Het Boek. Serie 2. Jaargang 27

(1943)– [tijdschrift] Boek, Het– rechtenstatus

Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

A

N.B. De cijfers voorzien van een * beteekenen een illustratie.

Aa, Anna van der, zie Bibiliofilie III.

Aalst. - Zie Rederijkers.

‘Aan het volk van Nederland’, zie Van der Capellen.

Aanleiding tot de geluck-zaelige eewigheit, zie Campos.

Aardrijkskunde

I.	Bibliographie - Kartographische literatuur - Techniek.
II.	Kaartboeken - Graveurs en Teekenaars - Landmeters - Land- en Zeereizen - Scheepsbouw - Stadsgezichten - Walvischvaarten - Zeerecht.
III.	Topographie - Stedenboeken en verwijzingen naar landen, plaatsen, enz.

I
Bibliographie - Kartographische Literatuur - Techniek

Bouwstoffen voor eene bibliographie van Nederl. reisbeschrijvingen, (bevat ook aanvullingen op de ‘Mémoire bibliographique’ van denz. schrijver, P.A. Tiele). A. I,33,101,197,261; XXIV,340 noot, 341.

Field, Essay towards an Indian bibliography. A. I,178.

Bibliographie van werken van Adr. Metius. A. I,229.

Veth en Kan, Bibliogr. van Nederl. boeken, kaarten, enz. over Afrika. A. II,93; A. III, 80.

Kan, Proeve e. geogr. bibliographie v. Ned. O.-I.A. IV,294.

Tiele, Nederl. bibliographie van land- en volkenk. A. V,69.

Dee, Inventaris van de atlassen, kaarten, enz. in het Archief v.h. Hoogheemraadschap Rijnland. A. V,84.

Bom, Bijdragen tot eene geschied. v.h. geslacht Van Keulen. Biblio-cartogr. studie, bespr. A. V,138.

Werken over Gebulde pascaerten. A. VI,28.

Van der Meulen, Alg. aardrijksk. bibliographie van Nederl., bespr. A. VI,125,192.

Oude Holl. zeevaart-uitgaven. T. VI,119, 245; T. VII,1,49,123,157; T. VIII,255; T. IX,69.

Reisboek 1908 en 1909. Catalogus van reisgidsen, kaarten, enz. T. VIII,86.

Philips, List of geogr. Atlases in the Library of Congress, bespr. dl. I en II. T. VIII, 282; dl. III. IV,301.

Kaartboeken van de tweede helft der 16e eeuw. T. VIII,255.

Denucé, Oud-Nederl. kaartmakers in betr. met Plantijn, bespr. II,305; III,442.

Catalogus v.d. kol.-aardrijksk. tentoonstelling te Amst., 1913, bespr. II,347.

Het verzamelen van kaartk. materiaal over de Nederl. III,33.

Inventaris van kaarten in het Rijksarchief, bespr. III,475.

Fordham, Studies in carto-bibliography, bespr. IV,78,150.

Blundeville, Thomas, A briefe description of univ. mappes and cardes, 1589. - His excercices, 1594, zie Noordpv. AII, AIII.

Wieder, Nederl. hist.-geogr. documenten in Spanje, bespr. IV,389. - Zijn eerste onderzoek in Duitschland naar Oud-Nederl. kaarten en een belangrijke vondst in Engeland, bespr. V,323.

Indische reisbeschrijvingen. Tentoonstelling, Rotterdam, 1916. V,302.

Afzond. uitg. Nederl. kaarten op de tentoonstelling te Amsterdam, 1917. VI,188.

Catalogus van de tentoonstelling Holland's Noorderkwartier, bespr. VI,319.

Knudsen, Joh., Zeevaartk. studies en uitgaven. VI,214; VII,93. - Zie ook Søkartet.

Inventaris van chaerten in de boekerij van Jan Dirksz. van Brouchoven, † 1588. VII, 91.

Deensche zee-cartographie, zie bij Knudsen. VII,95.

Jensen, Reizigers te Amst. Beschrijv. lijst van reizen in Nederl. door vreemdelingen vóór 1850, bespr. VIII,333.

Oude literatuur over scheepsbouw in Van Yk's Scheepsbouwkunst. X,141.

Lijst van kaarten en zeevaartk. werken uit den magazijncatalogus van Corn. Claesz., 1608, bespr. XI,332.

Lijst van kaarten uit de 16e en 17e eeuw in de Amst. Univ.-bibl. XIII,170noot.

Wieder, Monumenta cartographica, dl. I, bespr. XIII, 359; dl. V. XXII,329.

Kaarten en steden-afbeeld. in Amst. uitg. vóór 1578. XIV,235.

Enkele boeken over Nova Zembla en Spitsbergen opgenoemd in A. Lasor a Varea, Univ. terrarum orbis... delineatus, 1713. XIX,110.

Zeetochten naar Indië en elders vóór 1590 (literatuur). XX,147.

De eerste uitgaven van de journalen onzer oudste zeereizen naar Indië, verbrand op de tentoonstelling te Parijs. XX, 234.

Nederl. onbeschreven atlassen (Doncker, Van Keulen, Roggeveen, Wagener). XXI, 44. - Zie ook Blaeu - de la Feuille - de Wit.

Ausserer, Beschrijving van de groote Blaeu-Atlas te Weenen. XXII,329. - Zie Joan Blaeu.

Geschiedk. overzicht der Nederl. kartographie, ook der overzeesche gewesten, naar aanl. van Wieder, Monumenta cartographica. XXII, 329. - Lijsten van kaarten aan schippers van de O.I. Comp. meegegeven, 1655, 1675. XXII,344.

Bry, De, Grosse Reisen (naar Amerika). Uitv. bespreking van den inhoud, medewerkers, prenten, daarvan. XXIV,331.

Camus, Mémoire. XXIV,341.

Linschoten-Vereeniging. XV,237. (Bij iedere reis is een uitv. bibliographie gevoegd). - Scheepvaart-Museum, Amst. XX,237.

Hupp, Ph., Apians Bayerische Landtafeln etc. bespr. Techniek van kaartdruk. T. IX,42.

Waarom zijn vier kleuren voldoende voor het afzetten van landkaarten? X,79.

Watermerken van het voor de kaarten van Vingboons gebruikte papier. XXII,60.

II
Kaartboeken - Graveurs en teekenaars - Landmeters - Land- en zeereizen - Scheepsbouw - Stadsgezichten - Walvischvaarten - Zeerecht

Abelin, J.Ph., zie Gottfried.

(Ablijn, Corn.), Die nieuwe werelt der lantschappen ende eylanden, (vert. van Die neue Welt, enz. A. d. Lat. Straatsburg, 1534). Antw., 1583. VII,320.

Acosta, José d', zie Linschoten.

Acten, Oude Hollandsche, (Archieven van de Village op Harlem (U.S.A.). VIII,146, 149*.

Adam van Bremen, zie Noordpv. AII.

Adams, William, in Japan. XIV,314.

Adriaensz. van Adrichem, Claes, zie Waghenaer.

Aggere, Petrus de (Van der Hoop?) beoefent de aardrijksk. te Mechelen. T. V,232.

Aitzinger (Eyzinger), Michael, De leeu van Belgica caerts wijse, c. 1583 en latere uitg. VII,334.

Alexander, The earlier voyages round the world, 1519-1611, bespr. VI,73.

Alferius, zie Brunel.

Allard, zie Scheepsbouw.

Anse, Ludgerdus van, kaartgraveur; werkt voor Crucquius, 1709. XXIII,203.

Anthonisz (Theunisz.), Cornelis, stuurman, teekenaar, houtgraveur, schrijver van versch. cartogr. werken. Caerte van Oostlant, door hem in hout gesn. en uitg. Amst., 1543, (later met het adres Antw., Arnoldus Nicolai), uitv. besproken. II,274, facs. 288*. - Plattegrond van Amst. II,278, 281*,283*. - Plattegrond van Antwerpen, 1544. T. IV,230. (deze bestaat niet). - Zeekaart van Europa. II,286. - Reis naar N.-Africa. Die Stat van Algier ghecont. na tleven, 1542. IX,98; XV,166. - Bewerker van de oudste leeskaartenboeken, zie bij Caerte vander see. - XIV,236; XXII,335. - Zie ook Graveurs II. - Scheepsafb.

Apianus, Ph., Cosmographia, Nederl. vert. Amst., Corn. Claesz., 1609. I,296. - Kaart van Beieren, zie hiervoor (in I) op Hupp. T. IX,42. - VII,325; XIV,12.

Apollonius, Levinius, De Peruvia. Antw., gedr. d. J. Bellerus voor A. Tavernier. XII, 175.

Arrasus (of Darrasus), medewerker van Sanderus, 1636. T. VI,166.

Baardson, zie Boti.

Babcock, Legendary islands of the Atlantic, zie Eilanden der verbeelding.

Baedekers, Iets over de. T. IV,91.

Balakus, J., Brief aan Mercator, 1581 (over Brunel), zie Noordpv. BII.

Bang, N.E., zie Skibsfahrt-tabellen.

Barentsz., Willem, Kaartboek van de Middellandsche zee, 1593-95. IV,377,378noot. - Zijn reizen naar de Noordpoolstreken, 1594, 95, 96, IV,379; VII,118; XVIII,275. - Stuurman op de poolzeereis van 1596. IX,331; X,125. - Vertaalt het Leeskaartboek voor Groenland van Ivor Boti (Baardsen), 1594. XVII,225,226*. - ‘De bekeerde Groenlandvaarder’. XVII,366. - Niet de vertaler der reisjournalen van Smith en Chanceller. XVIII,218. - Aanteek. over Groenland, Eng. vert. van William Stere. XIX,110. - Zeilaanwijzingen van IJsland op Groenland. XX,346. - Parks, Studie over R. Hakluyt, bespr. XIX,109 (over Barentsz.). - XIX,100;

XX, 153. - Zie ook Boti en vooral, ook over zijn kaarten, Noordpv., passim.

Barlaeus, Casp., Res Brasiliae. Amst., 1647, in het Nederl. vertaald d. l'Honoré Naber, 1923. XXII,64. - Zie ook Herrera.

Bast, Pieter, landmeter en graveur. Gezicht op Franeker. T. IV,332,343*. - Plattegrond van Amst., 1597. V,165,223.

Beeldsnider, zie Bilhamer.

Been, Mathys de (Mathys Jansz., Mathys de Bye), landmeter, zijn geteek. kaart van Delfland, 1606. XXIII,197.

Benedicht, Laurens, uitg. en graveur van Søkartet, 1568. VI, 242.

Benzoni, J., De Historie van de Nieuwe Weerelt, vert. d. C. van Mander, Haarlem, Passchier van Wesbusch, 1610; verkorte uitg. van Saeghman. V,320. - Lat. en Duitsche vert. in De Bry, 1596. XXIV, 338.

Berckenrode, Balthasar Florisz. van, 1592-1645, landmeter en caertemaecker. Werkt mede aan Sanderus, Flandria illustrata, enz. T. VI, 10. - Aanstelling als landmeter te velde, 1638 en 1645. - Kaart van 't beleg van 't Zas van Gent, 1645. IV,151. - Kaart van Amsterdam, 1625. XVII, 125.

Berckenrode, Cornelis Florisz. van, 1608-1635. T. VI,10.

Berckenrode, Floris Balthasar van, 1563-1616, landmeter en graveur. Bekend om zijn groote krijgskaarten. T. VI,10. - Kaart van Delfland, 1611, XXIII,198, v. Schieland en Rijnland, 1616. XXIII, 200. - In 1630 door Henr. Hondius opgeknapt, in 1644 d. P.F. van der Sallem vermeerd. XXIII,201.

Berendsz., Thomas, 1625. Schilder en landmeter te Kampen. XXIV,159.

Berrowe, zie Borough.

Bertius, Petrus, Tabulae contractae, zie Caert-thresoor. - IV,384.

Beijer, J. de, Gezicht op Arnhem (teek.). T. IV, 235,236,241*. - Teekening v.h. huis v. P. Elsevier te Utrecht. V,337*.

Bilhamer of Beeldsnider, Joost Jansz., kaartgraveur, 2e helft 16e eeuw. Kaart v. Noord-Holland, 1575. XIV,237; XXIII, 196.

Blaeu, Joan, Atlas met Spaanschen tekst, 1675. XII,70. - Atlas geschonken aan het Scheepvaartmuseum, Amst. XX,237. - Verschillende uitg. van zijn stedeboeken. XXII,33. - Over zijn verhouding tot Vingboons, zie aldaar. - De atlas in de Nationalbibl. te Weenen (naar aanl. v.h. boek van K. Ausserer, 1929). XVIII, 187. - Laurens van der Hem (1620-1680), samensteller daarvan. - Agatha van der Hem, nog in 1711 in het bezit. In 1730 verkocht aan Eugenius van Savoye, door A. Moetjens, den Haag. XVIII,189;XXII, 60, 330. - Uitv. beschr. d. versch. kaarten en teekeningen (Willem Schellinks - Vingboons - Jan Dirksz. - Soutman - Roelant Savery, e.a.). XVIII,190; XXII,329. - Zie ook Sanderus. T. VI,116.

Blaeu, Pieter en Johan, geven den 2en druk van Witsen's Scheepsbouw, 1690, uit. III,83.

Blaeu, Willem Jansz., Licht der zeevaert. 1e druk. 1608. A. V,293. - Uitvoer. beschr. van den inhoud. T. VI,119,122*,125*. - Klinkdicht van Z. Heyns. T. VI,123. - Belangrijke wijzigingen na 1608 in de nog onverkochte exx. aangebracht. T. VI, 133. - De Engelsche uitgaaf 1610, 1612. T. VI, 135. - Corte onderwijsinghe in de Const der zeevaert. T. VI,124. - Octrooi van 1606 betr. een sekere Zeecaertboeck en een nieuwe Pascaerte van Corn. Doetsz. T. VI,132; XXII,338. - Krijgt octrooi voor de uitg. v.e. Nieuw graetbouck, 1605. T. VI, 134. - Over de oorspr. uitg. van zijn Atlas, 1635. XVIII,187. - Zijn verhouding tot S. Hzn. Cardinael. XXII,76. - Versch. kaarten (op de landen aangegeven). XIII, 170 noot. - Geloobmaker (niet geweermaker). XIX,243.

Boek van de zeerechten, zie Caerte vander see bij Waterrecht.

Bontekoe, Willem IJsbrantsz., Journael van de Oost-Indische reyse. Hoorn, Deutel, 1646. Uitg. v. Hoogewerff, 1915 en 1930, bespr. IV,291; XX,193. - Uitv. beschr. van de reis, met vele aanhalingen. XX. 193,195*. - Uitg. van Staverman, 1930. XX,193 noot. - Zijn Chineesche expeditie, XX,200. - Gedichtje van J. Wzn. Pauw, afgedr. XX,208. - Zie ook Eilanden der verbeelding (Brazil). XX,285.

Boot, A., Kaarten van Apaculpo, Mexico en Vera Cruz, 1612. XXII,65.

Borough (Berrowe), Stephen, zie Olaus Magnus.

Bossius, Jacobus, Venetië, graveert (in aes incidebat) kaarten van Vlaanderen, 1555, ook van Brabant, Gelderland, Friesland en Holland, 1558-59. (Van Deventer? Michaelis Tramezini formis). T. VI,6 noot; XXII, 334.

Boti (Baardsøn), Ivor, eind 14e eeuw. Leeskaart voor Groenland. Vert. d. W. Barentsz. 1594. Hs. autogr. XVII,225. - Verschillende hss. en drukken. Tekst geheel afgedrukt. XVII,226*,227*, en Index op eenige namen in den tekst. XVII,240. - Zie ook Punnus - Walkendorp.

Bourne, William, A regement of the sea (vóór 1559), zie Noordpv. AII.

Boxhorn, Marcus Zuerius van, zijn Theatrum. T. VI,10.

Brahe, Tycho. T. IV,275; T. VI,127.

Braun, George, reist in Frankrijk, 1580. IV, 72*,73.

Braun en Hogenberg, Civitates orbis terrarum. Keulen, 1596. T. IV,231; IV,72*.

Brereton, Engelsch reiziger te Amst., 1634. XVII,125,126.

Brown, Ed., Reysen, vert. d. J. Leeuw. 1e dr. Amst., Jan ter Hoorn, 1682; 2e dr. 1696; Duitsche vert. Neurenberg, 1686. VI, 194. - Spon en Wheler, Voyagie door Italien, Dalmatien, enz. Ibid., 1689. VI. 195 (over Luyken's bibliotheekprent van Weenen). VI,193*.

Bruce, Jacob Daniel, Kaart van Z. Rusland, c. 1700. Amst., J. Thessing. II,132.

Brun, Samuel, Schiffarten, 1624. N. uitg. van l'Honoré Naber, bespr. III,34.

Brunel, Olivier (Alferius), de eerste, die de reis ‘benoorden om’ ernstig overdenkt. IV,214; XVIII,273; XX,147. - XIV,147, 153. - Zie ook Balakus - Noordpv. BII.

Bry, Theod., en J.Th. de, graveurs en uitg. van Grosse Reisen (naar Amerika), 1590-1633. Zie ook in I - Hakluyt - Zigler.

Buchell, Aernout van, Oordeel over Ol. van Noort. XIX,146.

Buck, Jan de, Plattegrond van Gent, 1590. T. VI,172 noot.

Buck, Pieter de, landmeter, 1563. T. VI,172 noot.

Buffa, Frans, Amst., begin 19e eeuw, uitg. van topogr. series. T. IV,235.

Bulthuis, Jan, Topogr. prenten. T. IV,235.

Burrough, William, zie Noordpv. BI.

Caerte, Die, vander see. (Leeskaartboek van Wisbuy). - Twee Holl. hss. (begin 16e of eind 15e eeuw, uitg. d. Koppmann, Das Seebuch). Uitv. beschrijving van den inhoud. T. VI,245,246. - Oudste uitg. (Amst., Jan Zeversz. Cruepel vander Schelling, c. 1532). T. VI,251*; T. VII,161; II,287. - Uitg. d. Knudsen, VI, 215,216*. - Amst., Jan Jacobsz., 1540, 41. (d. Cornelis Anthonisz.). T. VI,255,256*; T. VII,166; II 280*,281*,282*; IV, 210. - Amst., Jan Ewoutsz., 1561. VIII,226*.

Caerte van dye Suydersee (d. Cornelis Anthonisz.). T. VI,245. - Amst., Jan Jacobsz., 1540. T. VI,256*; II,283,285*. - Facs. uitg. d. Rogge, IV,216. - Amst., Jan Ewoutsz., 1560, VIII,226*,227.

Dat Godtlantsche Waterrecht. (Kampen, Steven Joessen voor Corn. Karelsen, Amst., 1551. T. VII,2*; II,273,282,284; VI,220. - (Amst., Jan Ewoutsz., c. 1558). T. VII,3*; VI,218*,219*,220*. - Antw., Jan Roelants voor Heyndrick Aelbrechtson, 1566. Hierin en in latere uitg. ook Den Spieghel vander see. T. VI, 245; T. VII, 4*,5*; II,280*,281*,282*,283*; VI, 218*,219*,220*; IX, 365. - N. uitg. d. Knudsen, IX,97, over den tekst en den schrijver Corn. Anthonisz., en den ‘Spieghel’ IX,101; XI,361; - Amst., Harmen Jansz. Muller, 1579, 80. T. VII,6*. - Amst., Corn. Claeszoon, 1588.

Waterrecht. T. VII,123. - Oudste gedeelte. T. VII,124. - De Ordinancie. T. VII,129, 166. - De Lübecksche bepalingen. T. VII, 131. - Oudste uitg. Kopenhagen, (van Gemen), 1505. T. VII,155. - Twee Lübecksche hss., c. 1532. T. VII,161. - Lübeck, Jurchen Richolff, 1537. T. VII,162,163*. - Danzig, Franz Rode, 1538. T. VII,165. - Kopenhagen, Hans Wingaardt, 1545. T. VII,166. - Boeck vande Zeerechten. Amst., Barendt Adriaensz., 1594. T. VII,167, 168*. - Zeerechtboek, 1604 (gebonden achter de Handvesten van Amst., 1597). T. VII, 169. - Opsomming van eenige uitgaven, 1564-1594. T. VII,169. - Wisbuysche Zeerechten nog in 1790 op St.-Eustatius in gebruik. T. VII,171.

Waghenaer's aanmerkingen op de oude Leeskaartboeken van Wisbuy en andere kaartboeken (Govaert Willemsz., 1587 en Adriaen Gerritsz.). T. VII,17,50; T. VIII, 255,256,257; T. IX,72; II,117.

Nederduitsche uitg. - Seekarte, Lübeck, Joh. Balhorn, 1564. T. VII,10*. - Hamburg, Joachim Löw, 1571, 73. T. VII,10*; VI,221*. - Lübeck, Joh. Balhorn, 1575. T. VII,11. - Hamburg, J. Löw, 1577. T. VII, 12. - Lübeck, J. Balhorn, 1588. T. VII,12. - (Waterrecht). Aldaar, 1589 en 1596. T. VII, 13. - Vergelijking der versch. uitg. T. VII, 13,49,53*,54*. - Over de houtsneden. T. VII,16,17*.

Deensche uitg. - Søkartet offner öster och vester Söen. Kopenhagen, Laurentz Benedicht, 1568, uitg. d. Knudsen. Verbetering v.h. Holl. leeskaartboek van Wisbuy, wellicht met hulp van Govert Willemsz. Nautische instrumenten afgeb. VI,241*,243*, 245*,246*,247*,249*. Ook kaartjes van Waghenaer. VI,251; XX,197 noot.

Engelsche uitg. - The Safegard of Sailers; or great Rutter. Transl. by Rob. Norman. Londen, E. Allde, 1587. XI,359,360*,362*, 363*,364*.

Caert-thresoor. Inhoudende de tafelen des gantsche Werelts Landen, d. Jod. Hondius en P. Kaerius. Middelburg, B. Langenes, te coop by Corn. Claesz. De oudst bewaarde druk. ws. gedeelt. een 2e uitg. (1597). XI, 305*; XIII,82; XVIII,289*, 291*,295*,296*. De beschryvinghe van

Waygats, kaartje en tekst (beschrijv. van de beide ontdekkingstochten van 1594 en 1595) kennelijk van Jan Huyghen van Linschoten, afgedrukt als Toevoegsel in den druk van 1597. XVIII, 297,298*,300. - Voorlooper door Ph. Galle en P. Heyns. Antw., 1577, XVIII,293. - Verschillen in de oudste uitgaven. XVIII,327. - Herdruk van Amst., Corn. Claesz., 1599. XVIII, 328,329*. Verschillen in 2 exx. XVIII, 328. - N. uitg. opnieuw bewerkt door Jac. Viverius, Hand-boeck; of Cort begryp der Caerten. Amst., C. Claesz., 1609. XI,306; XVIII,302,337. - XIII,166; XV,175.

Fransche uitg. - Thresor de Chartes. La Haye, Albert Henry, pour Corn. Nicolas, (1600). Vertaler I. de la Haye. XVIII, 331,333*. - Titelblad. II, 180*. - Leiden, Chr. Guyot, pour C.C., 1602. XVIII,333. - Herdruk, (Frankfort?), Mt. Becker, pour Henry Laurensz. XVIII,340.

Latijnsche uitg. - Bertius, P., Tabularum geogr. contract. ll. IV. Amst., Corn. Nicolai, vaeneunt Arnhem apud Io. Ioannis 1600 (1601). Nieuw werk, waarin gebruik gemaakt is van Gyraldus Cambrensis, Beschrijving van Ierland, Van Linschoten, De Veer. XVIII, 334; XIX,301,303*. - 2e druk. Ibidem, 1603. XVIII, 334; XIX, 310,313*,315*. - 3e dr. Amst., Corn. Nicolai, 1606; XVIII,334; XIX,316,318*. - Herdruk, Amst., Jud. Hondius, 1616. XVIII,340,341*,342*. - IX,353*. - Kort overzicht der versch. dr. XVIII,343.

De schrijver van de oudste bewerking zeer ws. Corn. Taemsz. van Hoorn; oordeel daarover van P. Merula in zijn Cosmographia, 1603, van Viverius, 1609. XVIII, 300,302; XIX,132.

Graveurs, zie Jod. Hondius, Benj. Wright, vooral P. Kaerius.

Verschillende boeken opgesomd waarin kaartjes voor het C.T. zijn geplaatst. XV, 175; XVIII,321,323*,325*.

Caland, W., zie Rogerius.

Canus, Sebastiaan, schepeling van F. de Magalhães. Lofdicht op hem. XI,306.

Cardinael, Hendrik Hendriksz. (niet Jacobsz.), opperbaas aan de Admiraliteitswerf, Amst., vriend van Czaar Peter, 1644-1702. XXII,92.

Cardinael, Sybrandt Hansz., landmeter en rekenmeester, 1578-1647. Kaarten van de Beverwijcker meer, het Diemermeer, Terschelling. XXII,73,74*,75. - Practijck des landmeters van Iohan Sems en Ian Pietersz. Dou, n. uitg. door hem met Questien vermeerd. Amst., W. Jzn. Blaeu, (c. 1613). XXII, 77. - latere druk (c. 1625). - Duitsche vert. 1617. XXII,79. - Andere werken, XXII,83. - Gedicht op hem van Dirck Pietersz. Pers, XXII,88. - Zijn leerlingen. XXII,93,334. - Zie ook Onderwijs II.

Carpentier, Jean le, Prospectus van een groot werk: Theâtre des XVII Provinces Illustres, afgedr. A. VI,172. (dit boek is nooit verschenen).

Cartini, Joannes de Plano, Reis naar Mongolië, 1245. XIX,17.

Cavendish, Kaart van zijn reis door de Straat Magellaan. XIV,72; XIX,110. - zijn reis, 1586, in De Bry. XXIV,348. - 1595. XV,180.

C.D. Maker van een paskaart en een graadboek, 1589. T. VIII,257. (Corn. Doetsz.?).

CH met een pot. Graveur van de wereldkaart van Jan Seversz. de Croepel (c. 1535). I, 293*.

C.H. Kaartgraveur, Corn. Hendriksz. Lettersnider? V,57.

Chancheller, Nicolaes, zie Noordpv. BI.

Chartrier, Lucas fils de Jean, zie Waghenaer.

Claesz., Cornelis, Amsterdam, uitg. van en medewerker aan talrijke zeevaartkundige boeken en kaarten. - Lijst van aardrijksk. werken in zijn magazijncatalogi, 1604, 1608, 1609. XI,332. - Verhouding met Laurens Jacobsz., begin daarvan met Plancius. Kocht van Barth. de Lasso een aantal geteek. zeekaarten en geschr. aanwijzingen, IV,320. - Vijf kaarten met gedrukten tekst er-omheen: Holland, kaart van Saenredam, 1589 met wijzigingen. XIII,165,167*; Gelderland; Vlaanderen. P. Kaerius cael., Henegouwen, Namen, P. Kaerius cael., eind 16e eeuw. XIII,168. - Versch. uitgaven: Barentsz. IV,376; Bertius, Tabulae, 1600. XIX,301; Caerte vander see, 1588. T. VII,7; Caert-thresoor, 1598. T. VII,7; XI,305; XVIII,209,303; 2e dr., 1599. XVIII,328; Adriaen Gerritsz., 1588. XI,248; Graedtboecxken. 1580. T. VIII,257; Lery, Brazilië, 1597. T. V,6 noot; Merula, Cosmogr., 1605. IX, 274; Oliv. van Noort. XIX,148; Gerrit de Veer, 1598. IX,247; Waghenaer. XX,154; XXI,44; XXIII,176*; Govert Willemsz., 1587. T. IX,69; X,248. - XIII,130,165; XVIII,321. - Zie ook P. Jansz. - Boekdr. VIII.

Claesz., Theunis, schepeling van Rijp, zie Noordpv. DV, DVI.

Clemendt de Jonge, 1664, zie Brazilië in III.

Cluse, Jean de la, Fransch kaartmaker. Amst., 1595. XV,178.

Clusius, Carolus, Kaart van Spanje, 1570. XXII,335. - Medewerker aan de eerste deelen der Grosse Reisen, van De Bry. XXIV,333. - Zie ook Noordpv. C II.

Cnoyen, Jacobus, Itinerarium, 1364. Zie Noordpv. AII.

Cock, H., Plan van Antwerpen, 1557. T. IV, 231,237.

Coen, Jan Pietersz., zijn zorg voor koloniale kaarten. XXII,339.

Coenraetsz., Odulphus, kaartmaker voor 1588. VII,92.

Coenraetsz., Pieter, kaartmaker, 1569. VII, 92.

Coignet, M., landmeter, begin 17e eeuw. T. IV,237.

Colom, Jacob Aertszn., uitg. van kaartboeken. Amst. 1633. V,104.

Comte, P. le, Afbeeldingen van schepen en vaartuigen. Amst., Kaal, 1831. XI,123.

Coninck, Outgher Dirixs, landmeter te Enkhuizen, 1569. XX, 149 noot.

Conqueste van Indien, zie Zarate.

Copernicus. IV,150.

Cordes, Simon de, zie Magellaan, (straat).

Cornelisz., Corn., zie Nay.

Cornelisz., Willem, zie Coster - Schouten.

Cornelius, Aurelius (van der Goude), schrijver van de z.g. Divisiekroniek. Ook de maker van de daarbij behoorende oudste Holl. wereldkaart. V,33,66. - VI,8; XII, 227. - Zie ook Wereldkaart.

Cortelyou, Jacques, Plattegrond van New-York, 1660, XXX,56,63.

Coster, David, zie Crucqius.

Coster, Willem Cornelisz., schipper, 1584. XX,158.

Crucqius (Kruickius), Nicolas en Jacobus, landmeters. Kaart van Delfland. 1712. XXIII,202. - De kleine kaart (verzamelblad later (1752) door David Coster en Is. Tirion ‘verhelderd’. XXIII, 205.

Crijn, zie Frederiksz.

Curtius, C., zie Galle.

Cuyck, Jacob, landmeter, afb. van Batavia, 1629. XXII,342.

Dale, François de la, zie Noordpv. DV.

Damme, Vonnissen van, (Wisbuysch zeerecht). Vlaamsche vert. van de Rooles d'Oléron, 14e eeuw. T. VII,125,157.

Davis, Jan, Reizen van 1585, 86 en 87. XVIII,351.

Delineator Antwerpiensis werkt met Sanderus. T. VI,187.

Destrée, Jacob, figuersnijder en drukker te IJper, verv. met Jan Thevelin een plan van die stad, 1564. T. VII,38.

Deur, Jacob en Johannes, graveurs, werken voor Crucqius, 1709. XXIII,203.

Deventer, Jacob van, kaartmaker, midden 16e eeuw. XIII,161. - Ital. copieën van kaarten van Hollandia en Gelria, 1563. XIII,170 noot. - Kaart van Delfland, 1539. XXIII,195. - T. V,232; VII,334. - Zie ook Bossius.

Diaz, Barthol., vaart om Afrika. XIV,12.

Dirixs, Outger, zie Coninck.

Dirksz., Jan, zie Gaelen - Soutman.

Documents rel. to New Netherland, 1624-1626, in the Henry E. Huntington library, bespr. XIII,357,360,361*.

Does, Pieter van der, Discours ende beschrijvinge van het groot eylandt Canaria ende Gomera, 1599. Rotterd., Gillis Pietersz. XIX,148.

Doesburgh, Thomas, kaartgraveur voor Crucqius, 1709. XXIII,203.

Doetecum, Baptista à, graveur van kaarten van Plancius en Waghenaer. IV,215,294, 319,320,321,324; IX,274; XIII,170 noot; XIX,153*.

Doetecum, Johannes à, graveur en uitg. van kaarten, Haarlem, 1588. XIII,170 noot. - Graveert de Pascaerte van Adr. Gerritsz., 1591. IV,212,215*,320; IX,274. - VII, 334; IX,274; XIII,82.

Doetsz. van Edam, Cornelis, Nieuwe pascaerte, door hem geteekend, door Willem Jansz. (Blaeu) gesneden, octrooi 1606. T. VI,133. - Kaarten van Europa, de Indische Oceaan, paskaart van 't Oosterwater, 1589. XIV,243. - Herdruk 1610. XX,132 noot; XXII,335. - Dezelfde als C.D.? T. VIII, 257.

Doncker, Hendrick, De Zee-Atlas of Water werelt, 1679. Bijzonder ex. - De nieuwe Stuurmans Zee-Spiegel, 1703-1708. XXI, 44.

Dou, Jan Pietersz., zie Cardinael.

Dourado, Vaz. XXII,338.

Dracus, Franc., redivivus, zie Nieuwst.

Draecx, Peeter, verluchter van landkaarten, c. 1570. T. IV,80; T. V,233.

Drake, Fr. Zijn tocht door Straat Magellaan en de ontdekking van de Z.-punt van America. XIII,129; XV,180. - In De Bry, 1595. XXIV,348.

Dürer, A., Hemelkaart, c. 1515. XVII, 195, 197*.

Dijn, Philips de, landmeter, 1642. T. VI, 172.

Edam, School van landmeters en kaartmakers te, 16e eeuw. XX, 152 noot.

Edge, Kaart van Spitsbergen, zie Noordpv. DVII.

Eilanden der verbeelding (verschrikking). (Duivelen-eiland - Frisland-S. Brandaen-Brazil-Maida (Vlaenderen e.a.). - Babcock, Legendary islands of the Atlantic en Hennig, Von rätselhaften Inseln. XX, 283. - Duivelen-eiland, in Linschoten, Beschrijving van America; uit Ramusio, Terra de Laborador. XX,52*,281. - Op de zg. Wereldkaart van Ruysch in de Ptole-

maeus van 1508. XX, 53*. - Saxo Grammaticus. XX, 55. - Op drie portolanos aangetoond. (2 van de 15e eeuw en een van 1600). - Plancius, 2 kaarten, ‘Nova Francia’, Ortelius, Atlant. Oceaan. XX, 283, 288*. (4 afb.) - Brazil. XX, 284. - bij Bontekoe. XX, 285. - Maida. XX, 285. - S. Brandaan. XX, 286. - Frisland. XVII, 237; XX, 345,347*. - Thevet, Cosmographie univers. Parijs, 1575. XXIII,77. - Kaart van Ramusio. XXIII,78*,80*. - Damoiselle Marguerite, verhaal afgedrukt. XXIII,80*,82. - Ned. uitg. Amst., Corn. Claesz., 1597.XXIII,85,86*. - Vreemd dier. XXIII,86,95*. - Ratteneiland. XXIII,88, 90*. - Bergmeer (uit Ramusio). XXIII,91. - Vagevuur van S. Patricius. XIX,307; XX, 56; XXIII,93. - IV,260,262.

Ende, J. van den, Kaartgraveur, wereldkaart, 1606. XIII,170 noot.

Enkhuizen, zeevaarders in 1576 en 1577. XX, 147.

Erpenius, Th., De peregrinatione Gallica... Italica. Leiden, F. Heger, 1631. XIII, 66. - Fransche reisboeken aanbevolen, reisroutes aangegeven. XIII, 68.

Eugenius-Atlas is de groote Blaeu Atlas te Weenen, zie J. Blaeu.

Evers, Dirck, kaartmaker, Amst., 2e helft 17e eeuw. VI,225.

Eyzinger, zie Aitzinger.

Feuille, Jacob de la, kaartenteekenaar, graveur, uitgever, geb. 1668, Amst., zijn Atlas met titelblad J. Harrewijn inv. 1685. Opsomming van zijn kaarten daarin. XXV,153.

Firminus Trotereus, zie Trottereau.

Florisz., Balthazar en Cornelis, zie Van Berckenrode.

Fransz., Symon, zie Van Merwen.

Frederiksz., Crijn, landmeter in N.-Nederland, zijn instructie, 1625. XIII,361*.

Frobisher, Marten. Zijn reizen in 1576 en 1577. XVIII,341,350. - Zie ook Davis - Olaus Magnus.

Gaelen, Jan Dircsz., Journaal in Cambodja, 1636. VI,318.

Galle, Ph., Regiones et villae rusticae Brabantiae, m. teekeningen van C. Curtius. Antw., 1601. T. IV,232. - Geeft in 1577 met P. Heyns het Theatrum van Ortelius uit. XVIII,293. - Zie ook Caertthresoor.

Geelkerck, Jacobus van, Kaartgraveur, in Pontanus, 1639. T. IX,100.

Geelkerken, Nic. van, sinds 1630 landmeter van Gelderland, T. IX,100.

Geldenhauer Noviom., Gerardus, reist door Friesland. A. I,173.

Gemma Frisius, Reinier, 1508-1555, Libellus de locor um describend. ratione, 1533. - Nederl. vert., 1533. Verscheen ook als Aanhangsel bij Apianus, Cosmographia. Bevat voor het eerst voorschriften voor triangulatie. XXII,333.

Gerritsz., Adriaen, (van Haarlem), De Zeevaert. Amst., Corn. Claesz., 1588, uitv. bespr. II,113,114*,122*,126*. - Aanmerk. v. Waghenaer. II,117, 122; van Veen. II,119. - Pascaert, gedrukt 1591. II,127; IV,212. - N. druk, 1594. II,128. - Beschrijv. d. Noord. kusten, afgedr. IV,213. - T. VI, 244; T. VIII,256,257. - Zie ook Alijt Meinaerts - Van Zuren.

Gerritsz., Dirck, Pomp alias China. Zijn reis naar Zuid-Amerika door de Straat van Magellaan, bespr. IV, 326; XX, 147. - Als medewerker van Waghenaer. XX,152; XXII,336.

Gerritsz., Hessel, Beschryvinghe van der Samoyeden landt en Histoire du pays nommé Spitsberghe, uitg. d. l'Honoré Naber, bespr. XIV,313. - Zijn wereldkaart, 1613. XIX,91,95,98,102,103,107. - Teekent in 1620 de eerste groote kaart van Soematra, XXII,351. - XX,292. - Zie ook Eliud Nicolai - Noordpv. BII.

Gerrijdtsz., Waerneer, schipper, Enkhuizen. XX,148.

Geschiedenisse... van den brandt in het eiland del Pico, 1562. XVII,54.

Geschiedenissen, Vremde, in... Cambodia en Louwenlant, in Oost-Indien, 1635-1644 voor gevallen. Haarlem, Pieter Casteleyn, 1669. VI,318.

Getijdenboek. Verwarring met het woord leeskaartboek. III,67.

Gietermaker, Claes Hendriksz., Amst., 1661. XXII,81,92.

Giraldus Cambrensis, Beschrijving van Ierland. XIX,308. - Zie ook Noordpv. AII en Caert-thresoor, onder Bertius. XIX,308.

Globe. - Zie Hues - Langeren - Plancius - Schoner en T. V,157.

Gomes de Trasmonte, J., kartograaf, gezicht op de stad Mexico, 1628. XVIII,192; XXII,65.

Gonzalo, Illano, Spaansche zeevaarder, bezoekt een onbekend eiland in het westen van Spaansch Amerika, 1572. XIV,10,16.

Goos, P., uitg. v. atlassen, Amst., 1700. XXI, 44.

Gottfried, Joh. Ludwig, werkt voor Merian, 1630, is niet J.Ph. Abelin. XXIV,356. - Zijn verkorte uitg. der Grosse Reisen van De Bry, 1634, 1655. XXIV,358.

Graaf, Abraham de, wis- en sterrekonstenaar, Amst., 1659. XXII,92.

Graedt-boecxken. Amst., Corn. Claesz., tusschen 1580 en 1590. T. VII,7 noot; T. VIII,257.

Grynaeus, 1522. I,300.

Guicciardini, Beschrijving van de Nederlanden, 1567. T. IV,231; VII,319. - I,118; XIII,169.

Gyraldus Cambrensis, zie Giraldus.

Gijsbertsz., Evert, kaartmaker. XX,152noot.

Haan, A. de, Topogr. teekeningen. - Gezicht op de markt van Delft. (teek.). T. IV,234, 235,239*.

Hackaert, Jan, teekeningen in Blaeu's Atlas te Weenen. XVIII,190.

Haeyen, Albert Hendricksz., zeevaartleeraar te Enkhuizen. Corte onderrichtinge, bel. de kunst vander zeevaert, 1600. XIX, 65,85,87. (tegen Matthys Sieverts Lakeman). - Zie bij dezen en bij Noordpv. DVI.

Hagen, Steven van der. XX,153 noot; XXII, 339.

Hakluyt, Rich. - Parks, Study, bespr. XIX, 109. - Kaart van straat Magellaan. - Zijn betr. tot De Bry. XXIV,333. - Zie ook Barentsz. en Noordpv. BI.

Hakluytus Posthumus, zie Purchas.

Hand-boeck of cort begrip der kaarten, zie Viverius bij Caert-thresoor.

Hansz., Sybrandt, zie Cardinael.

Hau(t)bois, E., Plattegrond van Groningen, 1643. V,179*.

Haye, I. de la, zie Caert-thresoor.

Heemskerck, Jacob van, Schipper ende Comis van de Comenschappe op de poolzeereis van 1596. IX,331. - Zie De Veer - Noordpv. AI, DV.

Heere, Lucas de, schrijver van een geographie der Britsche eilanden. XXIV,250.

Hem, Hendrik van der, Schetsboek met gezichten van steden enz. in Frankrijk. XVIII,188.

Hem, Herman van der, 1619-1640, Gezichten in Frankrijk in Blaeu's Atlas. XVIII, 188,189,192.

Hem, Laurens en Agatha, van der, zie Blaeu's Atlas te Weenen.

Hemelglobe, zie Jod. Hondius en Hues.

Hemelkaart, zie Dürer.

Hemels Spiegel, Nieuwe, zie Luchtenburgh.

Hendricksz., Albert, zie Haeyen.

Hendricksz., Claes, zie Gietermaker.

Hendriksz., Hendrik, zie Cardinael.

Hennig, R., Von rätselhaften Ländern, zie Eilanden der verbeelding.

Hermansz., Pieter, zie Moerman.

Herrera, Ant. de, Indias Occidentales, de Duitsche vert. in De Bry, 1623. Een vertaling van Casp. Barlaeus, Novus orbis. Amst., 1622. XXIV,353.

Hese, Joh. de, Reyse Papenjanslande. II,206

Heyns, Pieter, Spiegel der Werelt. Antw., Plantijn, 1577. - N. uitg., Den Nederl. landtspiegel, in ryme gestelt d. Z. Heyns. Amst., Z. Heyns, 1599, het oudste goedkoope atlasje van de Nederlanden. I,127; XIII,100. - Gedicht op Noordsche landen, 1583. IX,23. - Zie ook Galle - Ortelius.

Heyns, Zacharias, zie W. Jansz. Blaeu - Pieter Heyns - Magellaan - Ortelius. - Zie ook I,344.

Hoefnagel, George, reist in Frankrijk, 1561. IV,72*. - Teekent voor Braun en Hogenberg. T. IV,7,231.

Hogenberg, Franciscus, kaartmaker, 1583. VII,334. - Reist in 1560 in Frankrijk. IV, 72*,73. - Zijn platen komen in handen van J. Janssonius. T. IV,233. - T. VI,188. - Zie ook Braun.

Hollesloot, Van, zie Govert Willemsz.

Hondius, Henricus, zie Floris B. van Berckenrode - Mercator - Merula - Sanderus.

Hondius, Jodocus, tot 1592 in Engeland, daarna Amst. kaartgraveur voor Corn. Claesz. sed. 1595. - Kaart van de golf van Cadix, 1596 en andere kaartjes. XV,175, 176*; XVIII,294,322,323*. - Kaart van de expeditie van Drake en Cavendish, 1598. XIII,129. - Hemelglobe, 1600. XXIII,190. - Koopt in 1604 alle koperen platen van Mercator, geeft deze daarna uit met Corn. Claesz. en Joannes Janssonius (Arnhem). IV,382; XXIII,190. - Zie ook Caert-thresoor - Hues - C. van den Keere - Magellaan - Mercator - Noordpv. AV - Scheepsafbeeldingen.

Hondius Jr., Jodocus, herdruk van Bertius, Tabulae, 1616, zie Caert-thresoor.

Honterus, 1546. I,300.

Hooghe, Romeyn de, Kaart van Delft, 1676, XX,34,35.

Horenbault, Jacob, landmeter. Grand plan de Gand, 1619. T. VI,9.

Houtman, Cornelis de, De eerste Schipvaert der Nederlanders naar Oost-Indië, 1595-1597, (door Willem Lodewycksz.), uitg. d. Rouffaer en IJzerman, I, bespr. IV,290; II, XVI,219; III, XIX,163. - Verhael van de reyse naer Oost-Indien. Middelburg, Barent Langenes, 1597, gezocht; Journael vande reyse in Oost-Indien. Ibid., 1598. I,209. - Over de kaarten uit het Caertthresoor. XVIII, 324.

Hudson, H. XVII, 226,235,238. - Zie ook Eliud Nicolai.

Hues, Robertus, Tractaet... van het ghebruyck der hemelscher ende aertscher globe, vert. d. J. Hondius. Amst., Corn. Claesz., 1597. XVIII,322.

Hulsius, L., zie Noordpv. CII, CIII.

Hulst, Willem van, prov. directeur van Nieuw-Nederland. Instructie, 1625. XIII, 362.

Hulthem, Van, Album met teekeningen van Vlaamsche gebouwen, enz. T. VI,108.

Jackman en Pet, zie Noordpv. BI.

Jacobsz., Floris, landmeter van Delfland. XXIII, 199.

Jacobsz., Gerrit, stuurman, 1554. XX,159.

Jacobsz., Jan, zie Caerte vander see.

Jacobszoon, Outgert, van Grootebroek, zie Walvischvaarten.

Janssonius, zijn Stedenboek. T. IV,233.

Jansz., Abel, zie Tasman.

Jansz., Andries, van Middelburg, Verhaal v. een overwintering, 1634, 35, zie Walvischvaarten.

Jansz., Barent, zie Potgieter.

Jansz., Claes, landmeter te Enkhuizen, 1568. XX, 149 noot.

Jansz., Claes, stuurman, 1584. Enkh. XX, 158.

Jansz., Harmen, zie Muller.

Jansz., Joost, zie Bilhamer.

Jansz., Lucas, zie Waghenaer.

Jansz., Luytgen, Enkhuizen, 1608 is niet Waghenaer. XX,150 noot.

Jansz., Matthys, zie Been.

Jansz., Willem, zie Blaeu.

Janszen, Pieter, Harlingen, drukker voor Corn. Claesz. 1587. T. IX,69,70*.

Joannes de Plano Carpini, zie Carpini.

Jorden, Marcus, prof. te Kopenhagen, 1550-1553. II,277.

Kaerius (van de Keere), Petrus, kaartgraveur, IV,151,378*; XIII,79*,168; XVIII, 294,297,298*,300,321,322,325*,334; XIX, 313*,314. - Zie Caert-thresoor - Corn. Claesz.

Karelsen, Cornelis, Amst., 1551, zie Caerte vander see.

Keppler, Wereldkaart, 1630. XVIII,287*.

Keulen, J. van, De groote nieuwe vermaerd. Zee-Atlas, 1682. (onbek. uitg.). XXI,44. - Zie ook in I.

Kinsbergen, Van, in Russischen zeedienst, 1770-75. XIII,224.

Kips, Isaac, landmeter, c. 1620. T. VI,172.

Knudsen, Zeevaartk. studies, zie hiervoor (in I) en bij Caerte vander see.

Knuth, J.E. de, Tagebuch von einer Reise nach Holland, Oct. 1780. III,23.

Koppmann, zie Caerte vander see.

Kuynretorff, Jerusalemsche Reise. Kampen, Peter Warnersen, (c. 1550). XXIV,150*, 151*,175.

Laetus, C.E.M., De re nautica. Bazel, Th. Guarinus, 1573. Uitv. Latijnsch heldendicht, met talr. aanh. XIII,241.

Lakeman, Matthys Sievertsz., Tractaet, seer dienstelyck voor alle zeevarende luyden. Amst., Laurens Jacobsz., 1597. Geheel afgedr. XIX,65,67*. Een fantastische reis van Matthys Sievertsz. Lakeman van Enchuysen, om zijn ‘inventie’ toe te lichten. - Haeyen, Plancius en Matthys Sievertsz. XIX,64,67*,85,88. - Officieele stukken. XIX,85. - Zijn inventie ging om een nieuw ontw.-paskaart met kromme linien, 1594. - Plaatsbepaling ter zee. XIX,89. - Zie ook Plancius.

La Lande, Abrégé de navigation. Parijs, 1793. (over N. Witsen). IV,195.

Langeren, Arnold Floris van, Globe. XIX, 102.

Langeren, Hendrik Floris van, kaartgraveur, 1594. IV,320. - Kaart van Holland, 1594. XIII,161,170 noot.

Las Casas, Barth. de, Spieghel der Spaenscher tyrannye in West-Indien. Amst., Nic. Biestkens de Jonge, te coop bij Corn. Claesz., 1596. XVIII,321. - Lat. vert. in De Bry, 1598. XXIV,340.

Lasor a Varea, Alph., Univ. terrarum orbis... delineatus, vol. II. Patavii, 1713. (bibliogr. van Nova Zembla en Spitsbergen). XIX,110.

Lasso, Portugeesch kartograaf verkoopt kaarten aan Corn. Claesz. IV,320; XXII, 336.

Le Bourgeois, Martin, Kaart van Fransch-Vlaanderen, in Buzelinus' Gallo-Flandria, 1625. T. VI,9.

Leeskaartboeken, zie Caerte vander see.

Lemaire, Jacob. XIII,129; XIX, 102.

Le Moine de l'Espine, J., kunst- en kaartverkooper, Amst., 1684, octrooi voor het uitg. van platen van de kon. huizen van Versailles, enz. XII,239.

Le Moyne (Morges), Jacobus, schilder, teekent in Florida land en bewoners, verkoopt deze aan De Bry, 1587. XXIV,322, 337.

Lery, J. de, Reizen naar Brazilië, zie Eilanden der verbeelding - Thevet - De Bry. XXIV,338.

Ley, Jan Henricks Jarichs van der, Het gulden zeeghel des grooten zeevaerts, 1615. T. VI,120; XXII,76.

Liender, Paul van, topogr. prenten. T. IV, 235.

Linden, Jan van der, Reyze nae het Heylig Land ende stad van Jeruzalem, 1633. Versch. uitg. T. V,34.

Linschoten, Jan Huygen van, Reizen naar het Noorden, (1594-1595), uitg. d. l'Honoré Naber, bespr. IV,118. - Oordeel over zijn poolreizen. IX,346. - Itinerario. Amst., Corn. Claesz., 1596; 2e uitg. gedateerd 1596, eerst in 1599 verschenen; uitg. van 1605; Lat. uitg. van 1599, Engelsche van 1598. XVIII,323,326; Fransche uitg. 1610, uitgave met rijkere illustraties.

XIII,82. - Uitg. van de prenten met Latijnsch bijschrift tusschen 1596 en 1599. XX,307; zie ook XIII,80,82,83,84. - Zijn portret van 1598 met een historische toelichting aan de achterzijde. Het Lat. bijschrift afgedrukt. XII,109. - Zijn journaal vergeleken met het Seehanen Buch van Löw. IX,223. - Beschrijvinge van America. XX,51. - Vert. van J. d'Acosta, Historie... van de Westersche Indien, 1598, in De Bry. XXIV,349. - Over S. Brandaan. XX,287. - Jan Huyghen in de ton. IX,355. - XIX,100,308,309; XX,147,154, 156; XXII,336. - Zie ook Caert-thresoor - Droogte van de Jodin - Eilanden der verbeelding - Mendoza - Noordpv. AI, AIII, DII, DV - Plancius.

Lint, Pieter Esaias de, kapitein van O. van Noort. XIX,158.

Lion Cachet, De oude weg naar Indië om de Kaap. Wandversiering van de Jan Pietersz. Coen, met toel. van Wieder, bespr. IV,292*.

Lipsius, J., De ratione cum fructu peregrinandi et praes. in Italia, 1631. XIII,66.

Lodewycksz, Willem, zie S. Brandaan - Houtman - De Veer - Ook XXII,338.

Lopez, Edoard, zie Pigafetta.

Löw, C., Meer oder Seehanenbuch, 1598, IX, 209,223; XVIII,287. - Zie ook Linschoten - Noordpv. CI, CIII.

Lübecksche zeerechtbepalingen, zie Caerte vander see.

Luchtenburgh, Mr. A. van, Rotterdam, Nieuwe Hemels Spiegel waer door den hemel, aerde en zee dadelijk kan afgemeten werden. Groote op perk. gedr. plaat. A. IV,84.

Lynn, Nic. van, astronoom, 1360, zie Noordpv. AII.

Lyschander, Berymde Groenlandsche Kroniek. XVII,236.

Maaskamp, N., Amst., 1805, uitg. van topogr. prenten. T. IV, 234.

Madecker, St., levert kaarten aan de Librye te Enkhuizen. XV,31.

Magalhães, F. de, Tocht door de Ind. Oceaan (1522). XIV,12. - Zie ook Canus en Schip Victoria.

Magellaan, Straat. Tochten van Drake en Cavendish. XIII,129. - Kaart van de reis van Drake d. Nuno da Silva, in de zeeatlas van Joan Martines, 1591. - Kaart van Hakluyt. XIII,129. - Kaart van de reisrouten van Drake (1577-80) en Cavendish (1586-88) d. J. Hondius, (c. 1600). XIII, 129,130*. - XIV,72.

Hollandsche reisverhalen in de 16e eeuw. - Reis van Dirck Gerritsz. Pomp alias China, zie aldaar. - Wydtloopigh verhael van tgene de vijf schepen... wedervaren is, door Barent Jansz. en Zach. Heyns. De reis van Jacques Mahu en Simon de Cordes, 1598-1600, dl. I en II, bespr. XIII, 98, 99*, 103*, 106*, 107*, 110*, 111*,113*. (Reisverhaal beschrijft de heenreis van de vloot, de vaart door de Straat en verder de terugreis van Het Geloof (Sebald de Weert). Barent Jansz. (Potgieter) teekent ook de kaarten. XIII,105. - Zie ook VIII, 68,78. - Nieuwe volmaeckte beschryvinghe der vervaerlijcker Strate Magellani, door den stuurman Jan Outghersz. van Enchuyzen. XIII, 124, 125*, 127*; zijn schetskaartjes. XIII,131*, en nog kaarten van anderen XIII,132. - Nuno da Silva, Portugeesch piloot, ontdekt de Straat XIII,129. - dl. III, (het eerste Holl. schip in Japan), bespr. XIV,313. - Olivier van Noort (1598-1601). Kaart in zijn Journaal, XIX,153*. - Zie ook aldaar.

Mahu, Jacques, zie hierboven.

Mandeville, Jehan de. T. V,28. - Ned. vert.* van zijn reisverhaal uit de 15e eeuw. V, 356.

Marco Polo, Zijn berichten uit China, aan Rustichello medeged., 1295. XIX,18,19. - Java minor is Sumatra. IV,323. - Het Oosten, als bron van de wereldkaart van Waldseemüller, 1507 en de oudste Holl. wereldkaart, 1514. V,44,48*. - Indische Oceaan, XIV,10.

Marggraf, Georg, kartograaf bij Maurits van Nassau. XXII, 64.

Martines, Joan, Zeeatlas, 1591, zie Magellaan.

Martijn Everart B., zie Pigafetta.

Massa, Isaac, te Moscou. XIX,102.

Matham, A., Journaal van een reis naar Marocco, 1641. XVIII,190.

Maura, Fra, Wereldkaart, 1458. XXII,336.

Maurits van Nassau, zie Brazilië in III.

May, Jan Cornelisz., Reis naar de IJszee en de Amerikaansche kust, uitg. d. S. Muller Fzn., bespr. T. VII,247.

Medina, P. de, De zeevaert, 1589, zie Scheepsafbeeldingen.

Megisserus, zijn theorie over de Noordel. doorvaart. XIX,98.

Mendoza, Ian Gonzales van, D'historie ofte beschrijvinghe van... China. Alckmaer, Ghedruckt by Jacob de Meester, voor Corn. Claesz. Amst., 1595. - Andere druk by Corn. Claesz. XIX,17. - Overzicht van oude schrijvers over China. - De eerste druk te Rome, 1585. - Versch. uitgaven en vertalingen. XIX,17,20. - De Nederl. bewerking is van Corn. Taemsz., wellicht filiaal van Corn. Claesz.? - Uitv. beschrijving van den Alkmaarschen (oudsten) dr.

XIX,22. - Inhoud. XIX,25. Veel aanhalingen. - Eerste boek met Chineesche karakters XIX,26*,27*,28. - Taemsz stellig ook bewerker van den tekst van het Caert-thresoor. XIX,32.

Mercator, Gerard. - Averdunk und Müller, Reinhard G. Mercator, bespr. IV,120. - Van Ortroy, Bibliographie sommaire de l'oeuvre mercatorienne, bespr. IV,232. - Reist in 1560 in Frankrijk. IV,72*. - Wereldkaarten (poolgebied) 1538, IV,261, 1569, IV,264,265*,319,324; XVIII,275. - Java Minor. IV,322. - Atlas minor, na 1607 door Hondius uitg. en voortgezet. XVIII,338. - Herdr. van H. Hondius voor Is. Elzevier, Leiden, 1621. IV,340,348. - Sterft 1594. IV,382. - T. VIII,216; XVIII 293. - Zie ook Balakus - Noordpv. AII, BII.

Mercator, Rumoldus, † 1599. Wereldkaart, 1587 (poolgebied). IV,266*,382; IX,276*. Indische Oceaan, 1587. XIV,15*. - Kaart van Duitschland, 1612. (n. dr.) XIII,170 noot. - Zie ook Noordpv. AII.

Meriaen, Matthaeus, schoonzoon en opvolger van J.Th. de Bry, 1617. XXIV,352. - Beschrijving van Zwitserland, vert. d. Danckertsz., 1644. XII,219. - Theatrum Europaeum. XXIV, 354. - T. IV,233.

Merula, Paullus, Cosmographia generalis. Leiden, Raphelengius voor Corn. Claesz. Amst., 1605, met kaarten van Plancius. IX,274,352; XIII,133; XVIII,301,336. - Herdruk. Amst., Henr. Hondius, 1621. XVIII,340,343. - Geographia. Amst., W.J. Blaeu, 1636. XVIII,343. - Zie ook Caert-thresoor.

Merwen, Symon Fransz. van, kaartmaker, 1580. VII,92.

Meteren, Em. van, zie Noordpv. BI.

Metius, Adr. Anthonisz., burgemeester van Alkmaar, vader van de volgenden. XVIII, 191.

Metius, Adriaen, kartograaf, 1582. XVIII, 191,192. - Zie ook in I.

Metius, Anthonie, kartograaf, 1616. XVIII, 191,192.

Milheuser, Julius, c. 1611-1680, graveert voor Sanderus. T. VI,163.

Moerman, Pieter Hermansz., sterrekundige, Enkhuizen. II,118.

Moetjens, A., zie Blaeu's Atlas.

Molsbergen, Godée, zie Reizen.

Montanus, P., zie Noordpv. AV.

Moucheron, Balth. de, zie Noordpv. BII.

Muller, Herman Jansz., uitg. en graveur van kaarten. Amst., 1577. T. VII,6; XIV,237; XX,148*.

Nay, Corn. Cornelisz., zie Noordpv. DV.

Nicolai, Arnoldus, kaartgraveur, in betr. tot Plantijn, 1550, geeft een houtsnee-kaart van Denemarken en Noorwegen. - niet de graveur van Corn. Anthonisz. II,277,278.

Nicolai, Eliud, Newe und warhaffte Relation... München, Nic. Henricus, 1619. (Description des Erdbodens), met wereldkaart. Uitv. beschreven met aant. (Hessel Gerritsz. en Megisserus). - Over de pogingen tot het vinden van een korteren weg bij Noorden om, geheel afgedrukt, XIX, 96. - Hudson's Ontdekkingen (westel. doorgang; XIX,99,100. - Wereldkaart, copie van de kaart van Hessel Gerritsz. met afdruk van zijn verklaringen. XIX,103. 104*, 105*. - Amerikaansche voorstelling van Hakluyt's invloed op de Holl. reizen bij Noorden om. XIX,109.

Nicolai, Joh., Turcxsche schipvaert. Antw., 1576. VII,323.

Noordpoolvaarten. - Alexander, The North-West and North-East passages, 1576-1611, bespr. IV,364. - Jan Huygen van Linschoten, Reizen naar het Noorden, (1594-95), uitg. d. l'Honoré Naber, bespr. IV,118. - Gerrit de Veer, Reizen van Willem Barents, Jacob van Heemskerck, Jan Corn. Rijp en anderen naar het Noorden, (1594-1597), uitg. d. l'Honoré Naber, bespr. VII,118.

AI. De Hollandsche zeekaarten tot 1592. IV, 209. - Oude leeskaartboeken nog van geen belang voor de vaart om de Noordkaap. IV,210. - Corn. Anthonisz., Caerte van Oostlant, 1543; vermeerd. uitg. d. Govert Willemsz, 1587. IV,211. - Generale Pascaerte van Adriaen Gerritsz. Amst., Corn. Claesz., 1591. IV,212. - Pascaert van Waghenaer, 1583. IV,212,213,214. - Adriaen Gerritsz., De Zeevaert, 1588; beschrijving der Noordelijke kusten, afgedr. IV,213. - Waghenaer, Thresoor der zeevaert, 1592 (Olivier Brunel). IV,214. - Waghenaer, Generale Pascaerte van Europa, 1592. IV, 215*.

AII. De geografie van de Noordpoolstr. vóór 1590.IV,260. 15e eeuwsch Ptolemaeus-hs.; Adam van Bremen, (11e eeuw). IV,260; XX,54. - Saxo Grammaticus, IV,260; XX,55. - Gyraldus Cambrensis, (1187). IV,261,265. - Schoner, Globe, (1515); Mercator, Wereldkaart, (1538); Waldseemüller, idem, (1507). IV,261. - Ptolemaeuskaart, d. Ruysch, 1508. IV,262*. - Nic. van Lynn, (1360). IV,264. - Mercator, Wereldkaart, 1569. IV,264,265*. - Jac. Cnoyen, (1364). IV,265,383. - Ortelius, Theatrum (Wereldkaart), 1570. IV, 265. - Wereldkaart in de Strabo uitg. d. Rumoldus Mercator, 1587. IV,266*. - Bourne, A regement of the sea, 1573 en la-

ter (vóór 1589); Nederl. vert. Amst., Corn. Claesz., 1599 en 1609. IV,267. - Blundeville, A description of univ. mappes and cartes, 1589. IV,267. - Kleine wereldkaart van Plancius in een bijbel van Laurens Jacobsz. Amst., 1590. IV,319, 322*; VI,258.

AIII. De poolkaarten op onze 16e eeuwsche kaarten. IV,318. - De groote wereldkaart van Plancius, 1592. IV,320. - Blundeville, His excercices... waarin a plain and full description of Plantius his universal map, 1594. IV,321. - Vrients, Antw. uitg. van deze kaart. IV,321. - Vergelijking van de bijbelkaart van 1590 met die van 1594 in het Itinerarium van Linschoten (niet de copie van Vrients), 1594. IV,321,322*. - Kaart van Europa van Plancius, 1594, IV, 324* (Nova Zembla). IV,325*, met medewerking van Barentsz. IV,377.

AIV. De kaarten van Willem Barentsz. IV, 377. Beschryvinghe der zeecusten van 't nordelicxte deel van Noorweghen, 1596. IV,378*. Groote Poolkaart. Amst., Corn. Claesz., 1598. IV,379,380*; IX,352*, in samenwerking met Plancius.

AV. De poolstreken op 17e eeuwsche kaarten. IV,382. - P. Montanus, Bewerker van den tekst bij kaarten van Jod. Hondius. IV, 383. - P. Bertius, Tabulae, 1616. IV,383*, 384. - Pontanus, Beschr. van Amsterdam, 1611 en 1614. IV,384.

BI. De deurvaert by Noorden om naar Cathay ende China. XVIII,209,273. Nederl. vert. van twee journalen van Nic. Chancheller d. H. Smith en van A. Pits (Pet) en Ch. Jackman, 1580, in het Behouden Huis op Nova Zembla gevonden. Correspondentie over den aankoop daarvan. XVIII,209, 210*; XIX,109; niet door Barentsz. vertaald noch door hem geschreven, ook niet door Van Meteren. XVIII,218; de tekst afgedrukt. XVIII,219. - Engelsche pogingen om de doortocht te vinden (voorn. uit Hakluyt). XVIII,247. - Kaart van Wm. Burrough, 1553-56. XVIII,252*. - Kaart van Barentsz., 1596. XVIII,254*,276. - Zijn Poolkaart, 1598. IX,352*. - Zie ook Eliud Nicolai.

BII. De Nederlandsche poolzeev. XVIII,273. Eerste gedachten in de Nederl. om benoorden Azië om naar het oosten te varen. Brief van J. Balakus aan H. Mercator, 1581, over Olivier Brunel. XVIII,274. - Balth. de Moucheron. XVIII,274,275. - Dubbele onderzoekingst., 1594. XVIII, 275. - Het ‘Nova-Zembla-verschijnsel’. VII,120; XVIII,278. - Meeningen van Hessel Gerritsz en Plancius over landwaarneming. XVIII,287*,288.

De Poolzee-reis van 1595.

CI. Het verhaal in het Seehanen-Buch, 1598, IX,209. - Zeer uitv. uittreksels en beteekenis van de kaart. IX,209*; XVIII,287.

CII. Het journaal van Gerrit de Veer in de uitgaaf van Hulsius, 1598. IX,241,243*,244*, 245*,246*. - 2e uitg. 1602. Over de prenten. IX,247. - Uitg. in het Holl., Fr. en Latijn (door Clusius), bij Corn. Claesz., Amst., 1598. IX,247.

CIII. Een verloren Hollandsch reisverhaal, (1595 of begin 1596?). IX,248. Gerrit de Veer de schrijver? De tekst in duitsche vert. en de kaart in het Seehanenbuch, de prenten bij Hulsius. IX,248,251.

De Poolreis van 1596.

DI. Een wereldkaart van Petrus Plancius met bericht daarover. IX,273*. Vergelijking der drie Plancius' kaarten van 1590, 1594 en 1596. IX,273*,276*. - Opvatting van Jan Corn. Rijp. IX,278.

DII. De leemte in onze kennis. IX, 279. Reisplan, getroffen regelingen, vervolg van de reis van Rijp, enz. nog veel onbekend. - Gerrit de Veer, Van Linschoten. IX,279, 280.

DIII. De Resolutien van 1596. IX, 280. Verschillende stukken afgedrukt. IX,280.

DIV. Het reisplan en de uitvoering daarvan. IV,285. Berust op het rapport van Barentsz. over zijn ondervinding in 1594. IX, 285. - Koppigheid van Rijp. IX,288.

DV. De leiders van de tocht. IX,331. Meeningsverschil tusschen Barentsz. en Rijp; Heemskerck. IX,331; Van Linschoten, François de la Dale, Corn. Cornelisz. Nay; beteekenis van stuurman en schipper. IX, 332. - Theunis Claesz., schepeling bij Rijp IX,333. - Brandt Tetgales, vice-ammerael. IX,334.

DVI. De reis van Jan Cornelisz. Rijp. IX 385; XVIII,336,341. Beschrijvinge van Theunis Claesz. voyagie; uittreksels daaruit. IX,336,344. - Verhoor van Rijp en twee schepelingen omtr. de ontdekking van Spitsbergen in 1596. IX,340,342*. - Aardglobe van Plancius, 1612. IX,343, 351; XVIII,287. - A. Haeyen over de terugreis, IX.345.

DVII. De geographische resultaten van de reizen 1596/97. IX, 346. Brieven van B. Paludanus aan Ortelius over de reis, van 22 Maart en 20 Dec. 1596, afgedr. IX,347, 348. - Vastgestelde resultaten in het reisverhaal van Gerrit de Veer en in de groote poolzeekaart van Barentsz, 1598. IX,350, 352*; idem uit Bertius, 1616. IX,353*. - Edge's kaart van Spitsbergen, in Purchas, 1625. IX,354*. - Witcherland is Vischeiland. IX,342*,351,355.

Zie ook Eliud Nicolai - Olaus Magnus - Walvischvaarten.

Noort, Olivier van, De reis om de werelt 1598-1601, uitg. d. IJzerman, bespr. XIX, 145. - Sonnet op de 4 Zeehanen. XIX, 146*. - Extract oft Kort verhael wt het groote Journaal. Rotterdam, Jan van Waesberghe, 1601. XIX,148,149*. - Beschryvinghe vande Voyagie om den geheelen Werelt Cloot. Rotterdam, Ian van Waesberghe ende Corn. Claesz. Amst., 1602. XIX,150,151*,153*,157*. - in De Bry, 1602. XXIV,349. - Peter Esaias de Lint, een der kapiteins gaat op eigen houtje verder. XIX,158. - Oordeel van Aernout van Buchel over O.v.N. XIX,146. - Zie ook Magellaan - Zeehanen.

Norman, Rob., zie Caerte vander see, Engelsche uitg.

Nova-Zembla-verschijnsel, zie Noordpv. BII.

Nuno da Silva, zie Magellaan.

Olaus Magnus, Zeekaart, 1539. II,277. - De wonderlijcke historie van de Noordersche landen. Lateinsche uitg. Rome, 1555. - Antw., 1558, 1562. XVIII,345. - Nederl. vertaling. Amst., Corn Claesz. (tusschen 1596 en 1598?). Vermeerd. uitg. met kaartjes van het Caert-thresoor. XVIII,346*. - De kaartjes. XVIII,295,347*. - Navigatie... van de riviere Obye, door Stephen Berrowe (Borough), in 1556. Afdruk van den tekst. XVIII,348. - Waarsch. oorspr. verschenen zonder het C.T., alleen met het Journaal van Borough, wellicht al in 1594. XVIII,352*. - VII,325; IX,252*; XVIII,324,341; XIX,112*,224*,244*. - Zie ook Andere talen bij Abecedaria.

Ontdekkingsreis door een Bataafsch schip (naar Groenland) in 1614. XVIII,341.

Oost-Indische Compagnie, De, in Cambodja en Laos. Verz. van bescheiden, 1636-1670, d. H.P.N. Muller, bespr. VI,318. - Zie ook Indië in III.

Orbis terrarum, zie Wereldkaart.

Ordinancie, Die, dye die... schipperen ende coopluyden mit malcanderen begherende van schiprechte... houdende zijn. T. VI, 257. - Zie ook Waterrecht bij Caerte vander see.

Ortelius, Abraham, Het Kaartboek, bibliographie. A. III,83. - Reist in Frankrijk, c. 1560. IV,72*. - Brief van P. Heyns aan O. 27 Febr. 1577. I,118*,120. - Theatrum orbis terrarum. II,275,277,278,286; VII, 319; XVIII,293. - Ned. bew. d. P. Heyns. XIII,100. - Fransche vert., 1581. IX,132. - Brieven van B. Paludanus aan O., 22 Maart en 20 Dec. 1596. IX,347. - Beeldraadsel van Z. Heyns in zijn Album amicorum. III, 421,422*; XIII,295; XIV, 162*,163. - Zie Thevet - Noordpv. DVII - Wereldkaart, 1570.

Ottsen, Hendrik, Journael van de reis naar Zuid-America, 1598-1601, uitg. d. IJzerman, bespr. VIII,93.

Outgersz., Jan, van Enkhuizen, stuurman en kaartteekenaar, zie Magellaan. - Ook XVIII,341.

Paludanus, B., zijn beroemde verzameling in Denemarken terecht gekomen, ook den Catalogus teruggevonden. XIX,50,51. - Zie ook Ortelius - Noordpv. DVII.

Pauw, J. Wzn., zie Bontekoe.

Pepys, S., zie Scheepsbouw.

Peres de Andrada, Fernando, landt in 1571 op de Chineesche kust. XIX,19.

Pers, Dirck Pietersz., zie Cardinael.

Pet, zie Noordpv. BI.

Peter de Groote, zie H. Hzn. Cardinael - Zeereglement.

Petri, Bonaventura, Antw., in Blaeu's Atlas te Weenen. XVIII,190.

Pietersz., Dirck, zie Pers.

Pietersz., Jan, zie Saenredam.

Pigafetta, Philips, Beschr. v. Congo. Uit h. Port. van Edoard Lopez, Ned. vert. d. Martijn Everart B. Amst., Corn. Claesz., 1596. XVIII,296,326. - Duitsch. Frankf., J.Th. en J. Israel de Bry, 1547. XXIV, 342.

Pining, zie Punnus.

Pizigani-kaart, 1367. XX,285,286, bij Eilanden der verbeelding.

Plancius, Petrus. - Korte levensbeschr. IV, 318. - Huwelijk en kinderen. XX,310,318. - Kaarten in den bijbel van Laurens Jacobsz. Amst., 1590. VI,258; IX,273. - Kaart van Europa, 1594. IV,323. - Delineatio orarum Manicongi, Angolae, etc. XIII,82. - Kaarten in Merula, Cosmogr. gener. 1605. XVIII,337. - Zeekaart met wassende graden niet dezelfde als de paskaart met kromme lijnen van Mathys Syvertsz. XIX,88. - Samenwerking met dezen. XIX,85,87,88. - Belooning van de Staten van Holland voor de uitvinding (havenvinding). XIX,85; XX,155. - Globe van 1612. XVIII,287. - De strijdvraag tusschen hem en Van Linschoten onopgelost. XVIII,288. - Zie ook Eilanden der verbeelding - Noordpv. AIV, BII, DI, DVI - Wereldkaarten.

Plouich, V. du, landmeter, teekeningen van Vlaamsche kasteelen. Kasteel de Zulte. T. VI,67*, kasteel Busbeke, T.VI,114*. T. VI,169, zijn portret, 170*.

Pomp, Dirck Gerritsz, zie Gerritsz.

Pontanus, Hendrik, uit Arnhem, beoefent de aardrijksk. te Mechelen, 1558. T. V,232.

Pontanus, J. Isz., Beschr. van Amsterdam,

1611 en 1614, zie Noordpv. AV. - Historiae Gelricae, 1639; de kaarten. T. IX,100.

Post, Frans, kaartteekenaar, medewerker van Joh. Vingboons. XXII,56,64.

Potgieter, Barent Jansz., chirurgijn aan boord bij Mahu en De Cordes, zie Magellaan.

Pothars (Pothorst), zie Punnus.

Potter, Jan, kaartmaker, 1583. VII,92.

Pronk, C., 18e eeuw, stadsgezichten. T. IV, 234,235,236.

Ptolemaeus, De oude wereld naar. V,36,41*. - Indische oceaan, XIV,10,11*. - Zie ook Noordpv. AII.

Punnus en Pothars (Pining en Pothorst), hun wetten (Pinings love) en uitvinders van een compas. XVII,235. - Zie Boti.

Purchas his Pilgrimes. IX,354*; XVII,226, 235.

Putte, Bernard van de, kaartsnijder, Mechelen, 1528-1580. Kaarten van Francia en Gallia. T. IV,80; T. V,233.

Quadus, M., reist in Frankrijk, c. 1570. IV, 72*.

Rademaker, Abr., teekenaar van Hollands Arcadia, c. 1730. T. IV,233,234,235.

Ram, Joh. de, graveur, kartograaf en uitgever, 1648-1693. XXII,58; XXV,153.

Ramusio, zie Eilanden der verbeelding.

Rappard, Van, documenten (betr. N. Nederl.), zie Documents.

Rasiere, Is. de, Brief uit Fort Amsterdam, 1626. XIII,363.

Raven, Dirck Albertsz., zie Walvischvaarten.

Reizen in Zuid-Afrika in den Hollandschen tijd, bew. d. Godée Molsbergen, bespr. V, 217,324.

Rennefort, Urbain Souchu de, Relation du premier voyage de la Cie des Indes Orientales en l'isle de Madagascar. Parijs, 1668. - Histoire des Indes Orientales. Parijs, 1688. Vervolg op het vorige. XXIII,70.

Reson, Fokke Elties, Grondbeginselen d. wis- en zeevaert en sterrekunde. Hs., 1679. T. I, 228; XV,36.

Robbertsz., Robbert, zeevaartkundige. T. VI,124, zijn portret? T. VI,125*,126. - Oordeel over het Nova Zembla-verschijnsel. XVIII,279.

Roerzang, Een. ‘Dat goede woort’ al in de uitg. van 1566 (Caerte vander see); komt ook in Witsen's Scheepsbouw, 1671, voor en werd op onze oorlogsschepen nog tot 1883 gehouden. IX,102,103.

Rogerius, Abraham, De open-deure tot het verborgen heydendom, uitg. d. W. Caland, bespr. IV,363.

Rogge, H.C., zie Caerte vander see.

Roggeveen, Arent, De nieuwe groote Zeespiegel, 4e deel, Amst., Jac. Robijn, c. 1700 (2e druk). XXI,44. - Het brandende veen, 1e deel. Amst., P. Goos, c. 1700. (2e druk). Onbekende uitgaven. XXI,44.

Röslin, Helisaeus, Mitternächtige Schiffarth, 1610. IV,384 noot; XVII,322; XIX, 91,101. - Zie Noordpv. AIV.

Ruiters, Dierick, Toortse der zeevaert, 1623, uitg. d. l'Honoré Naber, bespr. III,34.

Rustichello, vriend en lotgenoot van Marco Polo, zie aldaar.

Ruysbroeck, Willem van, Over Mongolië en Cathay. XIX,17.

Ruysch, Wereldkaart, zie Eilanden der verbeelding, - Noordpv. AII - Wereldkaart.

Ruyter, Michiel Adriaensz. de, zie Walvischvaarten.

Rijen, Jan van, Brief uit Fort Nassau, 1625. XIII,362.

Rijp, Jan Corn., Zijn poolzeereis van 1596 uitvoerig bespr. IX,331. Zijn overwintering in Waigats, 1596-1597. XVIII,336, 341,353. - Zie De Veer - Noordpv. DI-DVII.

Saenredam, Jan Pietersz., 1565-1607. Kaart van Holland, 1589. - In de Kroniek van Ellert de Veer, 1591; versch. staten. XIII, 161,169*; X,78.

Saenredam, Pieter Jansz., Haarlemsch stadsgezicht. (aquarel). XXV,293*.

Safegard of Sailers, 1587, zie Caerte vander see.

Sallem, P.F. van der, zie Berckenrode, Floris Balth. van.

Sanderus, Ant., Flandria illustrata. Uitvoerig overzicht van het tot stand komen daarvan; de gegraveerde, onuitg. en verloren geraakte teekeningen, de medewerkers, teekenaars, enz. Uitg. van Joan en Corn. Blaeu, Amst., 1641, 44. - Flandria Gallicana. - Proces daarover met de wed. van Jan d'Hondt. T. VI,3,53,101,162.

Savery, Roelandt, in Blaeu's Atlas te Weenen. XVIII,190.

Saxo Grammaticus, Historia Danica, zie Noordpv. AII.

Scaliger, zie Waghenaer.

Schagen, Joannes, kaartteekenaar, (1600?). XXII, 34 noot.

Scheepsafbeeldingen, Nieuwsberichten met. I. De aanval op Algiers, 1541. XV,161, 162*, tekst afgedr. XV,163,164,165*. - De prenten van dat duitsch pamflet van Corn. Anthonisz. XV,166. - II. De aanval op Cadix, 1596, tekst afgedr. (titelprent in P. de Medina, De Zeevaert, 1589. XV,169, 170*, ook prent van Corn. Claesz. Ook uitg. met als titelprent een kaartje van de Golf van Cadix, d. Jod. Hondius, 171,176*. - Zie ook Le Comte.

Scheepsbouw. - Allard, Nederl. scheepsbouwkunst, 1695, in het Russisch vert., 1709. III,86. - Nic. Witsen, Architectura navalis, een onbekende veel verbeterde uitg. van zijn Scheepsbouw van 1671. Amst., P. en J. Blaeu, 1690. III,81. - Is deze gesupprimeerd? IV,195. - Een variant in van Yk's Scheepsbouwkunst, 1697, in verband met W. X,139; XIV,88. - Oude literatuur in Van Yk. X,141. - S. Pepys, Architectura navalis. X, 144.

Schellinks, Willem, kaartteekenaar, 1632-1678. XVIII,190,192, zie Joan Blaeu.

Schemeringius, Daniel, Nova Zemla. Latijnsch gedicht. Vlissingen, 1631. XX,57; XIX,113.

Schenk, P., en H. de Leth, Amst., Serie groote prenten met afbeeldingen van het stadsleven. T. IV,233.

Schip Het Geloof, zie Sebald de Weert.

Schip Jan Pietersz. Coen, zie Lion Cachet.

Schip de Liefde (eerder Erasmus). Hekbeeld in het Museum te Tokio. XIX,164.

Schip Nautilus, zie Walvischvaarten.

Schip van Patientia, 1593. Gelijkenissen aan de zeevaart ontleend. XX,110,115*, de kaart XX,116*.

Schip Victoria (Magalhães). Op den titel v.h. Caert-thresoor van 1598. - Gedichten daarop van Viverius. XI,305*,306; XVIII, 289*,292.

Schoenmaker, Andries, teekenaar en verzamelaar van gezichten van dorpen en steden in Nederl. † 1735. T. IV,236.

Schoner, Globe (1515). XIV,10,13*,14. - Zie ook Noordpv. AII - Madagascar.

Schouten, H.P., 18e eeuw, topogr. prenten. T. IV,235.

Schouten, Willem Corn., Reis om de wereld, in De Bry, 1620. XXIV,352. - Zie ook XX,198,208.

Seebuch, Das, zie Caerte vander see.

Seehanenbuch, zie Löw.

Seekarte, zie Caerte vander see.

Segersz., Jacob, Overwintering op Jan Mayen en Spitsbergen, 1638, 34, zie Walvischvaarten.

Sems, Johan, zie Cardinael.

Seversz., Jan, Leiden, geeft de oudste Holl. wereldkaart, d. Corn. Aurelius uit, 1514. IV,161; V,38 met facs.; XVII,32.

Seversz. die Croepel, Jan, Amst., geeft een nieuwen gewijzigden druk van de oudste Holl. wereldkaart uit, (1535). I, 292 met facs.; II,197.

Seyl, N.P., kaartverk., 's-Gravenhage. XXII,276.

Sievertsz. (Syvertsz.), Matthys, zie Lakeman.

Skibsfart-tabellen van N.E. Bang, 16e eeuw. XX,147 noot.

Slotboom, Rich, zie Waghenaer, Spieghel, Fr. uitg. 1600. XVIII,326.

Sluyter, kaartgraveur, werkt voor Crucqius, 1709. XXIII,204.

Sluyter, Jacob, kaartmaker, 1554. VII,92.

Sluyter, Pieter, kaartmaker, 1566, VII,92.

Smith, Hugo, zie Noordpv. BI.

Søkartet, zie Caerte vander see.

Sörensen, Jens, Deensch kartograaf. Zijn Danske Søkart, 1646-1723, reprod. uitg. d. Knudsen, bespr. VII,98.

Soutman, Jan Dirksz., kaartteekenaar. XVIII, 191, zie Blaeu's Atlas.

Spieghel vander Zee. Zie Caerte vander see.

Spilberghen, Joris van, Reis om de wereld, in De Bry, 1620. XXIV,352.

Spon and Wheler, zie Brown.

Springer, Balthasar, Indienfahrt, 1505, 06, d. Schulze, bespr. - Nederl. uitg. bij Jan van Doesborch, 1508. T. I, 251.

Staden van Homborch, H., Beschrijving eens lants in America gelegen (Brazilië). Antw., Chr. Plantijn, 1558. VII,328. - in De Bry. XXIV,338.

Stampioen, Jan, landmeter, 1651. XXII,58, 61.

Steekeling, Leendert, kaartenzetter, Amst., eind 17e eeuw. VI,264.

Stel, Simon van der, Daghregister geh. op de voiagie naar der Amacque land. Hs. met teek. teruggevonden. V,217; XIII,356.

Stere, William, zie Barentsz.

Storck, J., Gezicht op Lillo (teek.). T. IV, 243*.

Struys, Jan, Kaart van de Kaspische zee, 1668. XXII,348.

Sybrandt Hansz., zie Cardinael.

Syvertsz., Matthys, zie Lakeman.

Taemsz, Cornelis, zie Caert-thresoor. - Mendoza. - Zie ook A.A.

Tasman, Abel Janszoon, en Franchoys Jacobsz. Visscher, De reizen ter nadere ontdekking van het Zuidland in 1642-43 en 1644, uitg. d. Posthumus Meyjes, bespr. IX,234. - Titelvervalsching. XIV,247. - Geteek. kaarten op Abel Tasman's reizen, 1642-44, betr. hebbend van J. Vingboons, XXII,66.

Tatton, Gabriell, Engelsche kaartmaker in Holland, c. 1600, op perk. geteek. kaart van Oost-Azië en een deel van Amerika. XIV,73.

Tavernier, J.B., zoon van Gabriel bekend reiziger. XII,172.

Teixeira, João, Portugeesch kartograaf. XXII,64.

Teixeira, Luis, Kaart van hem te Florence gevonden. XIV,243.

Tetgales, Brandt, zie Noordpv. DV.

Theunisz., zie Anthonisz.

Thevelin, Jan, schilder van het stadsplan van Yperen. T. VII, 38, zie Destrée.

Thevet, A., Cosmographie Univ. Parijs, 1575, kritiek op dit werk (v. J. de Lery en Ortelius), de oorsprong van de naam van Florida. XXIII,82. - Zie ook Eilanden der verbeelding.

Tim, Jan Hendricksen, kaartemaker voor O.I. Comp. XXII,350.

Tirion, Is., zie Crucqius.

Tochten naar de Levant vóór 1570. XX,153 noot.

Tractaet vant zeebouck houden, zie Veen.

Tractaet... voor alle zeevarende luyden, zie Lakeman.

Tramezini, Michaelis, zie Bossius.

Trasmonte, J.G. de, zie Gomes.

Tresor des chartes, zie Caert-thresoor.

Trottereau, Firmijn, Ingenieur van de groote Zeevaert, en de eersten inventeur van het Oosten ende Westen, ter zee, te schieten. VII,369. - Argumentatien, ofte bewijsredenen op de afghekorte Tien Daghen. Mitsg. een verklaringhe op het opkommen vande sonne ende mane, aenghaende de Pracktyckighe scientie v.d. groote zee-vaert. Rotterdam, D. Mullem, 1589. XX,26.

Veen, Adriaen, Napasser, vande Westersche ende Oostersche zeevaart. Amst., Barendt Adriaansz., 1597. - Tractaet vant Zeebouck houden op de ronde ghebulte pascaert. Amst., Willem Jansz. van Campen, 1597. A. VI,26; T. VIII,256,258; II,119; IX,101. - Lijst van door hem bestudeerde kaartboeken. T. VIII,256.

Veer, Ellert de, zie Saenredam.

Veer, Gerrit de, Reizen van Willem Barentsz. Jacob van Heemskerck, Jan Cornelisz. Rijp en anderen naar het Noorden, (1594-1597), uitg. d. l'Honoré Naber, bespr. VII. 118. - Beschryvinghe van drie seylagien. Amst., Corn. Claesz., 1598, kaarten daarin IV,379; - Zijn verhaal over het ‘Nova-Zembla-verschijnsel’. XVIII,278. - Over de overwintering van Rijp. XVIII,351. - Als puzzle-redacteur. XX,352. - XIX,100, 309. - Zie ook Noordpv. AIV, CII, CIII, DII, DVI, DVII.

Velde, J. van de, Serie gravures voorst. de twaalf maanden (topogr. afbeeld. waarvan afgebeeld Delfshaven. T. IV, 232,239*, Woerden, T. IV,241*.

Verbrugghe, Jan, verkoopt kaarten aan de librye te Enkhuizen, 1689. XV,31.

Verhael, Waerachtich van... by die van de Swarte Galeye van Dordrecht, aengerecht voor de stadt van Antwerpen... Nov. 1600. Delft, Jacob Cornelisz. Vennecool. T. VII, 17*.

Versteegh, J., Woonhuis van F. Halma te Utrecht (teek. 1776). VI, 142*.

Verster, J.F.L. de Balbian, Holland-America, bespr. XI,125.

Vespucci, Americo, in verband met de wereldkaarten van Waldseemüller, 1507 en de oudste Holl., 1514. V,55. - in De Bry, 1618. XXIV,352.

Vinckeboons Jzn., J., Batavia, 't generael gezicht, komende uit zee, J. de Ram exc. XXII,58.

Vingboons, Johannes, teekenaar, graveur, kartograaf, 240 geteekende kaarten meest voor de koloniale geschiedenis van Nederl. van het hoogste belang in versch. verzamelingen verspreid, (1652-1670). XXII,53. - Zijn familie, waarvan versch. kartograaf. XXII,57. - Kaart van Schieland, 1660. (2e uitg. 1684). XXII,58, e.a. uitg. - Verhouding tot Joan Blaeu, XXII, 60,62,332. - XXII,342.

Vingboons, Justus en David, Kaart van 't Hooghe Heymraedtschap van Woerden, 1670. (2e dr. 1740). XXII,57,58.

Vingboons (Vinckeboons), Philippe, Octrooi voor seker kaerte van Brazyl, 1637, onbekend. XXII,57,64.

Visscher, Franchoys Jacobsz., zie Tasman.

Viverius, Jacobus, Gedicht op de Noordsche landen, 1609. IX,23. - Hand-boeck, of Cort begrip der Caerten, een nieuwe bewerking van het Caert-thresoor, zie aldaar.

Vrients, Joh. Bapt., Panorama van Antwerpen, 1630. T. IV,237,321. - Zie ook Noordpv. AIII.

Waghenaer, Lucas Jansz. (1533-1606). Uitv. levensbeschrijving, familie, nieuwe gegevens, acten, testament, enz. XX,145. - Brief aan Frans Maelson, 1591. XI,247; aan Claes Adriaensz. van Delft, c. 1586. XI,249.

Spieghel der Zeevaert. Leiden, Plantijn, 1584. T. VIII,255; II,119; VII,319; XX, 150; XXI,278. - Privilegien reeds van 1579 en 1580. XX,152. - Het 2e deel, Leiden, 1585. XX,152. - Duitsche uitg. Des Spiegels der Seefart. Amst., Corn. Clauszsohn, 1589. XX,154; XXI,44; XXIII, 176,177*. - Spaansche uitg. Espeio de la mar. De titel afgeb. T. IX,112*.

Nieuwe Spiegel, 1596. IV, 377; XVIII, 295. - Fransche uitg. Le nouveau Miroir des voiages marins, met tekst van Rich. Slotboom. 1600. XVIII,295,326.

Thresoor der Zeevaert. Leiden, Frans van Raphelingen, 1592. IV,214. - Fransche uitg. Tresorerie ou cartes de la routte marinesque. Amst., C. Nicolas. 1600. De titel afgeb. IX,115*.

Barentsz' kaartboek sluit zich meer bij

W's Spieghel dan bij de Thresoor aan. XX,153.

Kaart van de kust van Corelië in Rusland oost. van de Witte Zee (in het Thresoor), voorn. uit O. Brunel. IV,214.

Kaart van Enkhuizen, 1577. XX,148*, - Enkhuyzer zeekaartboek, 1598. XX,154. Generale paschaerte van Europa, 1583. IV,212,214. - Op nieuws gemaeckt, 1592. IV,215*,323.

Twee groote paskaarten, octrooi 1589. XX,152,153 noot. - Nieuwe pascaerte int cleyn besteck. XX,154 noot. - Gunstige getuigenissen van zeevarenden over zijn kaarten. XX,158.

Kaarten uit het Thresoor van W. gereproduceerd in Søkarte. VI,251.

Brengt met Scaliger e.a. verslag uit over de inventie van Matthys Sievertszen en Plancius. XX,155. Vele en belangrijke aanmerkingen op de oudere leeskaartenboeken, ook die van Adriaen Gerritsz en Govert Willemsz. T. VII,17,50; T. VIII,255; T. IX,72; II,117.122; XXII,336.
Zie ook Caerte vander see - Noordpv. AI - Søkart.

Waldseemüller, M., Wereldkaart en Carta Marina (Ind. Oceaan) 1507 en 1516. XIV, 12. - Vergeleken met de oudste Holl. Wereldkaart. II,197,199*,202*,203*,204*; V, 35,38*,48*,51*,53*,58*. - Zie ook Marco Polo - Noordpv. AII - Wereldkaart.

Walkendorp, Erik, Aartsbisschop van Trondhjem, uitbreider van het leeskaartboek van Boti (Baardsen). XVII,237.

Walvischvaarten en Overwinteringen (Jan Mayen en Spitsbergen) in het hooge Noorden, 1633-1635. Zes texten, uitg. d. l'Honoré Naber, bespr. XX, 289*,291*,293*. - De Ruyter, Journalen, ter walvischvaart, 1633 en 1635, hs. XX,290. - Joerdernaal van onse groenlantse reise met de Groene Leeu, 1633. XX,295 en 1635. XX,299. - Jacob Segersz., Overwintering op Jan Mayen en op Spitsbergen, 1633, 34. XX,297, 298. - Idem van Andries Jansz., 1634, 35. XX,298. - Gedenksteen op Jan Mayen, voor Outgert Jacobszoon van Grootebroek en zijn makkers (alle 6 namen hier genoemd) door de ‘Nautilus’ geplaatst. XX,300,302*,303*,304. - Schipbreuk van Dirck Albertsz. Raven, 1639. XX,295. - Citaat over walvisschen uit Olaus Magnus. IX,252; XVIII,352*.

Waterrecht, zie Caerte vander see.

Weert, Roeland. XIII,104.

Weert, Sebald de, Kapitein op het schip Het Geloof, door de Straat van Magellaan en terug, zie aldaar; bijzonderheden over zijn leven en familie. XIII,101. - X, 218; XVII,103; XXIV,349.

Wereldkaarten. - Maura, 1458. - Waldseemüller, 1507. IV,261. - Ruysch, 1508. I,297; IV,262*; XX,53*,54. - Corn. Aurelius, 1514 en (1535), zie op Seversz. - G. Mercator, 1538. IV,261; 1569. IV,264, 265*,319,324; XVIII,275. - Ortelius, 1570. IV,265; XX,283,288*. - R. Mercator, 1587. IV,266*; IX,276*. - Plancius, 1590. IV,319,322*; 1592, IV,321; 1594, IV,321,322*; IX,273*,276*. - Merula, 1605. IX,274,352. - Van den Ende, 1606. XIII,170 noot. - Hessel Gerritsz., 1613, XIX,91,98,102,103,107. - In Almanak van J.B. Auxstruies, 1616. T. I,191. - Eliud Nicolai, 1619. XIX,96,103,104*, 105*. - Keppler, 1630. XVIII,287*. - Zie bij Noordpoolvaarten.

Wheler, zie Spon.

White (Witte), John, teekent in Virginië, land en bewoners, door De Bry aangekocht. XXIV,333,334. - Oorspr. teekeningen in het B.M. XXIV,335 noot.

Wieder, De stichting van New-York, Juli 1625, bespr. XIV,313. - Zie ook Lion Cachet en in I.

Willemsz., Corn., stuurman, 1544. XX,158.

Willemsz., Govert. Twee zeevaartboeken: Klein zeevaertbouck (geen ex. bekend). T-VIII,256,259,260. (Herdruk van het oude) re Leeskaartboek van Wisbuy, 2 dr.r Voorbeelden der fouten door Waghenae. aangegeven, T. VIII,261. Uitgaven ws. tusschen 1587 en 1594. - Het Groote zeekaertboek. Die Caerte van de Oost ende West Zee. Harlinghen, By Peeter Janszen voor Corn. Claesz., 1e dr. 1587, ws. 3e uitg. na 1594. T. IX,69,70*,72. - Uitgebr. uitg. van het oude Leeskaartboekje. - Aanmerk. daarop van Waghenaer en Veen, T. IX,72,77*. - Zie ook Caerte vander see, op Søkartet en Noordpv. AI.

Wimmanus, Nicolaus, Lat. reisverhaal van Danzig uit; oudste beschr. van een bezoek aan Amsterdam, 1573. X,146,148.

Wisbuysche zeerechten, leeskaartboeken, zie Caerte vander see - Damme.

Wit, F. de, zijn Stedeboek, de kaarten beschr. en vergeleken met die van anderen. XXIII,353.

Witsen, Nic., Kaart van de Kaspische zee, 1665. XXII,348. - Noord- en Oost Tartarije, 1692 en 1705. III,84. - Zie ook Scheepsbouw.

Wonderlijcke historie van de Noordersche landen, zie Olaus Magnus.

Wright, Benj., kaartgraveur, 1599. XV,175; XVIII,326,329*.

Yk, Van, zie Scheepsbouw.

Ysebrandtz. den Drom, Nicolaas, schipper op Het Geloof. XIII,126.

Zarate, Aug. de, Conqueste van Indien. Historie van Peru. Amst., Corn. Claesz., 1596 en 1598. XVIII,322.

Zee-hanen (= helden): Magellaen, Draec, Candish, een Hollander vaillant (Olivier van Noort). XIX,145,146*.

Zeerechtboek. Zie Govert Willemsz. en Caerte vander see, bij Waterrecht.

Zeereglement van Peter de Groote, 3 uitg. van 1720, wv. een met Russ. en Nederl. tekst, en latere uitg., vergeleken en bespr. XIII,220,223*; XXI,57.

Zeno, Nicolò en Antonio, Reisverhaal van c. 1390-1405, in 1558 uitg. XX,345. - Hun reisbeschrijving over Frisland. XVII,237; XX,346, kaart uit een Ptolemaeus-uitg. van 1561. XX,347*.

Zigler, Jacob, Kaart, 1532. II,277.

Zigler, Ph., Verkorte uitg. der 9 deelen van de Gr. Reizen van De Bry, 1617. XXIV, 350,351.

Zuren, Jan van, burgemeester van Haarlem, zijn voorrede en gedichten bij Adriaen Gerritsz., Zeevaert, 1588, afgedr. II,115.

III
Topographie - Stedenboeken en verwijzingen naar landen, plaatsen, enz.

Veiling van Oude Nederl. topographie bij F. Muller uitv. bespr. T. IV,230.

Collyn, Is., Magnus Gabriel de la Gardie's Samling af äldre stadsvyer i K. Bibl. Stockholm, bespr. V,165.

Stedenboeken, zie Blaeu - Boxhorn - Braun en Hogenberg - Buffa - Janssonius - Maaskamp - Merian - Rademaker - De Wit.

Afrika, Bibliogr., zie I. - Kustbeschrijving naar Waldseemüller. V,49,51*, zie Diaz.

Afrika, Zuid-, zie Reizen - Van der Stel en ook in den Atlas van Vingboons. XXII,65.

Algiers, zie Corn. Anthonisz., 1542. - Scheepsafb., 1541.

Amacque land, zie V. d. Stel.

Amerika, zie Ablijn - Apollonius - Benzoni - De Bry - Eilanden der Verbeelding - Gonzalo - Gottfried - Las Casas - Le Moyne - Van Linschoten - Magellaan - May - Nieuw-Nederland - Ottsen - Tatton - De Balbian Verster - Waldseemüller, V,53* - - White - West-Indië - Mexico - Chili enz. in den Atlas van Vingboons. XXII,63,64, 65. - De Zarate - Zigler.

Amsterdam, zie Corn. Anthonisz. - Bast - Balthasar Florisz. van Berckenrode - Wimmanus.

Amsterdam, Fort, zie Nieuw-Nederland.

Anian, Straat, bestaat niet. XIX,98.

Antwerpen. Teekeningen op A. betrekking hebbend. T. IV,237. - de op blz. 230 vermelde plattegr. in houtsnee van Antw., 1544, d. Cornelis Anthonisz., bestaat niet. - Gezicht op A. Houtsnee, 1515. XVII, 44. Zie Cock - Vrients.

Apaculpo, zie Boot.

Arnhem, zie J. de Beijer.

Atlantische Oceaan. XX,288*.

Australië, zie Zuidland. - Ook XXII,347.

Azië, Oost, en een deel van Amerika, zie Tatton. XIV,73. - Kaarten van Vingboons. XXII,66. - Zie ook Indië.

Baixos de India, zie Droogte.

Batavia, zie Cuyck - Vinckeboons Jn.

Beieren. Bayerische Landtafeln, 1568, zie Apianus.

Beverwycker meer, Caerte van de, 1608, zie Cardinael. XXII,74.

Brabant, Platteland van, zie Bossius - Galle.

