Het Boek. Serie 3. Jaargang 36

[p. 236]

Bij de tachtigste verjaardag van E.J. Labarre

Al degenen, die belang stellen in de geschiedenis van het papier - een van de boeiendste onderdelen van de bibliologie - kennen de naam van E.J. Labarre, de stichter en de leider van de te Hilversum gevestigde ‘Paper Publications Society’. Geboren te Hoey (België), opgegroeid in Engeland, vestigde de Heer Labarre zich omstreeks 1905 na vele en verre reizen in ons land en werd enige jaren later vice-consul van het Verenigd Koninkrijk te Amsterdam. Te Hilversum, waar hij sindsdien bleef wonen, huwde hij baronesse Mulert tot de Leemcule, de bekende directrice van de ‘Godelindeschool’. Door zijn contacten met W.A. Churchill, destijds Brits consul te Amsterdam, auteur van het bekende werk Watermarks in paper in Holland, England, France etc. (Amsterdam 1934) kreeg hij belangstelling voor de papiergeschiedenis. Labarre's eerste werk was zijn Dictionary and encyclopaedia of paper and paper-making, waarvan de eerste druk in 1937 en de tweede, belangrijk uitgebreide druk in 1952 verscheen. Dit voortreffelijke werk, waarvan binnenkort een derde druk het licht zal zien, heeft er in belangrijke mate toe bijgedragen dat er orde gekomen is in de terminologie in de papierwereld, en geldt als het standaardwerk op dit gebied.

Na gedurende de tweede wereldoorlog als Engelsman geïnterneerd te zijn, richtte de Heer Labarre in 1948 de ‘Paper Publications Society’ op, die beoogde, voortbouwend op het werk van Briquet, de papiergeschiedenis door een reeks van monografieën een vaste basis te geven. Wat geen uitgever ooit aangedurfd zou hebben, waagde de Heer Labarre met zijn stichting, waar Sir Frank Francis, directeur van het Brits Museum thans voorzitter van is. Dank zij het idealisme, de kennis en het zakelijk inzicht van zijn leider overtrof het resultaat de stoutste verwachtingen. De vooraanstaande geleerden op dit ge-

[p. 237]

bied, verspreid over geheel Europa van Spanje tot Sowjet-Rusland, vertrouwden de resultaten van hun onderzoek toe aan de ondernemende Heer Labarre, die zorgde voor aan de hoogste eisen voldoende, rijk geïllustreerde uitgaven. Door deze onvermoeide activiteit is ons land het centrum van de papiergeschiedenis geworden en de prachtige reeks publicaties van de P.P.S., alle gedrukt door de firma Thieme te Nijmegen, doen Nederland eer aan.

't Is dan ook begrijpelijk, dat alle vrienden van het papier in binnenen buitenland de heer Labarre op 8 december, de dag dat hij 80 jaar werd, wilden huldigen. Helaas kon er van een grootse feestviering niets komen, omdat de jubilaris in het ziekenhuis lag. Toch ging deze dag niet ongemerkt voorbij. Burgemeester Boot bracht de tachtigjarige de heuglijke mededeling dat hij benoemd was tot ridder in de orde van Oranje Nassau. De Engelse regering bleef niet achter en verleende hem de ‘Order of the British Empire’. In de ziekenkamer mochten enkele vrienden de heer Labarre (die gelukkig inmiddels weer hersteld is) gelukwensen. Namens hen bood schr. dezes een geschenk aan en zei daarbij o.m. het volgende: ‘Dàt is het wat we het meest in U waarderen: Uw idealisme, Uw onbaatzuchtigheid, het feit dat U al Uw krachten geeft aan de goede zaak: de geschiedenis van het papier - de basis van het voornaamste middel van menselijke communicatie, een van de belangrijkste factoren in de menselijke cultuur. Waarlijk, wij, dat zijn niet alleen de mensen van het papier, van het boek, de historici, maar allen wie de menselijke beschaving ter harte gaat - kunnen niet dankbaar genoeg zijn voor het toeval, dat U voor het eerst met het papier en de papiergeschiedenis in aanraking bracht en daardoor de lijn van Uw leven verder bepaalde. Zoals een van Uw vele bewonderaars mij schreef: “Briquet had nooit kunnen dromen, dat hij zo'n voortreffelijke opvolger zou krijgen. Dank zij Labarre is er nu een corpus voor de papiergeschiedenis in opbouw”.

Mag ik tenslotte iets zeggen over Uw persoon, die zo ten volle met Uw werk verweven is! Zelden heeft iemand een toepasselijker naam gedragen. “La barre” betekent: de roerpen, het stuur. Dat U een geboren stuurman bent, geschikt en in staat om moeilijke ondernemingen tot een goed eind te brengen, daar is ieder het over eens. Maar er is meer. Als we in het woordenboek kijken (U bent ook lexicograaf) dan zien we, dat de uitdrukking “c'est de l'or en barre” betekent: het toppunt van soliditeit, en “raide comme une barre:” onverzettelijk. Dat zijn de drie grote kwaliteiten, waar we U zo om bewonderen: Uw stuurmanskunst, Uw betrouwbaarheid en Uw doorzettingsvermogen.

[p. 238]

Als we Uw levensgeschiedenis overzien, dan blijkt, dat U een cosmopoliet bent, in de beste, edelste zin van het woord. In Uw persoonlijkheid verenigt U het enthousiasme van de Waal, de distinctie van de Engelsman en de bedachtzame volharding van de Hollander.’

H.d.l.F.V.