Bzzlletin. Jaargang 3

[p. 18]

Nieuwe boeken

J. BERNLEF: ‘hondedromen’, verhalen querido 77 blz. 11.90

ELIAS CANETTI: ‘toneel’, (hochzeit, komödie der eitelkeit, die befristen) athenaeum-polak & van gennep 240 blz. 30.- geb. 40.-

TOM VAN DEEL EN CHR. J. VAN GEEL: ‘gedichten bij tekeningen’ aarts 15 blz. met afbn. 8.50 geb. 17.50

WITOLD GOMBROWICZ: ‘toneel’ athenaeum-polak & van gennep 237 blz. 30.- geb. 40.-

ED. HOORNIK: ‘journalistiek proza en brieven’ meulenhoff 288 blz. 27.50 geb. 35.-

GERRIT KROL: ‘in dienst van de “koninklijke”’ querido 126 blz. 16.90

MICHEL VAN DER PLAS: ‘het tweede schuinschrift’ ambo 127 blz. 10.-

ETHEL PORTNOY: ‘de brandende bruid’ meulenhoff 165 blz. 12.50

MARTEN TOONDER: ‘met mijn teer gestel’ de bezige bij 214 blz. 10.-

WILLEM VAN TOORN: ‘bataafsche arcadia’, verhalen querido 83 blz. 12.90

WIM ZAAL: ‘geheime gedichten. die niemand kent maar die toch gelezen mogen worden’, gekozen arbeiderspers 217 blz. 18.50

Gerrit Krol: ‘in dienst van de “koninklijke”’’.

in dit nieuwe boek, wat we als vervolg op zijn vorige boek ‘de chauffeur verveelt zich’ mogen zien, beschrijft gerrit krol de periode dat hij werkzaam was bij de koninklijke Shell; in het bijzonder de werkzaamheden die hij voor deze maatschappij in zuid-amerika verrichtte.

van een roman is hier geen sprake, computerdeskundige krol heeft een boek gecomponeerd, waarbij een aantal romanfragmenten de ruggegraat vormen van een grote hoeveelheid gedachten, aforismen en wetenschappelijke betogen die soms voor nietwiskundig geschoolden moeilijk te volgen zijn.

het boek verkrijgt echter zijn waarde pas door herlezing, vooral door het dan willekeurig open te slaan en de inhoud met kleine hapjes te consumeren. het verhaal is van on-

[p. 19]

dergeschikt belang. gerrit krol zegt zelf dat hij nog slechts stukken heeft gepubliceerd van zijn voorgenomen verhaal over zijn werk in zuid-amerika.

over zichzelf: ‘een mol ben je, een mol in de sahara, die elke keer weer uit het zand te voorschijn komt en wie de kracht, in de aarde opgedaan, in staat stelt boven de aarde een geweldige snelheid te ontwikkelen, met de voetzolen achterover over de duinen te scheren en, door de vaart, desnoods de lucht in te gaan - hoe heerlijk elke keer je leven weer als één geheel te zien’. over zijn werk: ‘als je iets schrijft, dan moet je dat na een paar jaar nog kunnen lezen. wie erover klaagt zijn gedrukte werk niet meer te kunnen lezen, is niet meer dan mijn laura en waarschijnlijk veel minder. de lange adem, dat verklaart waarom je in het begin zoveel bladzijden vult met zaken die niet interessant zijn, maar die waarde krijgen door wat er nog komt’.

GERRIT KROL: ‘in dienst van de “koninklijke”’’ querido 126 blz. 16.90

Willem van Toorn: ‘bataafsche arcadia’

in vijftien jaar schrijverschap publiceerde willem van toorn twee romans, twee novellen en vier gedichtenbundels. een klein oeuvre, maar zeer zeker de moeite waard.

‘bataafsche arcadia’, de zojuist bij querido verschenen verhalenbundel vormt daar beslist geen uitzondering op. in 83 pagina's schildert van toorn een wereld vol tragikomische gebeurtenissen: de korte liefdes-affaire van één van de leiders van een kinderkamp en de latere cǫnfrontatie in amsterdam met zijn geliefde, die getrouwd blijkt te zijn, in het tweede verhaal ‘bezoek van wim’ wordt een ‘deftige’ familie in verwarring gebracht doordat een oude, reeds lang alleenwonende oom een onverwachte kamerhuurder introduceert, die doer hem meer als huisgenoot wordt beschouwd met alle vervreemding van dien,

in ‘de dood van oom eduard’ sterft de hoofdfiguur uit het tweede verhaal gekweld door grootheidswaanzin in een ziekenhuis temidden van een familie vol onbegrip,

het laatste verhaal ‘schöne grosse menschen, immer singen’ speelt zich af in tsjecho-slowakije; direkt na de inval van de russen en hun bondgenoten trachtten twee toeristen een dronken man te troosten, die na later blijkt aan de verkeerde kant heeft gestaan: voor de periode dubcek behoorde hij tot de geheime politie.

‘ze kunnen de kuil niet dichtgooien’, legde hij uit. ‘alles is bevroren. als steen. mogen wij u uitnodigen voor een kopje koffie. u heeft zoveel belangstelling getoond. misschien kunt u achter ons aanrijden.’ de auto die de kist had vervoerd, reed weg. de drie familieleden en de buurvrouw stapten in de tweede wagen. de jongetjes op het hek keken naar de auto's. een eindje verderop stond een man bij het hek. hij droeg een leren jek en had een been over het zadel van een rode bromfiets geslagen. hij draaide een sigaret en keek naar het graf. een man die uit de kerk was gekomen, spreidde er een groot stuk zwart plastic over uit, dat hij aan de hoeken met stenen verzwaarde. gusla en ik stapten in en reden achter de zwarte auto aan.

WILLEM VAN TOORN: ‘bataafsche arcadia’ querido 83 blz. 12.90

29 OKTOBER
in schrijverscyclus
MARNIX GIJSEN