Brandaan, Sinte, zie Eilanden der verbeelding.

Brazil, zie Eilanden der verbeelding.

Brazilië. Braziliaansche kust... Geteek. kaart op perk. c. 1590 (reis van Cavendish). XIV,72. - Onbekende kaart van Phil. Vinckeboons, 1637. XXII,57,64. - Groote wandkaart van Prins Maurits (uit Barlaeus, Res Brasiliae, 1647). Versch. uitg. - Enkele prenten in 1664 uitg. d. Clemendt de Jonge. XIX,225. - Gravures bij deze kaart behoorend, met bijschriften in dichtmaat, afgedrukt. XIX,226. - Kaarten van Vingboons, XXII,64. - Zie ook Lery - Marggraf - Post - Staden van Homborch.

Busbeke, kasteel, zie Du Plouich.

Cadix, Haven van, zie Caert-thresoor. XVIII,294,323*. - Scheepsafb.

Cambodja, zie Gaelen - Geschiedenissen - Oost-Ind. Comp.

Canarische eilanden, zie Van der Does - Van Linschoten. XX,287. - in De Bry, 1600. XXIV,348.

Cathay, zie China.

Chili, zie Amerika.

China, zie Bontekoe - Marco Polo - Mendoza - Peres de Andrada - W. van Ruysbroeck.

China en Cathay, zie Magellaan - Noordpv. BI.

Congo, zie Pigafetta.

Damoiselle Marguerite, zie Eilanden der verbeelding.

Delfland, De oude kaarten van. XXIII,195. - Zie Been - Flor. Balth. v. Berckenrode - Crucqius - Van Deventer.

Delfshaven, zie J. van de Velde.

Delft, zie De Haan - Romeyn de Hooghe.

Denemarken, zie Arnoldus Nicolai - Knudsen - Saxo.

Diemermeer. Kaart, 1621, zie Cardinael.

Dollart, kaartje van het verdronken land in den. T. VIII,79.

Droogte van de Jodin (Baixos de Iudia), plaats van de schipbreuk van de S. Jago, 1586, in het Caert-thresoor, tekst afgedr., ontleend aan Linschoten. XIII,79*; XVIII,296*,297; XIX,308. - IV,290.

Duitschland, zie W. Jansz. Blaeu - Rum. Mercator.

Duivelen eiland, zie Eilanden der verbeelding.

Eilanden der verbeelding, zie in II.

Engeland, zie L. de Heere. - Waldseemüller. V,58*.

Enkhuizen. Westerkerk, T. VI,150*. - Plattegrond, 1577, zie Waghenaer.

Escuriaal. XIX,317,318*.

Europa, zie Corn. Anthonisz. - Cornelis Doetsz. - Plancius - Waghenaer.

Eustatius, S., zie Caerte vander see.

Florida, zie Le Moyne. - Thevet.

Franeker, Gezicht op, zie Bast.

Frankrijk, zie W. Jansz. Blaeu - Erpenius - Hendr. en Herman vander Hem - Le Moine de l'Espine - Van de Putte.

Friesland, zie Bossius - Geldenhauer.

Frisland, zie Eilanden der verbeelding - Zeno.

Gelderland, zie Bossius - Corn. Claesz. - Van Deventer - Pontanus.

Gent, zie J. de Buck - Horenbault.

Gomera, zie Van der Does.

Groenland, zie Barentsz. - Boti - Lyschander - Noordpv. DVII, IX,354*. - Ontdekkingsreis - Walkendorp.

Groningen, zie Haubois.

Haarlem, Stadsgezicht, zie Saenredam.

Harlem (U.S.A.), zie Acten.

Heilige Land, zie Jeruzalem.

Henegouwen, zie Corn. Claesz.

Holland, zie Aitzinger - W. Jzn. Blaeu - Van Deventer - Knuth - Van Langeren - Saenredam.

Hoorn, Kaart van de lijnbaan, 1560. XX,149 noot.

Ieperen, zie Yperen.

Ierland. Kaart uit Ortelius in Caert tresoor, zie Giraldus Cambrensis.

Indië, Ned.-Oost. - Kaarten van het octrooigebied d. O.-I. Cie, van Vingboons. XXII, 331,339,344. - Weg naar, oude kaarten. XXII,349. - De oude weg om de Kaap, zie Lion Cachet. - Zie ook Marco Polo - Waldseemüller.

Indië- Voor, zie Rogerius.

Indië- West, kaarten van het octrooigebied der W.-Ind. Comp. XXII,55.

Indische Oceaan, zie Corn. Doetsz. - Marco Polo - Rum. Mercator - Ptolemaeus - Schoner.

Italië, zie W.J. Blaeu - Erpenius - Lipsius.

Jan Mayen-eiland. XX,302*,303*. - Zie ook Walvisschen.

Japan, zie Adams - Mahu en De Cordes (deel III), bij Magellaan. - Zie ook XVII,319.

Java. XVIII,325*,329*.

Java Minor = Sumatra, zie Marco Polo - Mercator.

Jeruzalem, zie Kuynretorff - Van der Linden.

Kaspische zee, zie Struys - Witsen.

Kleef, 1602. XIX,313*.

Kortrijk. T. I,142.

Laos, zie Louweland.

Lapland en Willoughbiesland, 1596. XVIII,254*.

Levant, zie Tochten.

Lillo, Gezicht op, zie Storck.

Louweland, zie Geschiedenissen - Oost-Ind. Comp.

Maasmond. 16e en 17e eeuwsche kaarten. VII,145.

Madagascar, zie Schoner. XIV,14.

Magellaan, Straat, zie aldaar.

Maida, zie Eilanden der verbeelding.

Malacca, Strate van, 1640. XXII,339.

Manhattan-eiland. XXII,63.

Marokko, zie Matham.

Mexico, zie Amerika - Boot.

Middellandsche zee, zie Barentsz.

Mongolië, zie Cartini. - Ruysbroeck.

Moscou, zie Massa.

Namen, zie Corn. Claesz.

Nassau, Fort, zie Van Rijen.

Nassau, Straat, zie Waygats.

Nederland. - Oudst bekend kaartje, 1357. XXII,332. - 5 versch. oude kaarten van Nederl. gemeenten, zie Corn. Claesz. - Zie ook W. Jansz. Blaeu - Guicciardini - Waldseemüller.

Nieuw-Amsterdam. XXII,63.

Nieuw-Nederland. Kaarten van Vingboons. XXII,63. - Zie ook Crijn - Documents - Harlem - Van Hulst - Manhattan - Nassau - de Rasière - Van Rijen.

Nieuw-York, zie Cortelyou - Wieder.

Noord-Holland. Catalogus van de tentoonstelling Holland's Noorderkwartier, bespr. VI,319. - Kaarten uit den oosthoek van West-Friesland, 16e eeuw. XX,149 noot. - Zie ook Bilhamer - Saenredam.

Noordkaap. Zie Caert-thresoor. XVIII,295*, 329*.

Noordpoolland, zie Noordpoolvaarten.

Noordsche landen, zie Olaus Magnus.

Noorsche stede-afbeeld., Vijf, 17e eeuw. XIV,75.

Noorwegen, 1602. XIX, 313*. - Zie ook Arnoldus Nicolai.

Nova Francia, zie Eilanden der verbeelding.

Nova-Zembla. 18e eeuwsche bibliogr. aant. XIX,110. - Het Nova-Zembla verschijnsel. VII,120; XVIII,278. - Dobbelsteenen. IX,356. - Tollen's gedicht. XX,62. - Jan Huygen in de ton. XX,355. - Kaarten. IX,244*, 245*; XVIII, 252*,342*. - Zie Lasor - Noordpv. en in I.

Nyenborghs hofstede (bij Groningen), 1634. Afb. op den titel. A. IV,221.

Oostland, zie Corn. Anthonisz. - Cornelis Doetsz. - Cornelis Nicolai.

Oost-zee, zie Govert Willemsz.

Papagaaienland (Psittacorum regio), op 16e eeuwsche kaarten. XIV,10,11*,13*,15*. - In een Italiaansch nieuwsbericht. XIV,9, 14.

Pape-Janslanden, (c. 1506). I,137*. - Zie ook De Hese.

Peru, zie Apollonius - Zarate.

Pico, del, eiland, zie Geschiedenisse.

Pines, het eiland der vruchtbaarheid, versch. uitg. in het Nederl. Amst., Jan Stichter, 1638; tekst afgedr. XIX,321,377.

Pinguineilanden, XIII,131.

Poitiers, de ‘pierre levée’. IV,72*.

Poolkaarten, zie Noordpv.

Portugal, 1507. V,38*.

Ratteneiland, zie Eilanden der verbeelding.

Rusland, zie Bruce - Van Kinsbergen - Tartarye - Zeereglement.

Rijnland, zie Flor. Balth. van Berckenrode.

Samoyeden landt, zie Hessel Gerritsz.

Sas van Gent, Kaart van 't beleg van, 1645. zie Balth. Flor. van Berckenrode.

Scandinavië, naar Ptolomaeus en Waldseemüller. V,45.

Schelde, De loop van de, 15e eeuw. XV,154.

Schieland, zie J. Vingboons.

Smeerenburg, bij Spitsbergen.

Spaarndammerdijk onder Houtrijk, kaartje, 1457. XXII,332.

Spanje, 1507. V,38*; 1570, zie W. Jansz. Blaeu - Clusius.

Spitsbergen, zie Edge - Hessel Gerritsz. - Lasor - Noordpv. DVI, DVII - Walvisschen, en in I.

Stadsprofiel afgeb. in Rolevinck, Fasciculus temporum, 1482. IX,185*.

Sumatra, 1620, zie Hessel Gerritsz. - Marco Polo.

Suydersee, zie Caerte vander see.

Tartarye, zie Witsen. - Kaartje. XVIII,342*.

Terschelling, zie Cardinael.

Utrecht (stad). Oude kaart in houtsnee. T. IV,230. - Zie ook De Beijer - Versteegh.

Vera Cruz, zie Boot.

Virginië, zie White.

Visch-eiland = Hope-eiland = Witcheslande. IX,342*,351,355. - Zie Noordpv. DVII.

Vlaanderen, zie Balth. Fl. van Berckenrode, - Bossius - Corn. Claesz. - Van Hulthem - Kaerius - Le Bourgeois - Sanderus.

Vlaenderen (Maida), zie Eilanden der Verbeelding.

Waygats. IX,246; XVIII,298*. Zie Caert-thresoor en Noordpv.

Willoughbiesland, zie Lapland.

Witte Zee, zie Waghenaer.

Woerden, zie Van de Velde; 't Hooghe Heymraedtschap van, zie Justus en David Vingboons.

Wognum, Land bij. Brussel, 1520. XX,149 noot.

Yperen (stadpslan), zie Destrée en Thevelin.

IJsland, zie Groenland.

IJszee, zie May.

Zuiderzee (en het Kanaal door Holland op zijn smalst). V,261.

Zuidland, zie Roggeveen - Tasman (enz.).

Zulte, Kasteel, zie Du Plouich.

Zwitserland, zie Merian.

Aarle, Arnout van, zie Arlenius.

Abbenbroek, zie Kloosters.

Abbing, F.A., zie Graveurs II.

A.B.C. = Corn. Adriaensz. Boomgaert?. XV,20.

Abdoel Azis, secretaris van den Marocaanschen gezant te Amst., 1609. XVII,307.

Abdijen, zie Kloosters.

Abecedaria

ABC-boekjes en -plankjes - Haneprenten - Alfabetten

Algemeen. - Het Abecedarium als algemeen verbreid leerboekje. XVI,17,191,225,295. - Toegestaan bij het onderwijs, 1619. T. V, 3. - Perkamenten leerboekjes. XII,145, 162*; XIII,6; XVI,136; XVII,65,72*, 161; XVIII,8; XX,1. - De haan op het ABC. XII,161; XVI,235*,236*; XX,121, 122*.

Grieksch en Latijn. - Gr. ABC. in Urbanus, Institut. Gr. gramm. Venetië, Aldus, 1497. XVI,18*. - Gr.-Lat. Abecedarium van Io. Frobenius, 1518. XVII,74,75*,76*,77*. - - Latijn. Kath. ABC-boekjes uit de 15e en 16e eeuw. XII,145; XVII,65,67*,70*,161. - Het primitieve abecedarium (CA 1). XII 148, 162*. - Herdruk, Haarlem, Enschedé, 1768. III,24. - Liturg. fragm. (vervolg op ABC (CA 1174). XII, 149. - ABC in blokdruk (Coster). XVII,220. - Alphabetum Sacerdotum. Parijs, J. Petit, c. 1500. XVI,27*. - Idem. Utrecht, J. Berntsz. XVI,28. - In Aldus Manutius, Institut.

gramm. Dev., Th. de Borne, 1512. XVI,19,20*,22*,25*. - Ibid., 1510. XVI,24. - 16e eeuwsch donaatfragm. m. muziek. XII,146,162*. - Abecedarium (Et introibo). Leiden, Jan Seversz., XII,152,162*. - Abecedarium. Leiden, Peter Jansz., (c. 1530). XII,150,162*. - Lat. Abeced. in Engeland gedrukt, 16e eeuw. XVI,193*. - Abeced. Antw., Joannes Withagius, m. 16e eeuw. XII, 154,162*; XVII,162. - Institutio christ. religionis. Lübeck, Io. Balhorn, 1553. XVI,227*,228*. - Lat. ABC. van 1609. XVI,229. - Lat. Västerås, Joh. Rudbeck, 1621. XVI,238.
Zie ook Benedicite - Confiteor - Dominus quae pars - Et introibo.

Nederlandsch. - Zestiende-eeuwsche ABC-boeken in Nederland. XVII,161,165*, 168*,169*,170*. - Gheestelycken ABC van Cornelis Crul. Antw., 1543. T. V,252. - Emder Bedingen, het oudste Prot. ABC boek. Emden, Nic. Biestkens (c. 1561); latere druk, Amst., N. Biestkens, c. 1582. XVII,161,165*,168*,169*,170*. - Gheestelyken ABC, getogen uit de psalmen van David. Antw., 1564, T. V,252. - Jacob Pamer, Het ABC der Kersten Broeders. Leuven, Jan Boogaerts, 1568. XVII,173*,175*. - Coornhert, ABC oft Materieboeck. Antw., Silvius, vóór 1570. VII,327. - Het protestantsche ABC. Fragmenten op perkament; 11 versch. drukken, waarbij: Delft, Jan Andriesz. c. 1600; Alkmaar, Simon Cornelisz (Brekegeest), c. 1650; Alkmaar, Gerrit Welhem, c. 1700; Hoorn, Adriaan Beverwijck, 1704. XII,157,162*. - Vervolgboekje (Ned.). XII,161,162*; XVII,72. Alphabet uit een Mechelsch schoolboek, begin 17e eeuw. XV,268*. - ABC op perkament. Utrecht, Herman Borculo, 1627. XVIII,101,102*. - Censuur op te Antw. in de 17e eeuw gedrukte ABC-boeckskens. T. V,12,13. - Haneprent, Zaltbommel, Noman. XX,122*. - Van Alphens ABC boekje. Utrecht, 1871. VI, 356.

Duitsch. Geen oudere dan uit de 16e eeuw en alle Protestantsch. XVI,225. - P. Hennig, Alte Fibeln, bespr. XVI,225. - Drukkers van Duitsche Abeced. XVI,226. - Caspar Buckwitz, Silben-Buchleyn, 1527. XVI,225. - Val. Ickelsamer, Die rechte weis lesen zu lernen. Marburg, 1534. XVI,225. - Teütsche Kinder Tafel. Neurenberg, Jobst Gutknecht, 1534. XVI,226*. - ABC. Neurenberg, 1537. (hierin voor het eerst een haan). XVI,227. - Nederduitsch ABC-boek. Lübeck, Jürgen Richolff, 1565. XVI,229. - Fragmenten van Nederduitsche ABC-boekjes, 1583 en 1609. XVI,229. - Niederdeutsche Hahnenfibel. Hamburg, Hans Mösen, in verlegginge Hinrich Dosen, 1616. XVI,229. - ABC boekje. Bremen, Johan Wessel, 1616. XVI, 230*,233*. - Door Joh. Ballhoorn, Lübeck verbeterde haneprentjes in zijn Fibeln. XVI,235*,236*. - Zie ook XVII,162.

Engelsch. Het ABC in Engeland, Ierland, en Schotland, uit Henry Bradshaw, Collected Papers, en A.W. Tuer, History of the Horn-Book, 1897. XVI,191. - Engelsch ABC van c. 1400, hs. XVI,192*. - Engelsche drukkers van Abecedaria. XVI,194. - ABC. Latijn en Engelsch. Londen, Thomas Petit, c. 1538. XVI,193,194*. - Abeced. London, William Powell, 1547. XVI,195,196*. - ABC. London, Richard Lant, 1547. XVI,196. - Abeced. London, John Day, 1553. XVI,197. - ABC. Dublin, Company of Stationers, 1631, 1641, 1652. XVI,198*. - ABC. Glasgow, 1852. XVI,190.

Fransch. - Het Abeced. in Frankrijk. XVI,26; XVII,220. - Abeced. in Fransche getijdeboeken. XVI,26. - Introduction pour les enfants. Antw., 1540. (ook Grieksch en Hebr.). XVIII,161,163*,166*,167*,168*; XX,65. - ABC des Chrestiens, in Heures à l'usage de Rome. Paris, Guill. Merlin, 1553. XVI,29*,30*. - L'ABC, ou instruction pour les petits enfants. Antw., Chr. Plantin, 1558, T. V,243; XVIII,97. - ABC et sept pseaumes. Antw., Plantijn, 1567. XVIII, 97. - Abeced., toegeschreven aan Guill. de Lanoue. Parijs, c. 1580. XVI,28. - Abeced. op perkament. Rouen, P. Seyer en Behourt, 2e helft 18e eeuw. XVII,72*.

Scandinavisch. - Abecedaria in de Scandinavische landen. Finsche, Stockholm, Ign. Meurer, 1629; Runen-ABC-boeken. Stockholm, Joh. Bureus, 1611-1624, e.a. boekjes; Zweedsch. Västerås, Joh. Rudbeck, 1621. - Deensch. Kopenh., 1731. Lapsch ABC-boekje. Stockholm, 1619 en later. XVI,237,240*,241*.

Spaansch. - ABC-boekjes heeten in Spanje Catón. XVII,241. - Moderne Spaansche uitg. XVII,242*.

Andere talen. - Gothisch ABC (uit wonderl. Historie van de Noordersche landen). XIX,224*. - Alphab. ebraicum. Franeker, Radaeus, 1587. XV,100. - Het alfabet in 12 talen, d. Guil. Postellus, 1538. (Hebr., Chald. (oud en nieuw), Samarit., Arabisch, Indisch (Abyssinië), Grieksch, Georgisch, Tzerviana, Illyrisch, Armenisch, Latijn). XVII,321,323*,327*. - Alphab. Barmanum et Romanum, 1776. XVII,329*,331*. - Alphab. Armenum, 1784. XVII,330,332*,333*. - Verbreiding van het

ABC door de Propaganda. Veertien versch. talen, uitg. d. J.Chr. Amadutius. Rome, 1629-1784. (Aethiopisch, Arabisch, Armeensch, Bramaansch, Chaldeeuwsch (oud), Chandeeuwsch, Coptisch, Etruskisch, Grieksch, Hebreeuwsch, Iberisch, Illyrisch, Malabaarsch, Persisch. XVI,295, 297*,299*,301*,303*.

Plankjes. - (Horn-Book, Battledore Book) in Engeland in gebruik. XVI,199,200*,201*. 202*,203*. - ABC-bordje in de Nederlanden. Dordrecht, H. Walpot, (c. 1740). T. V,11; XVI,202*.-

Penningen. ABC-penningen zie Rekenpenningen.

Abel van der Coulster, 1512. XXIV,231.

Abelin, Joh. Phil., zie Gottfried bij Aardrijksk. II.

Ablijn, Corn., zie Aardrijksk. II.

Abo. - Zie Bibliotheekw. IV.

Abstemius, Laur., zie Homerus.

Academia, Illustris, Lugd. Batava id est virorum icones, etc., 1613, en latere uitg., zie Meursius en Portretten.

Academie d. jonge practicyns, 1765, zie Kersteman.

Academie der wetenschappen ende Letterkunde binnen Brussel, 1778, zie Boekdr. VIII.

Acoley-krans, Blaeu, over het boeck Konincklick Memoriael. Rotterdam, Abr. van Homrigh, 1649, gedicht geheel afgedr. X, 353*.

Acosta, José d', zie Aardrijksk. II.

Acrimati, Prospero, uit Ufedio, zijn Cato-paraphrase en -parodie. XVI,249.

Acronius, Ruardus, pred. te Leeuwarden, 1583. X,116.

Acta Acad. Lovaniensis contra Lutherum, zie Postinc.

Acta primi Concilii Pisani, 1509 en Concilii Sinensis, 1523. Parijs, 1612. XX,90.

Acta Wormacensia, zie Karel V, Edictum Imp.

Acten, Oude Holl. (Archieven van Harlem, U.S.A.), zie Aardrijksk. II.

Acten van den vredenhandel gheschiet te Colen, Leiden, Silvius, 1580. VII,323.

Acton, Lord, zie Bibliofilie II.

Adam, Den Ouden, zie Postinc.

Adam Pastor, zie Roelof Martens.

Adam van Bremen, Hamburgsche kerkgeschiedenis, 11e eeuw. IV,260; XX,54. - Zie ook Noordpv. AII bij Aardrijksk. II.

Adamnan, Leven van S. Columbaan, hs. c. 713. X,194.

Adams, William, zie Aardrijksk. II.

Adamsz., Iohannes, zie Boekdr. VII.

Aderlassbüchlein, zie Inc. III.

Adriaen de verlichtere, zie Miniaturen.

Adriaensz., Claes, van Adrichem, koopman te Delft, c. 1586. zie Aardrijksk. II.

Adriaenssen, Cornelis, van Dordrecht, minnebroeder binnen Brugge, Historie van de Geeselaer, enz. 1e dr. 1576. VII,326.

Adriaensz., Corn., zie Boomgaert.

Adriaensz., Dirck, zie Valcooch.

Adriaensz., Jacob, zie Boekb. III.

Adriane de boekbinder, zie Boekb. III.

Adrianus VI, Condemnatio doctr. librorum Lutheri, zie Postinc.

Aduard, zie Kloosters.

Aegidius Aurifaber, oorspr. verzamelaar van Speculum Exemplorum? T. II,291.

Aegidius Delfus, eind 15e eeuw. IV,132.

Aegidius Suchtelensis, niet de schrijver van Elegantiarum XX Praecepta, doch een schooljongen. XV,1.

Aegidius (Gillis), Petrus, 1481-1533, stadsgriffier te Amst. Antw., 1512. XII,51. - Zie ook Agricola.

Aelbrechtsz., Gysbrecht, kettersch kleedermaker te Delft, 1528. XVI,187.

Aelst, Frans van, e.a. zie Papier II.

Aenhangzel of eenige byvoeghzels aangaande het openbaar gebruik van de vrijheyt van spreeken, 1679, zie Klinckhamer.

Aerdich, Julius van, 1532. XIII,329.

Aernd de boekbinder, zie Boekb. III.

Aernout van Aarle, zie Arlenius.

Aerts, Henrick, van Boxstel, zie Van Bocstel.

Aertsz., Hendrick, zie Graveurs II.

Aertsz., Jacob, zie Colom.

Aertsz de Jonge, Pieter, 1611. XVIII,288.

Aeschylus, zie Gorter.

Aesopus, Les Fables et la vie d'Esope. Antw., Jehan Bellere, 1561. T. V,249*. - Dat wonderlicke leuen Esopi, met syn ghenuechlijcke Fabulen (met werk van Avianus, Alfonsius, en Erasmus). Rees, Derick Wylicks van Santen, 1585, 1586. XIV,78. - Uitg. van 1620, Antw., Hier. Verdussen. T. V,17. - Fabelen. Portugeesche vertaling te Batavia gedrukt in 1672. II,244. - Fables, vertaling van John Ogilby. De uitgaven van 1651, 1661 en 1675 vergeleken. VIII,229,231*. - De uitg. van 1665 bespr. VII,278. - Fabel van de kikvorschen, die om een koning vragen. Bewerking van Smijters. VII,232; van Firminus Trotereus. VII,369; Ogilby. VII, 280; in een pamflet van 1673. VII,161,275; VIII,53,238. - Zie ook Ferreira - L. Valla - Esopus bij Inc. III - Postinc.

Aexmelin, zie Exquemelin.

Afcoemste, Dit is die, en de Genealogie der Hertoghen... van Brabandt. Antw., Jan Mollijns, 1565. XVII,53.

Afferden, Van, zie Apherdianus, bij Onderwijs II.

Affiche, zie Tentoonstellingen.

Afflichem, zie Kloosters.

Aflaten

Twee op eenzelfde blad, gedrukte aflaten hebben bij gelijken inhoud veelal verschillende zetsels. Verklaring daarvan. XXIII,338.

Caligis, Heynr. de, Tractatulus sup. materia indulgent. Delft, Henr. Petri Lettersnider, 1508. A. I,80.

Aflaatbrief van Paus Clemens V aan de St. Bavo te Haarlem, 1309. XV,289.

Aflaatbrief van Sixtus IV voor den strijd tegen de Turken. München, 1482. In hout gesneden. VI, 204; XI,293.

Twee geschreven aflaatbrieven van Roland van Keulen, provinciaaloverste d. Keulsche minderbroeders, 1487, en van Anthony Campo, 1475, aan de Broederschap van Sint Franciscus te Utrecht. XIII,54,55.

Negen bekende aflaatbrieven van de Parijsche minderbroeders, allen te Gouda gedrukt bij den drukker van den Aflaatbrief van Raymundus Peraudi van 1486. XIII,58.

Aflaatbrief van Innocentius VIII tegen de Turken, uitg. d. R. Peraudi. Gent, A. de Keysere, 1487. XXV,103.

Aflaatbrief van Robertus Gaguinus voor de Trinitariers. (Hasselt, Peregrinus Barmentlo?), 1487. XII,293; XIII,136. - Idem. Aalst, Theod. Martini, 1491. XIII,135*. - Idem, Gouda, Collaciebroeders, 1496. XII,289; XIII,136. - Aflaatprentje in verband daarmede. XIII,136.

Aflaatbrief van Bernardus de Rechaneto, 1488-1489, voor de Minderbroederschap van Parijs. XIII,56.

Aflaatbrieven van Alfonsus de Losa, voor den wederopbouw van het afgebrande hospitaal maioris te Santiago de Compostela. (Antw., Theod. Martini Alost.), 1497. XXIII,337,338*.

Aflaatbrieven van Raymundus Peraudi voor den strijd tegen de Turken. (Rostock, Fratres vitae communis), 1502. 3 drukken. VI,161*.

Aflaatbrief van Ricoldus Gherardi. Deventer, Richart Pafraet, c. 1508. XIII,55. (CA1117a, NK3802).

Aflaatbrief van Leo X voor het H. Geest-hospitaal in Sassia te Rome. (Leuven, Theod. Martinus Alost., 1514). XXII,134,136* (NK3281).

Aflaatprent voor een N. Ned. S. Franciscus broederschap, niet vóór 1503, 1 Nov., XIII,54.

Aflaatprent van Leo X (niet Julius II), na 1513. (Birgittinensen?). XIII,41.

Aflaatprentjes, XIII,42,58,136.

Portiuncula-aflaat door Paus Bonifacius IX in 1397 aan Haarlem geschonken. XV,290. - Strijd over dezen brief, c. 1470. XV,290; door Sixtus IV hernieuwd, 1472. XV,291. - Opnieuw door Innocentius. VIII, 1490. XV,292. - Bonifacius IX herroept in 1402 alle volle aflaten welke hij verleend had. XV,290. - Martinus V bewerkt dat op het Concilie van Constanz in 1418 alle vóór 1378 verleende aflaten nietig werden verklaard. XV, 293. - Latijnsche tekst ‘Met die wapenen’. (Leiden, Hugo Jansz. van Woerden, 1505). XV,294,306*. - Twee exx. met de wapenen gekleurd door Cornelis, den tweeden knecht bij Laurens Coster. XV,297. - Lotgevallen van een derde ex. XV,298. - ‘Copie uit de bullen’ in Summa der alder volcomelijkste aflaet. (Leid., Hugo Jansz. van Woerden, 1504), tekst afgedr. XV,300. - Verloren plano-drukken van ‘brieve van onse afflaet’ door De Hasback, 1502. XV,303,306. - Die Historie van den aflaat. (Verkorte tekst afgedr.) XV,304. - Verklaring over de historische echtheid door Gaspar de Spoleto, 1476, text afgedr. en bespr. XV,307. - Lijst van kerken en kloosters, waaraan deze is verleend vóór 1402. XV,309. - Zie ook Grouwels - Postinc.

Afrika. - Zie Aardrijksk. III - Bibliogr. II.

A.F.W., zie Wouthers.

Agatha, S., zie Kloosters.

Aggere, Petrus de (Van der Hoop?), zie Aardrijksk. II.

Agnes, zie Kloosters.

Agnietenberg, S., zie Kloosters.

Agricola, Alexander, zie Muziek II.

Agricola, Joh., zie Postinc.

Agricola, Rodolphus, Latijnsche vertaling van Isocrates, Demonicea. V,231. - Eenige kleine werken verz. d. P. Aegidius. Leuven, Dirck Martens van Aalst, 1511. VI,6,174*. - Volledige werken in de uitg. van Alardus. VI.7. - Brieven aan Ant. Liber, 1471 en 1484. VI,9. - Uitg. zijner hss. door Alardus. VI,168. - Handschr. van De inventione dialectica aan Adolphus Occo geschonken. VI,168. - Dialectica. Leuven, Dirck Martens, 1515. VI,175. - Complete werken. Keulen, J. Gymnicus, 1539. VI,175,177*. - Zijn carmina. Deventer, 1485 en Zwolle, 1511. VI,176. - Aphthonii progymnasmata. Keulen, Soter, 1532. VI,176. - Handschriften zijner gezamelijke werken te Stuttgart. VI,178. - Zie ook Haio - Postinc.

A.I. Liederen met deze letters onderteekend. T. I,160.

Aitzinger, zie Aardrijksk. II.

Aken. - Zie Von Bilsen - Farbricius - Schatcamer.

Aktenschrijver, Een ootmoedig, gedicht, 1468. IX,230.

Alamire, Pierre, zie Van den Hove.

Alanus Magnus de Insulis (van Rijssel), Cisterciënser, † 1202. Opera moralia etc. studio C. de Visch. Antw., Guil. Lesteenius en Engelbertus Gymnicus, 1654; herdruk van Migne. XI,277. - Schrijver van De planctu naturae, Anti-Claudianus, Liber Parabolarum, etc. Ook van De sex alis Cherubim (vaak foutief toegeschreven aan S. Bonaventura). XI,275,276,280. - Schema hiervan met epiloog afgedrukt. XI,278.

Alardus Aemstelredamus, geb. 1494 of 1495. VI,7; X,216. - Bezoekt in 1509 de Lat. school te Alkmaar. X,217. - Vertrekt in 1513 of 1514 naar Leuven. III,17; VI,8. - Priesterwijding te Utrecht, 1517. VI,10; X,217. - Verbod om in Leuven voordrachten uit werk van Erasmus te houden. VI,89. - Verblijf te Amsterdam in 1523. VI,99. - Woont in 1542 te Utrecht, vertrekt in 1543 naar Leuven en sterft aldaar in 1544 (niet 1541). XIV,60; XII,56. - Grafschrift te Leuven. XIV,60. - Portret door Jacob Cornelisz. VI,103*. - Alardus en de abdij van Egmond. XIV,49. - Zijn bibliotheek in 1541 in brand gestoken. XIV,59. - Zijn betrekkingen tot Erasmus. VI,5,89. - Drie uitgaven van een gedicht op een Ecce homo van Johan van Scorel en een gedicht op hemzelven, besproken en text afgedrukt. III,17,18*,20*,21*; een vierde uitg. bespr. en text afgedr. III,209; dit gedicht (1530) later uitgebreid tot een uitvoerig gedicht op de Calvariënberg, drieluik van Jan v. Scorel in de Oude Kerk te Amst., 1532. VI,10. - Erasmi Bucolicon. Leiden, Balenus, 1538. XIV,55 noot, 58 noot. - In Foccones Phrysios, gedicht, afgedr. VI,170. - Uitg. van 2 werken van Corn. Crocus, Epistola, 1531, Piae precationes, 1532. III,19. - Lat. versjes van hem hierin. IX,172. - Uitg. van Marbodaeus, De gemmarum... formis. Keulen, 1539. XIV,51. - Bewerking van Augustinus, De Doctrina Christiana, m. aanteek. VI,13; XIV,51. - Bewerking v. de voll. werken van Agricola. VI,7,9.13,168. - Vertaling v. brieven van Theophylactus. Leuven? 1541. III,19; XIV,57*. - Gedichten hierin. XIV,85. - Gedichtje aan Haio Hermannus, c. 1529. VI,172; Epitaphium op dezen, 1541. VI,175. - Comploratio en Epitaphium op Pompeius Occo. XIV,55. - Gedicht over een legende van den H. Augustinus (verloren). VI,13. - Epitaphium voor Magdalena van Waardenburg, 1538. XIV,58. - Twee grafdichten op Meynard Man, 1526. XIV,50. - Praeconium Divi Nicolai. Utrecht, Herman Borculo, 1543. II,55; XIV,60. - Lusus et Tyrocinia. XIV,54. - Gedicht bij den dood van Claes Hillebrantsz., 1540. IX,163. - Epithalamion Damiani à Goës, 1538. XIV,56. - Gedicht bij een portret van Erasmus, 1538. V,227*. - Gedicht op den intocht van Karel V te Leuven, 1515. VI,7; IX,166. - Gedicht op het bezoek van Karel V te Amsterdam, 1531. VI,7. - Kerstzang, vóór 1531. Titel en inhoud bespr. en stukken text afgedr. IX,137. - Dood, koorts, en waarheid bezongen. XIV,85. - Brief aan S. Nannius, rector te Alkmaar, uit Keulen, 1529. VI,179. - Lat. vert. van een Grieksch gedicht van Erasmus, 1515, VI,13. - Geeft in 1538 en 1539 een jeugdvers van Erasmus uit, (Pamphilus), met eigen werk. III,209,210 - Zie ook Kloosters.

Alarmberichten, zie Rogstekers.

Alba amicorum, zie Autographen.

Albany. - Zie Bibliotheekw. IV.

Alberdingk Thym, zie Thym.

Albers en Rolfes, zie Graveurs II.

Albertanus Brixiensis, zie Inc. III.

Albertsz., Dirck, zie Raven.

Albertsz., Hendrik, zie Hoejewilt.

Albertus Magnus, Summa de Corpore Domini. N.-Ned. hs., c. 1470. X,8.

Albertusz., Martinus, zie Van Nievelt.

Alblas, J. Bij zijn 25-jarig jubileum als conservator aan de U.B. te Utrecht. IV,60.

Alchemie, zie Andriessen.

Alciati, Andreas, zie Postinc.

Alckemade, Henricus van, Jezuieten-missionaris te Amst., c. 1650. XII,136.

Aldus Manutius, Institut. gramm. Deventer, Th. de Borne, 1512. XVI,19,20*,22*,25*. - Venetië, 1538. XVI,24 noot. - Zie ook Abecedaria - Boekdr. VIII. - Postinc.

Aleander, Pauselijk legaat, vertaalt het edict van Karel V tegen Luther in het Fransch. XVI,164,167.

Alegambe, d', zie Bibliofilie III.

Alethaeus, Theophilus, Discursus politicus de polygamia, 1674 e.a. uitg. en vert. T. III,69.

Alewynsz., Simon, pastoor. I,52; II,58,59.

Alexander de Groote, zie Volksboeken.

Alexander Gallus (de Villa Dei), zie Inc. III - Postinc.

Alexander Mottensis, Hier., zie Postinc.

Alexander, Nat., Liber de scriptoribus, zie Handschr. II.

Alexandri, Johannes, Meppensis, zie Onderwijs II.

Alexandri, Lubbertus, Meppensis, zie Onderwijs II.

Alfabetten, zie Abecedaria.

Alferius, zie Brunel.

Alfonsius, zie Aesopus.

Alfonsus de Casarubios, zie Postinc.

Algiers. - Zie Aardrijksk. III - Nieuwst. II. (1541).

Ali Pacha, Brief aan Napoleon, over het plaatsje Parga, 1807. Text en bespreking. VII,110.

Alkemade, C. van, zie David Flud van Giffen.

Alkmaar. - Beschr. van een inval van een bende Gelderschen, 1517 (uit de Divisiekroniek). X,50. - Humanisten te Alkm. VI,8. - Bundel afkomstig van de Lat. school te Alkm. met hss. levens van vorsten en heiligen en eenige Alkmaarsche drukken. A. V,1; X,34,195. - Lied op het beleg v. Alkmaar; oudste druk, Delft, 1573; andere uitgaven. XV,197. - Papiermolen te Alkm. T. VII,98. - Zie ook Alardus - Adriaen Anthonisz. - Barth. Coloniensis - Corn. Drebbel - Theunis Jansz. - Metius - P. Nannius - Cl. Dz. Pet - L. Potterus - J. van Scorel - Ant. de Vrije (Liber) - A. Zilius - Bibliogr. II - Boekb. III - Boekdr. VIII - Onderwijs I.

Allard, Scheepsbouw, zie aldaar bij Aardrijksk. II.

Allard, C., zie Graveurs II.

Allart, J., zie Graveurs II.

Alleman, Hans, zie Papier II.

Allen, P.S., Uitg. der brieven van Erasmus, necrologie. m. portr. XXII,1*.

Almanakken - Prognosticatiën

Zech-Du Biez, Les almanachs belges, étude bibliogr., bespr. T. I, 140,293.

Caullet, Une collection d'almanachs placards (1570-1786). Essai sur l'histoire et le commerce des almanachs à Courtrai, bespr. T.III,282.

Voor de Cisiojanus (Cis), zie ook Heiligenkalenders.

Almanak (fragment) in plano. Leiden, P. van Balen, 1540. A. IV,65.

Almanakken-trust. Antw., Plantijn, 1558 en in 1642 tusschen Antw. boekv. T. V,216.

Almanack voor 1697. T. I,194; 1699. T. I,195.

Almanack van Luylecker-landt, 1692. T. I,194.

Amsterdamsche Comptoir-almanack, 1611. VII,34.

Antwerpsche almanakken, verz. A. van Havre, 1569-1699. T. I,188; - 18e eeuw. T. I,195.

Antwerpsche plak-almanakken, 1588-1640. T. I,185; 1562-1607. T. I,195.

Auxstruies, Almanach, ou Iournal, p. 1616. Antw., A. Verhoeven. T. I,191.

Blecquemerius, Petrus, Alm. voor 1631, 1632. T. I,186.

Brakel, Wilhelmus van, Prognosticacien ende alm. op 1565. Deventer, Symon van Steenbergen, 1564. XII,253.

Buillon, Gillis van, Plak-alm. voor 1562. T. I,195.

Bye, Cornelis de, Alm. voor 1690. Antw. T. I,194.

Calendarium sillabatim ediscendum, zie Cisiojanus.

Calengier, zie Seversz.

Chronijck Alm. ofte Journael. Amst., Corn. Claesz., 1586. XIX,261*,262. (Cis).

Cisiojanus, zie Heiligenkalender.

Comptoir-almanak, 1650. XIX,260. (Cis).

Croon, P., Alm. voor heden en morgen. Antw., 1665. I,128; II,144; III,408,470; IV,388; V,102; IX,86; X,14; XV,136.

Dodonaeus, Onbek. alm. 1540. XVII,191,192*. - Alm. voor 1558. T. I,188.

Dijn, Philips de, Alm. en progn. voor 1624 en 1625. T. I,193; voor 1676. T. I,194; T. VI,172.

Emder Alm., Oprechte, op 1810. T. IV,170.

Erasmus van Reenen, Progn., 1699. T. I,195.

Franco van Eerssel, Jan, arts te Brussel. Alm., 1588, 1593. T. I,185; 1596, 1599, 1601, 1610, 1611. T. I,191.

Franco van Eerssel Jr., Jan, Kalender voor 1613. T. I,191; 1617. T. I,192; 1621. T. I,193; 1638. T. I,187.

Goorle, Valentijn van, Progn. voor 1592. T. I,191; Alm. voor 1601. T. I,186.

Grapheus, Corn., zie Cisiojanus.

Grapheus Campensis, Rodolphus, Practica... v.d. jaer 1583; idem, 1593. XIX,259.

Hakendivel, Henrick, Alm. voor 1580. T. I,190.

Hakendover, Jacobus Godefridus, Alm. voor 1571. T. I,189.

Hassart van Armentiers, Peeter, arts te Antw., Alm. voor 1581. T. I,195. - Alm. voor 1594. Antw., Arn. 's Coninx. IV,231.

Heiligenkalender, zie bij Liturgie.

Herrebertus, Joannes Franciscus, Alm. voor 1690. T. I,194.

Historien ende prophetien uyt der H. Schrifture. Antw., Mattheus van Roye, 1565. Met een almanak van 1563-1584. V,295.

Journael ofte daeghelijcxsche tijdrekeninghe. Haarl., 1602. XIX,260. (Cis).

Jouster alm. voor 1671. XIX,262. (Cis).

Kalendarium Carmelitanum, zie Heiligenkalender.

Kalender uit Les très belles heures de Turin. T. II,125.

Kamper Alm. voor 1567, gedr. bij Peter Warnerssen. XXIV,159,161*,174.

Kerstmis vóór 250 jaren. Zie Croon, Almanack. IV,388.

Kilianus (Wittenberge), Henricus, Alm. en progn. voor 1637. T. I,193; 1640. T. I,187; 1641. Antw., wed. J. Cnobbaert. T. V,35; 1642, 1645, 1653, 1675. T. 1,193; 1677. T. I,194.

Laet van Borchloen, Jasper, Alm., 1512. T. VIII,209.

Lieripe, alias Gheldeloos, Progn. Antw., 1561. T. VI,91.

Lyere, Io. Car. van, Roomsche calengier, 1694. T. I,194.

Maanden, Voorstelling der 12. In houtsnede, uit Barth. Glanvilla, De proprietatibus rerum. Haarlem, Bellaert, 1485. T. IV,70,71*.

Magino, Ant., Alm. v. 1677. Div. uitg. T.I,194.

Magyrus, Abr., Almanacks Heyligen, zie Cisiojanus.

Malineus, Augustinus, Alm. v. 1572. T.189.

Mechelsche alm. Mechelen, Gijsbrecht Lints, 1675-1687. T. I,277.

Melanchton, zie Cisiojanus.

Moerman, Jan, Alm. ende Progn. v. 1672. T. I,193.

Nostradamus, Mich. de, Alm. voor 1588, 1592, 1594, 1595. T. I,191.

Oirschot, Laurens van, Alm. voor 1561. Delft, Simon Jansz. T. IV,218.

Oude Roomsche ende ghereformeerde kerckelicke calendier, begin 17e eeuw. XIX, 260. (Cis).

Peeterssen, Jan, Alm. en Pron., 1585. T. I,190.

Plak-almanakken. Zie Antwerpen.

Plouich, Vedastus du, Alm. v. 1631 en 1634. Gedr. te Yperen en te Antw. T. VI,169,170*.

Poorten, Andries van der, Alm. v. 1634, 1635. T. I,186.

Prognostication des Laboureurs, La grande perpétuelle. Antw., Jan v. Liesvelt, 1553. T. I,190.

Regiomontanus (de Monte Regio), Joh., Deutscher Kalender. Neurenberg, c. 1474. XXV,68. - Kalendarius cum vero motu solis et lunae. Zwolle, 1502. VII,260.

Sanders, Robrecht, te Gent, Alm. ende. Progn. van 1567. T. IX,106.

Schaepherders Kalengier, Der. Antw., Guill. van Parijs, 1576. T. I,189.

Seversz., Jan, Calengier. (Antw.), 1527. XIII,25,29*; XX,168.

Seversz. die Croepel, Caleng. (Amst., 1526?). XI,322.

Spierinck, Clais, Almanach pro 1484. XX,5,10*,15.

Stichter, Wed., Alm. Amst., 1713. XI,195.

Studenten-Almanak. Leiden, L. Herdingh en Zoon, 1815-1824. XIII,304.

Tongherloo, Cornelis van, Alm. v. 1569. T. I,189.

Trotereus, Firminus, Alm., Amst., Corn. Claesz., 1600. VII,369.

Turkenkalender, 1455. XVIII,59.

Utrechtsche Almanakken van het laatst der 17e eeuw. XIX,262. (C.)

Valentyn van Goorle, Prognosticatie, 1596. T. I,191.

V(een), J.S. van, Progn. ende alm. op 1565. XII,253.

Verdonck, R.F., Alm. v. 1633. T. I,186.

Verhoeven, Abr., Alm. v. 1616 en 1618. T. I,191,193.

(Vlaenderen, Adriaen van), Alm. 1697. T. I,194; 1699. T. I,195.

Vogele, Lud. de, Prophetie ofte bedudinge der hemelscher teykene ghed. 1539-1550. Kampen, 1538. XXIII,61.

Vossenholen, Adriaan van, Nederl. progn. 1559-65; Fransche, 1563. T. IV,84,85.

Vriese, Willem de, Alm. v. 1581 en Progn. voor 1592. T. I,190.

Westerhuys, Henricus, Alm. op 1568. Kampen, Berent Peters. XXIV,166.

Witsen, Nic., Progn. 1662. XI,114.

Witte, Jan Baptista de, Alm. en Progn. voor 1626. T. I,193.

Zie ook Heiligenkalenders - Inc. III - Postinc.

Alphabetten, zie Alfabetten.

Alphabetum Sacerdotum, c. 1500, zie Abeced.

Alphen, D. van, Lat. grafschrift op Boerhaave. VIII,114.

Alphen, H. van, zie Onderwijs II.

Alphen, Hieronymus van, Kleine Gedigten voor Kinderen. Bibliogr. aant. VI,273,353; VII,29,197,363. - Kwesties over het auteursrecht. VII,197,205. - Het zelfde prentje naar J. Buys gegraveerd door N. v.d. Meer, I. Punt en R. Vinkeles naast elkaar afgeb. VI,279*. - Twaalf lithogr. c. 1825 voor de Kinderged. Nooit verschenen. VI,358. - Uitg. met muziek. VII,364. - Vert. i.h. Fransch d. Aug. Clavareau. VII,197; d. F.C. Roud. VII,200; d. J.F. Würth aîné. T. IV,172; VII,204. in het Eng. d. F.J. Millard. VII,207; in het Duitsch d. J.C.H. Gitterman. VII,206. - v. A. en zijn illustratoren. VIII, 153, 154*, 155*, 156*, 157*. - Zie ook Abecedaria.

Alphonsus de Castro, Adversus omnes haereses. Keulen, 1543. III,375.

Alstedius, Joh. (Cato-album). III,234.

Alsveldius, I.H., gedicht (1595). V,158.

Althoff, bibliothecaris Augsburg, † 1908. T. VII,140.

Altieri, bibliothecaris v.h. Vaticaan. T. II,66.

Alting, Menso, 1580, zie Jer. Bastingius.

Altissimo, Cristofano dell', zie Graveurs II.

Altzen, Berend, zie Boekb. III.

Amacque land. - Zie Aardrijksk. III.

Amadutius, zie Abecedaria - Boekdr. VIII.

Amatus Oenopola = Tavernier.

Amatus, zie Boekdr. VII.

Amber, (barnsteen), zie Walvischv. bij Aardrijksk. II.

Ambrosius, De Officiis. Codex uit de 10e of 11e eeuw. T. VII,283. - Opera omnia, per Des. Erasmum aliosque castigata. Bazel, Hier. Frobenius et N. Episcopius, 1555. III,350.

Amelii, Symon, kapelaan en notaris te Maastricht, 1451. XIX,338.

Amerika. - Avonturen van de kleine Scipio, of Historie van de Bereisde Kat... getr. uit een Amerikaansch hs. (d. Kersteman). XXIII,309. - Declaration of Independence of U.S.A. Een historisch document dat verdwijnt. T. I,299. - Zie ook Costuum - Garcia ab Horto - Aardrijksk. III. - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Courant I - Tentoonstellingen.

Amersfoort. - Zie J.A. Nodell - J. Novesius - Chr. Vladeraccus. - Boekb. III - Onderwijs I.

Amhurst of Hackney, Lord, zie Bibliofilie II.

Amicus (onder een epigr. in Menasseh ben Israel, De resurr. mort.), zie Barlaeus.

Amiens. - Zie Jehan Le Noir.

Amman, J., Eenige prent van het 16e eeuwsch lettergietersbedrijf. T. IV,195.

Amoenus, zie Gervasius.

Ampzing, Samuel. Beschr. der stad Haerlem, 1628. XV, 300,304. - Gedicht op Scriverius, 1632, XV,333. - Dubbele Cato-vertaling in 1632; XII,309. - Drukpersafbeelding. T. VI,265. - Zie ook Paludanus.

Amram, Jacob Aben, zie Pinelli.

Amstel van Mijnden, Aemilius van, raadsheer aan het Hof van Gelre, 1531-1593. VII,250.

Amsterdam. - Amstelodamum, 10e jrg., bespr. I, 134. - Jacob en Jensen, Reizigers te Amst., bespr. VIII,333. - J.I. Pontanus, Beschryvinghe van Amst., 1611 en 1614. IV,384. - Christiaan II van Denemarken te Amst., 1521. VI,13,91; XVI,167. - Bezoek van Karel V, 1531 of 1532. VI,7; IX, 163. - Oudste beschrijving van een bezoek aan Amst., 1550. X,146,148. - Brereton, Engelsch reiziger te Amst., 1634. XVII,125,126. - Privilegieboek van Amst. van 1412, ook de Amsterd. Ordinantie genoemd, een verzameling van een aantal oudere beslissingen in zeerechtquaesties, zie Ordinantie bij Aardrijksk. II. - Keuren en Handvesten van Amst. tot 1585. - Handvesten van Karel van Bourgondië enz., 1460. - Lijst der regeerders tot 1585. Hs. in een Magnus-band. T. III,143*,144. - De Heilige Stede. IX,62. - Amstelredams eer ende opcomen, een prent uit dat boekje ook gebruikt voor A. van der Matt, Meditatien tot de H. Communie. T. III,193. - Onder Amsterdamsche humanisten. VI,4,89,165,282; IX,160; XIV,49,62. - Wederdoopers-oproer, 1535. VI,179,290; VIII,288; IX,161. - Een Engelsch boekje daarover, zie Tydynges bij Postinc. - Tooneel te Amst. 1e helft 16e eeuw. XV,282. - Ziekte d. Amst. weeskinderen, 1566. IX,37. - Handvesten van Amst., 1597. T. VII,167,171. - Portug. Israël. Gemeente te Amst., V,256; XV,103. - Refereynfeest te Amst., 1624. XV,204. - Schuttersgilde, 1659, prent. XIX,224. - Een disputatie van Nic. Witsen in het Amst. Athenaeum, 1662. XI,114. - Pest in 1664. XVIII,357; XIX,220. - 't Amsterdamsch hoerdom, 1681. XXII,202. - Straat-liedjeszanger Kleyn Jan, c. 1700. XXV,119. - Speelkaarten fabriek, 1815. T. I,263. - Mater Salem, anagram van Amst. XX, 133,271, 272,348.
Zie ook Abdoel Azis - Alardus - H. van Alckemade - Simon Alewynsz. - J.A. Amran, zie Pinelli - Apherdianus - Van Axele - Badius - W. Bartjens - G. Bartolot le Jeune - P. Bast - G. Berganus of Gov. van Bergen - Theod. Bernardsz. - P. Wzn. Bicker - Susanna Bickes - C. Blomerius - Nic. Boelens - G. Boudaan - D. Bredan - Brereton - A. Czn. v.d. Burck - Jac. Buyck - Sibr. Buyck - W. van Callenbergh - Campo (van de Camp) - Joh. Canisius - H. Hendrz. Cardinael - Sybrandt Hzn. Cardinael - H. ten Cate - G. Cinnesius - Jacob Claesz. - Corn. van Naarden - C. Crocus - W. Deelen - Henr. Dircksz. - Jan Dircsz. - Marten Dircxzen - M. Doncanus (Donck, Verdonck) - J. Eggert - Corn. van Egmont (Haecmundanus) - Erasmus - M. van Eyck - da Fonseca - Eva Frölich - D.M. Gavius - Jan Govertsz., zie Nemius - Grootenhuys - J. Guillot - Van der Hem - Petrus Henrici - D. van Hoogstraten - Jacob Joosten - J. Knijf - G. Kok - P. Laurentius - J. de Leeuw - J. Le Moine de l'Espine - Mr. Luyt - C.J. van der Lyn - G. van Muskeesel (Berganus) - J. Gzn. Nemius - Th. Nievenius - W. Nomis - S. Occo - W.G.

Pancraetsz. - Jacomo Pauw - G. Pinelli - J. Potter - L. Reael - Corn. de Rekenare - H. Riff - A. Sandelijn - J. Sartorius - Theodor. Simonis. - M. Sladus - Barth. Sovvius - Simon Sovvius - P. Tossanus - Uziël - P. Vekeman - I. Verburg - H. Verheyk - A. Vinckenbrinck - V. Visscher - P. Vlots (Vlotinus) - E. Walkendorff.
Zie ook Aardrijksk. III. - Almanak - Archiefw. - Bibliofilie IV - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Boekdr. VII, VIII - Courant I. - Handschr. II - Inc. II - Kloosters - Nieuwst. II (1768) - Onderwijs I - Rederijkers.

Amsterdam, Fort. - Zie Aardrijksk. III.

Amundsen, Leiv - Mogins Heinesøn, Noors zeeroover, kreeg in 1585 een kaperbrief van Prins Maurits. Lied waarvan 2 strofen zijn aangehaald. XIV,76.

Amy, zie Boekdr. VII.

Amyot, zie Plutarchus.

Anagram uit Pamfl. Knuttel 1401 opgelost. T. IV,138.

Analecta Bollandiana, t. XXXI, bespr. (beteekenis voor de geschied. v. N. Nederl. heiligen). II,309.

Anastasius Veluanus, Johannes, Der Leeken Wechwijser. Straatsb., 1554, Keulen, 1555. VII,326. - Waar het eerst gedrukt? I,262. - Vom Nachtmal Christi, 1557, het eenige bekende ex. der eerste uitgave; de herdruk in dl. IV der Bibl. Reform. Neerl. is naar een latere uitg. T. VIII,189. - Bekenteniss von dem waren Leib Christi, wider die Jesuiten. (1561)? A. I,74.

Anatomie, zie Bibliogr. II.

Anderghem, zie Kloosters.

André, zie Graveurs II - Muziek III.

Andreae, Nicolaus, Pastor Pithensis. Maakt een Lapsch ABC boek, gevolgd door een zangboekje, 1619. XVI,239,240*,241*. - Zie ook Abecedaria.

Andreas Guielmus Amstelredamus, rentmeester der abdij van Egmond. XIV,53.

Andreas, Valerius (Wouter Driessens). T. I,277. - Over zijn Bibliotheca Belgica. T. VI,280.

Andrelmo, zie Julius Exclusus.

Andries, S., Fort, zie Nieuwst. II (1600).

Andries, S., zie Kloosters.

Andriessen (Andreae), Symon, Een schoon tractaet van sommige werckingen der alchemistische dinghen. Reess, Derick Wijlicx van Santen, 1581. T. V,123. - Const-Boeck. ib., 1581. T. V,123.

Angelsachsisch schrift, zie Handschr. I.

Angelus de Clavasio, zie Handschr. I.

Angevin, Pierre Trédéhan, secretaris van den kardinaal du Bellay, schrijver van Le trésor de vertu (en italien et en français). Lyon, J. Temporal, 1555. - Ned. vert. naar de eerste uitg. door Corn. Taemsz., ‘De Schat des deuchts’. Alkmaar, Jac. de Meester, 1594 voor Corn. Claesz., boekverk. te Hoorn. XIX,209,210*. - Fransche uitg. in civilité-druk van A. Tavernier. Antw., Jean Bellere, (ook met adres Jehan Laet), 1560. Ook andere drukken vermeld. XIX,211*. - T. V,248; XIX,21.

Anian, Straat. - Zie Aardrijksk. III.

Anna, de Beaulaincourt, zie aldaar.

Anna, S., Leven van, zie Doorlant bij Inc. III.

Anna van Bretagne, zie Miniaturen.

Anne Int Gheyn, zie Kloosters.

Anonymen en Pseudonymen, zie Schuilnamen.

Anse, Ludgerdus van, zie Aardrijksk. II.

Anslo, Gerbrandt, Doopsgez. pred. te Amsterdam, Hebreeuwsch echogedicht, 1636. - Beoefent het Arabisch. XVI, 355. - Geh. m. Abigaël Schouten. Hun kinderen. Abigaël Gerbrants zijn dochter? - Zie aldaar.

Anslo, Reynier van, vertrekt in 1647 of 48 naar Rome; sterft te Perugia in 1669. Schrijft een text bij bijbelprenten, in 1736 uitgeg. XII,107. - Over de oorspronkelijkheid van dezen text. XII,217.

Anslijn, N. Nz., schrijver en teekenaar. XI,121. - Afb. der artsenij-gewassen en Nederl. dieren, de eerste wetensch. prenten in steendruk in Nederl., 1838. XI,122 - Zie ook Graveurs II.

Antheunis, G., dichter, 1889. T. IV,284.

Anthonis van Bourgoignien (Antonius Burgundus). Spaansch vice-adm. Zijn portret gegr. d. J. Wierx, 1591, met onderschrift en opdracht. XX,111,112*. - Zijn ex-libris. XVIII,44.

Anthonis, Don, Coninck van Portugal, Justificatie. Dordrecht, 1585. VII,325.

Anthonisz., Adriaen, burgemeester van Alkmaar, vestingbouwkundige, 1584. XX,150.

Anthonisz., Cornelis, zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Anthonius Verensis, Den wtersten wille van Lowys Porquin. (Rotterdam), Dierck Mullem, c. 1590. XX,29. - Zie ook Onderwijs III.

Antididagma... advers. librum... M. Buceri. Keulen, Jasp. Gennep, 1544. III,375.

Antigone, zie Sophocles.

Antiphonarium, zie Liturgie - Miniaturen.

Antonello van Messina, zie Graveurs II.

Antonii (Antonides), Johannes, Alcmariensis (Jan Theunisz.), zie Arabisch - Boekdr. VIII (op Theunisz.) - Onderwijs II.

Antonio Agostino, bisschop van Tarragona, 1547. XV,277,283.

Antonio Siciliano. Zie Miniaturen.

Antonius Burgundus, zie Anthonis.

Antonius en Jacobus Matthiae, zie Matthiae bij Onderwijs II.

Antonius Siculus, zie Antonio Siciliano.

Antonius van Padua zie Kloosters.

Antwerpen. - Ordinancie of schikking van de ommegangen en processiën. Hs. van 1398. T. VI,197. - Chronyk der Nederl. en bijzonder van Antw., 1472-1556, Hs. T. VII,120. - Gezicht op Antwerpen, in Lofzangen, 1515. XVII,44. - Platte grond, d. Corn. Anthonisz., 1544. T. IV,230 (bestaat niet). - Verbranding van kettersche Augustijnen. XVI,171,172. - De eerste Jodenvervolgingen in 1532. XI,309. - Uit het huis van Steelsius (Den scilt van Bourgoignen), met afb. van beeldhouwwerken. T. VIII,126*. - Incompst van Prince Philips in Antw., 1549. VII,321. - Spaansche kooplieden en magistraten in Antw., in 't midden der 16e eeuw. XI,337. - Engelsche uitgewekenen te Antw., 1565. T. IV,120. - Confessie der dienaren I.C. in de kercke binnen Antw., 1567. VII,330; XVII,173. - Loterij ten bate van de wederopbouw van de St. Jacobskerk, 1574. IX,297; X,225; XI,129; XIV,339; XVI,79. - Vulcanius te Antw., 1580-81. X,282,377. - Xenia s. congratulatio gymn. ecclesiast. reformatae, 1581. X,273. - Miroir des Vefves van P. Heyns in 1582 te Antw. vertoond. XVIII, 93. - Entrée de François fils de France en Anvers, 1582. VII,321,325. - Beleg van Antwerpen. Twee zeldz. pamfletten, 1585. V,131*,132*. - Dry Apostelen van Antwerpen. (Approbatie van 1615), drukken van 1651, e.a. T. V,30. - Intocht van Ferdinand van Oostenrijk, 1635, T. V,171. - Museum voor folklore te Antw. T. V,239. Zie ook: P. Aegidius - Jan Baers - Y. Balkius - Ant. Barbé - J. Bastingius - J. Berckmans - I. de Boria - J. van den Bosch - H. Bossaert - Jan Bosscaert - N. Bral - M. Cambier - F. Ambr. Capello - P. Carpentier - Ant. v.d. Does - A. vanden Eede - C. Eertborne - J. Erasmus - J. Esch (van Essen) - M. van Eynatten - M. Fabri - Ferdinand van Oostenrijk - Joh. Ferdinandus - P. de la Flye - K. Gevaerts - J. Goesmij - G. Grammay - C. Grapheus - W. van Haecht - J. Halsberg - F. Harduwijn - J. Hemelarius - Jan van Hemissen - M. Hetsroey - P. Heyns - G. Hoefnagel - H. Janssens - J. de Joncker - Junius de Jonghe - R. Leefdael - Carolus Martini - J. Martini - Ant. Mathiae - Merten van Dormale - H. Neeffs - N. Omazur - L. Popaert - M. Reckenhofer - Ph. Robyns - P. Scholier - Ant. Spierincx - E. Spithold - F. van Sterbeeck - N. Sterck - J.C. Sterre - A. van Stralen - G. Suberinus - Fr. Sweerts - Taffin - Th. Thielius - C. Thielmans - G. Turnhout - Gillam van de Vaen - Is. Verburg - Verstocken - N. du Vivier - H. Voes - B. Vulcanius - J. de Ween - J. de Weerdt - R. Werdius - A. van Wyngaert (Wyngaarden) - Wijtvliet - F. Zonnius.
Zie ook Aardrijksk. III - Almanakken - Boekb. III - Boekdr. VIII - Courant I - Inc. II - Kloosters - Onderwijs I - Rederijkers.

Apaculpo. - Zie Aardrijksk. III.

Apherdianus, Joannes, zie Onderwijs II.

Apherdianus, Petrus, zie Onderwijs II.

Apianus, Philipp, zie Aardrijksk. II.

Apollonius, Levinius, zie Aardrijksk. II.

Apollo's Harp, bestaande in Nederd. Mengelrymen. Bijeen verz. d. N.H.A.I.M. Amst., 1658 en 1663. XII,114.

Apostelen, Dry, van Antwerpen. Diverse uitgaven. T. V,30.

Apostolios, Michael. Zijn Grieksche spreekwoorden eerst in 1619, daarna in 1653 bij Elzevier te Leiden uitgeg. m. voorrede van Dan. Heinsius. VI,128,129; met Lat. vert. d. Scrivelius in diens Clavis Homerica 1655 en later. VI,126,127.

Approche, zie Boekdr. II.

Apuleius, zie Postinc.

Aqualonga, Nicolaus de (Claes vanden Läghe Water), geeft ten derden male het boekje van G. Paltz, De conceptione vel electione eternali b.v., met een naschrift van zijn hand. (Antw., vóór 1501); Zijn strijd tegen de tegenstanders van de Onbevlekte Ontvangenis (1498); zijn portret? afgeb. Achter een uitgave van Thomas a Kempis, Vanden navolghen Christi, (Leiden?), 3 Nov. 1505 (NK2012) bevindt zich een versje waarin zijn naam voork. (afgedr.). IV,129,131*,133. - Zie ook Postinc.

Aquaveteri, Joh. de, Palaeonydorus, (Joh. v. Oudewater), † 1507. IV,129.

Arabisch. - Joh. Anthonii F. Alcmariani (Jan Theunisz.), Arabisch en Lat. hs. over den Christ. godsdienst en den Koran, 1609. Eigenh. d. hem geschreven en in 1610 aan de Staten van Holland opgedr. XVII,302. - De arabice linguae antiquitate, etc. Amst., Jod. Hondius, 1611. Arabisch schrift en Lat. gedrukt. XVII,303. - Zijn aanstelling als leeraar a.d. Univ. te Leiden, 1612. XVII,124. - D. Pauli Apostoli Epistola ad Titum, Arabice c. I.A. versione Latina. Leiden, Officina Plant. Raphelengii, 1612. XVII,124. - Zijn leerling Isaacus Bernardus, 1611. XVII,123. - Erpenius, prof. te Leiden, zijn rede De lingua Arabica, 1613, nog een in 1620, gedr. o.d.

titel Orationes tres de linguarum Ebraeae atque Arabicae dignitate. Leiden, ex typogr. auctoris, 1621. XIII,67. - Zie ook Anslo - Salmasius - Abecedaria - Boekdr. III - Bijbels - Handschr. II (op Batavia).

Arbeidsbemiddeling, zie Bibliogr. II.

Arboreus, Petrus, medicus. I,52; II,58,59.

Arbuthnot, John, Tables of ancient coins, etc. Herdruk van 1727 met opdracht van Charles Arbuthnot. De Lat. vert. Utrecht 1756 op naam van Charles gezet. XVIII, 316.

Arcerius, Johannes Theodoretus, zie Onderwijs II.

Archiefwezen - Archieven

Vermaat Jr., Registratuur-stelsel, 1915, bespr. V,75. - Belgische voorschriften betr. de uitleening uit archieven aan buitenlandsche bibliotheken. XVII,374.

Amsterdam. - Deli-Archief. Catalogus. VI,352. - Réveil-Archief. Jaarverslagen. XX,45,238.

Assen. - Rijksarchief. Cat. bibl. L. Oldenhuis Gratama. IV,237.

Deventer. - Gemeente-Archief. XX,241.

Gent. - Archief der St. Jacobskerk. T. I,223.

Gorinchem. - Arch. v.h. Hofje Venetia. XI, 342.

's-Gravenhage. - Rijksarchief. Atlas-Vingboons. XXII,55.

Haarlem, (N.Y.). - Archieven van ‘The Village of Harlem’. VIII,146,149*.

Leeuwarden. - Gabbema-Archief. XX,45.

Londen. - Somerset-House. Klachten over de inrichting. T. I,217.

Maastricht. - Archieven van het voormalig Kapittel van O.L.V. XIX,337.

Nijmegen. - Sormani, Inventaris v.d. archieven v.h. Borger-Kinderen-Weeshuis, het Arme-kinderhuis, en de beide Weeshuizen, bespr. IV,196.

Rome. - Arch. van St. Jan van Lateranen, handschr. ontvreemd. T. I,218.

Scandinavië. - Kernkamp, Verslag v.e. onderzoek in Zweden, Noorwegen en Denemarken naar archivalia belangrijk voor de geschiedenis van Nederl., bespr. T. I,207.

Utrecht. - Archieven der St. Pauls-abdij. Text van 2 stukken over de Blauwe Schuyt uit 1446 afgedrukt. XX,267.

Arckel, J. van, dichter van Geuzenliederen? XV,204.

Arend de Boekbinder, zie Aert Lints, bij Boekb. III.

Aretin, Syst. Anleihung z. Theorie u. Praxis d. Mnemonik, 1810. XXIII,212, ged. in het Nederl. vert. XXIII,220.

Argens, d', schrijver van l'Obervateur Holl., zie Duitschland bij Courant I.

Argumenten, De, deses tegenwoordighen tractaets der Scheppenissen (zie bij Verklaringhe). Is van David Joris. XV,33.

Aristoteles, Pseudo-aristotelische zedespreuken opgenomen in: 's Menschen leven van de wieg tot het graf, zie Bógaert.

Arkel, Jan van, bisschop van Utrecht, Brief van 16 Mei 1346. T. V,100.

Arkel, Otto van, zie Bibliofilie II.

Armarijs (Armaria), heet de bibliothecaresse van het vrouwenklooster van Bethaniën bij Mechelen, 15e eeuw. IV,312.

Armenisch. - Zie Abecedaria - Amst. bij Bibliotheekw. IV - Bijbel - Boekdr. III.

Arndt, zie Wartburg.

Arnhem. - Zie Pontanus - S. Scotus - Aardrijksk. III - Bibliotheekw. IV - Courant I - Onderwijs I.

Arnold, Th.I.J. biblioth. te Gent. T. I,217.

Arnoldus Scubens, clericus bisdom Luik, 1449. XIX,338.

Arntzenius, Otto, zie Graveurs II.

Arrasus of Darrasus, zie Aardrijksk. II.

Arsenicus, Theod., zie Kloosters.

Ars moriendi. Over de hss. XIV,216. - De onderlinge verhouding van Ars moriendi, Dat Sterfboeck, en Dat boeck vander Voirsienicheyt Godes. XIV,216. - Zie ook Jacob van Clusa - Speculum - Inc. III.

Ars notoria Graeca, zie Mnemotechniek.

Arthus, Gothard, vertaalt voor De Bry. XXIV,348,349,352.

Articulen, Marburger, zie Postinc.

Artikelen des pays van den Nederlanden. Keulen, Godefryd van Kempen, 1579. T. IV,112.

Artikelen, Dit zijn die hondert, vander Passien ons Heeren J.C. Amst., Willem Jacobsz., te coep by Jan Peterssoen. c. 1550. Beschrijving van het boekje (een bewerking en uitbreiding van H. Suso, Hundert Betrachtungen) en zijn inhoud. XI,325. - dateering. XI,326. - late nadruk van een druk van Jan Seversz., Leiden 1514 (NK 145) en van een druk van Peter Jansz. te Leiden (NK146). XI,327,328*.

Artseney-gewassen, zie Anslijn.

Artsil, Prins van Georgië, Brief aan Nic. Witsen. IX,326.

Arum, Gebr. van, zie Graveurs II.

Ascensionibus, De spiritualibus, zie Gerard Zerbolt.

Ascensius, zie Ockham.

Asclepius Barbatus, Nicolaus, Enchiridion poeticum in quinque Evangelicorum Epigrammaton libros divisum. Marburg, 1568, opgedragen aan Willem van Oranje en zijn broers. XXIII,71.

Ashburnham, Lord, 1888, zie Bibliofilie IV.

Asher, zie Bijecorf.

Asmaidas (Maida), zie Eilanden der verbeelding bij Aardrijksk. II.

Asperen, Hieron. van, zie Onderwijs II.

Assen. - Zie Archiefw.

Assendelft, Van, zie Gerrit.

Astrologie, Astronomie, zie Horoscoop - Kersteman - Ludeman - Ringelberg bij Postinc. - S.D.V.B. - Sterrekunde bij Bibliogr. II. - Triumph-zaal.

Atlant. Oceaan. - Zie Aardrijksk. III.

Athanasius, Geloofsbelijdenis, zie Symbolum.

Athenaeus, zie Postinc.

Atlassen, zie Aardrijksk.

Atrecht. - Zie de Seva de Rochechouart - Kloosters.

Aubert, David, zie Miniaturen.

Aubigné, Agrippa d', Gedicht in den trant van Le bonheur de ce monde. IX,293.

Auctores octo. Versch. uitg. II,401. - Zie ook Inc. III - Postinc.

Audebert, zie Baudius. T. I,244.

Augereau, Antoine, schr. van Doctrine pour bien et deuement escripre. XX,65. - Zie ook Introduction pour les enfants in Onderwijs III.

Augsburg. - Zie Confessie. VII,326.

Augustinessen, Augustijnen, zie Kloosters.

Augustinus. Hss. van werken. X,6; XII,211,212,213. - Opera. Bazel, Frobenius en Episcopius, 1556. III,350. - De Boecken der Belijdenissen. Emmerik, Jacob van Eckeren, 1603. T. II,143. - Die alleenspraecke der zielen tot God. Antw., 1548. VII,329. - De legende van den H. Aug. door Alardus. VI,13. - Zie ook Van Hemert - Inc. III - Miniaturen.

Augustinus Fr. à S. Gomaris, zie Vermeiren.

Augustinus Malineus, zie Malineus.

Augustus de jongere, hertog van Brunswijk-Luneburg. Aan hem toegeschr. schertsdicht op Gustavus Selenus. Text en verklaring. VIII,49,364; X,347. Hij is niet de dichter, doch de bewerker der Duitsche uitg. van G. Selenus, Het spel der pionnen. Leipz., 1616 en de schrijver der cryptographie. XIV,68.

Aurelius, Cornelius (van der Goude), zie Cornelius.

Aurelius Lessignienis, zie Julianus.

Aurora, Jaarboek. VI,369.

Auslegung des heyligen Vater Unsers. Leipzig, V. Schumann, 1518, van Luther. T. I,232.

Australië. - Zie Aardrijksk. III.

Austro-Sylvius, zie Semmes.

Auteursrecht, zie Boekdr. VI.

Auto-da-fé's, zie Inquisitie.

Autographen en Alba amicorum

Zie ook Brieven.

Alba amic. - Joh. Leon. Blasius. II,21,24*,25; XII,126. - Ernst Brinck. XX,256. - Arnold van Buchell. VII,252. - Joh. Andreas Koenerding, voortgezet door zijn zoon Mr. Johan K. XII,119. - Aernout Moonen. II,21,24*,25. - Joachim Morsius, 1e helft 17e eeuw. XX,203,254*,255*,348. - Petrus Scriverius, ook teekeningen, 1601-1635. XXV,289,291*,293*. - Zie ook Cato-Album van 1585. III,235*; IV,31.

Alliaco, Petrus de, Kantteek. bij een Julius Exclusus, 1612. XX,90.

Barclayus, Guil., Albumblad. Londen, 1620. XX,255*.

Barentsz., Willem, Leeskaart van Groenland van Ivor Boti vert., 1594. XVII,226*.

Bilderdijk, W., Twee gedichten (Tranen; Herinnering aan mijne kindsheid). V,273,275*,279*. - De goudmaaker, Blijspel, bewerking van Holberg's Det Arabiske pulver. XIII,213. - Gedicht aan Dr. Corn. H. a Roy, met brief, 1824, in de oorspr. lezing afgedr. IV,315.

Boerhaave, H., Eigenh. gedicht aan A. van Royen, 1733, m. handteek. VIII,109*.

Bruno (Brown), Th., 1672. X,124.

Bruno, Th., en P. Poiret, Autogr. terecht gebracht. X,122.

Commelijn, Jacob, oom van Casparus, Nagelaten geschriften. XIV,273,276*.

Enschedé, Joh. T. II,174*.

Erasmus, D., Kantteek. op een ex. van Athenaeus, Deipnosophistae. X,80*,126; XI,207. - Versch. boeken met eigenh. aanteek. XXIV,64. - Aulus Gellius, 1509, met kantteek. en teekeningen. XXIV,59*,61*,62*,68*.

Grotius, Hugo, Poemata autographa, in de Leidsche Univ.-Bibl. XIX,142. - Epigram. XXII,49*.

Heinsius, Dan., Ex. van den cat. d. Leidsche Bibl., 1623, met zijn naam en geschr. verbeteringen, 1635. XXV,47.

Hemsterhuis, Frans, Aanteek. op zijn werken. XVIII,310.

Heyns, Peeter, ‘Rekenboeck’ van zijn school. XVIII,91.

Heyns, Zacharias, Albumblad (rebus) voor Abr. Ortelius, 1590. III,422*; XIV,162*.

Koenderding, J., Albumblad aan J. Blasius, 1663. XII,126.

Lipsius, Just., Hss. nalatenschap in de Leidsche Univ.-Bibl. T. III,66.

Meursius, Joannes, Album-blad, 1618, met een lofdicht op hem van D. Heinsius door J. Morsius geschr. XX,255*,256.

Nierstrasz Jr., J.L., Zijn gedicht John Ho-

ward, begin 19e eeuw, in 1822 bij G.T.N. Suringar, Leeuwarden uitg. XIV,345,349*.

Noot, Jan van der, Gedicht aan A. van Heekveld, 1579. VIII,52.

Plemp, Corn. Gysbertz., Gedichten (Latijn) in de Univ. Bibl., Amst. XIII,343,349*.

Poiret, P., 1718.X,124.

Pomponius, Julius, Aanteek. in een Lucretius, De rerum natura, Verona, 1486, aan hem ontleend. V,81,83*.

Potgieter, Barent Jansz., Eigenh. bijschr. bij zijn zinneprent, afgedr. XIII,116.

Pozzi, Hester L., Aanteek. in Watt's Philos. Essays. XXII,358.

Reson, Fokke Elties, Handb. over wis- en zeevaartkunde, 1679, in de boekerij van Enkhuizen. T. VI,229; XV,36.

Ruysch Jr., Joh., Albumblad in het Album van Van Buchell, 1590. VII,252.

Scaliger, J.J., Aanteek. in een Orontius Finaeus. T. III,209.

Shaw, G.B., Kantteekeningen in boeken. XVII,315.

Smeeks, Hendrik, Opdracht, Autogr., zie Smeeks in A.A.

Sweelinck, J. Pzn., Albumblad. XX,254*,348.

Thomas à Kempis, Autograaf van de Imitatio, 1441. Facs.-uitg. van Ruelens. XXI,23.

Thym, J.A. Alberdinck, Sonnet aan Vondel. Kladhandschrift. IX,362*.

Vollenhove, Omwerking in rijmende verzen van de rijmlooze vert. door G. Brandt van een Latijnsch vers op Vorstius d. G. Barlaeus. XIII,353*.

Vondel, Opdracht aan Daniel de Lange ‘fenix der pennevoerderen’, 1660. T. III,145*. Albumbladen aan J.L. Blasius, 1659, A. Moonen, 1691. - Bij het portret van Jan de Witt, 1672. II,25*. - Gedicht in het Album van P. Scriverius. XXV,291*. - Vertaling van Tasso's Gerusalemme, in de Bodleian Libr. te Oxford. T. III,215. - Prozahandschrift, vertaald fragment van M. Vossii Annales (kladbladzijde en zeven folio blz. netschrift). III,409; IV,49,50*,51*. - D'om gekeerde Rommelpot van 't hanekot weer omgekeert. In hs. (niet van V.) teruggevonden. XVIII,354*; XIX,249.

Autotypie, zie Boekdr. I.

Auxstruies, I.B., Histoires... de l'an 1500-1516. Antw., Abr. Verhoeven, 1616. Het boek en de houtsneden besproken. T. I,191. - Zie ook Almanak - Wereldkaart.

Avanturen van de kleine Scipio, 1783. (Roman) uit een Amerikaansch hs. (d. Kersteman). XXIII,309.

Avanturier, Der Kurtzweilige, Augsb. 1714, zijn verhouding tot den Nederl. Robinson. II,43.

A.V.B., Getuygenissen der waerheyd, 4e dr. Amst., Jaques Boursse, 1664. XIV,196.

Avellaneda, vert. Cervantes' Don Quijote. T. III,105.

Aventrot, Joh., vert. den Heidelb. Catechismus in het Spaansch. XIV,360.

Averbode, zie Kloosters.

A.V.F., zie Alexander van Fornenbergh.

Avianus, zie Aesopus - Cannegieter - Cato - Nodell.

Avicenna, Canonis libri V. Nd. Fransch hs. c. 1300. X,10.

Avila y Zuñiga, Commentario de la guerra de Alemaña, latine p. G. Malinaeum. Antw., Grapheus? voor Steels, 1550. XIX,170.

Avisa, zie Courant. I.

Avvisi, zie Nieuwst.

Axele, Libertus van, Amst., zie Wapenschilden.

Azië. - Zie Aardrijksk. III.

B

Baardson, zie Boti bij Aardrijksk. II.

Baardt, C. Petri, Friesche Boere-Practica. Leeuwarden, Claude Fonteyne, 1640. XXIV,111.

Babcock, Legendary islands, zie Aardrijksk. II.

Back (Backere), Wilhelmus, zie Boekb. III.

Back, J. de, secr. domeinraad v.d. Prins v. Oranje, zie Het Regt.

Backer, H.J., zie Graveurs II.

Backer (Backere), Hieron. de, Leidsch weesmeester, 1631. XIII,71; XXIV,232.

Baco, Roger, Franciscaan, † 1294. T. V,107.

Bacon, zie Geheimschrift.

Bacquere, Rumoldus de, 1596. XVIII,322.

Bacsteen, 16e eeuw, zie Reyer Pauwelsz.

Badier, Florimond, zie Boekb. III.

Badius, pred. te Amst., 1633.XX,34.

Baebius Italicus, schr. v. Ilias Latina, zie Homerus.

Baedeker, zie Aardrijksk. II.

Baekelmans, L., zie Van der Burg.

Baerle, Caspar van, zie Barlaeus.

Baers, Jan, Antw., 1545. T. VIIII,217.

Baert, Joris, zie Boekb. III.

Baes, Martinus de, zie Graveurs II.

Bagdad. - Zie Bibliotheekw. IV.

Baixos de Iudea. - Zie Aardrijksk. III.

Bagijnhof, Oud, zie Kloosters.

Bakker, Jan de (Jan van Woerden), martelaar, zie Pistorius.

Balakus, J., zie Aardrijksk. II.

Balbus, Hieronymus, Opera poetica, uitg. d. J. de Retzer, 1791. XX,92.

Baldaeus, zie Malabaarsch bij Bijbel.

Balduinus de Haga, Egmondsch hss.-schrijver, 1526. X,197.

Balineesch. - Zie Leiden bij Handschr. II.

Balkius, Ysbrandus, pred. in Oost-Friesland, in Engeland, en te Antwerpen, 1566-67 en 1578-85, een predicatie van dat cleyn Mostaertsaeycken. Versch. drukken. XVI, 339.

Ballain, Geeraerd, zie Graveurs II.

Ballain, Godefroid, zie Graveurs II.

Ballo, Joannes du, pastoor te Kortrijk, 1564. T. I,198.

Balzac vervolgd tot in het graf. T. VII,91.

Bancket, 't, der deugden oft gheestelijck Tafelboek. Div. uitg. T. V,14.

Banden en -stempels, zie Boekb. II.

Bang, N.E., zie Aardrijksk. II.

Baninc, Jan, zie Boekb. III.

Baninc, Vastraert, zie Boekb. III.

Bannius, Jo. Alb. T. I,88.

Bar, Marguerite de, zie Miniaturen.

Barbatus, zie Asclepius.

Barbé, Antoon, Kapelmeester te Antw., zie Muziek II.

Barclayus, Guil., zie Autogr.

Bardes, Willem Dircksz., schout v. Amst., 1536. VI,292.

Barentsz., Willem, zie Aardrijksk. II.

Bargoensch. T. V,240.

Barini, Ant. de, zie Borini, bij Boekb. III.

Barlaam en Josaphat, zie Volksboeken.

Barlaeus, Caspar. Van 1596-1600 te Brielle op de Lat. school van zijn oom Jacob Barlaeus. VII,362. - Epigram in Menasseh Ben Israel, De creatione problemata triginta. Amst., 1635; polemiek hierover; aangev. door Nic. Videlius(?), schrijft hij zijn Vindiciae Epigrammatis, 1636. XVI,359; XVII,344. - Schr. van het epigram ondert. Amicus in M.B. Israel, De resurrectione mortuorum, 1636? XVI,354 noot. - De kribbe en de geboorte van Christus. Preek uit 1636. XVI,361. - Lat. gedicht door G. Brandt vertaald. Het hs. hiervan bespr.; text met varianten afgedrukt, met het Lat. gedicht. XI,353. - Zie ook G. Vossius - Aardrijksk. II en III.

Barlaeus, Jacobus, zie Onderwijs II.

Barlaimont, Noël de, zie Berlaimont.

Barlandus, Adrianus, zie Onderwijs II - Postinc.

Barmaansch. - Zie Boekdr. III.

Barreaux, Des. IX,293.

Barrois, † 1855. T. II,70.

Bartas, Du, Beekman, Influence de B. sur la littér. néerl., bespr. II,40. XIII,70,198; XVIII, 294, 296, 303, 332. - Text van een gedicht in Trésor de Vertu. Hoorn, Corn. Claesz., 1594, m. Ned. vert. afgedr. XIX,214. - Zie ook Cornelis Taemsz. van Hoorn.

Bartelsz., Albert, zie Papier III.

Bartholomaeus a S. Concordio, Summa Pisana (Pisanella), 1e helft 14e eeuw, zie Handschr. I.

Bartholomeus (Anglicus) de Glanvilla, zie Inc. III.

Bartholomeus Coloniensis (van Keulen), zie Onderwijs II.

Bartjens, A., geb. 1603, zoon van Willem B., schrijft in den Wegwijser ter Salicheyt van Zacharias Heyns een Eer-dicht, 1629. I,197; een onderschrift bij een portret van zijn vader, 1637. I,229*.

Bartjens, Johannis, zoon van Willem B., tr. 1624 Catharina, dr. v. Zacharias Heyns. I,194.

Bartjens, Willem, zie Onderwijs II.

Bartolot le jeune, Guillaume, Amst., zie Wapenschilden.

Baseler, Guilliam, Zegenpraal der onwinbare Kercke. Leuven, 1674. T. I,273.

Basilius, Opera graeca, 1551. III,374.

Bassaeus, Nic., zie Cato.

Bassé de Oudere, zie Graveurs II.

Bast, Pieter, Plattegrond van Amsterdam, zie Aardrijksk. II.

Basta, Ferd., heer van Zulte. T. VI,68.

Bastarda, zie Handschr. I.

Bastingius, Jeremias, predikant te Antwerpen, 1581. X,278,280. - Brief aan Menso Alting, 1580. X,120. - Zie ook Loyseleur de Villiers.

Bastynck, zie Bastingius.

Bataven, Een 16de eeuwsche afbeelding der, houtsn. op Geldenhauer, Historia Batavica. Straatsburg, Chr. Egenolff, 1530. Niet van Beham. XXV,205,206*.

Batavia. - Zie Aardrijksk. III - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Boekdr. VIII.

Batavia, or the Hollander displayed, zie Felltham.

Baten, Karel, zie Faust bij Volksboeken.

Battele, Jacob en Jan van, zie Miniaturen.

Battledore, zie Abecedarium-plankje.

Battus, Carolus, zie Karel Baten.

Baudius, Dominicus, Epistulae, 10 uitgg. tusschen 1615 en 1665 beschr. en vergeleken. T. I,243.

Baudrier, vader en zoon, bibliogr. van Lyonsche dr., 16e eeuw. XXIII,263.

Bauer, M.A.J., zie Graveurs II.

Bauwens, Pieter Jac., zie Papierf. II.

Bavelaar, Corn., houtsn., zie Graveurs II.

Baviere, dichter, 1723. XVI,311.

Bayle, Pierre, Zijn verhouding tot den boekverk. Reinier Leers en de uitgaven van zijn Dictionnaire. T. VIII,143. - Commentaire philos. sur ces paroles de J.-C.: Contrainles d'entrer, niet uit het Engelsch ver-

taald, doch door Bayle geschreven. T. VIII,145.

Bazel. - Zie Coel. Sec. Curio. - Boekdr. VIII - Handschr. II.

Bé, G. le, letterteekenaar, zie Boekdr. VII.

Beaudoire, zie Boekdr. VII.

Beaujon, A., A. VI,286.

Beaulaincourt, Anna de, priorin van het klooster van 's Hertoginnendal bij Anderghem, 1715. T. I,240.

Beauneveu, André, zie Miniaturen.

Beauvais. - Zie J. Villicus.

Bebel, H., zie Postinc.

Becanus, Joannes Goropius, geneesheer en taalgeleerde, vennoot van Plantijn, 1563-67. T. IV,122; T. II,8.

Beck, Johannes, zendeling onder de Groenlanders, geeft in Nederl. in 1759 twee Groenlandsche boekjes uit. XV,269,270*, 271*.

Beck, J.W., vertaler van Lat. ged. XVI,36 noot.

Beck, Isaac van, dichter van geuzenliederen? XV,204.

Beclaghinghe, Een oetmoedighe, voer die voeten ons heeren. Hs. op papier uit de 16e eeuw. T. I,170. - Zie ook Postinc.

Beddoes, Thom., Gesch. v. Isaac Jenkins, u.h. Engelsch. Haarlem, 1794. T. IV,67.

Bedeboeck, Een, van die passie ons Heren, zie Postinc.

Bedelaars, zie Fielen.

Bedevaart-vaantjes. Emile H. van Heurck, Les drapelets de pélérinage en Belgique et dans les pays voisins, bespr. XII,40,41*, 43*. - Bedev. n. O.L.V. van Hanswijck. XII,44. - Zie ook Beweeringhe - Kevelaer - Processie - Wavere.

Bediedenisse, Die, naerde synne van sinte Augustijns regele. Hs. 1517. T. I,57.

Bedingen, Emder en Francynen, zie Abecedaria.

Beeck, Pieter Joosten van, zie Papier III.

Beeck, Van der, zie Torrentius bij Graveurs II.

Beeck, C. van der, koopm. te Delft, 1649. XXII,276.

Beecke, Steven van der, zie Boekb. III.

Beelde, Jan de, priester der St. Jacobskerk, ontvanger van de Armenkamer te Gent, 1436. XVII,259; portret. XVII,264*.

Beeldenaar, zie Muntboeken.

Beeldhouwers. - Zie Willem Danielsz. van Tetrode - Van der Does - Merten van Dormale - Corn. Havelaar - Jan de Heere - Grafzerk van J.B. Houwaert - Kiliaan (zijn standbeeld) onthoofd - A. Vinckenbrinck - A. Vittoria - Het huis van Steelsius (bij Boekdr. VIII).

Beeldraadsels, zie Rebus.

Beeldschrift, zie Hieroglyphenschrift.

Beelsnider, zie Bilhamer bij Aardrijksk. II.

Been (de Bye), Mathijs de, zie Aardrijksk. II.

Beethoven, zie Bibliogr. II.

Beets, Nic. Van Rijn en Deetman, Nic. Beets, bespr. VIII,60. - Zie ook Witse - Bibliofilie IV - Bibliogr. II.

Begheerte, Een hertgrondighe, van den... Prince van Oraenien, zie Willem van Oranje.

Beginsel der Wijsheyt, zie Onderwijs III.

Beham, H.S., zie Graveurs II.

Beier, Willem, censor librorum, 1671. T. VIII,184.

Beieren. - Zie Aardrijksk. III.

Beke, Catharina van der, zie Miniaturen.

Bekker, Balthasar. I,19. - Bekkeriana, zie Bibliogr. II.

Beleg des Turckschen Keysers der stadt Guns. Zie Postinc.

België. - Zie Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Courant I - Inc. II.

Belgique, La libre, zie Brussel bij Courant I.

Belle, Gerrit Jacobsz., Amst., 1625. XIII,121,122.

Belleforest, F. de, voortzetter van Boaistuau. XXIV,235.

Belleroche, Alb. de, zie Graveurs II - Tentoonst.

Bellocassius, Steph., zie Postinc.

Belon, Observations de plusieurs singularités et choses mémorables trouvées en Grèce, Asie, etc. Antw., Plantin, 1555. Deze en andere uitg. bespr. X,99. Over de uitg. van Plantin der Lat. vert. door Clusius. X, 98,99.

Belijdenisgeschriften, Nederl., in oostersche en andere vertalingen. XIV,360.

Belijdenisse ende eenvoudige wtlegghinge des waerachtigen gheloofs. Norwich, Antonius de Solemne, 1568. T. V,122.

Belijdinghe des gheloofs der bekeerder Calvinisten. Leuven, Jan Boogaerts, 1568. XVII,176.

Benedetti, Anthoni, = G.L. van der Macht, bij Courant II.

Benedicht, L., zie Aardrijksk. II.

Benedicite Dominus (mensae). Leiden, Jan Matthijsz., 1546. Twee ex. op perkament, afkomstig uit de abdij Berne te Heeswijk. Text afgedrukt. XVIII,8, 10*. - Ex. uit het archief te Bergh. XVII,71,72*, vergeleken met dat uit de abdij Berne. XVIII,9; Jan Matthijsz. ook de drukker? XVIII,10. - XVII,162. - Zie ook Confiteor - Et Introibo.

Benedictijnen, zie Kloosters.

Beninc, zie Baninc.

Bening, Alexander en Simon, zie Miniaturen.

Benning, Jan Bodecheer, zie Graswinckel - Onderwijs II.

Benoit, Peter, zie Muziek II.

Benraadt, F.H., 25-jarig jubileum als commies aan de Stadsbibliotheek en Leeszaal te Haarlem. XIII,240.

Benzoni, Nieuwe Wereld, door Karel van Mander vert., zie Aardrijksk. II.

Berblechem, Jan van, zie Bibliofilie II - Kloosters.

Berch van Calvarien, Den, Antw., Symon Cock. Beschrijving en bespreking. XI,8.

Berchem. - Zie C. van Damme - Rederijkers.

Berckenrode, Van, zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Berckmans, Jan, scheemaker, verkoopt kettersche boeken te Antw. 1525. XVI,175.

Berckum, zie Graveurs II.

Beren. - Van de cloeckheyt der beyren. XIX, 112; XX,293*.

Berendsz., Th., zie Aardrijksk. II.

Berg, Th. C., zie Onderwijs II.

Berg, Cornelis van den, zie Graveurs II.

Berg, N.P. van den, zie Reisbeschr. bij Tentoonstellingen.

Berganus, God. (Gov. van Bergen), zie Onderwijs II.

Bergen. - Zie J. Bosquet.

Bergen op Zoom. - Zie Hendrik Hendricksz. - Nicolaes Christi.

Bergh, Abr. van den, zie Graveurs II.

Bergh, Harmen Abrahamsz. van den, zie Graveurs II.

Bergh, S.J. van den, zie A.C. Kruseman.

Berghe, Godfr. van den, zie Handtboecxken.

Berghe, Jan van den, zie Graveurs II.

Berghe, Jan van den, zie Kaetspel, bij Inc. III.

Berghe, Louis van den. T. VI,181.

Berghe, R. van den, van de Gentsche Bibl., tot doctor honoris causa benoemd. I,350.

Berghman, Gustav Schlegel, Bibliograaf der Elzeviers. T. VIII,285.

Bericht, Wahrhafftiger, etc. zie Postinc.

Berkelius, bezorgt in 1670 een ed. van Epictetus en Cebes. IX,8,9.

Berkum. - Zie Nieuwst. II. 1605.

Berlaimont, Noël de, zie Onderwijs II-III.

Berlijn. - Zie J. Vorstius - Bibliotheekw. IV - Courant I - Inc. II.

Bernard, Pierre, zie Papier II.

Bernardi, Wilhelmus, zie Barentsz.

Bernardinus, Sint, van Siena. IV,220; XIII,52,53.

Bernardinus de Rechaneto, 1488-1489. XIII,56.

Bernardsz., Theodoricus, prior in Coenobio Carthusiorum te Amst. II,58.

Bernardus (Pseudo-), Boecxken van verduldich lijden, zie Postinc.

Berne, zie Klooster.

Berner, Konrad, zie Boekdr. VII.

Bernhard, zie Graveurs II.

Berntz, zie Boekb. III.

Beronicius. XX,306,308.

Berri, Jan van, zie Miniaturen.

Bersacques, Louis de, zie Graveurs II.

Berterham, Jan, zie Graveurs II.

Bethanië, zie Mechelen - Kloosters.

Berthold van Regensburg, † 1272. IV,220.

Berthold, H., zie Boekdr. VII.

Berthout, Jan, T'samenkoutinge, zie Onderwijs III.

Bertius, Petrus, zie Aardrijksk. II.

Bertken, Suster, zie Postinc.

Bertrams, deken van de rederijkerskamer De Peoene te Mechelen, 1718. X,68.

Beschadiging en restauratie van boeken, zie Bibliotheekw. I.

Beschrijvinge, Een korte, van... tobacco; u.h. Engelsch vert. Rotterd., Joris Pauwelsz., 1623. XV,149,150*.

Bestand, Prent op het, van Claes Jansz. Visscher, uitv. bespr. XXII,185. - Zie ook Dialogus.

Bestiaris van Straatsburg, zie Miniaturen.

Betoog der Goddelijkheid van Christus, zie Poiret.

Beukelsz., Willem, tekst van zijn grafschrift. X,153,154.

Beverley, Jan van, censor, midden der 17e eeuw. T. VI,273.

Beverningh, Hieron. van, zie Bibliofilie II.

Beverwijk. - Zie J. Vermeyen - Aardrijksk. III.

Beweeringhe van de eere ende mirakelen der hooghverheven Moeder Gods Maria, tot Scherpenheuvel. Antw., 1607. T. VII,63.

Bewiis, Een claer, van het H. Avondmael. Uit het Hoogd. Emden, Goossen Goebens, 1567. T. IV,109.

Bewijsinghe... van den Doope, zie Wederdoopers.

Beijer, J. de, zie Aardrijksk. II.

Beyerland, Abraham Willemsz. van, Zijn vertalingen van Jacob Böhme. XXI,67. - Zie ook Van Zittert.

Beyerland, Willem van, zie Papier III.

Beza, Theod., Bekentenisse des Chr. Gheloofs. Uit het Lat. Frankfort, Michiel Chirat, 1561, Emden, 1564. VII,329; T. IV, III. - Twee verhandelingen, vert. d. H. Heining. II,165 - Verklaring over het Boek Job, vert. d. J. Gerobalus, Amst., Laurens Jacobsz., 1600. - Zie ook Heining.

Bezerra, W.A.J., de, zie Bibliofilie III.

Biblia, zie Bijbel.

Bibliofilie

I.	Het Boek - Uitvoering - Waardeering - Boekenvrienden - Boekendieven.
II.	Particuliere bibliotheken en verzamelaars.

III.	Ex-Libris.
IV.	Boekenprijzen en Veilingen.

I
Het Boek - Uitvoering - Waardeering - Boekenvrienden - Boekendieven

The Internat. Directory of booksellers and bibliophiles. III,268. - Deutscher Bibliophilen-Kalender. II,231; III,74. - Jahrbuch für Bücherkunde u. Liebhaberei. II, 39. - Ring, Zeitschr. f. kunstl. Kultur. T. VII,150. - Deutscher Buchgewerbeverein, uitgaven. T. VII,152. - Der Zwiebelfisch. T. VIII,88,285. - De witte mier. I,212. - The Fleuron. XIV,367. - ‘Zwerver’-uitgaven. T. IV,143. - Vereeniging ‘De seven sinjoren’. IX,364. - Annuaire de la Soc. d. bibliophiles et iconophiles de Belgique, 1920. X,206.

Schoute, Rapport over een onderzoek naar de mate waarin de boeken voldoen aan de hygiene. T. I,248. - Oude boeken in Engeland (bespr. v. catalogi). T. I,300. - Poeschel, Zeitgemässe Buchdruckkunst. T. II, 210. - Boek, bibliotheken en bibliographie. T. IV,43. - The development of printing as an art. T. IV,142. - Wibaut-Berdenis van Berlekom, Het boek en het volkskind. T. IV,288. - Leonard, The book-lover's anthology. I,269. - Schinnerer, Die moderne Buchkunst in Deutschland. II,182. - Jacobi, Some notes on books and printing. II,232. - Pollard, Fine books. II,266. - Olschki, Le livre en Italie à travers les siècles. III,362. - Koch, Les livres à la guerre. X,299. - Dahl og Dumreicher, Haandbog for bogsamlere. XI,236. - Dahl, Aarbog for bogvenner. XI,236. - Willis, Bibliophily or booklove. XIII,149. - Thevenin et Lemierre, Les étapes d'un livre. XIII,150. - Mortet, Le format des livres. XIV,367. - Audin, Le livre, son architecture, sa technique. XV,91. - Guitet-Vauquelin, Mac Orlan et Houdin, Initiation à la vie du livre. XV,92. - Iolo, The elements of book-collecting. XVII,152. - Iconographie de l'imprimerie et du livre. XVII, 153. - Boutell, First editions of today and how to tell them. XVII,320. - L'imprimerie et la pensée moderne. XVIII,319. - Dyroff, Bedeutung d. Druckkunst. f.d. Menschenleben. XXIII,283. -

Boekwezen en boekdruk. T. I,278. - Het behoud van boeken en geïllustr. uitgaven. T. III,247. - Tegen de boekwormen. T. I, 60. - Boekensloopers. IV,289. - Het woord ‘vertaald’ weggelaten op titels van vertaalde werken. V,22. - Titel van een bloemlezing zonder auteursnaam. V,141. - Open of onopengesneden boeken? VI,304, 342. - Schrijver en lezer. X,198. - Belangstelling in het boek en zijne geschiedenis. XIII,314. - De macht van het boek. XIII,317.

