, ‘nostra signora dei turchi’ (1965) werd later voor theater en film bewerkt. verder schreef hij de roman ‘credito italiano’ (1967) en ‘l’orecchio mancante (1970).

zijn omvangrijk oeuvre wordt gekompleteerd met de volgende films:

nostra signora dei turchi (1968)

ermitage (kort 1968)

capricci (kort 1969)

ventriloque (kort 1970)

don giovanni (1970)

salomé (1971)

un amleto di meno (1973)

0

salomé een aanslag op je zenuwstelsel

voor dat je weet wat je ziet is het weg er wordt je geen tijd gegund de beelden naar behoren te interpreteren, omdat je aandacht voortdurend wordt opgeeist door nieuwe, veelal zeer verwarrende beelden, die over het algemeen even kort zijn als het vorige shot dat bij wijze van spreken nog op je netvlies staat.

veel close en medium-close shots (waarbij tussen de kamera en het eigenlijk objekt van de film diverse aktiviteiten plaats vinden waarvan de enige funktie kan zijn de aandacht op het eigenlijke objekt van de film af te zwakken) kenmerken de film. voortdurend is de toeschouwer bezig de draad van het verhaal te volgen en voortdurend ook worden pogingen in het werk gesteld de toeschouwer in het kijken te frustreren.

die draad is betrekkelijk simpel. het wachten is op het moment dat het hoofd van johannes de doper op een zilveren schaal aan salomé wordt aangeboden, in ruil voor het verleiden van haar schoonvader herodes, koning der joden. in de film worden onthoofding, de aanbieding van het hoofd en ook de verleiding van herodes (door de dans met de zeven sluiers) slechts gesuggereerd. verschillende keren ziet men in de film hoe, in een flits, met een reusachtige zwaai een meloen wordt doorgehakt. van de dans met de zeven sluiers ziet men helaas niets meer dan salome's handen die met de nodige zorg de sluiers opvouwen. maar in de tijd dat men haar die sluiers zou moeten zien verliesen, ziet men heel iest anders. johannes, na op de grond een kruis te hebben getekend, kruisigt er zichzelf op. hij legt, op de grond liggend zijn nagels keurig klaar. en hij nagelt, tot hij beide voeten en één hand heeft vast genageld. dan ontdekt hij dat hij voor joker ligt met in zijn tweede hand de

[p. 24]

hamer en de nagel, zonder zich vast te kunnen nagelen. hij is woedend!

cinema voor de elite zullen sommigen roepen; ongekontroleerd delirium van een dekadente intelektueel; onbegrijpelijk zullen weer anderen zeggen. de ergernis om wat te zien is zal veel van dit soort uitspraken beinvloeden. salome is een film en een vrouw, waar je nu eenmaal niet rustig naar kunt kijken. ze brengt je in verwarring.

In het jaar '36 een film van Theodore Angelopoulos

produktie:	g. samiotis
scenario:	theodore angelopoulos
kamera:	g. arvanitis
rollen:	k. pavlou, p. zarkadis, ch. nezer, v. tsanglos.

allereerste vertening: thessaloniki, 27-9-1972

*

sofianos, ex-medewerker van de politie, verwikkeld in een politieke moord, bezweert tevergeefs zijn enschuld. Vertwijfeld houdt hij de afgevaardigde kriezig, die in de gevangenis is gekemen om hem te bezoeken, als gijzelaar vast. hij dreigt hem te vermoorden indien men hem, sefianos, niet vrijlaat. de regering van generaal m. staat voor een dilema. wordt de afgevaardigde gedood, dan verliest zij de ondersteuning van zijn partij (rechts); lukt het hun, hem te bevrijden, dan zal hun die andere grote partij (centrum) (dit zijn allen die door de machtsovername van de kolonels privileges verloren hebben) in het parlement de ondersteuning weigeren. voor welke oplossing ook wordt gekozen, de regering zal de macht verliezen. sofianos wordt tenslotte door een sche scherpschutter neergeschoten, die door de regering voor dit deel gehuurd is. de orde is hersteld.

aan de hand van dit incident, schildert de film het klimaat kort voor de diktatuu van de 4de augustus 1936, die in griekenland door generaal metaxa met ondersteuning van het griekse en buitenlandse grootkapitaal gegrondvest werd. angelopoulos: ‘ik wil het ekonomische en sociale systeem van griekenland niet gebruiken om films te maken. het is een onafhankelijke produktie. het is geen film van het systeem. er zitten veel ironische dingen in de film, veel kamerabewegingen zijn ironisch. er zitten in de film mensen die iets willen zeggen en plotseling ophouden met spreken. daarmee heb ik duidelijk willen maken dat mensen die iets opgehelderd willen hebben altijd de mond wordt gesnoerd. ik heb veel moeilijkheden gehad deze film de censuur te laten passeren.....’

Verboden‘Daddy’ in Filmcentrum

Het Filmcentrum Haags Museum brengt dinsdagavond in Studio 2000 de speelfilm ‘Daddy’ van Peter Whitehead en Niki de Saint Phalle uit 1972.

‘Daddy’ beleefde zijn première tijdens de manifestatie Film International, maar moest in besloten voorstellingen worden vertoond toen de Engelse film niet door de filmkeuring werd toegelaten.

Niki de Saint Phalle, die onder meer naam maakte met haar veelbesproken Nana's ziet men in de hoofdrol bij de herinneringen en fantasieën, die ze ondergaat als zij terugkeert naar het ouderlijk huis, waar haar vader is overleden.

De voorstelling van ‘Daddy’ is strict besloten voor leden.

FILMKEURI(N)G en wat er mee/aan te doen

DADDY, een ‘verboden film’ en dus zeker de moeite waard. de moeite waard in dubbel opzicht. enerzijds om lekker toch, zij het gelegaliseerd, te kunnen kijken naar iets dat ‘verboden’ is, en anderzijds om je bij het zien er van af te vragen waarom het verboden is. binnen de kontekst van bovenstaand artikel valt sterk te betwijfelen of het laatste überhaupt ter diskussie wordt gesteld. eerder wordt gebruik gemaakt van het feit dat de film is afgekeurd. juist een dergelijke vertoning zou in het teken moeten staan van de vraag ‘IS FILMKEURING WEL ZO NODIG’. het is jammer dat die diskussie nu nog lânger op zich laat wachten.