Het Boek. Serie 2. Jaargang 30

[p. *4]

[Het Boek, jaargang 1949-1951]

Dr M.E. Kronenberg

[p. VII]

Dr M.E. Kronenberg

Op 12 Juli 1951 is ons redactielid Mej. M.E. Kronenberg 70 jaar geworden. En enige dagen tevoren bereikte haar het bericht, dat Senaat en Literaire Faculteit van de Universiteit van Amsterdam haar tot Doctor honoris causa benoemd hadden. Twee feiten, die in ‘Het Boek’ niet onvermeld mogen blijven, ook al is het resterende gedeelte van de redactie zich bewust, dat het de kans loopt zich hiermede de toorn op de hals te halen van een medelid, dat elke publiciteit in deze schuwt.

Want de redactie (min één) en de uitgever - die in dit geval zeker hierin betrokken mag worden - willen hier gaarne Mej. Kronenberg gelukwensen met de mijlpaal door haar bereikt, maar vooral met de haar verleende onderscheiding. Zij verheugen zich over dit laatste feit zozeer, omdat zij een bij uitstek wetenschappelijke figuur hiermede op een volkomen verdiende en op de enig juiste wijze geëerd weten, maar niet minder omdat zij hierin van de zijde van de officiële wetenschap een blijk van erkenning zien van de betekenis der bibliografie als wetenschap. En zij menen dit op deze plaats te moeten uitspreken, omdat ‘Het Boek’ als het forum van deze wetenschappelijke bibliografie in ons land mag worden beschouwd en het in dit tijdschrift is, dat Mej. Kronenberg een belangrijk gedeelte van haar arbeid heeft gepubliceerd.

Natuurlijk wordt hierbij niet uit het oog verloren, dat het werk, waarvoor de Amsterdamse Universiteit haar waardering zal willen betuigen, allereerst de ‘Nederlandsche Bibliographie van 1500-1540’ moet zijn. Dit werk, opgezet door Wouter Nijhoff, waaraan Mej. Kronenberg nu reeds van 1917 af haar zeldzame arbeidskracht, intelligentie en kennis heeft gewijd, zal voor altijd als ‘Nijhoff-Kronenberg’ een monument blijven, dat elk land ons benijden mag. Het is - in een vorm, die menselijkerwijze gesproken, niet te overtreffen is (dit getuigenis is van Pater Kruitwagen) - reeds voldoende motivering voor een eredoctoraat.

En toch: uit dit werk alleen leert men Mej. Kronenberg in het meest eigene van haar wetenschappelijk werk niet kennen. Zij is bibliografe in een hogere, wijdere zin dan men zou kunnen aflezen uit een werk als de Nederlandsche Bibliographie, hoeveel speurzin, scherpzinnigheid, kennis en nauwkeurigheid daaraan ook ten

[p. VIII]

grondslag ligt. Mej. Kronenberg heeft Nederlands gestudeerd en heeft haar liefde voor onze taal en letterkunde ook bewezen in twee Vondel-uitgaven, de Noah (1910) en de Inwijdinge van 't Stadthuis t'Amsterdam (1913). Zij heeft deze belangstelling voor de inhoud van de werken, en voor de auteurs, die ze schreven, nooit verloochend bij haar bibliografische studie, gelijk zij die heeft neergelegd in een enorm aantal tijdschriftartikelen en lezingen en in het aardige boekje ‘Verboden boeken en opstandige drukkers in de hervormingstijd’ (Amsterdam, 1948).

De lof, die zij bij gelegenheid van de erepromotie van Pater Bonaventura Kruitwagen hem gegeven heeft, nl. dat hij ons het boek heeft leren zien als een onverbreekbaar complex van technische en litteraire waarde - die lof is zonder enige reserve ook toepasselijk op haar die deze woorden neerschreef. Men behoeft de delen van ‘Het Boek’ maar door te bladeren, waarin Mej. Kronenberg sinds 1914 heeft gepubliceerd, om te zien, hoe het lang niet alleen drukken zijn, waarover zij schrijft. Oude bibliotheken en haar bezitters hebben steeds haar belangstelling gehad, achter de drukken zag zij altijd de drukker met zijn menselijke eigenschappen en lotgevallen, bij een ontdekking van nieuwe drukken had zij altijd oog voor het verband, dat er met litteratuur- of cultuurgeschiedenis te leggen was. In zeer persoonlijke stijl wordt ons in deze artikelen niet alleen verslag uitgebracht van nieuwe vondsten, van een bibliografische methodiek, die alleen met een grote kennis en beheersing van het materiaal kan worden uitgevoerd, maar ook wordt ons duidelijk gemaakt wat de betekenis daarvan voor de kennis van de drukkers of de schrijvers is. De bibliografie als wetenschap, maar als elke wetenschap niet los te denken van andere disciplinae scientiarum.

Dit alles is een verdienste, die zeker evenzeer als het auteurschap van de Nederlandse Bibliographie, de erkenning met een doctoraat waardig is. Mej. Kronenberg, sinds 1932 lid van de redactie van ‘Het Boek’, sinds 1938 - na het overlijden van Willem de Vreese - daarin de leidende figuur, heeft met het eredoctoraat aan haar verleend indirect ook glans bijgezet aan ons tijdschrift. Moge Dr Maria Elizabeth Kronenberg daaraan nog lang haar beproefde leiding geven.