Een boek van 122 cm hoog, 76 cm breed en 30½ cm dik. XIV,73. - Een boek van 4 M. hoogte. XVIII,136. - Nummering (justification de tirage) van Nederl. boeken reeds in 1725. XX,264.

Pannekoek, De verluchting van het boek. XIII,95. - Pingresson, Les livres ornés et illustrés en couleurs depuis le 15e siècle en France et en Angleterre. T. I,293. - Sander, Die illustrierten franz. Bücher des 19. Jahrh. XVI,347. - Le Musée du Livre. II, 232. - Hooglied van Salomo, verlicht en vers. d. Van der Leck en Klaarhamer. T. III,279. - Zie ook Graveurs I - Tentoonstellingen.

Vereeniging tot bescherming van oude boeken. A. I,89.

Verbond van boekenvrienden. Oprichting. XIV,135; XVII,352*,353*,355*,356*. - Verslagen van Jaarvergaderingen, voordrachten, enz. XV-XX.

Boeken-leeners en boeken-dieven, naar aanl. van Cim, Amateurs et voleurs de livres. T. II,65. (Kard. Dominico Passionei. 1721; Altieri, biblioth. van het Vaticaan; Vincent, Barcelona; Libri; A. Harmand, biblioth. van Troyes; Chr. Saxe, hoogl. Utrecht; Pichler, biblioth. St.-Petersburg, e.a.). Diefstallen in bibliotheken. T. V,238. - Bedreigingen (en rijmpjes) tegen boekenleeners (-dieven). T. II,65,165,215; T. IV,190; T. V,291; IV,230; VI,181,223, 258.; X,125; XI,65,312,345. - Gestolen boeken. Een Elliot's N. Test. 1661 uit de bibl. van Willem V teruggevonden. I,208. - Incunabelen te Frankfurt gestolen. XVII,158.

II
Particuliere bibliotheken en verzamelaars. Zie ook III en IV

Boeken in sterfhuizen van Oud-Mechelen. V, 17, 209, 249, 288, 345, 353; VI, 207, 252; VII,103,138; VIII,44,115. - Geestelijken te Mechelen, 1497-1566. VIII,152.

Noord-Nederl. boekerijen in de 16e eeuw. VII,81,318; VIII,219.

Acton, lord, Histor. bibl. door A. Carnegie, aangekocht voor John Morley. T. I,66.

Alardus, Bibl. verbrand. Amst. 1541. XIV,59.

Amherst of Hackney, lord. T. V,233.

Andriesz., Jacob, Medisch doctor. Rotterdam. VII,84.

Arkel, Otto van, Mechelen, 1567. V,210.

Berbleghem, Jan van, pastoor en arts te Mechelen, 1348. V,288.

Berg, N.P. van den. V,302.

Beverningh, Hieronymus van. XIX,62.

Bielke, Hogenskild, 16e eeuw. XI,313.

Bilsen, Walter von, domheer te Aken, c. 1470. XII,321.

Boekenoogen, G.J. XX,120.

Boonen, Jacobus, aartsbisschop te Mechelen, 1655. IV,19.

Brederode, Hendrik van, 1556. VII,318.

Brouchoven Dircksz, Jan van, burgemeester van Leiden, 1513-1588. VII,84,318.

Brouwer, Jacob Meynertsz., Enkhuizen, † 1661. XV,28.

Brugge, Lodewijk van, heer v. Gruuthuse, (c. 1520). T. III,22.

Buchel, Arend van, Bundel geschriften uit zijn bibl. VII,241; IX,153.

Buchelius, Hub., Band voor hem gemaakt, 1534. X,161*.

Burman, Kaspar, 1753. T. II,71.

Camons, Adriaan van, drost van Jaarsveld, 1576. A. III,60; VII,84 noot, 318.

Cardevacke. T. I,242.

Cele, Johannes, rector te Zwolle. T. V,149.

Columbus, Ferd., Sevilla. XXII,274.

Coster, Aug. T. V,142.

Croy, Charles de. XVII,188; XVIII,46.

Daelen, Van, rector en burgemeester te Franeker, † 1568. Lijst van zijn bibl. becritiseerd en verbeterd. XVII,347.

Doedes, J.E., Rariora. A. VI,31,278.

Doresmieulz, Claudius, 1640 (?). T. I,242.

Dussen, Bruno van der. XIX,62.

Elisabeth, dochter van George III, later landgravin van Hessen-Homburg. IX,271.

Enschedé, Ch., 1855-1919. VIII,337.

Enschedé, J., 1780. T. I,83; T. II,171.

Enschedé, J.J.C. II,152.

Enschedé, J.W. XV,97.

Erasmus, D. XXIV,59,64,229. - Zie ook Autogr.

Everdey, Petrus, kanunnik-geneesheer te Maastricht, † 1451. XIX,337; XX,3.

Exaerde, Bernard van, griffier van St. Niklaas in Waes, in 1584 verbannen. XIII, 256.

Eyck, Claes Cornz. van, apotheker te Leiden, 16e eeuw. VII,83.

Fagel, Hendrik, zijn bibl. in Trinity College, Dublin, 1794. XIII,356; XIV,362.

Fagel, Jacob John, † 1928. XVIII,310.

Faydherbe, Louis, Mechelen, 1799. T. I,267.

Fonteyn, P., 18e eeuw. XII,217.

Gaselee, Stephen. X,73.

Gerritsen, C.V.T. II,161.

Geruwardus, Gent bij Nijmegen, 814. XII, 207,209,212,213.

Görz-Wrisberg. T. V,45.

Goyer, Abr. de, 1616. VI,65,68*.

Granvelle, Kardinaal. VIII,129*,136*,144*.

Gregorius, bisschop van Utrecht, 772. XII, 211.

Gremmen, c. 1580. XIX,62.

Grolier, Joh. T. I,5,10; T. II,66; T. VI,40; XXI,107,110.

Gruuthuse, zie L. van Brugge.

Harduwyn, Dionysius, 1604. XIII,173.

Harduyn, Justus de. XIII,173,176.

Haren, O. Zw. van. A. II,21.

Havre, A. van, Antw. T. I,170,188,235.

Heinsius, Nic. T. III,208; XI,286.

Hem, Laurentius van den, Amst., 1621-1680. (Blaeu's Atlas). XVIII,189; XXII, 60.

Hemert, Antonius van. XXV,64.

Hemsterhuis, Fr. XVIII,312.

Hessel, Simon van, 1731. XIV,205.

Heurck, Emile van. XVIII,358.

Hodéjov, Jean de, Tsjechisch edelman, 1496-1566. Zijn bibl. ergens in Holland? XX, 236.

Honywood, Michael, verzamelt Nederl. uitg. in Utrecht (1643-1660). XXV,225.

Hoppers (Hopperus), Joachim, zijn bibl. te Gouda achtergelaten en later aan Marnix overgedragen, 1573. XXV,220.

Hovius, Bernardus, leeraar aan de Erasmiaansche school te Rotterdam, 1642. VIII, 37.

Hulthem, Van. T. IV,32.

Hultman, Carl Gerard, 's Hertogenbosch. VII,209.

Huygens, Const., 1648. T. III,208.

Jacobsz., Gerrit, Enkhuizen. XV,38.

Joosten, Jacob, pater van het Ursulinenklooster te Amst. XIV,58.

Karatajev, I.P., Rusland. II,27.

Karel de Stoute. XVII,190.

Koninklijk Huisarchief, 's Gravenhage. (Incunabelen en postinc.). XIX,64.

Krighout, I., XVIII,132.

Lambert, William H., Philadelphia, zijn Lincoln-verzameling verbrand. T. V,48.

Lapostole, Pieter, 1466-1532, lid van den Hoogen Raad te Mechelen. V,349; VII, 105.

Lasco, Jac. à. XXIV,229.

Ledeboer Bz., L.V.A. IV,134.

Libri, 1847. T. II,70.

Lipsius, Justus, † 1606. T. III,66.

Maigny, Dame de, Mechelen, † 1531, Wed. van Thomas de Pleyne. VII,103.

Malatesta Novello, Cesena, 15e eeuw. XIV, 65.

Malderen, Geert van, stadsgeneesheer te Mechelen, 1530. VII,138.

Manuel, Koning van Portugal, Zijn catalogue of early Portuguese books, dl. I. XVII,157.

Margaretha v. Oostenrijk. T. II,22; XVIII, 46.

Marioli, Th.T. VI,40.

Marnix van St. Aldegonde, bibliophiel of bibliomaan? XXV,215.

Meerman, Gerard en Johan. XIII,225,312.

Montagne, V. de la. T. I,235.

Naber, J.A., 1795. XI,221.

Nebukadnezar. XIV,73.

Neesen, Laurentius, 1611-1679, kanunnik te Mechelen. VIII,45.

Newton, Isaac. XVIII,205.

Nieuwbarn, M.C. V,19.

Nigro, Gabriel de, Port. Israël. koopman te Antw., 1532. XI,309.

Nordenskjöld, Adolf von. T. I,203.

Nunez Perez, Juan. XI,338, zie ook Senega.

Occo, Pompeius. VI,6,13.

Occo, Sybrant. XIV,58.

Oldenhuis Gratama, L., 1914. IV,237.

Oliver, John Rathbone. XX,130.

Perceval, Armand, Mechelen. T. I,267.

Peter de Groote. Zijn kleine bibl. in een oudhollandsche kast bewaard. II,27,130,139, 142.

Philips de Goede. XVIII,34,36,37,38.

Phoconius, Joh., pastoor te Deventer, † 1560. T. V,145; III,345,374,454,462; IV, 6,; V,5.

Picavet, Peeter Antoon, Mechelsch minderbroeder, 1745. VIII,115.

Pipre, Le, Mechelen. VI,370.

Pius VII. XII,356.

Potens, Frans, Kortrijk, 1564. T. I,196.

Potho, M., Finsch landlooper-bibliophiel. XV,388.

Quevellerius, Abraham, leeraar aan de Erasmiaansche school te Rotterdam, c. 1650. VIII,43.

Rahir, E., Parijs. XIX,273; XXIII,263.

Robyns, Jan, deken v.h. kapittel v. St. Romboutskerk, Mechelen. T. VI,42 noot.

Roelandts, Michiel, Mechelen, 1525. V,355.

Rome. - Part. bibliotheken te. T. V,290.

Romein Sarazoon, Adriaen, chirurgijn, Rotterdam. VII,84.

Rothschild, James de, Parijs. XXIII,263.

Roubaix, Andries de, Mechelen, 1543. V,249.

Rumoldus de Platea, pastoor te Nikkerspoel, 1506. V,357.

Scheurleer, D.F. XVI,75,364. - Zie ook III.

Schotel, G.D.J., 1847. XIX,62.

Schretlen. XIX,273,275.

Schuyten Merevin, Hubert, Leiden, † 1599. VII,83,318; VIII,219.

Senega, Jehan de, Spanjaard, † Antw., 1567. Inventaris z. bibl. XI,337.

Smaling, Pieter Gerritsz., Leiden, 1587. VII, 83.

Spinoza, B.A. VI,205.

Spoelberch de Lovenjoul, De. T. III,161.

Suchtelen, Johannes Pieter van, † 1836. XIX,34.

Trelcatius, Lucas en Lucas Trelcatius de Jonge, Leiden, 1607. VII,84.

Trieu, De, kanunnik te Mechelen, 1799. T. I, 267.

Verachter, Fred., bibliothecaris en archivaris te Antw. T. I,170,188,195.

Verdussen, Jan Baptist, Antw., † 1773. T. I, 198. - Zie ook III.

Verloren van Themaat, Pamfletten-verza melaar. VI,65.

Vesterman, Gerardus Jacobi, rector te Enkhuizen, † c. 1588. XV,27,38,39,40.

Visschere, Jan de (Johannes Piscator), Mechelen, † 1530. VI,252.

Vollbehr. XIX,276.

Vossius, Is. II,97.

Voynich, Wilfryd. T. IV,291.

Vroome, Matthijs de, Meppel, † 1750. T. VIII, 185.

Vuesels, kanunnik te Antw., verbannen in 1584. XIII,256.

Waller, F.G. XXV,71.

Wapenaert, Karel, Mechelen, 1799. T. I,267.

Willmet, J., hoogl. Oostersche talen, 1837. XVII,337.

Wittert, Baron, T. I,255.

Wijtmans, Pieter, pastoor te Mechelen, † 1566. V,17; VIII,152.

Zyl, Marytgen van, Leiden, 1597. VII,83.

III
Ex-Libris

Vorsterman van Oyen, Les dessinateurs néerl. d'ex-libris, bespr. I,363. - Jörgensen, Bokägarmärken i Finland, bespr. X, 205.

Eenige Vlaamsche ex-libris-stekers. T. VII, 19. - Twee ex-libris van R. Vinkeles. IX, 115. - De oudste ex-libris in verschillende landen. XII,321,325*. - Dürer, graveur van ex-libris, 1503-1506. XII,322. - Verzameling J.F. Verster. XVIII,371.

Aa, Anna van der, 1597, (oudste Nederl.). XII,322.

d'Alegambe, graaf. T. VII,31*.

Anthonis van Bourgondië, Spaansch viceadmiraal. XVIII,44.

Bezerra, Willem Antoon Jozef de, kanunnik te Antw., 1750. T. VII,20*.

Bilsen, Walter von, domheer te Aken, in koper, c. 1470. XII,321,325*.

Bosch, Lodewijk, pastoor, † 1764. T. VII, 26*.

Bruyninckx, Frans, kanunnik te Antw., † 1791. T. VII,25*.

Cuypers, Daniel Frans, geschiedkundige te Mechelen, 1653-1725. T. VII,18*.

Dormer, Jacobus Albertus, Leuven, 1736-1776. T. VII,27*.

Ducange (?), L.C.T. VII,31*.

Erasmus. Geschreven ex-libris. XXIV,68*.

Gottignies, Lanceloot Ignatius baron van, 1705 - c. 1787. T. VII,30*.

Hodéjov, Jean de, 1496-1566. XX,236*.

Hulthem, Van, d. A. Cardon Jr. T. IV,32.

Kerckhove, Bart van. T. VII,32*.

Kinsbergen, Van, bibl. a.h. Kon. Nat. Inst., d. R. Vinkeles. IX,115.

Michiels, J.G., kapitein van het Holl. admiraalschip. T. VII,26*.

Nieles, J.B., schepen van Antw. T. VII,27*.

Sanders, Robrecht. Arts, 1567. T. IX,107*.

Santen, H.J.C. van, Groningen. XVII,353*.

Scheurleer, D.F. XVI,369*.

Scriverius, P. V,115*.120,215.

Servais, Kasper Joseph de, bibliophiel te Mechelen, c. 1750. T. VII,28*,29*.

Ullens (?), Hendrik, 1667-1708. T. VII,29*.

Verdussen, Jan Baptist, † 1773. T. I,200*.

Villegas, J.F. baron van Hovorst de. T. VII,24*.

Wijnants, Gozewijn graaf, 1661-1732. T. VII,22*.

IV
Boekenprijzen en Veilingen

Boekenprijzen uit 1543-1546 van boeken in het Museum Plantijn. T. IV,58. - Prijzen uit 1530 en 1535. VI,255. - Boekenprijzen in een N. Nederl. inventaris uit 1558. VII, 87. - Prijzen van de schoolboeken te Antw., 1642. T. V,9. - Boekenprijzen in de 2e helft der 17e eeuw te Antw. XII,352.

Kossmann, De boekverkoopers, notarissen en cramers op het Binnenhof (en hun veilingen). XXII,127. - Kossmann, De boekhandel te 's Gravenhage tot het einde d. 18e eeuw (en de veilingen door hen gehouden). XXIV,121; XXV,75. - Dronckers, Catalogus der bibl. van de Vereeniging v.d. Boekhandel. Dl. IV, (Catalogi van veilingen). XXII,297.

Boekenveilingen te Mechelen. (Jan de Visschere (Piscator)), 1535. VI,254.

Leuvensche veilingen, 17e eeuw. (z.n. 1647, d. J. Zegers); N. Vernulaeus, 1649 (d. H. Nempaeus); N. Meys en M. vander Straeten, 1671 (d. M. Nempaeus). III,106.

Zweedsche veilingen in de 19e eeuw. T. III, 34.

Engelsche veilingen uit de 18e en 19e eeuw. T. III,35.

Jahrbuch der Bücherpreise. II,378; V,299; XVII,193.

Veilingen 1902. G.I. Ellis, Londen. - Chr. J. van Eeghen, Amst. - Ch.M. Dozy, e.a. T. I,67.

1903. D. Pattyn, Brugge. - S.A. van der Chijs, Leiden. - G. de Nédonchel, Gent. - Heeswijk, Amst. T. I, 154-156. - F. Gittens, Antw. e.a. T. I,219,302.

1904. Nic. Beets, Utrecht, T. II,62. - Heinr. Lampartz (Lempertz), Keulen, T. II, 120. - Runze-Zolling, Leipzig, e.a. T. II,167,308.

1907. Aug. Coster, Brussel. T. V,142. - Plantijnsche uitgaven, Parijs. T. V,143. - z.n. Gent, (HS. Boek v.d. Oude broederschap van O.L.V. der Zeven Weeën). T. V,144.

1909. Z. n. Leuven (HS. Antiphonarium van de Abdij te Voorst, begin 16e eeuw, 5 dln.). T. VII,199,201*,202*,203*.

Ashburnam, Londen, 1888. T. II,70. - E. Campers, Antw. 1917. VI,78. - Carlson, Beetgum, 1711. A. II,25. - P. van Damme, 1764. XI,222. - Van Dam van Noordeloos, 1873. A. I,19. - Jan van Duren, 1794. XXIII,118. - J.W. Enschedé, 's Grav. 1927. XVI,75. - Gustave van Havre, 1905. T. IV,43. - Nic. Heinsius, 1682. T. III,208; XI,286. - Frans Hemsterhuis. XVIII,312. - Const. Huygens, 1688. T. III,208 noot; 1722. T. III,66. - Chr. G. König. XXIII,222. - Marnix van St. Aldegonde, 1599. A. IV,133; XXV,216. - Joh. Meerman, 1824. XIII,225*,312. - Nic. Meys, 1671. III,106. - Erycius Puteanus, 1638. III,108. - E. Rahir, Parijs, 1930. XIX,273. - J.J. Scaliger, 1609. T. III, 209. - P. Scriverius, 1663. XXIV,232. - Six van Vromade, 's-Grav. 1925. XV,77. - Soleinne, 1843. V,23. - Laurence Sterne, 1768. (prijscat.). XXI,226. - M. van der Straeten, 1671. III,106. - J.B. Verdussen, Antw., 1776. T. I,200. - Nic. Vernulaeus, 1638. III,108. - Alphonse Willems, Brussel, 1914. III,317. - J. Willmet, Amst., 1837. XVII,337.

Bibliographie

Hier zij nog eenmaal herhaald dat in dit register de onder afzonderlijke hoofden bijeengevoegde onderwerpen steeds beginnen met de bibliographieën daarop betrekking hebbend, deze zijn dus hieronder niet opgenomen. - Men zie evenwel ook op Catalogi van Openb. Bibliotheken in Bibliotheekw. IV.

I.	Bibliogr. systemen - Catalogiseering.
II.	Bibliographieën - Algemeene - Van zaken - Van personen.

I
Bibliogr. systemen - Catalogiseering.

Kleemeier, Handbuch der Bibliographie. T.

I,145. - Mary Medlicott, Abbreviations used in bookcatalogues. T. IV,290. - Von Wyss, Ueber den Schlagwort-Katalog. T. VIII,85. - Briggs, List of subject-headings for use in dictionary catalogues. I,267. - A.L.A. Catalog. I,342. - Class Catalogue, exhibited at the Liverpool meeting of the Library Association. I,375. - Kaiser, The card system series. II,147. - Berwick Sayers and Douglas Stewart, The card catalogue. II,378. - Berwick Sayers, The grammar of classification. III,267. - Bishop, Practical handbook of modern library cataloguing. IV,330. - Lüdicke und Pieth, Grundlagen einer Instruktion für die Kataloge von Volks- und Stadtbüchereien. IV,330. - Wieder, De nieuwste ontwikkeling van den bibliotheekcatalogus. VI,232. - Frels, Die bibliothekarische Titelaufnahme in Deutschland. IX,153. - Bernhardi, Lehr- und Handbuch der Titelaufnahme. XIII,96. - Schleimer, Die Schlagwortmässige Katalogisierung der mathematischen Literatur. XVI,96. - Sass, Erläuterungen zu den Instruktionen für die alphab. Kataloge der preuss. Bibliotheken. XVI,380. - Schneider, Deutsches Titelbuch. XIX,174. - Bartlett van Hoesen, Selective cataloging. XX,140. - Berwick Sayers, An introd. to library classification. XX,141. - Greve, Praktijk en theorie der titelbeschrijving. XX,170. - Règles générales proposées pour la rédaction des catalogues en vue de leur unification. XX,232. - De catal. photogr. der Bibl. Nationale. XX,317. - Mann, Introd. to cataloging and the classification of books. XX,141. - Fleischhack, Buchhändl. Katalogtechnik. XXI,266. - Bliss, A system of bibliographic classification. XXIV,119. - Sharp, Cataloguing. XXIV,121. - Cyfer, Titelbeschrijving van tijdschriften. XXIV, 220. - Daniëls, Het materiaal v.d. catalogus. XXIV,222. - Schneider, Einführung in die Bibliographie. XXV,158. - Schreiber, Nachklänge zu Eberts Lehrb. d. Bibliographie. XXV,159. - Krabbe, Bibliographie. XXV,330. - Thornton, Cataloguing in special libraries. XXV,331.

Institut international de bibliographie. XIV, 97,265. - Ukrain. Institut f. Buchkunde. XIX,176. - Preuss. Gesamtkat. en Sammelkat. d. Von Rothschild'schen Bibl. IX, 203.

Frederik Muller-fonds. A. V,58; XVII,127, 252.

De Van Stockum bibliographie (en de Centrale Catalogus). XIX, 283. - Plan voor het samenstellen van een titellijst voor een Alg. Nederl. bibliographie. XVII,131. - Lijst van catalogussen en bibliogr., waarvan de titels in de Alg. Nederl. bibliographie (Van Stockum) zijn opgenomen. XVII,137. - (Plan) voor een bibliographie d. Nederl. geschiedenis T. VI,216. - Nederl. cumulatieve bibliographie. XVIII, 319.

Twee bibliogr. utopieën. A. III,31. - Verkeerde plaats namen op titels. T. III,196. - Over catalogiseeren. IX,57,153. - Bibliographie en catalogus. T. III,48; IV,77,153; IX,118. - Catalogi en literatuurgeschiedenis. XVII,251. - Titelbeschr. op het Uitg.-congres te Milaan. T. IV,147. - De Disputatie en haar plaats in de titelbeschrijving. XXIII,367. - De alfabetische rangschikking van titelwoorden. V,21,68,104,140, 142. - Alfa b. rangschikking d. titelbeschrijvingen, uitg. d. de Centale Vereen. voor leeszalen en biblioth. XVIII,270. - Regels voor de alphab. catal. in Nederl. biblioth. I,104; id. in Fransche biblioth. III,109; XX,232. - Catalogiseeren van middeleeuwsche schrijversnamen. XI,193. - Het registreeren van eigennamen. XI,116. - Grappige klassificatie (in de K.B. te Brussel). XI,66. - Nieuw kaartsysteem van Van Nierop en Baak. IX,61. - Bibliographisch kaartsysteem. XI,80. - Een ongelukkige catalogusfout, zie op Dalechamp in het A.A.

Commissie voor de bibliographie (systeem). II,187. - Classification bibliogr. décimale. T. I,144. - Het decimale indeelingssysteem van Dewey. X,294; XI,239; T.14,147.

Vermakelijke bibliographie. T. II,56. - De goede bibliograaf. T. II,305. - Het nut van bibliogr. beschrijvingen. XXV,224.

II
Bibliographiën - Algemeene - Van zaken - Van personen

Algemeene

Godet en Vorstius, Index bibliographicus. N. bewerking. XIX,289; XXI,105.

Brunet, Manuel, Vervolg. Oordeel. A. IV, 76. - Frankf. en Leipz. Mis-catalogi. A. II, 85; XXI,327; XXII,184,353; XXIII,175. - Gids bij het lezen. Cataloog der Keurboekerij. I,266. - Peddie, National bibliographies. I,314. - Forbes Gray, Books that count, II,343. - Gesner, Epitome bibliothecae. Zürich, 1555. III,380. - Courtney, A register of National bibliography, Vol. III. IV,42. - Jaarlijksche Boekenschouw. XV,157; XVI,95; XVII,148. - Boekzaal der geheele wereld, XV,157. - Lütki, Bücher kleinsten Formates. XVII,97. - Minto, Reference books. XX,233. - Fleisch-

hack, Von Messkatalog z. deutschen Bücherverzeichnis, 1931-35. XXV,159.

Zaken

Afrika, zie Aardrijksk. III.

Americana. A. VI,200.

Anatomie. IV,197.

Anonymen en Pseudonymen, zie Schuilnamen in A.A.

Arbeidsbemiddeling. I,212.

Batavia. - VIII,235.

België. - Bibliotheca Belgica, zie bij Nederland. - Bibliographie Nationale. A. IV,288. - Geïllustr. boeken. XV,90. - Geschiedenis. A. VI,121,280. - Register op 22 Belg. tijdschriften. VIII,234. - Nederl. letterk. in België. XXI,267. - Losseau, L'outilage bibliogr. de la Belgique (Bibliogr. met spekschieterij). X,166. - Zie ook op Vlaamsch.

Boekhouden. VI,229; XI,206.

Bry, De, Grosse Reisen. XXIV,331.

Capri. V,325.

Chineesch. A. V,80; T. V,290; XIX,30,111.

Danzig-Korridor. XXI,351.

Deensch. - Bibliographie (1482-1600). IX,17; XII,359; XXI,112; XXIII,371. - Index op Deensche bibliographieën. II, 344. - Deensche boeken te Antw. gedr., 1529-31. A. IV,1; VIII,1. - Deensche boeken in de Univ. Bibl. Amst. XIV,77; XIX,283; XX, 75; XXV,323. - Philologie. XVI,141.

Dierkunde. A. V,82.

Doofstommen. A. V,82.

Doopsgezinden. A. V,314; A. VI,133; X,252.

Drankmisbruik. I,72.

Duitsch. T. IX,113*. - Geisteswissensch. I, 102. - Geschied. I,102; IV,330. - Lied. T. VI,96. - Literatuur. I,187; II,235,342; XIII,90; XVIII,172; XIX,45,174. - Natuurw. II,267. - Recht en Wetg. I,343. - Deutschtum im Ausland, 1900-1923. XV, 391. - Niederd. Bibliographie bis 1800. XXI,103; XXV,68. - Frauenfrage, 1760-1930. XXIII,377.

Engelsch. - Boeken in Nederl. gedrukt, 16e eeuw. A. V,97. - The best English books. I,267. - Geschiedenis. II,340. - Literatuur. VI,76; XX,142. - Engelsche vlugschriften betr. de Nederl. tot 1640. A. V,173. - Zie ook Tijdschriften. XIII,320.

Ethnologie. II,228.

Eugenetica. XIII,151.

Fascisme. XV,392.

Folklore. VI,37; VIII,329; XX,175.

Fransch. - Drama. V,22. - Geschied. T. I, 211. - Letterkunde. III,191; VII,267,294. - Philosophie. I,341. - Schoolboeken. IX, 314. - Techniek. II,344. - Jur. proefschriften. II,342. - Cohen, Ecrivains franç. en Hollande, bespr. X,255.

Friesch. V,20; XVI,268.

Genealogie-Heraldiek. T. IX,138.

Geneeskunde. A. 14, 151; X,174. - Graphische incunabelen. XIII,148. - Catal. Ned. Mij. t.b.d. geneeskunst. XX,317. - Zie ook Daniëls - Kinderziekten - Tandheelkunde - Tijdschriften.

Germaansche philologie. T. I,252.

Gynecologie, zie Tijdschriften.

Handel. V,168.

Hebreeuwsch. XVIII,319 en in A.A.

Houtvesterij. III,270.

Ichthyologie, zie Visscherij.

Ierland. I,342.

Indianen (Amerika). A. I,178.

Italiaansche letterk. XI,284.

Joden. A. VI,274; XXI,264 en in A.A.

Julius exclusus. XX,81,226.

Kerkgeschiedenis. A. III, 154; A. VI,188.

Kinderstudie. VI,75.

Kinderziekten. T. VIII,165.

Klassieke oudheid. - Marouzeau, Bibl. classique, 1914-24. XVI,375; XVIII,62. - Année philologique. XVIII,62; XX,68,171; XXII,203; XXIII,122,373; XXIV,216; XXV,250,325. - Bibliotheca phil. claas. XVI,375; XIX,172; XX,171; XXI,256; XXII,105,298; XXIII,276; XXIV,218; XXV,248,325. - Bibl. Heinsiana. XI,286. - Buma bibl., Leeuwarden. A. VI,204; IV,368; VII,191; XVIII,172. - Erasm. gymn., Rotterd. A. V,150. - Lijst van klassieke tijdschriften. XVIII,173. - Nederl. vertalingen. XVI,33; XIX,359.

Kunstnijverheid, tot 1700. A. VI,131.

Laus ululae. XX,231; XXIII,97.

Literaturwissenschaft. Zie op Handbuch in A.A.

Lijkverbranding. A. V,82.

Lyon. XXIII,263.

Mercurius Gallo-Belgicus. A. VI,283.

Middeleeuwen. Geschiedenis en filologie. II, 340; IV,385.

Militaria. A. IV,140; A. VI,199;284.

Minderbroeders. A. VI,41.

Mnemotechniek. XXIV,286 en in A.A.

Natuurwetenschappen. A. V,149,313; A. VI, 203; I,375; II,267; XIII,148.

Nederland.

Bibliotheca Belgica. A. IV,184,283; A. V, 66,131,309; A. VI,41,177,269; T. I,140, 251; T. II,211.

Catalogus van boeken in Noord-Nederland verschenen. I,98.

Nederl. boeken in het buitenland gedrukt. A. V,231; VI,221.

Nederl. boeken in de Waalsche gewesten en in het buitenland gedrukt. T. II,139; T. IV,108,170; T. V,121; T. VIII,79.

Nederland (vervolg).

Nederl. boeken te Kopenhagen gedrukt. T. V,36.

Nederl. uitg., door Michael Honywood in ons land gekocht, thans in de Cathedral Libr., Lincoln. XXI,131,132*,140*; XXV,225.

Nederl. handboeken in buitenl. leeszalen. I,331.

Nederl. Bibliographie (Van Cleeff-Brinkman). A. IV,137,138; A. V,67,132,309; A. VI,277.

Nijhoff's Index. T. VII,300; III,43; XI,80; XII,285. - Repertorium op Nederl. tijdschr. III,42,192,413.

Librye. A. VI,134,278; I,274. - Rotterdamsche Librye. A. VI,278; I,275.

Aan het volk van Nederland. Pamflet. A. V,305; A. VI,284.

Alkmaar. A. VI,123.

Amsterdam. VI,148.

Anonymen en Pseudonymen, zie Schuilnamen in A.A.

Boekhouden. T. I,209.

Chronyc historie d. Nederl. oorlogen. A. VI,124.

Crisis, Econ., in oorlogsgevaar, Documenten. IX,413.

Dialecten. A. V,73.

Drankmisbruik. XVI,348.

Fabriek- en handwerknijverheid. A. I,119.

Gelderland. T. IX,88; I,266; II,262; III, 473; XVI,263.

Genealogie. T. IX,138.

Geneeskunde. XX,311. - Zie ook Tijdschriften.

Geschiedenis. A. V,140; A. VI,281,282; T. IV,133,287; T. VI,216; I,329,365; II, 259,350; XII,46; XIV,74; XVI,221; XVII,147.

's Gravenhage. A. VI,156.

Haarlem. A. II,27,130,186.

Handvesten, Keuren en Ordonnanties (Catalogus). A. II,47.

Hydrologie, zie Waterstaat.

Katholicisme. A. VI,108; T. VIII,166; I, 213. - Kath. uitg. in de Republiek d. V.N.T. VIII,183. - Zie ook Boekzaal.

Kerkgeschiedenis. A. I,179; A. II,187; A. VI,188,288; VIII,59; IX,204; XV,158; XVII,254.

Kinderpoëzie. XVI,91.

Landbouw. A. II,94; A. VI,289.

Land- en Volkenkunde. A. V,69.

Leeuwarden. XXI,98.

Leiden. - T. II,109. - Leiden's ontzet. A. II,65. - Leidsche Hoogeschool. (300 j. jub.). A. II,110.

Letterkunde. A. IV,141; A. V,77; A. VI, 36,202,275; III,33; X,249; XI,71; XV, 388; XVI,92,94; XVIII,139; XXI,267.

Limburg. A. VI,290.

Middelnederlandsch. A. VI,103,274; T. IX, 131.

Noord-Brabant. A. V,145.

Oud-Katholieken. A. VI,180,279.

Overheidsuitgaven. XX,40.

Pamfletten, Ned., zie Nieuwst. I.

Proefschriften, zie Onderwijs I.

Protestantsche martelaren. A. VI,279.

Recht (sed. 1839). A. II,67.

Russisch-Nederl. boeken. A. VI,281; II, 28*,136*,321.

Schutterij. A. VI,200.

Sidrac, Ned. dr. A. VI,274.

Stad- en landrechten, 1550-1795. A. II, 147,173; A. III,1,140,190.

Stenographie. T. IV,49.

Studenten-tijdschriften. A. VI,278.

Techniek, 1850-75. A. III,78.

Tooneel. A. IV,136,142.

Utrecht (stad). A. IV,297.

Vertalingen, Nederl. Holberg. XI,9; XIII, 202. - Ibsen. XIX,236; XX,232. - Plutarchus, Moralia. V,1,85,229,359. - Shakespeare. A. IV,97. - Gr. en Lat. schrijvers. XVI,33; XIX,359.

Vlissingen. A. VI,289.

Volkskostuum. XVI,105.

Waterstaat. - Hydrologie. A. V,72; V,73, 74.

Wis- en Natuurk. wetenschappen. A. IV, 295; A. V,136; A. VI,130.

Zeeland. A. III,81.

Zinspreuken. A. III,207.

Zuiderzee. V,261.

Zie ook Engelsch - Oostersch - Spaansch.

Nederlandsch-Oost-Indië. A. II,187; A. III, 43; A. IV,294; A. V,144,149; VI,373; XI, 206; XVI,107; XVII,148.

Neurologie, zie Tijdschriften.

Notariaat. A. II,186; T. VIII,164.

Oostersche talen (in Nederland). A. II,129; I,360.

Opera. I,269.

Pharmacie. T. IX,139.

Philologie, Moderne. I,375; II,341. - Zie ook Germaansch - Klassiek.

Philosophie, zie Fransch.

Portugeesch. - Oude boeken. XVII,157.

Proefschriften, zie Onderwijs I.

Recht. A. VI,287.

Renaissance. XXIII,278.

Robinsonades. II,43; XX,227.

Rusland. Geschichtswissenschaft in, 1917-1927. XVII,255.

Scandinavië. Ehrencron-Müller, Forfatterlexikon. XIII,364; XIV,366; XVI,140.

Schaakspel. A. II,184; A. IV,83.

Scheepsbouwkunst. Oude literatuur in Van Yk. X,141.

Singaleesch. A. II,161.

Spa. A. II,188.

Spaansch. - Drukken in de Nederlanden. XXI,342; XXV,324.

Sport. I,212.

Sterrekunde. A. III,206.

Tabak. A. II,17.

Tandheelkunde. IX,235.

Techniek. XX,135.

Tooneel. A. IV,136; I,269; V,22.

Tuinbouw. T. VIII,165.

Turkije. I,120.

Tijdschriften. Gesamtverz. d. Ausl. Zeitschriften. IV,390; XVI,264; XIX,247. Verz. d. laufenden Zeitschr. in den Bibl. von Lübeck, 1928. XVII,153. - In Frankfort. IV,331. - Rheinischer Zeitschr.-Cat. IV,158. - Engelsche. XIII,320. - Nederl. geneesk., 1680-1857. XVI,211. - Neurologische, Psychologische. V,142. - Gyneol. en verlosk. VI,231. - Register Ned. Tijdschr. v. geneesk. (1857-1906). I, 72. - In de bibl. d. K. Ned. Akad. v. Wetensch. XXV,160.

Utopia. Bibliotheca Utopistica. I,72.

Verloskunde, zie Tijdschriften.

Vertalingen. Index translationum, 1932. XXI,255.

Verzekeringswezen. A. VI,285; T. VII,151; I,211; V,29.

Visscherij. A. I,292; VII,191.

Vlaamsch. Bibliographie, 1830-1890. A. VI, 278. - Taalstrijd. T. III,213; T. IV,87. - Pseudoniemen. A. V,68,133,134; T. I,16, 159,232,272; T. IV,25. - Schrijvers vertaald (1830-1931). XXI,254.

Volkskostuum. XVI,105.

Volkskunde. Register. VIII,234.

Vredesvraagstuk. II,263.

Vrouw, De, zie Duitsch.

Vrijmetselarij. I,71.

Waalsche kerk. A. V,146.

Waldenzen. A. VI,192.

Waterleiding. II,186.

Wiskunde. A. V,81.

IJslandsch. XXV,323.

Zweden. Buitenlandsche politiek. A. V,18. - X,204. - Geschied. XXIII,282.

Personen

Levensberichten d. Mij. d. Nederl. letterk., zie Maatschappij in A.A. - Biogr. Woordenboek, zie Woordenboeken in A.A.

Alphen, Hieronymus van, Kindergedichten. VI,273,353; VII,29,197,363.

Barlaimont, zie Berlaimont.

Beethoven. XVI,270.

Beets, Nicolaas. III, 352,424; IV,64,135.

Bekker, Balth. A. II,13.

Bellamy, J.A. V,312.

Berlaimont, Noël van. XVIII,11; XIX,11.

Biffi, Giovanni, Ital. dichter, 1464 - c. 1515. VII,337.

Boerhaave, Herman. VIII, 113; X,185; XVII, 95.

Böhme, Jacob. XXI,71.

Bosboom-Toussaint, A.L.G. I,302,351.

Boutens, P.C., XVI,94.

Bradshaw, H.A. VI,180.

Brederoo, A. V,75,141; XVI,370.

Broughton, zie in A.A.

Burger, C.P. IV,245; XX,353.

Burman, Peter, Meditatio Seria, Macaronisch gedicht, 1750. XIII,301.

Capellen tot den Pol, Van der. A. II,184; A. IV,20,48; A. V, 305.

Cats, Jacob. A. VI,120.

Collyn, Is. T. I,143; T. V,220; XV,84.

Conscience, H. I,351.

Coornhert. XI,186.

Coster, Ch. de. XVI,352.

Croiset van der Kop, Anna C. III,388.

Daniëls, C.E. X,177; XI,189.

Dante. X. 298.

Delepierre, J.O.A. IV,301.

Delisle, L.T. I,211,292.

Deyssel, Lod. van. X,235,373; XI,377.

Dyserinck, Joh. XVI,43.

Elzevier, Willems, 1880. A. IV,234; I,361, 377; XXV,239. - Berghman. T. VIII,285; I,307; Copinger. XVI,136. - Republieken. A. VI,270.

Enschedé, J.W. XV,382.

Epictetus. XVII,370.

Erasmus. A. VI,273; IX,340; XX,130; XXIV,71.

Geulincx. A. V,296.

Gezelle, Guido. XIX,379.

Goddaeus, C. Laus ululae. XX,231; XXIII, 97.

Goethe. VII,264,293.

Goldoni, C.T. V,95.

Groot, Hugo de. Bewijs. A. III,122; A. V,73. - De jure belli. II,314; XIV,143,265. - Poemata. XIX,133.

Guicciardini, Descr. dei Paesi Bassi. A. IV, 135; I,361.

Harduyn, Justus de. XIII,171.

Hemert, Ant. van. XXV,64.

Herberts, Herm. XX,24.

Hillesum, J.M. III,452.

Holberg, Ned. vert. XI,9; XIII,201.

Hooft, P.C. Moeilijkheden in de bibliogr. zijner werken. XV,257; XVI,217; XVII,251. - Aanvullingen tot de lijst van vertalingen

van gedichten. XX,227,349; XXI,92,309; XXII,185.

Hoppers (Hopperus), Joachim. XXV,220.

Ibsen. Ned. vertalingen, werken en artikelen over hem. XIX,236; XX,232.

Joris, David, A. VI,1,86; XV,33,34 noot.

Junius Sr., F.A. VI,279.

Kern, H.T. I,210.

Kersteman, F.L. XXIII,289.

Keulen, Van. A. V,138.

Kjaer, A., Christiania. XIV,75.

Kloos, W. XVI,94.

Knuttel, W.P.C. XV,385.

Kohlbrügge, H.F.A. VI,43.

Lodewijk XIV. XXIV,372.

Marnix, Ph. van. A. III,76; A. IV,133; A. VI,283; VII,329; IX,358.

Meester, Joh. de. XV,388.

Menasseh ben Israël. XVI,353.

Mercator. IV,232.

Meteren, E. van. T. IV,144; XXI,332.

Metius, Adr. A. I,229.

Milkau, Fr. XX,354.

Muller Fzn., S. III,110.

Multatuli. T. II,52.

Naber, S.A. IV,42.

Napoleon. I,341.

Niclaes, Hendrik. A. V,122.

Nyenborgh, J. van. A. IV,219; A. V,129.

Ortelius, A.A. III,83; A. VI,124.

Owen, John, Epigrammata. A. III,49.

Paludanus, Bern. T. VI,233.

Pascal, Bl. I,133.

Passe, Chr. van de. A. II,95; A. III,74; A. V, 318.

Picot, Emile. XXIII,263 noot.

Potgieter, E.J.A. VI,276; I,318.

Prins, Ary. XVI,94.

Riemsnijder, Hendr. A. II,44.

Robbers, H. XV,388.

Rochefoucauld, De la. A. IV,144.

Roest Mzn., M.A. VI,284.

Roland Holst, H. XVI,94.

Ronsard. XVI,379.

Rooses, Max. IV,1,97,194.

Rubens. XVI, 270.

Ruusbroec. XX,316; XXI,163.

Scalinger, J. XX,23.

Shakespeare, A. IV,97.

Six, Jan. XIX,245.

Spinoza. A. VI,273.

Starter. I,70; XVI,372.

Stevin, S.A. V,126.

Teirlinck, Is. XX,175; XXI,250.

Thomas van Aquino, S. I,129; IV,294.

Thorbecke, J.R.A. II,183.

Tolstoy. XVII,210,213.

Vallet, Nic. A. VI,239.

Vergilius. XXI,257.

Vesalius. IV,198.

Vloten, J. van. XX,166.

Vondel. A. I,296; A. V,141; A. VI,116; XIX, 175; XX,227.

Vouilliéme, E. XI,289 noot.

Waals, Jacqueline van der. XV,388.

Wagenaar, Jan, Vaderl. historie. A. III,123, 159; A. IV,186,243.

Wagner, R. I,318.

Warnersen, P. XXIV,170.

Wesenbeke. A. VI,283.

Winkel, Jan te. VI,335,359; XVI,83.

Wolff, B., en A. Deken. A. V,141. - De Santhortsche geloofsbelijdenis. A. V,299.

Wtenbogaart, J.A. VI,288.

Ximenes, Kardinaal. VII,189.

Bibliotheca Neerl. manuscripta, zie Handschr. II.

Bibliotheca Patrum. Parijs, 1653. XV,37.

Bibliotheckwezen

I.	Inrichting - Beheer - Photographie. - Uitleenen.
Voor Catalogiseering en bibliogr. systemen, zie Bibliographie I.
II.	Bibliothecarissen - Opleiding - Positie
III.	Personalia.
IV.	Geschiedenis - Openbare bibliotheken in de versch. landen en plaatsen - Catalogi.

I
Inrichting - Beheer - Photographie - Uitleenen

Voor catalogiseering en bibliogr. systemen, zie Bibliographie I.

Guthrie, Library-work accumulated, 1905-11. I,268. - Hortzschansky, Bibliographie des Bibliothek- und Buchw. II,231. - Evers, Nederl. bibliogr. van boek- en bibliotheekw. II,307. - Burton and Vosburgh, A bibliography of librarianship. XXIII,126. - Esdaile, The year's work in librarianship. XX,139; XXI,350; XXIII, 119; XXIV,221; XXV,74,253.

Hygiene der bibliotheken. (versch. boeken bespr.). T. I,255. - Duff Brown, Manual of library economy. T. I,294. - Greve, Openb. leesmusea en volksbibliotheken. T. V,138, 228. - Colson, Instructions pour l'organisations etc. des bibliothèques populaires de Liége. I, 269. - Plummer, Hints to small libraries. I,269. - Ward, The practical use of books and libraries. I,342. - Ladewig, Politik der Bücherei. II,42. - Füchsel, Wie benützt man die Universitätsbibliothek? II,343. - Bildung und Staat. Volksbibliotheken. II,344. - Otten, Bibliothektechnischer Ratgeber. III,72. -

Gräsel, Führer für Bibliothekbenützer. III,265. - Ladewig, Katechismus der Bücherei. IV,330. - Sharler C. Soule, How to plan a library building for library work. V, 25. - Angermann, Normalbuchgrösse und Normalgeschosshöhe. V,168. - Svend Dahl, Haandbog i Bibliothekskundskab. VIII,318. - Peisker, Geschichte und Verwaltungstechnik eines zweifach buchenden Bibliothek-systems. IX,123. - Library jokes and jottings. X,200. - Van Meel, Openb. boekerijen, vak- en kinderbibliotheken. XII,361; XIII,89. - Svend Dahl, Bibliothekshandbok. XIV,260. - Müller, Behördenbibliotheken. XV,94. - Arnett, Elements of library methods. XVI,139. - Moons en Van den Berghe, Bibliotheekkunde. XVI,271. - Pieth, Bücherei und Gemeinsinn. XVI,316. - The library and its workers. XX,139. - Sayers, The revision of the stock of a public library. XX, 140. - Fargo, The library in the school. XX,141. - Code administratif des bibl. d'étude. XX,231. - Dingwall, How to use a large library. XXII,357. - Milkau, Handbuch der Bibliothekwissenschaft. XXIII, 378. - Thyregod, Kulturfunktion d. Bibliothek. XXI,370. - Escher, Ausgew. bibliotheksw. Aufsätze. XXV,254. - Schmook, Boek en bibliotheek. Handb. voor de bibliotheekpraktijk. XXV,328.

Zentralblatt f. Bibliotheksw. 50 Jahre. Jubiläumsjahrg. XXII,107.

Zuinigheid tegenover Bibliotheken. T. I,153. - Free-libraries. T. IV,89. - Over openb. leeszalen. T. VI,97. - De Universiteitsbibl. in onze dagen. T. VII,232. - Reiniging van bibliotheken. T. III,50. - De verhouding van romanlectuur tot wetensch. lectuur in openb. leeszalen. V,141. - Bibliotheconomie. IX,58. - Rijkscommissie in zake bibliotheekwezen. XII,45. - Moet alles in wetensch. bibliotheken bewaard blijven? XIV,140; XVI,312. - De geldmiddelen der openb. bibl. in Frankrijk en elders. XIV, 250. - Bibliotheekcijfers (aantal boeken). XV,152.

Photographie op bibliotheken. T. VIII,227. - Photogr. bibliotheek-expedities. I,218. - Palimpsest-photographie. I,374. - Kögel, Die Photogr. hist. Dokumente, bespr. IV, 328. - Het photogr. atelier der Utr. Univ. Bibl. VII,79,181. - Photogr. met infraroode stralen. XXI,92*,93*. - Microphotographische hss., boeken en prenten, XXI,191. - Microphotographie van oud drukwerk. XXI,244*. - Zie ook Frankrijk in IV.

Boekenschennis (wijze van nummering). I, 190. - Tegen de boekwormen. T. I,60. - Restauratie van oude boeken (en prenten) II,180,302. - Georganiseerde verminking van boeken. VII,127. - Het zapon. T. I, 69,299.

Uitleenen (of niet) van boeken. T. I,153; T. III,147; T. IV,91,93,192; T. VII,95; II, 304; V,70; XVIII,169. - McMillen, Selected articles on interlibrary loans. XX,140.

Ruilbureau. Het Centraalbureau te Delft. XIV,142. - Nederland en de intern. uitwisseling van geschriften. XX,40.

Plicht-exemplaar (Depôt Général). XX,66, 166.

II
Bibliothecarissen - Opleiding - Positie

Duff Brown, Guide to librarianship. T. VIII, 84. - Snouck Hurgronje, De bibliothecaresse eener openb. leeszaal. II,341. - Mayer, Der mittlere Dienst. III,364. - Zur beruflichen Charakteristik des bibliothekarischen Personales in der volkstümlichen Bücherei. X,200. - Kukula, Erinnerungen eines Bibliothekars. XIV,254. - Bushnell, University librarianship. XX, 142. - Sharp, The approach to librarianship. XXII,357. - Een bibliothecaris die las (Garnett). T. IV,194. - De leeszaal-bibliothecaris (Am. vers m. vrije vert.). II, 38. - Eigenschappen, van den biblioth.-ambt. IV,81,169. - Benoemingen van bibliothecarissen. VI,1; XIII,153,238; XIX, 281. - Universiteits-bibliotheek en Instituuts-boekerijen. XVII,89. - Het karakter van de betrekking van bibliothecaris. VI, 179. - Rapport betr. salarisregeling aan Universiteitsbibliotheken. VII,72. - De positie van den bibliothecaris in Nederl. en in enkele andere landen. IX,49,116. - Een Engelsch rechter over bibliotheekboeken, gevonden in den boedel van een bibliothecaris. X,89. - De nood van onze ambtgenooten te Innsbrück. X,163. - De gestudeerden in het bibliotheekvak. X,296,378. - De opleiding van wetenschappelijke bibliotheek-ambtenaren. X,305; XI,21. - De bibliotheek-opleiding in Beieren. XI, 348. - De moderne bibliothekaris. A nowadays librarian. XII,78. - Wat moet een bibliothecaris zijn? XII,189. - Vrijheid van beweging voor bibliothecarissen. XIV,312. - Een onbeholpen bibliotheekbezoeker. VIII,294.

Ned. Vereeniging van bibliothecarissen enz. I,109,144,223,376; II,79,157; III,317; IV, 237,337,398; V,30; VI,269.

Congressen van bibliothecarissen, enz.

Nederl. XIII,235; XIV,242; XV,159,214; XVI,270; XIX,254.

Vlaamsche. XV,159; XIX,160,252,285; XXI,91,100; XXV,253.

Internationaal. T. III, 102,157; II,263,307; XII,48,177; XV,159,160; XVII,217; XVIII,136; XX,77; XXI,103.

Comité intern. d. biblioth. 7e session. XXIII, 119.

Association des bibliothécaires français. T. IV,145; III,311.

III
Personalia

Bader, Lexikon Deutscher Bibliothekare im Haupt- und Nebenamt, bei Fürsten, Staaten und Städten. XV,389.

Gedenkboeken: Is. Collyn, Stockholm. XV, 84. - H. Escher, Zü'ich. XXV,254. - A. Gaer, Christ. XIV,75. - M. Godet, Bern. XXV,254. - A. Kjaer, Christiania. XIV, 75. - Fr. Milkau, Berlijn. XXII,354. - A. Wilmans, Berlijn. T. I,288.

J. Alblas. Utrecht. IV,60. - J. Althoff, Augsburg. T. VII,140. - Altieri. Rome. T. II, 66. - G. Apers. Gent. III,192. - Th. I.J. Arnold. Gent. T. I,217. - L. Beger. Cöln a/d Sprec. XV,46. - I. Belinfante. VI,50. - J. Belinfante. VI,50. - J.C. Belinfante. Amst. V,260; VI,50. - F.H. Benraadt. Haarlem. XIII,240,271. - R. van den Berghe. Gent. I,350. - J.S. Billings. New York. V,106. - Th. Boeff. 's Hertogenbosch. VII,56. - E. de Bom. Antw. I,38; XV,124. - J.A. Bondia. VI,50. - W.J. Boogmans. 's Grav. XIV,264. - C. Booth. Utrecht. IX,253. - L. Brummel, 's Gravenh. XVII,222. - V.F. Büchner. Leiden. II,269; XVII,373. - C.P. Burger Jr. Amst. IV,241*,333; XII,1*; XXIV,1*. - K. Burger. Leipzig. I,220. - P. Burman. Leiden, † 1741. T. VIII,134. - A.W. Byvanck, 's Grav. III,270; X,91. - W.G.C. Byvanck. 's Grav. II,190; XIV,377. - J.M. Chumaceiro. V,260. - H. Collijn. Upsala. T. V,220 noot; T. VII,143. - C.E. Daniëls. Amst. X,94,177*. - L. De lisle. Parijs. T. I,153,292; T. VII,138; T. VIII,186, 191*. - H.C. Delsman. Amst. XIX,248. - J. Denucé. Antw. III,313. - H.C. Diferee. Amst. XX,71. - J.D.C. van Dokkum. Wageningen. XV,125. - J. van Doreslaer. Enkhuizen. XV,39. - K. Dziatzko, Göttingen. T. VII,137. - H. Escher. Zürich. XXV,254. - C.H. Ebbinge Wubben. 's Gravenhage. III,270; X,91. - J.R. van Eerde. Groningen. III,68. - J.W. Enschedé. Haarlem. T. I,203; XV,97*. - G.A. Evers. Utrecht. XX,234. - J. de Faro. VI,50. - C.H. van Fenema. Groningen. T. IV,146. - J. Ferrares. Amst. V,260; VI,51. - T. Folmer. Rotterdam. XVIII,153. - J.A. de Fonseca. Amst. V,260. - G.H. Fortescue. Londen. I,377. - R. Garnett. Londen. T. IV, 146,194. - J. van den Gheyn. Brussel. II,193. - F. Gittens. Antw. T. I, 201. - A. Gronovius. Leiden. T. VIII,134. - J. Hagha. Enkhuizen. XV,39. - A.G. van Hamel. Rotterdam. VI,160. - C.J. Hansen. Antw. T. I,201; T. VIII,95. - A. Harmand. Troyes. T. II,71. - C. von Heimbach. Cöln a/d Spree. XV,45. - D. Heinsius. Leiden. T. III,73; XXV,47. - J. Hellendoorn. T. IV,129. - C. en P. Hendreich. Cöln a/d Spree. XV,45. - P.L. Hendreich. Cöln. a/d Spree. XV,48. - J.M. Hillesum. Amst. III,449*; IV,32; XIX,1*. - C. Honigh. Wageningen. A. VI,289. - D.J.H. ter Horst. 's Grav. XVI,266; XVII,222. - A. Hortzschansky. Berlijn. II,316. - J. Hübner. Cöln a/d Spree. XV,43. - F.J.H. Jenkinson. Cambridge. XII,355. - J.N. Jacobsen Jensen. Amst. XIII,367. - S. Jessurun. V,260; VI,51. - A. Joly. Parijs. V,82. - W.P.C. Knuttel. 's-Grav. X,27*, 127; XV,385. - G. Kurth. Rome. T. V,45. - E.J. v.d. Linden. Amst. XVI,265. - A.J. de Mare. 's Grav. XIV, 264. - I.A. de Mello. Amst. VI,50. - R. van der Meulen. Rotterdam. XVIII,152*. - A. Miraeus. Antw. T. I,42; T. III,210; XVIII,44 noot. - E.W. Moes. Amst. I,353*. - P.C. Molhuysen. 's Grav. II,152; X,91. - D. Montezinos. Amst. V,260; VI,49*. - R. Montezinos. Amst. V,260; VI,51. - J.F.L. Montijn. Amst. XIV,1. - J. Morelli. Venetië. T. III,12,18. - D. Mulder Bosgoed. Rotterdam. XVIII,150*. A. Nienhuis. Groningen. III,223. - J. Niewold. Groningen. X,29. - P.J. Oostveen. Leiden. X,90; XVII,125,256. - W. Pelgrom. 's Hertogenbosch. XXI,212. - A.A. van Pelt Lechner. Wageningen. V,110; VI,55. - L.D. Petit. Leiden. VI,113*; VII,230*,273; IX, 230. - Pichler. St. Petersburg. T. II,72. - J. de Moseh Piza, Amst. V,260. - R. Proctor. Londen. T. I,299. - J. Rane. Cöln a/d Spree. XV,44. - J. Revius. Deventer. T. V,155. - Roelofs Heyrmans. Delft. XIV,76,81. - H.C. Rogge. Amst. T. IV,1; XX,124. - A. Rolin. 's Grav. II,152. - A.G. Roos. VI,1. - Max. Rooses. Antw. III,257; IV,1*,97,185. - D. van Roijen. Leiden. T. VIII,134. - J.D. Rutgers van der Loeff. Haarlem. T. I,103. - G. van Rijn. Rotterdam. I,273*; II,46; III, 31. - J.P.L. Schneider. Delft. II,189. - S.C.A.C.J. Schouten. 's Gravenhage. III,270. - J. van Schriek. Deventer. T. V, 159. - T.P. Sevensma. Rotterdam. III,45;

Amst. V,218; Genève. XVI,265. - M. Sladus. Amst. XX,305. - J.C. van Slee. Deventer. XVIII,113*,369. - P.A. Smidt. Amst. VII,235; XIX,281. - D. Smit. Amst XVII,52. - W. Snouckaert, biblioth. van Karel V.T. VIII,131. - S.M. de Solla. V, 260; VI,51. - J.F. van Someren. Utrecht. III,113*,216; XI,241; XIX,37. - B.M. van der Stempel. Amst. III,75; VI,319. - I.J.L. Templo, Amst. V,260. - J.S. Theissen. Amst. XVII,374; XIX,281. - P.A. Tiele. Utr. XI,311. - H. vande Velde. Gent. III,192. - R.A. Veldhuizen. Amst. IV, 391; V,270. - G. Vesterman. Enkhuizen. T. VI,155*; XV,39. - M. Visser. Amst. T. VIII,92*; XIV,76,143. - J.A. Vor der Hake. Rotterdam. II,237; IV,200. - J. Vorstius. Cöln a/d Spree. XV,44. - H. Vos. Enkhuizen. XV,39. - D. Vossius. Amst. V, 151; XVI,357. - Is. Vossius. II,97; XIV, 70. - Reinier Vossius. Egmond. XIV,50. - Willem de Vreese. Gent. I,38; Brussel. VII,80; Rotterdam. VIII,303; XVIII, 57; XXII,117*; XXV,1*. - H. de Vries van Heekelingen. Nijmegen. XVII,89. - G. Weerman. Amst. XV,158. - F.C. Wieder. Wageningen. VI,62; XIII,238; Leiden. XIII,153. - J.W. Wijndelts. Amst. XIV,76,143; XVI,265.

IV
Geschiedenis - Openbare bibliotheken in de versch. landen en plaatsen - Catalogi

De besproken Jaarverslagen zijn alleen opgenomen indien er belangrijks te vermelden valt. Men vindt deze opgegeven in het Register op het Tijdschrift in dl. IX op blz. 9-12. en in de Registers van Het Boek op Bibliotheken; na deel XXI (1932) komen deze niet meer voor. - Zie voor Catalogi van Handschr., aldaar II - van Incunabelen, aldaar II.

Meinsma, Middeleeuwsche Bibliotheken. T. I,61,205. - Beiträge z. Bücherkunde und Philologie, A. Wilmans gewidmet. 1903. T. I,288. - Festskrift tilegnet Førstebibliotekar A. Gaer, 1924. XIV,75. - Bok- och bibliotekshistorika studier; bundel ter eere van Isak Collijn. XV,84. - Bushnell, The world's earliest libr. XXI,264. - Uhlendahl, Bibliotheken einst und heute. XXII,110. - Milkau, Geschichte d. Biblioth. im alten Orient. XXIII,379. - Burton, Famous libraries in the world. XXV,256. - Joodsche bibliotheken en bibliothecarissen. XI,68; XVI,105.

Ketenen der boeken. T. VIII,69; XV,32.

Amerika. - American library Annual. I,342; III,268; V,25,109. - Swett Green, The public library movement in the U.S., 1853-1893. V,25. - Escher, Amerik. Bibliothekwesen. XIII,151. - A survey of libraries in the U.S. XVI,138. - Sharp, Libraries and librarianship in America. XXV,255. - Spratt, Libraries for scientific research in Europe and America. XXV,255. - Eenige mededeelingen over de Amerikaansche en Engelsche public en free libraries. T. III, 184. - Amerikaansche bibliotheken en hunne Nederl. werken. T. III,261.

België. - De Belg. Bibliotheken door een Duitscher beschreven (bespr. v. F. Milkau, Das Kriegsschicksal der belg. Bibliotheken. Ein Reisebericht, 1916). V, 262. - Berichten uit België. VIII,32. - Incunabelen in de Belg. bibl. (Haebler). VIII.95.

Duitschland. - Jahrbuch d. deutschen Biblioth., 1926-27. XV,392; XVI,264. - Jahrbuch d. deutschen Volksbüchereien, 1926-30. XVI,271; XIX,175; XXI,264. - Karte der Verbreitung der deutschen und oesterr. Bibliotheken. XV,123. - Eenige mededeelingen over Freie en Oeffentliche Lesehallen. T. III,184.

Engeland. - Libraries, Museum etc. Yearbook, III,268. - Openbare boekerijen in Engeland. T. VII,151. - Minto, History of the public library movement in Gr. Britain and Ireland, XXI,350. - Zie ook Amerika.

Frankrijk. - Openbare bibliotheken in Frankrijk en elders. Over de geldmiddelen. XIV,250. - Verfilmde boeken en hss. van de Fransche bibl. XXI,101.

Nederland. - Bibliotheekbeheer in de 18e eeuw. (Instructie over de Directie van de Publique Bibl. aan de Univ. (van Leiden), 1741). T. VIII,134. - Instructie voor den custos d. Acad. Bibl. van Harderwijk, 1720, 1771. XI,344. - Het beheer der Tielsche Librye, 1558. T. VII,289. - Nederl. Bibliotheekgids. II,238; XXI,97. - Niederl. Bibliothekswesen. III,410. - Greve, Gesch. d. leeszaal beweging in Nederland. XXII,108. - Vanrycke, Les biblioth. universit. holland. T. III,100. - Nederl. volksbibliotheken. T. III,289. - Over leeszalen. T. VI,97; III,472. - Roomsche openbare leeszalen. T. VIII,177; T. IX,84. - Roomsche pastorie-bibliotheken. XII,88. - Statistiek der openbare leeszalen en bibliotheken. T. IX,84. - Leeszaaljaarboekje, 1913. III,472. - Nutsbibliotheken. II,308; III,473; IV,205; VI,233.

Noorwegen. - Volksbibliotheken in Noorwegen. T. V,236.

Oostenrijk. - Centralisatie van het bibliotheekwezen in Oostenrijk. XV,125. - Die Bibl. in Oesterreich. XXI,265. - Zie ook Duitschland.

Rusland. - Toestanden op het gebied van boeken en bibliotheken. T. I,66.

Scandinavië. - Nordisk Tidskrift för bokoch biblioteksw. 1e jg. III,312. - Bibliotheken in, (naar aanl. v. Dahl, Haandbog i Bibliotekskundskab). VIII,318.

Nederlandsche handboeken in buitenlandsche leeszalen. I,337.

Abo. - Univ. Bibl. Brand in 1827. XIX, 33.

Albany. - Brand in de State-Library, en de redding der oude archiefstukken. T. IX,80

Amsterdam. - Librarie in de N. Kerk. Bericht uit 1580. VI,148.

Bibl. Amstelred., Cat. 1612. herdr. A. IV, 303.

Het Leesmuseum. T. III,237,239*,241*, 244*,245*.

Univ. Bibl. Toestand, 1907-1916. Behandeling in den Gemeenteraad. T. I,281; T. VIII,156,279. - Geschiedenis, 1878-1923. XVIII,65,68*,72*,75*,79*. - Siervensters. XVIII,372; XIX,249.

Catalogi. Prof. J. de Wal. A. V,77. - Americana (legaat Van Eeghen). A. VI,200. - Armenische boeken. XVI,334. - Coornhert. XI,190. - Nederl. geschied. XII, 46. - Nederl. letteren. XI,71. - Tijdschriftenlijst. II,311.

Legaten en schenkingen. A. Boot. (Grieksch). A. IV,304. - A. Beaujon. A. VI,286. - C.M. van de Sande Lacosta. (botanie). A. VI,200. - Potgieter. A. IV, 185. - Rive (geneesk.). A. IV,185. - A.D. de Vries (Vondel). A. V,141. - Quack. II,44; IV,392. - N.G. Pierson. III,75, 269; IV,365. - Sasse. (anthrop.). V,109. - Deensche literatuur. XIV,77; XIX, 283; XX,75; XXV,323.

Remonstrantsche tentoonstelling. XX,72. - Réveil-Archief. XX,238.

K. Nederl. Akademie van Wetensch. A. VI,286. - Cat. van tijdschriften, enz. XXV,160.

Rijksacademie van beeld. kunsten. A. VI, 201.

Openbare leeszaal. T. VIII,173,174*,175*; I,139; VIII,60.

Concentratie van het bibliotheekwezen. XIII,368.

Begijnhof. A. VI,286.

Bibl. d. Doopsgezinde Gemeente. A. V,20, 314; A. VI,133; X,252; XI,286.

Bibliotheca Rosenthaliana. III,450; V, 143; VI,150,346; IX,125,194; X,300; XVI,104.

Bibl. v.h. Port. Israël. Seminarium Ets Haïm. V,259; VI,49,51*.

Econ.-Hist. Bibl. XIX,249.

Bibl. d. Vereen. v. fabriek en handwerknijverheid. A. I,119.

Handelseconomische bibl. XIX,175.

Bibl. d. Mij. tot bev. d. Geneesk. A. V,19; X,177; XX,311.

Bibl. d. Vereen. tot bev. van de belangen des Boekhandels. A. V,147; II,268; VI, 267; X,250; XVI,228; XVIII,26; XXII, 297.

Bibl. Ned. Onderwijs-Genootschap. A. I, 233.

Bibl. d. Mij. tot bevord. d. Toonkunst. II, 109.

Bibl. Centr. Bureau voor sociale adviezen. T. VI,193.

Bilderdijk-Museum. VII,263; X,350; XIV, 250; XVI,99; XVIII,143; XIX,250; XX,76.

Vondel-Museum. II,20,26*; IV,78; VII, 374; IX,361; XI,311; XVI,100,350; XVIII,143; XIX,249; XX,76,133.

Ons Huis. T. I,283; III,445.

Antwerpen. - Sted. volksbibl. Catalogus. T. II,302; T. V,85.

Sted. Hoofdbibl. Mededeelingen. XVII, 135; XIX,175.

Arnhem. - Sted. Bibl. A. V,19; A. VI,132.

Assen. - Zie Archiefw.

Bagdad. - Oostersche Bibl. door de Turken verbrand, 1918. VII,127.

Batavia. - Bataviaasch genootschap van K. en W. I,270.

Kon. Natuurk. Vereen. A. V,149.

Berlijn. - Krüss, Zur Geschichte der Staatsbibl. zu Berlin in den letzten 30 Jahren. XX,173. - Zie ook Cölln.

Bonn. - Univ. Bibl. Verz. d. Handbibl. d. Lesesaals. XIX,175.

Brugge. - Boekerij der Spaansche natie, 1555. XI,337.

Brussel. - Kon. Bibl. T. III,163,164*,169*, 174*,178*; T. VII,189; XX,315,316. - Tentoonstellingen. XX,315,316; XXI, 267. - Zie ook III,314; VII,373; XI,66; XV,96.

Bibl. der Bollandisten. T. I,57. - Wedervaren hunner bibliotheek. XXIV,195.

Cambridge. - Chineesche boekerij der Univ. T. V,290.

Cesena. - Bibliotheca Malatesta. XIV,65*.

Cölln an der Spree. - Tautz, Die Bibliothekare der Churfürstl. Bibl. zu Cölln a.d. Spree. XV,43. - Id., Die Räume der Churf. Bibl. zu C.a.d.S. XIV,141.

Delft. - Bibl. d. Techn. Hoogeschool. IV,341, 348*; X,91; XVIII,373.

Deventer. - Athenaeum-Bibl. A. VI,289. - Geschiedenis, T. V,145,155*,156*,167*, 169*; XVIII,115*; VI,61. - Boekerij v.h.

Heer Florenshuis. T. V,146; III,383. - Zie ook IV,12; VI,19 en Phoconius.

Dortmund. - Stadtbibl. Uitgaven. XVIII, 27. - Karl Freih. von Stein Ausstellung. XXI,265.

Edam. - Librie d. Oude Latijnsche school. XXIII,285.

Enkhuizen. - Van der Meer, Oorsprong, uitbreiding, en tegenw. staat der Bibl. d. Herv. Gem. te Enkhuizen. Hs. 1854. Text afgedrukt en besproken. XV,25. - Boeken in 1657 aan den ketting gelegd. XV,32. - Cat. gedr. in 1693, herdr. 1853. XV,32. - Gesch. der Boekerij in de Westerkerk. T. VI,149,150*,152*,223.

Florence. - Bibl. Laurenz. Atlas Vingboons. XXII,55.

Frankforta. M. - Freih. Carl von Rothschildsche öffentl. Bibl. IV,331. - Sammelkatalog Wissensch. Bibl. d. deutschen Sprachgebiete. IX,203.

Stadtbibl. Kat. Judaica u. Hebraica. XXI, 264.

Gent. - Univ. Bibl. ‘Principaux fonds’. I,75, 214; II,75.

Gouda. - Goudsche Librye. A. II,50; II,61; XXV,152.

's Gravenhage. - F. Simons, Haagsche Bibliotheekgids. II,378.

Bibl. d. Memoriemeesters in de St. Jacobskerk. Reglement van 1489; tekst afgedr. IX,55.

Koninklijke Bibl. Geschiedenis. T. III,1, 5*,7*,9*. - Tweede-Kamerverslag, Dec. 1911. T. I,38-46. - Succincta B.R. historia. X,169. - De K.B. sedert 1905. XII,257,259*,261*,263*,264*,269*.

Catalogi. Overzicht d. gedrukte catalogi. A. V,142. - Folklore. I. VIII,329. - Fransche geschiedenis. T. I,211. Fransche taal- en letterkunde, I. VII,267, 294. - Goethe. VII,264,293. - Pamfletten. A. VI,195,282; V,372; Register. IX,267.

Autografen-verzameling, R.M. van Goens, A. II,21. - Ex-libris verz. J.F. Verster. XVIII,371.

Boeken afk. van de Abdij van Tongerloo. XXIV,193.

De Catalogue photogr. v.d. Bibl. Nat. Parijs aanwezig. XX,317.

Repertorium op Ned. tijdschriften. III, 42,192,413.

Ruilbureau. XX,40.

Zie ook V,82; XII,194.

Museum Meermanno-Westreenianum. Voorgeschiedenis, XIII,225*,228*,312.

Tweede Kamer d. St.-Gen. A. V,19,77.

Dept. van Koloniën. A. V,144; A. VI,200, 287.

Dept. van Justitie. A. VI,287.

Min. van Marine. A. VI,287.

Dept. van Oorlog. A. IV,140; A. VI,199.

Hooge Raad. II,150.

Vredespaleis. IX,126; XII,139; Cat. Index. XXI,97.

Gemeente-bibl. A. VI,288.

Openb. Muziekbibl., Cat., IX,236; XV, 124.

Geneal.-Herald. Genootschap ‘De Nederl. leeuw’. T. IX,138.

Groningen. - Univ. Bibl. Geschiedenis, (n. aanl. van Roos, Gesch. v.d. Bibl. d. R.U. te Gr.). V,177,178*,193*,195*,196*, 241, 245*,246*,248*. - Gedichten op de Gr. U.B. van Const. Huygens. V,183. - Bibl. d. Martinikerk, 1531. XVIII,134. - Overgebracht naar de Acad. Bibl., 1624. XIX, 267. - Zie ook VI,1.
Oudste Catalogus: Librorum Academic. Syllabus, van N. Mulerius, 1619. XI,1.
Catalogus (in boekvorm), A-D. XII,47. - N. Duitsche letteren. II,235. - Engelsche taal- en letterk. VI,76.
Legaat J.J.C. Enschedé. II,152.

Bibliotheca Guyotiana. A. V,52.

Haarlem. - Fondation Teyler. A. V,313; A. VI,203,288; T. II,160.

Bisschoppelijk Museum. IV,74.

Hamburg. - Staats- und Univ.-Bibl., 1927-32. XXV,76.

Harderwijk. - Instructie voor den custos der Acad. Bibl., 1720, 1771; text afgedrukt. XI,344.

Helsingfors. - Univ.-Bibl. Bibl. Nordenskjöld aangekocht. T. I,203. - Pamfletten enz. betr. Zweedsche buitenl. politiek. X, 204. - Verzameling proefschriften van J.P. van Suchtelen. XIX,33.

's Hertogenbosch. - De bibl. v.h. Departement der Monden van den Rijn, 1812-1816. VII,49,208.

Prov. Genootsch. A. V,145; A. VI,290.

Hilversum. - Christ. openb. leeszaal, (eerste in Ned.). II,77.

Kampen. - Bibl. theol. school. A. VI,289; I,69.

Keulen. - Stadsbibl. 300-jarig bestaan. T. I, 135.

Kopenhagen. - Kon. Bibl. Holl. boeken. V, 111.

Kortrijk. - Een openb. bibl. in de 16e eeuw. (bibl. v. Frans Potensi, 1564). T. I,196.

Bibl. der Minderbroeders, 1605. T. I,198.

Leeuwarden. - Stedel. Bibl. De stedel. Kunst verz. A. III,82. - Cat. XXI,98.

Prov. Bibl. Friesland. A. IV,139,296; A. VI,133.

Buma-Bibl. A. VI,204,289; IV,363; VII, 191.
Zie ook Tentoonstellingen.

Leiden. - Univ. Bibl. Geschiedenis. T. II, 33*,41*, 90,99*,153,193,227,229*, 232*, 233*. - De leeszaal een halve eeuw geleden (1874). XV,95*.
Instructies voor den bibliothecaris, 1741. T. VIII,134.
Pamfletten. A. V,71.
Cat. Theses, 1581-1595. II,236.
Catalogus, Leiden, 1623. XXV,45; handex. v. D. Heinsius. XXV,47.
Cat. Chineesche boeken. A. V,80.
Thorbecke-stichting. VII,299.

Bibliotheca Thysiana. Cat. A. IV,230. - Hist. overzicht. T.T. I,135; V,53*,56*. - Pamfletten. A. V,71; XXIII,274.

Maatsch. d. Ned. letterk. A. IV,141; A. V, 77,144,313; A. VI,36,202.

Sterrewacht. Cat. A. III,207; A. V,18.

Bibliothèque Wallonne. A. V,146; A. VI, 283.

Ned. Dierkundige Vereen. A. V,82.

Leuven. - Univ. Bibl. Verwoesting en opbouw. III,369*,372*,373*,414,447,473; IV,37,47; V,31,105,254,262; VI,160,237, 304; XII,191.

Lincoln. - Cathedral Library. Catalogue of foreign (veel Nederl.) books. XIX,297; XXI,131; XXV,225.

Lissabon. - Bibl. Nac. Vergilius-uitg. XXI, 257.

Londen. - Bibl. d. Hollandsche gemeente. A. III,33.

Britsch Museum. 50 j. jubileum van de leeszaal. T. V,87; restauratie. T. V,289. - Over het gebruik van den catalogus. XII,242. - Ned. bijbels in B.M.A. V, 135. - Verz. W. Voynich, Lost or unknown books. T. IV,291.

Lübeck. - Das öffentl. Bibliotheksw. d. Stadt L. XVI,316. - Laufende Zeitschriften. XVII,153.

Luik. - Univ. Bibl. Geschiedenis. T. I,172*. - Verwoestingen. X,207.

Maastricht. - Stads bibl. A. VI,290.

Mechelen. - Stadsbibl. Geschiedenis. T. I, 266*; III,316. - Zie ook III,474.

Boekerij van het Groot Seminarie. T. I, 267; XX,46.

Middelburg. - Prov. Bibl. A. III,81; T. IX, 140. - Pamfletten. A. VI,282.

Bibl. Zeeuwsch Genootsch. (de Bry en Eliot). A. V,145. - Zie ook I,208.

Moskou. - Boekerij d. moscovitische Tsaren gezocht. XVI,111.

Openb. Bibl. Catalogus 16e eeuw (1500-1550), 1e ged. XIX,168.

New-York. - Astor Library. V,297.

Nijmegen. - Univ. Bibl. en Instituutsboekerijen. XVII,89.

Oxford. - Gibson, Some Oxford libraries. V, 25. - Bodleian Library, 300-jarig bestaan. T. I,135. - Magdalena College. Books before 1611. XIX,246.

Paramaribo. - Kol. Bibl. I,216.

Parijs. - Bibliothèque Nationale. Algem. Catalogus. T. I,203. - Photogr. Catalogus. XX,317. - Bezoek bij gel. van het congres van bibliothecarissen. XII,177,242. - Vondel XX,226. Zie ook T. I,259.

Bibl. Sainte-Genéviève. XVIII,174.

Technische bibliotheken. XX,135.

Rome. - Guide-manuel d. bibliothèques. XXI,102. - Ned. Hist. Instituut. T. IV, 191. - Belg. Hist. Inst. T. V,45.

Vaticaan Bibl. (brand). T. I,286; T. II,66. - Atlas Vingboons. XXII,55.

Bibl. der Barberini. T. I,60.

Rotterdam. - Stedelijke bibl. T. I,286. - (gevluchte Belgen). IV,125; Jubileum. VI, 109.

Remonstr.-Geref. gemeente (hierin bibl. van J. Wtenbogaart). A. VI,288.

Ned. Handels-Hoogeschool. Bibl. IV,203, 302,303*,304*.

Leeskabinet, 1859-1929. XVIII,145*,160*.

Erasm. gymn. A. V,150.

Rijnsburg. - Spinozahuis. I,271.

San Francisco. - Schade aan de bibliotheken door de aardbeving van 1906. T. IV,192.

Sevilla. - Bibl. Colombina. XXII,274.

Stockholm. - Kon. Bibl. De Elzevier-verz. G. Berghman. I,307. - Samling af äldre stadsvyer. V,165. - Klemming, Samlita skrifter rörande Sveriges Förhöllanden till fremmande magter. A. V,18.

Tiel. - Het beheer der Tielsche Librye, 1558. T. VII,289.

Tokio. - Nieuw gebouw voor de verwoeste bibliotheek. XVI,111.

Troyes. - Bibl., 1842-1872. T. II,71.

Turijn. - Nazionale. Brand. T. II,158. Univ. Bibl. Brand. T. II,50.

Upsala. - Univ. Bibl. Gedenkboek 300-jarig bestaan. XI,312. - Miljana, Cat. d. imprimés de musique, dl. I. I,186.

Utrecht. - Univ. Bibl. Uitv. beschrijving. T. VII,257,264*, 266*, 271*, 272*, 276*. - In de St. Janskerk, 1584-1821. III,149; in het voorm. paleis van Lodewijk Napoleon, 1820-1909. III,154, 155*, 158*, 166*, 171*, 173*. - Binnendienst. III, 175; Statist. gegevens van de laatste 25 jaren. III,182,187*. - Bij de opening van de nieuwe bibliotheeklokalen. T. VII,232. - Photogr. atelier m. catalogus d. gereprod. hss. en oorkonden. VII,79, 181.
Eerste Catalogus, 1608. T. VI,281; III, 152.
Centrale Duitsche bibl. I,71.

Catalogus Pamfletten. IV,396.
N. trefwoordencatalogus. XIII,154.
Schenking B.W.G. Wttewaal. VII,305.

Gemeente-bibl. A. IV,297.

Venetië. - Bibl. Nazionale Marciana. (Breviarium Grimani). T. III,12; T. IV,191.

Vlissingen. - Stadtsbibl. A. VI,289.

Wageningen. - Bibl. d. Landbouw-Hoogeschool. VI,289. - Geschiedenis, 1899-1916. VI,55,232. - Een nieuwe hoogeschool en een hoogeschool-bibliotheek in wording. VII,169.

Washington. - Inwijding v.d. Openb. Bibl. aan de Mount Vernon Square. T. I,136.

Congress Libr. Sonneck, Cat. of the orchestral music (Scores). I,340. - Am. doctoral diss., 1930. XXI,263.

Weenen. - Keiz. Bibl. afgeb. door Jan Luyken, 1682. VI,193*. - De Atlas Blaeu aldaar. XVIII,187. - 10 Jahre Nat. Bibl. XXI,265.

Weimar. - Goethe und die Weimarer Bibl. XX,38.

Zutphen. - Librarie der Kercken, 1598. VII, 68.

Bibliotheken, Partikuliere, zie Bibliofilie II.

Bicker, Petrus Willemsz., 1568. XIV,60.

Bickes, Susanna, Laetste uyren van, 4 drukken uit 1713-1752. XIX,220,335. - Zij stierf te Amst. in 1664; de eerste druk zal dus van 1664 zijn. XVIII,357.

Bidloo, Lambert, zie Pan-poëticon bij Portretten.

Bidloo, Nic., zie Onderwijs II.

Bie, Corn. de, Het Gulden Cabinet van de edele vrij Schilder conste, Amst., 1661. T. I,238.

Bielke, Hogenskild, zie Bibliofilie II.

Biesten, Hendrick van, Liedeken op het jaar 1572. (Amst., Willem Jacobsz., 1572). XI, 326.

Bigarrures, Les, d'un citoyen de Genève. Philadelphie, Imprimerie du Congrès Général, 1776, 1777. XI,63.

Bilderbeek, H., zie Courant II.

Bilderdijk, W., Kort verhaal van eene aanmerkelijke luchtreis, Groningen, 1813. XIII,203 noot. - Zie ook Autografen - Brieven.

Bilderdijk-Museum, zie Amst. bij Bibliotheekw. IV.

Bilhamer, Joost Jansz., zie Aardrijksk. II.

Billick, Everard, Iudicium deputatorum univ. et secundarii cleri Colon. de doctrina M. Buceri ad Bonnam. Keulen, Melchior von Neusz, 1543. III,376.

Billings, John Shaw, Biblioth. N.Y. Public Libr. V,106.

Bilsen, Walter von, domheer te Aken, XII, 322. - † 1512; uittreksel uit zijn necrologie. XII,324. - Zie ook Bibliofilie II en III.

Bilt, De. - Zie D. Jzn. Cuyck. I,96.

Biographisch woordenboek, zie op Woordenboek.

Birgitinessen, zie Kloosters.

Bisdom, dichter van geuzenliederen. XV,203.

Blaeu, zie Aardrijksk. II - Boekdr. VIII - Papier III.

Blaeuhulck, Woulter Claesz., Enkhuizen, 1579. XX,148.

Blaeuw, Willem Wiggertsz., schepen te Enkhuizen. XV,29.

Blaffert tot opweckinge aller Princen van Europa. Amst., 1599. De schrijver wsch. Ellert de Veer. T. VI,159.

Blanckaert, Petrus, priester te Gent, 1616. T. V,281.

Blanckart, Alexander, Carmeliet. Vlaamsche bijbel, Keulen, 1547. T. VII,111.

Blasius, Johan, zie Autogr.

Blauw papier, zie Papier II.

Blauwe Schuit. - Aanstelling van Evert van Stoutenburg als portier van de S. Paulusabdij te Utrecht. - Acte van aanstelling en daarbij een dwaze parodie daarop, waarin hij een passenden zetel krijgt in ‘het college der perversen van ouds ‘uter Blauwer schut’, 1446. Beide Acten in Nederl. vertaling afgedrukt. XX,267. - Zie ook Matthys de Casteleyn - Jacob van Oostvoren - 't Schip van Reynuut.

Blaviflos, Lud., zie Postinc.

Blecquemerius, Petrus, zie Almanak.

Blieck, Joos, zie Onderwijs II.

Blikslaan, Rijmgedachten op het, zie Jan Valk.

Blixem, De schrickelijcken gruwelijcken, des bans, door den Paus van Romen teghen den doorl. Coninck van Naverre... wt-gestort, 1585. De vertaler is Ellert de Veer. T. VI,34; de drukker. T. VI,158.

Bloc, Godevaert, zie Boekb. III.

Bloc, Ludovicus, zie Boekb. III.

Bloccius, Petrus, Meer dan twee hondert ketterijen. (Emden?), 1567. VII,327; T. II,142. - Een slechtelijcke ende schrijftelijcke onderrichtinge van dat Doopsel ende Avontmael Christi Jesu. Kampen, 1566. VII,329. - Een claghe J.C. Delft, 1595, Amst., 1611. A. V,7.

Blockersdijk. - Zie Nieuwst. II.

Bloedstortingen, zie Postinc.

Bloem, H.W., en J. ter Gouw, zie Graveurs II.

Bloemendael, Johannes de, kanunnik van het kapittel van O.L.V. te Maastricht, 1447. XIX,338.

Bloemkrans van verscheiden gedichten.

Amst., Louwijs Spillebout, 1659. XI,234.

Bloemkransken, Het welriekende, (verzameld) door C.W. = Cornelis Jansz. Woons. Antw., bij Cornelis Jansz. Woons, 1662. T. I,274,275*.

Bloetstortingen, De XV, ons h. J.C., met die seven wenen o.l.v. Leiden, Jan Mathijsz., c. 1560. T. V,14. - Zie ook Neghen, Chooren, der Enghelen. - Postinc.

Blois, B. de, zie Graveurs II.

Blok, P.J., prof. te Leiden, necrologie. XVIII,370.

Blokboeken, zie Boekdr. V.

Blomerius, Conr., provisor Amstellandiae Vig. I,52.

Blommendael, Jan Claesz., zie Boekb. III.

Blommendael, Joannes van, reist in 1561 in Frankrijk. IV,72*.

Blon, Michel le, zie Graveurs II.

Blooccius, zie Bloccius.

Blundeville, Thomas, zie Aardrijksk. I.

Blijden-wech, Den, tot Bethleem. Antw., Arnout van Brakel, 1645 en latere drukken. T. V,18.

Blijdschappen, De seven, van de H. Maghet, zie Joos de Joncker.

Blijenburch, D., Lofdicht op Corn. Taemsz., 1595. XIX,24.

Boaistuau, P., gen. Launay, Histoires tragiques... Parijs, 1559 en vlg. - Histoires prodigieuses... Parijs, 1560 en vlg. XXIV,235.

Boas, M., een kwart eeuw doctor, 1905-1930. XIX,279.

Boccaccio. - Joh. Bocatius, Vijftich historiën. Haarlem, 1564. Wsch. vert. van Dirck Coornhert. VII,326. - De schim van Bocatius, of de geneesmeester der zwaarmoedigen. Keulen, Erve J. Gaillard, 1785. T. IV,112. - Bloemlezing als schoolboek te Antw., div. uitg. T. V,34. - Zie ook Onderwijs III.

Böckelmann, J.F., et antecessores, Comm. in Digesta. Utrecht, Anthony Schouten, 1694. XX,329.

Bocstel, Hendrik Aerts van, rederijker. Invent. van zijn refereinen met lijst der zangwijzen. XIX,345,348*; XX,30. - Vermoedelijk de schrijver van Den Spiegel der Joncheyt, 1578, ook nog andere werken genoemd. T. V,264. - Zie ook Muziek IV.

Bodius, Herm., zie Postinc.

Boec - Boeck - Boeckxken, zie Boek.

Boechout, Theodoricus de, officiaal van Utrecht, 1437. T. VIII,22.

Boedeker. Familie te Deventer in de 16e en 17e eeuw. T. V,145.

Boeff, Théodore, bibliothecaris te 's Hertogenbosch, 1813. VII,56.

Boehme, zie Böhme.

Boek. - Boec, Dit... leert hoe dat men bidden sal, zie Inc. III.

Boec van den Houte, zie Inc. III.

Boeck der geestelijcke sangen, Den, Wanneer en waar verschenen, en wie is de schrijver? VIII,153.

Boeck van den proprieteyten der dingen, zie Barth. de Glanvilla bij Inc. III.

Boeck vander destructien van Jherusalem, zie Inc. III.

Boeck, Dat, vander Voirsienicheit Godes. Hs. - Text en inhoud vergeleken met Dat Sterfboeck. Delft, 1488. XIV,216,221.

Boeck van de Zee-rechten, zie Aardrijksk. II.

Boecksken inhoud. drie capittelen enz., zie Inc. III.

Boecskijn, Hier beghint een devoet, van stichtigher leringhe ende van goeden exempelen. Hs., 15e eeuw. XIX,178.

Boecxken... voer alle visschers enz., zie Postinc.

Boecxken, Een devoot ende profitelyck, zie Postinc.

Boecxken, Devoot, van die h. vijf wonden, zie Postinc.

Boecxken, van verduldich lyden, zie Bernardus bij Postinc.

Boecxken, van... cokeryen, zie Postinc.

Boecxken, Een scoon, om vierichlike te begheere in ons te comen den heyligster Geest. (Antw.), Willem van Vissenake, z.j. T. VII,147.

Boecxken, Een suyverlick, inhoud. den gront ende oorspronck onser salicheyt. Antw., Jan Roelants, 1553 (niet 1508). T. VII, 147.

Boecxken, Een seer bequaem ende gerieflick, om cort ende gereet te vinden hoe veel... sullen maken eenige nomber van Bourgonsche daelders... Brussel, Romboud de Vos, gedr. d. Tavernier, 1567. T. V,257*.

Boecksken, Een devotie (zonder titel). Iperen, Joos Destrée, 1552. T. VII,147.
Zie ook Boexken.

Boekbinders

I.	Bibliographie - Techniek.
II.	Geschiedenis - Oude boekbanden.
III.	Boekbinderijen naar woonplaatsen - Boekbinders - Bandteekenaars - Stempelsnijders.
IV.	Afgebeelde boekbanden.

I
Bibliographie - Techniek

Mejer, Bibliogr. der Buchbinderei-Literatur. XXI,106. - Herbst, idem. XXII,296.

Cockerell, Der Bucheinband und die Pflege

des Buches. T. I,145. - Bogeng, Deutsche Einbandkunst, 1900-1910. I,97*. - Chivers, The paper of lending library books. I,210. - Kersten, Der exakte Bucheinband. II, 183. - Philip, The business of bookbinding. II,341. - Weisse, Das Ornament des Buchbinders. III,36. - Bogeng, Der Bucheinband. III,73. - Van Pruissen, Het bindwerk voor de Openb. Bibl. XXIV, 220. - Zie ook IV.

De beste ledersoort voor boekbanden. T. I, 65. - Titels schrijven op de ruggen van banden. T. IX,207*. - De overlangsche rugtitel. II,375. - Bond van binderspatroons, I. VIII,147.

II
Geschiedenis - Oude boekbanden

Voor Moderne boekbanden zie Tentoonstelling Middelburg aan het eind van IV.

Hannover, Konstfaerdige gamle bogbind. T. VI,40. - Du Roure de Paulin, Quelques reliures d'almanachs. II,186. - Hulshof en Schretlen, XVe en XVIe eeuwsche boekbanden in de Utrechtsche Univ. Bibl. X, 157. - Adam, Lebenserinnerungen eines alten Kunstbuchbinders. XV,218. - Loubier, Der Bucheinband von seinen Anfängen bis zum Ende des 18. Jahrh. XVI,222. - Jahrbuch d. Einbandkunst. XVI,349; XXI,105. - Haebler und Schunke, Rollen-und Plattenstempel des XVI. Jahrh. XVIII,81,317. - Verheyden, (Zuid-Nederl.) boekbanden. XX,168.

Onze middeleeuwsche binders en hun werk. T. I,55. - Het maken van wrijfsels (rubbings) en wrijfselwas. T. II,163. - Banden met blinddruk bewaard in het Museum Plantin-Moretus. T. IV,28,51,117,163. - Zestiende-eeuwsche registerbanden. T. V, 124. - Over 16e eeuwsche boekbinders. IV, 5. - Een 17e eeuwsche Waerschouwinge aen boeck-binders. V, 296. - Klacht over het binden in slecht papier of schapenleer, 1627. IX,357. - Tafelboekmaker. XIV, 207. - De kunst der oude boekbinders (rolstempels, losse stempels, plaatstempels). X,157. - Rolstempels, met afbeeldingen van dieren, 1500-1530. XVIII,133, zie ook Utrecht in IV. - Nederl. stempelsnijders uit de 16e eeuw. XVIII,83.

Bijzond. banden en stempels. Karel V.T. IV, 57,58*,59,60; XV,69; XX,169. - Rudolf II. T. IV,127; Band midden 16e eeuw uit Leiden of uit Leuven? XIII,14; Band om een microscopisch Nd.-Ned. hs. c. 1500. XVII,98. - Boekbuidel. T. VI,47*. - Zie verder IV.

Bandstempels op prijsboeken, zie IV.

III
Boekbinderijen naar woonplaatsen - Boekbinders - Bandteekenaars - Stempelsnijders

Alkmaar. - Zestiende-eeuwsche boekband. X,60, afb. 33*.

Antwerpen. - Registerbinders te Antw., 16e eeuw. T. V,126,132,135*; 136. - Italiaansche binders te Antw., 1550-1600. T. V, 136. - Fransche binders te Antw. tusschen 1532 en 1558. T. V,137.

Brugge. - Zestiende-eeuwsche registerbinders. T. V,125,129*,130*.

Brussel. - Binders in de 17e eeuw. T. IX,31. - Binders in de 17e en 18e eeuw. Alphab. lijst met data van octrooi. XX,190.

Deventer. - Boekbinderij in het Heer-Florenshuis, begin 16e eeuw. IV,12; XVIII, 134.

Doornik. - Hoei - Namen, enz., zie op Kruisbroeders.

Erfurt. - Schwencke, Die Buchbinderei des Peterskloster zu Erfurt. IX,358.

Groningen. - Stempels van NP op Groningsche banden. XI,1. - Boekb. in de 15e eeuw. XIX,267. - Zie ook XVIII,135 en IV.

's Hertogenbosch. - Boekbanden uit. XXI,209 en IV.

Leipzig. - Boekb., 1680-1813. XXI,108.

Maastricht. - Boekbanden uit. Vier St. Servatius-paneelstempels. XXII,129. - Muziek-stempelbanden. XXII, 152. - Kruisbroeders. XXII, 164. - Wapen van Maastricht en Horn. XXII,172. - Zie ook IV.

Mechelen. - Boekbinders, 14e-16e eeuw. T. IV,75; VII,34,69.

Roodendale. - Roodeklooster. T. IV,165. - Zie ook De Bloc.

Scandinavië. - Tentoonst. oude boekb. T. VI,40.

Turnhout. - Windesheimer priorij van Korssendonck. XXI,38.

Utrecht. - Regulieren. T. VIII,46. - Boekbinders, -drukkers, en -verkoopers behooren tot 1599 tot het zadelmakersgilde. IX,157. - Zie ook IV.

Zwolle. - Klooster op St. Agnietenberg. XXI,23. - Zie ook IV.

Adriaensz., Jacob, Leiden, 1580. VII,370.

Adriane de boekbinder = Adr. v. Berghen. T. IV,256 noot.

Aernd de boekbinder, zie Lints.

Altzen, Berend, Zutphen, 1577. VII,183.

Bac(k) (de Backere), Wilhelmus, boekb. of plaatsnijder te Antw., 1527. XIII,27; XX, 168.

Badier, Florimond. XXI,108.

Baert, Joris, Brugge, 1509-1515. T. V,137.

Baninc, Jan, Mechelen, 1337-1389. T. IV, 78.

Baninc, Vastraert, Mechelen, 1446-1462. T. IV,78.

Barini, zie Borini.

Beecke, Steven van der, Mechelen, 1547. VII,36.

Berghen, Adriaen van. T. IV,256; XVI,2, 171.

Bernutz, Jacob († 1574), Andreas, en Gregor, Wittenberg. XIII,143,144*.

Bloc, Godevaert de, scriptor en boekb. te Brussel, 1364-1384. Zijn huis en have naar Roodeklooster. XXIV,129,136*,137*.

Bloc, Ludovicus, Vlaanderen. T. IV,36.

Blommendael, Jan Claesz., boekslotenmaker, Amst., 1692. VI,227.

Boekholt, Johannes, Amst., eind 17e eeuw. VI,263.

Bonte, Greg. de, Antw. XX,168.

Bor, Lambert van den, 's Hertogenbosch, c. 1510. XXI,209 noot.

Borculo, Herman. Zie HB.

Borini, Antonio di Martino, Antw., levert 1550-1563 papier aan de stad Antw. T. IV,61 noot; T. V,136,137.

Bosschaert, Johannes, Antw., 1540. T. IV, 169 noot.

Brahe, Tycho, Kopenhagen. T. VI,41.

Brants, Gielis, Antw., 1550. T. IV,60,61 noot; T. V,137.

Broeders des Gem. Levens. Zie Groningen - 's-Hertogenbosch in IV.

Caerdon, Jan de, Antw., 1557. T. V,137.

Campo, Willielmus de, zie v.d. Velde.

Caron, Petrus, Gent, 16e eeuw. T. IV,51; XXII,144.

Cecille, Laureys de, (Laurens de Sicille), Antw., 1594. In 1588 drukker van patronen genoemd. T. V,136.

Cecly, Laureys, Antw. 1560. Dezelfde als Laureys Cecille? T. V,136.

Chardi (Caerdy), Anthonis Janssone, Ital. boekb. te Antw., 1557. T. V,136.

Claeresteyn, Huygh Gerritsz., Amst., eind 17e eeuw. VI,264.

Claes de perkementere, Mechelen, 1504. VII, 35.

Clerck, Gheert de, Antw., 1540. T. IV,60 noot; T. V,137.

Cleynen (de Cleyn), Peeter den, Brussel, 1665. T. IX,32; XX,190.

Cocus, Peeter. Brussel, 1652. T. IX,31.

Coevoet, Merten, Antw., 1522. XVI,171.

Collen, Hans van, Antw.? Mechelen? Keulen? 16e eeuw. T. IV,76,123.

Compains, Jehan. T. IV,29.

Cornelis, knecht bij Laurens Coster. XV, 297.

Crombrugghe, Gheeraert van, Gent, 1456. T. I,227; T. IV,62.

Crombrugghe, Victor van, Gent, † 1518. T. IV,57,62*; T. VI,42.

Crombrugghe Jr.? (Curvipons), Victor van, 1546. T. IV,62.

Deltona. T. IV,29.

D F = Domus Fratrum. XXI,213. - Zie ook 's Hertogenb. in IV.

Dormale, Abraham van, Antw., 1577. T. IV, 59.

Dormale, Claus van, Antw., 1532. T. II,202; T. IV,57,58*,60,79; T. V,132,133,137. - Zie ook IV.

Dormale, Goris van, Antw., 1558. T. IV,59; T. V,137.

Draecx, Peeter, Mechelen, 1549. T. IV,30.

Dux, Antonis en Goyvaert, 1498 en 1510, (boekb.?). T. IV,30.

Dux, Petrus, Vlaanderen, 1500. T. IV,29*,30.

Egmont, Frederick, Londen, 1492-1499. T. IV,119*,120.

Elsenius (van Else), Peter. Dezelfde als de Antwerpenaar Peter van Else, alias van den Winckel, 1546, en de Nijmeegsche drukker (1536-1556), en de dichter uit 's Hertogenbosch, 1530? XVIII,84.

Elzevier, Pieter, Utrecht, zijn bandstempel. V,341*.

Es, Cornelis van, Amst., 1682. VI,35.

Everdey, Petrus, Maastricht, 1451. XIX,339.

Ferdinandus, Neurenberg, 1511. T. IV,169.

Flassen, Franchoys van, Antw., 1560. T. IV, 61 noot. T. V,137.

Forster, Konrad, Neurenberg. XXI,106.

Francesco Veneziano of da Bologne of Raibolini, reizend stempelgraveur, 1525. T. III,204.

Friebergher van Wirtzburgh, Felten, Amst. 1612. IX,357.

GAE, Duitsche binder, 16e eeuw. T. IV,128.

Gast(en), Jan, Antw., 1e helft 16e eeuw. XIII,28,29*.

Gavere, Antonius van, Vlaanderen. T. IV,36.

Gavere, Jacobus van. T. IV,29; XIII,27 noot.

Gavere, Joris van, Gent. T. VI,41,43*; XXI, 35 noot.

Gavet. T. IV,29 noot.

G B = Gregor Bernutz? XIII,144.

G H = 1^o. Godevaert van der Hagen, Antw.; 2^o. Geeraerd van der Hatart, 's Hertogenbosch. XXI,220.

Ghele, Jacobus Clerce (?), de, Mechelen? begin 16e eeuw. T. IV,76,124.

Ghestele, Peter van, Mechelen, 1402. T. IV,78.

Gielis de boekbinder, Mechelen, zie Gielis van der Heyden. - Zie ook Brants.

Godefridus scriptor. T. IV,29.

G R Fransch binder eind 15e eeuw. T. IV, 120,121*.

Gruytrode, Jacobus de. XX,169.

Guilebert, Jan, Brugge, † 1489. T. VI,42, 45*; XXI,35 noot.

Gyselinck, F. en E., Gent, 18e eeuw? T. II, 202.

Hacquebaudt, Jooris, Brussel, 1665. T. IX, 32.

Hagen, (Dumaeus), Godevaert van der, Antw. T. IV,35; XXI,22.

Harmens, Michael, zie M H.

Hase, Philips de, Antw. 1574. XXI,55.

Hatart, Geeraard van der, 's Hertogenbosch. XX,168. - slechts in naam boekbinder. XXI,219. - Zie ook 's Hertogenb. in IV.

Hayen, Laurens, 's Hertogenbosch, 1506. XXI,209.

H B (Herman Borculo?). XVIII,85.

Heere, De, zie Mynsheeren.

Henricz., Pieter, Amst., begin 16e eeuw. T. IV,57 noot.

Herculens, Steven, 1574. T. V,137.

Hertoghe, Joos de, Antw. T. IV,30.

Heyden, (Verheyen), Gielis van der. VII,69, 70.

Heynrickx, Michael, zie M H.

Hoedemaeker, Ferdinandus de, Brussel, 1665. T. IX,32.

Homrich, Abrah. van, Rotterdam. X,353.

Hoolwick, Adrianus van, Antw.? 1528. T. V, 39,40*.

Huyssens, Merten, Mechelen, 1585. VII,37.

I B Leuven, 16e eeuw. XVIII,83*,85.

I H Antw., 16e eeuw. T. IV,123.

Immerzeele, Van, zie Meesen.

I P. Leuven, 16e eeuw. T. IV,123 noot; XVIII,83*,85.

I R John Richardson of Jan Rijckaert? T. IV,117,118*.

I W. XVIII,85.

Jacob (boeckebynder). XVI,173,174.

Jacob illuminator. T. IV,29.

Jan de boeckbinder, Mechelen, 1535. T. VI, 42.

Jan die boekbynder (Pleugtiers), 's Hertogenb., 1511. XXI,209 noot.

Jan de perkementer, Mechelen, 1419. VII,35

Jan, Mr., schoolmeester der Buitenkerk te Kampen. A. IV,277.

Jan Janssone, alias Joh. de Wouda?, zie Van Wou.

Jan van Hemissen, lijmverk. te Antw., 1570. XII,169.

Jan van Wezel (Ioannes de Weesalia), † kort vóór 1483. Zijn drie paneelstempels. XXI, 35 noot.

Jans, Jansen, Peeter (Petrus Joannis), Zwolle, 1441. XXI,28.

Jansz., Adriaen, Delft, 1527. XVI,184.

Jansz., Beernt, Utrecht, 1557. IX,257.

Janszoon, Hugo, Amst., boekbinder? X,161.

Jansz., Jacob, 's Gravenhage, 1525. XVI, 177.

Janvier, begin 16e eeuw. T. IV,166; T. VI,41.

Joestez., Jan, Delft, 1527. XVI,184.

Johannes Bocbinder, Ootmarsum, begin 15e eeuw. VI,37.

Johannes de Dutche. T. IV,29.

Joost de boekbinder. XVI,174.

Kastricum, Jan, boekvergulder, Amst., 1694. VI,36.

Keysere, Pieter de. T. II,202. Band met de legende van de Maagd van Gent. T. II,202; XVII,50*, 146.

Keyzer, De, Banden in de bibl. van Jan Baptist Verdussen, Antw., 1776. T. I,198.

Koenen, Dirck, Amst., 1601. I, 155.

Kruger, Thomas, zie T K.

Kruisbroeders. T. IV,63,117; XXII,164,167. - Zie Maastricht in IV.

Lambertus de Insula, scriptor. T. IV,29.

Lamote, Remie de, Antw., 1558-1588. T. V, 137.

Langhencruyce, Cornelis van den, Antw., 1550. T. IV,60; T. V,137.

Leeu, Geeraard, Antw., 1487. T. IV,53; XX, 168.

Lende, Johannes de. T. IV,53 noot.

L G Antw., midden 16e eeuw. T. IV,134; T. V,137.

Lincken, wed. van Jan Mijnsheeren, 1579. T. IV,78; VII,37.

Lints, Aerd = Aernd de Boekbinder. Vervolgd wegens ketterijen, Antw., 1522-24. T. IV,255 noot, 256; T. VIII,211; XVI,2, 171.

L L Duitsch stempelgraveur, 16e eeuw. T. IV,164.

Loquet, J. Doornik? 16e eeuw. T. V,124 noot; T. VI,41.

Lunterbosch, Hermanus. custos der Acad. Biblioth. te Harderwijk, tevens boekbinder, 1720. XI,344 noot.

Maerten, Leiden, 1525 (= Maerten uit Bergen, verbannen 1526?). XIII,16; XVI,177.

Maertyn, 's Gravenhage, 1525. (= Maerten van Berghen?). XVI,177.

Magnus. Over Magnus. T. VIII,147. - Magnusbanden op de Bijbeltentoonstelling te Amst., 1914. III,342,343*. - Magnusbanden om den Atlas van Blaeu, in het Scheepvaart-Museum te Amst. XX,237. - Zie ook IV.

Marius, Benedictus, de jonge, titelschrijver op perkamenten banden. I,207. - Adreskaart afgeb. I,208*.

Mavesin, Jan, Gent. T. IV,166 noot; XXII, 160 noot.

Mees (Melschen van Immerzeele), Antw., 1539-60. T. IV,61 noot; T. V,137.

Meese, Jan Guilebert, T. VI,44,45*.

Merlin, Guilaume. XVI,31,32*.

Mertten, die boeckbinder, Mechelen, 1506. VII,70.

M H = Michael Harmensz. I, 16, = Michael Heynrickss, Michael Henrici, Utrecht, 1554. X,159,160*; XVIII,83.

Moerlans, Hansken, Antw., 1558. T. IV,61 noot. T. V,137.

Molyn, Jehan du, Antw., 1559. T. V,137.

Motte, Jan de la, Brugge, begin 16e eeuw. T. V,137 noot.

M V stempelsnijder, Wittenberg, 1569. XIII, 144.

Mijnsheeren (de Heere). Over het geslacht te Mechelen en te Gent, 16e eeuw. T. IV,78.

Mijnsheeren, Jan, Mechelen, † 1579. T. IV, 78,80; VII,37. - Zie ook Lincken.

Neetezone, Michiel, Gent, 1526. XVI,179.

Norins (Norius, Norvis, Noryn, Le Noir?), Keulen? midden 16e eeuw. T. IV,76,122, 124.

N P Duitsch stempelsnijder, zijn stempels in Nederl. gebruikt, 1549-63. IV,5*,6*,7*, 8*,13,18; X,160; XI,1,287; XVIII,86,87. - Zie ook IV.

Pafraet, Peter, stempelsnijder, Deventer, c. 1550. T. I,229.

Pafraet, R., boekbinder? X,74*,76.

Pauwelsz., Reynier, Boekbinder te Utrecht (sinds 1526) en rederijker. Leven en werken. IX,253; XI,201. - Zie ook Boekdr. VIII - Rederijkers.

P E stempelsnijder. XVIII,84,88. van Else of Elsenius? zie aldaar.

Perier, Symon. 's Gravenh., 1633. XXII,129.

Petit, Jan, Antw., 1558. T. V,136.

Petrus, Vlaanderen, begin 15e eeuw. T.IV,30.

Plantijn, Christoffel, Parijs, sinds 1549, Antw. T. IV,61 noot; V,136,185. - Koopt in 1564 nog bindersmateriaal. XI,210. - Gereedschap in zijn binderij gebruikt. T. VIII,265. - Bandmerken. T. VIII,263. - Banden beschreven. III,312; XI,209. - Zie ook IV.

Pleugtiers, Jan, zie Jan die boekbynder.

Pleugtiers, Servaes, Jansz., 's Hertogenbosch, 1517. XXI,210.

Pottier, Bartholome, Antw., 1532. T. V,137.

Registerbanden, zie IV.

Richardson, John, 1e helft 16e eeuw. T. IV, 117.

Richenbach, Johannes, Geislingen, 1470. XXI,107.

Riemakere, Antoon de, Brugge, 1502-1512. T. V,130.

Rittau, Christian, Riga, 1620. XVI,341.

Rolstempels, zie II en IV, bij Utrecht.

Ruttens, Joos, perkementer, Mechelen, 1e helft 16e eeuw. VII,35.

Rijckaert, Jan, Gent, 1522. T. IV,117; XVI, 169.

Sauvage, 18e eeuw. T. II,202.

Serrurier, Hubert, Antw., 1576. T. V,137.

Seversz., Jan, 1527, zie IV.

Seyl, N.P., 1627, † 1642. XXII,276.

Sicille, Laurens de, zie de Cecille.

Specht, Henricus de, c. 1512. T. IV,31*.

Specht, Joos (boekb.?), Antw., 1470. T. IV, 31.

Spierinck, Bernaert, (boekb.?), T. IV,32.

Spierinck, Nicolaes. T. IV,32; XX,7.

Spierinck, Het geslacht, Antw. XX,16.

S R Duitsche binder, eind 16e eeuw. T. IV, 163.

Steene, Jan van den, Gent, 1526. XVI,179.

Steven de boeckbinder, zie Van der Beecke.

Stuvaert, Livinus, Gent, 1439. XVII,259, 260,264*.

Thys, Jan, Mechelen, 1e helft 16e eeuw. T. VI,42,44*; VII,36; XI,231 noot.

T K = Thomas Kruger, Saksische stempelsnijder, eind 16e eeuw. T. IV,164.

Tollenaere, Antoon en Jan de, Brugge, 1508-1572. T. V,127,128,129*,130,132.

Unger, Martin, Wittenberg, c. 1560. XIII, 145.

Urban, Matthias, Wittenberg, c. 1560. XIII, 145.

Vaen, Gillam van de, tafelboeckmaker, 1588. T. V,137.

Velde, Willem van de. (Wilhelmus de Campo). Brugge, 1481-1531. T. I,56*,57.; T. IV,35.

Veldener, Joh., als Buchbinder. XXII,295.

Verbeeck, Philip Philipsz., segreynbinder, Amst.? 1695. XIV,208 noot.

Verbrugghen, Gummarus, Mechelen, 1530. II,36.

Verdebeke, Pauwel van, Brugge, 1500-1555. T. II,202; T. IV,169 noot; T. V,129*,130.

Villic, Peter, Antw., 1470. T. IV,54 noot.

Vincensius. T. IV,29.

Vittoria, Alessandro, ontwerpt den band voor het Breviarium Grimani, 1592. T. III, 19.

Vleminckz, Brussel, 1761. XX,190.

Vorsterman, Willem, Antw. T. IV,57,59,60; T. V,133; XX,168.

Walle, Gillis van den, Gent, 1522. XVI,169.

Warmbouts, Sebastiaan, Deventer, 1622. T. V,156,157,158.

Wechel, Christ., Parijs. XX,168.

W G Engelsche boekbinder, 15e eeuw? XVIII,203.

Willeken van Brugge, Antw., 1522. XVI, 171.

Willem 't Serneels, perkementer, Mechelen, 1406. VII,35.

Willin, Egidius, Mechelen, † 1514. VII,35.

W L Duitsche binder, 16e eeuw. T. IV,126; X,612.

Woelbosch, Geeraard van, scriver en boekb. te Gent, 1436. T. I,223. - Uittreksels uit de stadsrekeningen 1450-1476 hem betr. T. I,227. - Request aan de heeren van Gent afgedr. T. I, 224. - Schrijver, binder en verluchter van het Renteboek van den H. Gheest der St. Jacobskerk te Gent, 1436. XVII,259 noot, 260. - Zie ook IV.

Wou, Cornelis van, koster, kapelaan en boekb. te Antw., 1434. T. IV,54,77.

Wou, Johannes van, (Wauwe, Wouwe, de Wouda, Wuwe), Antw., 1453. Acten hem betr. T. IV,54. - Over het geslacht. T. IV,77,78.

IV
Afgebeelde boekbanden

Alkmaar. - Zestiende-eeuwsche band. X,33*.

Groningen. - Wrijfsels van stempels (8) van N P op Groningsche banden. XI,1,8*. - Wrijfsels v. stempels (23) gebruikt te Groningen in de 15e eeuw. XIX,272*. - Band ws. van de Broeders des Gem. Levens. XIX,273*.

's Hertogenbosch. - XXI,209. - Paneelstempel: O.L. Vrouw in de Zon, (gemerkt D(omus) F(ratrum). XXI,224* (1). - Paneelstempel: St. Jeronimus (gem. D F). (2). - Wrijfsel bandpaneel S. Jeronimus (3). - Paneelstempel: Het Offer van Abraham, met het merk van G. van der Hatart. (4). - Drieledige paneelstempel v.h. Bossche Fraterhuis. (5). - Miniatuur voorst. Wapenen O.H. (6). - Paneelstempel: Wapenen O.H. (7). - Wrijfsels, bandstempels v.h. Bossche Fraterhuis. (8). - Band v.h. Bossche Fraterhuis, met stempel gemerkt dF. (9). - Wrijfsels v. bandstempels van de Bossche Broeders d. Gem. Levens. (Domus Fratrum S. Gregorii). (10). - Wrijfsels v. bandstempels v.h. Bossche Fraterhuis. (10). - Wrijfsels, Vijftiende-eeuwsche idem. (11).-

Maastricht. - XXII,137* (1-13). - Paneelstempel S. Servatius. (1 en 3). - Miniatuur voorst. S. Servatius. (2). - Paneelstempels voorst. een bedevaart-medaille van S. Servatius en S. Jan-Baptist. (4), 139. - Wrijfsel van de Maastrichtsche muziekstempelbinderij. (5). - Band van idem. (6). - Wrijfsel van Missale voor S. Servatiuskerk. (7). - Looden bedevaartplaatje voorst. de relkiwiebuste van S. Servatius. (8¹). - Maastrichtsche stempels. (8²). - Paneelstempel Wapene Ons Heeren. (8³). - Maastrichtsche Matias-band met paneelstempel. Wapenen O.H. (9 en 10). - Wrijfsel van een band van de Kruisbroeders te M. (11). - Middenvak van een registerband, met de wapenschilden van Maastricht en Horn. (12). - Geelkoperen stempelmatrijs, afdruk in gips. (13).

Utrechtsche banden, Losse stempels van. X,160*. - Wrijfsels v. rolstempels van Michael Heynricksz., 1554. X,160*. - Band met typisch Holl. behandeling van het slingerrankenmotief, om een uitg. van Hugo Jansz. v. Woerden, 1502. X,160*. - Keulsche band gemaakt voor Hub. Buchelius, 1530. X,161*.

Zwolle. - S. Agnietenberg. XXI,23. - Band van Thomas a Kempis' autograaf hs. XXI,32* (1). - Band van St. Agnietenberg, v. h, Ruusbroec-Genootsch., Antw. XXI,32*. (2). - Miniatuur Sinte Cecilia, en een blad daaruit. XXI,32* (3 en 4). - Band van de facs.-uitg. van Thomas a Kempis, Imitatio. Londen, 1879. XXI,32* (5). - Band van Getijden, K.B. Brussel. XXI,32* (6). - Wrijfsels, bandstempels van St. Agnietenberg. XXI,32* (7).

Band van het Renteboek van den Heleghen Gheest van S. Jacobskerk te Gent, 1436, van Geeraard van Woelbosch. XVII,264 (I).

Band van Livinus Stuvaert, Gent, c. 1439. XVII,264* (II).

Teekening van een gedeelte van den band (1485) van een Graduale (hs): VIII,158*.

Zestiendeëeuwsche registerbanden. - Band van Paul van Verdebeke. T. V,129* (1 en 2). - Band van Antoon de Tollenaere. T. V,129* (3). - Brugsche band. T. V,130* (4). - Rentboek der kerk van Sint Anna ter Muide, 1561. T. V,130* (5). - Rekening der Sint-Jorisgilden te Sluis, 1505. T. V,130* (6). - Stadsrekening van Antwerpen, 1537-38. T. V,135* (7). - Register herkomstig uit Veere, c. 1580. T. V,135* (8).

Wrijfsels v. rolstempels (4) met afbeeld. van dieren, 1500 en 1530. XVIII,134*.

Banden met blinddruk in het Museum Plantin-Moretus. T. IV,28,51,117. - Band van Petrus (Dux?). T. IV,29* (1). - Band met Vlaamsche spreuk. T. IV,30* (2). - Paneel met apen, van Hans de Specht. T. IV,31* (3). - Band om een druk van M. de Keyser, 1530. T. IV,34*. (4). - Band met fries met dansende boeren beh. aan Jan Bapt. Grapheus, Antw. T. IV,36* (5). - Band met den (ouden) gekroonden adelaar. T. IV,56* (6). - Band met den gekroonden dubbelen adelaar. T. IV,57* (7). - Paneel van Claus van Dormale (Karel V). T. IV,58* (8). - Band gem. V.C. (Victor van Crombrugghe). T. IV,62* (9).

Twee paneelen op een band van I R (John

Richardson = Jan Ryckaert?). T. IV,118* (10 en 11).

Band met de Tudor-roos, van Fred. Egmont. T. IV,119* (12).

Band met Johannes den Dooper, merk G R. (Fransch). T. IV,121* (13).

Band met een dubbele rij eikels. T. IV,122* (14).

Band met vrouw, bustes van een krijger, enz. T. IV,126* (15).

Duitsche band met afb. van Luther en Melanchton. T. IV,127* (16).

Band met versch. dieren in ronde stempels in ruiten. T. IV,167* (17).

Zestiende-eeuwsche stempelboekbanden uit de boekerij van J. Phoconius. Duitsch-Nederl., met de initialen N P 1550, 1556, 1557. IV,5*,6*,7*,8*.

Band van Gregor Bernutz, Wittenberg, 1569. XIII,144*.

Banden van Godevaert de Bloc. XXIV,136* - Handschrift van hem, XXIV,136*,137*.

Bandstempel van Pieter Elzevier, Utrecht. V,341*.

Band van Adr. van Hoolwick. T. V,40*.

Wrijfsels van twee stempels van den binder I P 1540. XVIII,83*.

Band van Pieter de Keysere, met paneel De maagd van Gent en een latijnsch citaat van Seneca. XVII,50*.

Banden van Magnus. T. III,343*; T. VIII,148*,149*,150*; III,342*.

Band met het uitgeversmerk van G. Merlin, Parijs, 1553 op het plat. XVI,32*.

Band aan R. Pafraet. Deventer, c. 1500 toegeschreven. X,74*.

Plantijnsche bandmerken. T. VIII,263*. 1557 (1), 1564 (2), 1566 (3).

Plantijnsche bandjes, 1555. XI,208* (I-III); (Nutius, 1552) (IV); XI,209*.

Band om Calengier van Jan Seversz., Antw., 1527. XIII,29*.

Band van Willem van de Velde. T. I,56*.

Bandstempels op prijsboeken, Alkmaar, 1697; Amsterdam, 1740. T. V,221*,223*. - Delft, begin 18e eeuw, met de symbol. Y. XX,265*.

Tentoonstelling te Kopenhagen, 1906. (Kunst faerdige enz.). Band van Joris van Gavere. T. VI,43*. - Band van Johannes Thys. T. VI,44*. - Band van Meese, Jan Guilebert. T. VI,45*. - Band met eikenpaneel. T. VI,46*. - Boekbuidel. T. IV,47*.

Bijbeltentoonstelling te Amst., 1914.
Bandje van die Souter, 1526. III,337*. - Deux-Aes-Bijbel, 1581. III,340*. - Perkamenten Magnus-band. III,342*.

Tentoonstelling te Amst., 1919.
Banden uit de bibl. van Kard. Granvelle, Antiphonarium-band, 14e of 15e eeuw, VIII,129*, voor hem geb. 1548. VIII,136*,144*.

Bindwerk-tentoonstelling te Middelburg, 1905. Bandteek. van S. Moulijn. T. III,84*. - Band met petit-vergulding van het ‘Gulden Register’, Middelburg. T. III,85*. - Banden v.h. Tijdschrift ‘Vlaanderen’. T. III,86*. - Portefeuille van J.A. Loebèr Jr. T. III,86*. - Band van J.J. de Haan, Amst. T. III,87*. - Portefeuille in gebatikt perk., d. Smits, Haarlem, ontw. C. Lebeau. T. III,87*. - Portefeuille d. C. Lion Cachet. T. III,87*. - Band van H.W. Ywema, Utrecht. T. III,88*. - Bandteekening van G.W. Dijsselhoff. T. III,88. - Bandteekeningen van R.W.P. de Vries Jr. T. III,89*. - Bandteekeningen van H. Teirlinck. T. III,89*. - Idem van C. Jetses. T. III,90*. - Idem van L.W.R. Wenckebach. T. III,91*. - Idem van S. Moulijn. T. III,92*.

Bogèng, Deutsche Einbandkunst.
Boekbanden van Weisse, Hamburg; Dannhorn, Leipzig; Rudel, Elberfeld. I,97*.

Heuvel, J. van den, 's-Grav. XVIII,350. - Regemorter, Bertha, Antw., 1923. XII,143.

Boekbuidel, zie Boekb. IV.

Boekcx, Bartholomeus, Liersch dichter. Hs. van 1582-1611. T. I,160.

Boekdrukkunst - Boekhandel - Graphische vakken

I.	Algemeen - Techniek - Clichédruk - Natuurdruk - Stereotypie.
II.	Letters - Lettergieterij - Letterproeven - Letterzetterij.
III.	Bijzondere lettersoorten.
IV.	Inkt en Persen.
V.	Geschiedenis van de boekdrukkunst en van den boekhandel.
VI.	Wetgeving - Auteursrecht - In- en Uitvoerrechten.
VII.	Lettergieters, -snijders (-stekers) en -teekenaars.
VIII.	Boekdrukkers, Boekhandelaren (Uitgevers).
IX.	Afgebeelde boekdrukkersmerken.

I
Algemeen - Techniek - Clichédruk - Natuurdruk - Stereotypie

Catalogus der Bibl. van de Vereeniging ter bevord. van de belangen des Boekhandels. Catalogus, 1885 bespr. A. V,147. - Catalogus, 1920-1934. 4 dln. II,268; VI,267; X,250; XVI,228; XVIII,26; XXII,297.

Cohn und Rübencamp, Wie sollen Bücher

und Zeitungen gedruckt werden? bespr. T. I,245. - The American Manual of typography. T. IV,289. - Van der Wal, De beginselen der typographie. T. V,46. - De Groot, De boekdrukker. II,145. - Bullen, Keeping the printing plant young. II,265. - Stewart, The printer's dictionary of technical terms. II,265. - Jacobi, Printing a practical treatise. II,345. - Muller, Nouveau manuel de typographie. III,74. - Stewart, Modern methods of printing. III,267. - Howard, Author's and printer's dictionary (correctie en Eng. afkort.). III,269. - Morison, A review of recent typography. XVI,221. - Schwidetzky, Deutsche Amtsdrucksachenkunde. XVI,348.

Desormes et Basile, Dictionnaire des arts graphiques (drukkerstechniek vooral voor illustratie). T. IV,88. - Vocabulaire technique de l'éditeur. T. IV,133. - Exposition intern. de photogravure, Brussel, 1906. T. IV,141. - Internationaal uitgeverscongres te Milaan, 1906. T. IV,147. - Busé, Viertalig graphisch woordenboek. T. VII,244. - Der Buchhändler und die verschiedenen Reproduktions-Verfahren. II,343. - Die manuallen graph. Techniken. I. III,35. - Winkler, Geïll. handwoordenboek voor de grafische vakken. X,207. - Bulletin offic. de l'Union synd. et Fédération des maîtres imprimeurs. XII,233. - Fischer, Zwei hundert Jahre Naturselbstdruck. XXII,205. - Rotationstiefdruck. II,270.

Prijsvraag voor (een woordenboek) v.h. drukkersvak, van de K.Vl.Acad. T.IV,174.

Vlaamsche drukkerswoorden in 1567. (Plantijn's Dialogues pour les ieunes enfants). De samenspr. over de drukkerij (fransch en vlaamsch) afgedr. en uitv. toegelicht. T. V,176,193. - T. IV,176.

Nederl. handleiding voor boekdrukwerk (Letterzetters-luywagen van C.S. Matthaeus, 1761. I,243, 246, 250*,251*,336.

Prospectus van een niet verschenen drukkershandboek (Moens), 1787. III,262.

Die Anfänge des Klischee, eind 16e eeuw. T. I,289.

Clicheermethoden in het laatst der 16e eeuw in Frankrijk ontstaan. T. III,205; V,162.

Houtsnee en zinco. T. IV,94.

Georg Meisenbach (uitvinder der autotypie. I,377. - De eerste autotypie in ons land. I,378.

Drukken van afgegoten platen (stereotypie), 1673 en later. III,332. - Zie ook Inc. I.

Stereotypie in 1816 het eerst door Enschedé toegepast. III,332,333.

Procedé om gedroogde planten te reproduceeren door ze als cliché te gebruiken. XXII,205.

Steendruk of plaatdruk (prentjes in de Cats-editie, Brussel, 1828). X,167.

Manuldruk. - Reprod. van twee plano-drukken, 1632 en 1659. XIX,224,235.

Copieeren van drukwerken zonder fotografie. V,31.

Almanak voor de Vakschool voor de typografie te Utrecht. II,145.

Typogr. tijdschriften en jaarboeken, 1923 en 1924 bespr. XIII,152.

Typogr. tentoonstelling, Haarlem, 1856. T. I,97.; Londen, 1921. X,176.

Drukkerij-veilingen. Joan Blaeu, 1695. T. IV,276. - Abr. Elzevier, 1713. T. III,206 noot; T. IV,275. - C. Stichter, 1793.-F.J. van Tetroode, 1794. T. IV,276 noot.

II
Letters - Lettergieterij - Letterproeven - Letterzetterij

Zie ook III, VII en Inc. I.

Christian, Début de l'imprimerie en France. L'imprimerie nationale (Afb. v.h. aanw. typenmateriaal), bespr. T. III,281. - American specimen books of type styles. I,263. - Ruprecht, Das Kleid der deutschen Sprache. II,147. - Stübe, Beiträge z. Entwickelungsgesch. d. Schrift. II,340. - Hoffmeister, Die Entstehung einer Schrift. III,34. - Archiv für Schriftkunde. V,167. - Die Hochdeutsche Schriftenausd. 15. bis 19en Jht. der Schriftgiesserei und Druckerei von Joh. Enschedé & Zonen, Haarlem. IX,119. - Mori, Eine Frankfurter Schriftprobe vom J. 1592. X,61. - Updike, Printing types, their history, forms, and use. XIII,93. - Morison, On type faces. XIII,105. - Plantijn's Index characterum van 1567. Facsimile-uitg. XIV,374. - A Specimen of the several sorts of letters given to the Univ. by John Fell, Oxford, 1693. The first English type specimenbook. XVII,369. - Bausch, Houten en doorboorde letters in de 15e eeuw. XIX,160. - Isaac, English (1501-58) and Scottish (1508-58) printing types. XX,66; XXI,343. - Kautsch, Wandlungen in der Schrift. XX,174. - Isaac, English printing types of the 16th cent. XXIV,128. - W. Turner Berry and Johnson, Catalogue of specimens of printing types by English and Scottish printers, 1665-1830. XXV,78.

Over het bestaan van lettergieterijen als onafhankelijk bedrijf in de 15e eeuw. XIX,115.

Na 1563 gieten de Antw. drukkers hun eigen letters. A. Tavernier steekt ze ook zelf. XII,176.

Lettergieterijen die tusschen 1563-1567 aan Plantijn leveren. T. V,186.

De eenig bekende 16e eeuwsche afbeeld. van het lettergietersbedrijf, door Amman, 1568. T. IV,195.

Determinatie van drukwerken kan op materieele gegevens aan dat drukwerk ontleend, niet gedaan worden. T. III,202,206.

Proefnemingen om met losse houten letters te drukken van Meerman, Wetter en Hodkins. XX,257*,258*. - Bondestolpe, (hulp voor den boer, d. J. Pontus van Wultschmidt, geb. 1730. XX,258,259*,260*. - Zie ook J. Enschedé in VIII.

De boekletter in Nederland. T. I,52,245,247*.

Beknopt overzicht van het vervaardigen van drukletters. T. III,203.

Verschillende vaktermen verklaard. Approche. T. I,301. - Civilité, zie aldaar. - Mediaeval. T. V,47. - Stempelsnijden en lettergieten. T. V,200 en 194. - Corpsen. T. V,199. - Glose de messel. T. V,200; T. VI,22,27*. - Lettre françoise. T. V,206,241. - Lettre de Parchemin, e.a. T. V,206. - Hamon-type. T. V,208. - Jetter en molle. T. VII,157,250; XXIV,320 noot. - Grof Testament. T. VIII,185.

Lettertype van het Harderwijksche prospectus van 1540 van Franschen oorsprong. XVII,5.

De letters der Plantijnsche drukkerij. - Gebeeldhouwde Plant. alfabetten in hout gesneden. T. II,7-21, m. afb.; T. V,243.-

Alpabet de plusieurs sortes de lettres. Parijs, 1567, en Alphabet de l'invention et utilité des lettres et caractères en diverses écritures, beide van Pierre Hamon. T. V,208.

Exercitatio alphabetica van Cl. Perret. Antw., Plantijn, 1569. XII,175.

Hondius, J., Theatrum artis scribendi, 1594. T. V,208; XVII,203,208*; XXIII,184,186*,187*.

Letterproeven van Chr. Plantijn, 1567. XIV,374. - van H. van den Keere de Jonghe, Antw., c. 1575. T. V,255*; XVIII,363*. - van Egenolph-Luther, Frankfort, 1592. VI,239; X,61. - van Jan van Hout, Leiden, c. 1593 gezocht. XXI,249. - van de Elzeviers, 1658. I,26; VI,239. - van D. Elzevier, 1681. T. III,205. - van J. Fell, 1693. - van de Gebr. Ploos van Amstel, 1767. T. IV,266 noot.

Latijnsche letter voor Lat. boeken in Amst. in 1572-74 nog niet beschikbaar; dus worden ze in Holl. Gothiek gedr. Na 1574 voldoende voorradig bij Harmen Janszoon. I,52.

Lettertypen in boekjes, te Amst. gedr. vóór 1578. XIV,231.

Hollandsch 17e eeuwsch zetmateriaal voorn. afkomstig uit Frankfort. X,61.

Typogr. eigenaardigheid in den druk v.h. pamflet Warachtighe nieuwe tijdinghe van eenen boer, 1564. X,333,335*.

Kapitale letteren, octrooi, Rott., 1585. VIII,37.

Sierletters en sluitstukken uit den nadruk van het Institutum Soc. Jesu. Antw., Is. Meursius, 1635 (Amst., Jan Schipper), dezelfde als in de Amst. Elzevierdrukken uit 1649-1671. XII,137.

Zetterij. - T. V,209. - Letterzetters-luywagen, 1761, zie in I. - Over het zetten van getallen. IV,151. - Extra-correctie. III,366.

III
Bijzondere lettersoorten

Zie ook Incunabelen I.

Civilité. - Sabbe u. Audin, Die Civilité-Schriften des Robert Granjon in Lyon und die flämischen Drucker des 16. Jhrh. bespr. XVIII,361,862*,363*.-

Beteekenis (lettre françoise d'art de main). T. V,208. - Invoering in Z.-Nederl. door A. Tavernier, 1559. T. V,241. - Die van Granjon bij Plantijn, 1558. T. V,243,247*,249*,251*,252*. - latere. T. V,253,254,255*,257*. - Het eerste boek in c.l. van Tavernier is Goede manierliike seden, (La civilité puerile), 1559. T. V,247. - Zijn beide schriftletters afgeb. T. V,251*. - Van Vaernewyck over cursiefdruk. T. V,252. - Zijn ballade over die Vlaemsche en Waelsche geschreven letters ghelykende, 1568 afgedr. T. V,253. - Letterproef van H. van den Keere, de Jonghe, c. 1575. T. V,255*. - - Het eerste boek in N.-Nederl. is de Practique omme cortelijken te leren chypheren. Amst., 1567. T. V,256. - Civilité-druk in volksboeken. T. V,257. - Merkwaardige civilité-druk van A. Tavernier (1567 niet 1557). T. VI,88. - Introduction de philosophie divine. Anvers, R. Granson, 1565. XII,173*. - In het A.B. boek van P. Heyns. Antw., Plantijn, 1568. XVIII,98*,99*. - Civilité-druk van Le Trésor de Vertu. Antw., J. Bellere, 1560. XIX,211. - Ongewone civ. druk uit Dat schip van Patientie ende Penitentie. Antw., 's Coninx, 1593. XX,112. - IV,175.

Gothisch. - Alphabet uit ‘Wonderlijcke Historie’. XIX,224*. - Goth. druk in den Ned. titel van Trésor de Vertu. Hoorn, Corn. Claesz., 1594. XIX,209,210. - Goth. letter in Engelsche couranten, in 1620-21 in Holland uitgegeven. II,68.

Grieksch. - De Grieksche drukletter door de eeuwen heen, naar aanl. van Scholderer, Greek printing types, 1465-1927. XVI,273, 275*, 276*, 277*, 278*, 279*, 280*, 281*,282*. - Afb. van de letter uit Homerus, Odyssee, 1488, het oudste in 't Gr. gedr. boek. IX,178*. - Gr. letter v.h. N.T. in de Polyglot, 1514 zeer fraai. VII,187. - Gr. lettertypen in 1565 aangek. d. Plantijn. T. III,203. - Gr. typen van Alb. Pafraet, 1513. X,42*; XV,364*; van Dirk Martens, 1516 en 1521. XVI,278*; van Rescius, 1530. XVI,280*; van A. de Goys, 1540. XVIII,166*. - Nieuwe Helleensche letters van Scholderer. XX,65. - Zie ook Abecedaria.

Oostersche lettertypen bij Elzevier te Leiden. I,27. - Zie ook Andere talen bij Abecedaria.

Arabisch. - Lettertypen in 1611 te Amst. nog niet aanwezig. XVII,304. - Zie ook Abecedaria.

Armenisch. - Arm. letters in de Vaticaansche drukkerij, 1623; te Parijs door Sanlecque, 1633; door Chr. van Dyck voor Mathev Avac te Amst., 1658, 1666. I,27. - Zie ook Abecedaria. XVII,327*,332*,333*.

Barmaansch (Bomaansch). - Zie Abecedaria. XVII,331*.

Chaldeeuwsch. - Zie Abecedaria. XVI,297,229*.

Chineesch. - Letterteekens in houtsn. XIX,26*,27*.29.

Hebreeuwsch. - Hebr. lettertypen in Spaansche en Portug. incunabelen. VIII,348. - Hebr. typen van D. de Borne, 1517. XV,358*; van D. Martens, 1528. XV,359,362* van A. de Goys, 1540. XVIII,162,167*,168*; in Hondius, Theatrum artis scribendi, 1594 en later; XVII,202*,203,208*. - van Jan Theunisz., Amst. c. 1605. XVII,115,121. - Michel Juda Leon, ontwerper van Hebr. letters, 1627. V,149; XV,101. - Hebr. stempels en matrijzen, afkomstig van Jos. Athias overgegaan van de Gebr. Proops aan Tetterode. VI,192; XIV,79*. - Zie ook Bomberg in VII - Abecedaria - Amst. bij Boekdr. VIII en in A.A.

Illyrisch. - Zie Abecedaria. XVI,301*,303*.

Koptisch. - Letter vóór 1658 bij Elzevier in Leiden? I,27,374. - Zie ook Abecedaria.

Maleisch. - Letters in 1742 aan pakhuismeesteren van de thee te Amst. gelegateerd om er een Bijbelvertaling voor de kerk te Batavia van te laten drukken. XIV,360.

Perzisch. - I,27. - Zie ook Abecedaria.

Slavische letters door Holl. graveurs uit Russische letters gevormd, in 1700 door I. Kopiewski gedr. II,27,28*,129,142.

IV
Inkt en Persen

Inkt. - T. I,246; T. III,202; T. V,194; T. IX,35; III,441,476; IV,239.

Houten handpersen in de 16e eeuw. T. IV,195,196*,262,263*; uit de 15e en 16e eeuw. T. IV,200,262. - Drukpers met koperen degels in Ned. bekend s. 1718. T. IV,275.-

Stradanus, Nova reperta. Antw., Ph. Galle, c. 1575. T. IV,268, Afb. T. IV,214*,215*.

Zonca, Novo teatro di machine. Padua, 1607. Zijn beschr. van een drukpers met Ned. vertaling afgedr. T. IV,270 (afb. T. IV,215*).

Houten handpersen in de 17e en een deel der 18e eeuw, met uitv. beschrijving met vertaling der vaktermen. T. IV,195,276. - Opgave van afbeeld. van Holl. en Vlaamsche persen, 17e en 18e eeuw, op vignetten, drukkersmerken, titelbladen, enz. T. IV,266 noot.

De drukpersafbeeldingen in Ampzing en Scriverius, 1628. T. VI,265,266*,267*.

Oudste persen afgebeeld op drukkersmerken. Afb. I-XVI. (1499-1607). T. IV,209*,210* 211*,212*,213*,214*,215*.

De eerste ijzeren stanhope-pers, (Londen), 1800. T. IV,200. - Friedr. Koenig, der Erfinder d. Druckmaschine (1744-1832). XXII,110.

Bus, box, Büchse, Nederl. niet bus maar kraag. T. IV,276.

Afdrukken van een vorm in een tempo niet vóór 1773 (Didot). T. IV,199.

De verhouding tusschen het aantal drukpersen en het aantal gezellen in 1644. T. IX,34.

V
Geschiedenis van de boekdrukkunst en van den boekhandel

Zie ook VIII, op de namen van personen, landen en steden - Kloosters.

Gutenberg-Jahrbuch, 1928. bespr. XVII,218,253; 1929. XIX,165; 1930-32. XXI,345; 1933. XXII,294; 1934. XXIII,376; 1935. XXIV,123; 1936. XXV,69; 1937. XXV,156.

Mortet, Leo origines et les débuts de l'imprimerie, bespr. XII,219. - Printing. A short history of the art, by E. Crous a.o. Ed. by Peddie. - Oswald, A history of printing. XVII,317. - Van Stockum, La librarie, l'imprimerie et la presse en Hollande à travus quatre siècles. T. IX,110, m. afb.

Coster en Gutenberg.-Hessels, Haarlem, niet Mainz, bespr. A. VI, 102.-L.J. Coster, de uitvinder... Technisch onderzoek. T. II,

187. - Weerlegging daarvan. T. III,75. - Zedler, Von Coster zu Gutenberg, bespr. XI,97,141. - Zie ook IX,152,239,271. - Idem, Die neue Gutenbergforschung und die Lösung der Costerfrage. XII,350. - Bausch, Louwerynsz. Jansz. Koster. XII, 281. - L. Jzn. C. verdraaid en verminkt. XI,97,141. - De uitvinding der C.-overlevering en de uitvinding der boekdrukkunst. XII,275. - Inschrift op de bast van een beuk. X,168*. - Zijn handpers. T. IV,205. - Zijn portret (1484?). XII,110; idem vervalscht. XII,195,200*. - Haebler, Donaten in blokdruk bespr. XVII,219. - The Costerian Doctrinale, reprod. w. introd. by Gaseler. XXV,246. - Fragment van een Costeriaan (Disticha Catonis). T. V,49*. - Abecedarium, Costerdruk. XII,148*; XVII,220. - Kopergravure d. Enschedé, 1768. III,24. - Cost. Specula gedr. in het klooster van Bethanië. VII,288,292. - Le Speculum humanae salvationis in de Bibl. Nat. te Florence, d. Doudelet, bespr. T. II,106. - I,92,93,95,146; IX,56; X,168; XIII,355; XXIV,32. - Zie ook Ars Moriendi - Graveurs I.
De G.-legende. III,1. - Gottschalk, Die Buchkunst G. und Schöffers, bespr. VIII,123. - Hupp, Das Bild G. XXIV,124. - De G.-herdenking te Mainz. XIV,139. - G.-Festschrift. XV,80. - Festdichtung an G. XV,367. - Ruppel, Mainz als G.-stadt. XVIII,26. - Gutenberg-Museum. XIX,379. - De G.-pers. T. IV,270. - Drukkerstechniek van G.T. III,158. - Een druk van G. ontdekt? T. I,299. - De Turkenkalender voor 1455, herdr. m. aant. v. G. Mori, bespr. XVIII,59. - Zedler, Das Mainzer Catholicon bespr. T. IV,41. - Facs. 42 reg. Bijbel. T. VIII,184. - Het Missale Speciale aan G. toegeschr. door Berth. Ruppel gedr.? XXI,103.
Zie ook Abecedaria - Inc. I.

Ruppel, A., Eltville als Früdruckstadt, bespr. XXV,247. - Voulliéme, Die deutschen Drucker des 15. Jahrh., VI,198. - Haebler, Die deutschen Buchdrucker des 15. Jahrh. im Auslande, bespr. XIII,355.

Incunabeldrukkers in Italië. III,363. - Te Subiaco en Rome. V,197. - Scholderer, Vom Italienischen Frühdruck. XXII,102.

Engelsche incunabeldrukkers. VIII.97,305. - Nederl. drukkers van inc. voor Engeland bestemd. VIII,311. - Primers in de 15e eeuw. XVIII,203.

Spaansch-Portugeesche incunabeldrukkers. VIII,97,345. - N. en Z.-Nederl. incunabeldr. in Spanje. VIII,347. - Joodsche incunabeldr. VIII,348,349.

Drukkerij-installatie in het klooster van Bethanie bij Mechelen. VII,287. - Drukken van blokboeken vóór 1466. XII,15. - De Nederl. prototypographie. A. V,169; VIII,348,349. - De oudst bekende Nederlandsche boekdrukkerij. A. IV,197-201. - De oudste drukkerijen in Noord-Nederland en haar onderling verband. XIX,118. - Nederl. incunabeldrukkers. VIII,311; IX,21. - Nederlandsche invloeden op Noordduitsche incunabelendrukkers. XXIII,155. - Uitwisseling van incunabelen op het eind der 15e eeuw tusschen Nederland en Duitschland. XII,82. - Nederl. drukkers van incunabelen en postincunabelen in Denemarken. IX,21.

Boekverkoopers-prospectus van G. Leeu, Antw., 1491. T. III,191*. - De boekhandel in de 15e eeuw. Een platduitse boekaankondiging, met lijst van andere derg. prospectussen. T. IV,159.

Ledeboer, Alphab. naamlijst van Nederl. drukkers, enz. A. III,157. - Bijdragen tot de geschiedenis van den Nederl. boekhandel, I.A. V,63. - Kruseman, Bouwstoffen voor een geschiedenis v.d. Nederl. boekhandel, 1850-1880. A. VI,110. - Idem, Aanteek. betr. den boekhandel van N.-Nederl. in de 17e en 18e eeuw. A. VI,271. - Vincent, Histoire de l'imprimerie en Belgique. Rectificatie van data. T. IX,31. - Schramm, Deutschlands Verlagsbuchhandel. XV,392. - Johnson and Thomas, Periods of typography. XVI,137. - Bücherpolitik d. Reichsregierung, over de prijzen van Duitsche boeken en verkoop naar Nederl. IX,319; X,127,165. - Dubosq, Le livre français et son commerce en Hollande, 1750-1780. XVI,345. - Kolb, Ausbreit. d. Druckkunst im 16. Jahrh. XXI,105. - Friedberg, History of Hebrew typography of cities (Amst., Leiden, e.a.) in Europe, from 1516. (Hebr. tekst). XXV,76. - De Bock, Het Nederl. boek, overzicht van zijn geschiedenis. XXV,330.

Te pand gegeven drukkersgerief. T. VIII,130,266.

Nederl. handelsdrukken van de 16e-18e eeuw. III,33.

Sprokkels betr. boekverkoopers, enz., 17e en 18e eeuw. V,102; VI,33,225,263; VII,183,263,336.

Geestelijken, tevens boekhandelaren in de 2e helft der 17e eeuw. XII,348.

J. Termeulen, Handelaar in boekdrukkers-artikelen, Amst., 1784. XV,239.

Frankforter en Leipziger Mis-Catalogi. A. II,85; XXI,327; XXII,184,353; XXIII,175.

Veilingen onder boekverkoopers (fondsveilingen), 18e eeuw. XXIII,228,231. - Zie ook Bibliofilie IV.

Fondsveiling van Jan Bapt. Verdussen. Antw., 1776. T. I,200.

Uit 't leven van een leurder. IV,331.

Boekdruk in China als voorlooper van den Europeeschen. XVII,218.

Zie ook Postinc.

VI
Wetgeving - Auteursrecht - In- en uitvoerrechten

Schottenloher, Die Druckprivilegien d. 16en Jhts. XXII,295.

Sepp, Het staatstoezicht op de godsd. letterk. in N.-Nederl. (vervolg op Verboden boeken). bespr. A. VI,272. - Kruseman, De Fransche wetten op de Holl. drukpers, 1806-1814. A. VI,184. - Bodel Nijenhuis, De wetgeving op drukpers en boekh. in de Nederl. A. VI,272.

Drukkersoctrooien in de 16e eeuw, 1511-1598. T. VIII,203.

Placcaet... voor de boeckdruckers ende boeck-vercoopers. Antw., Joachim Trognesius, 1612. Stuk text afgedr. T. IV,228.

Protectionisme in het boekdrukkersbedrijf, Antw., 1612. T. IV,228.

Placcaet omtr. uithangborden, van drukkers, Brussel, 1616. A. I,73.

Drukkersoctrooien in de 17e en 18e eeuw, voor Antw., Brussel, Leuven, enz. XX,183. - Zie ook T. IX,30.

In- en uitvoerrechten op boeken en papier gedurende de 17e en 18e eeuw in Zuid-Nederland. Correspondentie daarover van de Moretussen, de Verdussens, e.a., 1665-1669. X,285,337,361.

De drukpers aan banden (tegen Tollius, Nederl. staatsgebreken, 1797). A. I,140.

Commandements de la presse. (Satire op rijm op de Fransche wet van 1868 op de vrijheid der drukpers). IX,189.

Auteursrecht in Nederland (over geknoei met de Antigone-vertaling van Prof. J. van Leeuwen. T. VII,93.

Auteursrecht in Rusland. T. VII,95.

Zie ook Verboden boeken (Censuur).

VII
Lettergieters, -snijders (-stekers) en -teekenaars

Zie ook II en III

Adamsz., Johannes, Amst., c. 1673, bezit het gieterij-materiaal van J. Vallet. II,245.

Amatus Oenopola = Tavernier.

‘Amsterdam’, Lettergieterij. Waarvandaan het materiaal afkomstig. T. V,195.

Amy, 1558. T. V,244.

Athias, Hebreeuwsche stempels en matrijzen overgegaan van de Gebr. Proops aan Tetterode. VI,192; XIV,97*.

Avac, Mathev, een Armenier, zet in 1666 te Amst. den eersten Armen. bijbel met eigen typen. I,27.

Ballaing, Godefroid, letterteekenaar, 1564. T. II,19,20.

Bé, Guillaume le, Parijs, 1525-1598. T. II,11,14,15; T. V,190.

Beaudoire, lettergieter, Parijs † 1903. T. II,306.

Berner, Konrad, wordt in 1592 eigenaar van Egenolffs lettergieterij. Een letterproef van hem uit 1592. VI,239.

Berthold, H., zijn lettergieterij te Berlijn, 1903. T. I,246.

Bodoni. - Falk, Giambattista Bodoni's Typenkunst, bespr. V,73. - Zie ook Boekdr. VIII.

Bomberg, Daniel, zijn Hebr. letters. XVII,326. - V,149; XV,101.

Borcht, Peter van der, letterteekenaar, 1571. T. II,16*,17*,18*,21.

Borne, Dirck de, zie bij Boekdr. VIII.

Brandis, Lucas, lettergieter, Lübeck, Maagdenburg, 1474, 80. XXIII,156,157. - Zie ook VIII.

Carpentier, Jacques, Parijs, 1636. T. VII,106.

Caslon † 1776. T. V,47.

Colines, Simon de, c. 1560. T. V,190.

Compagnie te Batavia, lettergieterij van de, 1668. II,241. - Zie ook H. Voskens - P. Walbergen en J. Bruynings bij Boekdr. VIII.

Cressonne, Hans, 1570. T. II,19.

Danziger-Schrift, zie Kafermann.

Destrée Jr., Joos, Yperen, lettersnijder en -gieter. T. VII,69.

Dijck, Abraham van, Amst., 1672. XII,347.

Dijck, Christoffel van, goudsmid, stempelsnijder en gieter, levert letters aan versch. boekdrukkers, 1657. Amst. T. III,203. - snijdt in 1658 Armenische typen voor Mathev Avac. I,27 - Werkt voor den drukker Jan Bruynings in 1664. II,245. - Zijn gieterij-inventaris verkocht aan Daniel Elzevier, 1673. II,245. - Snijder van Elzevier-lettertypen. XII,347.

Eckmann-letter, zie Ruthard.

Egenolff-Luther, Frankfort. Letterproef, zie Letterproeven in II.

Elzevier, Daniel, zie Van Dijck. - Zie ook Letterproeven in II.

Emden, Gerard van, 1565. T. II,15; T. V,186 noot.

Enschedé, Joh., zijn gieterijlocaal en enkele zijner lettertypen beschreven, 1768. III,24. - Zie ook in I en bij Boekdr. VIII.

Everborch, Van, of v. Everbroeck, Laurens, Antw., 1563. T. II,10; T. V,186, 208,253.

Fleischman. T. I,53; III,323,326,328.

Francesco Veneziano (da Bologna, Raibolini), reizend stempelsnijder, 1525. T. III,204.

François de lettergieter, zie Guyot.

Garamond, Claude, Parijs, 1563. T. II,10,11,14; T. V,187,188.

Genzsch en Heyse, Hamburg. T. I,53,54; T. V,47.

Glauwe, Corn., koopt in 1663 de lettergieterij van G. Wz. van Kempen. T. III,206.

Granjon, Robert, Lyon. Text van het Kon. privilegie van 1557. T. V,207. - Contract met Plantijn, 1566. T. V,253. - Vertoeft in 1566 te Antw. T. II,12. - T. II,10-17; T. III,203; T. V,189,241,242. - Zie ook Boekdr. VIII. - Civilité in III.

Grasset-letter niet uit de lettergieterij van Genzsch en Heyse te Hamburg, doch ontworpen door G. Peignot et Fils te Parijs. T. I,53*,54*.

Guaillard, Johan, 1563-1567. T. II,11; T. V,187. - Zie ook Gaillard in VIII.

Guyot, François, geb. te Parijs, werd in 1539 poorter van Antw. en vrijmeester in het St. Lucasgilde sinds 1561, † 1570, levert aan Plantijn. T. II,7,8,9,10,11,14,16; T. V,186.

Guyot Jr., François, ingeschreven als lettergieter te Antw., 1577. T. II,7.

Guyot, Gabriel, Middelburg, 1581. T. II,7.

Hamon, Pierre, † 1569, auteur van het Alphabet de plusieurs sortes de lettres, 1567, en Alphabet de l'invention et utilité des lettres et caractères en diverses écritures, 1567. T. II,11; T. V,208,253.

Hamont, Michel van, lettersteker, Octrooi 1556. T. VIII,218. - Zie ook VIII.

Harmensz., Harmen, Amst., 1687. VI,226.

Hau(l)tin, Pierre, sr. en jr., c. 1560. T. II,10,11,14; T. V, 187, 189, 254.

Hendrik Lettersnider, zie Lettersnider.

Hondius, Jod., ws. lettersnijder van Hebreeuwsche typen. XVII,202*,203,208*.

Huys, Peeter, letterteekenaar, 1563. T. II,10,19.

Jegher, Christoffel, na 1571. T. II,20.

Kafemann, Danzig, eind 19e eeuw. T. I,246,247*.

Kampen, Geeraard van, 1567. T. II,19,21.

Keere de Jonghe, Hendrik van den, (Du Tour van Gent), lettergieter te Gent, † 1580, zijn betrekkingen met Plantijn, 1570-1580. T. II,13; T. V,254. - Register van de Philosophie romain, letter door hem gegoten. Hs. van den gieter, 1573. T. II,20*. - De beste Nederl. lettergieter in dien tijd. T. II,14,16,17,20*; T. V,242,246; XII,176. - Zie Letterproef in II - Civilité in III - Muziek III.

Keere, Hendrik van den, de jongere. Antw., 1588. XII,164.

Kempen, Gerrit Willemsz. van, verkoopt een lettergieterij met gereedschappen om patronen in 't zand te gieten aan Corn. Glauwe, 1563. T. III,206.

Kis Mistótfalusi, Hongaarsch student te Amst., lettersnijder voor Hong. bijbels, 1685. VI,323.

Lambrecht, Joost, Lettersteker. T. VIII,131. - Zie ook Boekdr. VIII.

Leest, Antoon van, figuursnijder te Antw., vertoeft c. 1561-65 te Parijs. Zijn drukkersgetuigschrift door Plantijn, 1575. T. IV,80; T. II,16,17*,18*,19,20,21.

Leon, Michael Juda, Ontwerper van nieuwe hebreeuwsche lettertypen, gesneden voor Menasseh ben Israel in de plaats van de reeds afgesleten Bomberg-typen. 1627. V,149; XV,101.

Lettersnider, Hendrik Pietersz. van Rotterdam, zijn type wsch. het eerst in ons land gebruikt door Chr. Snellaert te Delft, 1494. IV,285. - Prototype van de Gothische Nederl. boekletter. IV,286. - Over zijn lettertype. X,23. - Zijn type gebruikt door Joh. Daventriensis te Alkmaar, 1513. X,52. - Zijn Nederl. Goth. type sinds 1495 in zwang. VIII,137. - Een Donaatfragment. XII,146*. - Letter in het Abecedarium, Leiden, Petrus Jansz. na 1526. XII,150. - Letter in Et Introibo, Leiden, Jan Seversz. XII,152. - Zijn letter in zes 16e eeuwsche devote boekjes. XI,92. - De eerste en eenige Nederl. dr., die de offic. Fraters-fractura tot model nam voor zijn typen; deze gemakkelijk te herkennen. XXIII,136. - XIII,59. - Zie ook VIII - Graveurs II.

Luther, zie Egenolff.

Mayeur, Gustave, Parijs. T. V,47.

Meldert, Aert, Rotterdam, Octrooi verleend op kapitale letteren. 1585. VIII,371.

Miller and Richard, Edinburgh. T. V,47.

Morris, William, Troy-type. T. I,54. - de drie door hem ontworpen typen. T. II,250* - Zie ook VIII - Tentoonst.

Muller, Corneille, 1564. T. II,11,20.

Nicolai, Arnold, 1563. T. II,10,12*,19.

Noorde, Corn. van, bij Enschedé, 1768. III,24.

Paffraet, Albert, Deventer, lettergieter. T. I,229; XX,248.

Paffraedt, Peter, Deventer, stempelsnijder, 2e helft 16e eeuw. I,229.

Peignot et Fils, Parijs. T. I,53*,54*.

Plantijn, Chr., Letters, 1555-1589. T. II,7. - Lettergieterij in 1563 opgericht. - Lettergieterijen die van 1563 tot 1567 aan hem leveren. T. V,186.

Ploos van Amstel, Gebr., Beschrijving der lettergieterij, c. 1767. III,263. - T. III,206.

Polak, A.I., bij Enschedé, 1768. III,24.

Pral (Prael), Herman, 1563. T. II,11; T. V,191.

Raab, Paul, lettergieter bij de De Bry's, 1612. XXIV,350.

Roman, Jan, Amst., verkoopt in 1767 de monnikenletter aan J. Enschedé. III,25.

Rosart, Johannes Franciscus, stempelsnijder bij Enschedé, eigenaar eener lettergieterij, later te Brussel. III,328.

Rudhard, Eckmann-letter. T. I,247*.

Sabon, Jacques, lettergieter bij Plantijn, 1565-1567, in 1572 eigenaar van Egenolff. T. II,9; T. V.191; VI,239,240.

Sanlecque, Parijs, stempelsnijder van Armen. letter. I,27.

Scholderer, Victor, New Hellenic Greek type, bespr. XX,65.

Seyl, N.P., 's Gravenhage. XXII,276.

Snouckaert, Marten, Gent, verkoopt in 1544 zijn materiaal, specificatie daarvan. T. VIII,131.

Symmen, Hendrik van, lettersteker bij Gerard Leeu, 1493. V,293; XII,290.

Tavernier, Ameet, lettersteker, Antw. 1558. - zijn leven en uitgaven, betrekkingen tot Plantijn. - Invoering der civilitéletter in Zuid-Nederland. T. V,241; T. VI,88; XII,167,172,176; XVIII,362*,363*. - Zijn letters in Angevin, Le trésor de vertu. Antw., Bellerus, 1560. XIX,211,212. - T. II,7,14. - Zie ook Civilité in III.

Theunisz., Jan, lettergieter ook van Hebreeuwsche typen, Leiden, 1600, en Amst., 1604. XVII,115,121*,122.

Torrentinus, L., Florence, c. 1550, heeft ook een lettergieterij. XV,287.

Tour, Henri du, zie Van den Keere.

Vadé, Jean, Parijs, 1568. T. V,189.

Vallet, Jacques, van Genève, lettergieter, Antw., levert in 1663 aan de Wed. P. Aertsz. van Ravesteyn en in 1667 aan Joos. Athias. T. III,203; na 1672 te Oxford. - Brief met Eng. vert. gereprod. T. IX,117*,119. - Zie ook J. Adamsz. - Voskens.

Vechter, Thomas de, lettergieter te Gent, werkt van 1581-1584 voor Plantijn te Antw.; vertrekt dan naar Leiden. T. II,15. - Leveranties aan Plantijn. T. V,254, 256.

Voskens, Dirk, stempelgraveur, dreef c. 1670 een lettergieterij te Amst. II, 244. - Bezit in 1673 het materiaal van Jacques Vallet. II,245.

Voskens, Hendrick, stempelsnijder te Batavia, sluit in 1671 een contract met de Compagnie. II,243.

Walbergen, Pieter, lettergieter te Betavia, 1671, gaat daarna naar Oxford, Univ. Press. II,243.

Wallace, Heinrick, Handgieterij gereconstrueerd, 1568. T. IV,195.

VIII
Boekdrukkers, Boekhandelaren (Uitgevers)

Aa, Boudewijn van der, Leiden, 1698. XI,16.

Aa, Janssonius van der, zie Janssonius.

Aa, Petrus van der, Leiden, 1720. T. I,243; VIII,112.

Aa, Van der, zie Bohn.

Aak, Pieter van den, Rotterdam, 1759. XXIII,302.

Abbema, Florentius, Emmerik, 1703. T. IV,111.

Abeel, Gillis van, werkz. bij Tavernier, Antw., 1570. XII,167.

Abeele, Francis van den, Brussel, 1698. XX,191.

Abeele, Jan Baptist van den, Brussel, 1733. XX,191.

Abenatar, zie Melo.

Abkoude, Joh. van, 1732. T. I,243; 1788. XIII,219.

Academie der Wetensch. ende Letterk. te Brussel. Drukkersoctrooi, 1778. XX,187.

Ackersdijck, Theodorus, Utrecht, 1651. VI,321 noot.

Adam Anonymus, Bazel = Joh. Hoochstraten, Antw. VIII,241.

Adriaensz., Barent, Amst., 1588. A. IV,208; A. VI,26; T. VII,167; I,136; V,159; XVI,147,340.

Adriaensz., Claes, zie Mast.

Adriaensz., Egbert, Amst., 1598. I,367.

Adriaensz., Pieter, Arnhem, zie Courant III.

Adriaensz., Willem, Haarlem, 1561. XII,314,315. - Zie ook Coornhert - Van Zuren.

Aelbrechtsz., Henric, Amst., 1551-1574. T. VII,5; I,366; XIV,237.

Aelst, Andries Janszen van, Zutphen, 1615. V,102.

Aelst, Peter van, zie Coecke.

Aeltsz., Herman, Amst. (niet Antw.), 1683. T. III,198.

Aertsens, Hendrick, Antw., 1619. T. V,3,14,20; IX,115. - Familierelaties met H. Verdussen. XII,330. - Relaties met Kath. schrijvers en uitgevers te Amst. XIII,77, 189,190*,192,193*,195.

Aertsens, Hendrik II, Antw., c. 1650. T. III,257.

Aertsens, Hendrik Joannes III, Antw., 1686. XX,184. - Zie ook Courant III.

Aertssen, Jacob, zie Colom.

Aertsz., Paulus, zie Van Ravesteyn.

Aertzen, Frans, drukkersbaas, Antw., 1524-26, † 1540. Verkoopacte van zijn drukkerij

afgedr. T. VI,274. - Zie ook v. Sevenhoven, - v. Solt.

Affelen, Jacobus, Münster, c. 1517. VIII,317.

AI, Antw., 1610. T. I,160.

Aken, Joh. de, zie Johannes de Westfalia.

Alberts, Rutger, 's Grav., 1725. XXIII,225.

Albertsz., Albert, zie Weelingh.

Albertsz., Dirck, Leeuwarden, 1625. A. II,2.

Aldus Manutius, Venetië. T. II,16,224; X,80*; XVI,23,24; XVIII,163,164; XIX,367,369. - Bracht gebonden exemplaren zijner uitgaven in den handel. XXI,109. - Brief aan de schoolmeesters, 1507. XVI,19. - Zie ook Abecedaria - Postinc.

Alexander, Nicolas, Parijs, 1644. T. IX,36.

Alfonso Fernandez de Corduba, Hijar, 1489. VIII,348.

Alkmaar. - Eerste boekdrukker. A. V,1; X,53*,54*,55*,56*.

Allard, Carolus, c. 1700. VI,28 noot.

Allart, J., Amst., 1792. III,329; V,319; VI,277; XVI,215. - Wed. J. Allart. XVI,215.

Allde, Edward, Londen, 1587. XI,359,360*. 362*,363*,364*.

Alopecius, H., Keulen, 1539. XIV,52*.

Alphen, A. van, Delft. VII,34.

Alsbach & Co., G., Amst., begin 19e eeuw. VII,366.

Alsens, Henrick, Antw., 1547. T. VIII,215.

Altheer, Joh., Utrecht, 1794. VI,329.

Alijt, zie Dirk de Borne.

Amadutius, Joannes Christophorus, praeses typogr. s. congreg. de propaganda fide, Rome, 1771. XVI,295,302. - Zie ook Abecedaria.

Amauroti, in insula Utopia, cura et impensis R. Hythlodei, 1513. Schuilnamen van drukplaats en drukker. XX,99.

Amazeur, Jehan, Parijs, 1553. XVI,31.

Amelisz., Jan, Utrecht, 1615. A. V,42; 1620. I,368.

Amersvoert, Anna van, zie S. van Sassen.

Amsterdam. - Eerste boekdrukkers. A. I,133. - Boekv. en uitg., 16e eeuw. A. V,44. - Iets over de oudste Amst. drukkers en verwant drukwerk. T. II,171. - Moes, Amst. boekdr. en uitg. in de 16e eeuw, bespr. I,344. - Was er te Amst. een drukkerij, waar de Regulieren te Schoonhoven in 1508 en 1512 lieten drukken? XIV,243: XV,8. - Boek- en prentdruk tot 1578. XIV,231. - Amst. boeken op de Frankforter mis, 1590-1609. XXIII,175. - Kleerkooper, De boekh. te Amst. voorn. in de 17e eeuw, bespr. III,212,470; V,216. - Overzicht geschied. v.d. Hebreeuwschen druk te Amst., 1627-1927. XVI,104. - Armenische drukkerij te Amst. (1660-1717). XVII,332,334. - Mededeelingen omtr. den handel in boeken van Amst. in 1774. II,259. - Boekv.-, boekdr.- en kunstverk.-gilde te Amst. XXIV,275; Penningen en zegel afgeb. 276*. Diploma afg. 279*. - Keulsche boeken te Amst. gedrukt. XXIV,260. - Zie ook Hongaarsch.

Ancxt, Mari, zie Jacob van Liesveldt.

Andriesz., Jacob, zie Grael.

Andriesz., Jan, Delft, 1594-1632. XII,158,162; Weduwe, 1635. XV,150.

Andriesz., Jan, Haarlem, 1486. T. I,89,96.

Anglus, zie Foulier.

Anguerant, Pierre, Parijs, 1644. T. IX,36.

Anisson, Florian, Madrid, 1670. XII,334,345.

Anisson, Laurent, Lyon, 1670. XII,333,339, 340,341,347.

Anonyme drukkerijen, 15e eeuw, zie Inc. III.

Anselmus Badens., Th., Tübingen, 1514. XXV,117.

Anthonisz., Corn., Amst., 1540. Ook uitgever. - Zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Antiquarius, Felix, incunabeldrukker te Pojano. XXII,295.

Antonii, Joh. (Antoniades), zie Theunisz.

Antwerpen. - Dermel en Bouchery, Bibliographie betr. Antw. dr., bespr. XXV,325. - Olthoff, De boekdr. in Antw. A. VI,270. Deensche boeken te Antw. gedrukt. 1529-31. A. IV,1; VIII,1,3*,4*,6*,7*. - De Decker, Eenige Antw. drukkers in den vreemde, bespr. A. IV,286. - Van Havre, Marques typogr. des imprimeurs et librairies anversois, met aanvullingen daarop. T. I,65; T. III,250; T. V.65,270. - Aanteek. over Antw. drukkers uit de stadsrekeningen van Antw. en Mechelen, 16e eeuw. T. IV,82. - Protectionisme in het boekdrukkersbedrijf, 1612. T. IV,228. - 17e eeuwsche drukkers van schoolboeken. T. V,12. - Italiaansche boekv. en drukkers, 1550-1600. T. V,136. - De stad Antw. uitgeefster van Th. van Thulden, Pompa introitus, 1641, 42. T. V,171. - Buitenlandsche drukkersboekhand. ter school. T. IX,120. - Drukkers van Engelsche, meest verboden boeken, s. 1515. VIII,257. - Na 1573 gieten de drukkers hun eigen letters. XII,176. - Verklaring omtrent inkomende rechten, 1665. X,289. - Bijzonderheden uit den boekh., 2e helft der 17e eeuw. XII,328. - Boekverk. in de 17e en 18e eeuw. Alphab. lijst met de data van hun octrooi. XX,183. - De boekenmerkt in 1917. VI,77.

Appelaer, Amst., zie Commelijn.

Apt, Jan, Reess, 1633. T. IV,114.

Arentsz., Berent, Leeuwarden, 1609. XXIV,111.

Arentsz., Pieter, Norden (O. Friesl.), 1620. T. IV,172; T. VIII,80; Hamburg. XVIII,109 noot.

Arlenius, Arnoldus (Aernout van Aarle), ge-

zegd Peraxylus, corrector bij Torrentinus te Florence; boekenmakelaar aldaar reeds in 1536-37; Geeft Flavius Josephus in het Grieksch uit; vert. Grieksche werken in het Latijn. Sterft niet in 1561 te Bazel; leeft nog in 1563. XV,280,380.

Arnaud, Lyon, 1670. XII,340,342,346.

Arndes, St., Lübeck en elders, 1486. XXIII,157.

Arnhem. - De Arnh. boekv. en uitg. Nijhoff, bespr. XXII,300.

Arnoldsz., Salomon, Utrecht, 1590. VII,254,259.

Arrenberg, R., Rotterdam, 1788. XIII,219.

Athias, Immanuel. Amst., 1702. V,259.

Athias, Joseph, Amst., 1658. Zijn bijbeluitgaven. XV,108; T. III,203.

Augustijn van Hasselt, drukt te Kampen, Vianen, Wezel en Keulen werken van Henr. Niclaes. Zijn relaties met Plantijn. A. V,123.

Auroy, Pierre van, Dowaai, 1602. T. VIII,275.

Avac, Mathev, Armeniër, drukt in 1666 te Amst. den eersten Arm. Bijbel met eigen typen. I,27.

Aviaens, Antonius, werkzaam bij Tavernier, Antw., 1570. XII,167.

Ayala, Joh., Toledo, 1570. T. III,71.

Baalde, G.J., Amst., 1761. VII,145,146.

Baalde, S.J., Amst., 1776. XXIII,309.

Baart, Pieter Thomasz., Alkmaar, 1637. I,368.

Bac(k), Govaerdt, Antw., 1494. T. III,250*; T. V,28,30,31; XV,83; XVIII,1,2*; XXII 11,99; XXIII,350.

Backer, Georgius de, Brussel, 1691. XX,188.

Bacot, Adrien, Parijs, 1644. T. IX,37.

Bacx, Andries, Antw., 1592. T. VIII,225.

Bade (Badius), Conrad, Parijs, Genève, Orleans, 1545-1562. T. IV,206,208,212*.

Bade, Josse (Judocus Badius Ascensius), Parijs, 1498-1535. T. I,230; T. VIII,4. - Zijn persen. T. IV,200,203,209*,211*,262. - Relaties met Pieter de Keysere? T. IV, 201,265. - Handelsrelaties met Gent. T. IV,202. - Sterft in 1535. T. IV,208. - Uit zijn leven. T. IV,264. - XXI,10; XXIII,261.

Bader, Regensburg, 1763. XII,335.

Baedeker, Adolf, Rotterdam, c. 1840. T. IV,91.

Baedeker, Karl, Coblenz, uitgever der reisgidsen. T. IV,91.

Baers (Baes?), Jacomyne, Antw., 1552. T. V,82; T. VIII,217.

Baet, Janne de, Antw., 1558. T. IV,82.

Bakhuyzen, 's Gravenhage, 1768. XXIII,319.

Balck, Ulderick, Franeker, 1641. XXIV,111.

Balen, Peter Claesz. van, Leiden. Handelt met W. Vorsterman, Antw., Dirk Jacobsz., Delft, verspreidt Lutherdrukken. A. IV,66; III,209. - Zijn winkelkasboek, 1514-1526 teruggevonden; heeft een boekh. met een bedrijf in zilverwerk. XIV,336.

Balhorn, Joannes, Lübeck, 1553. T. VII,8; XVI,227*,228*,234.

Ballard, Robert II, Parijs, 1644. T. IX,37.

Ballo, Anthoni de, Antw., 1591. T. I,192; T. V,137; T. VIII,225; III,29.

Barbie, Gerard, Antw., 1754; trouwt de wed. van Antoon du Caju. XX,184.

Barbier, Lyon, 2e helft 17e eeuw. XII,333,339,341,342.

Barbote, Jean, Parijs, 1644. T. IX,36.

Barcher, Chr., Londen, 1596. T. II,145.

Barentsen, Hendrik, schoonzoon van P.J. Paets, Amst. XIII,75.

Barentsz., Otto, zie Smient.

Barmentlo, Peregrinus, Hasselt, 1487. XII,294; XXIII,135.

Bartels, Susanne, wed. van H. Tuthill.

Bartjens, Geraert, geb. 1601, Amst., 1622, later Zwolle, zoon van Willem Bartjens. I, 154,200,225,235.

Bassaeus (Basse, Bassée), Nicolaus, Frankfort, 1564. XX,325,326*,328*.

Basson, Godefridus, Leiden, 1615. T. I,243.

Basson, Thomas, Leiden, 1599. VII,255,256; XI,235; XXIV,231.

Bast, Petrus de, Brussel, 1752. XX,188.

Bastiaense, Wed. Mathijs, Rotterd., 1639. I,235.

Batavia. - De eerste Compagnies drukkers. A. II,39; II,241. - Boekencensor, 1668. II,242. - Fabelen van Aesopus in Portug. vert. daar gedrukt, 1672. II,244. - Zie P. Pauw.

Batens (Batius, Bathenius), Jacob, Leuven, 1546. T. VIII,215.

Baudouin, François, Atrecht, 1616. T. VIII,275.

Baudouyn, Jehan, Rennes, 1524. T. IV,202,205.

Bauer en Comp., Lingen, 1775. T. IV,113.

Bauerfinck, Johann Bernh., Altenburg, 1668. XX,101.

Bazel. - Betrekkingen met Nederl. dr. in de 15e eeuw. XXIII,103. - Early Basle printing. XVI,137. - Zie ook Adam Anonymus.

Beauplet, François, Parijs, 1644. T. IX,36.

Beauregard, Isaak, schoonzoon van P. Gosse Sr., 's Gravenhage. XXIII,234.

Becker, M., Frankfort? XVIII,340.

Beek, Jacob ter, 1740. XII,107.

Beekman, H. en C., Amst. 1755. T. III,199,200; T. V,18.

Beelaert, zie Bellerus.

Begijn, Judocus, Gent, 1642. T. V,20,30,32,34.

Begijn, Philips Jan, Gent, † 1841. T. IV.,281.

Behourt, Rouen, zie Seyer.

Beke, Laurens Leenaertsz. van der, zie Torrentinus.

Bel, Egide de, Brussel, 1760. XX,188,190.

Belinfante, Amst., 1843. V,260.

Bellaert, Jacob, uit Zierikzee, begint in 1483 een drukkerij te Haarlem. T. III,204; T. IV,70,71; T. V,24,31; V,357; VII,320; XV,294 noot.

Belle, J.A. van, Rotterdam, 1849. VII,33,200.

Belle, Philip van, Antw.?, 1553. T. VIII,218.

Beller(us), Balthasar, Dowaai, 1603. T. II, 282,287. 1594. T. VIII,274.

Bellerus, Gaspar, Antw., 1613. T. VIII,275.

Bellerus (Bellere), Jan, Antw., 1553. T. V, 35,247,249*; T. VIII,218; X,101; XI,209, 210; XII,175*,176*; XVIII,326; XIX,211.

Bellerus, Lucas, zoon van Jan, zijn vertegenwoordiger op de boekenmarkt te Frankf. X,101.

Bellerus (Beelaert), Peeter, Antw., 1570. T. V,245; XII,163 noot (getuigschrift), geh. met Johanna Steels. T. VIII,128.

Bellerus, Peter, Antw., 2e helft 17e eeuw. XII,332,342.

Bellet, François, drukt s. 1601 te St. Omaars, vestigt zich in 1609 te Yperen, zijn verhouding tot Jan Moretus. T. VII,70; T. VIII,275.

Bellet, Jan, Yperen, 1625. T. V,245; XIII,200.

Beman, Adr., Delft, 1723. IX,9.

Benedetti, Anth., zie Courant III.

Benveniste, Imanuel. 1644. XV,108.

Berchmans, Joannes, Luik, 1894. T. VIII,80.

Bercwout, J.L., Rotterdam, 1615. XX,162.

Berg, Johann vom, Neurenberg, 1551. T. II,146.

Bergaigne, Anthonis, Leuven, 1549. T. VIII,216.

Bergé, Andreas, Brussel, 1737. XX,190.

Bergé, Egidius, Brussel, 1756. XX,190.

Bergen, Corn. van den, Brussel, 1675. T. IX,33.

Bergh, Jacobus van den, Amst., 1660. V,232.

Berghen, Adriaen van, Antw., 1500-1536, verbannen en 1542 te 's Gravenhage onthoofd. T. IV,255. - Tekst van het vonnis. XVI,1,171. - Zijn drukkerij blijft na 1542 te Antw. bestaan. XVI,5. - Doet houtsn. uit een onbekend Leven O.H. (c. 1500) over aan Eckert. XXI,252,312,313*. - T. IV,226; T. V,66*,270*,271*; T. VIII,211; IV,113; XI,96. - Zie Graveurs I.

Berghen, Maarten van, 's Gravenhage, 1526. XVI,179,180.

Berghen, Judocus van den, Brussel, 1749. XX,190.

Berkmans, Lysken, vrouw van A. Tavernier, wed. in 1571, zet de zaak nog een tijdje voort. XII,170,171. - Zie ook Honck.

Bernard, Amst. 1727. XX,103.

Bernhardsz., Guilielmus, Kampen, 1604. VII,254.

Berntsz., Jan, (Jan Huisinck Beerntsz.), Utrecht, 1520. XV,211 noot, 212. 1537. II, 230. - XVII,195; XXIV,119.

Bertier, Antoine, Parijs. XII,336,337.

Bertus, Lambert, Maastricht, 1711. T. I,22.

Bessin, Jacques II, Parijs, 1644. T. IX,37.

Bessin, Jean, Parijs, 1644. T. IX,37.

Bessin, Nicolas, Parijs, 1644. T. IX,37.

Betke, Heinrich, Amst., 1675. XXI,72.

Bettens, Zacharias, Brussel, 1691. XX,188.

Beverwijck, Adriaen, Hoorn, 1704. XX,160.

Beyeren, Jan van, Alkmaar, 1726. I,370.

Beyerland, Abraham Willemsz. van, koopman, vertaler van Boehme's werken, ingeschr. in het boekverkoopersgildeboek, 1626. XXI,69.

Beyers, J.L., Utrecht, 1872. XIII,212.

Biermant, George, van Brugge, drukt voor Robert de Keysere te Parijs, 1512. XXI,10.

Biesen, Jacob van, schoonzoon van Jan Jansz., Arnhem, 1628-1677. XXIV,213. T. IX,101. - Zie ook Courant III.

Biestkens, Abraham, Amst., 1640. XXII,85, 86.

Biestkens, Nicolaes, Emden, 1560, Amst., 1582. I,368; XV,57; XVII,166.

Billingsley, Joh., Stockholm, 1692. XVI,239.

Binchen, Guilielmus Joseph, Antw., 1787. XX,184.

Bincken, Hubert, Antw., 1750. T. III,250*. T. V,23,26; XX,184;

Binet, Guillaume, Parijs, 1644. T. IX,38.

Birckman, Aerd, Antw., 1545. T. VIII,213.

Birckman, Arnold, Keulen, 1566. T. II,144.

Birckman, Erven Arnold, Antw., 1552. T. III,251*. - Weduwe. T.V. V,189. - Zie ook Byrckman.

Birthon, Mathias, Luxemburg, 1598. T. VIII,275.

Blaeu, Joan, Amst., 1596-1673. Brand in zijn drukkerij, 1672. XII,333. - Drukkerij verkocht 1695. T. IV,276. - XII,135. - Zie ook Aardrijksk. II.

Blaeu, Pieter en Johan, geven den 2en druk van Witsen's Scheepsbouw uit, Amst., 1690. III,83.

Blaeu, Willem Jansz., Amst., 1571-1638. - Zijn handpers. T. IV,266. - Drukpersverbetering, 1620. T. IV,275. - Amanuensis bij Tycho Brahe, 1591. T. IV,275. - Druk-

kerijveiling, 1695. T. IV,276. - Over zijn portret. T. VI,122*; XX,313. - Planodruk op Het Bestand van Hooft, met prent van Cl. Jzn. Visscher. XXII,185. - IV,150; XVI,217; XIX,243. - Zie ook Aardrijksk. II.

Blageart, Jérome, Parijs, 1640. T. IX,37.

Blageart, Michel, Parijs, 1644. T. IX,36.

Blainvillain, Françoise, wed. Jerôme Blageart, Parijs, 1644. T. IX,37.

Blaisot, Gilles, Parijs, 1644. T. IX,37.

Blanchet, L., Kortrijk, 1719. T. V,32.

Blieck, Tjeert, Amst., 1754. XI,15; XIII,204; XIX,364; XXII,292.

Bliscque, R., Duinkerken, 1790. T. II,141.

Block, Gerard, 's Gravenhage, 1733. XVI,14; XXIII,234; T. VIII,145.

Blocquel, Rijssel, 1840. T. VIII,81.

Bloemen, H. van, Antw., 1702. T. V,18.

Bloemen, Willem van, Amst. (niet Antw.), 1730. T. III,199.

Blokland, Robert, Amst., 1712. II,131.

Blussé en Zoon, A., en W. Holtrop, Dordrecht, 1778. XVI,213,214.

Blijvenburg, Arie, 's Gravenhage, 1729. XXIII,104.

Blijvenburg, Willem, 's Gravenhage, 1729. XXIII,104.

Bodoni, Giambattista, Parma, Briefe an A.A. Renouard, bespr. XIII,147. - Zie ook VII.

Boeckenes, Paulus, Rotterd., 2e helft 17e eeuw. X,353.

Boek, Joannes Franciscus de, Antw., 1775. XX,187.

Boekholt. Amst., 1691. XIII,190.

Boen, Nicolaes, werkzaam bij A. Tavernier, Antw., 1570. XII,167.

Boerman, Rem. Jansz., Alkmaar, (1658). I,370.

Boeteman, Pieter Dirksz., Amst., 1673. XIV,197.

Bogaert, Johan, Dowaai, uitg. van de Cantiones sacrae, met Plantijn, 1566. T. VIII,274; T. IX,3*,4.

Böhm, Michael, Rotterdam, 1715. T. VIII,144.

Bohn, Haarlem, 1788. VI,298; T. IV,67.

Bohn en van der Aa, Haarlem, 1788. VI,298.

Bois, Simon du, Parijs en Alençon. XXV,158.

Boissat, Horace, Lyon, eind 17e eeuw. XII,336,342,345. - Zie ook Remeus.

Boitet, Reinier, Delft, 1755. XVI,212.

Bollaert, Roland, Antw., 1529. T. III,201.

Bom, Amst., herdenking, 1756-1906. T. IV,292.

Bom, Gerrit, Amst., 1756. VI,299; VII,234.

Bombarg, Nicolaas, Keulen, dr. geschriften van Henr. Niclaes. A. V,124.

Bomberghe, Cornelis van, Antw., 1563. T. II,8,15; T. IV,56; T. V,193.

Bomberghe, Daniel van, Venetië, 1550. T. II,15; T. V,193.

Bomberghe, Karel van, Antw., 1563. T. II,8.

Bonhours, Jean, Parijs, 1644. T. IX,37.

Bonnenuict, zie Commelin.

Bont, Goris de, Antw., 1542. T. VIII,127 noot.

Bontamps, F. en C., Gelder, 1792. T. VIII,80.

Bonte, Gregorius de, Antw., 1518. T. III,251; T. V,30; T. VIII,212.

Bonutius, zie Bonnenuict bij Commelin.

Boogaert, Willem Symonsz., Wormerveer, 1647. V,237.

Boogaerts, Jan, Leuven, 1567. T. V,35; T. VIII,222; XVII,174,176.

Boom, Henry en Theod., Amst., 1676. A. V,281.

Boom (Officina Boomiana), Amst., 1706. T. IX,29.

Boonaert, Coenraed, letterzetter, Amst., 1639. T. IX,98.

Boone, L., Bergen, 1840. T. VIII,81.

Borchers, Amst., 1788. VI,299.

Borculous, Harman, Utrecht, drukt in 1543 Praeconium d. Nicolai van Alardus. XIV,60; 1540. XXI,300*.

Borculous, Harman, Utrecht, 1575. VII,253*,258,259; 1627. XVIII,103.

Borculous, Henricus, Utrecht, 1584. VII,251.

Borcx, Joannes, Antw., 1714. XX,184.

Borde, Lyon, 17e eeuw. XII,340,342,346.

Borgiani, Giovanni, Antw., 1566. T. V,136.

Borini, Antonio di Martini, Antw., eind 16e eeuw. T. IV,268.

Borleffs, Wed., en Ten Have, Amst., 1857. VII,367.

Borne, de of van den, drukkersgeslacht te Deventer, 15e en begin 16e eeuw. Geneal. gegevens. XX,249.

Borne, Dirk (Theodoricus) de, I, Deventer; het eerst genoemd in 1478. De zelfde als Dirck Prenter? T. I,230. - rectificatie. XX,251. - Familierelaties met de drukkers Van Breda te Deventer. T. I,229. - Pers en drukkersmerken. T. IV,201,202,209*; - Zijn weduwe Alijt zet de zaak voort. XX,250; XXI,298*. - XVI,19,23,24; XVIII,6; XX,243,244,246; XXI,248,298*; XXII,182.

Borne, Dirk de, II, Deventer, Juiste datum van zijn zelfstandig optreden niet vast te stellen; zijn moeder drukt nog in 1532. XX,251. - Zijn drukkerij in 1558 verkocht aan Johan van Breda. XX,249. - Drukt werken van David Joris. A. VI,1,86. - In 1544 daarvoor gevangen. XX,250. - XX,247,249.

Borne, Hermanna van de, vrouw van Jac. van Breda.

Bornwaters, Marie, wed. Martinus Nuyts, Octrooi, Antw., 1557. T. VIII,218.

Borrekens, Maria Theresia Josepha, Antw., 1759. XX,184.

Bos, Gerrit, compagnon van Corn. Wilt, opvolger van Jacob van Royen, Amst., 1725. XIX,362,364; XXII,290.

Bosbas, Henrik, zie Eckert van Homberch.

Bosch, Hendrik, Amst., 1727. A. II,126.

Bosch, J., Haarlem, 1761. VII,146.

Bosch, J.C. ten, Utrecht, 1801. VII,25.

Boschart, Jacques, Dowaai, midden 16e eeuw. XII,167.

Bosmar, zie Vosmaer.

Bossuyt, Martinus van, Brussel, 1669. T. I,239; T. IX,33.

Bostius, Joannes, Rotterdam, 1667. IV,35.

Bot, Marten de, Dordr., 1644. V,4,5*,360; XV,19; XVIII,125*,126.

Bothall, Abraham, Rotterdam, 1750. XVI,213; XXIII,302,319.

Bottermans, Anna, †1587, zie Wed. J. Schoeffer.

Boubers de Corbeville, L. de, Brussel, 1768. XX,188. - Stond sedert 1780 aan het hoofd van de drukkerij der Acad. v. Wetensch. en Letterk. XX,187 noot 6.

Boucherie, Joannes Josephus, Brussel, 1738. XX,188.

Bouchet, Michael Joseph, Brussel, 1772. XX,188.

Bouchet, Gebr., en Enguilbert de Marnef, Poitiers, 1567. Hun merk. T. IV,206.

Boucquet, Engelbrecht, 's Gravenhage, 1714. XII,309.

Boudinet, Claude, Parijs, 1644. T. IX,36.

Bouhy, Gaspar, Brussel, 1715. XX,190.

Bouillerot, Jérémie I, Parijs, 1644. T. IX,36.

Bouman, Gerrit, Amst., 1731. XVI,9,11.

Bouman, Jan, 1680. T. V,28. - Pseud. Elias Jogchemse de Rhin? XXII,202.

Bouman, Jan Jacobsz., Amst., 1644. T. V,28. - Zie ook Courant III.

Bouquet, Jacques, drukt op het kasteel Sully te Auxerre, 1638, diens Mémoires met het adres Amstelredam. T. VIII,181.

Bourgeois, Jehan, Atrecht, 1594. T.VIII, 274.

Boursse, Jaques, Amst., 1664. XIV,194*,196,202*.

Boutestein, Cornelius, Leiden, 1710. VIII,110,111.

Bouvet. Drukkersfamilie te Kortrijk en te Leuven. T. VII,46.

Bouvet, Pierre, Kortrijk, 1623. Caullet, Pierre Bouvet, premier typogr. courtraisien. bespr. T. V,45.

Bouvink, Jan Abraham, 's Grav., 1783. XVI,213.

Bouwensz., Jan, Leiden, 1571. I,366; VII,319; XXII,33. - Zie ook Jan Paets.

Bouwer, J., Amst., 1798. I,370.

Braau, Nicolaes, katholiek boekverk. en drukker te Haarlem (niet Antw. of Leuven); ingeschr. in het drukkersgilde 1667, † 1707; titels van een aantal door hem uitgegeven werken, 1674-1703. T. III,192; T. IV,157.

Brachfeld, Paul en M. Petri Heyns, Frankfort, 1588. XXIII,179.

Braecker, Hans de, Wesel, 1563; Aken, 1573. T. IV,115,116; T. V,121; T. VIII,218; VII,327.

Braekenier, Antonius Jos. de, Brussel, 1790. XX,188.

Braem, Pieter van, Dordr., 1773. XIII,213; XVI,213.

Braet, Jacob, Dordr., 1657. T. III,106.

Brahe, Tycho, zijn huisdrukkerij aan zijn observatorium. T. IV,275.

Brakel, Johan, Keulen, 1650. T. IV,112.

Brakel, Aernout van, Antw., 1645. T. I,236; T. V,14,18.

Brakel, Thomas van, Antw., 1676. XX,186.

Braker, Jan de, zie de Braecker.

Brandis, Lucas, Merseburg, 1473; Lübeck, 1474, 1484, en andere van denz. naam. XIII,156,157.

Brandt, Marten Jansz., en zijn weduwe, Amst., 1643. I,369; II,243; T. VIII,251.

Brants, Hendrik, Batavia, 1668. II,241.

Braun en Hogenberg, Keulen, 1576. T. IV,231. - Zie ook Aardrijksk. II.

Breda, Jacob van, Deventer, c. 1485-c. 1519. XX,247. - Koopt in 1483 het burgerrecht te Deventer, en is in 1525 overleden. Gehuwd met Hermanna v.d. Borne. T. I,229. - Merk bespr. en afgeb. T. IV,201,202,210*. XII,91; XIII,140,141; XVIII,4,5,6,7.

Breda, Johan van, Deventer, zoon van Jacob, koopt in 1558 de drukkerij van Dirck de Borne. T. I,229; XX,249. - XX,247,250.

Breeckevelt, W., 's Grav., zie Courant III.

Brekegeest, Simon Cornelisz., Alkmaar, 1644. I,369; XII,159.

Brest van Kempen, Brussel, Amst., 1e helft 19e eeuw. X,167.

Bret, Guillielmus le, Parijs, 1546. VI,287.

Breton, Richard, Parijs, 1556. T. V,241,242.

Bretton, William, Londen, begin 16e eeuw? Een copie van zijn merk op een te Parijs in 1510 gedr. boekje (Apuleius, De asino aureo). XXIV,42*,43.

Breughel, Cornelis Gerrits van, 1632. VIII,34; XXII,83.

Breughel, Gerrit Hendricksz., Amst., 1610. T. IX,116*; I, 366,368. - Dichter van een geuzenlied, 1578? XV,203.

Bringer, Johannes, Frankfort, 1614. XX,91.

Brink, Van den, Amst., 1788. VI,298.

Brito, Jan, Brugge, 15e eeuw. T. III,308 noot 5; T. VII,153; VIII,309; XXV,102 noot.

Brocar, Arn. G. de, Alcalà, dr. v.d. Polyglot, reeds in 1465 te Pampeluna, te Longroño, (1501), Alcalà na 1511, sedert 1521 Toledo en Valladolid. VII,186,188,189.

Broeck, Ludovicus Joseph van den, Antw., 1794. XX,186.

Broeders des gemeenen levens, zie Kloosters.

Broer, Amst., 1671, zie Commelijn.

Broer Jansz., Oud-Courantier, Amst., zie Jansz.

Broersz., Joost, Amst., zie Courant III.

Brouwer, Deventer, 1788. VI,298.

Brouwer, J.W., Leeuwarden, 1813. II,358.

Bruers, Alexander, Antw., 1709. T. V,26.

Bruers, Alexander Antoon, Antw., 1785. XX,185.

Bruers, Michael, Antw., opvolger van zijn schoonvader Alexander Everaerts, 1768. XX,184; opgevolgd door J.B. Corstiaenssens. XX,185.

Brugge. - Visart de Bocarmé, Recherches s.l. imprimeurs brugeois, bespr. XVIII,137. - Keure en ordonnancie omme de librariers, prenten, enz. 1612. T. I,214.

Bruinings, Jan, Rotterdam? 1664. T. III,203.

Brunel, Pierre, Amst., 1694, T. VIII,145; XII,239.

Brunet, Jean, Parijs, 1644. T. IX,36.

Brunet, Michel, Parijs, 1644. T. IX,36.

Brussel. - Br. boekverk. en binders in de 17e eeuw. T. IX,31. - in de 17e en 18e eeuw. Alphab. lijst, met datum van octrooi. XX,187,190. - Les Frères-Prêcheurs. La typographie à Br. au début du 20e siècle, bespr. (over de Association des typogr. de Br., ook geschied. v. de drukkunst aldaar). T. III,98. - Zie ook Kloosters.

Brussel, C.B. van, Haarl., 1793. XVI,214.

Bruylandts, Michael, Brussel, 1765. XX,190.

Bruyn, Corn. de, Amst., 1657. T. III,203.

Bruynings, Jan, Batavia, 1668. II,242,245.

Bry, Th. de, 1528-1598, goudsmit, graveur en uitg. te Frankfort, 1588. XXIV,331; zijn zonen Joh. Theod. en Joh. Israel. XXIV,342,344.

Buffa, Frans, Amst., begin 19e eeuw. T. IV,235.

Buggenhout, Joannes van, Leuven, 1740. XX,191.

Buitenlandsche drukkers van Nederl. boeken. T. II,139; T. IV,108,170; T. V,121; T. VIII,79. - Zie ook Antwerpen.

Bulle, Jan, van Bremen, Rome, 1478. VIII,309.

Bungart, H., Keulen, c. 1500. XXV,243.

Buren, Corn. van, 's Grav., 1743. XII,310 noot.

Burgh, Pieter la, Amst., 1656. XIV,205.

Burgh, Abraham Meynartsz. van den, Amst., 1654. I,369.

Burgvliet, Jacob, Rotterdam, 1762. VII,147.

Bürich, Joh., Keulen, 1598. V,99.

Bury-Lefebvre, F., Maastricht, 1834. VII,197.

Buschman, J.E., Antw. T. I,305*; T. VII,295.

Buschmann, Paul, Antw., 1846-1909. Lijst van uitgaven, T. VII,294*,297,298*.

Busens, Jan, Keulen, zie Balth. Moretus.

Busmar, zie Vosmaer.

Busschere, de, Hazebrouc, 1840. T. VIII,81.

Butler, Nath., Londen, zie Courant III.

Buys, Ant., & Is., Amst., 1752. XXIII,299.

Buys, Willem Jansz., Amst., 1589. T. IV,103 noot, 203 noot.

Bybeldrukkers, zie Nederl. Bijbelcompagnie bij Bijbels.

Byddell, John, Londen, 1535. XX,103.

Bynneman, Londen, 1520. T. IV,171.

Byrckman, Fr., Keulen, 1513. XIX,64; 1527. XXI,303*. - Zie ook Birckman.

Bystier, Henricxken Davidsdochter de, 1550. T. VIII,217.

Caesar, Petrus, zie César, Pierre.

Caesar Parmensis, Cremona, 1494. I,66*.

Caesaris, Arn., zie de Keysere.

Caillaut, Anthoine, Parijs, 1482, zijn acrostichon in uitgaven van de Stella clericorum afgedr. III,260,306.

Caille, Jean I de la, Parijs, 1644. T. IX,37.

Cajou (du Caju), Antoon, Antw., † tusschen 1750 en 1752. Zijn wed. tr. Gerard Barbie. XX,184.

Calenbach, Pauls, Rotterdam, 1647. X,354.

Caleville, Claude, Parijs, 1644. T. IX,37.

Cambieri, Andreas, Heidelberg, 1602. T. II,144.

Camerick, Jehan van, Lyon, 1520. T. IV,171.

Camp, Jacobus van, Antw., 1766. XX,186.

Campen, Willem Jansz. van, Arnhem, 1582. A. VI,20. - Amst., 1593. I,367; III,27. - Wsch. de drukker der prenten van Coolhaes. T. VIII,253; XVIII,253.

Campenhout, Jan van, Mechelen, 1592. VII,71.

Canin, Jan, Dordrecht, 1571. A. II,115; X,119; XVII,266; XVI,87.

Carlier, Eliz., van Keulen, zie Joh. Janssonius II.

Caroli, Frans, Diest, 1525, vraagt vrijdom van bieraccijns. Document afgedr. XXI, 240.

Carolus, Joh., Straatsb., zie Courant III.

Carpentier, Jean, † 1670, Leiden, zijn leven en werken. A. VI,169.

Carpentier, Wed. Joh. le (Cornelie van Cleeff), Leiden, 1672. A. VI,171; XVIII,257,258.

Carstensz., Jan, Amst., 1702. VI,266.

Cartier, Gabriel, Genève, 1586. T. IX,170.

Casteleyn, Pieter, Haarlem, 1669. VI,318.

Casteleyn, Vincent, Haarlem, 1618. A. II,75; 1650. T. V,21.

Castelione, zie Zano.

Casterman en Zonen, J., Doornik. T. IV,170.

Catuffe, Jean, Amst., 1740. T. VIII,145.

Cawé, Willem, Brussel, 1733, schoonvader van Gerard Pauwels. XX,188,189.

Caxton, William. Zijn vroegste drukkerswerkzaamheid, m. litteratuur. T. III,223,300. - Neemt typen van Govaert van Ghemen over. XV,122. - Van 1471-1472 te Keulen. XV,122. - Keert in 1477 naar Engeland terug. T. III,300. - VIII,305; XXIII,142 noot; XXIV,29.

Centenera, Ant. de, Zamora, 15e eeuw. VIII,347.

Cervicornus, zie Eucharius.

César, Pierre, Parijs, 1473-1478, heette niet Pieter de Keysere, doch was een Sileziër, genaamd Petrus Wagener, bijgenaamd Caesaris. Praelum Caesaris niet zijn drukkerij, doch die van Robert de Keysere. XXI,11. - T. IV,265.

C.H., Gelder, 1792. T. IV,111.

Chalmot, H.A. de, Leeuwarden, 1760. XXIII,323.

Chalormeau, Benoist, Parijs, 1640. T. IX,38. - Zie ook Gourdin.

Champenois, Anthoine, Parijs, 1644. T. IX,36.

Changuion, François, Amst., 1740. T. VIII,145.

Charles, Noël, Parijs, 1644. T. IX,38.

Chatelain, Zacharie, Amst., 1740. T. VIII,145.

Chayer, Pieter, Amst., 1699. VI,265.

Chenault, Charles I, Parijs, 1644. T. IX,36.

Chevallonius, Claudius, We., Parijs, 1556. III,348.

Chien, Fransoys le, Antw., 1651. T. V,30.

China. - Het eerste Holl. boek, te Peking gedrukt (F.M. Knobel, Dagvlinders, 1901). T. VIII,81. - Boekdruk in China als voorlooper van den Europeeschen. XIX,29. - Zie ook III.

Chirat, Michiel, Frankfort, 1561. T. IV,111.

Cholin, Jan Arnold, Frankfort, 2e helft 17e eeuw. XII,335,342.

Chouet, Samuel et Pierre, Genève, 2e helft 17e eeuw. XII,333,337.

Christiani Wilhelmus, eerst meesterknecht bij Erpenius, later dr. te Leiden, 1625. T. IX,23; XIII,66,71; VI,321 noot; XV,323*,324.

Christophorus Endoviensis, zie Ruremundensis.

Citernes, Guillaume, Parijs, 1644. T. IX,38.

Città di Castello. - Zie Kloosters.

Claesz., Cornelis, Boekverkooper, 1578-1609. XV,148. - Magazijn-catalogi, 1604, 1608, 1609. T. IX,113*; XI,329. - Eerste Amst. uitg. op de Frankforter mis, 1589. XXIII,178. - Zijn weduwe verkoopt de werken van Waghenaar aan Meyen te Enkhuizen, 1610. XX,155. - Almanak, 1586. XIX,262; 1600. VII,369; Beeldenaar, 1586. VII,324; XIV,351; Chronijck v. Hollandt, (c. 1593), (c. 1604). I, 367,368; Holl. Kroniek v. Ellert de Veer, 1591. XIII,165; Bosteau, Wond. schadt-boeck, 1596. XXIV,245; Aanval op Cadix, 1596. XV,171; Gravure van haringen, (c. 1597). V,15; Dict., colloquia, (c. 1580), Colloquia octo ling., 1598. VII,194; Institutiones van Valerius, 1597. VII,358; Jacobi, Gheneuchelijcke propoosten, 1596. T. V,25; v. Marcovelle, Lof der vrouwen, 1596. V,237; Christ. tractaet v.d. H. Dope, 1582. X,116; Psalterium, 1599. V,155. - Zie ook XX,308 en voor zijn aardrijksk. uitg. Aardrijkskunde II.

Claesz., Corn., Hoorn, 1594. Dezelfde als Corn. Claesz., Amst.? XVIII,303; XIX,20,209.

Claesz., Pieter, zie Van Balen.

Claesz., Symon, boekv. te Haarlem? 1539, 40. XIII,250. - Zie Sonderdanck.

Clarke, Adrian. 's Gravenhage, 1621. II,69. - Zie ook Courant III.

Claudin, A., Parijs. XXIII,253.

Claudinot, Anthonius. Brussel, 1701. XX,188.

Claudinot, Franciscus, Brussel, 1735. XX,188.

Clausen, Johann, onbekend, Amst., 1596, geeft Franc. Dracus redivivus uit. XV,177.

Cleef, Pieter van, 's Gravenhage, 1765. XVI,213; XXIII,308.

Cleef, Van, 's Gravenhage, 1834. VII,198.

Cleef, Gebrs. van, 's Gravenhage, Gedenkschrift 1907. XIII,225,232.

Cleeff, Cornelie van, zie Carpentier.

Clemendt de Jonge, Amst., 1664. XIX,225,226.

Clement, S. en F., Zwolle, 1788. VI,298.

Clerck, Wed. Pieter de, Gent, 1577. XI,328.

Cleyn, Peeter de, Brussel, 1676. XX,190.

Cleyne, Guillam de, Brussel, 1679. T. VIII,154.

Cloet, Andries, Leiden, 1628. XV,29.

Cloeting, Andries en Jan Andriesz., Delft, 1645. T. V,29. - Zie ook Courant III.

Cloppenburgh, Everhard, Amst., 1644.XXII,84,87.

Cloppenburgh, Wed. Everhard (Anna Sweers), Amst., 1645, zie Specht.

Cloppenburgh, Jan Evertsz., Amst., 1599. A. V,7; T. VIII,77; I,199,368; VI,67,68*; VII,193; XV,33.

Cloucquius, Andreas, Leiden, 1613. T. IX,24; XVI,321.

Clouwet, Erven Joh., Brugge, 1679. III,250,255.

Clouwet, J.B. en M., Brugge. III,255.

Cnobbaert, Jan, Antw., 1627. T. V,14,35,216; XIII,178,187,188,189.

Cnobbaert, Erven Jan, Antw., 1638. T. I,187,275; T. IV,266 noot; T. V,14.

Cnobbaert, Michiel, Antw., 1675. Ging over aan I. Sleghers, 1677, aan Henr. Dunewalt, 1681, aan Barth. Foppens, 1689. XX,185.

Cobelens, Combelens, Hans de Coblencz, etc. Parijs, 1512, zijn uithangbord. XXIV,314 noot.

Coccius, Joannes (Jan Cock), Antw., 1540. XVII,192*; XXI,305*.

Coché, Léon Joseph, Brussel, 1767. XX,190.

Cock, Symon, Antw., 1535. T. I,166,167; T. V,35,233; T. VI,69; T. VIII,212; XI,89,258,262; XII,38; XIII,75; XIX,216; XXII,10.

Coecke, Peeter, alias van Aelst, Antw., 1548. - Zijn wed. Maeyken Verhulst. T. VIII,216.

Colines, Simon de, Parijs, begin 16e eeuw, bibliogr. z. uitg. XXIII,261.

Colinet, Catherine, wed. Denis I Langlois, Parijs, 1644. T. IX,37.

Collaciebroeders, zie Gouda - Kloosters.

Collaer, Antonius, Brussel, 1766. XX,184,188,190.

Collardin, P.J., Luik, 1824. T. IV,172.

Cöllen, Jan, Groningen, 1657. A. IV,221.

Collin, Richard, Brussel, 1686. XX,188.

Colom, Jacob Aertssen, Amst., 1630. V,104; VIII,18; XV,23.

Colombel, Matthieu, Parijs, 1644. T. IX,36.

Colpijn, Andreas Paulus, Antw., 1745. XX,185. - Zijn dochter tr. P.J. Rijmers. XX,186 noot.

Colpijn, Wed. T. V,4 noot.

Colster, Justus à, Leiden, zie Jacob. Marci.

Colijn, Michiel, Amst. 1609. I, 236, 368; XV,21*.

Commelin. - Uitv. studie omtrent de samenwerking van Hieronymus met Pierre de St.-André te Genève en Heidelberg. (Officina Santandriana). T. IX.145. - Talrijke uitgaven, velen door Hieronymus zelf bewerkt, besproken. Lijst daarvan T. IX,168. - Drukkersmerken door beiden gebruikt. T. IX, 150*, 153*, 154*, 155*, 157*. - Na 1597 zijn Hieronymus en zijn vrouw Ester Bonnenuict niet meer in leven; de zaak wordt voortgezet door Juda Bonnenuict (Bonutius) en Jan Commelin Jr., te Amst. Heet dan Officina Commeliana of Bibliopolium Commel. - Tot in 1604 nog te Heidelberg, daarna geleidelijk naar Amst. onder Jan C. † 1617; daarna zijn weduwe en drie zoons (Isaac), deels te Amst., deels te Leiden; in c. 1660 opgeleefd onder Casparus C. zoon van Isaac. XXIII,191.

Commelin, Hier., Uitgever en geleerde. Huwt te Amst. in 1597 Ester Bonnenuict. - Schrijver en uitgever in samenwerking met P. de St. André. T. IX,145; XIII,266; XXIII,191. - Oudste Amst. Commelin-uitgaaf, 1594. XIV,274; XXIII,193*.

Commelijn, Broer en Appelaer, Amst., geven 1671 Nic. Witsen, Scheepsbouw uit. III,81.

Compagnie, Voor de, Antw., zie Noordheem, Amst.

Compagnie Bijbeldrukkers, zie Bijbel.

Compagnie's drukkers, zie Batavia.

Compagnieschappen van Haagsche boekverk. XXIII,225.

Company of Stationers, Dublin, 1631. XVI,198*.

Confluentinus, zie Cobelens.

's Conincx, Arnout, Antw., 1579. T. I,185,195; T. V,30,35; T. VIII,225; IV,231; XX 111,118.

Conincx, Jan, Antw., 1618. T. I,193.

Conradi, Petrus, Amst., 1774. XVI,213.

Cool, Corn. Dircksz., Amst., 1566. T. V,21.

Cool, Corn. Dircksz., Amst., 1640. T. III,132,199; T. V,4 noot, 25; I,369.

Cools, Giliam, Antw., 1574. XXI,55.

Cools, Lambertus van, Brussel, 1739. XX,189.

Coornhert, Dirck Volckertsz., Haarlem, 1561. VII,270; XII,313,315. - Zie ook Van Zuren.

Coppens, Gillis, zie Van Diest.

Cordier, Pierre Joseph, Brussel, 1780. XX,184 noot, 190.

Cornelissen, Corn., Delft, begin 16e eeuw. XXIV,318.

Cornelisz., Ewout, zie Muller.

Cornelisz., Hendrik, zie Van Puir.

Cornelisz., Jacob, zie Woons.

Cornelisz., Jan, Amst. V,28.

Cornelisz., Jan, alias Jan Tholl, Rotterdam, 1546. A. I,7.

Cornelisz., Simon, zie Brekegeest.

Cornuwels, Hugo, Leuven, 1548. T. VIII,216.

Corozet, Gilles, Parijs, 1553. X,99.

Corsellis, Frederik, incunabel-drukker te Oxford? VIII,310.

Corstiaenssens, Joannes Baptista, Antw., 1772, opvolger van Mich. Bruers. XX,185.

Cort, Joannes Petrus de, Antw. XX,185.

Cort, Joseph de, Antw., 1783. XX,185.

Corthaut, Andries, Leuven, 1575. T. VIII,224.

Corver, Simon, geestelijke te Amst., verbannen, zwerft rond tot in Rusland, vestigt zich als drukker te Zwolle, tot 1521 of 1522, samenwerking met Listrius. XV,244,247,255. - relaties met W. Corver. VIII,247. - Drukker van het Nov. Test. 1522, voor W.C.? XV,241,243,245*,248*. - Drukker van Nederd. kettersche boeken te Hamburg, 1522-23? XV,81,249. - Zijn initialen in Bugenhagen's Souter. Bazel, Adam Anonymus, 1526. VIII,244*,245. - Joh. Hoochstraten gebruikt in samenwerking met Hadr. Tilianus materiaal van S.C., 1525-26. VIII,250, o.a. zijn merk. VIII,280*. - Zijn materiaal door den eerste ook te Lübeck en Malmö gebr., 1531-32. VIII,2. - Een nuttige expositie des Euangelijs vanden tien melaetsen. Hamburg, 1523. XIII,55,56*,57*,58*. - Luther Een sermoen op dat Evangelium van den rijcken man unde den armen Lazaro. Hamburg, c. 1523. XXV,200*,201. - Lijst van de drukken d. Officina Corveriana. XV,252. - Zie ook Philippe.

Corver, Willem, Amst., broer van Simon? Levensloop, sterft tusschen Mei 1533 en Jan. 1534. XV,246. - Relaties met de Zwolsche drukkerij. VIII,247,259; XV,247. - In 1511 te Parijs. XX,273. - Ook drukker? titelrand met de init. W.K. in 3 uitg. bekend. XV,247,248. - In 1524 vervolgd wegens ketterij. XVI,173,174. - Zie ook Simon Corver en Spyridipoeus.

Coster, Alkmaar, 1790. XXIII,314.

Coster, Laurens Jansz., zie V.

Cotinet, Arnould II, Parijs, 1644. T. IX,36.

Cotius, Casparus, Kampen, 1697. XV,76.

Cotta, geslacht, 1659-1909. T. VIII,85.

Coulin, Michiel, Amst., 1632. V,103.

Coullon, Anthoine, Parijs, 1644. T. IX,37.

Coulonce(s), Jean de, Parijs, 1497. XXIV,314.

Court, Guillaume de la, Bordeaux, 1670. XII,339.

Coustelier, Antoine, schoonzoon van P. Gosse Sr., Parijs, 1740. XXIII,236,239.

Coutinho, Mos. Mendes, Amst., 1702. V,259.

Covens, Amst., 1740. T. VIII,145.

Crabbe, Antoon, St. Omaars, 1609. T. VIII,275.

Crabbens, J.F., Keulen, 1678. T. II,145; T. IV,112.

Crajenschot, Theodoor, Amst., Roomsch-Cath. boekwinkel te Amst. in de 18e eeuw, met lijst van boeken, bij hem voorh. of door hem uitgeg. XII,74. - T. VIII,184. - Niet te Antw. of te Gent. T. III,200.

Cramoisy, Parijs, 1640. T. III,202.

Cranenbroeck (Cranenborch), Gillis van, Mechelen, 1583. T. I,269,270; T. V,5 noot.

Cranendonck, Van, zie Philibert.

Cratander, Andreas, Bazel, Drie drukken van hem, verkeerd. toegeschr. aan Mich. Hillen v. Hoochstraten. XIII,254.

Crinitus, Jan, Antw., 1546. T. VIII,215.

Crom, Matth., Antw., 1539. XXIV,154; T. I,182.

Crombrugghe, Victor van, Gent, † 1518. T. IV,62,202.

Croock, Hubertus de, Brugge, 1523. XXI,306*.

Croonenborch, Dierick van, Brabant, 1571. T. VIII,222.

Croy, Pieter de, Leiden, 1664. T. VII,181.

Cruphtanus, zie Kruffter.

Cruyce (Cruys), Joannes Baptista van der, Antw., 1715. T. V,18; XX,186.

Ctematius, Gellius, Emden. T. II,142; T. IV,109.

Cuelen, Peeter van, Leuven, 1546. T. VIII,215.

Cunradus (Koenraad), Christoffel, Amst., 1663. T. III,68; Drukt voor J. Boursse, Amst., 1663, Getuygenissen der waerheyd. XIV,194*,195*,196. - Zou ook de drukker geweest zijn voor J. Rieuwertsz. van Spinoza, Tract. theol.-politicus. T. III,68. - Zie ook Künrath.

Curio, Henricus, Upsala, 1669. XXII,26.

Daalen, Jan van, Amst., 1757. XI,9; XIII,207,215.

Daalen, Nicolaas van, XXIII,240.

Daems, Gillis, Brussel, 1701. XX,190.

Dale, Hendrik van, zie de Valle.

Dalé, Joahnnes, Amst., 1671. VIII,10,14.

Dam, A. van, Amst., 1723. T. V,20.

Dam, Corn. van, Rotterdam, 1647. X,354.

Dams, Egidius, Brussel, 1716. XX,188.

Danckaert, Jan, Gent, 1688. T. IV,281.

Danckerts, Justus. IX,7 noot.

Danckertsz., Cornelis, Amst., 1644. XII,217,219; XVI,115; T. IV,233. (ws. een latere?)

Danden, Joannes, Brussel, 1689. XX,188.

Danfrie, Philippe, Parijs, 1556. T. V,241.

Dannenfelser en Doorman, Utrecht, 1849. XVI,216.

Danter, John, Londen, 1594. T. III,32*.

Day(e), John, Londen, 1553. ABC-boek. XVI,197. - Wtenhove, Hondert Psalmen Davids, 1561. XVII,164. - Proces met Roger Ward en William Holmes, 1582. T. III,203.

Decken, Ezechiël de, zie Vlack.

Dédin, Jean, Parijs, 1644. T. IX,36.

Delbeek, Joh., 1738. T. I,243.

Demmeltraat, C. van, Amst., 1764. XXIII,305.

Dendermonde. - Drukkerij, zie Kloosters.

Denemarken. - Zie Bibliogr. II - Inc. II.

Denique, Egidius Petrus, Leuven, 1740. XX,191.

Dequesne-Marquiller, Bergen, 1899. T. II,141.

Derbaix, Jos., Atrecht, 1701. T. II,140.

Derick prenter, Deventer, zie de Borne.

Derick Wijlicks (van Santen). Zie Wylichs.

Desboys, Guielmus, Parijs, 1556. III,348.

Deshayes, Pierre, Parijs, 1644. T. IX,36.

Desprez, Nicolas, Parijs, c. 1500. XI,316.

Dessain, Hendrik Karel Jozef, Mechelen, 1855. VI,303.

Destrée, Joos, Yperen, s. 1537. A. II,144. - T. VII,37,69,147; T. VIII,270.

Destrée, Jr. Joos, Yperen, ook lettersnijder en -gieter, 1561. T. VII,69.

Detrez, Petrus, Brussel, 1788. XX,188.

Deughens, Hendrick, Brussel, 1702. XX,190

Deughens, Joannes Baptista, Brussel, 1712. XX,190.

Deutel, Jan Jansz., Hoorn, 1646. XX,193,195*,208.

Deventer. - Houck, Iets over Deventer's oudste drukkers, bespr. T. I,229,230. - Offic. bescheiden over D. drukkers in de 16e eeuw. XX,241.

Deventer, Jan van, Alkmaar, zie Johannes (Hagen) Daventriensis.

Didot, François Ambroise, Parijs, 1778. T. IV,199.

Diederichs, Gebrs., Amst., 1841. XVI,215.

Diephorst, Joh. Jansz., Leiden, 1624. V,103.

Dierich de Raeff van Mullem, zie Mullem.

Diest, Gielis Coppens van, Antw., 1554. T. I,8; T. VIII,218,223; VII,13; XII,168.

Diest, Lauwereys van, Antw., 1635. T. V,175.

Dietz, Ludwig, Rostock, Onder zijn naam verschenen tractaten van David Joris, 1539-1545. A. VI,1,86.

Dirck, (Theod.) Martens, zie Martens.

Dirck Prenter, Deventer, zie De Borne.

Dircksz., Aart, zie Oostzaan.

Dircksz., Cornelis, zie Cool.

Dircksz., Cornelis, zie Kool.

Dircksz., Pieter, zie Boeteman.

Dirxsz., Thomas, Rotterdam, 1647. X,354.

Dobbelaer, Pieter de, Brussel, 1664. T. III,203.

Doen Pietersz., zie Pietersz.

Does, Frans de, Leiden (niet Antw.), 1722. T. I,236; T. III,199.

Does, Pieter de, Leiden (niet Antw.), 1736. T. III,199.

Does, Erven F. de, Leiden, 1788. XVI,213.

Doesborch, Jan van, Antw., Octrooi, 1514. T. VIII,210. - Dateering van zijn Refreynen, door watermerken. XV,311*,316*,317*; XXV,268,321. - Het oorspr. Ned. proza-verhaal van Mariken van Nieumeghen. XVIII,185. - Story of Mary of Nemmegen. XVIII,178. - Zijn Vrou-Aventure-drukkersmerk. Bespr. van een artikel van Paul de Keyser. XXIII,272,273*. - Onbekend drukkersmerk, ws. uit Utrecht, 1532. XXIV,225,226*,230*. - T. V,25,29.

Doetecum, Joh. en zijn zoon J.B. van, graveurs en uitg. van kaarten, Haarlem, zie Aardrijksk. II.

Dole, Antoine van, 's Gravenhage, 1731. A. II,125; T. VIII,145.

Dommekracht (Dommescracht), zie Schipper.

Dooms, Joos, Gent, 1618, met text van zijn verzoekschrift om aanstelling. T. V,284,288*; T. VIII,276.

Dooren, Jan van, 1622. XX,272.

Doorman, J.D., Utrecht, 1849 (later P.W. van de Weyer). XVI,216.

Doren, Jacobus van, Brussel, 1764. XX,190.

Dorp, Van, en Heringa, Utrecht, 1844. XVI,216.

Dorpe, Roeland van den, Antw., 1497. T. III,251*; V,351.

Dorrel, Catarijn, 1638. T. VIII,266.

Dorsten, Caspar van, Steenwijk, 1584. A. V,130.

Douilliez, Nicolas Joseph, Kamerijk, 1719. T. IV,171.

Draecx, Peeter, Mechelen, 1546. T. VIII,270; 1570. VI,81. - Zie ook Aardrijksk. II - Boekb. III.

Dresseler, Jan, agent van Plantijn op de boekenjaarmarkt te Frankfort, 1586-91. X,101.

Dreunen, Meinardus van, Utrecht, 1660, † 1717. V,287; VI,142.

Ducaju, zie Snoeck.

Duchesne, Joannes Andreas, Brussel, 1743. XX,188.

Ducoulombier, Victor, Ryssel, 1891. T. II,148.

Dueren, Peter van, Frankfort, 1565. Gefingeerd adres? XVII,216.

Dugast, Jacques, Parijs, 1644. T. IX,36.

Duicton, Blaise, 1607. T. VIII,275.

Duim, Izaak, Amst., 1758. XIII,209,210*,211*,212.

Duitsche incunabeldr., zie V.

Dujardin, Hubert, Brussel, 1777. XX,190.

Dujardin, Pierre Joseph, Brussel, 1790. XX,188.

Dumaeus, zie Van der Haghen.

Dumesnil, Laurent, Rouaan, 1761. T. II,147.

Dunewalt, Henricus, Antw., Octrooi 1681, zijn wed. hertrouwd met Barth. Foppens, octrooi 1686. XX,185. - T. V,14.

Dunmore, John, Londen, 1674. T. VIII,118,119.

Dupré, Charles Jan, Brussel, 1795. XX,188.

Durant, Henricus, Brussel, 1724. XX,188.

Durant, Ludovicus Joseph, Brussel, 1776. XX,190.

Duren, Johannes van, en zijn zonen Pieter Johannes en Johannes Philippus, 's-Gravenhage en Frankfort, 1711-1793. Biogr. gegevens en door hen gedrukte boeken. XXIII,101,115.

Dux, zie de Hertoghe.

Duysbergh, Jan van, Amst., 1658. XV,121.

Duyt, Joost Willemsz., Alkmaar, 1587. X,118; XVI,340.

Dverpen, Adriaen van den, Brussel, 1654. T. IX,32.

Dijck, Jochem van, Amst., 1687. XII,239.

Eckeren, Jacob van, Emmerik, 1603. T. II,143.

Eckert van Homberch, Henrick, alias Bosbas, (Butzbach). T. VIII,209. - De Expositie van Luther ten onrechte aan hem toegeschreven. III,246; XXIII,55,56*57 geschreven. III, 246; XXIII, 55, 56*, 57*, 58*. - Niet de drukker van De vier Utersten. XII,106. - Neemt houtsneden over van Adr. van Berghen. XXI,252,301*,312. - T. V,22,31,33; XI,367; XIX,180; XXII,11 noot 2 en 3.

Eede, Joh. van den, Batavia, 1674. II,244.

Egbertsz., Wernaer, zie Van Emden.

Egenolff, Chr., 1502-1555, drukker te Straatsburg, daarna (1536) te Frankfort a/d Main, XXV,208. - De houtsnede op Geldenhauers Hist. Batavia, 1530 zijn drukkersmerk?. XXV,206*,208. - XIII,337.

Egmont, Balthasar van, Keulen, 1716. T. II,145.

Egmont, Jacobus van, Amst. 1724. XIV,105. - Erven. T. VI,269; T. VIII,252; XIV,188.

Egmont, Van, en Koene. XVI,88.

Eissens, A., Groningen, 1657. A. IV,226.

Eldik Thieme, G. van, Arnh., 1843. XVI,216.

Eleveld, Willem, Amst., 1765. XVI,212.

Eloy, Eloy, Valencijn, 1587. T. VIII,273.

Elsenius (van Elssen), Petrus, Nijmegen, 1536. XV,210; XVIII,84; XXI,299*.

Elst, Jan Frans van der, zoon van Laurentius v.d. Elst, Mechelen. Uittreksels uit zijn suppliek aan Maria Theresia, 1664, tegen het kramersambacht, en uit de re- en dupliek. VI,83. - T. I,277.

Elst, Laurentius van der, Mechelen, 1744. VI,81.

Eltville. - Zie Boekdr. V.

Elwe, J.B., Amst., 1780. XIII,191; XXIII,311.

Elzeviers, De. - Willems, Les Elzevier, 1880, bespr. A. IV,234; I,361,377. - Eenige aanvullingen op dat werk. XXV,239. - Elzevier-Dissertaties, niet in den catalogus van Copinger. XIX,33. - De Leidsche Elzeviers (Bonaventura en Abraham) en hun knecht P. Heemskerk. I,25. - Een bijzonder ex. van hun Thibault, Académie de l'espee, 1628. XXV,224. - Een onopgemerkte Amst. Elzevier-druk? (Institutum Soc. Jesu, Antw., Io. Meursius, 1635). Nadruk met toevoegingen van c. 1665 van Jan Schipper, Amst. XII,131. - Zie ook Bibliogr. II.

Elzevier, Abraham, Leiden. Zijn drukkerijveiling, 1713. T. IV,275. - I,26; VI,299 noot.

Elzevier, Bonaventura, Leiden. I,26.

Elzevier, Daniel. Betrekkingen met Engeland. Brieven van hem en van W. Temple, E. Spanheim e.a., afgedr. 1675-77. T. VIII,115. - Proefblad der gieterij, 1681. T. III,205. - XII,337.

Elzevier, Gillis. Zijn geboortejaar. T. VI,73.

Elzevier, Jan, I,29; VI,129. - Een door hem uitgeg. letterproef, 1658. I,26; VI,239. - Zie ook Gerstecoren.

Elzevier, Joost, geb. 1575 of 1576 te Dowaai, † Utrecht 1616, tr. 1598 Margaretha van der Woerdt. Sinds 1600 te Utrecht. Archivalia. V,311. - Zie ook Claes Jansz.

Elzevier, Lodewijk, zoon van Joost, † 1670, Amst. V,316. - Zijn geboortejaar. T. VI,72. - T. I,244.

Elzevier, Matthijs, Zijn geboortejaar. T. VI,73.

Elzevier, Pieter, zoon van Joost, koopman te Rotterdam, † 1656. Levensloop. V,337.

Elzevier, Pieter, kleinzoon van Joost. Archivalia uit Utrecht, 1666-1696. Zijn woonen winkelhuis te Utrecht. V,337* en een bandstempel. V,341*. - VI,141*.

Emden. - Nederl. boeken ald. gedrukt in 1555 en 1565. T. IV,109,110.

Emden, Wernaer Egbertsz. van, Utrecht, verkoopt boeken aan de bibl., 1584. A. VI,17,18.

Emerson, G., Londen, 1638. VI,117*.

Empereur, Martin, Antw., zie De Keyser.

Engelsche incunabeldrukkers. VIII,305.

Enschedé's, De. - M.J. Enschedé, Het bedrijf der Enschedé's; bespr. T. I,293. - De Enschedé's te Haarlem, 1703-1903. T. I,216. - Catal. v. voorwerpen daarop betrekking hebbend. T. I,293. - Zie ook VII.

Enschedé, Charles, 1855-1919. Necrologie. VIII,337*; VIII,304.

Enschedé, Isaac, in 1703 lid van het Haarl. boekverk.-gilde. T. I,63.

Enschedé, Johannes, 1708-1780, in 1726 lid van het Haarl. boekverk.-gilde. T. I,83. -

Concurreert in 1773 met de Compagnie Bijbeldrukkers. Langdurige strijd. III,322. - Zijn persoon kort voor zijn dood geschetst. III,23. - Zijn aant. over het drukken met houten beweegbare letters. T. I,88 noot. - Brief aan G.W. van Oosten de Bruyn. (over oude drukken). T. I,85.* - Zie ook Autogr. - Muziek III.

Enslin, Th.Chr.Fr., Berlijn, 1877. XX,102.

Episcopius, N., Bazel, 1548. III,350,351,381.

Erckel, Fr. d', Gent, 1674. IX,116.

Ermens, Joseph, Brussel, 1771. XX,188,190.

Ertborne, Anna van, 2e vrouw van Jan Steelsius. T. VIII,126,127,128.

Erve, Egidius (Gillis), van den, Emden, 1554. 57. XXI,100.

Es, Lodewijk van, Amst., 1780. XVI,214,215; XXIII,322.

Escluse, Jean de l', van Rouaan, te Amst., 1609. XV,178.

Essen, Abr. van, Amst., 1672. XIV,196.

Estienne, zie Stephanus.

Esveldt, Steven van, Amst., 1747. T. I,292; VII,147; XI,9,10*; XIII,203,204*,205,206*,215,216*,217; XXIII,307.

Esveldt, Wed. van, en Holtrop, 1778. XIII,203,218.

Eton, Jan, Engelsman, vn. planodrukken. Gent, 1705-1731. T. IV,280.

Eucharius (Cervicornus, Hirtzhorn), Keulen, 1525-30. Lijst zijner drukken in hs. XVII,14*,15,18*.

Eustace, Guillaume, Parijs, c. 1500. XI,316.

Everaerts, Alexander Josephus. Antw., 1723. XX,185. - Zijn dochter Cornelia tr. Michael Bruers, die hem opvolgt in 1768. XX,184. - Gefingeerd adres voor G. Tielenburg te Amst. T. III,199. - T. V,12,23.

Eversz., Frans, zie Sonderdanck.

Evertsz., Jan, zie Cloppenburgh.

Evertsz., Jan, Kampen, 1538. XXIII,71. - Drukte reeds vóór 1524. XXIV,147 noot.

Ewoutsz., Jan, Amst., 1546. Houtsneden van Corn. Anthonisz. II,288; XIV,236,237. - Muntboekjes, 1557. XIV,237,351,352. - Zijn weduwe. T. V,256; XIV,237,351. - T. VIII,270; I,52; VII,248. - Zijn zoon Harmen Jansz. Muller. - Zie ook Caerte vander see, bij Aardrijksk. II. - Graveurs II.

Eyck, Philips van, Amst. (niet Antw.), 1662. T. III,196,198. - T. I,21,22,276 noot.

Eynde, Engelbertus van den, Brussel, 1675. XX,191.

Fabri, Leuven, bestaat niet. T. III,197.

Fabri, Frans, Dowaai, 1606. T. VIII,275.

Fabricius, Gualterus, Keulen, 1563. VI,178.

Fabry, Gregorius, Antw., begin 17e eeuw. Beschr. van zijn merk. T. III,251.

Faliezen, Van der, zie Phalesius.

Favario, Juan Thomas, Spanje, 15e eeuw. VIII,347.

Fernand, C.J., Gent, 1787. T. IV,282.

Ferrand, D., Rouaan, 1635. T. II,147.

Fertel, Dominicus, St. Omaers, 1718. T. V,123; T. VIII,82.

Ferwerda, Abraham, Leeuwarden, 1750. I,173. - Zie ook Courant III.

Feugé, Louis, Parijs, 1644. T. IX,37.

Feuille, Jacob de la, Amst., 1685. XXV,153. - Zie ook Aardrijksk. II.

Feyerabend, Sigmund, Frankfort. XXIV,333.

Feyten, Henrick, Leuven, 1546. T. VIII,214.

Ficcart (Fickaert), François, Antw., 1624. T. V,15,66*.

Ficcart (Fickaert), Melchior, zoon v. François, Antw., 1673. XX,187.

Fierens, Pieter Josephus, Antw., 1776. XX,187.

Finland. - Kort overzicht d. boekdr. XIV, 376. - Zie ook IX.

Fitzer, William, schoonzoon en opvolger van Jo. Th. de Bry, Frankfort. XXIV,353.

Flavius, J.Ch., Leuven, vóór 1635. T. I,235.

Flon, Emanuel, Brussel, 1767. XX,188.

Flon, Joannes Joseph, Brussel, 1773. XX,190.

Florence. - Ned. boekdr. en boekverk. XV,273,369.

Florentino, Johan, Antw., 1560. T. V,137.

Fonseca, Daniel da, Amst., 1635. XV,101.

Fontein, Thomas, Amst., 1659. XIX,224,335.

Fonteyn, Thomas, Haarlem, 1646. XX,195; XXII,83.

Fonteyne, Claude, Leeuwarden, 1639. XIV,205; XXIV,111.

Foppens, Bartholomeus, Antw., 1689. Volgt zijn overl. broeder Franciscus op. Getr. met de wed. Hendr. Dunewalt. Zijn wed. krijgt octrooi in 1698. XX,185. - Zie ook Michiel Cnobbaert.

Foppens, Franciscus I, Brussel, 1665. Briefw. m. Balth. Moretus. X,287,340. - T. III,199; XII,333,337,338,339; XVI,289.

Foppens, Franciscus II, zoon van Fr. I, Brussel, 1689. XX,189.

Foppens, Petrus, Brussel, 1743. XX,189.

Foucher, Jan, Parijs? XIII,287*.

Foulier (Fouler, Foulerus, Anglus). Antw., 1564. T. V,233; T. VIII,220.

Fournier, 1766. T. III,205.

Fraet, Frans, factor van de Violiere en drukker te Antw., 16e eeuw; ter dood gebracht wegens het drukken van verboden schriften. T. I,159. - T. VIII,217.

Franck, Philippus Joseph, Antw., 1780. XX,185.

Franconius, Barthol., Bazel, 1567. T. II,141.

Francq, Benedictus Joannes Joseph le, Brussel, 1779. XX,189.

Frankfort. - Boekenmarkt te, 1586 en later. X,99,101,103. - Zie ook Mis-Catalogi in V.

Fransz., Cornelis, Amst.? 1615. VII,17.

Fratres vitae communis, zie Broeders des gemeenen levens.

Fredericksz., Jan, zie Stam.

Frères Prêcheurs, Les, zie Brussel.

Fricx, Eugenius Hendricus, Brussel, 1670. T. IX,33.

Fricx Sr., Georges, Brussel, 1731. XX,189.

Fricx Jr., Georges, Brussel, 1738. XX,189.

Fricx, Guillelmus, zoon v. Eug. Henrici, Brussel, 1702. XX,189.

Fridenperger, P., Verona, 1486. V,82,83*.

Frissen (Friesen), Guilliam (Joan Willem), Keulen, 1670. T. V,122; XII,340,341,348.

Froben, Hier., Bazel, 1525. III,350,351,381.

Froben, Johannes, zijn eerste druk, 1491. T. VI,92*,93*; XVII,74,75*,76*,77*. - IX,106*. - Zie ook Abecedaria.

Fromery, Berlijn, zie Courant III.

Froschouer, Zürich, 1548. T. IV,208,213.

Frylingh, Jochem, Groningen, 1657. A. IV,227.

Fuchs, Hier., Keulen, drukt een Nederl. N.T., 1525. A. IV,261.

Fuhri, K. en E.J.L., 's Gravenhage, 1844. VII,262.

Furlet, Henry, Namen, 1616. T. VIII,275.

Fijken, boekverkoopster, s' Hertogenbosch, 1497. XXI,209.

Gaasbeek, Abr. en Adr. van, Amst., 1670. IX,9.

Gaesbeeck, Fr. van, Antw., 1680. T. I,276.

Gaesbeeck, Gaspar van, Antw., 1692, neemt de zaak van Wed. Reinier Sleghers over. XX,186.

Gaesbeeck, Jacob van, Antw., 1728. T. III,252*; T. V,12. - Octrooi Antw., 1714. XX,186.

Gaillard, Erve J., Keulen, 1785. T. IV,112.

Gaillard (Galharde), Germain, Lissabon, 1533. T. V,187 noot.

Gaillard (Guellart, Guillard), Guillaume, Parijs, 1555. T. V,187 noot.

Gaillard, Jean, Parijs, 1551. T. V,187 noot.

Gailliaert (Gheyliaert), Willem, Emden, 1557. T. II,142. - T. V,187 noot.

Galle, Ph., graveur en uitg., Antw., 1575. - Zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Gartman, Hendrik, Amst., 1781. XIV,248.

Gasinet, Bartholomeus, boekverkoopersbediende, 's Gravenhage, 1716-1783, werkt bij Van Duren. XXIII,114.

Gasinet, Gysbert, 's Gravenhage, vader van Barth. XXIII,114.

Gasse, Nicolas, Parijs, 1644. T. IX,37.

Gast, Matthijs, Antw., 1564. T. VIII,220. - Salamanca, 1574. XII,169. - T. II,14.

Gautier, Paul, Leiden, 1744, bestaat niet. I,172.

Gebhart en Co., J.H., Amst., 1852. VII,207.

Geerlinx, Gerardus, werkzaam bij A. Tavernier, Antw., 1570. XII,167.

Gelder. - Onbek. drukker, 1836. T. IV,111.

Gelmersz., Cornelis, Rotterd., 1647. X,354.

Gemen, Van, zie v. Ghemen.

Gemmert, J. van, Kortrijk, 1633. T. V,31.

Gennep (Gennepaeus), Jaspar van, Keulen, 1543. T. IV,111; III,376.

Gent. - Aanstelling van drukkers in de 17e eeuw. T. V,278. - Rekest bij de aanstelling tot drukker van Joos Dooms, 1618. T. V,284. - De handteek. afgeb. T. V,285*.

Gerardsz., Abrah., zie Kaiser.

Gerardsz., Theod., zie Horst.

Gerbrantsz., Marten, Hoorn, 1638. I,368.

Gerritsz., Corn., zie Van Breughel.

Gerritsz., Jan, Zwolle, 1636. I,229,235.

Gerritsz., Pieter, Rees, 1624. T. VIII,81.

Gerstecoren, Carolus, meesterknecht bij de Wed. Jan Elzevier. I,30.

Gevaerts, Peeter, Amst., 1599. T. VI,159.

Gheel, Gheelen, Van, zie v. Ghelen.

Gheet, Jan de, Antw., 1515. † 1533. XVII,24,47*.

Ghelen, Van, drukkers te Antw., 1525-1555. A. IV,271. - De Van Ghelens te Weenen. 1689, 1717, 1752. T. VI,287. - T. IV,67 noot.

Ghelen, Jacob van, Antw., 1649. T. V,272*.

Ghelen, Jan I, van, drukt in 1524 te Antw. verboden boeken. T. IV,227. - Nederl. Aesopus-uitgave, (1533?). XXII,9,10*,12*,13*,14*,15*.

Ghelen, Jan II, van, Antw., in het gilde, 1544. T. IV,84; T. V,17,24,31,33,34; Octrooi 1550. T. VIII,216; VII,329; XI,327; XII,167. - Planodrukken. XV,53,63,64*, 66*, 68, 69, 72, 193; Virdung, Ned. vert., 1568. XXIII,69. - XXII,220 noot.

Ghelen, Jan III, van, Antw., 1577. T. VIII,224; T. I,195. - Misschien dezelfde, die in 1597 naar Maastricht trekt, en van 1606-1613 te Rotterdam werkt. T. VI,287.

Ghelen, Jan van, Weenen, 1689. T. VI,287.

Ghelen, Jan Pieter van, geb. Antw., 1645, voert c. 1700 in Weenen een Holl. drukpers in. T. IV,267 noot.

Ghelen, Jan Pieter van, Weenen, 1752. T. VI,287.

Ghemen, Govaert van, Gouda, Leiden, 1486-1489, Kopenhagen c. 1489 tot c. 1510. IX,21; XX,332. - Dezelfde als Gotfried van Os? T. VII,157. - Zijn typen door Caxton overgenomen. XV,122; VIII,308. - Houtsnede uit zijn Leven van Kunera (c. 1488) in een paardenboek van W. de Worde. XXI,287,288*. - Oudste uitg. van

het Waterrecht. Kopenhagen, 1505. T. VII,157. - Merk. IX,21. - XX,333; XXI,289; XXIII,161 noot. - Zie ook Godfr. van Os. - Graveurs I.

Gherlinc, Joh., Barcelona, 1489. XXIV,316.

Ghetelen, Hans van, Lübeck, 1485. XXIII,157.

Gheviaert van (Ghemmert?), Rogier en Antheunis, Kortrijk, 1568. T. IV,248 noot 2.

Gheylliaert, Wellem, zie Gailliaert.

Ghotan, Barth., Lübeck, 1484. XXIII,157.

Gibier, Eloy, Orleans, 1556-1568. T. IV,206,207,213*.

Gielis, Adam, Antw., 1575. T. VIII,223.

Gilbert, Th., 1669. XX,91.

Gimblet, P. en Ph., Gent, eind 18e eeuw. T. IV,25; T. V,18.

Gimnick, Jan, Antw., 1545. T. VIII,217.

Girard, Veuve, Parijs, 1644. T. IX,38.

Godart, François, Utrecht, 1721. XVI,290 noot.

Goddaeus, Henricus, Rotterdam, 1680. XXII,233 noot.

Goddaeus, Hermannus, Rotterdam, 1698. XXII,233 noot. - Zie ook Courant III.

Godschalck, Prenther van Bedber, drukker te Deventer, 1492? T. I,230.

Godtsvreught, Vincent, Brussel, 1698. XX,191.

Goebens, Goossen, Emden, 1564. T. II,142; T. IV,171. - Versch. uitgaven. T. IV,109.

Goedesberg, Gerrit van, Amst., 1654. V,93; VIII,10,12,13*.

Goejet, Arie, Amst., 1794. VII,30.

Goeree, Willem, Middelburg, getr. met Eliz. van Waesberghe, Antw. XXIV,213.

Goes, Mathijs van der, Antw., 1482. T. I,87; XXII,99.

Goesin, Michiel de, Gent, 1731. T. IV,280.

Goesin, Gezusters, Gent, T. V,20.

Goinus (des Goys), Antonius, Geleerd boekv. Antw., 1540. T. VIII,130; XII,217; XVIII,162. - Over zijn gedichten. XI,266*,267,268*,269,270,343; XII,217.

Goor, Van, Nijmegen, 1770. XXIII,310.

Goos, P., Amst., zie Aardrijksk. II.

Gosse, Jean, sedert 1744 te Genève bij zijn broeder Henri Albert, sedert 1783 aldaar. XXIII,224.

Gosse, Pierre, senior, 's Gravenhage, 1676-1755. Uitv. levensbeschr., samenwerking met J. Groenewegen, J. Neaulme, e.a., zie ook Beauregard, Constelier, Pellisari. XXIII,223,240. - T. VIII,145.

Gosse, Pierre, junior, 's Gravenhage, 1718-1794. XXIII,224,238.

Gouda. - Fraterheeren, 1496. T. I,93. - Collaciebroeders. XII,291; II,2. - Het vraagstuk van de drukkers te Gouda tusschen 1484 en 1490. XIII,58; XX,334. - Zie ook Graveurs I - Kloosters.

Gouda Quint, P., Arnhem. Necrologie. V,270.

Gourdin, Catharine, veuve de Benoist Chalormeau. Parijs, 1644. T. IX,38.

Gourmont, Gillis (Aegidius de), Parijs, drukt voor Rob. de Keysere (in Caesareo prelo), in 1510 ws. de Apuleius, De asino aureo, in 1512 de Tabellae graec. musarum van Aleander. XXI,16; XXIV,42*,43*,44. - Ook drukker te Deventer, 1510-1511? T. I,230; XXV,113. - Zie op Torrentinus, bij Postinc. - heeft in 1515 een succursaal te Leuven. XXV,128. - Zie ook XX,92 en Dupuis bij Postinc.

Gouy, Peeter, Brussel, 1546. T. VIII,214.

Goys, des, zie Goinus.

Graaff, Servaas van de, 's Gravenhage, 1799. XXIII,323.

Graal, Jacob, Amst., 1729. XII,107.

Grael, Jac. Andriesz., Amst., 1701. VI,266.

Grampel, Van de, Amst., zie Schalekamp.

Gran, Hendrik, Hagenau, 1489. T. II,284.

Grangé, Antoon Ludovicus Joseph, Antw., 1794. XX,185.

Grangé, Johannes, Antw., 1743, laatste privilegie 1782. XX,185.

Grangé, Petrus, Antw., 1711. XX,185.

Granion, Joh., Parijs, 1511. XXI,10.

Granjon, Robert, Lyon, Antw., zijn betrekkingen met Plantijn en G. Silvius, 1564-1570. T. II,12; XII,173*.; XVIII,361. - Zie ook VII.

Grapheus, Joannes, Antw., 1527. T.III,252*. - T.III,201; T.IV,53,246,247; T. VIII,212; XII,168,169.

Grave (Greve), Claes de, Antw., 1511. T. V,31,271*; T. VIII,203. - Octrooi 1511. T. VIII,208,210; VII,321; XI,254. - Kettersche boeken, 1521. XVI,166,167.

's-Gravenhage. - Haagsche boekverkoopers. T. VII,42. - Engelsche boekhandel in den Haag. T. VIII,89. - Kossmann, Boekverkoopers op het Binnenhof, bespr. XXII,127*. - Haagsche uitgevers van de 17e en de 18e eeuw. XXIII,101,223. - Compagnieschappen van H. boekv. XXIII,225. - De boekhandel te 's-Gravenhage tot het einde d. 18e eeuw, bespr. XXIV,211; XXV,75.

Graviel, geb. te Kamerijk, te Santiago, 1493. VIII,347.

Gravius, Bartholomeus, Leuven, 1545. T. VIII,212; VII,360.

Grebber, S. de, Amst., 1836. XVI,214.

Grefwe, Armund, Göteborg, 1664. XVI,239.

Gretaré, Johan, Vlaanderen, 1620. T. VIII,276.

Greve, Cl. de, zie De Grave.

Greve, Jan de, Antw., 1547. T. VIII,215.

Grieck, Anthonius de, Brussel, 1714. XX,188.

Grieck, Emanuel de, Brussel, 1714. XX,188; T. I,23.

Grieck, Judocus de, Brussel, 1671. XX,188,190; T. IX,33.

Grieck, Petrus Joseph de, sone Petri Joseph, Brussel, 1751. XX,188.

Grieck, Pieter de, Amst., 1690. T. V,236.

Griset, Claude, Parijs, 1644. T. IX,37.

Groebe, D., Amst., 1837. XVII,337.

Groenewegen, Joh., 's Gravenhage, vestigt zich te Londen, 1720. XXIII,226. - Zie ook P. Gosse Sr.

Groot, De, Delft, 1834. VII,198.

Groot, Wed. Gijsbert de, Amst., 1711. I,370; XIII,190; XIX,220. - Erven Wed. G. de Groot, Amst., 1723. T. V,20; XVII,269 noot.

Groot, Joh. de, 's Gravenhage, 1774. VIII,328.

Groot, Michiel de, Amst., 1650. T. V,4 noot; XXII,87.

Groot Keur, Gijsbert de, Amst. (niet Antw.), 1740. T. III,200; XIX,200.

Grüneberg, Johann, Wittenberg, 1520. T. IV,202,212.

Gryphius, Lyon, 1531. VI,167.

Grijs, Paul, Upsala, 1510-1519. XI,315.

Guaillart, Guellart, Guillard, zie Gaillard.

Gualtheri, Stephanus, zie Woutiers.

Gualtherus, Bernardus, Keulen, 1623. T. IV,182.

Guarinus, Th., Bazel, 1573. XIII,241.

Gucci, Bartolommeo en Niccolo, uit Cortona, te Città di Castello, zie Mazzocchi.

Guerson de Villelongue, G., Parijs, 1497. XXIV,312.

Guillard, Carola, vidua Claudii Chevallonii. Parijs, 1556. III,348.

Guillemot, Jean, Parijs, 1644. T. IX,36.

Gujotius (Guyot), Chr., Leiden, 1600. VII,244,254,256,257; XVIII,333.

Gutenberg, zie V.

Gutknecht, Jobst, Neurenberg, 1534. XVI,226*.

Guyot, zie Gujotius.

Gymnicus, Engelbertus, Antw., 1654. XI,277 noot.

Gymnicus, Joannes, Keulen, 1527. T. IV,225; VI,176; XIV,58,59*.

Gymnicus, Josephus, Antw., 1697. T. V,23; XX,185. - Wed. Gymnicus, 1727. T. V,27.

Gijsdale, Emanuel, Gent, 1838. T. IV,283.

Gijselaar, Johannes, Franeker, 1690. VI,321 noot.

Haak, Dirk, Leiden, 1716. VI,299 noot.

Haarlem. - Een katholieke drukker en uitgever, 17e eeuw. T. III,193. - Zie ook Portiuncula-aflaat en V.

Hackius (Hacke), Franciscus, Leiden, 1650. A. VI,170; T. I,244. - Brief aan Cl. Saravius. T. I,244.

Hacquebaut, Peeter, Brussel, 1661. T. IX,32.

Hacquebout, Jan, Brussel, 1702. XX,189.

Haeghen, Van der, zie Vanderhaeghen.

Haen, Isack de, Rotterdam, 1647. X,354.

Haep (de Haes?), Leonaert de, Brussel, 1664. T. IX,32.

Haert, Henricus Johannes van der, Leuven, 1744. - Zijn wed. privilegie, Leuven, 1760. XX,191.

Haert, Joannes Franciscus van den, Brussel, 1795. XX,190.

Haertens, Hendrik Lodewijksz. van, Leiden, 1605. VIII,327; XIV,103.

Haes, Leonaert de, zie De Haep.

Haes, Petrus Joseph de, Brussel, 1788. XX,188.

Haesten, Hendrik van, Leuven, c. 1550. XIII,288.

Haeyen, Laurens, 's Hertogenbosch, 1509. A. VI,270; T. VIII,210; XII,91; XXI,209.

Haffman, Erven J., Amst., 1760. T. IX,29.

Hagembach, Pedro, Toledo, 1490. VII,185,186.

(Haghen) Daventriensis, Johannes, zie Johannes.

Haghen, Godevaert van der, (Dumaeus), Antw., 1530. T. IV,35,249,250,251.

Hall, H., Oxford, 1669. XX,91.

Halma, François, Utrecht, 1675-1699, daarna te Amst., sedert 1709 te Leeuwarden. Archivalia en levensbeschr. VI,135*,141*, 144*. - Zijn huis VI,142*. - V,343; XX,132. - Zie ook Papier II.

Hambenne, Martinus. Brussel, 1724. XX,191.

Hamburg. - De onbekende drukker, 1522-1523. XV,249; XXIII,249. - Een Ned. uitg. van hem. Verband met de Zwolsche Officina Corveriana? XXIII,55. - Kettersche drukker in 1523, (Simon Corver, zie aldaar). Nieuwe onderzoekingen. XXV, 199. - Over de taal van een aantal traktaten (van Luther e.a.) door deze pers gedrukt. XXV,200*.

Hamers, Cath., zie Izaak Verhoeven.

Hamont, Michiel van, Brussel, 1563, † 1585. T. VIII,220,273. - Niet de drukker van de refereynen en liedekens, die een vraag uit 1574 bevatten. XIV,341; IX,308; XI,136.

Hanicq, Franciscus Petrus Johannes, zoon van Petrus Josephus, 1789-1865, Mechelen, doet zijn drukkerij in 1855 over aan H.K.J. Dessain. Oprichter van Les Typographes Mélophiles (oudste werkersbond in België). VI,203.

Hanicq, Petrus Joseph, Mechelen, 1753-1828. VI,303; XX,192.

Harderwijk. - Een drukkerij te Harderwijk in 1540? XVII,1*,195,196*.

Hardy, Jean, Duinkerken. T. II,141.

Haringcarspel, Alkmaar, 1788. VI,299.

Haringhouk, Samuel van, Bolswart, 1686. XXIV,112,116.

Harmansz., Bruyn, zie Schinckel.

Harmen, Steenwijk vóór 1567, dezelfde als Herman t' Zangers?, drukt geuzenliedjes voor den liedjeszanger Corn. Pietersz. XV,191,192.

Harrewijn, J., Amst., 1635. XXV,153.

Harris, B., Londen, zie Courant III.

Hartemink, Alkmaar, 1788. VI,299; XXIII,314.

Hartgers, Joost, Amst., 1644. V,232.

Hartog, Jan, Amst., 1759. T. IV,235 noot 2.

Hasback, De, drukt aflaetbrieven voor de St. Bavo te Haarlem. XV,303, 306.

Hastenius, Henricus, Leuven, 1e helft 17e eeuw. VII,71.

Hatart, Gerard van den, Keulen, 1526. XXII,132. - 's Hertogenbosch, 1529-1541. XXI,209,221*.

Have, Ten, Amst., zie Borleffs.

Havelaer, Adriaen, Rotterdam, 1647. X,354.

Haye, Michael, Leuven, 1679. XII,235,237.

Hayen, Laurens, zie Haeyen.

Hayez, Frédéric Maximilien, Brussel, 1791. XX,189.

Hebbelynck, L., Gent, 1839. T. IV,284.

Heegslag, Gerrit, Leeuwarden, 1681. XXIV,112.

Heemskerk, P., meesterknecht bij Bon. en Abr. Elzevier, te Leiden, † 1654. Zijn bekwaamheid uitgedr. in een vers van H. Sweerts op hem, gedicht afgedr. I,28,29.

Heger, Franciscus, Leiden, 1631. XIII,66; XV,326.

Heinrichs, Veit, Amst., 1631. XXI,70.

Helders, J., en A. Mars, Amst., 1789. XIII,211.

Helmont, Henricus, Brussel, 1710; laatste privilegie 1724. XX,189.

Hem, Den. - Drukkerij der Fraters, 1499, zie Schoonhoven bij Kloosters.

Hénault, Mathurin, Parijs, 1644. T. IX,38.

Hendricksz., Aelbert, Delft, later drukker van de Staten van Holland, 1578 te 's Grav. I,135; III,26; VII,325; XIII,165; XVI,129; XVIII,332.

Hendricksz. (Henrici), Conradus, Utrecht, 1579. VII,250*.

Hendricx, Hendrik, Mechelen, 16e eeuw. IX,30.

Hendricsen, Hendrik, Antw., Octrooy 1572. T. VIII,223. - 1580. T. III,253*; T. V,240.

Hendricksz., Hendrick, zie Thieullier.

Hendricksz., Hendrik Johan, zie Aertsens.

Heyndricx, Jacob en Hendrik, Mechelen, 16e eeuw. IX,30.

Hendricksz., Jan, zie Van Schoonrewoert.

Hendrik (of Heynricus) van Oudewater, zie Oudewater.

Hendriksz., Corn., zie Lettersnijder.

Hendriksz., Joa., zie Van Joost.

Hendriksen, J., Rotterd., 1814. XVI,213,214.

Hendrix, Albert, Amst., 1692. VI,228.

Hengst, P. den, Amst., † 1832. Zijn drie copieboeken. VI,297.

Henninck, Johan, Keulen, 1640. T. IV,112.

Henrici, Nicolaus, München, 1619. XIX,92.

Henricpetri, Sebastianus, Bazel, 1592. T. IV,170.

Henricxz., Dierick Gheert, Amst., 1549. T. VIII,131.

Henriks, Aert, Amst., 1597. I,136,368.

Herder, B.. Freiburg in Baden, 1887. T. IV,111.

Herdingh en Zoon, Leiden, 1823. XIII,304.

Heringa, Utrecht, zie Van Dorp.

Hermannsburg, zie Zendelinghuis.

Hermansz., Edse, Hoorn, c. 1575. XX,20.

's Hertogenbosch. - Drukkers. A. VI,270; XXI,209. - Zie ook Kloosters.

Hertoghe (Dux), Joos de, Antw., 1569. T. VIII,220.

Hervagius, Bazel, 1550. III,349.

Hess, Martin, Wesel, 1635. T. VIII,82.

Heteren, J.H. en G. van, Amst., 1844. XVI,215.

Heusden, W.C., 's Hertogenbosch, 1868. XVI,41.

Hey, Conraert, Ignatius van der, Antw., 1727. XX,186.

Hey, Wed. Ignatius van der, Antw., 1750. T. III,253*.

Hey, Petrus Lambertus van der, Antw., 1766. XX,186.

Heyborchs, Jacob, Leuven, 1570. T. VIII,222.

Heylen, Gonzales, Antw., 1677. T. V,29.

Heyliger, J.H., Antw., 1794. T. V,26,32.

Heyloo, Jacob Willebroortsz. van, Alkmaar, 1637. I,368.

Heyndricx, zie Hendricx.

Heyns, M. Petri, met Paul Brachfeld, Frankfort, 1588. XXIII,179.

Heyns, Zacharias, zoon van Peter Heyns, leert den boekhandel bij Plantijn; zijn oudste uitgaaf bij G. Rooman te Haarlem in 1592; vestigt zich in 1594 te Amst. tot 1605. III,417; XXIII,179,180*; uitgaven van hem op de Frankforter mis, ook Hebreeuwsche boeken. XXIII,180*,181,183. - I,368; V,157*,158*; VII,359; XVII,117,206. - Zie ook A.A. - Aardrijksk. II.

Hillebrant Jacobs, drukker van de Staten-Generaal. 1612. XI,65.

Hillen (Hillenius) van Hoochstraten, Mi-

chiel, Antw., tot 1546. - Drukker van Luther, Van dat h. Pater Noster? T. I,232. - van verboden boeken, 1538. T. IV,225. - van een Fonteyne des Levens, c. 1534? T. IV,248. - van Erasmus, De contemptu mundi, 1523. T. V,272*. - Merken. T. V,272*,273*; VI,285*; VIII,266*; IX,169*; XV,366*; XXI,302*. - Div. uitg. T. V,16,272; T. VIII,127 noot, 210,211,212; VI, 285; VII,69; VIII,2,5,257,258,259,266*,271; IX,169; XII,49,52,53,54; XX,8,15. - Uitgaven verkeerdelijk aan hem toegeschreven. XI,253,254,368,369; XIII,138,254. - VIII,258,259,262.

Hillen, Margriete, eerste vrouw van J. Steelsius. T. VIII,127.

Hillenius, Joannes, zie Joh. Hoochstraten.

Hilten, Gaspar en Jan van, Amst., zie Courant III.

Hilten, Nic. Jacobsz., Weesp, zie Courant III.

Hirtzhorn (Cervicornus), zie Eucharius.

Hittorp, Gottfr., Keulen. XX,275.

Hoek, Abr. van den, 's Gravenhage, 1721, vestigt zich te Londen. XXIII,226. - Zie ook P. Gosse Sr.

Hoek, Isaac van den, 's Gravenhage, 1726. XXIII,226. - Zie ook P. Gosse Sr.

Hoek, Van der, Leiden, 1834. VII,198.

Hoene (Hoeve?), Servaes van, Brabant, 1567. T. VIII,220.

Hoensz., Jan, zie Zas.

Hoeve, Willem van der, Clavis homerica, Gouda, 1649. VI,123*.

Hoeven, M. van der, Dordrecht, 1839. VII,200.

Hoffstadt, Nicolaes van der, Antw.? 1546. T. VIII,215.

Hogenberg, Keulen, zie Braun.

Hogenhuyse, David van, Rotterdam, 1647. X,354.

Holle, H.H., Wandsbeck en Schiffbeck, 1710-1712. T. IV,114.

Holmes, William, zie John Day.

Holtappel, Pauwel, 1560. VII,336.

Holtrop, W., Amst., 1781. XIII,208,209,218,219. - Zie ook Blussé en Van Esveldt.

Hommeren, Van = v. Homrigh.

Hom(me)righ, Abraham van, Rotterdam, 1647, † 1654. X,353.355*. - Boekbinder, en boekv. reeds in 1649 aangesteld als ‘meter van de wolle lakenen’. - Zie Acolycrans in A.A.

Honck, Willem, zoon van Gillis, drukkersleerling bij de Wed. Tavernier, Antw. XII,171.

Hondius, Elizabeth, Joostdr., getr. met Joh. Janssonius II. XXIV,213.

Hondius, Hendrik sr., zoon van Guiljam, 's Gravenhage, 1573-1650. Uitgever en plaatsnijder. Uitv. levensbericht en genealogie en lijst zijner uitgaven. XXII,275,287. - Heeft een gelijknamigen neef te Amst.; hun werk niet zuiver te onderscheiden. XXII,277. - Rekening wegens werkzaamheden aan de kaart van Delfland. XXIII,207. - H.H. en de uitgave van Sanderus, Flandria Illustrata. T. VI,53. - Zie ook Aardrijksk. II.

Hondius, Hendrik jr., c. 1619-c. 1676. Boekdr. en kunstverkooper, 's Gravenhage. Uitv. levensber. m. lijst zijner uitgaven. XXII,279,288. - Zijn verblijf, huwelijk en gevangenschap in Brazilië (-1650). - Werkz. in 's Gravenhage, 1652-1672. - XXII,280,287,288. - Zie ook Courant III.

Hondius, Hendrik, 1597-1651, uitg. en plaatsnijder, Amst., zoon van Jodocus, neef van Hendrik sr.; hun werk niet zuiver te onderscheiden. - T. VI,10,12; XVII,340,343. - Zie ook Aardrijksk. II.

Hondius, Jodocus, Uitgever en graveur, 1563-1612. In 1593 naar Amst. gekomen. XXIII,189. - J.H. en Hugh Broughton. XVII,199. - Lijst van diens werken. XXIII,206. - J.H. of Jan Theunisz. eerste drukkers van Hebr. boeken te Amst. XVII,201; XXIII,184. - T. IV,275; XVIII,335. - Zie ook Aardrijksk. II - Boekdr. II en VII.

Hondius, Jodocus, zoon v. Jodocus, 1593-1629, Amst., zie Aardrijksk. II,

Hondius, Willem, zoon van Hendrik sr., 's Gravenhage, (c. 1600-1640), vertrekt naar Dantzig. XXII,276,280.

Hongaarsche boeken, Nederl. uitgevers van, 17e eeuw. VI,321 noot.

Honkoop, A. en J., Leiden, 1801. T. IV,173 noot 2; XVI,214.

Honoré, François l', Amst., 1740. T. VIII,145.

Hoochstraten, Johannes, zoon van Michiel Hillen van Hoochstraten, Antwerpen, in samenwerking met Hadrianus Tilianus, 1525-26, hadden een gedeelte van Simon Corver's materiaal gekocht. VIII,250,251*,253*,255*,261*. - Drukt, ws. te Antw., onder het pseud. Adam Anonymus te Bazel, Die Souter van Joh. Bugenhagen, 1526 en (Luther), Die Postillen, 1528. VIII,241*,242*,244*,246*,248*. - Drukt ook met het adres Hans Luft te Marburg, 1528-1530, 1535. VIII,252,254,256,266*. - Daarna te Lübeck, 1531-1532. VIII,256. - Malmö, met Pedersen, 1533-1535. XIII,206,268*,270*. - Verkoopt zijn materiaal aan Hans Vingaard in Kopenhagen. VIII,256. - Misschien ook nog uitgaven met de namen Marburg, Ioa. Philoponos (1535 en 1541) en van Marburg, Corn. Nyenhuys).

VIII,257. - Dan als Joh. Hillenius een aantal werken, 1540-1543, met de typen van zijn vader en diens merk. VIII,257. - Bibliographie van de uitgaven van Joh. van H., 1525-1535. Met aanh., van 1535-1543. VIII,263,280*. - Niet de anonieme Hamburgsche drukker van 1522 en 1523. XV,249. - Niet de drukker der Deensche boeken te Antw., 1529-1531. - Zie ook A.IV,1.

Hoochstraten, Michiel Hillen van, zie Hillen van Hoochstraten.

Hoogenhuysen, Abr. van, Amst., 1703. VI,267.

Hoogop, H., Zwolle, 1786. XXIII,310.

Hoogstraten, A. van, 's Gravenhage, 1793. XVI,214.

Hoogstraten, François van, Rotterdam, 1669, daarna te Dordrecht, T. V,19. - Niet te Antw. T. III,198. - Vertaler van Royaumont's Bijbel. XXV,298.

Hoorn, Johan ten, Amst., 1680. VI,194; XVI,212.

Hoorn, Timotheus ten, Amst., 1697. XXII,199.

Hopijl, Wolffgang, Parijs, 1505. T. VIII,80.

Hornken, Ludw., Keulen. XX,275.

Horst, Dirk Gerardsz., Leiden, 1565. II,58; VII,245,246*; IX,36*; XIII,296*.

Horst, Gerard, Leiden, 1567. IX,36.

Hose, Joris de, Turnhout, verbannen wegens verkoop van kettersche boeken, 1568. T. I,272.

Houben, Wed. Joh., Aken, 1790. T. IV,108.

Houssaye, Denis, Parijs, 1644. T. IX,38.

Hout, Jan van, Leiden. VII,370. - Zie ook VII.

Houten, Ysbrant van, Alkmaar, 1645. I,369.

Houthaak, Tymon, Amst., 1658. V,93; VII,18; VIII,10,12.

Houtmart, Willem, Leuven, 1513. XX,275.

Houttuyn, Frans, Amst., 1757. XVI,212,213; XXIII,222.

Hovius, Henr., Luik, 1610. T. V,122.

Hovius, J.M., Luik, 2e helft 17e eeuw. Over zijn nadrukken van uitgaven der Verdussens. XII,342,343,345.

Huber, Wolffgang, Nürnberg, (c. 1512). XII,7.

Hubrechtsz., Abraham, Rotterdam, 1647. X,354.

Huet, Pieter, Brussel, 1617. T. VIII,276.

Hugo Janssoen, zie Van Woerden.

Huguetan. Lyon, 2e helft 17e eeuw. XII,333,339,341,342.

Huisinck, zie Jan Berntsz.

Huling, Christoffel, 1638. T. VIII,266.

Hulsius, L., Neurenberg, 1598. IX,241. - Zie ook Aardrijksk. II.

Hulting, Hendrick, Aken, 1641. T. IV,108.

Humbert, Pierre, Amst., 1714. T. VIII,145; VI,299 noot.

Hupfuff, Matth., Straatsburg, 1498. XII,7.

Husseus (O'Hussey), Bonaventura, Leuven, 1614. T. VIII,275.

Husson, Peter, 's Gravenhage, 1711. A. II,26.

Huxkens, Dirick, Maastricht, 1550. T. VIII,217.

Huyghe, Guillielmus Ferdinand, Brussel, 1790. XX,189.

Huysmans, Joh., werkt bij Tavernier, Antw., 1570. XII,167.

Huyssens, Frans, Antw., 1713. T. III,253,254*; XX,185.

Huyssens, Jan, Antw., 1684. XX,187.

Huyssens, Jan Frans, Antw., eind 17e eeuw. T. III,254*.

Huyssens, Lenard Jansz., Antw., 1679. XX,187.

Huyssens, Merten, Antw. T. V,21,22; Octrooi 1585. T. VIII,224; VII,37; XXIII,75.

Hyperphragmus, zie De Zuttere.

Imbrecht, Samuel, Amst., 1664. XXII,248.

Immerzeel, J., Amst., 1833. V,273.

Immerzeel Jr., J., Rotterdam, 1822. V,274.

Ipenbuur, Amst., zie Pieper.

Isach, Ramon de, Barcelona, 1489. XXIV,316.

Isingrin, Michiel, Bazel, 1540. T. II,141.

Italiaansche boekverk. en drukkers te Antw., 1550-1600. T. V,136. - Incunabeldrukkrs. XXII,102. - Italian 16th cent. XVI,137.

Jacob, Rotterdam, 1834. VII,198.

Jacob ben Amram. XVII,335.

Jacob, J.L.C., 's Gravenhage. T. II,67.

Jacobs, G., Brussel, 1750. T. V,27.

Jacobs, Guilliam, Brussel, 1702. XX,189.

Jacobs, Joannes Baptista, Brussel, 1700. XX,191.

Jacobs, Jos., Antw., 1683. T. V,27. - Wed., 1701. T. V,16.

Jacobs, Philippus, Antw., 1716. XX,185.

Jacobsz., Bartholomeus, Leiden tot 1532, daarna Amst. I,365; XIII,50.

Jacobsz., Claes, de Rijp, 1644. A. V,290; XV,147.

Jacobsz., Claes, zie Paets.

Jacobsz., Cornelis, Rotterdam, 1647. X,354.

Jacobsz., Dirck, Delft, onderhoudt relaties met Pieter Claesz. van Balen te Leiden. A. IV,71.

Jacobsz., Hillebrandt, zie Van Wouw.

Jacobsz., Isbrandt, Leuven, 1629. XIII,78.

Jacobsz., Jacob, Amst., zie Courant III.

Jacobsz., Jacob, zie Van der Meer.

Jacobsz., Jan, uitgever van een Caerte vander see, 1540, 41, zie Aardrijksk. II - Merken. T. VI,256*; XIII,49*, verminkt het

merk van Jan Seversz. die Croepel. XI,91*. T. VII,1,166; XIII,49*,50,331*.

Jacobsz., Jan, zie Bouman.

Jacobsz., Jan, zie Schipper.

Jacobsz., Laurens, Amst., 1590. Bijbel met kaarten van Plancius, 1590. IV,319; VI,258. - Valcoogh, Regel der Duytsche schoolmeesters, 1597. XVI,133. - Tractaet voor Zee-varende luyden, 1597, zie Aardrijksk. II op Lakeman. - I,367; XIII,165; XXIV,367.

Jacobsz., Nic., zie Hilten.

Jacobsz., Pieter, Rotterdam, 1546. A. I,7.

Jacobsz., Pieter, zie Paets.

Jacobsz., Wed. Theunis, Amst., 1674. XXII,87.

Jacobsz., Willem, Amst., 1550. VI,294; VII,245; VIII,284,286,289; XI,325,326; XIV,237. - Met Jan Petersz. XI,325.

Jacobsz., Willem, Antw., 1553. I,322; II,56.

Jacquet, Abr., Amst., 1632. I,199.

Jacquet, Adam, Antw., 1591. T. VIII,225.

Jacquin, Jullien, Parijs, 1644. T. IX,38.

Jager, Wed. Ger. de, Amst., 1683. IX,9.

Jansen, H.J., Parijs, c. 1790. T. IV,173; XVIII,311.

Janssen, J., Amst., 1638. XVIII.14.

Janssens, Gheleyn, (Gilleyn), Antw., Octrooi 1587. T. VIII,224; T. I,133; T. V,19,30; XXIV,242,246.

Janssonius, Het boekdrukkers-geslacht, geneal. gegevens. XXIV,211. - Stamtafel. XXIV,215.

Janssonius, Catharina, dochter van J.J., I, tr. met Jacob van Biesen. XXIV,212.

Janssonius, Elisabeth, dochter van J.J., II, tr. met Johannes van Waesberghe, deze wordt na 1655 opvolger. XXIV,213,214.

Janssonius, Johannes I, zie Jan Jansz.

Janssonius, Johannes, II, zoon van Jan Jansz., 1588-1664, 1e vrouw Elis. Hondius, dr. van Jod., 2e vrouw Eliz. Carlier. XXIV,211,213. - Vallet, Paradisus musicus, 1618, 19. A. VI,244,245. - Neemt in 1636 een boek van Menasseh ben Israel in zijn fonds op. XVI,359,361. - Over den druk van Pontanus' Historiae Gelricae, 1639, door zijn vader begonnen. T. IX,97. - Hongaarsche bijbels, 1645,1646, 1650. VI,322*; VII,114,336. - Sticht in 1647 een filiaal te Stockholm. Aldaar uitg. werken. T. VII,110. - Zijn Stedeboek van 1657. T. IV,233. - Verkoopt in 1635 een deel van zijn aandeel in de papiermolen bij Apeldoorn. T. VII,100. - T. I,243,244; T. IX,23,30.

Janssonius, Johannes (Joh. Janssonius junior), zoon van J.J. II, Amst., † 1655. XXIV,214.

Janssonius, Joost, zoon van J.J., II, 1615-1655. XXIV,213.

Janssonius van der Aa, Amst., 1725. XX,264*.

Jansz., Alexander, Amst., 1671. VIII,11.

Jansz., Broer, Oud-courantier, Amst., 1619. T. I,28,31,47,184 noot; T. V,34; I,369; II,69; VIII,232; XV,121; XVI,372. - Zie ook Courant III.

Jansz., Claes, knecht bij Joost Elzevier, Utrecht. V,315.

Jansz., Claes, zie Visscher.

Jansz., Corn., zie Woons.

Jansz., Doeye, zie Walles.

Jansz., Harmen (onbekende drukker), Amst., 1533? XI,94,95.

Jansz., Harmen, zie Muller.

Jansz., Hugo, zie Van Woerden.

Jansz., Jan (Johannes Janssonius), I. Arnhem. Uitgaven bekend van 1597-1629. XXIV,212. - overleden 1637? T. IX,101. - Van Meteren, Duitsch, 1605. T. IV,145; 1611. XXI,332. - Richt in 1613 een papier molen op bij Apeldoorn. T. VII,100. - XVI,88; XVII,269. - Zie Van Biesen - Courant III.

Jansz., Jan, zie Deutel.

Jansz., Joh., zie Diephorst.

Jansz., Marten, zie Brandt.

Jansz., Peter, Leiden, 1526 tot c. 1540. Abecedarium. XII,150. - Houtsnede van Christus. XII,203. - Sonderlinghe devote oeffeninge, z.j. XIV,211,213*. - Zie ook Petreius.

Jansz., Pieter, zie Tyebaut.

Jansz., Pieter, zie Raedt.

Jansz., Reinier, zie Boerman.

Jansz., Simon, Delft, 1540-1569. T. IV,218; T. VIII,271.

Jansz., Symon, Delft, 1561. T. IV,218.

Jansz., Willem, zie Blaeu.

Jansz., Willem, zie Buys.

Jansz., Willem, zie Van Campen.

Jansz., Wynant, zie Courant II.

Janszen, Adries, zie Van Aelst.

Janszen, Pieter, Harlingen, voor Corn. Claesz., 1578. T. IX,69,70*.

Jardin, Corn. du, Munster? 1646. T. IV,113.

Jaumar, Claudius, Parijs, 1497. XXIV,312.

Jaye, Hendr., Mechelen, 1621. XIII,197.

Jaye, Jan Baptist, Mechelen, 18e eeuw. VI,82.

Jeegers, Chrétien, Mechelen, c. 1760. VI,87.

Jehannot, Etienne, Parijs, 1497. XXIV,309,317,322.

Jenson, Nic., Venetië. T. II,16.

Jobard, J.B.A.M., Brussel, 1824. X,167.

Jode, Geerardt, de, Antw., 1550. T. VIII,216

Joessen, Steven, Kampen, drukt voor Corn. Karelsen, Amst., 1551. T. VII,2*,3; XVI,162; XX,322,324*; XXIV,149.

Jogchemse de Rhin, Elias. Pseudonym van Jan Bouman? XXII,202.

Johannes (Haghen) Daventriensis, de eerste Alkmaarsche drukker (c. 1518). A. V,1; X,53*,54*,55*,56*.

Johannes de Westfalia (Joh. de Aken, Joh. de Paderborn), Leuven, 1477. T. VIII,49. - Gebruikt in 1484 voor het eerst diviesen (afbrekingsteekens). XIX,59. - Missale Leodense, (c. 1476-79). XIX,55,58*,60*. - Twee uitgaven van Boethius; de 4 andere op zijn naam niet door hem gedrukt. XII,90. - V,293,357; X,209.

Johannes van Ruremunde, zie Ruremunde.

Johnson, William, Amst., 1612. T. VI,136.

Jones, Richard, (Londen?), 1570. XVI,197.

Jong, Elisabeth de, Henricxdr., vrouw van Dierck Mullem. XX,18.

Jongh, Jan de, letterzetter, Amst., 1687. VI,226.

Jongkindt, Wed., Middelburg, 1e helft 19e eeuw. VII,33.

Joodsche incunabeldrukkers in Spanje en Portugal. VIII,348,349,351.

Joost, Gillis, Amst., Spaansche bijbel, (5606). IX,271.

Joost, Joannes Hendriksz. van, Antw., 1684. XX,187.

Jordan, J., Berlijn, zie Courant III.

Jorez, Joannes Bapt., Brussel, 1711. T. V,20; 1755. XX,189.

Jorez, Joseph, Joannis filius, Brussel, 1775. XX,189.

Jorryaensz., Frans, Zwolle, 1636. I,229,235.

Josse, Claude, Parijs, 1669. XII,337.

Jouret, Jacobus Bernardus, Antw., 1725; laatste privilegie 1741. Zijn weduwe zet de zaak voort; na haar dood gekocht door Petrus Parys, 1759. XIII,191; XX,185,186.

Jouret, Pierre Constantin, Antw., 1696. XX,185; Wed., 1758. T. V,16,17.

Jouret-Themon, Ath, 1823. T. II,140.

Kaal, Amst., 1837. XI,123.

Kachelofen (Gallicus), Conrad, Leipzig, drukker v.d. Rochus-legende? XXIII,153.

Kaetz, Peter, Antw., 1525. A. V,12.

Kalcoven, Jodocus, Keulen, 1645. T. II,145.

Kallenbach, Menno, (Emden?), 1702. T. IV,110.

Kamerling, W., Groningen, 1813. II,357.

Kanneman, Joh. Wilh., Zaltbommel, 1761. XXIII,304.

Kannewet, J., Amst., 1776. I,258; XIV,191.

Karelsen, Cornelis, uitg. v.h. leeskaartboek van Wisbuy, Amst., 1551. T. VII,2*. XIV,236; XX,322,324*.

Karnebeek, Jacob van, 's Gravenhage, 1763. T. I,84 noot. - Zie Schinkel.

Kasteleyn, Vincent, Haarlem, 1608. T. IV,266 noot.

Katholieke Holl. uitgevers uit de 17e en 18e eeuw, die hun werk een Vlaamsch adres gaven; Kath. boekwinkels. T. III,193,197. - Groote oplagen van Kath. boeken. III,71. - Censuur onder Katholieken in de 17e eeuw in de Ver. Ned. T. III,183. - Zie V, ook Braau - Crajenschot - Witz.

Kayser, Abr. Gerardsz., compagniesdrukker te Batavia, 1673. II,244.

Keerberghe, Jan van, Antw., 1573. T. II,286. - Zijn verhouding tot Beller te Dowaai. T. II,288. - T. III,254*; T. V,34; T. VIII,225; XXIII,75,76.

Keerberghe, Peeter van, Antw., tot 1560 samen met Corn. v.d. Kerchove, daarna alleen. T. V,82. - Octrooi 1552. T. VIII,217. - T. V,16.

Keere, Hendrik van den, de oude, Gent, 1558. T. II,13; T. V,216.

Keere, Hendrik, van den, de jonge, Gent, 1567. T. IX,106.

Keerius, Petrus, Amst., zie Courant III.

Kellam, Laurent, Dowaai, 1620. T. VIII,276.

Kelmscott Press, zie Morris.

Kemink, Utrecht, 1838. V,239.

Kemp, Aernout, Batavia, 1671. II,243.

Kempen, Godefryd van, Keulen, 1579. T. IV,112.

Kempener, Jacob, Plaatdrukker werkzaam voor De Bry, 1589. XXIV,334.

Kempensis, Joannes, Keulen, 1541. VI,178.

Kerchove, Cornelis van den, Octrooi Antw., 1545. T. VIII,213. - Werkt samen met Peeter van Keerberghe, twee hunner drukken, 1560 beschr. T. V,81,82.

Kerchove, Jan van den, Gent, zoon van Joos, 1604 met zijn moeder, sinds 1614 voor eigen rekening. T. V,75. - Stukken omtr. zijn aanstelling, 1615. T. V,278. - Werken van J. de Harduyn, 1620. XIII, 176,184,187*,188,197,200. - Onderteekenaar van het verzoekschrift voor J. Dooms, zie aldaar. - T. I,273; T. V,13; T. VIII,275.

Kerchove, Joos van den, schoolmeester te Gent, vraagt in 1597 verlof om een drukkerij op te richten. Stukken afgedrukt. † 1604. Geen drukken van hem bekend. T. V,75,278; T. VIII,274,278.

Kerchove, Lucas van den, Brugge, 1673. T. IV,281.

Kersavent, Jan, Mechelen, 16e eeuw. T. IV,79.

Kerver, Thielman, Parijs, 1497-1522. Verwant met de drukkers Corver? XX,275,277.

Kessel, Wilhelmus van, Haarlem, 1703. I,370.

Kessel, Willem van, schoonzoon van Doen Pietersz., ontvangt in 1536 diens drukkerij-inventaris te Mechelen. Was hij ooit drukker? T. IV,217.

Kesteren, H. van, Amst., 1804. XIII,212.

Kesteren, J.C. van, Amst., 1828. XV,152.

Ketelaer, Nic., Utrecht, 1473-74. XXIII,151.

Keulen. - Onbekende drukker, (te coope in den rooden hoet), 1531-32. XIII,49*,321,325*,330*. - Onbek. drukker van Nederl. werk, 1713. T. IV,112. - Bandje met Keulsche drukken. XVII,13,250. - Keulsche boeken te Amst. gedr. XXIV,260.

Keur, zie De Groot.

Keyser, Martinus de, Antw., 1534. Engelsch boekje over de Wederdoopers, 1535. XXII,257,264*. - Wed. T. III,257*. - T. V,233; XXI,248.

Keysere, Arn. de, Oudenaarde, 1480-82. XXV,100 noot, 101,103 noot. - Gent, 1485, Boethius. T. I,87; III,148*; X,12; XXV,213; 1487. Kalendarium Carmelitanum. XXV,99. - Zijn wed. Beatr. van Orroir. XXV,102.

Keysere, Pieter de, Gent sinds 1516. Persafb. op zijn merk. T. IV,201,203; XXV,359*. - ‘In prelo Cesareo’ wijst niet naar hem naar maar Robert de K. XXI,1. - Zie ook Boekb. III - Papier II.

Keysere, Robert de, Gent en Parijs, 1511-14. Levensbeschr. Titels der elf opgespoorde drukken. Niets te maken met Pierre César (zie aldaar). XXI,1,6*,8*,10*,12*,13*,14*. - Merk. XXI,307*. - Zijn uitg. van Apuleius, Asinus Aureus; text en vertaling van zijn brief aan den lezer afgedr. XXIV,41. - T. IV,201 noot.

Keyzer, H., Amst., 1788. VI,298.

Kimpe, P.A., Gent, c. 1800. T. V,33; T. VI,269.

Kinderen, Lenaert der, Emden, 1567. T. II,142.

Kints, Peeter, Brussel, 1646. T. IX,31.

Kis, Nicolaus Misztótfalusi, Hongaar, leert bij Blaeu het drukkersvak, c. 1680. VI,325. - Lettersnijder te Amst. c. 1686. VI,326. - Drukt een Hong. bijbel en een Hong. psalmboek. VI,326.

Klerk, Willem, Middelburg, 1729-1759. I,336.

Kleyn, Peeter de, Brussel, 1676. T. VIII,154.

Klis, 's Gravenhage, 1788. VI,298.

Kloos, Daniel, Amst., eind 17e eeuw. VI,266.

Klooster-drukkerijen, zie Kloosters.

Kloot, Isaak van der, 's Gravenhage, 1741. XIII,202.

Klug, Jos., Wittenberg, 1535. XXII,259,265*.

Koene, B., Amst., 1798. T. V,33.

Koene, H., Amst., (1800). T. V,21.

Koene, S. en W., Amst., 1800. T. V,33; VII,32.

Koenen, Dirck, Amst., 1600. I,154,198.

König, Chr. Fred., Leiden, 1782. XXIII,222.

Konijnenburg, Jacobus, Amst., 1678. XXII,87.

Kool, Corn. Dirxz., Amst., 1615. VII,17.

Kopenhagen. - Ned. geschriften, tusschen 1658 en 1702 te K. gedrukt. T. V,36. - Zie ook Van Hoochstraten.

Korff, J.A.F., Lingen, 1775. T. IV,113.

Korsten, H. en F., Gelder, 1744. T. II,144.

Kramer, Matthias, Neurenberg, 1719. T. IV,113,114.

Kranepol, Harmen Theunisz., Wesel, 1612. T. IV,116.

Krap, A.Z., Dordrecht, 1782. XVI,213. - Zie ook De Leeuw.

Kroe, Albert van der, Amst., 1761. VII,115,145; XVI,213. - Zie ook F. de Kruyff.

Kroes, Van der, zie v.d. Kroe.

Kruffter (Cruphtanus), Servatius, Keulen, 1525. XVII,15.

Kruseman, A.C., Brief op rijm aan S.J. van den Bergh, 1854, afgedr. VI,369.

Kruyff, F. de, en A. van der Kroe, Amst., 1765. VII,145; XIII,205.

Kruyff, De, Utrecht, 1849. XVI,46.

Künrath, Henricus, Hamburg, geen uitgever, doch bekend Rosenkreutzer. Onder dien naam zijn o.a. door Jan Rieuwertsz. versch. boeken in Holland uitgegeven, 1670-1735. T. III,68,69. - Zie Rieuwerts.

Kurtenius, Arn., Deventer, 1700. T. V,34.

Laar, Wed. A. van, Emden, T. VIII,79.

Laburgh, Pieter, zie Burgh.

Labus, P., Duinkerken. T. V,20,30.

Lachèvre, Duinkerken, c. 1840. T. VIII,81.

Lacourt, Peeter, Brussel, 1664. T. IX,32.

Laet, (Latius) Johannes (Hans) de, Antw., burgerrecht. 1544, in het gilde 1553, onder den naam Jan van Stabroeck † 1567; een boek met dien naam en zijn merk, 1562. T. II,306. - Drukt een Spaansche vert. van Le Chevalier délibéré, 1553. XII,227. - Ordinantie van de nieu punten van o.v. Ommeganck, 1563. T. II,306*. T. VI,198,214. - T. IV,82; T. V,216,240,248; T. VIII,215; VII,320, 372; XII,167, 169; XVIII,18; XIX,212. - XXV,29 noot.

Lamberts, Thomas, zie Salwaada.

Lambin, Christofphel, Parijs, 1644. T. IX,36.

Lambrecht, Joos, Gent, 1536-1553. Literatuur over hem; onbekende Catouitgaven, 1546. VIII,84,86*. - Vlucht naar Wesel, zijn drukkerij aldaar overgenomen door P.A. Hyperphragmus (Over d'hage) (de Zuttere). XVIII,19,20*. - XII,167; XVIII 13; XXI,308*. - Zie ook de Zuttere.

Lamsvelt, Amst., 1699. XV,121.

Lancelloti, Joh., Heidelberg, 1602. T. II,144.

Landtman, Jurriaen Rieuwertsz., Enkhuizen, 1600. T. VI,151.

Lange, Jan de, Deventer, 1773. T. V,33.

Lange, J.H. de, Deventer, 1791. T. V,32.

Lange, P. de, Deventer, 1840. T. V,20. - Zijn wed., Deventer, 1870. T. V,20.

Langenes, Barent, Middelburg, 1597. XIII,79; XVIII,292,293,303,324.

Langenhuysen, A.P. van, 's Gravenhage, 1834. XVI,215.

Langhe, J. de, Kortrijk, 1764. T. V,32.

Langlois, Denis I, Parijs, c. 1640. T. IX,37. - Zie Colinet.

Langlois, Jacques, Parijs, 1644. T. IX,37.

Lanoue, Guill. de, Parijs, 1580. XVI,28.

Lant, Richard, Londen, 1547. XVI,196.

Lanusa, Lodovicus de, Brussel, 1665. T. IX,33.

Laon, Jean de, Genève, 1563. XXIV,365,366*.

Lapis, Thomas, Rotterdam, 1647. X,354.

Latius, zie de Laet.

Laurens, J.O., Duinkerken. T. II,141.

Laurensz., Bartholomeus, (alias Mees), aan Menasseh's drukkerij verbonden, Amst., 1631, daarvoor ws. bij Hendrik Laurensz. XV,102.

Laurensz., Hendrik, (Henricus Laurenti), † 1649. Amst. 1610, opvolger van Corn. Claesz. XVIII,340; XIII,82. - Bijbels van Menasseh. XV,101,102,104*,105*,106. - Merk. XVI,362*. - T. IX,23; I,236; XV,323. - Op het Binnenhof. XXII,128.

Laurensz., Lambert, (Lambertus Laurentii de Delft), dezelfde als Lambert Palmart te Valencia, sinds 1474? VIII,347.

Laurentsz., Benedickt, Kopenhagen, 1568. VI,241.

Laurenz, G., Duinkerken. T. V,20.

Le Dru, Parijs, 1497. XXIV,312.

Leempt, Geeraard de, Nijmegen, 1479; 's Hertogenbosch, 1484-1490. XXI,209; XXIII,135,151.

Leenaerts, Arien, Middelburg, 1606. T. I,183.

Leenaertsz., Laurens, zie Van der Beke.

Leendertsz., Adriaen, Utrecht, 1615. A. V,42.

Leener, Joannes Baptista de, Brussel, 1699. XX,188.

Leers, Arnold, Rotterd., 1647. T. VIII,143; VI,127,128*; X,354. - Zijn wed., 1679. T. IX,29.

Leers, Reinier, Rotterdam, Dictionnaire van P. Bayle, 1693 en later. T. VIII,143.

Leeu, Claes, Antw., 1488. T. I,92,93.

Leeu, Gerard, Gouda tot 1484, daarna Antw., † 1493. Epistelen en Evang., 1477 zijn eerste druk? T. I,96. - Lettertype Gouda. 1480. XXIII,164*. - De houtsnijder van G.L. (Van den drie blinde danssen, 1482). XXIII,273. - Dyalogus creaturarum, 1486. XXI,150,152*. - Het Breviarium Windeshemense, 15 Oct. 1488. III,193. - Horarium, 27 Juli 1489. II,1,5*,6*,7*,209,246. - Prospectus van zijn uitgave van Meluzyne, 1491. T. III,91*. - Horae ad usum Sarum, 1491, 92. VIII,313. - Calcographus (leverancier van letters?) te Antw., 1484. T. III,204,205. - Zijn drukkersmateriaal na zijn dood bij Adriaen van Liesveldt. V,294; bij de Collaciebroeders te Gouda. XII,291, e.a. XXI,154. - Niet de drukker van de Brieven van Maximiliaan van 24 Nov. 1494. XII,290. - T. I,92,93; T. V,16,24,33; V,351,357. - Zie ook Boekb. III - Boekdr. VII.

Leeuw, De, en Krap, Dordr., 1792. XIII,219

Leeuwen, J.W. van, Leiden, 1886. T. II,175,176.

Leeuwesteyn, C.J., 's Gravenhage, 1802. XVI,214.

Leffen, Petrus, Leiden, 1649. VI,321 noot.

Leiden. - Aanteek. van een Leidsch boekv. 1514-23. A.IV,65; XIV,336, zie P. Claesz. van Balen. - Interpretatie van een Leidsche drukrekening (Jan van Hout), 1579. VII,370. - Raadhuisdrukkerij, 1602. T. II,225.

Leipzig. - Zie Mis-Catalogi in V.

Lemaire, Matheus, Brussel, 1776. XX,189,191.

Lemineur, Hendrik Franciscus, Antw., 1785. XX,185.

Lemmens, Anthoen, Brussel, 1708. XX,189.

Lemmens, Godevaert, Antw., 1546. T. VIII,214.

Lemmens, Phil. Joseph, Brussel, 1742. XX,189.

Lenglee, Lodewijck, Rotterdam, 1647. X,354.

Leniers, Carel, Brussel, 1712. XX,189.

Leonaert, Jan, Brussel, 1668. T. VIII,153; T. IX,33; XX,189.

Leonard, Brussel, 1736. XX,189.

Leonard, Franciscus, soms Francisci, Brussel, 1736. XX,189.

Leonard, François, Parijs, 1682. T. VIII,154.

Leonard, Frederik, Parijs, 1665, zie Balth. Moretus. X,291.

Leonardsz., Geraert, zie Smits.

Lescalje, Jacob, Amst., 1648. XII,218.

Lesteens, Willem (Guilliam), Antw., 1641. T. I,236; T. V,14,16,17,22,24,67*,216; XI,277 noot.

Letellier, Lier. T. V,20.

Leth, H. de, Amst., midden 18e eeuw, zie Aardrijksk. II.

Lettersnijder, Corn. Hendriksz., zoon van Hendrik Pietersz., Delft, drukt Hagius, Ode in preconium d. virg. Lydiae, 1517. XXI,273,279*,281*. - Drukt kettersche boeken, 1527. XVI,183,184.

Lettersnijder, Hendrik Pietersz., Antw., Mi-

racula septem dolorum B.M.V., c. 1496. XXIV,15. - Rotterd., (c. 1505). A. I,8. - Delft, 1508. A. I,80. - niet de drukker van Statuten... v. Westvriesl., (c. 1508). XX,177. - Zie ook VII.

Lettersnijder, Jan, Antw., 1526. XXI,303*.

Lettou, John, Londen, 1480, zie Willem van Mechelen.

Leuven. - Drukkers in de 17e en 18e eeuw. Alphab. lijst met datum v. octrooi. XX,191. - Windesheimers bij Kloosters.

Leuwenstein, 's Gravenhage, c. 1780. XXIII,313.

Levier, Charles, 's Gravenhage, 1715. T. VIII,144.

Leysens, Ignatius, Antw., 1706, laatste privilegie 1710. XX,185.

Libert, Jean, Parijs, 1644. T. IX,38.

Lier. - Drukkers en boekverk. in de 18e eeuw, met datum van octrooi. XX,192.

Lier, Barent van, Amst., 1693. VI,229.

Lieshout, Fr., zie Courant III.

Liesvelt, Adriaen van, Antw., 1494. Drukt twee brieven van Maximiliaan. V,293; XII,290,297. - T. V,16; XXII,347.

Liesvelt, Jacob van, Antw., Verhoor n. aanl. v.d. Vlaamschen en Franschen druk van een bul van Paus Paulus III,1536, afgedr. m. facs. v. handteekening. T. IV,257,258*. - Zijn betr. tot Mark Martens. T. IV,258. - In 1531 geen bijbel gedrukt. XI,253. - T. VII,254; X,188. - Zijn wed. Maria Ancxt, 1546. T. V,65*; T. VII,147; T. VIII,213; I,366.

Liesvelt, Jan (Hans) van, 1549. T. I,166; T. V,17; T. VIII,216; VII,329; VIII,84 noot. - T. I,159 noot; XXI,304*.

Liesvelt, Maye van, Antw., XII,167.

Lila, Barth. de, Coria, 15e eeuw. VIII,347.

Linden, Dierick van der, Brabant, 1570. T. VIII,221.

Lindert, Jos. van, Cuyk, 1906. XIII,308.

Lints, Aerd, Antw., boekdr. en boekbinder, Vonnissen tegen hem en Adr. van Berghen. - Zie ook Boekb. III.

Lints, Gijsbrecht, Mechelen, 1666. T. I,277; T. V,13.

Lissabon. - Ned. boekwinkel, 1656. IV,398.

Litwel, Thomas, Canterbury, is niet de drukker v.d. Commentaire Philosophique, etc. T. VIII,145.

Lodewyksz., Hendrik, zie Van Haestens.

Loe, Hendrik van der, zoon van Jan. Antw., c. 1600. T. III,255*.

Loe, Jan, van der, Antw., 1546. T. I,188; T. II,9; T. III,254,255*; T. V,243; T. VIII,215; XII,167. - Wed., merk, ook dat van haar zoon Hendrik. T. III,255*.

Loemeyer, Christoffel, Zutphen, 1630. V, 103; VI,33.

Loen, Libertus de, Luik, 1453. XIX,339.

Loens, Joannes, Antw., 1561. VI,174 noot.

Loisel, Thomas, Parijs, 1644. T. IX,37.

Lom, Christiaan van, XXIII,225.

Loosjes, Adr., Haarlem, 1789. XIII,213,228; XVI,214.

Lopes de Haro, David, Leiden, 1637. XV,328.

Lorent, Charles, Brussel, 1785. XX,191.

Lourentz., H., Amst., 1632. T. V,34.

Louvois, Hubertus Nicolaus, Brussel, 1774. XX,191.

Loven, Hermes van, op Schotlandt buyten Danswijck, niet de dr. van Van Meteren, Hist. (1611?). T. IV,144.

Loveringh, J., Amst., 1735. VII,117,146.

Löw, Joachim, Lübeck (later Hamburg), c. 1560. T. VII,8,9.

Lubbert prenter, zie Rensinck.

Lübeck. - Schuilnaam voor drukplaats van Joh. Hoochstraten.

Luberts, Andries, Antw., 1552. XVIII,13,17.

Lucas, Jean en Jacques, Rouaan, 1672. T. IV,221.

Lucas, J. Maximiliaan, geb. Rouaan, 1636 of 1646, in 1686 te Amst., na 1688 te Leiden en te 's Gravenhage; † ald. 1697. Door hem uitgeg. werken. T. IV,221. - Zie ook Courant III.

Lucas, Joannes Franciscus, Verviers tot 1716, daarna Antw., laatste priv. 1722. XX,185.

Lucas, Over het emigrantengeslacht, 2e helft 17e eeuw. T. IV,221.

Luceius, Petrus, Lyon, 1539. XVII,244,245; XIX,41.

Luchtmans, Jordaan, Leiden, 1718. VI,327.

Luchtmans, Samuel, Leiden, 1740. T. VIII,145.

Luchtmans, S. en J., Leiden, 1824. XIII,225. - Zie ook XVI,46; XXIV,267, niet zeker welke.

Ludd, Walter, kanunnik te St. Dié, tevens drukker, begin 16e eeuw. V,35.

Lufberts, Andries, 1551. T. VIII,217.

Luft, Hans, Marburg, schuiladres van Joh. Hoochstraten.

Luschner, Juan, Montserrat, 1499. VIII,347.

Luxemburg. - Douret, Premières impressions de L.T. I,144.

Luyt, Meester, Koster van de O. Kerk te Amst., tevens boekverk. van kettersche boeken, 1527. XVI,183.

Lijnken, Antw., Wed. van Chr. van Ruremunde.

Maagh, Jacob, Alkmaar, 1726-1781. I,370.

Maartens, Dirck, Deventer, c. 1470 (onbekend). T. I,94.

Maaskamp, N., Amst., zie Aardrijksk. II.

Maastricht. - Stols, Geschiedenis der boekdrukkunst, 1551-1929, bespr. XIX,162.

Macht, G.L. v.d., 's Grav., Utr., zie Courant III.

Maelcoet, Librecht van, Antw., 1562. T. VIII,219.

Maes, Jan, Leuven, 1576. Brief aan Plantijn. T. V,257 noot. - T. VIII,222; XII,167.

Maes, Jan II, Ath, 1601. T. VIII,275.

Maillart, Jean, Antw., 1543. T. VIII,130.

Maire, Joannes, Leiden, 1640. T. VIII,119; VI,167.

Malmö. - Zie Joh. Hoochstraten - Pedersen.

Man, Maria de, Wed. Jan Cnobbaert, Antw., 1642. T. V,216.

Maneke, Hendrik, Amst., 1643, versch. uitg. genoemd. V,85,86*,89,90.

Manilius, Cornelis, Gent, 1558. T. V,216.

Manilius, Gheleyn (Gaultier), Gent, 1565. T. IV,279. - Zijn handteek. T. V,286*.

Mansion, Colard, Brugge, 15e eeuw. T. III,310; VIII,311.

Mansion, Robert, Parijs, 1644. T. IX,38.

Marburg. - Schuilnaam van drukplaats van Joh. Hoogstraten.

Marchant, Guilliam Carolus, Brussel, 1754. XX,189.

Marchant, Joannes Baptista, sone Lamberti, Brussel, 1707, † 1712. XX,189.

Marchant, Lambert, Brussel, 1714; zijn wed. privilegie, 1744. XX,189.

Marchant, Lambrecht, Brussel, 1670. T. IX,33.

Marchant, Martin, Verdun, vestigt zich als drukker in Luxemburg, 1577. T. I,144; T. II,146.

Marci, Jacobus, en Justus à Colster, Leiden, 1614. XVI,321.

Marcour, Joannes Judocus Gerard, Antw., 1764. Nam het boekfonds over van Wed. Jan Vleugaert uit Brussel. XX,185.

Marcusz., Jan, Amst., 1620. IV,230.

Maret, Franck, 1553. T. VIII,218.

Marette, Claude, Parijs, 1644. T. IX,36.

Marienthal. - Zie Kloosters.

Markordt en Zoon, Wed., Amst., vóór 1794. VII,363.

Marnef, Enguilbert de, Poitiers, 1567. T. IV,206.

Mars, Abr., Amst., 1812. XIV,105. - Zie ook J. Helders.

Marse, Georgius van der, Leiden, 1636. T. I,243.

Marshoorn, Joannes, Haarlem, 1754. T. IV,207.

Martens, Dirck (Thierry, Theodoricus Martinus Alostensis), Aalst, de eerste bekende boekdr. in de Z. Nederl. T. I,94; VII,288. - Niet juist. XII,26. - Met Joh. de Westfalia, 1473-1474. T. VIII,49. - In 1478 te Murcia, ook in Italië. VIII,347. - Aflaat brief, 1491. XIII,135*. - Antw., Alex. de Villa Dei, Doctrinale, 1491. (niet Deventer). XV,9,10. - Aflaatbrief, 1494. XXIII,337,338*. - Merk. Antw., 1509. XXI,302*. Leuven, Aflaatbrief, 1514. XXII,134,136*. - Julius exclusus, 1518. XX,85*,86*,94 noot. - T. VIII,211; VI,90; VII,15; VIII,311; XI,255; XII,55; XVI,164,167.

Martens, Mark, Brussel, text van een verhoor uit 1535. T. IV,245. - T. VII,254.

Martin, Charles, Doornik, 1610. T. VIII,275.

Martin, Edme II, Parijs, 1644. T. IX,38.

Martinus Alostensis, Theod., zie Martens.

Martinusz., Emanuel, zie Van Overbeke.

Mast, Claes Adriaensz., Leiden, 1554. I,366.

Mater Salem = Amst. - Zie aldaar.

Mathoion, Couraert, Luik, 1661. T. II,146.

Matthaeus, Antonius, Leiden, 1692. XIV,53.

Matthaeus, Christ. Sigism., Middelburg, 1761. I,243.

Mattiensens, Joannes Baptista, Brussel, 1724. XX,191.

Matthijsz., Jan, Leiden, 1559. A. II,57.

Matthijsz., Severijn, Leiden, 1665. T. III,203.

May, Olivier le, Brussel, 1775. XX,191.

Mazzocchi, Antonio, uit Cremona te Città di Castello, et Nic. Gucci uit Cortona, 1539. XVI,246,247*,250*.

Mechelen. - Een drukkerij buiten Mechelen vóór 1466 (Klooster van Bethanië), VII,386; XII,15. - Mech. drukkers en boekh. in de 16e en 17e eeuw. T. IV,79; T. V,232. - Losse aant. betr. boekb. en boekh. van Oud-Mechelen. VII,34,69. - Boekwinkels in de 16e eeuw. IV,75,375; VIII,151. - Een boekengeschenk aan den arme, 1613. VI,370. - Boekverk. in de 18e eeuw. VI,81. - Een Mechelsche drukker-boekh., contra het cramersambacht, 1764. VI,81. - Zanglustige letterzetters, 1843. VI,303. - Zie ook Antwerpen.

Meer, Jacob Jacobsz. van der, Delft, 1483. T. V,25; XI,293.

Meerbeeck, Jan van, Aalst, 1620. T. VIII,276.

Meerburg, Leiden, 1788. VI,298.

Meeren, Cornelis van der, Gent, 1618. Handteekening afgeb. T. V,286*.

Meersch, A. van der, Gent, 1855. T. IV,281.

Meester, Jacob de, Alkmaar, 1595. XIX,18*,20,21,210*.

Meininga, M. van, zie Courant III.

Melo, David Abenatar, Amst., 1617. V,259.

Menasseh ben Israel, geb. Lissabon, 1604, † Amst., 1654, sinds 1620 rabbijn te Amst., tevens schrijver, uitgever, en drukker. V,145. - Richt in 1626 te Amst. een Hebr. drukkerij op, waar in 1627 het eerste Hebr. boek te Amst. gedrukt wordt; zijn corrector Isaac Aboab de Fonseca. VI,48,

149. - Bijdrage tot de bibliographie van zijn geschriften. XVI,353*,354*,362*,363*. - Zijn bijbeluitgaven van 1631 en 1635. XV,99. 104*,105*. - Heeft een 60-tal Hebr. en Spaansche werken uitgegeven. XV,108. - Zijn Conciliador. Amst., 1632-1651, en de Lat. vert. van D. Vossius, met als drukplaats Frankfort, 1633. V,150,151. - Lat. vert. van la resurrecion de los muertos, 1635 en 1676. XVI,353*,354*, - Merken. XVI,363*,363*. - Niet de zelfde als Jacob ben Amram. XVII,335.

Mens, Anthony, Amst., 1772. VI,301 noot.

Meranus, zie Nuyts.

Merberghe, Magnus van den, Keulen? T. II,144.

Mercator, Geerhardt, zie Aardrijksk. II.

Meriaen, Matthäus, schoonzoon en opvolger van Jo. Th. de Bry, Frankfort, 1617. XXIV,352. - Zie ook Aardrijksk. II.

Merlin, Guillaume, Parijs, 1553. XVI,29*,32*.

Mertens, Jan, Antw., 1546. T. VIII,214.

Mesens, Jacob, Antw., 1595. T. VIII,225.

Mesens, Jacob, Antw., 1663. T. I,194,237,273; T. V,13,20,216; XVIII,360; XXIV,246. - Het merk van Mart. Verschueren voor dat zijner weduwe aangezien. T. V,274.

Mesens, Peter, Antw., 1557. T. VIII,218.

Mesquita, J.B. de, Amst., 1858. V,260.

Metelen, Frederik van, Amst. (niet Antw.), 1683. T. III,198.

Metelen, Joachim van, Amst., 1672. XII,333,347.

Metelen, Willem van, Rotterdam, 1647. X,354.

Meurer, Ign., Stockholm, 1629. XVI,237.

Meuris, Aert, 's Gravenhage, 1625. XIV,107.

Meurs, Jacob van, (Jacobus Meursius), Antw., 1665. XII,132,136,336,338.

Meurs, Jan van, (Joannes Meursius) Antw., 1635. Text contract met T. van Thulden, 1639. T. V,171,172; XII,131,133.

Meyboom, J.A., Amst., 1813. II,355.

Meyen, Jacob Leonaertsz., Enkhuizen, Octrooi voor het uitg. van de werken van Waghenaer, 1610. XX,155,159.

Meyer, Abraham, Amst., 1770. I,370.

Meyer, Cornelis, Gent, 1738. T. V,26.

Meyer, Pieter, Amst., 1765. VII,234.

Meynaertsz., Abraham, zie Van den Burgh.

M.H., A'tmore, zie Courant III.

Michel, Petrus Franciscus, Leuven, 1783. XX,191.

Michel, Petrus Maximilianus, Leuven, 1780. XX,191.

Michiel, Charles, Bergen, 1586. T. VIII,273.

Michielsen, Cornelis, leerling van Abr. Verhoeven, Delft, 1618. T. I,80; T. IX,121.

Mierdmans, Steven, Antw., T. V,16; X,71; XXI,344.

Minkman, Arnhem, eind 19e eeuw. T. I,246.

Miquel, Pere, Barcelona, 1489. XXIV,316.

Moeleman, Arnhem, c. 1770. XXIII,320.

Moens, Levinus, Middelburg, 1787. III,262.

Moerentorf, zie Moretus.

Moetjens, Adriaan, 's Gravenhage, 1730. T. VIII,145; XVIII,189; XXIII,234.

Molin, Jean du, Antw., 1563-1576, niet dezelfde als Jan Mollijns. XXI,55.

Möller, Willem, Kleef, 1808. T. IV,112.

Mollijns, Jan, boekdr. en houtgraveur, Antw., 1532-1574. Lijst van drukken. Van 1566-1572 verbannen uit Antw., woont dan te Zwijndrecht. XVI,337. - Nadere bibliogr. gegevens. XVII,53. - Levensbericht, lijst van drukken; XXI,45. - Zijn merk beschreven. XVI,338. - VII,320. - Zie ook Graveurs II.

Mollijns, Jan, de jonge, Antw., geb. 1552. XXI,55. - In het gilde opgenomen 1574. XVI,339.

Mollijns, Nicolaes, zoon van Jan Mollijns den oude, Antw., 1575-1586 of 87; Amst., 1586 of 87, sedert 1588 te Riga; zijn werkzaamheid aldaar, † 1625. XVI,339,341; XXI,56. - In 1587 te Dordrecht. X,119. T. VIII,223.

Mommaert, Jan, de jonghe, Brussel, 1585. T. VIII,224,272.

Mommaert(s), Jan, Brussel, 1642. T. I,129; T. V,284; T. IX,193; III,254; XII,333,343.

Mondière, Melchior, Parijs, 1612. XX,93.

Monjot, Antoine, Brussel, 1788. XX,189.

Mont, Anthoenis de, Antw., 1545. T. VIII,214.

Mont, Roland du, Rijssel, 1616. T. VIII,275.

Moor, Corn. de, Brugge, 1770. T. V,32.

Moor, De, Brugge, 1835. T. V,26.

Moor en zoon, Wed. de, Brugge, 1814. II,368.

Moretus (Moerentorf), Balthazar II, 1615-1674. Merk, 1644. T. III,256*. - Correspondentie met F. Foppens, Jan Busens te Keulen e.a. over in- en uitvoerrechten op boeken en papier, 1665-1669, afgedr. X,288,291. - Brief aan J.C. Peez en Bader te Regensburg, 1673 (niet 1763). XII,335.

Moretus (Moerentorf), Franciscus Joannes, 1717-1768. Octrooi 1755. XX,185. - Correspondentie over in- en uitvoerrechten van papier, 1757-1762. X,341,361 (daar altijd J.F. genoemd behalve eenmaal op blz. 363).

Moretus (Moerentorf), Jan I, 1543-1610, schoonzoon van Plantijn, Antw., Octrooi 1585. T. VIII,224. - Briefwisseling met C. Clusius, Frankfort, 1588,1591, 1593, afgedr. XII,97. - Twee brieven aan hem van

P. en Z. Heyns, 1589 en 1592. III,418. - Uitg. van Hondius’ Theatrum artis scribendi, 1594? XXIII,185,186*,187*. - Rekeningen met Joos en Jan van den Kerckhove te Gent, 1595-1628. T. V,80. - Merk. T. III,256*.

Moretus (Moerentorf), Jan II, 1616. T. I,184 noot.

Moris, Joannes, Brussel, 1743. XX,189.

Morlot, Claude, Parijs, 1644. T. IX,36.

Morris, William, 1834-1897. Kunst en Maatschappij (lezingen van W.M.), bespr. T. I, 294; T. II,85*. - W.M. en zijn invloed op het boek, bespr. T. IV,42. - Sparling, The Kelmscott Press and William Morris, bespr. XIV,368. - Over de Kelmscott-Drukkerij. T. II,239, m. vele afb.

Mortier, Pierre, Amst., 1706. IX,293.

Mortier, Pierre, de jonge, Amst., 1740. T. VIII,145; VII,116.

Mösen, Hans, Hamburg, 1616. XVI,230.

Mourik, Bern., Amst., 1734-84, zilveren penning afgeb. XXIV,276*.

Moutarde, Pierre, Valencijn, 1587. T. VIII,273.

Moxon, James, Delft, 1637. T. VIII,266.

Mullem (de Raeff van), Dierck, Rotterdam, in 1583 naar Vianen, in 1586? Rotterdam, (P.A. de Zuttere), Coniugatien in Nederd. ende Fransoys, 1576. XVIII,20*. - (Aerts van Boxstel), Lustighe amoreuze liedekens, z.j. (c. 1596). XIX,348*. - Korte levensbeschr. en bibliographie van zijn uitgaven. XX,17. - Uit Holland gebannen als medeplichtige aan den aanslag van Corn. de Hooghe tegen de veiligheid van den staat, 1583, met documenten. XXIV.101. - Examinatie omtr. het drukken van boeken van David Joris en van H. Niclaes. XXV,65. - A. I,6; VII,194. - Zie Elis. de Jong.

Muller, Ewout Cornelisz., Hoorn, 1589, Amst., 1597. T. V,23; I,257,367.

Muller, Franciscus, Antw., 1692, laatst privilegie 1724. T. III,256*; XX,185.

Muller, Harmen Jansz., boekdr. en figuersnijder, Amst., 1566 tot na 1600. Octrooien 1570. T. VIII,271. - Carmina Scholastica, 1573-1580. I, 50,51,53*,56; VII,248. - Graveert Waghenaer's plan van Enkhuizen, 1577. XX,148*. - Duncanus, Sommighe ghebeden, 1578. XII,127. - - Zuiverlijke boekskens. XV,53,57,58,59, 60. - Merk, 1580. T. VII,6*. - A. VI,275; T. V,27; T. VI,158; I,136,367,368. - Zie ook Aardrijksk. II - Graveurs II.

Müller, Johannes, Amst., 1837. XVI,215; XVII,337.

Muller, Nicolaes, Lier, 1771. XX,192.

Munster. - Bömer, Der münsterische Buchdruck im ersten Viertel des 16. Jahrhunderts, bespr. VIII,315.

Muntendam, Anselmus, Utr., 1730. VI,328.

Muntendam, Pieter, Utr., 1759. XV,269.

Musnier, André, Parijs, 1644. T. IX,37.

Mylius, Arnold, Keulen, 1588. X,98.

Mijnsheere, Jan, Mechelen. T. IV,80. - Zie ook Boekb. III.

Nachtegaal, Otgier Pietersz., priester en drukker, Schiedam. (La Marche, de), Le chevalier délibéré, vóór 1500 en Den camp vander doot, 1503. XII,226; XXI,161*. - XX,334.

Naeranus, Joannes. Zie Neranus.

Neaulme, Etienne, Utrecht, 1740. T. VIII,145.

Neaulme, Jean, 's Gravenhage, 1720. T. VIII,145; XXIII,226,227. - Zie ook Gosse Sr.

Nelson, Thomas, Londen, Trve newe from one of Sir Frances Veres companie... With the bloody persecution... in Spaine (1559). Out of Dutch, 1591. X,257,258*,259*.

Nempaeus, Hieronymus, Leuven, 1649, 1671. III,106,108.

Neranus, Johan, Rotterdam, 1647. X,354; 1668. XIX,321,322.

Neumeister, Johan, diverse woonplaatsen, 1470 en vlg. III,308.

Neurenberg. - Schuilnaam als drukplaats op Nederl. boeken, (1525). A. IV,205.

Neusz, Melchior von, Keulen, 1543. III,376.

Newber, Ulrich, Neurenberg, 1551. T. II,146.

Nicolai, Aegidius, Hoorn, 1593, dezelfde als Corn. Claesz., te Hoorn? XVIII,304; XIX,21.

Nicolai, Arnoldus, zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Nielens, Judocus, Brussel. XX,191.

Nielens, Peeter, Brussel, 1680. XX,191.

Nieuwenhoff, Evert, Amst., 1652. IX,321,326.

Nieuwermuelen, Philippus van, werkz. bij Tavernier, Antw., 1570. XII,167.

Nispen, Peeter van, werkz. bij Tavernier, Antw., 1570. XII,167.

Noël, François, Parijs, 1644. T. IX,38.

Noman en Zoon, Zalt-Bommel, 1830. XIII,189; XX,122.

Noordendorp, J., Amst., 1853. XIII,212.

Noordendorp, P.H., 's Grav., 1848. XVI,215,216.

Noordheem, David, Amst., 1738. Drukt met het adres Voor de Compagnie, Antw. T. I,26; T. III,199.

Noorduyn, Jacobus, Gorinchem, 1822. XVI,215,216.

Noortdijck, Johannes, Utrecht, 1647. VI,321 noot.

Noot, Thomas van der, Brussel, Octrooi 1511. T. VIII,209; Jan van den Dale, De ure van den doot, (c. 1516). XIV,129,130*,131*,134*. - De loose vossen der werelt, 1517. XIV,321*,322*,323*,324*,326*; als vertaler, 331. - Onbek. uitg. der Historie van Turias ende Floreta, 1523. XXIV,323,324*,326*. - XXI,104.

Notebaert, Pieter, Kortrijk, 1e helft 16e eeuw. XVI,178.

Nuyts (Nutius), Martinus, Antw., Octrooi 1545. - Heet ook Nuyts van Mere, Meranus, Vermeer. T. VIII,212. - Cato, Disticha, latijn en spaansch, 1554. XVII,244*. - Zijn wed., zie Bornwaters.

Nutius, Martinus, de jonge, Antw., Octrooi 1587. T. VIII,225.

Nuyts (Nuce), Philips, Antw., Octrooi 1564. T. VIII,220; XII,167.

Nyenhuys, Marburg, Zie J. Hoochstraten. VIII,257.

Nijhoff. - Aanteek. over het geslacht N. XV,230*. - De Arnhemsche boekverkoopers en uitgevers N., bespr. XXII,300.

Nijhoff, Is. An., Arnhem, 1795-1863. XV,230*.

Nijhoff, Jacob, Arnhem, 1723-1792. II,363; XV,230*.

Nijhoff, Martinus, 's Grav., 1826-1894. XV,230*.

Nijhoff, Martinus (firma), 's Gravenhage, 50 j. bestaan. T. I,152; 75 j. bestaan. XVII,58.

Nijhoff, Paulus, Arnhem, 1756-1832. XV,230.

Nijhoff, Paulus, Arnhem, 1821-1867. XV,235.

Nijhoff, Wouter, 's Gravenhage, Jubileumsnr. van Het Boek bij zijn 60en verj. XV,225*,233*. - Uitv. bespr. van zijn Nederl. bibliographie, 1500-1540 en zijn Art typographique. XV,367. m. vele afb.

Oenopola = Tavernier.

Oldenborch, Niclaes van, te Antw. geëxecuteerd c. 1555 wegens het drukken van verboden boeken. X,71. - VII,330.

Onder de Linden, A., Amst., 1760. VII,116.

Onder de Linden, Erven F.G., Amst., 1835. V,359.

Onnekink, B., Leiden, 1788. VI,298 noot. - Zie ook v. Tiffelen.

Oosterwijk, J., Amst., 1721. XVI,212.

Oostzaan, Aart Dirksz., Amst., eind 17e eeuw. VI,264.

Ophaven, Petrus, Brussel. XX,191.

Oporinus, Joannes, Bazel, † 1568. T. II,141.

Orlers, J. Jzn., Leiden, 1620. T. I,49.

Orroir, Beatr. van, zie A. de Keysere.

Os, Godfr. van, Gouda, Leiden, Kopenhagen, (c. 1489-c. 1510). Samenhang tusschen hem en Govaert van Ghemen en den onbek. drukker GD. IX,21; XX,333; XXI,289. - XXIII,153. - Zie ook Graveurs I.

Os, Pieter van, 's Grav., 1756. XXIII,300,301,306.

Os van Breda, Gregorius, Munster, 1507; VIII,315. - Houtsneê van A. Pafraet in zijn druk. VIII,316.

Os van Breda, Jacobus, Deventer, geen filiaal in Munster. VIII,315.

Os van Breda, Pieter, (van, de), Zwolle. David van Bourgondien, Overysselsche landbrief, 1478. XX,11,12*. - Gebruikt houtsn. van G. Leeu en tracht na 1484 diens plaats in te nemen. XXI,155,157. - Drukt een prent Christus, 1495. XIII,61. - Curiositeit in een druk; Statuten ende landrechten van West vriesland. VII,260,261*. - Dyalogus creaturarum, onbek. uitg., c. 1505. XXI,149,151*,153*,159. - Relatie met Greg. Os te Munster. VIII,316. - T. I,93; T. V,31; XII,215. - Uitg. met verk. datum. XI,368,370,371. - Ten onrechte aan hem toegeschr. uitg. XIII,141; XVIII,6.

Os van Breda, Thieman Pietersz., zoon van Pieter, Zwolle, Zutfen. VIII,316; XII,82; XV,211 noot, 212. - Zie ook Tyman.

Otmar, Sitsen, Augsburg, 1520. XIII,140.

Ottens, Joachim, Amst. VI,27.

Oudewater, Hendrik of Heynricus, van, den Hem 1512, vroeger te Amst. XV,10.

Ours, Antonius d', Brussel, 1752. XX,188.

Ouwercx, Christiaen, Luik, 1602. T. II,145,149.

Overbeke, Emanuel Martinusz. van, Leuven, 1760. XX,192.

Overbeke, Joannes Franciscus jr. van, Leuven, 1778. XX,192.

Overd'hage, Pieter Anastasius (P. Anast. Hyperphragmus), zie De Zuttere.

Pacyners(?), Franc. Theod., Diest, 1795. XX,192.

Paddenburg, G.T. van, Utrecht, 1788. VI,298.

Paddenburg, Jurianus van, Utrecht, 1735. XXIV,263.

Paedts, zie Paetz.

Paemel, Leander, Gent. T. VI,269.

Paemel, Isabella Carolina van, Gent. T. VI,269.

Paemel, J.C. van, Gent, 1830. T. V,15,28,32.

Paets, Claes Jacobsz., Amst., 1617. XIII,76. - XV bloedstortingen. XI,282. - Calendarium sillabatim duyts. XV,132,134*; XIX,258*.

Paets, Jacob Pietersz., Amst., XIII,75. - 1609. I,368.

Paets, Jacob Willemsz., Alkmaar, 1587. X,118.

Paets, Jan, Leiden, Carmen scholast., 1599.

VII,255. - Acad. dr., 1602. XXV,241. - Met Jan Bouwensz., 1581. VII,319. - Ned. Plutarchus, 1603. V,161.

Paets, Pieter Jacobsz., Amst., 1588-1651. Ten onrechte als Antwerpsch boekdr. bekend. XIII,76. - Muziekdruk, 1616. XI,184*. - Werken van J. de Harduyn. XIII, 189, 194, 195.

Paeuwaert, Jan, Yperen, 1526. Beboet wegens ketterij. XVI,185.

Paffraet, Het geslacht. XXIV,146.

Paffraet, (Paffroed), Albert, Deventer, 1507-1557, zwager van W. Suzeler, zet de drukkerij van zijn vader Richard voort. T. I, 229; VIII,316. - Prognosticon de antichristo, (1524). XV,110,115. - Proces wegens het drukken van boekjes van David Joris, 1544. A, VI,7,86. - Offic. bescheiden. XX,246,248. - XII,91; XXIV,58.

Paffraet (Paffroed). Richard, Deventer, 1477-1511, koopt in 1480 het burgerrecht T. I,229. - Oudste druk, 1477. T. V,169*. - Zijn typen, 1477-1495. XXIII,154. - Speculum exemplorum, 1481. T. II,278. - Die passie o.h., z.j. X,266. - Boethius, De consolatione, 1489. XII,81,84. - Versch. uitgaven. XII,92,215. - Drukker van inc. voor Engeland bestemd. VIII,311. - Is in 1508 in een vischhandel op Bergen in Noorwegen geïnteresseerd. XX,242. - Ten onrechte aan hem toegeschreven uitgaven. XII,103; XIII,140. - Ook binder? X,74*, 76. - V,225; XXIII,154; XXIV,58.

Paffraet. Richard, zoon van Albert, Deventer, neemt in 1553 de drukkerij met al het materiaal over. Offic. stuk afgedr. T.I,229; XX,248.

Pandelaer, Jacop, Leuven, 1546. T. VIII,214.

Pannartz., A., 1476. X,13, zie ook Sweynheym.

Panneels, Jacobus, Brussel, 1736. XX,189.

Pannes, Conradus, Antw., 1693. Zijn wed. krijgt octrooi in 1708. XX,185.

Pape, Leonardus Josephus de, Brussel, 1733. XX,190.

Pape, Peeter de, Brussel, 1698. XX,190.

Parijs. - Drukkers in 1644. Lijst van 75 namen. T. IX,36. - Drukkerij in het Louvre. III,441. - Zie ook XXIII,262.

Parys, Johannes Engelbert, zoon van Petri Joa., Antw., 1780. XX,186.

Parys, Marcelis, zoon v. wijlen Marcelis, Antw., 1677. XX,185.

Parys, Petrus, Antw., 1759. Neemt drukkerij en winkel over van de erfgen. wed. Jouret. XX,186.

Parijs, Guilliaem van, Antw., Octrooi 1565. T. VIII,220; T. I,189; T. V,14. - XII,39, 167. - Zijn wed., zie Mechtelt van den Wouwere.

Parijs, Sylvester van, Antw., 1570. T. VIII, 272.

Pasquier, Peter, Toulouse, 1497. XXIV,289, 319.

Patxot, Augustin, Barcelona, c. 1830-1836. T. II,67.

Pauli, Joannes, vóór 1651 winkelbewaarder en opzichter in de drukkerij van Joh. Janssonius te Stockholm. XX,225.

Paupier, Pierre, 's Gravenhage, 1740. T. IV,266 noot 2.

Pauwels, Gerard, Brussel, 1769, getr. m. Jacoba Cawe, oudste dochter van Wed. Guilielmi Cawe. XX,189.

Pauwelsz., Joris, uit Delft, Rotterdam, 1615 † 1635. Geneal. gegevens. XV,149.

Pauwelsz., Reynier, Utrecht, 1526. IX,253. - verkoopt een kettersch boek, 1540, acte afgedr. IX,257; XI,200; XXI,337. - Zie ook Boekb. III - Rederijkers.

Pedersen, Christiern, kanunnik te Lund, laat 1529-1531 Deensche boeken bij Willem Vorsterman te Antw. drukken. A. IV,1; VIII,1,3*,4*,5*,6*,7*. - Drukt met Joh. Hoochstraten op zijn eigen drukkerij te Malmö, zie Joh. Hoochstraten.

Peeters, Aert, Mechelen, 1550. T. IV,80.

Peetersen van Middelburg, Hendrick, Antw., 1525. T. V,13,17,18; T. VI,26; I,366; XI, 84,87*,88; XII,167. - Veroordeeld wegens het dr. van kettersche boeken. XVI,175. - Merk. T. V,69*; XI,87*. - Octrooi 1546. T. VIII,212; XXV,29 noot. - Wed., Antw., 1552. T. VII,147.

Peez, J.C., Regensburg, 1763. XII,335.

Pellisari, Henri Albert, Genève, 1738. XXIII,236.

Pellisari, J.A., met P. Gosse Sr. geass., opgevolgd d. H.A. Gosse, zijn zoon, 1738. XXIII,236.

Pepermans, François, Brussel, 1656. T. IX,32.

Pepingen, Cornelis van, Amst., begin 16e eeuw. XIV,232.

Pepingué, Théodore, Parijs, 1644. T. IX,36.

Perfect, Matthijs, Gouda, 1644. V,4,360; XV,20; XVIII,126.

Perrière, Anthoine de la, Parijs, 1644. T. IX,37.

Pers, Dirck Pietersz., Amst. c. 1580-1662. V,232; VII,17; - Ripa, Iconologia, 1644. XVI,114,118*,119*. - Drukt het Stadtrecht van Frederikstad a/d Eider, in 1635. VIII,29. - Vondel, Epithalamium, 1618. afgedr. XIX,232. - In memioriam Sybrandt Hanssen Cardinael. XXII,88.

Persoons, Martinus Gerardus, Antw., 1783. XX,187.

Petersz., Berent, zoon van Peter Warnersen, Kampen, zet diens zaak na 1566 voort.

XV,191; XXIV,165. - Zijn vrouw Famme Peters. XXIV,167.

Petersz., Jan, zoon van Pieter Jansz. Tyebaut, Amst., midden 16e eeuw, versch. drukken van hem genoemd. XI,325,326. - Zie ook Willem Jacobsz.

Petersz., Jan, (Joannes Petreius), Kampen, Twee Geldersche feestdichten van Rhenanus Uzichius, 1538 en 1539. XXII,67, 68*,69*. - Dezelfde als Petrejus te Leeuwarden, 1557-58? XXII,71. - Het Kamper liedboek, c. 1540. XXIII,165,166*, 167*,169*,170*,171*. - Zie ook Onderwijs II.

Petersz., Thieman, zie Os.

Petipas, Jean, Parijs, c. 1640. T. IX,38.

Petit, Jehan, Parijs, c. 1500. XVI,27*; XXI, 10*,21.

Petreius, Joannes, zie Jan Petersz. - Met Petreius die boeckdrucker is wsch. Peter Jansz. te Leiden bedoeld. XXII,71, noot 5.

Petri, Adam, Bazel, 1522. III,349.

Petri, Henr., Bazel, 1542. III,348,349.

Petri, Wilhelm, buiten Keulen, 1599. T. VI,159.

Petrinal, Jean, Parijs, 1644. T. IX,36.

Petyt, Thomas, Londen, 1538. XVI,194*,195.

Phalesius, Peeter, Leuven, 1546. Octrooi. T. VIII,214; XII,167. - Zie ook Muziek III.

Phalesius, Peeter, de jonge, Antw. Octrooi 1586. T. VIII,224.

Phalesius, Robert, Brussel, Octrooi 1586. T. VIII,224.

Phalies (Phalizen), van der, zie Phalesius.

Philadelphia. - Pseudo-drukplaats van boeken van Beccaria, Rousseau, e.a., 1785. XI,63.

Philibert van Cranendonck, request tot de weesmeesters te Mechelen om als voogd boeken te mogen verkoopen, 1614. V.322.

Philippe, Jean? Parijs, 1494-1519, drukt voor W. Houtmart, Leuven, W. Corver, Amst., 1511 e.a. XX,274*,275*,276*.

Philips, Jan, Rotterdam, 1647. X,354.

Philoponos, Johannes, Malborow, 1538, zie Joh. Hoochstraten.

Pieper en Ipenbuur, Amst., 1823. XVI,215.

Pietersz., Ant., 's Grav., zie Courant III.

Pietersz., Dirck, zie Pers.

Pietersz., Doen. grenzen van zijn loopbaan, 1516-1536. Octrooi Amst., 1516. - Verlaat Amst. c. 1534. - Acte van afstand van zijn materiaal aan zijn schoonzoon Willem van Kessel te Mechelen, waar hij in 1536 verbleef. T. IV,216; T. VIII,210. - Contract met Hans Reff, kanunnik te Trondhjem over het drukken van een Bedeboeck van die passie o.h., 1520. I,123; VI,93. - Ook een Missale Nidrosiense. I,127. - Niet door hem maar te Kopenhagen bij Paul Reff, 1519. II,302. - Nieuw Test., 1523, 1524, 1526. IV, 113, 114*, 115*, 116*; VI,106,107. - Oetmoedighe beclaginghe, z.j. T. I,168*. - Stomme Passie, 1521. VI,91,92*. - Passio D.N., 1522. VI, 95*,96*,97*,98*. - Alardus, Ritus edendi Paschalis Agni, 1523. VI,99,100*, 101*, 103*. - Kettersche boeken, 1522, 1525. XVI,173,178. - Het Schip van Sinte Reynuut, 1520. XX,210,220*. - Seven Kercken van Romen, 1526. VI,107. - Serie van de Graven van Holland, d. Jacob Cornelisz., met Franschen tekst, 1518, de tekst geheel gereprod. XXV,51,52*. - Merk. VI,107*; XV,368*. - Zie ook Graveurs I.

Pietersz., Gillis, Rotterdam, koopt in 1604 het huis van Dierck (Daniel) Mullem, heeft reeds in 1599 het adres van M. gevoerd. XIX,148; XX,19.

Pietersz., Hendrick, Ursel, 1614. T. V,115.

Pietersz., Hendrik, zie Lettersnijder.

Pietersz., Jacob, zie Paets.

Pietersz., Jacobus, zie Sassenus.

Pietersz., Jan, zie Waelpot. - Van de Venne.

Pietersz., Otgier, zie Nachtegael.

Piget, Simeon, Parijs, 1644. T. IX,38.

Pion, François, Brussel, 1783. XX,189.

Plantijn, Christoffel, Antwerpen, 1521-1589. De 400ste verjaring zijner geboorte herdacht. IX,309. - Gedenkboek der Plantinfeesten, bespr. X,169. - Uit de briefwisseling, dl. IV, bespr. VI,79. - Zijn Journal des affaires, s. 1563. T. I,11. - De letters zijner drukkerij, 1555-1589, met vele afbeeld. T. II,7; XII,176. - Zijn leveranciers, in 1563 zijn eigen lettergieterij. T. II,9. - Leveranties aan Plantijn tusschen 1563 en 1567. T. V,186. - Civilité. T. V,252. - Zijn letterproef, 1567. facs. uitg. XIV,374. - Oordeel over zijn letters. T. II,224,225. - Zijn lettercorps Glose de Missel. T. VI,22,26*,27*. - Contract met Granjon voor het leveren van stempels voor Grieksche letters, 1565. T. III,203; idem voor civilité-letters, 1566. T. V,253. - Almanakken, T. I,195; T. V,216. - Meurier, Colloques, 1557. XX,109. - Sambucus, Emblemata, 1564, 1566, 1567, 1569, 1576. T. I,3,6*,7*. - Zijn betrekkingen tot Henric Niclaes. A. V,122. - Eerste Hebreeuwsche bijbels in Nederl. XV,99. - Dialogues françois pour les enfans, in Fr. en Dietsch, 1567. De schrijver is Jacques Grevin. De laatste dialoog (over drukkerij) van Plantijn zelf? De tekst daarvan geheel afgedr. met uitv. behandeling van den inhoud. T. V,176. - Brief aan Çaias, secr. van Filips II, 1567 over P. Heyns' ABC, 1568. IX, 135. - Briefwisseling van Clusius met Chr. Pl. en Moretus, 1588, 1593. X,97. - Boek-

binder. T. IV,61 noot. - Institutione de una fanciulla, 1555 in een Plantijnsch bandje? XI,209. - Over het sonnet ‘Le bonheur de ce monde’. IX,289. - Gedichten van en voor hem. IX,129,229. - Merken. T. III,256*; X,130*,131*. - Sabbe, De Plantijnsche werkstede in het fr. vert. XXV,157. - Inventaris van de drukkerij, 1589. T. II,15. - T. V,14,16,35,252; T. IX,4; I,118; VII,321,325,328,360; XII,53,92. - Veiling te Parijs van 145 Plant. uitgaven. T. V,143. - Zie Becanus - Dresseler - Moretus - Porret - Raphelingen - Boekb. III.

Plantijn, Christoffel, Leiden. Coornhert, Recht ghebruick, 1585. VII,324; 1598. T. IX,28; XVII,18*; XVIII,264*; XXII,29.

Plasschen, Bernard van der, Antw., 1754. XX,186.

Plasschen, Petrus Joannes van der, Antw., 1759. XX,186.

Plassen, Cornelis van der, verkoopt kettersche boeken, Antw., 1528. XVI,187.

Plat, Françoise le, veuve Jean I Tompère, Parijs, 1644. T. IX,37.

Plat, Jan Baptiste le, Mechelen, 1744. VI,81.

Plattner, Ludwig, Rotterdam, † 1842. XI,119.

Pleugtiers, Jan, 's Hertogenbosch, 1517. XXI,209. - Zie ook Boekb. III.

Plon, Emanuel H.J., Nyvel, 1775. XX,192.

Poelman, B., Gent, 1640. T. V,20.

Poitevin, Jean, Parijs, 1497. XXIV,309,317, 322.

Pont, Pierre du, Antw., schijnadres van Pierre de Vingle te Genève. XXV,257, 258*,259*.

Poolsum, Jurriaan van, Utrecht, 1661. T. V,28; V,287. - Zijn wed. 1698. T. V,32; VI,145.

Poolsum, Wed. J.J. van, Utrecht, 1778. T. IX,29; XXI,320.

Portugal. - Incunabeldrukkers. VIII,345.

Post jr., C. van der, Utrecht, 1834. V,214; XIII,308.

Potter, Lucas de, Antw., 1676. T. III,257*. - Familierelaties met H. Verdussen. XII,330.

Poullard, Jacques, Parijs, 1644. T. IX,37.

Powell, W., Londen, 1547. XVI,195,196*.

Pral (Prael), J., Keulen, 1532. XXI,215.

Pré, Joh. du, Parijs, 1519. VI,15*,16*.

Pree, Caspar du, Roermond, 1651. A. V,34.

Prelo Caesareo, In. Adres van Rob. de Keysere.

Prenter, Mathias, zoon van Richard Pafraet, geen drukker. XX,241,242,248.

Preux, Jehan del, Parijs, 1561, later te Lausanne, zijn merk. T. IV,206.

Préveray, François, Parijs, 1644. T. IX,37.

Prévost, Nicolas, 's Gravenhage, 1722. XXIII,228.

Proops, Amst., 1728. V,259.

Proops, Joseph, wed. en weezen van, Amst., 1808. V,260.

Prudhomme, Veuve, Parijs, 1644. T. IX,38.

Prüss, Joh., Straatsburg. XX,99; XXV,211*.

Puir, Hendrik Cornelisz. van, Rotterdam, 1665. T. III,203.

Putte, Erve van de, Amst. T. V,21.

Putte, Bernaert van den, Mechelen, 1572-1578. T. IV,80. - Zie Aardrijksk. II.

Putte, Abr. van der, Amst., 1669. III,281.

Putte, Isaac van de, of van der, Amst., 1715-1748. T. 258,370.

Pijl, Kornelis, Batavia, 1659. II,241.

Quentel, Heinr., Keulen, c. 1497. XII,215; XVIII,258.

Quentel, P., Keulen, III,18; IX,164*,165*; XIV,55 noot.

Quentel, Erven Joh., Keulen, 1556. III,349.

Quincque, Adrien, Doornik, 1620. T. VIII,276.

Quint, zie Gouda.

Quintijn, Gillis Jacobs, Haarlem, 1627. IX, 357; 's Gravenhage, 1629. V,296; IX,357.

Raadhuisdrukkerij, Leiden, 1602. T. II,225. - Zie ook Van Hout.

Rache, Nicolas de, Rijssel, 2e helft 17e eeuw. XII,332,343.

Rache, Pierre de, Rijssel, 1612. T. VIII,275.

Rade, Abraham van den, Leeuwarden, 1616. I,145.

Rade, Gielis van den (Aegidius Radaeus), Certificaat van Tavernier, 1570?. XII, 167. - Diverse Refereinen ende liedekens, 1574. IX,297,298*,300*,301*,303*,308. - Deuchdelycke solutien, 1575. X,225,226*, 227. - Nieuwe amoureuse Refereynen, 1576. XIX,346. - Octrooi 1575. T. VIII,223. - T. V,68,266; VII,331; X,120. - Sedert 1585 te Franeker, Alphabetum ebraicum, 1587. XV,100. - XVII,117,122.

Rade (Radaeus), Jan en Pieter van den, Leeuwarden, 1639. XXIV,111,114.

Radink, J., Amst., 1837. XVII,337.

Raedt, Pieter Jansz., moutmaker, compagnon in de drukkerij van Van Zuren, Haarlem, † 1572. XII,314,315.

Raeff, Dierck de, zie Van Mullem.

Rafainus Ungaronus, Cremona, 1494. I,66*.

Rahir, E., Parijs. XIX,273.

Rammaseyn, Pieter, Gouda, zie Vlack.

Rammazeyn, Johannes, 's Gravenhage, 1676. XX,34. - Zie ook Courant III.

Rampelbergh, Johannes van, Brussel, 1712. XX,190.

Raphelingen (Ravelingen), Christophorus van, volgt zijn vader als academiedrukker te Leiden, s. 1597 op. X,102.

Raphelingen (Ravelingen), Frans van, sedert 1585 te Leiden in de drukkerij van zijn schoonvader Plantijn; in 1587 prof. in het Hebreeuwsch en academiedrukker, † 1597. I,202. - Waghenaer, Thresoor, 1592. XX,153. - VII,257; XIV,103. - Opvolgers. IX,274; XV,100; XVII,117,122,307.

Raphelingen (Ravelingen) Frans van, de jonge, geb. 1568, regelt in 1589 de Antwerpsche zaken van zijn vader, later in Leiden tot 1619. T,201. - Elegie op hem van Oliv. Endanus (van den Eynde) werkz. bij zijn grootvader, 1589. I,202. - De muziek. I,204*. - Met Justus R., executeur van J.J. Scaliger, 1609. T. III,209.

Ratdolt, Erhart, Venetië, 1476-1485. T. II,223,224. - Een vervalschte incunabel (Historia Scanderbegi, 1480), d. G. Biemmi, 18e eeuwsch historicus. XXII,295. - Augsburg, 1488. IX,182,183*.

Ratelband, Joannes, Amst., 1696. XII,240.

Ratelband, Wed. J., Amst., 1798. I,370.

Ravelingen, zie Raphelingen.

Ravesteyn, Albert. en Joachim Westval, Maagdenburg, 1483, 88. T. VI,145.

Ravesteyn, Joannes van, drukt de Disputatie van Nic. Witsen, Amst., 1662. XI,114. - Zie ook Courant III.

Ravesteyn, Nicolaes van, zoon van Paulus. - Werk van Menasseh ben Israël met diens merk, 1650. XVI,363*. - T. IX,98; I,236.

Ravesteyn, Paulus Aertsz., Amst. Breeroo, Bruiloftsdichten, 1618. XVI,371. - Verhuist in 1635 naar Leiden voor het drukken van den Staten-Bijbel. T. IX,99. - Kleine verschillen waaraan een 1e druk (1637) en een tweede (1639) zijn te onderkennen. XVII,141. - Böhme, 1635. XXI, 76. - Zijn wed., Amst., 1663. T. III,203; I,25; III,273.

Raymaker, Merten, Leuven, 1546. T. VIII, 214.

Rebuffé, Jacques, Parijs, 1644. T. IX,38.

Reers, Jan W., Utrecht, 1737. VI,328.

Reff, Paul, kanunnik en drukker te Kopenhagen, 1519. I,126; II,302; VI,93.

Regans, Jacobus, Brussel, 1714. XX,191.

Regnaudot, Théophraste, Parijs, 1644. T. IX,38.

Remeus, Georges, Antw., 1655, Venetië 1652, Lyon (vennoot van Boissat) † 1668. XII,352.

Remunde, Van, zie Ruremunde.

Rémy, Jean, Parijs, 1644. T. IX,38.

Rens(sen), Lubbert van, Deventer, 1490-1504, dezelfde als Lubbert Rensinck? XX, 244.

Rensinck, Lubbert (Lubbert prenter), Deventer, Zwolle, 1e helft 16e eeuw. Te Deventer c. 1519 als drukker in dienst van Dirck de Borne, later rondreizend koopman in boeken. Over zijn verblijf te Deventer. XX,243,244. - Listrius, G., Oratiuncula in coetu scholast. Swollensium, c. 1516. XX, 261,262*. - XV,212.

Rescius, Rutgerus, Leuven. III,17 noot; VI, 7,9; XXII,219 noot. - Zie Alardus.

Reyniersz., Pauwels, Utrecht, 1595. IX,265.

Reys, Christoffel, Rijssel, 1611. T. VIII,275.

Rheinmichel, Leonhardus, Lauingen, 1600. XX,89.

Rhode, Franz, Danzig, 1538. T. VII,165.

Rhodes, H., Londen, zie Courant III.

Ribbius, Johannes, Utrecht, eind 17e eeuw. VI,135.

Ribot, Claude, Parijs, 1644. T. IX,38.

Richard, Joh., Antw., Over zijn merk. XVIII, 86; XXII,219 noot.

Richolff, Jürgen, Lübeck, 1537. T. VII,163; XVI,229.

Richter, Jan, Antw., 1545, T. VIII,213.

Richter, W., Frankfort, 1602. T. IX,11.

Riddere, Merten de, Antw., 1545. T. VIII, 213.

Rieuwerts, Jan, (sr. en jr.), Amst., geven onder den naam Henr. Künrath (Koenraad) te Hamburg, Spinoza's Tractatus theol.- politicus, 1670 uit. T. III,68; XIV,196. - T. III,205; VII,18; XIX,362 noot. - Zie ook Cunradus.

Rissche, Mattheus de, Antw., 1574. T. VIII, 223.

Rivière, Guillaume de la, Antw., 1575. T. VIII,224.

Rivius, Gerardus, Antw., 1598. T. VIII,226.

Rivius, Lucas, Bergen, 1610. T. VIII,275.

Robinell, Antoni, Barcelona, 1489. XXIV, 316.

Robijn, Jacobus, Amst., 1700. VI,27; XXI, 44.

Robijns, Jan Pauwel, Antw., 1701. XX,186.

Rodius (de Roy), Salomon, Utrecht, 1592. VII,245,250*.

Roelants, Jan, Antw., Octrooien 1545, 1550. T. VIII,213,216. - Nieuwe tijdingen, 1566. T. I,30. - Caerte vander see, 1566. T. VII, 4*,5*. - Merken. T. III,257*; T. V,67*; T. VII,5*. - T. V,26; T. VII,147.

Roelofs, Adriaen, 's Hertogenbosch, 1518. XXI,210.

Roelofswaert, M., Delft, 1801. XVI,214.

Roemondt Hans van, zie Ruremunde.

Roest, Adriaan, Amst., 1629-1652. XIV,203.

Roger, Jean, Parijs, 1644. T. IX,37.

Roigny, Jean de, Parijs, na 1535. T. IV,208.

Roigny, Michel de, Parijs, 1565-1591. T. IV, 208,214*.

Roman, Gillis, Utrecht, 1643. VI,142.

Rome. - Drukkers van incunabelen. V,198. - De eerste drukkerij in het Palazzo Massini

opgericht in 1467. V,199. - Propaganda-drukkerij, zie Abecedaria.

Römelingh, J., 1813. II,354.

Romunde, zie Ruremonde.

Rood, Theod., Oxford, 1478?-1486. XXIII, 154.

Rooman, Adriaen, Haarlem, 1628. T. IV,266 noot.

Rooman, Gillis, Haarlem, drukt Erasmus Uxor mempsigamos, v. Z. Heyns, 1592. III,417. - voor Laurens Jacobsz. het Tractaet voor alle zeevarende luyden, 1597. XIX, 65, 84. - Merk. T. IV, 203 noot; XXIII, 193*. - T. V, 16, 25; XII, 216; XVII,368.

Roon, Antoni van, Rotterdam, 1647. X,354.

Roos, Gerbrand, Amst., 1788. VI,301,302; VII,30,31,364.

Roose, Paulus, Brugge, 1716.. T. I,23.

Rooye, Gerrit van, Rotterdam, 1758. XXIII, 318.

Roque, Caesarus, Brussel, 1738. XX,191.

Rosmuller, Leonardus, 's Gravenhage, 1785. XVI,214.

Rossingh, H., Groningen, 1670. A. IV,224.

Rostock. - Zie Dietz - Kloosters.

Rotterdam. - Beginselen der boekdrukkunst, (1505). A. I,5. - Resolutie van de magistraat om de Rott. boekv. aan te zeggen, dat zij zich aan de nieuwe keur, tegen de fameuse libellen, hadden te houden, 30 Nov. 1647. X,353.

Roveroi, Joannes Franciscus, Antw., 1737. XX,186.

Rouveroy, J. de, Antw., 1775. T. V,273*.

Roy, Gabriel à, Amst., 1658. XII,114.

Roy, Salomon de, Utrecht, 1611. T. IV,144.

Roycrof, Thomas, Londen, 1665. VII,278.

Roye, Mattheus van, Antw., 1560. Raadselachtig colophon. V,294. - T. VIII,219.

Royen, Jacob van, Amst., geb. 1645, in het gilde 1672. 's Menschen leven van de wieg tot het graf, d. A. Bogaert, 2e en 3e dr. - De leermeester der zeden, 1695. XIX,359, 360*,361*,363*; XXII,289. - Huldegedicht op hem. XIX,372,373 noot. - Zie ook Bos.

Rudbeck, Joh., Västerås, 1621. XVI,238.

Rue, Jan de, Mechelen, 1534. VII,71.

Ruffin, Henri, Parijs, 1644. T. IX,37.

Ruppel, Berth., Eerste drukker te Bazel. Het Missale Speciale aan Gutenberg toegeschr. door hem gedr.? XXI,103.

Ruremund (Remunde), Christoffel van, (Christ. Endoviensis), Antw. N. Test. verboden T. IV,226,227; XVI,181. - Geeft Engelsche boeken uit en wordt in 1526 in Londen gevangen gezet. VIII,256,257. - Merk, 1524. XXI,304*. - Eng.-Fransch-Nederl. boek met tafelmanieren, c. 1530. XIX,9,10*. - XIX,10. - Zijn wed. Lynken geeft tusschen 1542 en 1544 16 Tijdinghen uit. T. I,182.

Ruremund, Janne (Hans) van, Antw. Bijbel (O.T.), 1525. A. V,12; T. IV,226,227. - Octrooi 1548. T. VIII,215. - Idem 1552. T. VIII,218. - Pardoen 1549. T. VIII,215. - VII,326.

Ruremunde (Remunde), Johan van, (Johan Prenter), Keulen, 1538-1543. XIV,186, eenige zijner uitg. aldaar. XIV,188. - Zwolle, 1544-1553, † vóór 1562), archiefstukken; - de Antw. drukker van dien naam dus een andere. XIV,188.

Rusland. - Boekhandel. T. I,66.

Ruijter, De, Amst., 1732, zie Uijtwerf.

Ruyter, Jacobus de, Amst., eind 18e eeuw. VII,31.

Rijckaert, Jan, Gent, 1616. Text van zijn verzoekschrift om aanstelling. T. V,282. - T. VIII,276.

Rijckaerts, Jan, Antw., 1545. T. VIII,213.

Rijckholt prenter, Deventer, zie Richard Paffraet.

Rijmers, Petrus Josephus, Antw., 1767, schoonzoon van A.P. Colpijn. XX,186. - T. V,4 noot, 20,31.

Rijnders, Erve H., Amst., 18e eeuw. XIV, 190.

Saeghman, Gillis Joosten, Amst., 2e helft 17e eeuw. V,320; XX,290.

Saint-André, Pierre de (Petrus Santandreanus), Genève, 1574. Zijn leven, familierelaties en samenwerking met Hier. Commelin. Uitgaven. T. IX,149,150*,153*,154*, 155*,157*,170. - XXIII,191. - Zie ook Commelin.

Salenson, Gheeraert van, Gent, 1555. T. IV, 248. - Zijn wed., Gent, 1576. T. V,22.

Salenson, Jan van, Gent, 1618. Handteekening gereprod. T. V,286.

Salwaada, Thomas Lamberts, Franeker, 1612. I,61,145.

Sammers, Cornelis, Mechelen, 1624. VII,71.

Sampsons, Ferdinande, Gent, 1580. X,118.

Sanchez, A., Grenada, 1732. XVII,248,249*.

Sanden, Egidius van den, Brussel, 1773. XX, 190.

Sanders, Zacharias, Brussel, 1724. XX,189.

Sanger, Jan Baptista de, Brabant, 1597. T. VIII,225.

Sangers, Michael, Leuven, 1708. XX,191.

Sangers, Petrus, Leuven, † 1707. XX,191.

Santandreana, Officina, Genève, zie Saint-André.

Santbergen, H.D., Amst., 1838. XVI,215.

Santen, Derick Wijlicx van, zie Wijlicx.

Sara, Robert, Parijs, 1644. T. IX,37.

Sasse, Herman, Deventer en Antw., 1526. XX,245.

Sassen, Jan van, Leuven, 1563. T. VIII,219.

Sassen, Servaes van, I, Leuven, 1545. T. VIII,211. - Zijn wed. Anna van Amersvoert, 1557. T. VIII,218.

Sassen (Sassenus), Servaes van, II, Leuven, 1562. T. VIII,219,221.

Sassenus, Jacobus Pietersz., Leuven, 1702. XX,191.

Sassenus, Pieter, Leuven, 2e helft 17e eeuw. XII,332.

Sassier, Guillaume, Parijs, 1644. T. IX,37.

Savena, Ludovicus, Brussel, 1752. XX,191.

Savéry, Salomon, Amst., 1635. XXII,83.

Savry, Jacobus, Dordrecht, 1657. T. III, 106*.

Saximontanus, zie Steenbergen.

Schagen, Martin, 1727. XII,107.

Schalckwijck, Daniel van, Emmerik, 1662. T. IV,111.

Schalekamp, Matthijs, Amst., 1772. VI,301 noot.

Schalekamp en van de Grampel, Amst., 1810. XVI,214.

Schavy, François, Brussel, 1761. XX,191.

Scheffer, zie ook Schoeffer.

Scheffer, Anthoni, 's Hertogenbosch, 1622. XIII,197.

Scheffer(s), Jacobus, 's Hertogenbosch, † 1796. T. I,94 noot.

Scheffer, Jan, 's Hertogenbosch, 1572. T. VIII,223. - Octrooi 1612 (niet 1512). XI, 256.

Schenk, P., Amst., zie Aardrijksk. II.

Scheurleer, B., Amst., 1824. XIII,225; XXIII,118.

Scheurleer, H., Nic. zoon, 's Gravenhage, 1732. A. II,106.

Schiedam. - De onbekende drukker van, zie Nachtegael.

Schierbeek, R.J., Groningen, 1813. II,354.

Schilders, Richard, Middelburg, 1591. II, 165; XIV,100. - Engelsche geschriften van Broughton, 1591-1612. XVII,203, 206,207.

Schilling, alias Solidi, Joh., Bazel, 15e eeuw. XXIII,141,143 noot.

Schinckel, Bruyn Harmansz., Delft, 1595. A. V,7. - Lustighe amoureuse Refereynen, 1597. T. V,266; XIX,347. - Plutarchus, Van de rust des ghemoets, 1613. XVIII, 122,123*.

Schinkel, A.D., 's Gravenhage, neemt de drukkerij van Jacob v. Karnebeek over. T. I,84 noot.

Schipper, Jan Jacobsz. (Dommekracht of Dommescracht), ook schipper Jan genoemd, tooneeldichter, drukker en uitgever, Amst., † 1669. XII,133,135. - Nadruk van het Institutum S.J., van 1635, in 1665 en voegt er de Monita secreta van Zahorowski aan toe. XII.136. - ws. een druk der Amst. Elzeviers. XII,137 - VIII,292 noot. - Zijn wed. (Susanna Veselaer, † 1699), XX,132. - Kath. boeken met gefingeerde drukplaats Antw. XII,135.

Schoeffer (Schoiffer), Peter, van Gernsheim, Mainz, 1470. X,13. - Gottschalk, Die Buchkunst Gutenbergs und Schöffers, bespr. VIII,123. - Ruppel, Peter Schöffer aus Gernsheim, bespr. XXIV,160. - T. I, 93.

Schoeffer, later Scheffer, Het geslacht te 's Hertogenbosch, 1541-1796, d. Verreyt, bespr. A. VI,183.

Schoeffer, Wed. Joannes, 's Hertogenbosch, Carmina scholastica, 1566-1571. VII,247, 249*. - Zie ook Scheffer.

Schoesetters, Jacobus Simon, Antw., 1781. XX,187.

Schoevaerts, Claudius, Brussel, 1702. XX, 189.

Schöningh, Ferd., Paderborn, 1876. T. II, 147.

Schönwetter, Jan Baptist en zijn wed., Frankfort, Briefwisseling met de Gebr. Verdussen, Antw., 1669. XII,333,336,338, 340.

Schoonrewoert, Jan Hendricksz. van, schoonzoon van Reyer Pauwels, Utrecht, 16e eeuw. IX,257,265.

Schouten, Anthony, Utrecht, 1694. XX,329*.

Schouten, Salomon, Amst., 1736, gaf Linnaeus, Fundamenta Botanica uit. T. IX, 118*. - Officina Schouteniana, 1754. XXIV,265.

Schreiber, Nicolaus, Keulen, 1588. V,12*.

Schreuder, J., Amst., 1761. VII,116.

Schrijvers, Carolus Balthasar, Antw., 1738. XX,187.

Schumann, V., Leipzig, 1518. T. I,232; II, 255.

Schutte, Daniel, Deventer, 1706. T. V,162 noot.

Schuurman, Abraham, Amst., 1684. VII,18; XIV,198,199.

Schijbels, Guillam, Brussel, 1654. T. IX,32. - Zijn wed., Brussel, 1680. T. VIII,154.

Scoloker, Anthony, Londen, 1548. T. IV, 207,213*.

Scottus, Gualterius, Vlaamsch boekv. te Venetië. XV,373,374 noot.

Scrommen, Geertruydt, Antw., 1545.T. VIII,213.

Search, Daniel (of John), Londen, zie Courant III.

Senden, H. van, Emden, 1712. T. IV,110.

Sersanders, Alexander, Gent, 1619. Met text van zijn verzoekschrift tot aanstelling en reprod. v. handteek. T. V,280.

Sersanders, Familie. T. IX,108.

Serstevens, t', Franciscus, sone Simonis, Brussel, 1736. XX,189.

Serstevens, t', Franciscus, sone van wijlen Egidius (Gillis), Brussel, 1700. XX,191.

Serstevens, t', Gillis, Brussel, 1672. T. IX,33; XVIII,36.

Serstevens, t', Hubertus Franciscus, zoon van Franciscus, Brussel, 1769. XX,189.

Serstevens, t', Josephus, Brussel, 1711, † 1714. XX,198. - T. VII,33.

Serstevens, t', Simon, Brussel, 1705. XX,189.

Sevenhoven, Dymphna van, wed. van Frans Aertzen, Antw., T. VI,274.

Seversz., Jan, c. 1475-1534. Leiden, c. 1502-1524, Antw., c. 1527-1530. - Lotgevallen XIII,1*,3*; versch. spellingen van zijn naam. XIII,3,34; Perkament-drukken. XIII,6,7; Merken, XIII,3*,5*,8*,9*; Zijn illustraties van Lucas van Leyden, 1*,5*, 11*; zijn zg. winkelkasboek. A. IV,65 (niet van hem maar van Pieter Claesz. van Balen). XIII,12; XIV,334. - Drukt kettersche boeken, veroordeeld in 1524, voor het drukken van de Summa der godliker scrifturen. XIII,17,19,21*,22*; XVI,172,173. - Vertrek naar Utrecht, doch ook daar tweemaal verbannen, 1524 en 1525. XIII, 20,33; XVI,174,176,177. - Verblijf en werkzaamheden daarna onzeker. XIII,24, 25,142. - Gevangen in Brussel? XIII,31. - Met Petrus Sylvius aldaar, 1529. XIII, 29, 30*, 32*, 33*. - Verkoopt de resteerende exx. van zijn Divisiekroniek, van 1517 aan Jan van Doesborch, 1530. XIII, 32. - Later weer te Leiden, aldaar overl. 1534. XIII, 34, 35. - Lijst van uitg. nog niet beschreven. XIII, 37; IV,167. - Perkamente leerboekjes. XII,146*,153*; XVII,65,67*,70*; Duytsche Cathoen. XXI,39,40*. - Lijst van derg. boekjes bij hem gedr. XXI,42. - Suster Bertken (1516 en 1518). XIV,209,211*,212*; Kath. van der Seyn, z.j. XIV,210*. - De oudste Holl. wereldkaart van 1514 in zijn Divisiekroniek, 1517. I,291; V,33, met facs. - Calengier, 1527. XIII,25,29*; XVI,184. - XII, 221; XXIV,318. - Zie ook Smersen - Graveurs I.

Seversz., die Croepel (Cruepel van der Schelling), Amst., Des crepels calengier, 1526; S. Annen Crans, Dye corte doornen croon. XI,322*,323*,324*. - Vervolgingen wegens kettersche boeken, 1527. XVI,181, 182,183,186. - Oudste uitg. van de Caerte vander see, (c. 1532). T. VI,251*. - Den kersten Spieghel, c. 1515. XI,90*,91*. - N. uitg. van de oudste Holl. wereldkaart, c. 1535, met facs. I, 291*; II,197; IV,167, 168. - Merk. I,291*; XI,91*,324*. - XIV, 235.

Sevestre, Louis III, Parijs, 1644. T. IX,38.

Sevestre, Pierre II, Parijs, 1644. T. IX,37.

Seyer, Pierre, et Behourt, Rouen, 18e eeuw. XVII,73.

Sickes, Gerrit, Gouda (niet Antw.), 1658. T. III,197.

Sikke, Dircq, Amst., 1692. VI,227.

Sikkeluitgaven. Antw., 1919. X,31.

Silvius, zie Sylvius.

Simon, Max. Joseph Gislain, Brussel, 1788. XX,191.

Simons, Cornelis, Rotterdam, 1546. A. I,7.

Sipkes, Simon, Groningen, 1659. A. IV,221.

Sjoersz., Arent, Stratum, 1646. XV,141.

Sleger, Jan de, 1560. T. VIII,219.

Sleghers, Hendrick, Antw., 1676, zoon van Reynier. XX,186.

Sleghers, Joannes, Antw., 1677, zoon van wijlen Reynier, neemt de zaak van Michiel Cnobbaert over. XX,186 noot 3; T. V,17.

Sleghers, Reynier, Antw., zijn weduwe doet de zaak over aan G. van Gaesbeke (beeck), 1693. XX,186 noot 9.

Slevens, Joannes Baptista, Brussel, 1752. XX,189.

Sloevere, Simon de, Gent, 1617. Met text van zijn verzoekschrift om aanstelling. T. V,282; T. VIII,276.

Smeets, Weert, 1897. VI,32.

Smersen, Jan, Antw. = Jan Seversz. (van Leiden). XIII,34.

Smeth, Frans de, Brussel, 1724. XX,188.

Smeth, Joannes de, Brussel, 1701. XX,188.

Smient, Otto Barentsz., Amst. Van Floris ende Blancefleur, 1642. T. III,127*. - Huyge van Bourdeus, z.j. T. V,24. - Geuse Lietboeck, (1640-45?). XXI,140*. - Zie ook Courant III.

Smit, Joh. Wilhelmus, Amst., 1775. VI,302.

Smit, M., Groningen, 1830. VII,367; XIV, 105.

Smith, William, Amst., 1729. T. VIII,145.

Smits, Geraert Leonardsz., Antw., 1572. T. V,22; T. VIII, 222; XII,165,166,171*.

Smijt, Johan Ingen, Emmerik, 1e helft 16e eeuw. XX,247.

Sneewater, Adam, Amst., 1664. XXII,248.

Snel(l) Johan, Eerste Zweedsche en Deensche drukker, Lübeck, 1480, 1484-1519. Odense, 1482; Stockholm, 1483, 84; 3 boeken beschr., staat in betr. tot Nederland (Gouda), zijn Caorsin-type. VI,311; IX, 21; XXIII,157,160,164*.

Snellaert, Christiaen, Delft. Missale Leodense, c. 1491-94. T. VIII,62,65*; XIX,61. - Gebruikt in Nederl. het eerst de letter van Lettersnider, 1494. IV,285. - T. I,89,94; T. V,16; XI,293 noot.

Snellaert, Esdras Willemsen, Utrecht, 1648. V,103; VI,34.

Snodham, Thomas, Londen, 1612. T. IV,171.

Snoeck-Ducaju en zoon, Gent, 1840. T. IV, 284.

Snouckaert, Marten, Gent, koopt 1545 P. de Keysere's papiermolen, weer verkocht in 1549. T. VIII,131.

Soest, Hendrik van, Antw., 1657. T. I,17; T. IX,121.

Soest, Henricus van, zoon van Joannes Franciscus, Antw., 1759. XX,186.

Soest, Joannes van, Antw., 1694. T. I,277; XX,186.

Soest, Joannes van, Antw., 1736. T. V,29.

Soest, Ioannes Franciscus van, zoon van Joannes, Antw., 1722, laatste privilegie 1737. XX,186.

Soet, H.J., Zaandam, 1648. I,369.

Soetens en Zoon, 's Gravenhage, 1839. XVI, 215.

Solemne, Antonius de, Norwich, 1568. T. V, 122.

Solt, Pauwel van, schoonzoon van Frans Aertzen, Antw., 1540. T. VI,274.

Someren, Hubertus, Antw. Psalterium, 1526. T. V,67,68*.

Someren, Joannes van, Amst., 1678. I,20.

Sonderdanck, Frans Eversz., Delft, Leiden, 16e eeuw. Exempel van een Soudaensdochter, c. 1520. T. III,119*; X,271. - Theotinus, Legende van S. Margriete, (c. 1543). X,268,269*,270*,271*. - Rechtsgedingen tegen hem (Symon Claesz., liedjeszanger), Leiden, 1539/40. XIII,249. - Lijst zijner uitgaven. XIII,251.

Soolmans, Nicolaes, Antw. Meurier, Livre doré, 1578. T. V,5 noot; T. III,258*.

Soter, Johannes, Keulen, 1526. VI,176.; XI, 368; XVII,14.

Soubret, Remy, Parijs, 1644. T. IX,38.

Soyens, Joseph, Antw., 1782. XX,186.

Spaenhoven, Cornelius Martinus, Antw., 1781. XX,186.

Spangenberg, 's Gravenhage, c. 1790. VII, 363.

Spanje. - Incunabeldrukkers. VIII,345. - Spanish 16th cent. XIV,137.

Specht, Herman, Amst., 1645, proces tegen Anna Sweers. XX,34. - Zie Cloppenburgh.

Spierincx, Antoon, Amst., 1624. T. I,178, 179,181.

Spierincx, Susanna, 1604. T. I,179,181.

Spillebout, Louwijs, Amst., 1659. XI,234.

Spin, C.A. en Zoon, Amst., gedenkboek 100 j. bestaan, 1919, bespr. IX,58. - VII, 206; X,167.

Spinniker, Aemilius, Groningen, 1676. XVI, 353.

Spinniker, Melis Atens, Groningen, 1664, wsch. dezelfde als Aemilius. XVI,356.

Spore, Nicolas, Antw., 1580. VII,329.

Sporer, Hans, Bamberg, 1493. XII,7.

Sport, Simon van den, Brugge, 1585. T. VIII 273.

Spruyt, Hendrik, Utrecht, 1767. T. IV,291; VII,235.

Spruyt, Theodor Willebrord, Brussel, 1784. XX,191.

Spijker, J.C., Amst., 1846. VII,367.

Spyridopoeus Jr., Guilielmus, Antw., 1536. Zoon van Willem Corver? VIII,247,249.

Staatman, Frederik, 's Gravenhage, 1765. VII,235.

Stabroeck, Jan, Zie Jan (Hans) de Laet.

Stahl, Tilman Libor, Dusseldorp, 1736. T. IV,108.

Stam, Amst. 1612. XX,162 noot.

Stam, Jan Fredericksz., Amst. Plutarchus, Van de rust des ghemoedts, 1644. XVIII, 124*,126. - V,360; XV,19. - Zie ook Courant III.

Stapleaux, Adolphe Joseph Thomas, Brussel, 1794. XX,189.

Stapmans, Petrus, werkz. bij Tavernier, Antw., 1570. XII,167.

Steekeling, Leendert, Caertesetter te Amst., eind 17e eeuw. VI,264. - Zie Aardrijksk. II.

Steelant, Willem van, Gent, 15e eeuw. T. I, 227.

Steelsius, Frans, Antw., 1562. T. VIII,128.

Steelsius, Gielis, Antw., 1574. T. VIII,128.

Steelsius, Joh., Antw. Crocus Comoedia... Joseph, 1536. VI,286 noot. - Octrooi. 1545. T. VIII,212. - El cavallero determinado, 1553. XII,227. - Merk. XIII,295*, 297. - Zijn huis en familie met afbeeld. van zes gebeeldh. balkzolen. T. VIII,126*. - T. III,201; VII,323; XIV,56. - Wed. en erven, 1568. T. III,259*; T. V,273*; T. VIII,128; XII,171; XXIII,74. - Zie ook Margr. Hillen - Anna v. Ertborne.

Steelsius, Johanna, zie P. Bellerus.

Steelsius, Yda, T. VIII,128. geh. met Nic. van der Veken.

Steenbergen, J., Kampen, 1733. XXIV,148.

Steenbergen (Saximontanus), Simon, Deventer, 1556-1594. Almanak, 1563. XII, 253. - Carmina. VII,248,257*. - VII,263.

Steene, Jan van den, T. V,284; handteekening gereprod. T. V,286*.

Steenhouwer, Johanna, zie Uutwerf.

Stein, Nicolaus, Frankfort, 1602. T. IX,11.

Stephanus, Antonius, Parijs, 1644. T. IX,38.

Stephanus (Estienne), Robertus, Parijs, 1540. T. III,205; 1577. T. IX,28,29; III, 348,349,350; XII,23 noot. - Zie ook XXIII,260.

Stephanus, Thomas, Leuven, 1564. T. VIII, 220.

Sterk, F.P., Breda, 1827. XVI,215.

Sternatzki, Sebastiaen, Rakow, 1631. T. IV, 173.

Stevenaerts, Hendrik, Antw., 1698. XX,186.

Stevensz., Abraham, van Antw., gevest. te Florence, c. 1550. XV,369.

Stichter, Wed. C., Amst., 1713. XI,195.

Stichter, Erven Wed. C., Amst. (niet Antw.), 1772. T. III,200.

Stichter, Jacobus, Amst., 1668. XIX,377.

Stichter, Johannes, Amst. (niet Antw.), 1688. T. III,198,200; IX,116.

Stint, Christoffel, letterzetter, Amst., 1690. VI,227.

Stockum Jr., W.P. van, La librairie, enz. en Hollande. T. IX,110, m. afb. - The first news paper of England printed in Holland. III,410. - Bij zijn 70en verj. 1918. VII,65. - In memoriam, 1927. XVI,342*.

Stoffelsz., Benjamin, prentdrukker, Amst., 1689. VI,227.

Stoop, Nicolaus, Venetië, 1550. XV,372,373, 374 noot.

Stout, Adrianus, Brussel, 1702. XX,191.

Stralen, Hendrik van, Enkhuizen, 1693. XV, 25,31.

Stramrood, W.F., Wijk bij Duurstede, 1849. XVI,216.

Straten, Joos van der, Kortrijk, 1599. T. VIII,275.

Streel, Leonaerdt, Luik, 1645. T. IV,172.

Stroeykens, Henri, Leuven, 1780. XX,191.

Stroobant, Pauwels, Antw., 1597. Drukker van verloren geraakte volksboeken. T. IV, 278. - T. I,67; T. V,18,31,35.

Strijckwant, Aegidius (Gillis), Brussel, 1655. T. IX,32; XX,190 noot 7.

Strijckwant, Wed. Gielis, Brussel, 1709,1720. XX,189.

Strijckwant, Aegidius (Gillis), Brussel, 1722. XX,189.

Strijckwant, Egidius Cornelis, Brussel, 1776. XX,189.

Strijckwant, Guilliam, Leuven, 1710, laatst privilegie 1723. XX,191.

Strijckwant, Nicolaus, Brussel, 1733. XX, 189.

Stürtz, H., Würzburg, 1900. T. IV,116.

Subiaco. - Incunabeldrukkers, V,197.

Sulpke, C.G., Amst., 1847. XVI,215.

Suren, Jan van, zie Van Zuren.

Suringar, G.T.N., Leeuwarden, 1822. V, 273; XIV,345*.

Susato, J. en Thielman, muziekdr., Antw., 1546, zie Muziek III.

Suythof (Sijthof), Jan, Antw., 1657. T. IX, 121.

Suzeler, Wessel, Deventer, 1523. T. I,229.

Swart, J., 's Gravenhage, 1736. XXIII,234.

Swart, Wed. Stevin, Amst., 1686. II,337.

Sweers, Anna, zie Cloppenburgh.

Sweerts, Cornelis, Amst., 1697. I,25,28.

Sweerts, Hercules, Amst., 1675. XXIV,277.

Sweerts, Hieronymus, Amst., 1664. I,25. - T. I,238 noot; I,373.

Sweynheym, Conrad, en Arnold Pannartz., Subiaco en Rome, 1465. V,197.

Swol, Johannes, Utrecht, 1683. VI,321 noot.

Swynghen, Hendrick, Antw., 1590. T. VIII, 225.

Sybes, Gijsbert, Leeuwarden, 1653. T. V,27.

Sylvius (Silvius), Chr., Leiden, 1581. VII, 322,324.

Sylvius, Petrus, Antw., 1529. XIII,29,30*.

Sylvius, Willem, Antw., Civilité-letter, 1560. T. V,241,251*,252*; I,51; VII,324,325, 327; XII,174; XIV,152; XX,30; XXII, 120.

Symes, Parijs. XXIII,254.

Symonsz., Willem, zie Boogaert.

Sijthoff, A.W. A. VI,275.

Taberniel, Artus, Salamanca, 1605-1615; dezelfde als Artus Tavernier te Antw., 1580? XII,171.

Tack, Anthoine, Rijssel, 1594. T. VIII,274.

Talmud Tora. Hebreeuwschedrukkerij daaraan verbonden, 1617. Gedenkschrift bij het 300 j. bestaan van Talmud Tora en Ets Haïm te Amst., 1917, bespr. V,256.

Targa, Pierre, Parijs, 1644. T. IX,38.

Tarlier, H., Brussel, 1824. X,167.

Tartás, David (de Castro), Amst., zie Courant III.

Tavernier, Amatus, zoon van Ameet Tavernier, Antw., 1593. XII,170.

Tavernier, Ameet, 1522-26, drukt in 1558. Octrooi 1560. T. VIII,219. - Zijn leven en bedrijf. XII,163. - Informatie ex officio ghenomen op het drukken... van seker seditieux billet, enz. 1566, (aanklacht tegen hem e.a.). XII,168. - † 1570, zijn wed. en opvolg. XII,170,171*. - zijn monogram op een drukkersmerk van J. Bellerus. XII,175*. - A.T. en de invoering der civilité-letter in Zuid-Nederland. T. V,241,247*,249*,251*. - Ballade van Van Vaernewijck op hem, ‘van wie gheweest hebben te printen die letteren, die Vlaemsche ende Waelsche gheschreven letteren ghelijckende’, afgedr. T. V,288; T. VIII, 88*. - T. II,7; T. IV,249; T. V,19,27,34; XI,210. - Zie ook Berkmans - Honck.

Tavernier, Artus, Antw., zie Taberniel.

Tavernier, Pieter, huwt de wed. van zijn broeder Ameet. XII,172.

Tellier, Henri le, Lier, 1779. XX,192.

Terlinck, E.J., Brugge, 1814. II,366.

Terveen, Utrecht, eind 18e eeuw tot 1873. VI,142,273,353; VII,29,197,363; XVI,216.

Tetroode, F.J. van, Amst. (niet Antw.), 1795. T. III,200.

Teylingen, Corn. van, Haarlem, 1726. T. IV, 266 noot.

Thelu, Pierre, Dowaai, 1618. T. VIII,276.

Themon, P.J., Ath, 1823. T. II,140.

Therhoernen, Arnold, Keulen, 1471, zijn type. XXIII,144,148,149,164*.

Theuilliers = Thieullier.

Theunisz., Harmen, zie Kranepol.

Theunisz., J., Haarlem, 1614. X,116.

Theunisz., Jan, geb. 1569 te Alkmaar. Amst., boekdr. en lettergieter, 1600. Levensbeschr. XVII,115. Dezelfde als de Leidsche dr. van dien naam en doopsgezind pamfletschrijver en eigenaar van een muziekhuis. Studeerde als Joannes Antonii Alkmarianus in 1593 te Leiden en in 1612 vóór Erpenius, docent in het Arabisch aan de Leidsche academie; in 1627 prof. in het Hebreeuwsch aan de Academie van Coster. XVII,116. - Hebreeuwsche geschrifter en vert. van Hugh Broughton ws. van zijn drukkerij. XVII,117,121*,199,201. - Arab. en Lat. Hs. van hem, 1610. XVII, 302. - Verhouding met J. Hondius, XVII, 304. - woonde bij Raphelengius te Leiden, XVII,307. - Geuzenliederen te Leiden gedr. XVII,110,308,309. - Pamfletten over de twisten in doopsgezinden kring, 1625-28. XVII,126, 304. - zijn vonnis 1633, afgedr. XVIII,58; XX,33. - treedt in 1629 weer in het gilde der Amst. boekv. † tusschen 1645 en 1650. XVII,126. - Zie ook Onderwijs II.

Thessing, Jan, Amst. Privilegie van Peter den Groote om Russische boeken voor Konieski te drukken en in Rusland te verkoopen. II,27,132.

Thibault, Joh,, Antw., Octrooi 1518. T. VIII, 211. - Merk. XXI,303*.

Thiebault, Dionys, Leuven, 1546. T. VIII, 214.

Thielens, Anthonies, Antw., 1564. T. VIII, 220.

Thielman van Leeuwarden, 1545. T. VIII, 217.

Thieme, C.A., Arnhem, 1833. VII,28.

Thieme, H.C.A., Zutphen, 1799. V,319; VII,27,28.

Thierry, Denys, Parijs, 1698. T. II,147.

Thierry, J., 's Gravenhage, 1765. VII,235.

Thieullier, Hendrick, Antw., 1692. XX,184, 186.

Thimont (Timon), Jan, Brussel, 1572. T. VIII,223.

Thimont, Jan, de jonge, Brussel, 1587. T. V, 30; T. VIII,225.

Thol, Otto en Pieter van, 's Gravenhage, 1724. XIII,202; XXIII,298.

Tholl, zie Jan Cornelisz.

Thijs. J., Antw. T. V,18.

Tiboel, Amst., 1768. I,207. - Zie ook Yntema.

Tiele, Johannes, Rotterdam, XXIII,302.

Tielenburg, Gerrit, Amst., 1749. T. III,199.

Tielens, Antoon, Scalcus, Oratio lugubris, de seditione Antiochena, etc. gedr. bij Gielis Vanden Rade. Antw., 1573. T. V,68*,69*, 264,265; XIX,346.

Tiffelen, J. van, en B. Onnekink, Leiden, 1779. XVI,213.

Tilianus, Hadrianus, Antw., 1525. VIII,2. - Zie ook Joh. Hoochstraten.

Tjallings, Kerst, Leeuwarden, 1681. XXIV, 112.

Tjeenk Willink, W.E.J., Zwolle, 1844. XVI, 216.

Tolk, Aris, Haarlem, 1771. XIII,212.

Tollenaere, Antheunis, Brugge, 1545. T. V, 130.

Tompère, Jean I, Parijs, 1640. T. IX,37.

Tonder, Maurice de, Limburg (Vlaanderen), 1787. XX,192.

Tongeren, Korn. van, Amst., 1761. VII,146.

Tongeren, Peeter van, Antw., 1593. T. VIII, 225.

Tongerlo, Kornelis en Wed. van, Amst., 1762. VII,146; XVI,213.

Tophuizen, J.C., Leeuwarden, 1780. VII,29.

Torrentinus, Laurentius (Laurens Leenaertsz. van der Beke), boekdrukker en uitgever van den hertog van Toscane, 1547-1563. Leven en bedrijf, lijst z. uitgaven. XV,273,274*,279*,281*,283*. - Drukt verboden boeken. XV,285,369. - III,348.

Torrentinus, Leonardus, oudste zoon van Laur. Torrentinus. XV,287,379,380.

Tory, Geoffroy, Parijs. XIII,284*,285.

Tournay, Jaspar, Enkhuizen, 1603. XX,156.

Tournay, Jasper, Gouda. Coornhert en Boomgaert, 1582. XI,186,188; XV,15,20, 23.

Tournay, Pasquier de, Leuven, 1548. T. VIII,216.

Tournes, Jan de, Lyon, 1557. T. II,146; T. V,248.

Tremel, E., Emden, 1700. T. II,143; T. IV, 110.

Trognesius, Caesar Joachim, Antw., 1636. T. I,181.

Trognesius, Emanuel Philippus, Antw., 1564. T. VIII,219.

Trognesius, Joachim, zoon van Eman., Antw., 1586. T. I,185; T. IV,229; T. V,15, 27; T. VIII,224.

Trotteur, Joseph le, Brussel, 1721. XX,189.

Troyel, Abr., 's-Gravenhage, 1688. T. III, 208; XII,303,304*,305*.

Troyen, Jasper, Dordrecht, 1592. X,119; XIII,165; XVII,266; XXIV,244.

Troyen(s), Jaspar, Antw., 1580. T. IV,82; X, 115.

Tserstevens, zie t' Serstevens.

Tulliers, Theilliers, zie Thieullier.

Turnhout, Jan van, 's Hertogenbosch, 1570. IX,33; XII,166; XXI,209.

Tuthill (Tuttel), Hendrik, Engelsch boekverk. en bijbeldr. te Rotterdam, zijn inventaris, 1647. X,81,354. - Zie ook Susanna Bartels.

Tutot, Joannes Jacobus, Brussel, 1773. XX, 189.

Tycho Brahe, zie Brahe.

Tyebaut, Pieter Jansz., Amst., 1517. XIII, 50,321; XIV,233.

Tyl, M. en zoon, en J. de Vri, Zwolle, 1813. II,364.

Tyman, myns gnadigen Heeren prenter, Zutphen, 1534. Is het Thieman Petersz. Os van Breda? XV,211 noot, 212.

Tzwyvel, Dietrich, Münster, begin 16e eeuw. VIII,317.

Unckel, Carl, Frankfort, 1619. T. II,143.

Urban, Henri Joseph, Limburg (Vlaanderen), 1781. XX,186 noot 5, 192.

Urban, Ludovicus Joseph, Antw., 1774. XX, 186.

Uri ha-Levi, Amst., 1691. V,259.

Ursel, Ant. Franc. van, Duinkerken, 18e eeuw. T. V,121.

Usselincx, Henry, Dowaai, 1620. T. VIII, 276.

Usselincx, Jan, Brussel, 1698. XX,191.

Utrecht. - Evers, Gegevens betr. Staten-, Stads-, en Academiedrukkers, bespr. XXIV,118. - Utr. de eerste drukplaats? A. V,169; T. VIII,24. - Geen drukkerijen te Utr. tusschen 1481 en 1514. XIII,58. - Instructie aan de Academiedrukkers te Utr. (kostenberekening voor dissertaties). VI,142. - Zie ook XXII,295.

Uytwerf, Hermanus, Amst., 1740. T. VIII, 145. - Zijn wed. Johanna Steenhouwer, drijft zaken met Pierre Gosse sr. XXIII, 225.

Uijtwerf, H., en de Ruijter, Amst., 1732. A. II,106.

Vaerdebeke, Pauwels van, Brugge, 1521. T. V,130.

Vaillant, Isaac, 's Gravenhage, 1715. XXIII, 228.

Vaillant, Paul, Londen, 1715. XXIII,228.

Valck, G., c. 1700. T. IV,233; VI,27.

Valkenier, Aegidius, Kampen, 1733. XXIV, 148.

Valle, Heynricus de, Brugge, 1503, trouwt de wed. van A. de Keysere. XXV,102.

Vandercruyce, zie Cruyce.

Vanderhaeghen, D.J., Mechelen, 1835. T. IV,283.

Vascosan, Michel de, Parijs, na 1535. T. IV, 208.

Vasquez, Juan, Toledo, 15e eeuw. VIII,347.

Veer, Ellert de, Amst., Notaris, historicus, pamfletschrijver, geb. c. 1540, s. 1594 ook boekdr. (van zijn groote Kroniek). T. VI, 160.

Veer, Pieter van der, Rotterdam, 1708. XVI, 288.

Veermans, Dordrecht, 1645. XX,34.

Veken, Nicolaus van der, geh. met Yda Steels. T. VIII,128.

Velde, Franciscus van de, Leuven, 1710, laatste privilegie 1718. XX,192.

Velde, Jacobus van de, Amst., eind 17e eeuw VI,265.

Velde, Jacobus van de, Brussel, 1677. T. I, 276; T. VIII,154; T. IX,33.

Velde, Jacobus van de, Brussel, 1712, 1723. T. I,240; XX,190.

Velde, Olivier van de, Zierikzee, 1831. XIII, 305.

Velde, Petrus van de, Brussel, 1676. Werkt samen met zijn broeder Jacobus. XX,190.

Veldenaer (Veldener), Jan, Leuven, 1473-77, Utrecht, 1478-81, Kuilenburg, 1483-84, Leuven, 1484-85. - zijn leven. XXII, 295. - T. I,90,95; T. IV,172; III,320; VII, 320; XXIII,50,142,146,150,162. - Zie ook Boekb. III.

Velpen, Reynier, Leuven, 1543. T. V,22; T. VIII,217.

Velpius, (van Velpen), Drukkersgeslacht te Brussel, 16e en 17e eeuw. XII,344.

Velpius, Huybert Antoon, Brussel, 1660. T. VIII,151.

Velpius, Rutgerus, Brussel, 1564. T. VIII, 220.

Velpius, Rutgerus, Brussel, 1596. T. IV,179.

Velsen, Jacob van, Amst., 1671. VI,36.

Venetië. - Ned. boekdr. en boekverk. XV, 273,369.

Venne, Jan Pietersz. van de, Middelburg, 1625. T. IV,266 noot.

Vérard, Antoine, Parijs. T. II,225.

Verbeek, Philip, Amst., 1718. XIV,208.

Verbeyst, Joannes Baptiste, Brussel, 1795. XX,190.

Verbraken, Heylwich, Antw., 1545. T. VIII, 213.

Verdussen, Geslacht van drukkers en boekverk. te Antw., 2e helft 16e eeuw-1e helft 19e eeuw. Genealogie. XII,328; XX,186.

Verdussen, Cornelis, sone Hieron. d'oude, Antw., 1693. XX,187.

Verdussen, Cornelius Franciscus, sone Cornelius, Antw., 1750. T. V,274*. - XX,187.

Verdussen, Guilliam, Antw., geb. 1592. XII, 329 noot; T. V,25. - Zie ook Courant III.

Verdussen, Henricus, sone Hieronymi. Antw., 1692. In 1694 octrooi om beneffens Cornelius Verd. synen broeder en Joa. Bapt.

Verd. synen neve te saemen te moeghen herdrucken sekere boecken. XX,186.

Verdussen, Hieronymus I, Antw., geb. c. 1553. Leven. XII,328.-1601. T. I,186. - T. IV,278; T. V,3 noot, 16,17,19,20,23,27,28, 32,265; T. VIII,225; II,52; XIII,184,189 noot, 198.

Verdussen, Hieronymus II, Antw., geb. 1583, † 1653. Leven. XII,329. - T. I,186; T. V,216.

Verdussen, Hieronymus III, Antw., geb. 1620, † 1687. Werkt samen met zijn broeder Joannes Baptista. Leven, briefwisseling. XII,328; XIII,147. - X,290,337.

Verdussen, Hieronymus IV. Antw., geb. 1625. XII,32.

Verdussen, Hieronymus jr., Antw., 1684. XX,186.

Verdussen, Hieronymus, sone Hieronymi, Antw., 1717, XX,187,1721. T. V,16.

Verdussen, Hieronymus, sone Hieronymi, Antw., 1761, laatst privilegie 1772. XX, 187.

Verdussen, Joannes, Antw., 1765. T. V,26, 29,34.

Verdussen, Joannes Baptista, Antw., geb. 1625. † 1689. Handschriften. T. I 195. - Merk. T. I,200. - Werkt samen met zijn broeder Hieron. III. Leven en briefwisseling. X,290-337; XII,328; XIII,147.

Verdussen, Joannes Baptista, sone Io. Bapt. Antw., 1693. XX,187.

Verdussen, Joannes Baptista, sone Io. Bapt. 1698-1773. Octrooi 1760. XX,187. - Merk, 1750. T. V,72*. - Over zijn bibliotheek. T. I,198. - Zijn ex-libris. T. I,200. - Fondsveiling, 1776. T. I,200.

Verdussen, Joannes Hieronymus, sone Martini, Antw., 1761. XX,187.

Verdussen, Joannes Paulus, broeder v. Cornelius, Antw., 1766. XX,187.

Verdussen, Martinus, Antw., 1720. XX,187; T. V,27.

Verelst, Christoffel, Middelburg, 1674. T. IV, 266 noot.

Verhaech, Jan, Leiden, 1554. I,366.

Verepaeus, Simon, zie Jan Bellerus?

Verhaghen, Peeter, Dordrecht, 1587. XIII, 165; XVI,340.

Verhasselt, Merten, Leuven, 1546. T. VIII, 214.

Verheyde, J. en N., Amst., 1724. XIII, 190.

Verhoeven, Abraham, Antw., geb. 1575 (niet 1580). Leven en werk. T. I,33,51*, 178,180,193. - Van den Branden, Abr. Verhoeven, bespr. T. I,178. - Verhoeveniana. T. III,77,81. - Leermeester van Cornelis Michielsen. T. IX,121. - XI,234. - Zie ook Almanakken - Courant III.

Verhoeven, Adriaen Gaspar, Lier, 1763. XX, 192.

Verhoeven, Izaak, zoon en opvolger van Abr., Antw., 1637. T. I,181. - Zijn wed. Cath. Hamers drukt sedert 1637 onder eigen naam. T. I,182.

Verhulst, Aegidius (Gillis), sone Martini, Antw., 1676. XX,187; T. V,13.

Verhulst, Godtgaf, Antw., 1634, 35. T. I, 186; T. V,216.

Verhulst, Godtgaf jr., Antw., 1663. T. I,235; T. V,18,27,29,34,35.

Verhulst, Jan Baptista Jacobsz., Antw., 1684. XX,187.

Verhulst, Maeyken, Wed. P. Coecke.

Verhulst, Martinus, Antw., 1661. T. V,13,15, 16,20.

Vermey, Christianus, Leiden (niet Antw.), 1709. T. III,196.

Verschout, Andries, Leiden, 1579. VII,320, 370,371.

Verschueren, Corn., Antw., 1651. T. V,30.

Verschueren, Martinus, † 1652? Antw. T. V, 274*.

Versterre, Samuel, Vlissingen, 1631. XX,57.

Vervliet, Daniel, Antw., 1564. T. VIII,220, 221.

Verwilt, Michael, Antw., 1696. XX,187.

Verwithagen, Jan, Antw., 1548. T. I,195; T. III,201; T. VIII,216; XII,166.

Veselaer, Susanna, zie Jan Jacobsz. Schipper.

Veseler, Joris (George), Amst., 1620. II,69. - Zie ook Courant III.

Vier, Veuve le, 's Gravenhage, 1740. T. IV, 266 noot.

Vigne, Nicolas de la, Parijs, 1644. T. IX,36.

Vignon, Ernst, 1587. IV,266.

Villacusa, Jacobus, Sevilla, 1498, bestaat niet, verward met Jac. à Villascusa, Spaansch humanist. VIII,349.

Vincent, broeder van het Cistercienserklooster van Poblet, boekverk. en boekendief, te Barcelona, in 1836 ter dood veroordeeld T. II,67.

Vinck, Franciscus Ignatius, Antw., 1768. T. V,23,26,27,32; XX,187.

Vinck, Joseph Norbert, Antw., 1787. XX,187.

Vinckel, Jacob, Amst., 1662. T. VII,181; XIX,321.

Vinckenbrinck, Dirck, Amst., 1658. XII,114.

Vingaard, Hans, Kopenhagen, 1545. T. VII, 166.

Vingle, Pierre de, eerst drukker te Lyon, daarna te Genève en Neuchâtel, 1533, geeft onder schijnadressen verschillende werken uit. XXV,257,258*,259*,261.

Vink, A., Amst., 1823. XVI,215.

Vinne, Theod. Low de, New York, † 1914. III,271.

Vinne, L. van der, Amst., 1834. XVI,215.

Viret, Abraham, Rouaan, 1726. T. II,147.

Vis, Ary, Rotterdam, 1777. XIII,213,214*.

Vis, Dirk, Rotterdam, 1775. XXIII,303.

Vis jr., Dirk, Rotterdam, 1763. VII,233.

Visch, J., Utrecht, 1788. VI,298.

Visch, M., Utrecht, 1734. A. II,107.

Visjaager, Hendrik. VI,27.

Visscher, Claes Jansz., Amst. 1622. VII,334.

Visscher, Nicolaus, Amst., 1696. XII,240, 241; T. IV,233.

Vissenaken, Willem van, Antw. T. VII,147.

Vita, De, Amst., 1843. V,260.

Vitré, Antoine, Parijs, 1644. T. IX,37.

Vivarius, Nic. (niet Vivatius), Antw., zie v.d. Wouwer.

Vivié, Joannes de, Leiden, 1682. T. III,209; XI,286.

Vivien, Wed. Balthasar, Antw., 2e helft 17e eeuw. XII,333,337.

Vlaanderen. - Toenemende werkzaamheid van uitgevers in 1917. VI,191,192.

Vlack, Adriaen, en Ezechiel de Decker, wiskundigen en uitgevers. Archiefstukken (1625-27) te Gouda omtr. hun samenwerking aan de Nederl. bewerking van Briggs' Logarithmentafel, 1624. Eerste deel verschijnt 1626. Eerste deel vande Nieuwe telkonst. - Tweede deel ofte Tafel inhoud. ... de logarithmi voor 1 tot 100000 toe. 1627. - Ook een kleine tafel. - De drukker der Tafels is Pieter Rammaseijn, te Gouda. XXV,311.

Vlaenderen, Joannes, Brussel, 1705. XX,190

Vlam, Barth., Amst., † 1797. VI,301.

Vleminckx, Antonius Hendriksz., Brussel, 1781. XX,190.

Vleminckx, Henricus, zoon v. Antonius, Brussel, 1749. XX,190.

Vleminckx, Petrus, Brussel, 1795. XX,190.

Vleugaert, Ernest, Brussel, 1715. XX,191.

Vleugaert, Jan, Brussel, 1723. XX,190. - Zijn wed. deed het boekfonds over aan J.J.G. Marcour. XX,185 noot 9.

Vleugaert, Peeter Philipsz., Brussel, 1673. XX,190; T. IX,33.

Vleugaert, Philips, Brussel, 1654. T. IX,32.

Vlieger, Wed. K. de, Hamburg, 1712. T. IV, 110.

Vogias, Pieter, VI.27.

Volden, Anthonis van, Antw., 1572. T. V,21.

Vollenhoe, Johannes de, Zwolle. David van Bourgondië, Overijsselsche Landbrief, 1478. (d. Peter Os van Breda). XX,12*.

Vorstere, Françoise de, Antw. 1546. T. VIII, 213.

Vorsterman, Willem, Antw., begin 16e eeuw. Houtsneden die in 1506 aan Hugo Jansz. van Woerden toebehoorden, gebruikt. XII,204. - Maniere om te rekenen metten penningen (c. 1510). XVIII,195,202*. - Octrooi 1513. T. VIII,210. - De houtsneden van zijn Mariken van Nieumeghen (c. 1518) en het Eng. volksboek (Antw., Jan van Doesburch, 1518/19). vergeleken. XVIII,176,179*,180*,183*. - Suster Bertken, (1520). XIX,289,294*,295*,298*. - Fransche uitg. van S. Virdung, Musica getutscht (Livre plaisant et tres utile pour apprendre a faire... toutes tabulatures hors le discant... 1529. XXII,267,268*, 269*,270*,271*,272*,273*; XXIII,65. - Deensche boeken, 1529-31. A. IV,1; VIII,1,3*,4*,5*,6*,7*. - T. I,232; T. III, 259*,260*; T. IV,248; T. V,20,21,29,32, 33,70*,71*; I,330*,333*,365,366; XI,88. - Met verkeerde datums beschr. uitg. XI, 251,370; XII,105. - Niet door hem gedr. XIII,322. - Zie ook Cl. van Balen.

Vos, Adreas de, Brussel, 1736. XX,188.

Vos, Andries de, Brussel, 1702. XX,190.

Vos, Carolus de, Brussel, 1721. T. VIII,155; XX,188.

Vos, Christophorus Hyacinth de, Brussel, 1782. XX,185.

Vos, Jan de, Brussel, 1655. T. IX,32.

Vos, Jan Baptist de, Brussel, 1733. XX,190.

Vos, Romboud de, Brussel, 1567. T. V,257.

Vos en Comp., J. de, Dordrecht, 1799. V, 238,319.

Voskamp, Antw., 1869. T. IV,111.

Voskul, Ernestus, Utrecht, 1700. VI,321 noot.

Vosmaer, Johannes (João Busmar, Bosmar, Vosmer), Lissabon, 1656. Boekenlijst van zijn winkel. IV,398.

Voynich, W., Londen. T. IV,291.

Vri, de, Zwolle, zie Tyl.

Vrients, Jan Bapt., Antw., zie Aadrijksk. II.

Vries, Simon de, Utrecht, 1650. A. I,172.

Vrij, G. en W., Gouda, 1767. VII,235.

Vyt, Camille, Gent. Veiling. T. V,144. - Necrologie. II,379.

Waal, Isaac de, Leiden, 1655. XIV,208.

Waelpot, Jan Pietersz., Delft, 1635. XV,150; XVIII,14,15.

Waesbergen, Isaac van, Rotterdam, 1635. X,354; XV,150.

Waesberghe, Eliz. van, zie W. Goeree.

Waesberghe, Jan van, geb. c. 1528, Antw., 1554. Octrooi 1555. T. VIII,218,221. - naar Rotterdam, in 1559, † 1590. T. V, 15. - 1559. T. V,16,18,21,22,26; V,229, 231; VII,13,14*,328; XVIII,13,18.

Waesberghe, Jan van, geb. 1556. Antw. Octrooi 1578. T. VIII,224. - ook naar Rotterdam. Elenchus legum et lectionum scholae Brielanae, 1597. VII,131*. - T. V, 4 noot, 15, 18, 22; VII, 232; XI, 95;

XVIII14. - Olivier van Noort, Extract, 1601. XIX,148,149*,150,151*.

Waesberghe, Jan van, Utrecht, 1641-1660, daarna Amst. Geneal. gegevens en levensbeschr. V,281. - VI,143,321 noot.

Waesberghe, Jan en Gillis van, Amst., 1687. XXII,199.

Waesberghe, De Janssoons van, Amst., 1724. T. IX,29 noot.

Waesberghe, Johannes van, zie Janssonius.

Waesberghe, Pieter van, Rotterdam, 1620. I,198; 1647. X,354; XV,150; A. I,172.

Wagens, Bastiaen, Rotterdam, 1647. X,354.

Wagens, Matthijs, Rotterdam, 1647. X,354.

Wahlen, Brussel, 1828. X,167.

Walles, Doeye Jansz., Steenwijk, 1620. IV, 230.

Walpot, Adr., Dordrecht, 1765. T. V,32.

Walpot, H., Dordrecht, 1728-1759. T. V,3 noot; XVI,204.

Walschaert, Jan, Amst., 1615. Over zijn merk. T. IV,264 noot, 266 noot. - I,368.

Walwein, Th., Cassel, 1744. T. II,141.

Wam, Jan, Leuven, 1546. T. VIII,214.

Ward, John, zie John Day.

Wardavoir, Noël, Dowaai, 1609. T. VIII,275

Warnersen, Peter, Kampen, zijn leven, familie en uitgaven. XXIV,147,151*,161*, 169*. - Houtsneden gedrukt, wellicht ook gesneden. XXIV,157. - Proces wegens het drukken van een verboden pamflet. XXIV,162. - Uit K. gebannen, 5 Dec. 1566. XXIV,165. - Overl. 1580. XXIV, 168. - I,366; XV,191; XXI,347. - Zie ook Petersz.

Water, Johan van de, Utrecht, 2e helft 17e eeuw. VI,135.

Water, Willem van de, zoon van Johan, Utrecht, 1699. VI,142.

Waynne, Louis de, Brussel, 1708, laatste privilegie 1722. XX,188.

Webb, William, Oxford. T. VIII,119.

Wechel, Andres Erben. Frankfort, 1590. XXIII,175,176.

Wechel, Johann, Frankfort. XXIV,333.

Weege, David, Amst., 1759. XVI,212,213.

Weelingh, Albert Albertsz., kunstdr., Amst., 1688. VI, 227.

Wees, Ed. van, Breda, 1894. VII,366.

Weins, Jan, Duinkerken, 1684. T. V,31,121.

Welhem, Gerrit, Alkmaar, 1695-1717. I,370; XII,159.

Wellens, Jeronimus, Leuven, 1559. T. VIII, 219.

Wellens, Johannes, Franeker, 1668. VI,321 noot.

Wendel en Zoon, J., Amst., c. 1795. XXIV, 327.

Wenssler, Bazel, 1486. XXIII,151,152.

Wentheim, C., Emden, 1801. T. IV,110.

Weppelman, Johannes, Amst., 1783. VI, 299; XXIII,307.

Werner, J.H., Upsala, 1681. XXII,18.

Werrecoren, Pieter, St. Maartensdijk, Zeeland, 1478. T. V,31; V,357; XXIV,17.

Wesbusch, Passchier van, Haarlem, 1610. V,320.

Wesembeeck, A. van, Middelburg. Familierelatie met H. Verdussen te Antw. XII,330.

Wessel, Johan, Bremen, 1616. XVI,230*, 233*.

Westval, Joachim, Maagdenburg, zie A. Ravesteyn.

Wetstein, Jacob, Amst., 1729. T. VIII,145.

Wetstein, Rudolph, Amst., 1729. T. VIII, 145.

Weyer, P.W. van de, Utrecht, zie J.D. Doorman.

Whits, Edmund, 1638. T. VIII,266.

Wierda, J.W., Leiden, 1887. XIII,307.

Wieringen, Nic. van, Harderwijk, 1637. T. IX,100.

Willebroorts, Jacob, zie Van Heyloo.

Willem van Mechelen (William de Machlinia), met J. Lettou, Londen, 1480. XVIII, 204; XXIII,135.

Willems, Andries, Brussel, 1670. T. IX,36.

Willems, Johan, Kampen, 1566. XV,192; XXIV,161.

Willems, Willem, Leuven, 1546. T. VIII,215.

Willemse, Isaac, Hoorn, 1638. I,368.

Willemsen, Esdras, zie Snellaert.

Willemsen, Peeter Franchois, Antw., 1689. XX,187.

Willemsens, Jan Peeter, Antw., 1725. XX, 187.

Willemsens, Joannes Petrus, sone Petri, Antw., 1766. XX,187.

Willemsens, Wed. Joris, Antw., 1683. T. V, 14,29.

Willemsz., Isaac, Hoorn, 1646. XX,195.

Willemsz., Jacob, zie Paets.

Willemsz., Joost, zie Duyt.

William de Machlinia, zie Willem van Mechelen.

Wilt, Corn., compagnon van Gerrit Bos. Amst., 1750. XXII,290.

Winde, Louys van, Dowaai, 1566. T. VIII,79.

Winghe, Jan van, Leuven, 1552. T. VIII,217.

Winters, C. de, van Homborch, Keulen, 15e eeuw. XI,291.

Wishof, Georgius Jacobus, Leiden, 1740. XXIII,247.

Withagius, Antw., midden 16e eeuw. XII, 154; XVII,162.

Witvogel, G.F., Muziekuitgaven, Amst. 1730-1742. - Twee fondscatalogi, z.j. en 1746. - De lijst zijner uitgaven afgedr. XXV,53.

Witz, Josué, kath. dr. te Arnhem, eerst te

Grave, geeft een aantal nadr. van Duitsche Katholieke werken uit. VII,192.

Woerden, Hugo Jansz. van, Leiden, 1494-1506; Amst., 1506-10; Delft, 1517, 's Gravenhage, 1518 en vv. Ook houtsnijder en -drukker te Marienwater? XII,198, 201,203. - Versch. uitg. genoemd. XII,204, 205. - Ook stempelsnijder en boekbinder? Niet waarschijnlijk. X,161. - Houtsneden. XIII,48. - Leiden (Dat liden ende die. passie o.h.), 4 Nov. 1497. T. VI,221. - Indulgentiae plenariae S. Mariae in Portiuncula Eccl. Haerlem. concessae (1505). XV, 289,306*. - Amst. Wandelinghe der kersten menschen 1506 (foutief Getydenboek genoemd). T. I,97; T. II,171,173,175*; 2 versch. drukken. T. II,176*,177; XIV,232. - Statuten ende lantrechten van Westvrieslant, c. 1508? XX,178*,180*. - Zie ook Graveurs I - Lied bij Muziek IV.

Woerden, Johannes à, Leiden, 1627. VI,321.

Woerdt, Marg. van der, zie Joost Elzevier.

Wolf, George, Parijs, drukt met Jean Philippe, 1494. XX,275.

Wolffschaten, Geeraerdt van, Antw., 1623. XIII,198.

Wolfgang (Wolfganck), Abr., Amst., 1675. T. VIII,145; XII,70.

Wolschaeten, Balthasar van, Antw., 1693. XX,186.

Wolschaeten, Geerardt van, drucker, boeckvercooper ende poete tot Antw., drukte reeds vóór 1674. XX,186 noot 10; T. I, 237,275.

Woons, Cornelis Jansz., Antw., 1621-1673. Familierelaties met Verdussen. XII,330. - T. I,274,275; X,292; XIII,77.

Woons, Jacob Cornelisz., Antw., 1673. T. III,193,194; T. IV,157; XX,187. - Zijn wed., Antw., 1711. XX,187; T. V,14.

Woons, Guillelmus, Antw., 1756. XX,187.

Woortman jr., H., Emden, 1818. T. IV,110.

Worde, Wynkyn de. - Plomer, W. de W. and his contemporaries, bespr. XV,122. - Gebruikt typen en houtsnede van Gov. v. Ghemen. VIII,308. - XXI,287,289*.

Wortman, J., Amst., eind 18e eeuw. VII,31.

Wouters, Hendrick, Antw., 1571. T. V,34; T. VIII,223; XXIII,73,75; zijn betr. tot Hier. Verdussen I. XII,328.

Woutiers, Steven (Stephanus Gualtheri), Leuven, 1551. T. VIII,217.

Wouw, Hillebrandt Jacobsz. van, 's Gravenhage, 1609. XI,65; XIII,128.

Wouwer, Nicolaas van den (Vivarius), Antw., 1550. T. V,22; T. VIII,15,219.

Wouwere, Mechtelt van den, Wed. Guilliam van Parijs. Antw., 1585. T. VIII,224.

Wydenere, F., d edrukker naast A. v. Berghen, Antw.? T. V,270.

Wijdts, Andreas, Brugge, 1720. T. I,23,26; T. VI,75.

Wijlicx, Abraham, Rees, 1608. T. V,123.

Wijlicks, Derick, (van Santen), Rees, 1578. T. II,147; T. IV,114; T. V,123; VII,328; XIV,78.

Wijlicks, Dirck, Wesel, 1635. T. VIII,82.

Wijlicks, Reynder, Utrecht, (1593). A. II,2.

Wijnrijck, Jan, Antw., 1650. T. VIII,216.

Yantunus = Jan Theunisz.

Yntema, Amst., 1768. I,207,208.

Yntema en Comp., Amst., 1806. V,274.

Yntema en Tiboel, Amst., 1763. VII,147. - Boekwinkel, 1768. I,207*.

Younge, R., Londen, zie Courant III.

Yperen. - Boekdrukkers. A. II,144; T. VII, 37,69.

Zainer, Gunther, Augsb., c. 1471. T. II,222; T. V,19 noot 1.

Zangers, Herman t', zie Harmen.

Zangrius, Petrus, Leuven, 1570. T. VIII,222.

Zano van Castelione, 1521. XX,87.

Zanten, Cornelis van, 's Gravenhage, 1731. Zijn betr. tot de Nulla-Quies groep, chronol. lijst dezer groep. XVI,9,10,11*.

Zanten, Pieter van, 's Gravenhage, † c. 1722. XVI,14 noot.

Zas, Jan Hoensz., Gouda, 1591. XX,28.

Zassen, Servaes van, zie Sassen.

Zegers, Jac., Leuven, 1637. III,108.

Zendelingshuis te Hermannsburg, 1869. T. IV,111.

Zierick, Amst., 1677. T. VII,42.

Zuren (Zuyren), Jan van, Haarlem, 1560. Leven en bedrijf; Willem Adriaensz., Coornhert en Pieter Jansz. Raedt zijn medegezellen. XII,169,313. - XI,186*. - Zie ook Adriaen Gerritsz., bij Aardrijksk. II.

Zuseler, Wessel, Deventer, begin 16e eeuw. VIII,317. - Merk. I,69*.

Zuttere, Pieter Anastasius de, (Overd'hage, Petrus Anastasius Hyperphragmus), Gent, 1563, gebruikt materiaal, ook het merk, van Joos Lambrecht. XVIII,21; XX,20. - Zie ook Onderwijs II.

Zweemere, Gerard, Gent, 1511. T. IV,202.

Zwol, Hendrik van, Leer, 1802. T. IV,113.

Zwolle. - Oudste drukkerijen. XXIII,163.

Zijll, Giesbert van, Utrecht, 1651. V,104; VI, 35,321 noot.

IX
Boekdrukkersmerken

Biblioth. techn. die Cercle de la librairie, Paris. Invent. d. marques d'impr. Allemagne - Belgique - Pays-Bas. A. VI,178. - Nohrström, Boktryckarmärken i Finland, bespr. XIV,375. - Davies, Devices of the

early printers, 1457-1560, bespr. XXIV, 125. - Polain, Marques d. impr. et libr. en France au XVe siècle, bespr. XVI,130.

Drukkersmerken van Antw. drukkers en boekverk. (aanvulling op het werk van Van Havre). T. III,250; T. V,65,270, met afb. - Afbeeldingen van drukkersmerken met drukpersen, uit de 16e eeuw. T.IV, 209, met afbeeld. - Drukkersmerken van Straatsburger drukkers (Joh. Prüss, de Oude, Renatus Beck, Joh. Schott, in titelomlijsting met dieren. XXV,210,211*. - Wildemannen en -vrouwen in titelomlijsting en drukkersmerk bij M. Hupfuff, 1515, Joh. Grüninger, 1515. XXV,212. - Cato-spreuken als drukkersdeviezen. XX, 324. - Doodskop een drukkers- of uitgeversmerk. XIV,57.

Alijt, zie D. de Borne.

Ancxt, Maria, zie Jacob van Liesvelt.

Back, G., T. III,250*; XVIII,2*.

Badius, Conrad. T. IV,212*.

Badius, J.T. IV,209*,211*.

Bassaeus, Nic. XX,326*,328*.

Bellerus, Jan. T. V,249*.

Berghen, Adriaen van. T. V,66*,270*,271*.

Berntsz., Jan. II,230*.

Bincken, Hubertus. T. III,250*.

Birckman, Erfgenamen van Arnold. T. III, 251*.

Borculous, Harman, 1540. XXI,300*.

Borculous, Herman, 1602. VII,253*.

Borne, Dirk de, I.T. IV,209*; Wed. Alijt. XXI,298*.

Bot, Marten de. V,5*; XVIII,125*.

Boursse, Jaques. XIV,194*,202*.

Breda, Jac. de. T. IV,210*.

Bret, Guillielmus le. VI,287*.

Bretton, W., Londen, XXIV,42*.

Buschmann, Paul, (firma J.E.B.). T. I,305* T. VII,298*.

Cloppenburg, Jan Evertsz. VI,68*.

Coccius, Joann. XVII,192*; XXI,305*.

Colijn, Michiel. XV,21*.

Commelin, zie Santandreanus.

Corver, Simon. VIII,280*, later door Joh. Hoochstraten gebruikt.

Croock, Hub. de. XXI,306*.

Cunradus (Koenraad), Christoffel. XIV,195*

Danter, John. T. III,32*.

Deutel, Jan Jansz. XX,195*.

Doesburg, Jan van. 1517. XV,311*; XXIII, 273*; XXIV,226*,228* (foutief op 230 geplaatst).

Dorpe, Roeland van den. T. III,251*.

Duim, Izaak. XIII,210*,211*.

Eckert van Homberch, H. XXI,301*.

Egenolff, Christian. XXV,206*.

Elsenius, Petrus. XXI,299*.

Esveldt, Steven van. XI,10*; XIII,204*, 206*.

Ewoutsz., Jan. T. VII,3*.

Ficcart (Fickaert), Frans. T. V,66*.

Foucher, Jean. XIII,287*.

Gaesbeeck, Jacob van. T. III,252*.

Gheet, Jan de. XVII,47*.

Ghelen, Jacob van, 1649. T. V,272*.

Gibier, Eloy. T. IV,213*.

Goedesberg, Gerrit van, 1654. VIII,13*.

Gourmont, G. de. XXIV,42*.

Granjon, Robert, Antw., 1565. XII,173*.

Grapheus, Joh. T. III,252*.

Grave, Claes de. T. V,271*.

Halma, François. VI,141*,144*.

Hatard, Gerard van den. XXI,221*.

Hendricksz. (Henrici), Conradus. VII,250*.

Hendricsen, Hendrik. T. III,253*.

Hey, Ignatius van der, Wed. T. III,253*.

Heyns, Zacharias. VIII,66*; XXIII,180*.

Hillen van Hoochstraten, Michiel. T. V,272*, 273*; VI,285*; VIII,266*; IX,169*; XV, 366*; XXI,302*.

Hoeve, Willem van der. VI,123*.

Homrigh, Abraham van. X,355*.

Hoochstraten, Joh. VIII,280*.

Horst, Dirk Gerardsz. VII,246*; IX,36*; XIII,296*.

Huyssens, Frans. T. III,254*.

Jacobszoon, Jan. T. VI,256*; (van Seversz. de Croepel, door hem verminkt). XI,91*; XIII,49*.

Joessen, Steven. T. VIII,2*; XX,324*.

Karelsen, Cornelis. T. VII,2*,XX,324*.

Keerberghe, Jan van. T. III,254*.

Keyser, Mart. de, Wed. T. III,257*.

Keyser, Pieter de. XV,359*.

Keysere, Robert de. XXI,307*.

Laet, Joh. (Hans) de, (van Stabroeck. T. II, 306*.

Lambrecht Lettersteker, Joos. VIII,86*; XXI,308*.

Leers, Arnold. VI,128*.

Lesteens, Willem, Antw. T. V,67*.

Lettersnijder, Corn. Hendriks. XXI,281*.

Lettersnijder, Jan. XXI,303*.

Liesvelt, Hans van. XXI,304*.

Loe, Jan van der. T. III,255*.

Loe, Wed. Jan, en haar zoon Hendrik. T. III,255*.

Martens, Theod. Alostens. XXI,302*.

Meester, Jacob de. XIX,18*,210*.

Menasseh ben Israël. XVI,362*,363*.

Moretus, Balthasar II. T. III,256*.

Moretus, Jan. T. III,256*.

Mullem, Dierck. XVIII,20*.

Muller, Franciscus. T. III,256*.

Muller, Harmen Jansz. T. VII,6*.

Noot, Th. van der. 1514. XV,363*.

Nutius, Martinus, 1554. XVII,244*.

Os, Godfried van. T. IX,111*.

Peetersen van Middelburch, Hendrick. T. V, 69*; XI,87*.

Petit, Jehan. XVI,27*.

Pietersz., Doen. VI,92*,107*; XV,368*.

Plantijn, Chr. T. III,256*; X,130*,131*.

Plantijn, Leiden. XVII,18*; XVIII,264*.

Potter, Lucas de. T. III,257*.

Prüss, Johann Sr. XXV,211*.

Rodius (de Roy), Salomon. VII,250*.

Roelants, Jan. T. III,257*; T. V,67*; T. VII,5*.

Roigny, Michel de. T. IV,214*.

Rooman, Gillis, Haarlem, 1594. XXIII,193*.

Rouveroy, Jan de. T. V,273*.

Ruremund, Christ. van. XXI,304*.

Santandreanus, Petrus (Commelin). T. IX, 150*,153*,154*,155*,157*.

Schinckel, Bruyn Harmansz. XVIII,123*.

Schoeffer, Wed. Joh. VII,249*.

Schouten, Antonius. XX,329*.

Scoloker, Anthony. T. IV,213*.

Seversz., Jan. XIII,3*,5*,8*,9*.

Seversz. die Croepel, Jan., op zijn Wereldkaart. I,291*; XI,91*,324*.

Smits, G., XII,171*.

Someren, Hubertus. T. V,68*.

Soolmans, Nic. T. III,258*.

Stabroeck, Jan, zie de Laet.

Steelsius, Joh. XIII,295*.

Steelsius, Wed. en erfgen. T. III,259*; T. V, 273*.

Thibault, Joh. XXI,303*.

Tielens, Antoon. T. V,68*,69*.

Torrentinus, Laurentius. XV,274*.

Troyel, Abraham. XII,304*,305*.

Verdussen, Corn. Franc. T. V,274*.

Verdussen, Jan Baptist, 1750. T. V,72*.

Verhoeven, Abraham. T. I,51*.

Verschueren, Martinus. T. V,274*.

Vis, Ary. 1777. XIII,214*.

Vorsterman, W. T. III,259*,260*; T. V,70*, 71*; XVIII,202*.

Waesberghe, Jan van, 1597. VII,131*.

Warnersen, Peter. XXIV,151*,161*,169*.

Wydenere, F., Antw.? T. V,270*.

Zuren, Jan van. XI,186*.

Zuseler, W. I,69*.

Boekendieven, zie Bibliofilie I.

Boekenkraam op de Jaarmarkt van Utopia, waarin geweigerde copyen en ‘zinrijke nieuwmodische en sterk getrokkene tytels van boeken’, worden verkocht, 1773. VI, 224.

Boekenoogen, G.J., necrologie. XIX,280. - Over zijn bibliotheek en verzamelingen. XX,120.

Boekenprijzen, zie Bibliofilie IV.

Boekenveilingen, zie Bibliofilie IV - Boekdr. V.

Boekenvrienden, Verbond van, zie Bibliofilie I.

Boekenworm. VI,192.

Boekhandel, zie Boekdr. V en VIII.

Boekholt, Joh., zie Boekb. III.

Boekhouden. - Geysbeek Molenaar en zijn studie der gesch. v.h. boekhouden. VI, 229. - Hagers, Bouwstoffen voor de gesch. v.h. boekhouden in de Nederl. bespr. T. I,209. - Waller Zeper, De oudste intresttafels in Italie, enz., bespr. XXV,247. - Zie ook Bibliogr. II.

Boekverkoopers, zie Boekdrukkers VIII.

Boekzaal der Geleerde Wereld. Varianten hierin ten gevolge van kerkelijke censuur, 1705. XX,132.

Boele van Hensbroek, P.A.M., necrologie. I, 360.

Boelens den Otter, pastoor van de N. Kerk te Amst., 1531. Over een verloren geraakt portret van hem door Jan van Scorel, IX, 163. † 1540. - Grafschr. d. Alardus; grafzerk m. portr. XIV,64*. - Zie ook IX.172.

Boem, Rumoldus, priester v.h. bisdom Kamerijk, novice in het Karthuizerklooster S. Jan Baptist te Zeelhem bij Diest, zie Kloosters.

Boerden, Dit sijn X goede, uitgeg. d. Eelco Verwijs, 1860. II,225.

Boere-Studeerkaemr of Rariteyt-Kraam der zotten en zottinnen, 1765-1767, zie Kersteman.

Boerhaave. Herdenking in 1918; titels van herdenkingsgeschriften. Afb. v.d. Hortus botanicus. VIII,108,109*,110*,111*,112*, 238. - Text van zijn grafschrift. VIII,114. - Stenographische dictaten d. Van Swieten, met ontcijfering. VIII,113. - Portretten, met ontcijfering. VIII,113. - Zijn Aphorismen in het Arabisch gedr.; blijkt een Turksch hs. te zijn. X,185. - Zie ook Autographen - Bibliogr. II. - Portretten.

Boestius, Philippus, boekencensor te Deventer, 1570. T. V,151.

Boethius, De consolatione philosophiae. Deventer, R. Paffraet, 10 Juli 1480. XII,81. - In Nederl. verschijnen tusschen 1485 en 1514 17 Latijnsche uitgaven voor schoolgebruik. XII,91. - Nederl. vertaling, d. Jacob Vilt. goudsmit te Brugge, c. 1462-1466. X,12,; XII,92. - Andere vert. dan die van Vilt, Gent, Arent de Keysere, 1485. - Fransche vert. Brugge, Colard Mansion, 1477. XII,92. - N. vert. d. Coornhert. Antw., Plantijn, 1585 en Amst., Pieter Jacobsz. Paets, 1616. XI,184; XII, 92. - Zie ook Inc. III - Miniaturen.

Boexken, In dit, leertmen hoemen sal voge-

len ende visschen vanghen metten handen. Rees, Derick Wijlicks van Santen, 1584. T. II,147. - Uitg. 1509, zie Postinc.

Bogaert, Abraham, Gedichten, Amst., 1723, hierin opgenomen de Zedelessen van Aristoteles, vroeger reeds in 's Menschen leven van de wieg tot het graf, (1694). XIX,360*, 361*,362,370; tekst afgedr. XIX,365. - Gedicht op den Leermeester der Zeden XXII,291. - Vertaalt in 1693 den Alexandre van Racine. XIX,373.

Bogaert (van den Bogaerde), Henri, zie Graveurs II.

Bogard, Jehan, T. VIII,274.

Bogerd, K.A., zie Boomgaert.

Bogerman, Joh., predikant te Bolsward, 1583. X,116.

Bohemen. - Zie Cato digestus - J. Milicius. IV,218,219.

Böhme, Jacob, vertalingen van werken in het Nederl. door A.W. van Beyerland. XXI,67. - in het Latijn, door J.A. Werdenhagen, 1632. XXI,70,77. - Böhme en Morsius. XX,253. - Zie ook Ender - Frankenberg - Hegenicht - Josephus redivivus - Psychologia - De Raedt - Sepp - Ueberfeld.

Boileau. Brief van Mijnheer Despreaux over de liefde Gods, vert. d. A.V.S. (Andreas van der Schuer). Parijs, Denys Thierry, 1698. T. II,147.

Boilly, schilder, zie Graveurs II.

Bois, Jan Jacobsz. du, zie Papier II.

Boissevain, U.Ph., zie J. Six.

Boke, The, of Moses, zie Tyndale bij Postinc.

Bollandisten, wedervaren van hun bibliotheek. XXIV,195. - Analaecta Bollandiana, Acta sanctorum. II,309.

Bollix, Otto Jansz., te 's Hertogenbosch, 1726. XVI,179.

Bolsward. - Zie J. Bogerman. X,116.

Bolswert, Boetius a, uitg. van Duyfkens ende Willemijnkens pelgrimagie, is tevens de schrijver. Bespr. der uitg. 1910. T. IX,39. - Zie ook Graveurs II.

Bom, Emanuel de, benoemd tot bibliothecaris der Stadsbibliotheek te Antwerpen, 1912. I,38; zijn herbenoeming, 1926. XV, 124.

Bomberg, zie Boekdr. VII.

Bomberghe, Corneille de, Vlaamsch vertaler, 1567. T. V,184,185.

Bommel, Hendrik van, Die Somme van die godlijcke geschriften. Omwerking van zijn Oeconomica christiana. XIII,19.

Bona, Joannes, Card., Opera. Antw., 1677 is te Amst. d. Wed. Schipper gedrukt. XII, 135.

Bonaventura, † 1274, niet de schrijver van De sex alis Cherubim. XI,275,276.

Bondestolpe, met houten letters gedr., zie Boekdr. II.

Bonheur, Le, de ce monde. Verschillende lezingen van dit sonnet en auteurs aan wie het wordt toegeschreven. IX,289. - Zie d'Aubigné - Van den Burg - St. Evremond - Des Yveteaux.

Bonifacius IX, zie Aflaat - Postinc.

Bonn. - Zie Bibliotheekw. IV.

Bonnenuict, zie Commelin bij Boekdr. VIII.

Bont, Carolus de, priester te Rotterdam, 1691. T. VIII,80.

Bontekoe, zie Aardrijksk. II.

Bontius, Jacobus, 1574-77. I,52.

Bonutius, zie Bonnenuict.

Boogaert, Corn. Adrsz., (Bogerd, K.A.), zie Boomgaert.

Boogmans, W.J., 25-jarig jubileum Kon. Bibl. te 's Gravenhage. XIV,263.

Boomgaert, Corn. Adrsz., biograaf van Coornhert en eerste uitgever van diens werken. 1612. XV,15. - idem van 1630. VIII,19. - Vert. van Castellio, De calumnia, 1613. XV,20. - Bio- en bibliogr. bijzonderheden. XV,15. - Merck-teyken om te komen tot kennisse vande ware ende valsche Religie. Amst., Michiel Colijn, 1635. XV,21*; XVIII,132. - Over de uitg. 1630 van Coornherts werken. VIII,19. - Vertaler van Cato. V,4,24,94; XIV,193 noot; XV,16; XVIII,50,121,123*. - Vertaler van Plutarchus. V,4,94; XIV,193 noot; XV,16; XVIII,121.

Boone, L., Nieuwe Christelijke Academie. Rijsel, c. 1840. T. VIII,81.

Boonen, Jacob, bisschop te Gent, later aartsbisschop te Mechelen. XIII,176,184,185. - Zie ook Bibliofilie II.

Boortgen, Joannes Petri, zie Onderwijs II.

Boot, A., zie Aadrijksk. II.

Booth, Cornelis, 1605-1678, bibliothecaris te Utrecht. IX,253.

Bor, P., Nederl. oorloghen, prenten in de uitg. van 1621. A. III,202; register in de uitg. van 1640. A. III,205.

Bor, Lambert van den, zie Boekb. III.

Borcht, Pieter van der, zie Boekdr. VII - Graveurs II.

Borcht, Willem van der, zie Papier II.

Borcht, Willem van der, Brusselschen Blomhof van Cupido, Brussel, 1641. T. I,18,20.

Borculo, Herman, zie H B bij Boekb. III.

Boria, Don Inigo de, in 1606 tot kastelein van het kasteel te Antw. benoemd. T. I, 183. - T. I,33.

Borini, zie Boekb. III.

Borluut, Gheerem, schepen en armmeester te Gent, c. 1436. XVII,261,262. - Zijn portret op een miniatuur. XVII,264*.

Borluyt, Guilliame, zie Graveurs II.

Borough, Stephen, zie Aardrijksk. II.

Borremans, Nicolaas, vertaler van Vossius, Annales, 1677. IV,55.

Borso d'Esté, zie Miniaturen.

Borstius, J., predikant te Rotterdam, † 1680 XIX,220. - Gedichtje van 1665, XVIII, 357.

Bos, koopman, Amst., zie Arent Diricxsz.

Bos, Lambert van den, vertaler van Cervantes, Don Quijote. T. III,105,106. - Gedichten van hem. XII,115-118,121,124.

Bosboom-Toussaint, Mevrouw, zie Bibliogr. II - Tentoonst.

Bosch, Lodewijk, pastoor, † 1764, zie Bibliofilie III.

Bosch, Jan van den, schoolmeester te Antw., zie Onderwijs II.

Bosch, Joost Claesz. van den, speldemaker te 's Gravenhage, 1605. T. VII,230.

Bosch, T. van den, cipier te 's Gravenhage, 1635. XXII,276.

Bosman, Arent. Haarlem, Bellaert, 1483. A. IV,274.

Bosquet, Jean, te Bergen, 1586. Zijn Fransche grammatica. T. VIII,273.

Bossaert, Hans of Jan, zie Graveurs II.

Bosscaert, Jan, borduurwerker te Antw., 1483. T. IV,169 noot.

Bosschaert, Joh., zie Boekb. III.

Bossche, Jan van den, Maastricht, 1527. vervolgd wegens ketterij, XVI,184.

Bossius, J., zie Aardrijksk. II.

Bossus Veronensis, Matth., zie Inc. III - Postinc.

Bosteau, zie Boaistuau.

Boston, John, zie Handschr. II.

Boti, Ivor, zie Aardrijksk. II.

Bottema, Tjeerd, zie Graveurs II.

Bouchet, Jean, zie Postinc.

Bouchorst, D., zie Graveurs II.

Boudaan, Gualtherus, 1637-1684, wordt in 1662 predikant te St. Laurens, in 1667 te Veere, in 1670 te Amsterdam. Eenige werken van hem. Over zijn portret door Cornelis Janssens van Ceulen. XV,99,104*, 105,107,108.

Boudewyns, Catharina, zie Muziek III.

Boullongnois, Virgillius, zie Graveurs II.

Bourdichon, Jean, zie Miniaturen.

Bourne, William, zie Aardrijksk. II.

Bouts, Dierick, zie Graveurs II.

Bouttats, zie Graveurs II.

Boxhorn, Marcus Zuerius, Zijn Cato-editie van 1635 (de zgn. Scriverius-ed.) een nadruk der uitg. van 1626. XV,327. - Dissertatio de Distichis Catonis. Leiden, 1635. XV,325,326*; T. IX,22. - Quaestiones Romanae. Leiden, David Lopes de Haro, 1637. XV,327. - Hierin opgenomen Orationes tres, aan Scriverius opgedragen. XV, 329. - Brief aan Jan Bodecheer Benning, 1636. XV,325. - Zijn verblijf te Waelwijk bij Scriverius in 1635. XV,329. - Zie ook Aardrijksk. II.

Boxmeer. - Zie Kloosters.

Brabant. - Zie Chroniken (Cronike) - P. du Fief - Aardrijksk. III - Tentoonst.

Bradshaw, Henry, zie Abecedaria - Inc. II.

Bragge, W., zie Tabak bij Bibliogr. II.

Brahe, Tycho, zie Aardrijksk. II - Boekb. III. - Boekdr. VIII.

Brakel, Wilhelmus van, zie Almanak.

Bral, Nittard, zie Onderwijs II.

Bramel, den, Kasteel. (te Vorden). - Zie Brieven.

Brand, H., Zijn Cato-berijming. XII,303; XVI,289.

Brandaan, Sinte, zie Aardrijksk. III.

Brande, Geeraert van den, T. I,163.

Brandt, Cornelia. T. VIII,144.

Brandt, Cornelis, vertaler van een Fransch pamflet over het turfschip van Breda, 1590. XIV,100, noot. - Himne en l'honneur de la ville de Leyden, 1594. XIV,102 noot. - Himne ofte Lofsanck van Hollandt in Duytsch ende Franchoys. Leiden, 1595. XIV,102 noot.

Brandt, Gerard, Vertaling van een Lat. gedichtje van C. Barlaeus, Hs. XI,353. - Gedichten van hem. XII,115,125. - Zie ook Nieuwenhuysen - Vollenhove - Westerbaen.

Brandt, Seb., zie Inc. III.

Brant, Wed. Adriaen, zie Papier II.

Brants, A., Het geslacht der muizen. T. II, 141.

Brants, Gielis, zie Boekb. III.

Braun, George, zie Aardrijksk. II.

Braun en Hogenberg, zie Aardrijksk. II.

Braunschweig-Lüneburg, Otto, zie Courant II.

Bray, Dirk de, zie Graveurs II.

Brazil. - Zie Aardrijksk. III.

Brazilië. - Zie Hendr. Hondius bij Boekdr. VIII en Aardrijksk. III.

Breda. - Jan van Scorel schildert in 1541 een triptiek in de grafkapel van Engelbrecht van Nassau in de Gr. Kerk. X,222. - Turfschip. De oudste gedrukte bronnen, 1590 en 1591. Archivalisch materiaal. XIV,97. - Warhaffte Zeitung... 1590. XIV,97,99*; geheel afgedr. XIV,118. - Histoire memorable de la prinse de B. Middelburg, R. Schilders, 1591. XIV,100; geheel afgedr. XIV,120. - Westervolt, Carmen. Leiden, Fr. Raphelingius, 1593. - Duym, De cloeck-moedighe ende stoute daet. Leiden, H. Lzn. van Haestens, 1606. XIV,103. - Vier drukjes van 1625. XIV,106. - Drie tooneelstukjes uit 1724, 1812 en 1830.

XIV,105. - Zie ook Corn. Brandt - Herbig - Leven van Vial bij Kersteman - Theeus - Van der Vijver - Zebetius (Zovitius) bij Onderwijs II - Nieuwst. II.

Bredan, D., notaris te Amst., 1645. XIII,76.

Bredasche heldinne, vrouwelijke soldaat, 1751, zie Kersteman.

Bredemeersch, Hendrik, zie Muziek I.

Bredero. Drie onbekende bruiloftsgedichten in de oorspr. uitg. beschreven. XVI,370. - Zie ook Bibliogr. II - Muziek IV.

Brederode, Hendrik van, zie Bibliofilie II.

Bree, Jan van, zie Jan.

Breitinger, Jacobus, Gedicht. Franeker, 1595. V,158.

Bremen. - Zie Gerh. van Mastricht - Van der Meulen. XVII,225.

Bremen, Van, zie Adam van Bremen.

Brereton, Engelsch reiziger te Amsterdam, zie Aardrijksk. II.

Brès, Guido de, Nederl. geloofsbelijdenis in een Russische Kerkslavische vert. Hs. XIV,360,361*.

Breukman, Hendrik, Historia Pandectarum. Utrecht, 1722. XV,276.

Breviaire - Breviaria, zie Inc. - Liturgie - Miniaturen - Postinc.

Breviatura, zie Handschr. I.

Briedere, Carel de, zie Courant II.

Brief tot afrading van 't Pausdom, zie Camphuyzen.

Brief van die peerdtmerckt, zie Postinc.

Briel, Den. - Zie C. Barlaeus - J. Barlaeus - Dirrick Coexs - Lambrecht Lambrechtsz. - Kloosters - Onderwijs I.

Brieven

Zie ook Autographen - Handschr. II.

Handschriftenverzameling d. Wiener Stadt-bibl. Verzeichnis der Briefe, dl. I, bespr. IX,121. - Daniel van der Meulen, zijn verz. handschriften in de Leidsche Univ.-Bibl., ruim 6500 brieven. XVII,225,239. - Nielsen, Regestrant over breve fra og till Danske i udenlandske bibl., bespr. XXII, 355. - Autografen uit het Archief v.h. kasteel den Bramel (te Vorden). A. II,131. - Autografenverz. S.A. Gabbema, Leeuwarden. XX,45. - van R.M. van Goens. A. II,21. - van F. Overbeek. XV,391. - Schriftelijke nalatenschap van B. Paludanus. A. I,137. - Handschriften-verz. van de Spoelkerch de Lovenjoul. T. VII,253. - Hss. en brieven uit de nalatenschap van A.M. Sprickmann. XVIII,305. - Uit het Kabinet van Viglius Zuichemius. A. I,11.

Oude brieven bewaren of niet? VIII,233.

Agostino, Ant., zie Torelli.

Agricola, R. aan Ant. Liber, 1471 en 1484. VI,9.

Alardus Aemstelredamus, aan Theod. Catharus, 1530. III,18; XIV,54. - Nic. Cleynaerts, 1528. VI,171. - Corn. Aurelius, 1515. VI,9. - Em. Crocus, 1529. IX,169. - Erasmus, 1516, 1517. VI,12,13. - Nic. Heinius, 1532. IX,164. - Arn. Montanus, 1532. XIV,53. - P. Nannius, 1529. VI,179. - Theod. Nievenius, 1529. IX,172. - Melch. Novesiensis, 1542. XIV,60. - Sybr. Occo. VI,173. - R. Rescius, 1539. III,17 noot; VI,7,9. - Theod. Syrenius, 1522. VI,94; 1540. XIV,59. - Jac. Valeoletus, 1523. VI, 99,102. - Zie ook Phrissemius.

Ali Pacha aan Napoleon I, 1807. VII,110.

Alkemade, C., zie Van Giffen.

Alting, Menso, zie Bastingius.

Arcerius, Sextus, zie Scriverius.

Artsil, Prins van Georgië, aan Nic. Witsen. IX,326.

Audebert, zie Baudius.

Balakus, J., aan G. Mercator, 1581. XVIII, 274.

Barlaeus, Casp., aan Conr. Goddaeus, 1643. XXII,240; 1645. XXII,243. - Zie ook Goddaeus - Hooft - Vossius.

Bastingius, Jac., aen Menso Alting, 1580. X, 120.

Baudius, Dom., Epistolae, 10 versch. uitg. bespr. en vergeleken (ook enkele brieven aan hem genoemd (Audebert, Corn. van Dale, Berlicum, de Vrient, C. Ben. Wertelo, J. de Wouwere). T. I,243,244.

Bellet, François, aan Martine Plantine, veuve de Jan Morentorf, 1611. T. VII,75.

Benning, Jan Bodecheer, zie Boxhorn.

Bergh, S.J. van den, zie Kruseman.

Berlicum, zie Baudius.

Beyerland, A.W., zie Theunis Jansz.

Bilderdijk, W., Brief in rebussen, 1795. XIII. 51. - Zie ook Autogr.

Bodoni, G., Briefe an H.A. Renouard. XIII, 147.

Boileau, Brief over de liefde Gods, 1698. T. II,147.

Boxhorn, M.Z., aan Jan Bodecheer Benning, 1636. XV,325.

Brandt, G., zie Van Nieuwenhuysen - Van Vollenhove.

Bruce, J.D., aan Czar Peter de Groote. II, 132.

Brune Sr., J. de, zie M. Vossius.

Bruyn, G. van Oosten de, zie Enschedé.

Busens, J., zie Moretus.

Campbell, M.F.A.G., aan S. Muller Fzn., 1881. T. VIII,25 noot.

Campo (Van de Camp), aan Andries Quartijn, 1475. XIII,55.

Catharus, Th., zie Alardus.

Cats, Jacob, aan Const. Huygens, 1622. T. V,42.

Chytraeus, zie Lubinus.

Cleynaerts, W., zie Alardus.

Clusius, Car., uit zijn briefwisseling met Chr. Plantijn en J. Moretus. X,97.

Coornhert, Zijn Brievenboek, 1626. XV,16,22.

Cornelius Aurelius, zie Alardus.

Crocus, Em., zie Alardus.

Court, P. de la, Onuitg. brief over zijn Aanwysing, 1669. XXIV,40.

Cunaeus, Petrus, Epistolae. T. I,243 noot.

Cuperus, Correspondentie met N. Witsen. IV,1951

Cuypers, D. Fr., zie Swartsen.

Cyprianus, zie Incunabelen.

Dale, Corn. van, zie Baudius.

Dathus Senensis, Epistolae, cur. Erasmo. XXI,20.

Davanzati, zie Petrus Victorius.

Deken, Aagje, aan B. Wolff, 1776. T. III,53.

Dentan, zie Gallitzin - Hemsterhuis - Levade - Munniks - de Serent - Tavel.

Descartes, aan C. Huygens. XV,126.

Drielenburch, Vincent van, zie Roosenkruys.

Eckstein, F.A., aan W.H.D. Suringar, 1871. IX,330.

Elzevier, D., aan D. Heinsius, 1675-79. A. VI,271. - aan Jos. Williamson, 1675, 76. T. VIII,117,118, 122. - D. Skinner, 1677. T. VIII,123,124.

Emmius, Ubbo, Briefwissling. I,177; XIII, 267.

Enschedé, Joh., aan G. van Oosten de Bruyn, 1763. T. I,85*.

Erasmus, D., Brieven (Hs. van Scriverius), V,114,115*,116*. - Deventers Brievenboek. V,122,125,127*. - Oordeel van Allen daarover. V,122,125. - Briefwisseling met zijn drukkers-uitgevers. XII,143. - Uit Antw., 1519 (niet 1518). XVI,164. - aan Haio Hermannus, 1528. VI,171,175. - Conradus Goelanius, 1531. VI,173. - Zie ook Alardus.

Erpenius, Th., zie Nieportius.

Fell, John, aan Williamson. T. VIII,129.

Foppens, F., zie Moretus.

Gallitzin, Prins, aan Hemsterhuis, 1777. XVIII,306.

Gallitzin, Prinses, uit haar briefwisseling met W.A. Lestevenon, 1771-72. XVIII, 306. - Zie ook Dentan.

Gervarsius Amoenus, aan Rob. de Keysere, 1512. XXI,5.

Giffen, David Flud van, autografen-verzamelaar der 17e eeuw; eigenh. brieven aan C. van Alkemade, 21 Nov. 1696-5 Mei 1708 afgedrukt, A. I,18,48,49,81,146,175, 240,287; II,31,47,68,165; brieven, enz. uit het kabinet van Viglius Zuichemius. A. I, 15; de veilingcatalogus van zijn verzameling bespr. A. I,11.

Gnapheus, zie J. Sartorius.

Goddaeus, Corn., aan Const. Huygens, 1643. XXII,241. - Hooft, 1645. XXII,242. - Zie ook Barlaeus - Martinius.

Goelanius, Corn., zie Erasmus.

Goens, R.M. van, zie Van Haren en bovenaan.

Gotco dictus de Monte, zie Stenweck.

Grasset, zie De Noyers.

Grave, A. en Jan Everhard, zie Wolff.

Gronovius, J.F., zie Huygens.

H.N. de, aan Hr. Wittius, over ongeoorl. uitg. van zijn Catovertaling, 1653, afgedr. IX,322.

Haemus, Onuitg. brieven aan Jan Loëus. T. IX,19.

Harduyn, Justus de, aan den Gentschen Magistraat, 1634. XIII,179,180*.

Haren, O. Zw. van, aan R.M. van Goens, 1776. A. II,21.

Hegenicht, Ehrenfried, (over Böhme), 1669. XXI,71.

Heinius, Nic., zie Alardus.

Heinsius, D., zie D. Elzevier.

Hemelarius, Joannes, aan F. en J. Raphelengius, 1609. T. III,210.

Hemsterhuis, Frans, Briefwisseling (met Dentan) uit de verz. M. Sprickmann. XVIII,305. - Zie ook Gallitzin.

Hermannus, Haio, zie Erasmus.

Heyns, P., aan Ortelius, 1577. I,120.

Heyns, P., en Zach. Heyns, aan J. Moretus, 1589 en 1592. III,418.

Holberg, Uitg. zijner brieven, 1768 en later. XIII,217.

Hooft, P. Czn., aan Barlaeus, 1646, (een facs.). XVII,142. - Goddaeus, 1645. XXII 242. - Zie ook Tesselschade.

Huet, Cd. Busken, aan Potgieter. XIV,76.

Huet, Mevr. Busken, aan Mej. Potgieter. XVI,98; XVII,56.

Huygens, Const., aan J.F. Gronovius, 1657. T. III,67. - Descartes, XV,126. - Zie ook Cats - Goddaeus - Van den Wouwer.

Jacobi, J.C., aan Joh. Schultz, 1797. V,362*.

Jagt, Gerrit van der, zie Wolff.

Jansz., Theunis, aan A.W. van Beyerland, 1697. XXI,69.

Joannes Secundus, aan Scorel, 1533, vert. en bespr. X,217.

Karbow, Peter, aan H. Veckinchusen, 1409. XVII,103.

Kemner, Tieman, zie Listrius.

Keysere, Robert de, zie Gervarsius.

Kruseman, A.C., aan S.J. van den Bergh, op rijm, 1854. afgedr. VI,369.

Langenhoven, J.B. van, Briefw. met J.F. Moretus, 1757-1759. XI,363,365.

Lansyus, Ph., zie Lipsius.

Lestevenon, W.A., heer van Berkenrode, zie Gallitzin.

Levade, D., aan P.G. Dentan. XVIII,306.

Liber, A., zie Agricola.

Lipsius, J., aan Ph. Lansyus, 1631. XIII,66.

Listrius, G., aan Tieman Kemner, 1519. XV, 244.

Loëus, zie Haemus.

Loosjes, zie Meerman.

Lubbertus, S., zie Marnix.

Lubinus, Eilhardus, aan twee zoons van D. Chytraeus, 1595. V,157.

Maes, Jan, aan Chr. Plantijn, T. V,257 noot.

Marnix, Ph. van, aan S. Lubbertus, gezocht. A. I,50. - Brieven aan hem toegeschr. IX, 358.

Martinius, Franciscus, Epistolae ad amicos. Harderv., 1653. XXII,232. - Zie ook Goddaeus.

Meerman, aan den uitg. Loosjes, 1803. XIII, 228*.

Mercator, G., zie Balakus.

Meteren, Em. van, Briefw. met den tresorier van Zeeland, 1594. XIX,109.

Montanus, Arn., zie Alardus.

Moretus, Balth., aan F. Foppens, 1665. X, 288. - aan J. Busens, Keulen, 1666. X,290. - aan J.C. Peez, e.a., 1673. XII,335.

Moretus, F.J., Correspondentie over in- en uitvoerrechten. X,341,361.

Moretus, J., zie Clusius - Heyns - Plantine.

Muelenbroeck, Claes, Berijmd epistel aan Nic. Sterck, Sevilla, 1559. T. VII,120; X, 262.

Muller Fzn., S., zie Campbell.

Munniks, W., aan P.G. Dentan. XVIII,306.

Myle, Corn. van der, zie Vossius.

N., H. de, aan Christ. Wittius, 1652. IX,322.

Nannius, P., aan Sartorius, 1557. IX,174 noot. - Zie ook Alardus.

Napoleon I, zie Ali Pacha.

Nassau, Justinus van, aan Vulcanius, 1591. T. V,74*.

Neve, Joh., zie Rutger.

Nicolai, Antonius, aan (Wybo Wybrz.), 1586. X, 116.

Nieportius, Joan., aan Th. Erpenius, 1624. XIII,66.

Nieuwenhuysen, J. van, aan G. Brandt (over de schriftelijke nalatenschap van zijn grootvader B. Paludanus), 1666. A. I,138.

Novesius, M., zie Alardus.

Noyers, Sublet de, aan Grasset, 1640. III, 441,476.

Occo, Sybr., zie Alardus.

Op ten Noort, Arnold, aan A.C.V. Staring, 1799. V,317.

Ortelius. A. VI,124. - Zie ook Heyns - Paludanus.

Overbeek, Friedrich, handschr. Nachlass. XV,391.

Paludanus, Bern., aan Ortelius, 22 Maart en 20 Dec. 1596. IX,346,347,348; XVIII,276, 287. - Zie ook Van Nieuwenhuysen.

Pedemonti, Fr. F., zie Petrus Victorius.

Peter de Groote, zie Bruce.

Petrus Victorius, aan den Groothertog van Toscane, e.a. XV,275,277,285. - aan Francesco Filippo Pedemonti, c. 1568. XV,285. - aan Davanzati 1547, XV,275,277.

Phrissemius, aan Alardus, 1529; M. Wagener, 1518. VI,176.

Plantine, Martine, veuve de J. Morentorf, zie Bellet.

Plantijn, Chr., zie Clusius - Maes.

Potgieter, zie Huet.

Praepositus, Jacob, Lat. brief met duitsche vert., 1522. XVI,171.

Puteanus, Eyrycius, Epistolae. Leuven, 1612. XIII,198.

Quartyn, A., zie Campo.

Raphelingh, F. en J., zie Hemelarius.

Rasiere, Is. de, uit Fort Amst., 1626. XIII, 363.

Renouard, A.A., zie Bodoni.

Rescius, Rutger, zie Alardus.

Roosenkruys, Broederen van, aan Vincent van Drielenburch, 1622. XX,272.

Rutger Kymen de Noviomago, aan Joh. Neve, na 1508. XVII,24.

Ruytinck, Symeon, over de stichting van de bibl. der Holl. Gemeente te Londen, 1605. A. III,37.

Rijen, Jan van, uit Fort Nassau, Wiapoco, 1625. XIII,362.

Sanderus en Vredius, briefw. over zijn Flandria. T. VI,12.

Sartorius, J., aan Gnapheus, Nannius, Crocus, 1528. IX,168,169,170.

Sartorius, P., zie Nannius.

Schlegel, A.W., Fr. u. Dorothea. XXII,356.

Schönwetter, J.B., aan de Gebr. Verdussen, 1669. XII,333.

Schultz, Joh., zie Jacobi.

Scorel, zie Joannes Secundus.

Scriverius, P., aan Sextus Arcerius, 1611. V, 120.

Seneca, L.A., Brieven aan Lucilius, vert. d. J.A. Glazemaker. Amst., G. van Goedesberg, 1654. VIII,13*.

Serent, A. de, aan P.G. Dentan. XVIII,306.

Spanheim, E., aan Jos. Williamson, 1675. T. VIII,117,118.

Spinoza, B., Nachbildung d. im J. 1902 noch erhaltenen eigenh. Briefe, bespr. T. I,290.

Staring, A.C.V., zie Op ten Noort.

Steffers, H., XXII,354.

Stenweck, Joh., aan Gotco dictus de Monte te Brugge, c. 1350. XVII,103.

Sterck, Nic., zie Muelenbroeck.

Suringar, W.H.D., zie Eckstein.

Swartsen, aan Daniel Franc. Cuypers, heer van Rijmenam, 1718. X,66.

Syrenius, Theod., zie Alardus.

Tavel, F.S., aan P.G. Dentan. XVIII,306.

Temple, W., aan Jos. Williamson. 1675. T. VIII,117.

Tesselschade aan Hooft. (17e eeuws afschr.). XVII,143.

Theophilactus, Epistolae. III, 209, 375; XIV, 58 noot.

Torelli, Lelio, aan Antonio Agostino, 1547. XV,277.

Valeoletus, J., zie Alardus.

Verdunius, Adam, Brief in Alardus' Passio, 1523. VI,96.

Verdussen, Gebrs., Correspondentie, 1669-1672. X,290; XII,328; XIII,147. - Zie ook Schönwetter.

Vollenhove, J., aan G. Brandt, 1678. XI,356.

Vossius, G., en C. Barlaeus, aan Corn. van der Myle, 1633. XVII,341.

Vossius, M., aan J. de Brune Sr., 1642, 1644. IV,51,52.

Vredius, zie Sanderus.

Vrient, De, zie Baudius.

Vulcanius, Bonav., Correspondentie (-1577), bespr. XIII,264. - Zie ook Just. van Nassau.

Wagener, zie Phrissemius.

Waghenaer, L. Jzn., aan Claes Adryaensz. van Adrichem, Delft, 1586. XI,249.

Wertelo, G. Ben., zie Baudius.

Williamson, Jos., zie Elzevier - Fell - Spanheim - Temple.

Witsen, Nic., zie Artsil - Cuperus.

Witsius, Christ., zie N, H. de.

Wittius, Chr., zie N. de H.

Wolff, B., en A. Deken, Onuitg. brieven. Corresp. met Jan Everhard Grave en Gerrit van der Jagt. T. III,24,53; IV,90,145. - Zie ook Deken.

Woutersz., Corn., alias Coperpotgen, Twee brieven te Antw. gedr., 1527. XVI,182.

Wouwer, R. van den, aan Const. Huyghens, afgedr. 1647. T. III,66.

Wouwere, I. van, zie Baudius.

Wybrz., Wybe, zie Nicolai.

Brieventas, De nagelaten, van J.C. Ludeman, zie Kersteman.

Brinck, Ernst, burgemr. te Harderwijk, 1639. T. IX,98. - Zijn Album amic. XX, 256.

Brito, zie Guilielmus.

Broeck, Crispijn van den, zie Graveurs II.

Broeck, Jan van den, Dagblad museum, Brussel, zie Courant I.

Broeders des Gemeenen Levens, zie Grabouw - Boekb. III - Handschr. I - Inc. I - Kloosters.

Broederschap, zie Kloosters.

Broeke, Bernard ten, zie Paludanus.

Brofonius, Aemilius, 1575. VII,258.

Brom, G., benoemd tot directeur van het Ned. Hist. Instituut te Rome. T. IV,191.

Bron, Le, zie Brontius.

Bronchorst, Everard, zie Onderwijs II.

Bronkhorst, Johan van, zie Onderwijs II.

Brontius, Nic., zie Onderwijs III.

Brooduitdeeling aan de armen te Gent, 1436. XVII,261,264*.

Brouchoven, Jan Dirksz. van, 1513-1588, burgemr. van Leiden. Over het geslacht in de 16e eeuw. VII,84. - Inventaris van boeken en kaarten. - Zie Aardrijksk. I - Bibliofilie II.

Broughton, Hugh, Engelsch theoloog en Hebraïcus, 1549-1612. Een twaalftal werken en vertalingen met Hebr. druk te Amsterdam uitgeg. (enkele door Zacharias Heyns Jod. Hondius of Jan Theunisz.? te Leiden. XVII,116,121,122. - De drukker Jan Theunisz. XVII,301, 304. - Jodocus Hondius en H.B. XVII,199,200*,201*,202*. - Lijst van Engelsche werken en pamfletten te Amst., Middelburg en elders gedrukt. XVII,206. - Latijnsche geschr. in Nederland gedrukt. XVII,207. - Opgave van door hem geschreven boeken uit de Miscatalogi. XXIII,183. - Zie ook Jan Theunisz. bij Boekdr. VIII - Hebreeuwsch.

Brouwer, C., zie Graveurs II.

Brouwer, Hendrik, zie Papier III.

Brouwer, Jacob Meynertsz., zie Bibliofilie II.

Brouwer, P., Lat. gedicht op de bevrijding van Steenwijk, Deventer, Simon Saximontanus, 1581. VII,257*.

Brown, Ed., zie Aardrijksk. II.

Brown, Thomas, zie Bruno.

Brownisten. XX,309.

Bruce, Jacob Daniel, vertaalt voor Czar Peter de Groote in het russisch de holl. grammatica van Séwel. Petersburg, 1717. II, 132,133. - Zie ook Aardrijksk. II - Brieven.

Brugge, François van der, pseudonym van Frans Uileman. T. I,21.

Brugge, Lodewijk van, zie Bibliofilie II.

Brugge, Willeken van, Willeken bij, zie Boekb. III.

Brugge. - Zie B. Campman - J. Cerezo - H. van Dommenne - Gotco dictus de Monte - Pieter Maertens - Mileman - Guillin le Noir - L. en A. Peels - Potterie - H.Ph. de Rodoan - J. van Schoenhoven - H. Veckinchusen - A. van der Venne - P. de Vos van Hee - Jacob Vilt - Bibliogr. II -

Bibliotheekw. IV - Boekb. III - Boekdr. VIII - Kloosters - Onderwijs I.

Brugghe, Jacob Segersz. van der. XX,297, 298.

Brugman, Jan, † 1473, minderbroeder, volksprediker, woont vóór 1434 te St. Omer. XIII,53.

Brugmans, H., zie Oera Linda Boek.

Bruhese, Jan van, (Johannes Bruhaesius), 1527-1600, deken van den Dom te Utrecht. VII,248,258.

Bruhier, A., zie Muziek II.

Bruiloftsliederen, zie Muziek IV.

Bruin, Claas, Aandachtige bespiegelingen, Rotterdam, Pieter van der Veer, (c. 1708). XVI,288,291. - Dichtmaatige gedachten over 155 bijbelsche printverbeeldingen. Marten Schagen, 1727, en Jacob ter Beek, 1740. XII,107.

Bruine, J. de, 17e eeuw (= J. de Brune senior). XIX,369.

Brumel, zie Muziek II.

Brun, Samuel, zie Aardrijksk. II.

Brune Sr., Johannes de, raadpensionaris van Zeeland, 1649. IV,52.

Brune Jr., Johannes de. IV,52. - Bancketwerck van goede gedachten, 1657-1660. Vergeleken met andere uitgaven. XIII, 262; XV,121; XX,167. Een onbekend ‘appendix’ hierbij. XIII,262; XV,121.

Bruneel, Th.J., 1812-1893. Gedicht uit 1889 door P. v. Duyse gemaakt. T. IV,284

Brunel, Olivier, zie Aardrijksk. II.

Brunfels, zie Postinc.

Bruno, (Brown), Thomas, Canonis sexti Niceni explicatio historica. Hs. uit 1673 (niet 1427). X,122.

Bruntius, Fredericus, 1570. II,59.

Brussel. - Beschr. v.d. incompst van Duc Mathias, 1578. VII,324. - Zie H. Calenus - Florianus - H. Heining - J.K. van Heurck - F. van der Hulst - S. Kessman - Joost Laurensz. - Jacob Praepositus - A. Smets - J. van Tienen - J. Vergerius - Vlierden - P. de Vos van Hee - J. Warnots - Jod. van Winghe - T. Zwolfs - Zie ook Bibliotheekw. IV - Boekb. III - Boekdr. VIII - Courant I - Handschr. II - Kloosters - Rederijkers.

Bruto, J.M., La institutione di una fanciulla nata nobilmente. Fransche vert., Antw., 1555. Plantijn en Bellerus. Speciaal ex. op blauw papier gedr. voor G. Grammay, ontvanger van Antw., XI,209. Band om een ander ex. XI,208*.

Bruyninckx, Frans, zie Bibliofilie III.

Bry, Th. en J.Th. de, goudsmeden en graveurs, Frankfort. XXIV,331. - XII,109. - Zie ook Aardrijksk. I en II - Boekdr. VIII - Graveurs II.

Brylingerus, Nicolaus, zie Bijbel.

Bucerus, M., zie Antididagma. - Billick.

Buchanan, George. XX,90,92; T. VI,33.

Buchell, Aernout (Arnold) van, 1565-1641. Merkwaardige hss. en boeken, uit zijn bibliotheek afkomstig. VII,241; IX,253; XVII,13,250. - Zijn oordeel over Olivier van Noort in zijn Beschrijving van Utrecht, XIX,146. - Zie ook Bibliofilie II.

Buchell, Hubert a, kanunnik van St. Marie te Utrecht, 1513-1599. XVII,250. - Zie ook Bibliofilie II - Boekb. IV.

Büchner, V.F., conservator aan de U.B. te Leiden, † 1928. Necrologie. XVII,373.

Bucho a Montzima, kanunnik van S. Salvator te Utr. † 1584. VII,248,251.

Buck, Jan de, zie Aardrijksk. II.

Buck, Pieter de, zie Aardrijksk. II.

Buckwitz, Caspar, Silben-Buchleyn, zie Abecedaria.

Budaeus, Guillielmus, Commentarii linguae Graecae. III,382. - Lat. vert. der Moralia van Plutarchus. V,10. - De asse et partibus eius. Parijs, Badius, 1515-16; 2e druk, 1516. VI,11.

Bueno, Ephraim, en Abraham Sarphati laten op hun kosten in 1627 een klein Hebreeuwsch gebedenboek verschijnen met de letters van Michael Juda Leon. V,149; XV,101,105.

Buffa, Fr., zie Aardrijksk. II.

Bugenhagen, Joh., zie Postinc.

Buillon, Gillis van, zie Almanak.

Bull, A.J. de, vertaler van werk van Holberg, 1853. XIII,212. - geen medewerker a.h. tijdschrift De Wespen. A. I,142.

Bullinger, Heynr. Het Huysboeck. Emden, 1567. VII,319. - De openbaringhe Jesu Christi, Emden, 1567. VII,322. - Somma der Chr. religions, wten Hoochd. d. Wilh. Gnapheum. (Emden, Lenaert der Kinderen?), 1567. T. II,142.

Bulthuis, zie Aardrijksk. II.

Bunderius, Joh., zie Handschr. II.

Büning, G.T.T. IV,170.

Buno, J., Tabulae mnemonicae, 1662. XXIII,218.

Burch, Adriaan van der, Utrecht, † 1606. VII,251.

Burch, Albert Coenraetsz. van der, zie Onderwijs II.

Burch, Lambert van der, deken van S. Marie te Utrecht, 1579. VII,250.

Bureus, Joh., Stockholm, zie Abecedaria.

Burg, H. van den, Gedicht in den trant van Le Bonheur de ce monde, herdr. in Oubollige Poëten, uitg. d. L. Baekelmans. IX,293

Burger Jr., C.P., Levensbeschr. m. portr. IV,241*. - Lijst zijner geschriften. IV,245; XX,359. - Ter waardeering. IV,255. - Zijn

jubileum als bibliothecaris der U.B. te Amst. IV,333.- Afscheid als redacteur van Het Boek. XX,321. - In memoriam, m. portr. XXIV,1*. - Verweer op een artikel in de N. Rott. Crt. X,349.

Burger, Konrad, Necrologie. I,220.

Burggraaf, Hendrik, zie Graveurs II.

Burgh, Coenraad, vriend van Spinoza, 1622-1699. T. III,70 noot.

Burgkmair, Hans, zie Graveurs II.

Burman, Franciscus, broer van Petrus secundus, 1761. T. II,72.

Burman, Kaspar, zie Bibliofilie II.

Burman, Petrus, sr. en sec., zie Onderwijs II.

Burrough, William, zie Aardrijksk. II.

Busbeke, kasteel. - Zie Aardrijksk. III.

Busca, Ignatius, vice-superior der Holl. missie van 1776-1785. T. VIII,183.

Buschere, J. de, Antw., 1601. T. I,186.

Buschius, Herm., Dicta quaedam utilissima ex proverbiis sacris et Ecclesiastico. Antw., Joh. Hillenius, 1541. VIII,278. - Zie ook Postinc.

Buschop, Cornelius, zie Psalmen, 1568.

Busenbaum, Medulla Theologiae. Brussel, Mommaerts, 1658; herdruk Antw., Verdussen, 1671. XII,342.

Businger, Bijbelsche Geschiedenis. Einsiedeln, 1866. T. IV,170.

Busken Huet, zie Huet bij Brieven.

Busleiden, Hieronymus, zie Onderwijs II.

Bussche, Van den, zie Alex. Sylvain.

Butzbach, Joh., † 1526, fouten in zijn hs. wijzen op dicteeren. IV,217.

Buwo, Bernardus, Een vriendelicke tsamensprekinghe... van den Doope. Gent, Ferd. Sampsons, 1580. X,118.

Buyck, Jacob, laatste pastoor der S. Nicolaaskerk te Amst. XII,127,129.

Buyck, Sibr., lid van den Raad van Amsterdam. I,52,55.

Buys, C., zie Graveurs II.

Buys, J., zie Graveurs II.

Buysen, Andries van, zie Graveurs II - Prentbijbels.

Buyser, Corn. de, zie Chr. Lubienietzki.

Bijbels

Handschriften - Zie ook Miniaturen.

Rol van Esther, op perk. III,337*.

Angelsachsisch Evangeliarium, c. 700, fragm. III,119.

Evangelieboek der HH. Relindis en Harlindis, zie Miniaturen.

Utrechtsch Psalterium, 2e kwart 9e eeuw, zie Miniaturen.

Ebo-Evangeliarium, 2e kwart 9e eeuw, zie Miniaturen.

Evangeliarium, 10e eeuw, te Dusseldorf, zie Miniaturen.

Bijbeltje, Anglo-Fransch, 14e eeuw, in 1517 door E. Walkendorf aan P. Otto geschonken. VI,14*,18.

Twee bijbels met miniaturen d. Bibl. Nat., c. 1401. Parijs, zie Miniaturen.

Bijbel van Borso d'Este, 1455, zie Miniaturen.

Bybelhandschrift in het Latijn, 1471-72, uit IJselstein. XI,229.

Bybel latine, geschr. en verlucht d. Nicolaus van Delft, monachi ord. cisterc. in Yselstein, 1510, zie Miniaturen.

Gedrukte bijbels en gedeelten er van.
Zie ook Postinc.

Polyglot. - Biblia polyglotta Complutense. Alcala, 1514-17. 6 dln. VII,184. - Biblia polyglotta. Antw., Chr. Plantijn, 1569. XV,17.

Hebreeuwsch. - B. Brescia, 1494. III,338*. - 16e eeuwsche uitg. van Plantijn. XV,99. - Biblia Hebr. sine punctis. Leiden, Fr. Raphelengius, 1610. XV,100. - De beide oudste H. bijbeluitgaven van Amsterdam, van Menasséh ben Israël, 1631. XV,100 105*; 1635. XV,104*,106. - Van Athias, 1661, 1667. VI,108.

Grieksch. - N.T. graecum. Parijs, Rob. Stephanus, 1530. III,348. - Biblia greco-latina, p. Nic. Brylingerum. Bazel, 1550. III, 381.

Latijn. - B. van Faust en Schöffer, 1462. 2 bll. T. VII, 154. - Biblia Integra, Bazel, Froben, 1491. T. VI,92*,93*. - Een ex. in de K. Bibl. te Kopenh. uit Devent. bezit. XXI,111,251. - Bijbel van Nicolaus Kesler. Bazel, 1495, ws. een onvoll. ex. van een herdruk van Froben's bijbel. T. VI,94. - Een onbekend Nov. Test. Amst., W. Corver, 1522. XV,241,243*,245*. - Biblia. Bazel, Froben et N. Episcopius, 1538. III, 350. - Nov. Test. lat.-germ. Antw., M. Crom, 1539. XXIV,154. - Nov. Test. lat.-germ. Kampen, P. Warnersen, 1541. XXIV,154*. - Nov. Test. rec. p. Erasmum, Antw., Joa. Hillenius, 1543. VIII, 279. - Biblia latina S. Castalione interpr. Bazel, J. Oporinus, 1551 en later. III,379.

Arabisch. - Pauli Apostoli Epistola ad Titum, Arabice, c. I. Antonidae... interlineari versione latina. Leiden, Officina Plantin. Raphelengii, 1612. XVII,124.

Armenisch. - B. Amst., 1666, door M. Avac met eigen typen door de stempelsnijder Chr. van Dyck gesneden, gezet. I,27.

Deensch. - N.T., zie Postinc.

Duitsch. - Revisie van den Lutherbijbel. XV,125. - Nyge Testament. Hamburg, 1523. XV,249. - Biblia Germanica Dutenbergii. Mainz, Pt. Jordan, 1534 en later.

III,378. - Biblia pentapla. Wandenbeck en Schiffbeck, Herman Hendrik Halle, 1710-12. (4 versch. Duitsche en 1 Nederl. vertaling). T. IV,114.

Engelsch. - Zie Postinc. (ook Tyndale).

Hongaarsch. - B. Amst., J. Janssonius, 1645, 1646, 1650. VI,322*. - B. Amst., Kis Miklóp, 1685. VI,323,324*; Herdruk. Amst., 1700. VI,327. - Leiden, Jordaan Luchtmann, 1718. - Utrecht, 1730, 1737, 1747, 1765. VI,328. - Utrecht, J. Altheer, 1794. VI,323*,329; VII,114,336.

Indian (Amerikaansch Indiaansch). - B. en N.T., translated into this Indian language bij J. Eliot. Cambridge (Mass.), 1663 en 1661. I,208.

Malabaarsch. - De Psalmen en het Evang. van Matth. in het M. vert. d. Baldaeus. XIV,361.

Nederlandsch. - De Nederl. bijbels in het Brit. Mus. A. V,135. - Doedes, N. bibl. ont dekkingen, o.a. N.T. van Van Ghelen, 1524 en een overzicht van Ned. uig. van 1522-1528), bespr. A. III,154. - Bijbels, Testamenten, enz. niet door Le Long vermeld (tot 1650). A. IV,33; A. V,15; A. VI, 279. - De Bruin, De eerste Nederl. uitgaven van Luther's N.T., 1522-30. bespr. XXV,50. - Bibel int corte, 1516. Titelbl. III,339*. - N.T. Amst., Doen Pietersz., 1523, 1524. IV, 113*, 114*, 115*, 116*. - Andere uitgaven van hem, 1522-1527. IV, 117. - Bijbel. Antw., Hans van Roemundt, 1525. A. V,12; VII,326. - N.T. Keulsche uitg., 1525. A. IV,261. - N. Testamenten. Antw., de Van Ghelen's (1525-1555). A. IV,271. - Een tot heden onbekend N.T., 1530. A. VI,22. - Epistelen en Evangelien. Antw., S. Cock, 1531. (geen ex. gez.). XI, 253. - Bijbel. Antw., Jacob van Liesveldt, 1542 (niet 1531). XI,253. - N.T. Antw., W. Vorsterman, 1542 (niet 1531). XII,105. - Bijbel, gecorr. d. A. Blanckart. Keulen, Jaspar van Gennep, 1547. T. IV,111. - Oudste Nederl. Geref. bijbel. Embden, St. Mierdman ende Jan Gheylliaert, 1556. III, 341*. - N.T. Embden, 1559. VII,123. - Bijbel. Antw., Hans de Laet, 1560 en 1565. VII,320. - B. Keulen, Erfgen. v. A. Birckman, 1566. T. II,144. - O.T. ende psalmboec Datheni. Leiden, 1572 en 1579. VII,330. - N.T. Rotterdam, D. Mullem, 1579. XX,23. - B. Aldaar, 1581. XX,23. - B. Leiden, J. Paedts Isz., en Jan Bouwens, 1581. VII,319. - N.T. Amst., Corn. Claesz., 1585. (Deux-Aes). III,343*. - B. Amst., Laurens Jacobsz., 1590. Met kaarten van Plancius. IV,319,322*. - B. Danswijck, Krijn Vermeulen de Jonghe, 1598. (gedr. by Gillis Rooman, Haarlem. XII, 216. - B. Antw., Jan Mourentorf en J. van Keerberghen, 1599. (vergel. met een nadruk). XIX,42. - B. vert. d. Abr. à Doreslaer. Amst., Jan Evertsz. Cloppenburgh, 1614. XV,32. - Statenbijbel. Geschiedenis van den druk. III,273,321,336*. - De eerste druk vergeleken met een tweede beide bij Van Ravesteyn, Leiden, 1637. XVII, 141. - Ned. N.T. te Londen gedrukt, 1814. T. VIII,80. - Zie ook Postinc.

Nederl. Bijbelcompagnie, 1681-1773. III,273; 1773-1914. III,321. - Rechten en plichten van bijbeldrukkers. III,274; bijbelproductie, bijbelhandel, III,276; concurrentie en combinatie, III,283,285; Facs. van een blz. van het administratieboekje van de eerste bijbelcombinatie. III,279*. - Eerste stereotypbijbel, 1817. III,333.

Spaansch. - Eerste Sp. bijbel. Valencia, Alfonso Fernandez de Cordoba en L. Palmart, 1477-78. Slechts 4 bladen bekend. VIII,354. - Amst., Lorenzo Jacobi, 1602. VIII,355. - Amst., Gillis Joost, 5606. IX, 271. - 1630. XV,105.

Zweedsch. - Een bijbel van Karel XII. XX, 349.

Prentbijbels. - Ghesneden figuren wten O. en N. Test. Duer G. Borluyt. Lyon, Jan van Tournes, 1557. T. II,146. - Icones biblicae, d. M. Merian. Bazel, 1625-1630. XII,218. - Nadruk, Amst., Corn. Danckertsz., 1648. XII,217. - Histoire du V. et du N. Test. représentée avec des figures... p. de Royaumont. Paris, 1670. - De talrijke prenten daarin komen ook in de meeste Nederl. uitg. voor. Uitv. bibliographie, 1681-1760. XXV,295. - Prentbijbel van Hoet, Houbraken en Picart. 's Gravenhage, P. de Hondt, 1728. T. II,225. - Over 18e eeuwsche bijbelprentjes d. Andries van Buysen, met Nederd. vaersen d. R. van Anslo, 1736. XII,107,217.

Bijbeltentoonstellingen, zie aldaar.

Bye, Corn. de, zie Almanak - Graveurs II.

Bye, Mathys de, zie de Been bij Aardrijksk. II.

Bijecorf, Den Nederlantschen, zie Nieuwst. II (1608).

Bijen Boeck, Der, zie Thomas Cantipratensis bij Postinc.

Bijgedichten. Wat zijn? (Cato en Horatius). XVI,288.

Bijgeloof, Preeken tegen het, zie Volh. Visscher. - Zie ook Scot - N. Witsen.

Byman, Pieter Jacobsz., zie Papier II.

Bijns, Anna, zie Onderwijs III.

Byvanck, A.W., benoemd tot conservator aan de Kon. Bibl. III,270; tot onderbibliothecaris. X,91.

Byvanck, W.G.C., necrologie. XIV,377.

Byvank, Matthias, Dat Paternoster wtgeleit. II,255; in 1550 op den index geplaatst T. I,232.

Byveersen, van verscheyde poëten in Koenerding's Landt-Levens-lof. XII,115.

Bijziendheid, zie Papier I.

C

Cabaret, winkelier te Parijs c. 1790. Zijn reclamekaartje gereprod. T. VII,210*.

Cabillau, Jonas, zie Papier III.

Cabinet, Het dobbel, der chr. wijsheid. Antw., Hubert Bincken, eind 18e eeuw. Herdruk van een ouder boeck. T. V,22.

Cadix. - Zie Nieuwst. II (1596).

Caelius Rhodiginus, Lodovicus, Lectiones Antiquae. Bazel, Hier. Froben en N. Episcopius, 1550. III,351.

Caellui, Colyn, is de ware naam van Colyn den Dichter of Colyn Coellin. - Zijn Dal sonder wederkeeren oft Tpas der doot. Antw., Jan van Doesborch, 1528, is een vert. van Le pas de la mort van Pierre Michault. XXI,160; XXIV,287. - Zie ook Michault bij Postinc.

Caerdon, Jan de, zie Boekb. III.

Caerdy, zie Chardi.

Caerte, Die, vander see, zie Aardrijksk. II.

Caert-thresoor, zie Aardrijksk. II.

Caesar, Ioannes Baptista, bewerker van het Cato-album. III,225; IV,31.

Caesar, Julius, zie Inc. III - Volksboeken.

Caland, W., zie Aardrijksk. II.

Calcar, zie S. Occo.

Calendarium Carmelitanum, Gent, 1487 of Brugge, 1497, zie Liturgie.

Calendarium Traiectense, zie Liturgie.

Calendrier, Calengier, zie Almanak.

Calendrier des bergers, zie Inc. III.

Calengier, zie Kalengier bij Postinc.

Calenus, Andreas, censor libr., 1671. T. VIII, 184.

Calenus, Henricus, aartspriester te Brussel. 1635, censor libr. XIII,196.

Calepinus, Ambrosius, zie Woordenboeken.

Caligis, zie Henricus bij Postinc.

Calkoen, zie Klapper.

Calleja, Saturnino. El pensamiento infantil. Blz. met rebus. XVI,307*.

Callenbergh, Wilhelm van, zie Graveurs II.

Calligraphie, Litteratuur. XXII, 219,220 noot. - zie Dirck Dijcke - P. Heyns - Jo. Hondius - Corn. de Hooghe - Houwaert - D. de Lange - A. Möller - Cl. Perret.

Calvin, Antoine. T. IX,147.

Calvin, Jean, koopman te Genève, 1586, en andere leden dier familie. T. IX,170.

Calvin, Joh., Institutio ofte onderwijsingh in de Chr. Religie, Emden, 1560; Dordrecht, 1578. VII,322. - Uitlegginge op alle de epistolen Pauli. Emden, 1566; Leiden en Amst., 1582. VII,320. - Tractaat van de Ergernissen, 1599. T. VIII,77. - Sermons sur le livre de Job. Genève, Jean de Laon, 1563. XXIV,365,366*. - Predicatien over het boek Job overghesetd. W(allich) S(yvertz.). Amst., Laurens Jacobsz., 1602. XXIV,367. - Zie ook Harmonia.

Cambier, Martin, muntmeester te Antwerpen, 1629-1636. XII,329.

Cambodja. - Zie Aardrijksk. III.

Cambridge. - Zie Bibliotheekw. IV.

Camere, Die gulden, in Mariken van Nieumeghen. XX,269.

Camons, Adr. van, zie Bibliofilie II.

Camp van der doot, zie Postinc.

Campbell, M.F.A.G., zie Brieven - Inc. I.

Campen, Willem Jansz. van, zie Boekdr. VIII - Graveurs II.

Campers, Edmond, zie Bibliofilie IV.

Camphuyzen, D.R., predikant in Oost-Friesland, 1620, diverse werken genoemd, 1620, 1621. T. IV,172,173. - Zie ook Smaltius - Victoria Victis.

Campi, Bernardino, zie Graveurs II.

Campis, Victor à, zie Hoorndijk.

Campman, B., abt van het klooster te Dunen (Brugge), 1629. XIII,192,194.

Campman, E.H., 1624. XIII,191.

Campo (van de Camp), Anthony, Provinciaal der minderbr. te Keulen; broederschapsbrief aan Mr. Andries Quartyr, 1475. XIII, 55. - Provinciaal te Amsterd. c. 1480. XIII,55,57. - Zie ook Aflaten.

Campo, Willielmus de, zie V. d. Velde, bij Boekb. III.

Campos, frater Dominicus, Aan-leiding tot de geluck-zaalige Eeuwigheit. Brussel, Jacob van de Velde, (1715). T. I,240*.

Camus, Mémoire, zie Aardrijksk. I.

Canarische eil. - Zie Aardrijksk. III.

Canisius, Johannes, prior van het klooster van S. Margaretha, Amst. I,52.

Cannegieter, H., uitg. van Avianus. XXIV, 262.

Cannenburgh, zie Kannenburch.

Cannius, Nic., zie Onderwijs II.

Canter, Th., 1597. T. III,72.

Cantiones Sacrae, zie Pevernage bij Muziek IV.

Canus, Sebastiaan, zie Aardrijksk. II.

Canzoni Napolitani, zie Cornet bij Muziek IV.

Capellen tot den Pol, Van der, zie Bibliogr. II.

Capello, F. Ambrosius, bisschop te Antw., 1657. XIII,74.

Capri. - Zie Bibliogr. II.

Capucinessen - Capucynen, zie Kloosters.

Carderacke, zie Bibliofilie II.

Cardinael, Hendrik Hendriksz., zie Aardrijksk. II.

Cardinael, Sybrandt Hansz., zie Aardrijksk. II - Onderwijs II.

Cardon, A.A.J., zie Graveurs II.

Cardon, J.A., zie Graveurs II.

Carineus, Nicolaus, 1561. X,327.

Carion, Jac., Chronycke van al 't ghene datter gheschiet is, enz. Antw., 1543. VII,320, 322.

Carissimi, G., zie Muziek II.

Carlier Elisabeth, van Keulen, 2e vrouw van Joh. Janssonius II. XXIV,213.

Carlson, 1711, zie Bibliofilie IV.

Carmelitessen, zie Kloosters.

Carmina nuptialia Hadr. Marcello et Agnetae Pelgromae... scripta. Leiden, 1596. VII,257.

Carmina Scholastica, zie Onderwijs II.

Carolus, J., Straatsburg, zie Duitschland bij Courant I.

Caron, Petrus, zie Boekb. II.

Caron, Van, zie Courant II.

Carondelet, Johannes, aartsbisschop van Palermo, kanselier van Karel V en voorz. v.d. Geheimen Raad. VI,173. - Zie ook Grapheus.

Carpentier, Jacques, zie Boekdr. VII.

Carpentier, Jean le, Ontvlucht in 1649 uit het klooster te S. Aubert bij Atrecht, vestigt zich in 1652 te Amst., schrijft Tableau de la noblesse de Cambrésis, (geen ex. bekend); La véritable origine de la Maison de Sohier. Leiden, Fr. Hacke, 1661. - Verkrijgt burgerrecht en vergunning om te drukken, te Leiden, 1662. † 1670. Zijn wede. Cornelie van Cleeff. A. VI, 169. - Andere uitg. van hem genoemd. A. VI,171. - Zie ook Aardrijksk. II.

Carpentier, Petrus, zie Onderwijs II.

Castilla y doctrina christiana. Antw., Plantijn, 1574. T. V,14.

Cartini, Joa. de Plano, zie Aardrijksk. II.

Cartographie, zie Aardrijksk.

Casas, Barth. de las, zie Las Casas in Aardrijksk. II.

Cassianus, Joh., zie Postinc.

Castalion, Sebast., De vader van het liberale Protestantisme, zijn Biblia Latina, 1551; zijn verdediging daarvan, 1562. III,379. - Over zijn vriend en navolger Coornhert. XI,183. - De calumnia, vert. d. A.B.C. (C.A. Boomgaert). Haarlem, 1613. XV, 20,24. - Uytlegginge van de Predestinatie. Rees, Wijlicx v. Santen, 1580. VII,328.

Casteleyn, Abraham, zie Courant II.

Casteleyn, Matthys de, Sermoen van Sinte Reinhuut. XI,304; XX,211,218. - Zie ook Blauwe Schuit - Sint Reynuut - Jacob van Oostvoorn.

Castro, Alfonso de, Advers. omnes haereses. Keulen, 1543. III,375.

Catalogiseren, Systemen, zie Bibliogr. I.

Cate, Hendrik ten, Amst., 1646. XXII,88, 90.

Catechîme ou Doctrine chrétienne. Fransch en Ned. Antw., Wed. P. Jouret, 1758. T. V 16,17.

Catechismus, Cleynen. Antw., 1621. Fransche uitg. bij Hendr. Aertssens, 1640. T. V,14.

Catechismus, Grooten. Antw., Joachim Trognesius, 1609. T. V,15.

Catechismus van het Bisdom van Sint-Omaers. St. Omaers, Fertel, 1777. T. V, 123.

Catechismus. Rotterd. Dierick Mullem, c. 1580. XX,20.

Catechismus, Rechtsgeleerde, zie Kersteman.

Catharine de Medicis, 't Wonderlijcke leven van, 1583. VII,329.

Catharina van Senen, Leven van, diverse uitgaven. T. V,30.

Catharus, Theodorus, vriend van Alardus, 1530. III,18; XIV,54.

Cathay, zie Aardrijksk. III.

Cato, M. Porcius, over den naam Dionysius Cato, zie bij de uitgave van Eucharius, 1528.

Alleroudste Cato-handschr., (Veronensis en Madritensis, 9e eeuw). XVII,21. - Hs. uit de Abbaye de Citeaux, 13e eeuw. - Het Egmondsche Cato-hs. II,92. - versch. handschr. der schoolboeken. II,95. - Het Kampensche hs., 1339. II,100,103. - In den Cat. v.h. klooster van Frenswegen. II,103. - Versch. codices. XXIV,271,274. Latijn. - Costeriaansch fragm. T. V,49*. - Erasmus. Leuven, 1514 en vele latere. XIX,368. - Idem, Grieksch van Planudes. Keulen, Eucharius, 1528. XVII,14*,15. Over de titelbordure en den naam Dionysius die daarin voorkomt, oorsprong van de vervalsching van den naam Cato tot Dionysius Cato. XVII,16, later algemeen gebruikt, zie o.a. de Scaliger uitg. Leiden, Plantijn, 1598. XVII,18*,19. - Zie ook XV,19,245. - Mathurin Cordier, met Fransche commentaren, enz., 1533 en later. XIX,368; XVI,249; - XVII,245. - Idem. Lyon, Petrus Luceius, 1539. XVII, 245*; XIX,41. - Pierre Pithou, 1577 (is de anonieme uitg. Parijs, Rob. Stephanus, 1577). T. IX,28; XXII,23 noot. - Nic.

Bassaeus. Frankf., 1584. III,229; XX, 325,328*; 1587. XX,327. - Scaliger, Leiden, Plantijn, 1598. XVII,18*; XVIII, 264; XXII,29. - Zijn uitgaven van 1598 en 1605 met de Leidsche Catouitgave van 1626 en de beide van Scriverius in hun onderlinge verhouding beschouwd. T.IX,25 noot; III,229; XXII,23 noot. - Alle latere uitg. en vert. van hem afhankelijk. - De Leidsche Cato-uitgave van 1626. IX,323, XXII,28. - Scriverius, met de Gr. vert. van Scaliger en de Dissertatio van M.Z. Boxhorn. Leiden, W. Christianus, 1635; Amst., Joh. Janssonius, 1646. T.IX,21. - Hss. door hem gebr. IX,22; XV,321,323*, 326*,332*,335. - Mart. Opitz. Amst., 1646. XXII,24. - Joa. Schefter. Upsala, Henr. Curio, 1669. XXII,26. - 's-Gravenhage, Abr. Troyel, 1700. (Latijn, Grieksch v. Scaliger en 4 regelige rijmen van H. Brand XII,303,304*. - C. lemmatis Sturmii et Graeca vers. Scaligeri (1681), nunc versione Svecana et Germanica a J. Swedberg. Upsala, J.H. Werner, (c. 1703). XXII,18. - O. Arntzenius. Utrecht, 1735; Amst., 1754; hierin een omvangr. verhand. van J. Hildebrand Withof, De Catone. XXIV, 261. - Schoolboekjes, Berlijn, 1753. XXIV 266. - Leiden, Luchtmans, 1826. XXIV, 267, nadruk van een uitg. van K.H. Tschucke, 1790 en 1824. XXIV,268; evenzoo een druk, Brussel, 1829. XXIV,271. - Cum interpr. Belgica, etc. Leiden, G.J. Wishof (c. 1740), is de uitg. van J.H. Dreux. XXIII,243; XXIV,266. - Met allerlei vertalingen en andere toegiften en Historia critica Catoniana, beide anoniem verschenen. Amst., Fr. Houttuyn, 1759 zijn van Chr.G. König. XIII,222.

Vertalingen. - Grieksch. - Zie Planudes en Scaliger.

Nederlandsch. - Lijst van Ned. Catouitgaven (ook vert.), 1626-1653. IX,326. - Opsomming van Nederl. vertalingen, IX,326, 327,328; XII,312. - Den grooten Cathoon. Antw., Claes de Grave, 1519. XI,254. - Den Duytschen Cathoen. Leiden, Jan Seversz., XXI,39,40*. - Vert. van M.A. Gillis. V,231. - Een onbek. Cato-vert. (vl.-Fr.), beide v.d. Gentschen Joos Lambrecht, 1546. VIII,84,86*, ook drukken (in 4 talen) bij denz., 1541. - Vert. van L. Crucius (Liévin vanden Cruyce en een Latijnsche van Erasmus, 1546. VIII,85,86; XVIII,53 noot. - Nederl. vertaling van den anonymus. Antw., 1574. XVIII,53 noot. - Boomgaert, Plutarchus en Cato-vertalingen. Bestond reeds 1583. IX, 325; XV,17; XVIII,50. - Delft, Bruyn Harmansz Schinckel, 1613. XVIII,121, 123. - Amst., Jan Frederiksz. Stam, 1644. XV,124*. - Dordr., Marten de Bos, 1644. V,4,5*; XV,16,125*. - Vert. van Samuel Ampzing, 1632. IX,323; XV,333. - Een onbekende Nederl. Cato-vertaling op rijm d. Christ. Wittius. Amst., E. Nieuwenhoff, 1653, buiten weten van den auteur gedrukt. IX,321,322. - Vert. van J. van Peterson, 17e eeuw. XVI,294; XIX,362,366. - Catoberijmingen, 2-regelig van H. Brand. 's-Grav., A. Troyel, (1700). XII, 305. - Voor zijn vierregelige rijmen, zie Latijn op dit jaar. - Zedevaarzen, Rotterdam, Pieter vander Veer, c. 1708. XVI, 288, 2-reg. vert. van Brand. XII,303,305*. - Zie ook Latijn, 1740 en bij Cato Digestus.

Boheemsch. - zie Cato Digestus.

Duitsch. - Die Sittensprüche und Lebensregeln des Dyon. Kato. 1822. XXII,21. - Vier Bücher moralischer Doppelverse. Nördl., 1832. XXII,21. - Middelhoogduitsch, d. J.J. Eschenburg, 1799. XXIII, 328. - Zie ook Swedberg bij Latijn (c. 1703) en Cato-Album, bij Cato Digestus.

Engelsch. - Zie Cato digestus.

Fransch. - Vert. van J. Lefèvre, 15e eeuw, in de 16e eeuw gedrukt onder den naam van P. Grosnet. VIII,87,88. - Zie ook Nederl. 1546 - Mathurin Cordier bij Latijn, 1533.

Italiaansch. - Cato-text uit h. trecento en zijn lotgevallen. Uitg. d. M. Manni, (1734) en M. Vannucci, 1829; diverse Ital. uitgaven bespr. XXIII,325. - Italiaansche Cato-incunabelen. XXIII,333.

Spaansch en Latijn. - Antw., M. Nutius, 1554. XVII,244*. - Acroamas morales que en varios disticos... de Catón. Grenada, Andres Sanchez, 1732. XVII,248,249*. - Leerboekjes voor Spaansche kinderen heeten Catón. XVII,241,242*'

Zweedsch. - Zie J. Scheffer bij Latijn 1669.

Een Lat. metrische Cato-paraphrase (Parvus Cato) met parodie in een onbekenden Italiaanschen druk, 1539. - Prosp. Acrimati pareneticum Carmen in Catonis Praecepta de moribus. Città di Castello, (Tifarnum), 1539. XVI,242,247*,250*, afgedr. XVI, 253; de parodie afgedr. XVI,258. - Cato novus - Cato rythmicus - Cato interpoliatus - Cato leoninus - Parvus Cato (pars prosaica), Magnus Cato (pars metrica) metrische omwerkingen uit de middeleeuwen, hss. en inc. XVI,243,245; XVII,248. - Nova paraphrasis. XVI,162. - Andere paraphrasen. XVI,245.

Cato Digestus (omwerking van den oorspr. tekst). XXI,314. Vier uitgaven: Een Cato-Album uit het jaar 1585, tekst met Gr. vert. van Planudes en Duitsche berijming

van Jo. Bapt. Caesar, op iedere blz., met ruimte voor bijschrijving van verwante zedespreuken. III,225,235*; IV,31. - waar bij enkele in het Nederl., door J.O. Deusingh een der bezitters (17e eeuw). - Disticha moralia latine et bohemico metro edita auct. J.A. Comenio. Amst., 1662. XXI, 316. - Disticha melius digesta (a Chr. Saxio). Utrecht, Wed. J.J. van Poolsum, 1778. XXI,318,321. - Aanhangsel bij een Lat.-Hollandsch Catoschoolboek. Utrecht, Wed. J.J. van Poolsum, 1778. (vroegere drukken 1714, 1736, 1770, en van 1732). XXI,320. - T. IX,30. - Elphinston, Londen, 1794, met een Eng. vertaling. XXI, 320.
Jacob van Maerlant over Cato, aangehaald. T. IX, 21. - Oude verhandelingen over Cato. XXII,18, noot 6. - Dissertatie van Boxhorn. XV,321. - Bestrijding daarvan d. H. Cannegieter. XV,322; XXIV,262. - Historia critica Catoniana. Amst. 1759. XVI,162. - Een vergissing van Erasmus in zijn Cato-interpretatie. XXV,277. - Verband met de spreuken van Demophilus. XXII,21. - Cato-spreuken als boekdrukkers deviezen. XX,321,324,329. - Cato-citaat bij Seb. Franck. XVIII,56; bij Cervantes. XVII,250. - Citaten bij Coornhert, vert. van Boomgaert. XV,16,18; XVIII, 49; XVIII,121. - Cato en de emblemata van Sambucus, 1563. X,135. - De Breves Sententiae vergeleken met de spreuken der zeven wijzen in de versie van Erasmus. XIX,374. - Cato als schoolboek in Nederl. XII,310; in Italië. XVI,249; in Spanje. XVII,241. - Disticha in oude gedrukte schoolboeken. II,101. - Zie ook Pseudo-Aristotelische Zedenspreuken. XIX,359.

Cats, Jacob, Trouring, 8^o uitgave en twee exploiten over het octrooi, 1645. XX,34. - Uitgave van Brest van Kempen en Spin, Brussel, 1828. X,167. - Brief aan Const. Huygens, 1622. Text afgedr. en bespr. T. V,42. - Zie ook Bibliogr. II.

Cattenburch, A. van, 1735. X,123.

Caudron, G., rederijker te Aalst, schrijft een inleiding bij J. de Harduyn, Van weerliicke liefden en bezorgt de uitgave, 1613. XIII.176.

Caullet, G., zie Boekb. III.

Causidicus, Albertanus, zie Albertanus bij Inc. III.

Cavendish, zie Aardrijksk. II.

Cavwe, Franciscus, Het Leven van Sr. Francoyse Clara van S. Lieven. Duinkerken, Jan Wijns, 1677. T. IV,170.

Çayas, secretaris van Filips II. IX,135.

C.D., zie Aardrijksk. II.

Cebes. - De Nederl. Cebes-literatuur. VII,11. - Cebes-tafereel, allegorie van het menschelijk leven. Opgave van literatuur. VII,12. - Oudste Nederl. vert. van Marc. Ant. Gillis, Antw., Jan van Waesberghe, gedr. bij Gillis van Diest, 1564. VII,13, 14*. Uit het Latijn naar de vertaling van Hier. Wolf. Bazel, Oporinus, 1563. - Vroegere Lat. vertalingen genoemd. VII,15. - Latere uitgaven van deze eerste vert. Amst., Corn. Dirxz. Kool, 1615. VII,17. 21. - Jongere vertalingen d. D.P. Pers, 1637, 1644, 1660; Glazemaker, Amst., Jan Rieuwertsz., 1658. Nadrukken daarvan. VII,18. - Hendrik Laurens Spieghel, Hertspieghel. VII,20. - P. Vlaming n. uitg. van Spieghel, 1723. - Metrische navolgingen Isaac van der Sluys, 1613; D. van Hoogstraten, 1683, 1697; Gerh. Outhof, 1727. VII,23. - Uit het oorspr. Grieksch vert. d. G.C. S(paan). Utrecht, J.C. ten Bosch, 1801, is geheel iets anders. VII,25. - Schooluitgaven, d. Spijers. Zutphen, H.C.A. Thieme, 1829. - Van Waningen, 1903. VII,27. - De illustratie der tabula Cebetis. IX,1. - Uitv. beschrijving der voorstelling. IX,4. - Archeol. relief. IX,6*; H. Goltzius, 1592. IX,7. - Nic. Jansz. Visscher, 1640. IX,1*. - Romein de Hooghe, op titelblad van Epiktetus, Werken en Cebes Tafereel. Amst., Jan Rieuwertsz., 1658. IX,9*,10. - Omgewerkt door A. Houbraken, 1683. IX,10*. - Schilderij, (1573). IX,14*. - Holbein. IX,106*, 108*,110*,112*,114*. - Zie ook Berkelius.

Cecille, Laureys, zie Boekb. III.

Cecly, Laureys, zie Boekb. III.

Cele, Joh., zie Bibliofilie II.

Cellini, Benvenuto. XIII,283.

Cens, Ancien de, zie Miniaturen.

Censuur, zie Verboden boeken.

Censuurproces, Oudste Keulsche, zie Dialogus de libertate eccles. bij Inc. III.

Ceporinus, Petrus, pred. te Goch (1615). A. V,37.

Ceratini, J., zie Postinc.

Ceremoniale Blandiniense, zie Miniaturen.

Cerezo, Joannes, kanunnik te Brugge c. 1600. T. IX,107.

Cervantes. Eerste Ned. vert. d. L.v.B. = Lambert van Bos. Dordrecht voor Jacobus Savry, bij Jacob Braet, 1657; 2e dr. 1670; 6e dr. 1707; d. Jacob Campo Weyerman, 1746. T. III,105, 106*. - Cato-citaat. XVII,250. - Cervantes-viering te Madrid, 1905. T. III,105.

C.H., zie Aardrijksk. II.

C.H., zie Conchardus.

C.H., zie Kevelaer.

Chaldeeuwsch. - Zie Boekdr. III.

Chancheller, Nicolaes, zie Aardrijksk. II.

Chantilly, Heures de, zie Heures bij Miniaturen.

Chantzeller, zie Chancheller.

Chardi, Anthonis, zie Boekb. III.

Chartrier, Lucas, zie Waghenaer bij Aardrijksk. II.

Chastellain, Georges, zie Instruction d'un jeune prince, onder Dreux bij Miniaturen.

Chevalier délibéré, Le, zie Olivier de Lamarche bij Inc. III.

Chevalier, Etienne, zie Miniaturen.

Chili. - Zie Aardrijksk. III.

China, Chineesch. - Zie Aardrijksk. III. - Bibliogr. II. - Boekdr. III.

Chooren, Neghen, der Enghelen, van die H. Drievuldicheit, ende van die seven bloetstortinghen ons lief Heeren Jesu Christi. Antw. Guilliam Lesteens, 1641, en Guiliaem van Parijs c. 1650. T. V,14.

Christiaan II van Denemarken te Amst., 1521. VI,13,91; XVI,167. - Zie ook Kempe en Vidisse bij Postinc.

Christofano dell'Altissimo. Zie Altissimo bij Graveurs II.

Chroniques de France, Grandes, zie Miniaturen.

Chroniques de Hainaut, hs. 1446, zie Miniaturen.

Chroniques de Jerusalem, hs. 15e eeuw, zie Miniaturen.

Chroniques de Troyes, zie Miniaturen.

Chronice Hollandiae, Zeelandie, Frisie et terre Trajectensis tot 1514 (Hs. c. 1516, Egmond), is niet een hs. der eerste bewerking van Johannes à Leydis' Chronicon comitum etc. X,195.

Chronyk der Nederl. en bijzonder van Antw. 1472-1556. Hs. T. VII,120. - Zie ook Ellert de Veer.

Cronike van Hollant, Zeelant, enz., zie Inc. III.

Chronik, Hartmann-Schedelsche, 1493 en 1499, zie Inc. III.

Cronike, Die, van Brabant, zie Inc. III.

Cronyke, Die, van Vlaenderen int corte, c. 1515, zie Postinc.

Cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant. Leiden, 1517, 1592, zie Cornelius Aurelius bij Aardrijksk. II - Postinc.

Cronijcke van Hollant, Zeelant ende Vrieslant... int corte. Antw., W. Vorsterman, 1538. I,329; 1539. I,330*; 1541. I,333*, tijdens de Republiek tot c. 1802 als schoolboek gebruikt, 50 dr. opgesomd. I,329,365. - Uitg. Leiden, Jan Mathijs zoon, 1560. II, 257*. - Zie ook Onderwijs III.

Cronyke van Vlaenderen, 1539, zie Postinc.

Cronijck, De nieuwe, van Brabant. Antw. J. Mollijns, 1565. VII,320.

Chronyc historie der Ned. oorlogen, etc. Norwich, 1579. T. II,146. - Zie ook S. Franck - Bibliogr. II.

Chrysostomus, Jr. Opera omnia, latine. Parijs, Vidua Claudii Chevallonii et Guil. Desboys, 1556. III,348. - Zie ook Postinc.

Chys, S.A. van der, zie Bibliofilie IV.

Chytraeus, David, zie Lubinus - Onderwijs II.

C.I., zie Graveurs II.

Cicero. Zijn Epistolae fam. als schoolboek in Ned. in de 17e eeuw, XIX,41. - Zie ook Rinkes - Postinc.

Cinnesius, Guilielmus, pastoor der Mariakerk te Amsterdam, 1567. II,58,59; IX,37.

Ciprianus, zie Cyprianus.

Cisiojanus, zie Heiligenkalender bij Liturgie.

Cisterciënsers, zie Kloosters.

Città di Castello. - Zie Kloosters.

Civilité-letter, zie Boekdr. III.

Civilité Puérile, La, zie Onderwijs III.

C.K. = C. Ketel, 1601. I,158; VIII,67,68.

C.K.D., zie Kilianus.

Claeresteyn, H. Gz., zie Boekb. II.

Claes de perkementere te Mechelen, zie Boekb. III.

Claes van den Langhe Water, zie Nic. de Aqualonga.

Claeszoon, Anthoonis, zie Wederdoopers.

Claesz., Is., zie Swanenburgh bij Graveurs II.

Claesz., Jan, zie Blommendael.

Claeszoon, Jan, zie Rolwaghen op Tsamensprekinghe.

Claesz., Jan, zie Schaap.

Claesz., Joost, zie Van den Bosch.

Claesz., Symon, zie Boekdr. VIII - Muziek IV.

Claesz., Theunis, zie Aardrijksk. II.

Claesz., Volkert, van Haarlem. XII,195.

Claesz., Woulter, zie Blaeuhulck.

Claghe, Onser Vrouwen, oft Palmsondagh, c. 1540. XI,81*. - Zie ook Palmsondagh in NK 1668-1670.

Clara, Sint, De zegen van -, in het oud-Nederl. Beschr. van de 9 Nederl. hss. die dezen zegen bevatten; text van den zegen afgedrukt met de varianten; de oudste Ned. gedrukte text, 's Hertogenbosch, 1617. X,321. - Zie ook Thielmans - Kloosters.

Clarissen, zie Kloosters.

Classieke Oudheid, zie Klassiek bij Bibliogr. II.

Claudianus, De raptu Proserpinae. II,94,95, 97,100.

Claudin, Anatole. Over zijn studie der oude Fransche typographie, met biograf. gegevens. XXIII,253.

Claus de scrivere, Gent, 1436, zie Miniaturen.

Clavareau, Aug., Drie gedichtjes in het

Fransch vert. VII,197. - Zie ook Hieron. v. Alphen.

Clavasio, Angelus de, Summa evangelica. 2e helft 15e eeuw. T. V,109,111,112,114,215.

Clavis Homerica, zie Homerus.

Cleeff, Gabriel Willemsz. van, spellemaker te Rotterdam, 1602. T. VII,230.

Clein, F., zie Graveurs II.

Clemendt de Jonge, zie Aardrijksk. II.

Clemens, Dr., Engelsch uitgewekene te Antw., 1565. T. IV,120.

Clemens Alexandrinus, Opera omnia, Florence, Laur. Torrentinus, 1550. III,348.

Clemens V, Paus, aflaatbrief aan de S. Bavo te Haarlem, 1309. XV,289. - Zie Constitutiones bij Inc. III.

Clenardus, Nicolaus, zie Onderwijs II - Postinc.

Cleonardus, zie Clenardus.

Clerck, Geert de, zie Boekb. III.

Clerck, Gheert Jacobssone de, huwt met Anna Ortels, zuster van Abr. O.T. IV,60 noot.

Clerck, Jacobus de, te Yperen, Eerlijck Tijdt-Verdrijf. Brussel, Jan Mommaert, 1652. T. IX,193. - Door de drukkers Clouwet als werk van Lamb. Vossius gedrukt. III,253,305.

Clericus, J., 1657-1736. Het hs. der Lat. vert. van Betoog der Goddelijkh. v.Chr. ten onrechte op zijn naam. X,124.

Cleynaerts, zie Clenardus.

Cleynen, P. den, zie Boekb. III.

Cliché, Begripswijziging van het woord. V, 162.

Clicheermethoden, zie Boekdr. I.

C(lock), L(enaert), zie Muziek IV.

Cloetenius, notaris te Enkhuizen, 1579. XX, 145,148 noot, 149,151,156,158.

Cloppenburgh, Jan Eversz., zie Boekdr. VIII - Papier III.

Cluse, Jean de la, zie Aardrijksk. II.

Clusius, Carolus (Charles de l'Escluse), Ned. kruidkundige, 1526-1609. Het boek over hem van F.W.T. Hunger bespr. XVI,315. - Uit zijn briefwisseling met Chr. Plantijn en J. Moerentorff, 1593. X,97,112. - De houtsneden in Rariorum Plantarum Historia. Antw., 1601. X,107,113. - Zie ook Belon - Garcia a Horto - Aardrijksk. II.

Cluverus, M., schenkt een hs. Geneesk. voorschr. in Nedersaksisch dialect. XX,256.

Cnoxen, zie Cnoyen bij Aardrijksk. II.

Cock, H., zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Cocus, Peeter, zie Boekb. III.

Cocxs, Dirrick, zie Onderwijs II.

Coddaeus, G., Carmina gratulatoria... D. Arnoldo à Limburgh, Leiden, J. Paedts, 1599. VII,255.

Codde, J.W., notaris te Enkhuizen, 1600. XX,156.

Codde, Petrus, aartsbisschop van Sebasten en pauselijk vicaris der Ver. Nederl., † 1710, Groote Apologie. Emmerik, Florentius Abbema, 1703. T. IV,111. - Zie ook Desirant.

Coeck, Geeraart, zie Graveurs II.

Coelestinus, Georgius, superintendent in Brandenburg, 1580, zie Wilhelm, landgr. v. Hessen.

Coelius Secundus, zie Curio.

Coellin, Colijn, zie Caellui.

Coeman, Lat. gedicht op Nic. Witsen, 1662. XI,116.

Coen, Jan Pietersz., zie Aardrijksk. II.

Coenraetsz, Albert, zie Van der Burch.

Coenraets, Odulphus, zie Aardrijksk. II.

Coenraetsz, Pieter, zie Aardrijksk. II.

Coens, Jan, pastoor te Kortrijk, 1599. T. VIII,275.

Coevoet, Merten, zie Boekb. III.

Coignet, M., zie Aardrijksk. II.

Coinci, G. de, zie Miniaturen.

Colerus. T. III,68,69.

Coletus, Johannes - Zie Onderwijs II.

Colines, S. de, zie Boekdr. VII.

Colius, Cornelius Arnoldus, 1523. VI,106.

Collaciebroeders, zie Kloosters.

Collatie v.d. goeden Tobias, zie Inc. III.

Collationes XXIV Sanctorum patrum. Hs. uit IJselstein, 15e eeuw. XI,230.

Colle, Johannes de, inquisiteur te 's Hertogenbosch, † 1519. XVI,164.

Collectio quaedam, zie Inc. III.

Collen, Hans van, zie Boekb. III.

Colletet, Guillaume, T. II,65.

Collins, Richard, zie Graveurs II.

Colloquia, etc., zie Onderwijs III.

Cöln a.d. Spree. - Zie Bibliotheekw. IV.

Colom, Jacob Aertsz., zie Aardrijksk. II - Boekdr. VIII - Papier III.

Colombo. - Drukpers te, zie Singaleesch bij Bibliogr. II.

Colophon, raadselachtig, van Mattheus van Roye, Antw., 1565. V,294. - Id. van frater Heynricus van Oudewater, XIV.243.

Columbaan, Sint. Leven van, zie Adamnan.

Columbus, Ferd., zie Bibliofilie II.

Columna, F., Hyperotomachia, zie Hierioglyphenschrift - Rebus.

Colyn de dichtere, zie Caellui.

Colijn van Ryssele, De Spiegel der Minne, een Spel van Sinne, drie dr. bespr. III. 263.

Comenius, J.A., zie Cato digestus.

Commandements de la Presse, Les. Satire op de Fr. wet van 1868 op de vrijheid der drukpers. Text afgedr. IX,189.

Commelin, Hier., geleerde en boekv., zie Boekdr. VIII.

Commelin, Jacob, oom van Casparis, Amst.'

1800, Eigenh. geschriften nagelaten. XVI, 273,276*.

Commendacien, zie Postinc.

Commendatie, zie Postinc.

Commentaire Philos. sur ces paroles de J.-C. zie Bayle.

Commines, Phil. de, Histoire van Coningk Lodowick van Vrancrijck. Antw., 1578. VII,327. - De uitg. der Mémoires, Parijs, 1924-25 bespr. XIV,74; XVI,221.

Compagnie, O.-Ind. - Zie Vertooch - Aardrijksk. II - Boekdr. VII, VIII.

Compains, Jehan, zie Boekb. III.

Compendium totius grammaticae, zie Inc. III.

Compere, zie Muziek I.

Complaincte de la terre sainte, zie Postinc.

Composition de Sainte Ecriture, zie Miniaturen.

Compostel, H.I., Lofdicht op Corn. Taemsz., 1595. XIX,24,215.

Comte, P. le, zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Conchardus, Henricus, predikant te Utrecht, Epithalamium. Utrecht, Salomon Rodius, 1597. VII,255.

Concordantia maioris Bibliae, versch. uitg. 16e eeuw. III,379.

Concordanties. - Overzicht van versch. concordanties; Osgood, A concordance to the poems of Edmund Spenser, bespr. V,163. - Lane Cooper, A concordance to the works of Horace, bespr. IX,232.

Concubinariis, De, Avisamentum, zie Inc. III.

Conerding, zie Koenerding.

Confessie der dienaren I. Chr. in de Kercke binnen Antw., 1567. VII,330. - Zie ook Lindanus.

Confessie v. Augsburg. Wesel, 1558, 1559; Frankf., 1567. VII,326.

Confiteor, Onderwijsboekje voor eerstbeginnenden. - Zie Abecedaria - Et introibo - Postinc.

Congo. - Zie Aardrijksk. III.

Congres, Het 32e Nederl. taal- en letterk. I, 223,347; III,33.

Congressen van bibliothekarissen, zie Bibliotheekw. II.

Coninck, Outgher Dirixs, zie Aardrijksk. II.

Conincx, Alexander de, huwt Anna Occo, wed. Haio Hermannus. VI,175.

Coningh, Lodewijk, zie Papier III.

Coninghen, Alle den, in Engeland, zie Postinc.

Coniugatien, zie Onderwijs III.

Conqueste van Indien, zie Zarate bij Aardrijksk. II.

Conradus, Abr., zie Graveurs II.

Conscience, Hendrik, zie Bibliogr. II - Tentoonstellingen.

Conserveeren van boeken, zie Bibliotheekw. I.

Constitutiones antique patrum praedic., zie Handschr. I.

Const-thoonende juweel, 1607. XIV,163.

Cool, Dirck, zie Courant II.

Coolhaes, geb. te Keulen, pred. te Deventer in 1546, te Gorkum in 1573, te Leiden, 3 Oct. 1574. Schrijver met Jan Claessen Rolwaghen van de Tsamensprekinghe van drie personen (tegen het Groningsche plakkaat tegen de doopsgezinden). T.VIII, 74. - Apologie, 1584. VII,324. - Toetsteen van de Cathol. Religie. VII,324. - Over hem en zijn Waterboecxken. Amst., B. Adriaensz., 1588. A. IV,208. - Leiden, Jan Theunisz., c. 1600. XVII,115. - T. VIII, 240. - Over zijn volksprenten, zie Graveurs I - Zie ook Cornelii - Seb. Franck - R. Gualterus - Nieuwst. I.

Cools, Cornelis, zie Courant II.

Cools, Petronella, zie Courant II.

Cooman, Jan Jansz., messenmaker te Delft, later watergeus, dichter van een geuzenlied. XV,201.

Coornhert, Dirk Volkertsz., 1522-1590. Over zijn leven en werken. XI,183,343; XII, 109. - Vriend en volgeling van Seb. Castellion. III,183. - Zijn Stoicijnsche levensbeschouwing, XVI,123. - Kort levensbericht achter een portret; text medeged. XI,343. - Zijn portret. VIII,18*. - Grafschrift XI, 185. - Twee testamenten met zijn notarismerk. XVI,121,122*. - Opwekking tot het schrijven eener biografie van Coornhert. XI,183,184*,186*,187*. - Zijn brievenboek. XV,16; door C.A. Boomgaert uitgegeven? XV,22. - Opgave der werken, aanw. in de U.B. te Amst. XI,186*,187*. - Wercken, uitgeg. d. C. Boomgaert; 1e uitg. Gouda, Tournay, 1612. XV,15 noot; de uitg. Amst., Jacob Aertsz. Colom, 1630; bespr. van de titelplaat. VIII,18*, 19; XIII,295; over deze uitgave. XI,184; XV,16,23; dl. I niet van 1630, doch van 1633, XVIII,132. - A.B.C. oft Materieboeck. Antw., Sylvius, vóór 1570. VII,327. - Geuzenlied, XV,201. - Redigeert de op naam van Jan van Hout verschenen Justificatie en de Remonstrance van Leiden, 1573. VII,324,370; XI,187. - Recht ghebruyck ende misbruyck van tijdlijcke have. Leiden, C. Plantijn, 1585. VII,324; XI,187. - Van de Leydtsche disputatie. Leiden, Ch. Silvius? 1583. VII,324. - Kleyn-Munster. Des groot-roemigen David Jorisens... schriften; vóór 1583 geschreven, gedrukt in 1590, XVIII,49. - Verantwoordinghe van het proces (tegen Lipsius), 1590. XV,17; XVIII,50. - Zijn

Goudsche geschriften. XV,20. - Onbekend gedicht in latijnsche vertaling op prenten van hem, 1597. XXIV,257,258*,259*. - Vert. v. Boethius, 1585. XI,187; XII,92. - Amst., Pieter Jacobsz., Paets, 1616. XI, 184*. - Vert. v. Cicero, Erasmus, Homerus en Seneca. XI,185.186*; XVIII,126. - Vert. v. Augustinus. XI,187. - Zie ook Boccaccio - Cato - Bibliogr. II - Boekdr. VIII - Graveurs II - Nieuwst. I - Rebus.

Coornhert, Frans, zie Nieuwst. I.

Copernicus, zie Aardrijksk. II.

Coperpotgen, zie Cornelis Woutersz.

Copieeren van drukwerken, zie Boekdr. I.

Copieeren van hss., zie Handschr. I.

Copinger, bibliograaf, zie Inc. I.

Coppen, Broeder, uit de Kempen (Vondel); hoe hij met zijn rommelpot in Californië verzeilde. XVIII,353; XIX,249.

Coppenol, zie Papier III.

Coppenol, Lieven van. XXII,93.

Corbel, Jan, verkoopt kettersche boeken te Duinkerken, 1527. XVI,184.

Corck, Van, zie Gerardus Suberinus.

Cordes, Simon de, zie Mahu bij Aardrijksk. II.

Cordier, Mathurin, (1480-1564), zie Cato - Onderwijs III.

Coriache, Amatus, kanunnik aartsdeken van S. Rombout te Mechelen. Uittreksels uit zijn Manuael, (1655-1682). IV,19.

Corneille, zie Graveurs II.

Cornelii, Arnoldus, geschrift tegen de prenten van Coolhaes. T. VIII,244.

Cornelis, zie Boekb. III.

Cornelis Gallus, lat. dichter. XVI,42.

Cornelis van Haarlem, zie Graveurs II.

Cornelis van Naerden, kath. priester te Amst., c. 1534. IX,174.

Cornelisz., Corn., zie Aardrijksk. II.

Cornelisz., Jacob, zie Papier II.

Cornelisz., Jacob, van Oostzanen, zie Graveurs II.

Cornelisz., Jan, zie Rijp.

Cornelisz., Lambrecht, zie Graveurs II.

Cornelisz., Pieter, zie Hooft.

Cornelisz., Pieter, Aenwisinghen en oorsaken waerom vaders by den Doope... behooren te verschijnen. Alkmaar, Jacob Willemsz. Paets, 1587. X,117.

Cornelisz., Willem, zie Coster.

Cornelisz., Willem, zie Graveurs II.

Cornelius Aurelius, (Goudanus van Lopsen), zie Aardrijksk. II - Postinc.

Cornelius Haecmundanus (Corn. van Egmond), zie Onderwijs II.

Cornet, Severijn, zie Muziek I, III.

Corona mistica B.M.V., zie Inc. III.

Corpsen, zie Boekdr. II.

Corpus Iuris, Zuid-Fransch hs. einde 13e eeuw. X,10.

Corrozet, Gilles, niet de schrijver van Le Trésor de Vertu, 1555. XIX,211.

Cors cantileenen (kerstzangen), zie Carmina Scholastica bij Onderwijs II.

Corsendonck. - Zie Kloosters.

Cortelyou, Jacques, zie Aardrijksk. II.

Cortleven, goudsmid te Enkhuizen, 1579. XX,149,150.

Cosen, Jacob van, authentisator van den Statenbijbel. III,275.

Cosimo I, zie Mellini.

Costa, Johannes de, minderbr., c. 1513. XIII, 42,43.

Coster, August, zie Bibliofilie II, IV.

Coster, David, zie Aardrijksk. II.

Coster, Laurens Jansz., zie Boekdr. V.

Coster, Samuel, Uitgaven zijner werken. XI, 234. - Over enkele kleinere gedichten. XI, 234; XII,113 noot. - Sonnet tot den Leser, 1609; div. drukken XI,235. - Liedeken, afkomstig uit de Historie van het leven en sterven van Joh. v. Olden-Barnevelt. XII,113 noot. - Op het verkiezen van Jacob van Wassenaer. XI,234; is afkomstig uit Hollantsche Parnas, verz. d. V. Domselaer, XII,113. - Div. andere gedichten besproken. XI,234. - Gedicht van hem in 't Vermaeck der Jeucht? I,82 noot.

Coster, Willem Cornelisz., schipper, 1584, zie Aardrijksk. II.

Coster, Charles de, zie Bibliogr. II - Tentoonst.

Coster, Jan de, zie Custos.

Costere, Jan de, alias Stroosnijder, Leuvensch rederijker, 1574. XVI,80 noot.

Costuum. - Dracht-Thoneel van Z. Heyns, gedeelt. naar Bertelli, 1563 en Amman, 1586, de houtsneden van de Amerik. costuums zijn dezelfde als in het reisverhaal van Seb. de Weert. Amst. (1601?). VIII, 65,66*,72*,73*,74*,75*,76*. - Zie ook Tentoonst.

Costumen van Gent, 1396, zie Miniaturen.

Cotthem, Lodewijk van, zie Miniaturen.

Couden, Die negen, zie Postinc.

Coudewater. - Zie Kloosters.

Coudenberghe, Jan van, oprichter van de Broederschap van de zeven smarten, 1492. XII,200 noot.

Coulster, Van der, zie Abel.

Courant

I.	Bibliographie en Geschiedenis.
II.	Courantiers en Journalisten.
III.	Drukkers en Uitgevers.
	Zie ook Nieuwstijdingen.

I
Bibliographie en Geschiedenis

Baschwitz, De krant door alle tijden bespr.

XXV,328. - Belang van een bibliographie en geschiedenis der couranten. XXV,161. - bronnen en literatuur. XXV,164. - Gebruik van het woord Gazette. XVIII,111; - van Courant. XVIII,117. - Frederik de Groote als journalist. XXV,171.

Dagblad-Museum, Brussel. Verz. Jan van den Broeck. T. IX,143. - Nederl. Persmuseum, 1915. V,301; VII,38,152. - Bibliotheek van dagbladen te Parijs. T. IV,93.

Nederland. - Van Stockum, La librairie, l'imprimerie et la presse en Hollande, à travers quatre siècles. T. IX,110. - Uitgebr. verzameling oude Holl. couranten in de Kon. Bibl. te Stockholm. XXV,170. - Het nieuws in deze couranten. XXV,175. - Advertenties. XXV,179. - Oude Nederl. Couranten in het Archief van Hasselt (Ov.), 1620-1622. XXV,308.

Amsterdam. - Oudst bekende Holl. courant. Amst., Joris Veseler, 14 Juni 1618. XXV,170. m. facs. - Courante uyt Italien, Duytslandt, enz. Amst., 1618-1664. XXV,171. - Tydinghen uyt verscheyden Quartieren, 1619-1664. - XXV,171,174. - Tien verschill. couranten in 1645. XXV, 185. - Engelsche couranten, 1620-21. II, 68,410. - Courant d'Italie et d'Almaigne, de oudst bekende Fransche courant, 1620, 21. XXV,194*. - Nouvelles de divers quartiers, 1639 enz. XXV,195*. - Gazeta de Amst., 1675 en later. Amst., David Tartás (de Castro). XII,57, 59*, 62*, 320. - Gazette d'Amst. Een reeks jaargangen in de Univ. Bibl. Amst. I,361. - Het Nieuws van den Dag. Geschiedenis. IX,65.

Arnhem. - Oudst bekende courant, ws. d. Jan Janssen gedr., 1621-1636. XXV,192*; later bij Jacob van Biesen. XXV,192,194.

Delft. - Courante uyt Italien, Duytsland, enz. Delft, Wed. v. Jan Andriesz. Cloeting, 1623 enz. XXV,190,191. - Hollandsche Historische Courant, 18e eeuw. XXIII,291.

's Gravenhage. - Haagsche Nieuwsbladen. T. III,216. - Wekelycke Mercurius, 's-Grav., Joh. Rammazijn, 1654. XXII, 283. - Haagsche Wekelyke Mercurius, 's-Grav., W. Breckevelt, 1654-55. XXII, 283. - Haegsche Weeckelycke Mercurius, Juli 1655-57. Contract van Jhr. de Macht met Hendricus Hondius, boekdrukker, te 's-Grav. over het uitg. daarvan en een reeks van daarbij beh. vlugschriften. XXII,284. - De jaargang 1658 gedr. bij Anthoni Pieters voor den autheur. De Macht werd in dat jaar verbannen en vertrok naar Utrecht. XXII,285. - Sautyn Kluit, De 's-Gravenh. Courant. A. II,182. - De Haagsche dagbladpers in de 19e eeuw. T. II,209.

Haarlem. - De Haarlemsche courant in 1656 uit een andere ontstaan. T. I,50. - In het Engelsch vertaald, The Haerlem Courant, 1679 en later. T. IV,99,107*. - Zijn verspreiding en invloed in Engeland. T. IV,104. - Als bron van The Daily Courant, 1702 enz. T. IV,105. - In Frankrijk verboden. T. IV,103.

Leeuwarden. - L'Observateur Hollandais (p. J.A. Courtonne, e.a.). Leeuwarden, Abr. Ferwerda, 1750, 51. I,174,175.

Rotterdam. - The Rotterdam's Courant, printed at R., by Goddaeus, Reprinted at London, by B. Harris, 1679 en 1680. T. IV,106.

Weesp. - Courant gedrukt bij Nicolaes Jacobsz, kleinzoon van Jan van Hilten, 1657. XXV,174.

België. - Antwerpen. - In de 16e eeuw de doorgangsplaats voor Duitschland der berichten uit Engeland, Spanje en Portugal. XVII,109. - Antwerpsche Vrijdaegsche Post Tydinghe. Antw., Henr. Aertssens, 1708. I,238. - Zie ook Verdussen, Verhoeven, enz.

Brussel. - Dagbladen in Br., 29 Aug. 1649 enz. T. III,161. - La libre Belgique, 1915-18. Aanwijzing van de nrs. waarvan nadrukken bestaan. IX,191.

Leuven. - Berrewaerts, Recherches de la presse périodique louvaniste, 1897-1900, bespr. T. I,211.

Duitschland. - Avisa. Een Duitsche courant van 1609 en 1610, waars. te Augsburg verschenen, als vervolg op de Fugger'sche handschriftelijke tijdingen van 1568-1604 in Weenen bewaard? T. I,297. - J. Carolus, Straatsburg, geeft een wekelijks verschijnend en genummerd nieuwsblad uit, onder den titel Ordinarij Avisa, 1609. T. I,28. - Bestaat er verband tusschen deze twee?

Berlijn. - Het oudste weekblad van B., 1618. T. III,161. - L'Observateur Hollandais, ou mémoires universels pour servir à l'histoire de l'année 1744. A Leide, chez Paul Gauthier (Berlijn, Fromery), 1744, 45, geschreven door d'Argens, onder invloed van Frederik den Groote en diens vriend J. Jordan, voortgezet d. De Francheville, 1745. I,171,173,175.

Engeland. - Van Stockum, The first newspapers of England printed in Holland, 1620-21. A faithful reproduction of the originals, bespr. III,410. - Nichols Newspapers, belangr. verz. Engelsche couranten in de Bodleyan Libr., Oxford. T. IV 99. - Titels van de oudste Eng. couranten in Nederl. gedrukt. II,68; III,410.

Londen. - Weekly News, 1622. II,68; III, 411. - The Haerlem Courant, 1679. T. IV, 99. - The Orange Gazette, 1689. T. IV,103. - The Harllum Courant, 1689 is geen vert. van de Haarlemsche. T. IV,101. - N. vert. 1695. T. IV,102. - The Daily Courant, 1702, het oudste Engelsche dagblad. T. IV,105. - The Times. Feestnr. 10 Sept. 1912, bespr. II,74. - Zie ook Amst. - Haarlem - Rotterdam - Clarke en Veseler.

Frankrijk. - Zie Amst. - Jacob Jacobsz.

Parijs. - L'Observateur Hollandais... La Haye (Paris), 1755-59. I,176.

Portugal. - Zie Hondius in III.

Spanje. - Zie Amst.

Amerika. - Steiger, The periodical literature of the U.S.A. 1873, bespr. A. II,53. - Nederlandsche journalistiek in Amerika. T. VII,44.

Groenland. - Journalistiek op. T. III,51.

Marocco. - Nieuwsbladen van. T. III,50.

Java. - Inhoudsopgave van Javaansche Couranten in de Bibl. v.h. Batav. Gen. van K. en W. I,270.

II
Courantiers en Journalisten

Argens, d', zie Berlijn.

Bilderbeek, Hendrik, courantier voor Nijmegen, 1609-1610. T. I,32.

Briedere, Carel de, courantier voor het Hof van Holland, 1605. T. I,31.

Braunschweig-Lüneburg, Otto zu, te Harburg, voorziet de Engelsche regeering van nieuwstijdingen, eind 16e eeuw. XVII,110.

Caron, Van, nieuwsagent in Engeland voor de Staten van Zeeland, 1590. XVII,110.

Casteleyn, Abraham, medewerker aan een courant, die in 1656 de Haerl. Crt. werd. T. I,50; T. IV,101.

Cool, Dirck, courantier te 's Gravenhage voor Leiden, begin 17e eeuw. T. I,31.

Cools, Cornelis, notaris, courantier voor 's-Gravenhage en Middelburg, 1592. T. I, 31.

Cools, Petronella, courantier voor Dordrecht en het Hof van Holland, 1605. T. I,31.

Gressham, Thomas, sinds 1552 te Antw. als berichtgever voor de Engelsche regeering. XVII,110.

Greve, Gillis de, Vlaamsch hopman te Hamburg, nieuwsagent, eind 16e eeuw. XVII, 110.

Jansz., Wijnant, courantier voor Amsterdam, 1601. T. I,31.

Mostaard, David, courantier te Haarlem, 1610-1615. T. I,31.

Robert, Abraham, courantier te Haarlem, 1616. T. I,32.

Speelman, Jan, courantier voor Amsterdam en Leiden, begin 17e eeuw. T. I,31.

Stercke, Gerard, berichtgever voor de Nederl. regeering te Antw., midden 16e eeuw. XVII,110.

Straten, Pieter van der, berichtgever voor de Nederl. regeering te Antw., midden 16e eeuw. XVII,110.

Vasseur, Adriaen, courantier te Vlissingen en Nieupoort, voor Amsterdam, begin 17e eeuw. T. 1,31.

Vaughan, Stephan, sinds 1527 te Antw., berichtgever voor de Engelsche regeering. XVII,110.

Weyerman, Jacob Campo, journalist. A. II, 106,125.

III
Drukkers en Uitgevers

Adriaensz., Pieter, Ned. boekv. te Hamburg, drukt in 1629 een Nieuwstijding. XVII, 109 noot.

Aertsens, H., Antw., 1708. I,238.

Benedetti, A., zie Van der Macht.

Biesen, Jacob van, Arnhem, 1632. XXV,193

Bouman, Jan Jacobsz., schoonzoon van Broer Jansz., Amst., 1645. XXV,187.

Breeckevelt, W., 's-Grav., 1654. XXII,283.

Broer Jansz., zie Jansz.

Broersz., Joost, zoon van Broer Jansz., Amst., 1645 enz. XXV,187.

Butler, Nathaniel, Londen, 1622, geeft de Weekly News uit. II,69; III,411.

Carolus, Joh., Straatsburg, 1609. T. I,28.

Clarke, Adrian, 's-Gravenhage, 1621, drukt een Engelsche courant. II,69; III,411.

Cloeting, Andries en Jan Adriesz., Delft, 1627. XXV,190,191.

Ferwerda, Abr., Leeuwarden, 1750.

Fromery, Berlijn, 1744. I,171. I,174.

Goddaeus, Rotterdam, 1680. T. IV,106.

Harris, B., Londen, 1679. T. IV,106.

Hilten, Nic. Jacobsz., Weesp, 1657. XXV, 174.

Hilten, Gaspar en Jan van, Amst., 1618 enz. XXV,172,186,195. - T. I,50.

Hondius, Hendrikus, 's-Gravenhage, levert geregeld couranten aan de Staten; verkoopt voor Van der Macht diens Wekelijksche Mercurius, 1655-1657 en staat ook later nog met hem in verbinding, 1660-1666, was niet de uitgever er van. XXII, 284,286. - wel van de Maendike Portugeese Mercurius, 1668. (2 nrs.) XXII,286.

Jacobsz., Jacob, Amst., 1620, drukt den oudst bekenden Franschen courant. XXV, 194*,195*.

Jacobsz., Nic., Weesp, 1657. XXV,174.

Jansz., Jan, Arnhem, 1621 enz. XXV,192*.

Jansz., Broer, Out courantier int leger van (Maurits), Amst., 1619 enz. (Niet) de eerste uitgever van een courant in Nederl. T. I,28,31. - Fransche en Eng. couranten. T. I, 32, 47, 49*, 184 noot; II, 69; III, 411; XVII,113; XXV,174.

Jordan, J., Berlijn. I,171.

Keerius, Petrus, verkoopt de eerste Engelsche couranten te Amst., 1620. II,69; III, 411.

Lieshout, Francoys, Amst., 1639 enz. XXV, 189.

Lucas, Jean Maximilien, geeft de Quintessences uit. Amst., Leiden, 's-Gravenhage? 1689-1697. T. IV,222.

Macht, Gerard Lodewijk van der, 's Grav., sluit in 1605 een contract met Hendrik Hondius, om voor hem een weeckelijcke courant te laten drukken, die hij in den handel zal brengen. Contract afgedr. XXII,283. - Verschijnt tot in 1658, vergezeld van een aantal vlugschriften, het laatste jaar ghedruckt bij Anthoni Pieters voor den autheur; in 1658 wordt hij verbannen en vestigt zich te Utrecht, waar hij onder den schuilnaam van Anthoni Benedetti, op een eigen drukpers de uitgave van zijn Maandaagsche en Donderdaagsche Mercurius voortzet. - Wordt in 1669 op nieuw, nu voor eeuwig verbannen. XXII,286.

M.H., A'tmore, 1621. II,69.

Meininga, Matthys van, Amst., 1642 enz. XXV,188.

Pietersz., Ant., 's Gravenhage, 1658. XXII, 285.

Rammazijn, Joh., 's-Grav., 1654. XXII,283.

Ravesteyn, Joh. van, Amst., 1661 enz. XXV,187.

Rhodes, H., Londen, 1681. T. IV,100.

Search, Daniel (of John), Londen, 1689. T. IV,102.

Smient, Otto Barentsz., Amst., 1657 enz. XXV,173.

Stam, Jan Frederiksz., Amst., 1628 enz. XXV,173.

Tartás (de Castro), David, Gazeta de Amst., 1675 enz. XII,58,59*,62*,320.

Verdussen, Guillam, Antw., Extraordinaire Posttydinghen, 1637 enz. XII,330.

Verhoeven, Abraham, Antw., De eerste courantier van Europa? T. I,27. - Planoblad, 1605. T. I,33,183; T. III,81. - Privilegie van 1605 en 1620; 't laatste afgedr. T. I, 34. - Vele dergel. tijdingen tusschen 1605 en 1619. T. I,35. - Zijn denkbeeld om regelmatig nieuwstijdingen uit te geven, dateert van 19 April 1617. T. I,36. - Octrooi 1620. T. I,37,38*,39*. - Van den Branden's Abraham Verhoeven, 1575-1652, bespr. T. I,178. Biografisch en geschied. van zijn courant. Veelzijdige aard van zijn drukkunst. T. I,179. - Zijn zoon Isaak neemt de zaak over en diens weduwe drukt in 1637 de Extraordinarisse Posttydinghe onder haar naam. T. I,181,182. - Niet de eerste courantier. T. I,183. - III,411; XIV,106; XVII.111.

Veseler, Joost (George) en Jacob, Drukkers van couranten. Amst., 1618 enz. XXV, 170,172. - Ook van de oudste Engelsche cour. II,69; III,411.

Younge, R., Londen, 1695. T. IV,102.

Vrijheid van drukpers, zie Boekdr. VI - Verboden boeken.

Courante, een oude Fransche dans. T. IV, 281 noot.

Courier, Paul Louis. T. II,67.

Cours van negotien, 't Amst., 28 Junij 1638. A. I,143.

Court, Pieter de la, zie Verboden boeken.

Courtonne, J.A., zie Observateur Holl. te Leeuwarden bij Courant I.

Couster, De, zie Gerbrand.

Couwenberghe, Catha. van, vrouw van J.B. Houwaert, † 1619. XX,161.

Couwenhorn, Pieter, zie Graveurs II.

Coverdale, M., zie State.

Coypel, zie Graveurs II.

Craeyvanger, zie Graveurs II.

Cranach, Lucas, zie Graveurs II.

Cranendonck, Joachim, Bruiloftsvers. Leiden, Chr. Gujot, 1601. VII,256.

Cranendonck, Philibert van, Mechelen, 1600. V,322,323.

Cranskens, Die seven suverlicke, zie Postinc.

Crescentius, Petrus de, zie Inc. III.

Crescius, Nic. c. 1514. XII,91.

Cressonne, H., zie Graveurs II - Boekdr. VII.

Crisis, Econ., in oorlogsgevaar, Documenten, zie Nederl. bij Bibliogr. II.

Crivelli, Taddeo, zie Miniaturen.

Crocus, Corn., zie Muziek IV - Onderwijs II, III - Postinc.

Croeck, zie Crocus.

Croiset van der Kop, Anna C., 1859-1914. Levensbericht en lijst van geschriften. III, 271,384. - Zie ook Bibliogr. II.

Crombrugghe, Victor van, zie Boekb. III.

Crone Marie, zie Postinc.

Cronyke, enz., zie Chroniques.

Croon, P., zie Almanak.

Croy, Charles de, 1452. Zie Bibliofilie II - Miniaturen.

Cruce, Pieter van der, in 1568 terecht gesteld. T. IX,148.

Crucius, Liwinus, (Liévin van den Cruyce), Zie Onderwijs II.

Crucquius, zie Aardrijksk. II.

Cruikshank, 1757, correspondent van Moretus te Amsterdam. X,362,371. - Zie ook Papier II.

Crul, Cornelis, Gheestelijcken ABC, zie Abecedaria.

Crijn Frederiksz., zie Aardrijksk. II.

Cryptographie, zie Beeldschrift - Geheimschrift.

C.T., schrijver van Histoire mémorable de la reprise de Bréda, 1591? XIV,102.

Cudworth, Ralph, 1617-1688. XVII,340.

Cuerdanck, zie Theuerdanck.

Cuffeler, zie Kuffelaer.

Cunaeus, P., Epistolae. Leiden, Petrus van der Aa, 1725; Leiden, Joh. v. Abkoude, 1732; Leiden, Joh. Delbeek, 1738. T. I, 243 noot.

Cuperus, Correspondentie met Nic. Witsen. IV,195.

Curaeus, Joachim, (Julius Exclusus). XX,100.

Curio, Caelius, Een zeer schoone Dialogus van den Roomschen Pasquillo ende Marforio. Uit het Latijn. Emden, Goossen Goebens, 1567. T. IV,109; VII,330; XX, 89.

Curio, Caelius Secundus, zie Onderwijs II.

Cursiefdruk, zie Boekdr. II.

Curtius, C., zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Curtius, Petrus. Niet de schrijver der Chronycke van Holland, Zeeland en Friesland doch boekencensor. I,329.

Curtius, Quintus, zie Inc. III - Postinc.

Curvipons, zie Crombrugghe.

Custos Brechtanus, zie Onderwijs II - Postinc.

Cuyck, zie Kuik.

Cuyck, Dirck Jansz., Bildtsche boer, begin 17e eeuw. Aanteekenboek uut spreuken en grappen. I,96.

Cuyck, Jacob, zie Aardrijksk. II.

Cuypers, Daniel Frans, zie Swartsen - Bibliofilie III.

C.W., zie Woons.

Cymbaelken, Een hell, zie Muziek IV.

Cyprianus, Uitgaven uit de 16e eeuw. III, 378. - Zie Inc. III.

Cyrillus Alexandrinus. Hss. bijeengebracht door Bonav. Vulcanius m. Lat. vert., brieven en aanteekeningen van M. Medina. T. III,71. - Zie ook Medina - F. de Mendoza - Musculus - Schottus.

D

Dablaing, familie, T. IX,151.

Daelen, Van, zie Bibliofilie II - Onderwijs II.

Dafforne, Grammatica. XVII,163.

Dagbladen, zie Courant.

Dal sonder wederkeeren, zie Michault bij Postinc.

Dale, Corn. van, brief aan Baudius. T. I,243.

Dale, François de la, zie Aardrijksk. II.

Dale, Goirts van den, zie Graveurs II.

Dale, Jan van den, De Ure van der doodt, div. uitg. T. V,22. - Die Stove, zie Postinc.

Dalechamp, Jac., Historia generalis plantarum, Lyon, 1554. Catalogusfout en de nawerking daarvan. XII,357.

Dalenus, Joannes, censor librorum, 1671. T. VIII,184.

Dalingh, Nicolaus, monnik in het Regulierenklooster te Utrecht, 1432. T. VIII,22.

Dam van Noordeloos, Van, zie Bibliofilie IV.

Dame, De patriottische, in colere, zie Kersteman.

Damhoudere, Joos de, Practijcke en handbouck in crimineele zaecken, Leuven, 1555, Antw., 1561. VII,322.

Damianus à Goës, Portug. humanist te Antw., in 1538 en 1540 in Holland. Geschrift over de Christenen in Aethiopië; gedichten door Ned. humanisten (Alardus en Crocus) hem gewijd, XIV,56. - Zijn portret. XIV,63*,64.

Damianus à Ligno, zie Van den Houte.

Damman, Urbaen, armmeester te Gent, 1436. XVII,261.

Damme, Cornelis van, rederijker te Berchem, 1562. XV,202.

Damme, P. van, 1764, zie Bibliofilie IV.

Damme, Vonnissen van, hs., Vlaamsche vert van de Rooles d'Oléron, 14e eeuw. T. VII, 125,157.

Dammer, Christina, zuster van J. Barlaeus, † 1602. VII,361.

Damoiselle Marguerite. - Zie Aardrijksk. III.

Danckerts, Justus, zie Graveurs II.

Daniëls, C.E., bibliothecaris van de boekerij der Mij. tot bev. d. Geneeskunst. Necrologie. X,94,177*. - Zie ook Bibliogr. II.

Danielsz., Willem, van Tetrode, beeldhouwer te Delft, 16e eeuw. VII,92.

Dans, zie Courante.

Dansmeester, De reizende, zie Kersteman.

Danssen, Van den drie blinde, zie op Van bij Inc. III.

Danswijck, zie K. Vermeulen.

Dante-studie in Engeland, T. V,48. - Dante in Olanda. X,298. - Portretten van Dante. T. I,151; X,245; houtgr. van T. Stimmer in Jovii Elogia, 1577. X,248*. - Zie ook Bibliogr. II.

Danzig. - Manhardt, Die Danziger Mennonitengemeinde, 1569-1919, bespr. XII,215. - Zie ook Doopsgezinden.

Danzig-Korridor, zie Bibliogr. II.

Daret, Jacques, zie Miniaturen.

Darius Tibertus. V,1 noot.

Darrasus, zie Aardrijksk. II.

Dathenus, Petrus, zie Bijbels 1572 - Psalmen 1567.

Dathus Senensis, Aug. II,41. - Zie Postinc.

Davanzati, Francesco, zie Petrus Victorius.

David, De historie van den Koninglijken Propheet, div. uitg. T. V,26.

David van Bourgondië, bisschop van Utrecht, 1495. XII,293; XX,11. - Overijsselsche Landbrief, zie Inc. III.

David, Pater Johannes, Vlaamsch priester, 1545-1613. Strijdlustig polemist. Een aantal zijner werken genoemd. T. VII,62. - Pamflet tegen hem, 1607. T. VII,61.

David Jorisz., zie Jorisz.

Davids, A.B., Sonnet aan J.M. Hillesum, 1915. IV,32.

Davis, Jan, zie Aardrijksk. II.

Debbout, Jan, voerman tusschen Antw. en Lyon, 1672. XII,349.

Decimale e.a. classificatie, zie Bibliogr. I.

Decker, Ezechiel de, Zie Vlack.

Decker, J. de, Gedicht in een boekje over de pest te Amst., 1664. XVIII,358.

Declaratie van de causen, moverende hare C.M. van Enghelandt eene vlote af te veerdighen. Londen, Chr. Barcker, 1596. T. II,145.

Declaration of Independence of U.S.A. Een historisch document dat verdwijnt. T. I, 299.

Decrouan, zie Graveurs II.

Dee, F.A., 40-jarig jubileum als pedel der Leidsche Universiteit. III,223.

Deegdrukkers, zie Graveurs I.

Deelen, Wouter, zie Onderwijs II.

Deensch, zie Denemarken.

Deffence de msg. le duc et mme la duchesse d'Autriche, zie Inc. III.

Defoe, Daniel, niet de schrijver van Robinson Crusoe? VIII,298. - Nederl. voorlooper. T. VII,251. - Moll Flanders. 1e dr. 1722; Ned. vert. Amst., St. van Esveld, 1752. - Duitsche vert. 1903, bespr. T. I, 292. - Zie ook Robinson - Vlaemsche Mie.

Degering, H., contra B.M.C. VIII,301 noot, 363. - Zie ook Inc. I.

Deken, Aagje. Brief aan Betje Wolff, 29 Juli 1776. T. III,53. - Maakte zij zich schuldig aan drankmisbruik? XIV,71. - Zie ook Betje Wolff.

Delden, Joannes van, zie Onderwijs II.

Deldensis, Joh. Polydorus, zie Onderwijs II.

Delen, A.J.J., Antwoord op de critiek van W. Nijhoff op het 2e deel van zijn Histoire de la gravure dans les anciens Pays-Bas, met wederwoord van W.N. XXIII,267.

Delepierre, J.O.H., zie Bibliogr. II.

Delfland. - Zie Aardrijksk. III.

Delfshaven. - Zie Aardrijksk. III - Jacob Jacobsz., bij Onderwijs II.

Delft. - J. Commelin, De privilegiën en keuren der stad Delft. Hs. 1646. XIV,273,277. - Zie ook Claes Adriaesnz. van Adrichem - Aegidius Delfus - Gysbrecht Aelbrechtsz. - C. van der Beek - J. Jsz. Cooman. - Willem Danielsz. van Tetrode. - Jan Dircsz. - M. Duncanus - Joh. van Erkel - J. Roos (van Woelwijk) - J. Sartorius - P. Sterlincx - Aardrijksk. III - Bibliotheekw. IV. - Delftsche prijsband bij Boekb. IV - Courant I - Onderwijs I - Rederijkers.

Delineator Antwerpiensis, zie Aardrijksk. II.

Deli-Archief, zie Amst. bij Archiefw.

Delisle, Leopold, Parijs, zie Bibliogr. II.

Delmanhorst, H., Bruiloftsvers. Leiden, Basson, 1603. VII,256. - Nog een gedicht. XI,235 noot.

Delsman, H.C., Beambte aan de Univ. Bibl. Amst., Necrologie, XIX,248.

Deltona, zie Boekb. III.

Demonstration, Bewegliche tot lof van Willem van Oranje), Wezel, 1572. Bespr. van het Duitsche gedicht en vergelijking met het Wilhelmus, de text afgedrukt. XXI, 121,126,245. - Uit het Nederl. vertaald? Nederl. text in hs. ontdekt, (Remonstrancie). 1573, gedeelt. afgedr. XXII,95.

Demophilus, Spreuken. XXII,19.

Dendermonde. - Zie J. van Duyse. - D. van der Linden - Kloosters.

Dene, Eduard de, Testament oft uytersten wille. T. I,16.

Denemarken, Deensch. - Deensch Comité tot bevordering van de volksontwikkeling, zijn uitgaven. VII,58. - Deensche ossen. XIII,248,354; XX,134. - Zie ook Christiaan II - Forfatter Lexicon - Chr. Frisius - Gesta Danorum - P. Occo - Aardrijksk. I en III - Archiefw. (Scandinavië) - Bibliogr. II - Boekdr. VIII - Bijbels - Inc. II - Den Danske Rim-krønike, Vidisse bij Postinc.

Dens, Hendrik, zie Onderwijs II.

Dens, Petrus, 1690-1775, kannunnik en president van het seminarium te Mechelen; geeft op zijn eigen naam de omgewerkte Theologia van Neesen uit. VIII,45.

Dentan, Pierre Gédéon, Zwitsersch gouverneur der Fagels. XVIII,306. - Brief zijner vrouw aan Prinses Gallitzin, 1778. XVIII, 306. - Zie ook Fr. Hemsterhuis.

Denucé, Jan, benoemd tot ocnservator aan het Museum-Plantijn. III,313.

Derthien dach (Kalenderterm). XV,216.

Derx, G.W., zie Muziek IV.

Descartes, Brieven aan Huygens. XV,126.

Desguerrois, zie Graveurs II.

Desirant, P.B., Leven van Petrus Codde. Aken, 1711. T. II,140.

Despauterius, J., zie Postinc.

Despres, Josquin, zie Muziek II.

Destrée, Yperen, zie Aardrijksk. II - Boekdr. VIII - Graveurs II.

Destructie van Jerusalem, div. uitg. T. V,21.

Destructie van Troye, zie Postinc.

Deur, Jacob en Johannes, zie Aardrijksk. II.

Deursen. - Zie Kloosters.

Deusingh, J.O., zie Cato-Album.

Deventer. - Buitenrust Hettema en Telting, Een bezoek aan een Nederl. stad in de 14e eeuw, bespr. T. V,90,93*,95* - Wapen. XVIII,120* - Zie ook Familie Boedeker - Ph. Boestius - J. van Bronchorst - J. Faber - Heer Florenshuis, brand in 1521. - Hagius - J. Hutten - J. Phoconius - Jac. Revius - J. van Rey - Joh. van Schrieck - J. van der Veen - N. Videlius - G. Zerbolt - Jasper Zwaene.

Zie ook Archiefw. - Bibliotheekw. IV - Boekb. III - Handschr. II - Inc. II - Kloosters - Onderwijs I.

Deventer, Jacob van, zie Aardrijksk. II.

Deventer, Joannes van, zie Joannes bij Miniaturen.

Deventer, Nicolaus van, Petri fil. T. V,256.

Devis familiers, traictant de toute marchandise. Antw., Jan v. Waesberghe, c. 1560. T. V,19.

Devisen, zie Zinspreuken.

D.E.V.R., zie Erasmus van Reenen.

Dewaille, J.A., zie Graveurs II.

Dexmier, Pierre, zie Papier II.

Deyman, Ysbr., zie Papier II.

Deynen, Antoon van, zie Graveurs II.

Deyssel, Lod. van, zie Bibliogr. II.

D.F., = Domus Fratrum bij Boekb. III.

Dialecten (Ned.), zie Bibliogr. II.

Dialogue de la vie et de la mort, zie Ringhier.

Dialogues de marchandise, zie Berthout bij Onderwijs III.

Dialogues françois pour les enfans, zie Grevin bij Onderwijs III.

Dialogus creaturarum, d.i. twespraec der creaturen, zie Inc. IV - Postinc.

Dialogus de libertate ecclesiastica, zie Inc. III.

Dialogus, oft tweesprake tusschen einen Evangelischen Hans ende einen Luyterschen Peeter, 1564. Gedrukt bij Goossen Goebens te Emden. T. IV,109.

Dialogus ofte twee-spraec in rijm ghestelt tusschen twee personagien ghenaemt Ghereformeert Patriot ende Roomsch Catholijck, (op het 12 j. bestand). 1609. T. V, 268; T. VII,278.

Dialogus om den papistischen Messe, zie Nicl. Manuel.

Dialogus viri cuiuspiam, etc. (Julius Exclusus), zie Postinc.

Diamantken, Gheestelijck, div. uitg. T. V,14.

Diaz, Barthol., zie Aardrijksk. II.

Dictaten, zie Onderwijs I.

Dicteeren bij schrijven in de middeleeuwen, zie Handschr. I.

Dictionnaire des six langues, zie Woordenboeken.

Dictionarium, Dictionnaires, zie Woordenboeken.

Diemermeer. - Zie Aardrijksk. III.

Dierensatire, zie Duchemin bij Graveurs II - in Vlaamsche handschriften, zie Miniaturen.

Dierick van Munster, Kersten Spieghel. Antw., Wed. Henrick Peterssen, c. 1650. T. V,17.

Diericx, Anthonis, T. VI,275.

Diericx, J.F., censor librorum. T. VIII,184.

Dierixsoen, Claes, zie Muziek III.

Dierixsoen, Claes, zie Pet.

Dierkens, J., Lofdicht op A. van Fornenbergh. T. I,18.

Dierkunde, zie Bibliogr. II.

Diest. - Zie R. Boem - M. Sleghers - Rederijkers.

Diesthemius, Petrus, zie Doorlant.

Dietenberger, zie Duitsch bij Bijbel.

Dieventaal, zie Fielen.

Diferee, H.C., dertig jaar conservator, Univ. Bibl., Amst. XX,71.

Dinothus, Rich., Een Spieghel der gedenckwaerdigher oorlochscher geschiedenissen, 1587. De vertaler is Ellert de Veer. T. VI, 34.

Dionysius Cato, verkeerde betiteling van M. Porcius Cato, zie aldaar.

Dionysius Chartusianus, Opera in quattuor Evangelia. III,376. - Zie ook Verboden boeken.

Dircksz., Andries, pred. te Enkhuizen. XV, 27.

Dircksz., Arent, zie Vos.

Dircksz., Hendrik, burgemeester van Amst., 1548. VI,292,293.

Dircksz., Jan, zie Van Brouchoven.

Dircsz., Jan, van Amst., in 1528 te Delft wegens ketterij veroordeeld. XVI,186.

Dircxzen, Marten, priester te Amst., 1536. IX,171.

Dircksz., Willem, zie Bardes.

Diricxsz., Arent, Bos en Ameldonc Leeuw dragen in 1645 aan Menasseh ben Israel op een Hebr. boek te drukken. XV,102.

Dirk van Munster, zie Postinc.

Dirksz., Rens, zie Keyns bij Papier II.

Discours van Pieter en Pauwels, op de handelinghe vanden Vreede, 1608. XVII,55.

Discours ende beschrijvinge van het groot eylandt Canaria, etc. zie Van der Does bij Aardrijksk. II.

Disputatio habita Gruningae, zie Postinc.

Dissertaties te Leiden bij de Elzeviers uitgeg. 1640-1710. XIX,33. - Zie ook Onderwijs I.

Distellatien ende vertuyten, zie Postinc.

Diurnale Monast., zie Postinc.

Diurnale (dierensatire), zie Miniaturen.

Divisiekroniek, zie Cornelius Aurelius bij Postinc.

Dobbelsteenen op Nova Zembla. IX,356.

Doctrinale, zie Alex. de Villa Dei.

Doctrine pour bien et deuement escripre. Ant. Augereau, niet Clément Marot de schrijver. XX,65. - Zie ook Introduction pour les enfants, bij Postinc.

Dodonaeus, arts te Mechelen, reeds 1540 (niet 1546). XVII,191. - Zijn Cruytboec, Antw., I. van der Loe, 1554 en 1563. VII, 320. - Zie ook Almanak - Postinc. - Tentoonst.

Doedes, J.E., zie Bibliofilie II.

Does, Guillielmus de, arts te Yperen, Den geestelycken Helicon. St.-Omaers, Dominicus Fertel, 1718. T. VIII,82.

Does, Van der, beeldhouwer te Antw., midden 17e eeuw. T. I,18.

Does, Pieter van der, 1599. Zie Aardrijksk. II.

Doesburgh, Thomas, zie Aardrijksk. II.

Doetsz., Corn., zie Aardrijksk. II.

Doetecum, Bapt. en Johannes à, zie Aardrijksk. II.

Dokkum, J.D.C. van, benoemd tot bibliothecaris van de Bibl. der Landbouwhoogeschool te Wageningen. XV,125.

Dolendo, zie Graveurs II.

Dollart. - Zie Aardrijksk. III.

D.O.M. Politica Imperialia. Frankf., Joh. Bringer, 1614. (Julius Exclusus). XX,91.

Domenici, Lodovico, corrector bij Torrentinus te Florence. XV,281,380.

Dominicanen, zie Constitutiones antique ordinis fratrum predicatorum, 1228, zie Handschr. I.

Dominicanus, Gualterus (Wouter Deelen), zie Deelen bij Onderwijs II.

Dominus quae pars, zie Postinc.

Domma, Pieter, zie Papier III.

Dommekracht, Dommescracht, zie Schipper bij Boekdr. VIII.

Dommenne, Hector van, kettersch hoedenmaker te Brugge, 1527. XVI,187.

Domselaar, T. van, zie Holl. Parnas.

Donatus, zie Inc. III - Postinc.

Don(Dun)canus, (Donck, Verdonck), Martinus, zie Onderwijs II.

Doncker, Hendrik, zie Aardrijksk. II.

Donellus, zie Eusebius Philadelphus.

Donck, Maarten, zie Doncanus.

Doodendans, Kinderprent. Zalt-Bommel, J. Noman. XX,123*,134. - Prent toegeschr. aan Corn. Anthonisz. XXI,210. - Zie ook Triumph des doods.

Doodskop. Drukkers- of uitgeversmerk? XIV,57*.

Doofstommen, zie Bibliogr. II.

Dooleghen, Daniel van, zie Onderwijs II.

Doolhof, zie Hoejewilt.

Doop en Doopsgezinden. - Doopsgez. te Danzig. Uit hun gedenkboek. XII,215. - Doopsgez. en Jan Theunisz. XVII,115, 301. - Doopsgez. pamfletten. XV,33. - Zie ook Adam Pastor - B. Buwo - Pieter Cornelisz. - L. Clock - Lubbert Gerritsz. - Korn. van Huysen - Theunis Jansz. - Onderwijsinghe - Dirk Philips - Pieter Pietersz. - Tsamensprekinghe - Steven Vader - Vermeulen - Vermuelen - Wederdoopers. - Zie ook Bibliogr. II - Muziek IV.

Dooren, H. van, zie Muziek III.

Doorlandt (Dorlandus), Pieter, † 1509, Schrijver van den Elckerlyck en Leven van S. Anna. T. VIII,1. - Lijst zijner geschriften door Andreas van Amsterdam opgenomen in zijn Dialogus de enormi proprietatis monachorum vitio, (1513). T. VIII,3. - Zijn Leven van S. Anna werd het eerst in Latijnsche verkorte bewerking van Jud. Badius te Parijs uitg. bij U. Geering en B. Rembolt, in 1502, gevolgd door talrijke andere, waarbij een te Antw. bij Keerberghe in 1618 (niet 1617). T. VIII, 4,5. - Hs. v.h. Leven van S. Anna, in de Univ. Bibl. te Gent. T. VIII,5. - Zijn Historia perpulchra S. Annae, de oudste Latijnsche bewerking gedrukt bij G. Back te Antwerpen, (c. 1498) bij Campbell verkeerd op Sclegers geplaatst (CA 1507), de Nederl. bewerking volgt in c. 1501. T. VIII,8,11. - Zijn bronnen. T. VIII,12. - Zijn waarde voor de taal. T. VIII,15. - Nog een Latijnsch hs. in de Stadsbibl. van Antw. (1516). T. VIII,16. - Zie ook Inc. III.

Doornen-Croon, zie Postinc.

Doornik. - Zie Boekb. III.

Doorninck, Van, zie Van Ulft, bij Papier II.

Dordrecht. - Stapelrecht, 1541. VII,330. - Zie ook Corn. Woutersz. - Papier II.

Doreslaer, Abraham van (Abr. Lievensz.), 1599. Zie Onderwijs II.

Doreslaer, Isacus van, predt. te Hensbroek, Obdam en Enkhuizen, 1605-1652. XV,30.

Doreslaer, Johannes van, predt. te Enkhuizen van 1703-1710, in 1705 tot bibliothecaris benoemd. XV,39.

Doresmieulx, Claudius, zie Bibliofilie II.

Dorisy, Gijsbrecht, zie Onderwijs II.

Dorlandus Diestensis, Petrus, zie Doorlant.

Dormale, Abraham, Claus en Goris van, zie Boekb. III.

Dormale, Merten van, beeldhouwer, in 1524

in het St. Lucas-gilde te Antw. opgenomen. T. IV,59.

Dormer, Jacobus Albertus, zie Bibliofilie III.

Dorpius, Martinus, zie Onderwijs II.

Dortmund. - Zie Bibliotheekw. IV.

Dosen, Hinrich, zie Hahnenfibel bij Abecedaria, Duitsch.

Dou, Jan Pietersz., zie Aardrijksk. II.

Douay, Maria, 1580. T. VIII,273.

Douay (Dowaai). - Zie N. Brontius - M. Galen - M.G. van Westcappel.

Doudelet, zie Coster bij Boekdr. V.

Dourado, Vaz, zie Aardrijksk. II.

Douwes Dekker, Ed. (Multatuli), gedenksteen onthuld te Nieder-Ingelheim. T. VII, 41.

Douza, Janus, X,221; XX,150. - Poemata. Leiden, 1575, VII,328. - Epoda aan Cornelis Lauwerman. IX,45. - Zie ook Laurimanus bij Onderwijs II.

Douza jr., Janus, Lofdicht, 1592. XX,152.

Dozy, Ch.M., zie Bibliofilie IV.

Draak, A.V., dichter, 1637. XI, 235 noot.

Dracht-Thoneel, zie Costuum.

Dracus, Franciscus, redivivus, zie Nieuwst. (1596).

Draecx, Peeter, zie Aardrijksk. II - Boekb. III - Boekdr. VIII.

Drake, Fr., zie Aardrijksk. II.

Drankmisbruik. - Zie A. Deken - J. van Duyse - S. Franck - Geschiedenis van Is. Jenkins, T. IV,67. - Bibliogr. II.

Dregge, (Dregs), Bartholomeus, vader van Daniël Dr., schilder, en Claes Dr., XXI, 337 noot. - Zie ook Graveurs II.

Dreischor bij Zierikzee - Zie Zovitius bij Onderwijs II.

Dresler, Jo. Otto, theoloog, zijn dissertatie van 1758. XIX,376.

Dreux, Jacobus Henricus, zijn editie van Cato. XXIII,243.

Dreux, Jehan, zie Miniaturen.

Dreux, Peter, 1746-1813, zie Onderwijs II.

Drebbel, Cornelis, Alkmaar, c. 1589. XVII, 306. - Drebbel-Genootschap te Hoorn. XIII,3.

Driebergen, Joost van, zie Handschr. II.

Drielenburch, Vincent van, Droom van Joh. Utenbogaert ende den Bisschop van Antw. XX,348. - Zie ook Nieuwst. (1622) - Rozenkruisers.

Driessens, Wouter, zie Val. Andreas.

Dronthjem (of Trondhjem). - Zie E. Walkendorp.

Droogte van de Jodin, De, zie Aardrijksk. III.

Droz, Mlle., haar verdiensten op bibliogr. gebied. XXIII,264.

Drukpers, Vrijheid van, zie Verboden boeken.

Drukpersen, zie Boekdr. IV.

Drumezius, Nicolaus, vertaalt Cyrillus. T. III,73.

Dryander (Franz Eichmann, de Enzinas), schr. van Julius Exclusus? XX,82,100.

Dubordieu, P., zie Graveurs II.

Ducange, L.C., zie Bibliofilie III.

Duchemin, Isaac, zie Graveurs II.

Duermale, zie Dormale.

Duetus, Anthonis, zie Onderwijs II.

Dufay, G., zie Muziek II.

Duffel. - Zie Kilianus onthoofd.

Duinkerken. - Zie J. Corbel.

Duitsch. - Zie Cato - Abecedaria - Bibliogr. II - Bijbels - Courant I - Woordenb.

Duitschland. - Zie Aardrijksk. III - Bibliotheekw. IV.

Duivelen-Eiland. - Zie Aardrijksk. III.

Dullardus, Joannes, te Gent, † 1514. Lijkzang op hem, zie Bellocassius, bij Postinc.

Dumas, Ch.W.F., 1792. XVIII,311.

Duncan, G., bewerker van vele Engelsche uitgaven der Clavis Homerica, 1741-1798. VI,131.

Duncanus, zie Doncanus.

Dune, Ter. - Zie Kloosters.

Dupuis, Remy, zie Postinc.

Dürer, Albrecht, zie Aardrijksk. II - Graveurs II - Tentoonst.

Durstenius, Arnoldus, zie Onderwijs II - Postinc.

Dussen, Bruno van der, zie Bibliofilie II.

Dutche, Joh. de, zie Johannes bij Boekb. III.

Duurte in 1565. VII,67.

Duvenvoirde, Jan van, heer van Warmondt, luitenant-gen. van Holland, 1586. XI,248.

Dux, zie ook Hertoghe.

Dux (de Hertoghe), Anthonis, vrijmeester in het St. Lucasgilde te Antw., 1498. T. IV,30.

Dux (de Hertoghe)?, Goyvaerdt, Antw., 1510. T. IV,30.

Dux (de Hertoghe?), Petrus, zie Boekb. III.

Duyfkens ende Willemijnkens pelgrimagie, zie Boetius à Bolswert.

Duym, Jacob, De cloekmoedighe ende stoute daet van het innemen... van Breda. Leiden, Henrick Lodewicxsoon van Haestens, 1606. XIV,103,112; T. VI,72.

Duyse, Florimont van, zie Muziek II.

Duyse, Joseph van, arts te Dendermonde, Vesperatie over de soberheyd. T. IV,285.

Duyse, P. van, gedichten uit 1838. T. IV,283, 284.

Duytsch, Henricus, werkzaam bij A. Tavernier, Antw. 1570. XII,167.

Duytsche theologie, zie op Summa bij Postinc.

Dwinglo, Bern., remonstr. pred., Verantwoordinghe. Antw., 1624. A. V,37.

Dyalogue, A proper, zie Postinc.

Dyalogus creaturarum, zie Dialogus.

Dijck, Abr., en Christoffel van, zie Boekdr. VII.

Dijck, Joannes van, zie Muziek IV.

Dijck, Bonaventura van den, minderbr., Weechschale tusschen den brief van Eustachius Janssens ende de andtwoordt van Johan Christian van Erckel. Keulen, 1713. T. IV,112.

Dijcke, Dirck, calligraaf, Antw. 1565. T. IV, 237.

Dijks, Wilhelmus, Epistola fundamentalis romana-catholica. Dusseldorp, Tilman Libor Stahl, 1736. T. IV,108.

Dijn, Philips de, zie Aardrijksk. II - Almanak.

Dyserinck, Joh., zie Bibliogr. II.

Dziatzko, bibliograaf, zie Inc. I.

E

Ebbinge Wubben, C.H., benoemd tot conservator aan de Kon. Bibl. III,270; tot onder-bibliothecaris. X,91.

Eberhard van Kempen, Benedict., polemist over de onbevl. ontvangenis van Maria. IV,129.

Eberhardus van Bethune, zie Onderwijs II.

Ebo-Evangeliarium, zie Miniaturen.

Eckius, Joh., zie Postinc.

Eckstein, Fr. Aug., Lat. brief aan W.H.D. Suringar, 1871. Text afgedrukt IX,330. - Zie Onderwijs II.

Ecluse, de l', Charles, zie Clusius.

Edam. - School voor landmeters en kaartmakers. XX,152 noot. - Zie ook Bibliotheekw. III.

Edelink, Gerardus, zie Graveurs II.

Edge, zie Aardrijksk. II.

Edictum Imperiale, zie Karel V.

Eeckhout, G., Gedichten in een boekje over de pest te Amst., 1664. XVIII,358.

Eede, A. van den, boekenkeurder te Antw. 1667. T. I,274.

Eeghen, Chr. J. van, zie Bibliofilie IV.

Eemskerckius (Heemskerck), Adr., Bruiloftsvers. Leiden, Thomas Basson, 1603. VII, 256.

Eendracht, De broederlijke, zie Camphuyzen.

Eerbeek. - Zie Arnhem bij Papier II.

Eerde, J.R. van, bibliothecaris der Groningsche Univ. Bibl., 1816-1835. III,68.

Eerdmans, B.D., zie Onderwijs II.

Eersel, Jan Franco van, zie Franco.

Eertborne, Cornelis, boekenkeurder te Antw., † 1554. T. VIII,128,226.

Eertborne, Anna van, T. VIII,126,127.

Eexta, De. - Zie S. Klugkist. T. II,101.

Effigies Pictorum, zie Pictorum.

Egbertsz., Huig, van Enschedé, dichter van een geuzenlied, rederijker te Utrecht. XV, 202.

Egenolff, zie Boekdr. VII.

Eggert, Jan, zie Onderwijs II.

Egmond, Abdij, zie Handschr. II - Kloosters.

Egmond en Hoorne. Lied op hun terechtstelling. XVII,79,146.

Egmond, Graaf van, c. 1600. XVIII,332.

Egmond (Haecmundanus), Cornelis van. - Zie Cornelius Haecmundanus bij Onderwijs II.

Egmont, Frederick, zie Boekb. III.

Egyptisch (Koptisch) in het gedicht van H. Sweerts aan P. Heemskerk, meesterknecht bij de Elzeviers. I,27,29,373.

Eichman, Franz, zie Dryander.

Eigenaars-rijmpjes, zie Bibliofilie I.

Eilanden der verbeelding, zie Aadrijksk. II.

Eindhoven. - Zie Kloosters.

Ekama, C., zie Bibliogr. II op Haarlem.

Elckerlyck, zie Doorlant.

Elegantiarum XX Praecepta, zie Inc. III.

Elen, Jan, minderbroeder, zie Postinc.

Elias Levita, zie Seb. Munster.

Elichmannus, zie Salmasius.

Eligius, zie dry Apostelen van Antwerpen.

Elisabeth van Engeland, zie Nieuwst. II. 1685.

Elisabeth, koningin van Frankrijk, 1581. X, 114.

Elisabeth, landgravin van Hessen-Homburg, zie Bibliofilie II.

Ellis, G.I., zie Bibliofilie IV.

Elogia et Vitae Lugdun. prof., zie Icones bij Portretten.

Elout, Cornelis. T. I,92.

Elphiston, zie Cato digestus.

Elsenius (van Elsen), P., zie Boekb. III - Boekdr. VIII.

Elst, Nicolaas van der, priester te Leiden, 1528. XVI,188.

Eltville. - Zie Boekdr. V.

Elverveld, H. van, vertaler van werk van Holberg. XIII,209,210,211.

Elzendaal. - Zie Kloosters.

Elzevier, Willem, schrijver van een pamflet van 1609, bestaat niet. T. VIII,179.

Emblemata (Imprese). Praz, Studi sul concettismo, bespr. XXIII,377. - Zie ook XIII,283,299; XIX,362 - Alciati - Giovio - Grevin - J. de Harduijn - Hoefnagel - Horatius - H. Hugo - H. Junius - Leenheer - de Montenay - Sambucus - Symeoni - Tory - Van Veen (Vaenius).

Emden, Gerard van, zie Boekdr. VII.

Emden. - Emdens Herderstaf, draagende de Naamlijst der Predikanten in de Nederd. Gem. te Emden. Emden, Wed. E. Tremel, 1716. T. II,142. - Zie ook H. Meder - Dirk Philips - Protocol - J. Scharp - Almanakken - Boekdr. VIII.

Emder Bedingen, zie Abecedaria.

Emmerik. - Zie M. Esday - Factum - P. Roskam - Kloosters.

Emmius, Ubbo. Zijn uitgeg. briefwisseling bespr. I,177; XIII,267. - V,100.

Enchyridion, zie Postinc.

Encyclopaedia Britannica, 14e dr. De ondergang der. XX,35.

Endanus, Oliverius, zie Van den Eynde.

Ende, J. van den, zie Aardrijksk. II.

Ender, Carl en Michael, bezitten afschriften van werken van Jacob Böhme. XXI,68.

Engeland. - Serie portretten van de koningen. Antw., 1534. II,176. - Dante-studie in E.T. V,48. - Engelsche tieranny, 1781, een nadruk in de oorlogsjaren, 1914-18, bespr. XIV,247. - Zie ook Y. Balkius - Cato - Aardrijksk. III - Abecedaria - Bibliofilie IV - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Boekdr. V - Bijbels - Courant I - Inc. II - Nieuwst. I.

Engelbert, zie Graveurs II.

Engelbrecht, Dirk, vice-pastoor van de S. Bavo te Haarlem, 1470. XV,290.

Engelbrecht van Nassau, zie Breda.

Enkhuizen. - Handvesten, enz., 1667. XIX, 40. - Kock, verhael in rijm der coopstadt E. 1603. XX,156 noot. - Zie ook W. Chr. Blaeuhulck - W. Wiggertsz. Blaeuw - Cloetenius - J.W. Codde - O. Diricxz. Coninck - Cortleven - A., Is. en J. van Doreslaer - W. Faber - Waerneer Gerrydtsz. - Corn. Groen - H. den Hart - Joh. Hagha - Gerrit Jacobsz. - Claes Jansz. - Jacob Joostensz. - C.A. de Koningh - St. Madecker - F. Maelson - K. van der Meer - P. Hsz. Moerman - J. en W. van Nieuwenhuysen - B. Paludanus - W. Puppius - Quiryn Quirynsz. - F.E. Reson - J. Verbrugge - G.J. Vesterman - J. Gzn. Vesterman - Kettingboeken - Aardrijksk. II en III - Bibliotheekw. IV - Handschr. II - Inc. II - Onderwijs I.

Enqueste encommenchie en la ville de Gand par Estienne de Lignana et Ph. Wielant. Hs. Gent, 1476. XX,33.

Enschedé, zie Boekdr. VII en VIII - Muziek III.

Enschedé, Jan, uit Groningen, vestigt zich in 1672 als horlogemaker te Haarlem. T. I,83.

Enschedé, J., zie Bibliofilie II.

Enschedé, J.J.C., zie Bibliofilie II.

Enschedé, J.W., Afgetreden als bibliothecaris der gemeente Haarlem. T. I,203. - Necrologie. XV,97*. - Zie ook Bibliofilie II en IV - Bibliogr. II.

Entrée, L', de François fils de France en Anvers, 1582. VII,321,325.

Enzina, zie Dryander.

Epe. - Zie Martinius.

Epictetus, Enchiridion. Uitg. van Berkelius, 1670. IX,8,9. - Nederl. vertalingen uit de 16e en 17e eeuw. V,229,232*. - Zie ook Bibliogr. II.

Epigrammata Graeca, zie Postinc.

Epiphanius, Panarion contra haereses. III, 378.

Epistelen en Evangeliën, zie Inc. III.

Epitaphia ioco-seria. Bloemlezing, bewerkt door F. Sweers. Keulen, Bernardus Gualtherus, 1623. Enkele Vlaamsche rijmen afgedrukt. T. IV,182.

Epithalamium of Bruyloftsgift... Jacob Jacobsz. Hinlopen en Sara de Wael (d. Vondel). Amst., Dirck Pietersz., 1618, tekst afgedr. XIX,229.

Erasmus, Desiderius. - Jortin, The life of Erasmus, 1758. XX,92. - Froude, Life and letters of Erasmus. XX,103. - Vita ex ipsius manu repraes. Ed. P. Merula, 1607. - idem P. Scriverii ausp., 1615, 1642, 1649. XXIV,235. - Geeft tusschen 1517 en 1521 onderwijs aan het college De Lelie te Leuven. VI,89. - Zijn betrekkingen tot Amsterd. humanisten. VI,4,89. - Tot zijn drukkers-uitgevers. XII,143. - Ecclesiastae s. de ratione concionandi ll. IV. Antw., M. Casear, 1535; tusschen 1535 en 1554 tien afz. uitg. III,381. - Enchiridion militis christiani. Antw., Johannes Hillenius, 1542. VIII,278. - De praeparatione ad mortem. Antw., Johannes Hillenius, 1542. VIII,279. - Titelblad afgeb. van De contemptu mundi. Antw., Michael Hillen van Hoochstraten. T. V,272*. - Colloquia, 1516. VI,284. - Bellum. Leuven, 1517. - Flores Senecae. XIV,205. - Latijnsche vertaling der ethische geschriften van Plutarchus. V,5. - Een vergissing in zijn Cato-interpretaties (1514) in zijn Breves sententiae (meretricem fuge Litteras disce). XXV,277. - De Nederl. vertalingen van Des. E. XXIV,71. - Eendrachticheyt. Antw., Wouter van Lijn en Liesvelt, 1533 (geen ex. bek.), in 1558 verboden. T. IV, 253. - In 1536 nog niet algemeen verboden. T. IV,253. - Het vermomde Hoofsche leven. V,237. - Uxor mempsiganos, in het Fransch en Ned. vert. d. Zach. Heyns. Haarlem, G. Rooman, 1592. III,417. - Hongaarsche vert. van Enchiridion militis christ, d. G. Salánki. Leiden, Joh. van Woerden, 1627. VI,321. - Epigram en lofdicht op Erasmus door G. Geldenhauer, afgedr. XIII,337. - Hekeldicht op hem van A. Frusius. V,116. - Zijn grafschrift. V,116. - Het hekbeeld van het schip De Liefde (ex Erasmus) in het Museum te Tokio. XIX,164. - Zie ook III,461,465; XVI, 24 noot; XXI,348. - Aesopus - Alardus -

Ambrosius - De la Fay - Zach. Heyns - Julius Exclusus - Ellert de Veer - Autographen - Bibliofilie II en III - Bibliogr. II - Brieven - Bijbels - Handschr. III - Postinc.

Erasmus, Kosmius, Den valschen roem vande Arminiaensche Outheyt. Keulen, Joh. Henninck, 1640. T. IV,112.

Erckel, Johan Christian, zie Van den Dijck.

Erfurt. - Zie Boekb. III - Kloosters.

Erkel, Joh. van, priester te Delft, 1691. T. VIII,80.

Erneste, Emanuel, Dialogue de deux personages sur l'estat du Pais Bas. Antw., Nicolas Spore, 1580. VII,329.

Erpenius, Thomas, zie Aardrijksk. II - Onderwijs II.

Ertborne, Van, zie Eertboorne.

Es, Cornelis van, zie Boekb. III.

Esch, Arnold, kanunnik van S. Jan en prior van het Caecilia-klooster te Utrecht, 1580. VII,251.

Esch (van Essen), Jan, kettersch Augustijn te Antw., 1523. XVI,171.

Eschenburg, J.J., zie Cato.

Escluse, Charles de l', zie Clusius.

Escuriaal. - Zie Aardrijksk. III.

Esday, Mechteld, moeder van het groot convent van S. Agnes te Emmerik, 1706. T. II,143.

Esdras, Lamentationes, zie Postinc.

Eskens, H.G., De Hand des Heere. Gelder, 1836. T. IV,11.

Esope, Esopet, zie Aesopus - Inc. III.

Espagnol, Jean l', zie Papier II.

Espine, De l', zie Le Moine de l'Espine.

Essen, Jan van, zie Esch.

Essex. - Zie Meurik.

Esther, Rol van, op perk. III, 337*.

Estienne, François, is de schrijver van het pamflet Vindiciae contra tyrannos, 1579. T. VI,30.

Estius, Franco, 1592. IX,8.

Es tu scholaris?, zie Inc. III.

Etgen, Suster, in het Mariaasconvent te Hoorn, 1e helft 16e eeuw. XIX,297.

Ethnologie, zie Bibliogr. II.

Et introibo, Liturgisch boekje, vervolg op het Abecedarium. Leiden, Jan Seversz., tekst afgedr. XII,152,162*. - Zie ook Abecedaria - Benedicite - Confiteor.

Ets Haim, Portugeesch Israël. Seminarium, Amst., zie Amst. bij Onderwijs I.

Euenos, Grieksch dichter. XIV,205.

Eugenetica, zie Bibliogr. II.

Eugenius-Atlas, zie Aardrijksk. II.

Euremodio, Robertus de, Cato-uitgever. XXV,283.

Europa, kaarten van, zie Aardrijksk. III.

Eusebius, Opera omnia Latine. Bazel, Henricus Petri, 1542. III,348. - Praeparatio Evangelica, Graece. Parijs, Rob. Stephanus, 1544. III,350. - Demonstratio Evangelica, Graece. ib. 1545. III,350. - Ecclesiastica historia, Graece. ib. 1544. III,350; Antw., 1534. VII,321.

Eusebius Philadelphus, ps. wellicht van Donellus, schrijver van La reveille-matin, (of Hotman?) A. II,117.

Eustatius, S., zie Aardrijksk. III.

Evain, Evanus, zie Euenos.

Evaluacion, zie Postinc.

Evangelia, zie Postinc.

Evangeliarium, zie Bijbels - Miniaturen.

Evangeliarium van Prüm, 852, zie Kloosters - Liturgie.

Evangelieboek van Maeseyck, zie Miniaturen.

Evangelien ende Epistelen, zie Epistelen bij Inc. III - Liturgie - Postinc.

Evelyn, beschrijft de waterwerken bij het huis van Jan Theunisz., 1641. XVII,125.

Everardi, Nicolaus, voorz. v.d. Grooten Raad te Mechelen, † 1532. X,220,221.

Everart, M., vertaler van Plutarchus, 1601. V,1 noot.

Everborch, L. van, in Boekdr. VII.

Everbroeck, zie Everborch.

Everdey, Petrus, uit Antw., kanunnik-geneesheer van het kapittel van O.L. Vrouwe te Maastricht, † 1451 (niet 1449). - Boedelbeschrijving, voor zoover deze betrekking heeft op zijn boekenbezit en boekbinderij. XIX,337,338. - Zie ook Bibliofilie II - Boekb. III - Handschr. II - Kloosters.

Evers, Dirck, zie Aardrijksk. II.

Evers, G.A., 25-jarig jubileum aan de Univ.-Bibl. te Utrecht. XX,234.

Evert van Stoutenburg, portier van de S. Paulus-abdij te Utrecht. Twee stukken hem betr. afgedrukt, 1446. XX,267. - Zie ook Blauwe Schuit.

Evremond, De Saint, Oeuvres mêlées. Amst., Pierre Mortier, 1706. Het sonnet Le bonheur de ce monde. IX,293.

Ewoutsz., Jan, zie Boekdr. VIII - Graveurs II.

Exaerde, Bernaerd van, zie Bibliofilie II.

Exempel, Een suverlyc, zie Postinc.

Exempelen, Hondert schoone, zie Onderwijs III. - Zie ook Speculum exemplorum.

Exen, Petronella, zie Tractaat van de gevanckenisse.

Exercitatio alphabetica. Antw., Plantijn, 1569. XII,175.

Ex-Libris, zie Bibliofilie III.

Expositie, Expositio, zie Postinc.

Exquemelin, zie Smeeks.

Eyck, Gebrs. van, zie Miniaturen.

Eyck, Claes Cornsz., van, zie Bibliofilie II.

Eyck, Michiel van, Amst., zie Wapenschilden.

Eynatten, Maximiliaen van, zie Onderwijs II.

Eynde, Van den, klokgieters te Mechelen en Antw., 1509-1533. I,203.

Eynde (Endanus, a Fine, de Fine), Olivier van den, werkzaam bij Plantijn, 1580-1593. I,202,203,204,206. - Zie ook Muziek IV.

Eyzinger, Michael, zie Aitzinger bij Aardrijksk. II.

Ezels. - Tabula isinaria, satire op den ezel, prent van Is. Duchemin, zie Graveurs II.

F

Fabelaer, Den sedelijken, zie Vermeiren.

Fabelen en Vertelselen, Verz. uitm., zie V. Ollefen.

Faber, Jacobus, Deventer, c. 1550. VI,169, 175.

Faber, Justus, zie Schook.

Faber, Willem, priester te Enkhuizen, Verzameling sermonen en homiliën in hs., 1554. XV,36. - T. VI,228.

Faber de Werdea, zie Inc. III.

Faber Daventriensis (niet de Werdea), zie Postinc.

Faber Stapulensis, zie Postinc.

Fabius, Hendrik, parodieën op v. Alphens Kindergedichten. VII,367.

Fabius, Nicasius, zie Graveurs II.

Fabri, M., notaris te Antw., 1567. XI,338.

Fabricius, Joannes Ludovicus, Systema historico-chronologicum. Levensbeschr. XXIII,216. - Zie ook Mnemotechniek.

Fabriek- en Handwerknijverheid, zie Bibliogr. II.

Fabritius, Franciscus, Kurte Beschrijvinghe der keyserliche stadt Aken, vert. d. Cornelius Thielmans. Aken, Hendrick Hulting, 1641. T. IV,108.

Factum voor den heer Paulus Roskam, aertspriester van het groot-convent van S. Agnes tot Emmerik... verweerder, tegen suster Mechteld Esday, moeder van het gemelde convent, enz. Emmerik, 1706. T. II,143.

Faernus, Gabr., zie Terentius.

Fagel, François, † 1773. XVIII,313,314.

Fagel, Hendrik, zie Bibliofilie II.

Fagel, Jacob John, zie Bibliofilie II.

Faliezen, Van der, zie Phalesius bij Muziek III.

Fallopio, Gabriele, Opera omnia. Frankf., 1600, vereerder van Vesalius. XX,163.

Fano, zie Homerus.

Farfa, zie Kloosters.

Fasciculus mirre, zie Postinc.

Fasciculus temporum, zie Rolevinck bij Inc. III.

Fascisme, zie Bibliogr. II.

Faukelius, Kort begrip, in een Russische vertaling, hs. 17e eeuw. XIV,360.

Fauo, Joh. Ant., zie Nieuwst. (1541).

Faust, zie Van Rijndorp - Volksboeken.

Faustus Andrelinus, zie Postinc.

Favart, Fransch dichter, 1773. T. IV,282.

Faverge, Etienne de la, T. IX,171.

Fay, Joh. de la, bewerkt de uitgave van het Deventer brievenboek (Erasmus). V,125.

Faydherbe, Louis, zie Bibliofilie II.

F.D.C., zie Campos, frater Dominicus.

Feddes Harlingensis, Petrus. I,163.

Feesttoonen der Friezen, zie Friesland.

Fell, John, deken van Christ College en bisschop van Oxford. T. VIII,120,121.

Felltham, Owen. Batavia, or the Hollander displayed, 1686 en andere uitg. II,337.

Fenema, C.H. van, benoemd tot conservator aan de Univ. Bibl. te Groningen. T. IV,146.

Ferdinand van Napels, zie Miniaturen.

Ferdinand van Oostenrijk, zijn intocht te Antw., 1635. Drie werken hierover, zie Van Thulden bij Graveurs II.

Ferdinandus, koning van Boheme, zie Nieuwst. (1527).

Ferdinandus, Neurenberg, zie Boekb. III.

Ferdinandus, Joannes, bisschop van Antw., Ordonnantie uit 1688 over ABC-boeken. T. V,13.

Ferrari, Ambrogio, vertaalt Cyrillus. T. III, 73.

Ferreira d'Almeida, J., laat in 1672 te Batavia een Portug. vert. van Aesopus drukken. II,244.

Ferus (Wild), Joannes, Postilla de sanctis - Postilla de tempore. III,377.

Feuerwerksbüchlein, zie Kunstbüchlein.

Feuille, Jacob de la, zie Aardrijksk. II - Boekdr. VIII.

Feure, J. de, priester te Gent, 1616. T. V,281.

Fey, Joannes Daniel, theoloog, zijn dissertatie, 1759. XIX,376.

Fibel, zie Duitsch bij Abecedaria.

Fief, Pieter du, proc.-gen. van Brabant, 1522-1553. T. IV,245,252.

Fielen, Der, Rabauwen, oft der Schalcken vocabulaer, ooc de geveynsde manieren der bedeleeren of bedeleressen. Antw., 1563. T V,240.

Filelfo, Francesco, zie Xenophon.

Filips de Stoute van Bourgondië, Rekening van 1402-03. T. I,259.

Film, Catalogus van verfilmde boeken, hss. en prenten, zie Frankrijk bij Bibliotheekw. IV.

Fine, zie Eynde.

Finland. - Finsch landlooper-bibliophiel (Matti Potho). XV,388. - Zie ook Boekdr. IX.

Firminus Trotereus, zie Aardrijksk. II.

Fischer, Joan, bisschop van Rochester, 1531. VI,165.

Fisher Roffensis, Convulsio, zie Postinc.

Fixlanda, zie Eilanden der verbeelding (Friesland).

Flandria Illustrata, zie Sanderus bij Aardrijksk. II.

Flassen, Franchoys van, zie Boekb. III.

Flavius Josephus. III,375; VII,320. - Zie ook Miniaturen.

Fleck, Joh. von, = Van Vliet, zie Papier II.

Fledderus, F.W., zie Simylus.

Fleischman, zie Boekdr. VII.

Flemalle, Maître de, zie Miniaturen.

Fleureton, François, zie Papier II.

Flinck, Govert, zie Graveurs II.

F.L.K. = Franciscus Lievens Kersteman. XXIII,302.

F.L.M., dichter, 1662. T. I,275.

Florence. - Zie Arn. Arlanius - L. Domenici - J. Lami - G. Pinelli (Aben Amram) - Torrentinus - Boekdr. VIII.

Flores Poetarum de virtutibus et vitiis. Keulen, 1505. II,102.

Florianus, predt. te Brussel, 1585. II,163.

Florida. - Zie Aardrijksk. III.

Floris, Frans, zie Graveurs II.

Floris V, lied op. XVII,79,146.

Florisz., Balthasar, zie Aardrijksk. II.

Flye, Peter de la, coopman van ysere te Antw., 1542. T. VIII,127 noot.

Foccones Phrysios, In, scherp versje van Alardus tegen A.P. Occo en zijn schoonzoon Haio, afgedr. en vertaald. VI,169,170.

Fokke Simonsz., A., bewerker van Holberg, Don Ranudo, 1804. XIII,212.

Fokke, S., zie Graveurs II.

Folkema, Anna, zie Graveurs II.

Folkema, Jacob, zie Graveurs II.

Folklore, Museum voor, te Antwerpen. T. V,239. - Zie ook Bibliogr. II.

Folmer, Tiddo, bibliothecaris van het Rotterd. Leeskabinet. XVIII,153.

Fonseca, Isaac Aboab da, rabbijn te Amst., corrector bij Menasseh ben Israel. V,149; XV,101.

Fontaine, Jacobus de la, zie Graveurs II.

Fontaine, La, d'honneur et de vertu. Fransch en Nederl., zie Onderwijs III.

Fonteyn, P., zie Bibliofilie II.

Fonteyne, Die, des Levens. Antw., 1562 en a. uitg. T. V,249 - Lat. en Fransche uitgaven uit de 16e eeuw; Vlaamsche vert. van Vorsterman en Michiel van Hoochstraten? Nederl. vertalingen. T. IV,248. - Zie ook Postinc.

Foppens, Adriaan en Pieter, zie Papier II.

Foreestius, J., zie Onderwijs II.

Forfatter lexicon omf. Danmark, Norge og Island indtil 1814, bespr. XIII,364; XIV,366; XVI,140; XXI,261; XXIII,280.

Formosaansch. - Zie Marnix. XIV,360.

Fornenbergh, Alexander van, Dichter en schilder, Den Antw. Protheus, dat is het Leven van Quinten Matsys. Antw., Hendrik van Soest, 1658. Bijzonderheden over den schrijver en zijn werken. T. II,7,237. - Meyliederen, 1621. T. I,19. - Zie ook Graveurs II.

Forster, Konrad, zie Boekb. III.

Fortescue, G.K., bibliothecaris B.M. †. I,377.

Fortius (Sterck), zie Ringelberg - Postinc.

Foucquet, Jean, zie Miniaturen.

Fourmennois, Gabr., zie Muziek IV.

Fox de Bruggs, Jean, zgn. schrijver van een Engelsch werk, waarnaar de Commentaire philosophique (enz.) vertaald heet, zie Bayle.

Fractuur-schrift, zie Handschr. I.

Fraet, Frans, Onuitg. dramatisch gedicht, 1553. T. I,159.

Francesco Veneziano (de Bologna of Raibolini), zie Boekb. III.

Francheville, J. Dufresne de, (l'Observateur Holl.). I,175.

Franciscanen, zie Handschr. I - Kloosters.

Franciscus, egregius pictor, zie Miniaturen.

Franciscus, Meester, = Franciscus Lievens Kersteman.

Franck, S., pseudoniem van Jan Mollijns? XVII,54.

Franck, S., van den grouwelijcken laster der dronkenheyt, 1621. T. VIII,80.

Franck (van Woerd), Sebastiaan, Chronica, Tytboeck, enz. Gulden Arcke, Nederl. vertalingen, 1558 en later. Zijn werken heftig aangevallen door Marnix. XVII,215,216. - Paradoxa, Ned. vert. (c. 1540). XVII,216. - Van het Ryck Christi, waarin Catocitaat. Gouda, 1611. XVIII,56. - Zijn Apologia, uitg. d. Coolhaes. XVII,215.

Franco de Russi, zie Miniaturen.

Franco, Isaac, laat in 1612 een Spaansch gebedenboek te Amst. drukken. XV,104.

Franco van Eerssel, Jan, zie Almanak.

François de lettergieter, zie Boekdr. VII.

François, Matthias, zie Matthys Fransoys, bij Onderwijs II en III.

Francoysen, Der, Morghenwecker, zie Fruytiers.

Franeker. - Zie Joh. Arcerius - Van Daalen - C. Vitringa - Aardrijksk. III.

Frankenberg, Abr. von, rozenkruiser, biograaf en aanhanger van Böhme, Josephus Redivivus. XXI,70. - zijn verhouding tot Joach. Morsius. XX,253.

Frankendaal, N. van, zie Graveurs II.

Frankfort. - Boekenmarkt, zie Boekdr. VIII.

Franklin, zie Tentoonstellingen.

Frankrijk. - Zie Cato - Interest - Aardrijksk. III - Abecedaria - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Courant I - Fransche Heiligen bij Liturgie (Heiligenfeesten) - Fransche primitiven bij Miniaturen - Fransch leerboekje bij Postinc. - Tentoonst.

Frans Floris, zie Graveurs II.

Frans, Gerrit, Delft, 1579. XX,149 noot.

Franzesco de Taszis, zie Taszis.

Fraterschrift, zie Handschr. I - Inc. I.

Fratres vitae Communis, zie Broeders des Gemeenen Levens.

Fredericq, Paul, zie Nieuwst. I.

Fredericus, schrijver van hss. in de abdij van Egmond, 1128. XIV,51.

Frederik de Groote, zie Berlijn bij Courant I.

Frederik I van Denemarken, zie Vidisse bij Postinc.

Frederik Hendrik, zie Quintijn-Stedekroon.

Frederik Mullerfonds, Het, A. V,58 - Zie ook Bibliogr. I.

Frederikstad a/d Eider, Nederl. kolonie. VIII,29.

Frederiksz., Jan, zie Papier II.

Frenswegen, zie Kloosters.

Freux, des, zie Frusius.

Friebergher, zie Boekb. III.

Friesland. Friesch. - Winsemius, Chronique, Franeker, Jan Lamrinck, 1622, bibliogr. bijzonderheden. XXII,197*. - Van Rijn, Oudheden en gedichten, 1723. XVII,162. - Oud-Friesche hss. in 't bezit der familie von Richthofen. XI,307. - Friesche drukken in de 17e eeuw. XXIV,109; Bruiloftsdicht. Leeuw., Berent Arentsz., 1609. - Gaer-Spraeck fen ien Moer mey her Maneele Dochter. Leeuw., Jan en Pieter van den Rade, 1639. - Gaer-Spraeck fen twaa Frijscke Huws-lioe. Leeuw., Claude Fonteyne, 1639. - Petri Baardt, Friesche Boere-Practica. Leeuw., Cl. Fonteyne, 1640. - Friessche Tjerne. Leeuw., Cl. Fonteyne, 1640. - Friessche Tjerne. Leeuw., Cl. Fonteyne, 1640. - Oude Friesche Spreeckwoorden. Franeker, Vlderick Balck, 1641. - Starter, Sotte klucht van een Advocaat en een Boer. Leeuw., Jan en Pieter van den Rade, 1644. - Gysbert Japicx, Friesche Rymlerye. Bolswart, Samuel fen Haringhouk, 1668. - Idem. Leeuw., Kerst Tsallings in G. Heegslag, 1681. XXIV,111,116. Feesttoonen der Friezen. V,214. - Zie ook Geldenhauer - Fr. Junius - Aardrijksk. III - Bibliogr. II - Tentoonstellingen.

Frisius, Christianus, gezant van Denemarken, 1625. XVI,325.

Frisland (Fixlanda, Irland), zie Eilanden der verbeelding, bij Aardrijksk. II.

Frith, John, zie Postinc.

Frobenius, Jo, zie Abecedaria.

Frobisher, zie Aardrijksk. II.

Frog, The, or the Low Country Nightingale, zie Kikvorsch - Nieuwst. 1675.

Froisard, zie Frossaert.

Frölich, Magdalena, een Zweedsche profetes te Amsterdam in de 16e eeuw. IX,267,319.

Frossaert, Cort verhael en begrip van de geheele Historie van den vermaerden Historieschrijver Frossaert en Joh. Sleydanus. Leiden, 1587. VII,327. - Zie ook Froisard bij Miniaturen.

Fruin, zie Heiligenfeesten bij Liturgie - Nieuwst. I.

Frusius (des Freux), Andreas, † 1556, zie Erasmus.

Fruytiers, Jan, rederijker. XV,201. - Schriftmatige Gebeden. Emden, Goossen Goebens, 1573. T. IV,109. - Corte beschr. van de strenghe belegeringe van Leyden. Delft, 1574. VII,324. - Overzetter van Der Francoysen Morghenwecker, (La reveillematin), 1574, 75. A. II,115. - Zie ook Muziek IV.

Fruytiers, L.J., zie Graveurs II.

Fuchs, Leonhaert, Den nieuwen Herbarius. Bazel, Michiel Isingrin, 154... T. II,140.

Fugger'sche handschr., tijdingen, zie Courant I.

Fugger, Marcus, (1529-1597). XVI,262.

Furnenbergh, zie Fornenbergh.

G

Gabbema, S.A., zijn autographen verz. A. IV,220; XX,45.

Gabriel, P.J., zie Graveurs II.

Gaddi, zie Graveurs II.

GAE, zie Boekb. III.

Gaef, N., zie Onderwijs II.

Gaelen, Jan Derxz., zie Aardrijksk. II.

Gaer-spraeck, zie Friesland.

Gaguinus, Robertus, zie Inc. III - Kloosters.

Galenus van Westcappel, Matthaeus, Theorie ende gheestelijcke contemplatien. Dowaai, Loys van Winde, 1566. T. VIII,79. - T. III,73.

Galeye, De zwarte, zie Nieuwst. 1600.

Galien Rhetor. T. V,29.

Galle, Joh. en Theod., zie Graveurs II.

Galle, Ph., zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Gallinaceus, zie Gerardus.

Gallitzin, Prins, Twee brieven aan Hemsterhuis, 1777. XVIII,306.

Gallitzin, Prinses. Haar voorgenomen uitgave van werk van Hemsterhuis. XVIII,305,310. - Uit haar briefwisseling met W.A. Lestevenon, heer van Berkenrode en

Hazerswoude, 1771-1772. XVIII,306. - Zie ook Dentan.

Galmy, Ridder. T. V,18.

Galtherus, P., Alexandreidos ll. X. Lyon, Granjon, typis propriis, 1558. T. V,206.

Gangelt, Christoffel van, zie Papier III.

Garamond, Claude, zie Boekdr. VII.

Garcia ab Horto, Aromatum et simplicium aliquot medicamentorum apud Indos nascentium historia. Lat. vert. d. Clusius. Antw., Wed. Plantijn en J. Moretus, 1593. X,104,105.

Gardie, M.G. de la, Zijn verz. van topogr. prenten, zie Aardrijksk. III.

Garlandia, zie Inc. III.

Garms Jr., J.H., zie Muziek IV.

Garnett, R., bibliothecaris aan het Britsch Museum tot 1896, † 1906. T. IV,146,194.

Gaselee, Stephen, zie Bibliofilie II.

Gasper, H., zie Casper van der Heyden.

Gast(en), Jan, zie Boekb. III.

Gaster, Joannes, 1529. IX,172.

Gaultier, Jan, Antw., 1584. XIII,256.

Gau(l)tier, Pierre, zie Papier II.

Gavere, Van, zie Boekb. III.

Gavel, zie Boekb. III.

Gavius, Dominicus, Magdalius, beheerder der maagden van Bethanië te Amst., 1529. III,19; IX,172.

Gavre, Julien de, zie Miniaturen.

Gay, Pierre, trouwt een dochter van Pierre de St. André. T. IX,172.

Gaza, Theodorus, zie Postinc.

Gazette, Gazeta, zie Courant I.

G.B., zie Boekb. III.

G.C.S., zie Spaan.

G.D.S., zie Guilliam de Swaen bij Muziek IV.

Gebedenboek, zie Miniaturen - ook Ghebedenboeck bij Postinc.

Gebet, zie Postinc.

Geboden, De tien, op rijm, zie Bloetstortingen.

Gedicht, zie Postinc.

Gedichte, Een nieu, van dat croonement van Domfernandus, zie Postinc.

Gedichten bij eerste missen, bestedingen en geestelijke jubilaeums, zie Muziek IV.

Gedichten, Verscheyde Nederduytsche. Tweede deel, Amst., 1653. XI,234.

Gedinkenissen, Die, tot alle de XXX poenten der messen, zie Inc. III.

Geelkerck, J. van, zie Graveurs II.

Geelkerken, Nic. van, zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Geeraard van Wolschatten. T. I,275.

Geert Jansdochter, wed. Cornelis Anthonisz, 1557. II,289.

Geertruidenklooster, zie Kloosters.

Geest, De, van Jan Tamboer. Amst., 1656. I,95.

Geesteranus, Arnoldus, van 1624-1631 gevangen op Loevestein; tr. aldaar met Susanna van Oostdijk. XI,342. - Zijn lijkzang afgedr. XI,342.

Geesteranus (Diogisteranus), Ida, † 1728. XI,342.

Geesteranus, Justus. XII,117,120.

Geheimschrift. - In een volksboekje uit het laatst der 17e eeuw. Het Hofke der liefde ofte vryagie. Met veel schoone Minne-Brieven... Amst., Pieter de Grieck. T. V,236. - Bacon-Shakespeare. T. IX,129; I,374; III,68; VIII,48,364; X,347. - Zie ook Beeldschrift - Hieroglpyhen - Milton - Selenus - Swenterus - Trithemius.

Geilhoven, Arnoldus, Remissorium iuris utriusque, zie Miniaturen.

Geldenhauer Noviomagus, Gerardus, Latijnsch gedicht over zijn bezoek aan Friesland afgedr. A. I,173. - Uittreksels uit zijn Annotationes historicae over het verbran den van Luther's boeken, 1521. XVI,167, 168. - Zijn brief aan Karel V over de geloofsvervolgingen, 1527. XVI, 185. - Historia Batavica. Straatsburg, 1530. XXV,205,206*; VI,8. - Zijn itinerarium, vergel. van den tekst met het orig. hs. XIII,340. - VI,166 noot, 175; XIII,328.

Gelderland. - Geschiedenis en techniek van den druk van Pontanus, Historiae Gelricae, 1639. T. IX,97. - Inval der Gelderschen in Alkmaar, 1517. VI,8. - Willem van Gelder. X,209. - Zijn intocht in Harderwijk, 1535. XXII,67. - Twee plakkaten, 1535 en 1540, zie Postinc. - Karel van Gelder. XV,112,211,214,215. - Zie ook Amstel van Mynden - Rutger Kynen de Noviomago - Aardrijksk. III - Bibliogr. II - Papier II.

Gelle, J., zie Graveurs II.

Geloofsbelijdenis, Nederl., in het Russisch-Kerkslavisch vertaald, Hs. XIV,361*.

Gemert. - Zie Ant. Torrentinus.

Gemma Frisius, zie Aardrijksk. II.

Genealogie-Heraldiek, zie Bibliogr. II.

Geneesheer, De vier gedaanten van den. Tekst bij platen van Goltius afgedr. X, 184. - Tekst uit een 14e eeuwsch handschrift. X,295.

Geneeskunde. Bijdr. tot de geschied. d. geneeskunde, bespr. X,174. - Zie ook Bibliogr. II.

Genève. - Herman de Vries, Les étudiants des Pays-Bas à Genève au temps de Th. de Bèze, bespr. IX,155. - Zie ook J. Calvin - Familie Mallet - Onderwijs I.

Gent. - Sanderus, De Gandensibus, 1624. XIII,199. - Uittreksels uit stadsrekeningen 1450-1476. T. I,227. - Renteboek van den Heleghen Gheest, S. Jacobskerk,

1436. XVII,257*. - Gheschiedenisse ghebuert buyten Ghendt op de Bylock, 1579. VII,7*. - Legende van de Maagd van Gent, zie Pieter de Keysere bij Boekb. III. - Zie ook J. de Beelde - P. Blanckaert - J. Boonen - G. Borluut - J. de Buck - Claes de scrivere - U. Damman - J. de Feure - Gerard van Gent - Elis. Goetghebuer - F. Harduwijn - De Heere of Mynsheeren - Kerckhove - S. van de Kerckhove - W. van Merendré - J. van Munte - A. Pletincx - J. de Porre - J. Roeyaert - J. Sanders - L. Sanders - A. Smets - W. Steurbant - A. Triest - Witland = Wielant - L. de Zomere.
Zie ook Brooduitdeeling - Archieven - Aardrijksk. III - Bibliotheekw. IV - Kloosters - Costumen bij Miniaturen.

Gent, bij Nijmegen, zie Geruwardus.

Genthe, F.W., geeft P. Burman's Tobackslied uit, 1826. XIII,302,306,307,312.

Genzsch, zie Boekdr. VII.

George van Egmond, bisschop v. Utrecht, 1539. III,18; XIV,58.

Georgius Hermonymus, schrijver van Grieksche hss. XII,39.

Gerard van Gent (van der Meire), zie Miniaturen.

Gerardi, Nicolaus, monnik in het Regulierenklooster te Utrecht, 1432. T. VIII,22.

Gerardus Hadriani, musarum patronus, aan hem draagt Corn. Plemp een Lat. gedicht op, 1580. I,56.

Gerardus Gallinaceus, zie Harmonia.

Gerardus Noviomagus, zie Geldenhauer.

Gerardijn, Baldwinus, prior van het Regulierenklooster te Utrecht, 1437. T. VIII,23.

Gerbrand de Couster, pastoor van de S. Bavo te Haarlem, 1397. XV,290.

Gerbrants, Abigael, dochter van Gerbrandt Anslo? Een ‘stichtelick boeckske’ van haar. XIX,221,325.

Gerlach Peters, fragment van een ascetisch tractaat, zie Bernardus, Boecxken van verduldich lijden, bij Postinc.

Gerobulus, I., pred. te Utrecht, vert. Beza. XXIV,367.

Gerrevink, Lucas van, zie Papier II.

Gerrit van Assendelft, (1488-1558). XXIV,231.

Gerritsen, C.V., zie Bibliofilie II.

Gerrits (Gherardi), Herman, priester te Utrecht, 1522. XVI,169.

Gerritsz., Adriaen, van Haerlem, zie Aardrijksk. II.

Gerritsz., Dirck, Pomp alias China, zie Aardrijksk. II.

Gerritszoon, Gerrit, zie Van den Hage (Hagius) bij Postinc.

Gerritsz, Hessel, zie Aardrijksk. II.

Gerritsz., Lubbert, 1589, verbannen uit de Doopsgez. gem., sticht in 1601 de Waterlandsche gemeente. XVII,305.

Gerritsz., Piet, Speldemaker te Rotterdam, 1605. T. VII,230.

Gerrydtsz., Waerneer, zie Aardrijksk. II.

Gerson, Jan, in 1395 tot kanselier der Parijsche universiteit benoemd; sinds 1409 afgevaardigde naar de conciliën van Pisa en Constanz. XIV,218. - Bereiding tot de Mis, vóór 1588. VII,330. - De laude scriptorum. T. V,109,112. - Opusculum tripartitum, hs. vóór 1409. XIV,218. - Zie ook Handschr. I - Inc. III - Miniaturen - Onderwijs II - Speculum artis bene moriendi.

Geruwardus, te Gent bij Nijmegen, zie Bibliofilie II - Handschr. II - Kloosters.

Gervasius Amoenus, Brief aan Rob. de Keysere, 3 Febr. 1512 (niet 1513). XXI,5.

Geschiedenisse, Een warachtige ende seer verschrickelijcke,... van den brandt in het eiland del Pico, 20 Sept. 1562. Antw., Jan Mollijns. XVII,54.

Gesner, Conr., Epitome Bibliothecae, zie Bibliogr. II.

Gespar de Spoleto, gardiaan van het klooster van Portiuncula. Zijn verklaring over de echtheid der Portiuncula-aflaat, 1476. Text afgedrukt en besproken. XV,307.

Gesta Romanorum moralisata. Nederl. vert. V,356.

Gesten of gheschiedenissen van Rome, zie Inc. III.

Gesteranus, Henr. en Joh., zie Onderwijs II.

Gertis Salvatoris, De. Hs. uit het klooster te IJselstein, 1411. XI,228.

Getuygenissen der waerheyd, d. A.V.B. 4e dr. Amst., Jaques Boursse, 1664, gedr. bij Christ. Cunradus, 1663. XIV,194*,195*,196.

Getydenboeken, Heures, Horae, Horarium, Horas, zie Handschr. III - Inc. III - Liturgie - Miniaturen - Postinc.

Geulincx, zie Bibliogr. II.

Geuzenliederen, zie Muziek IV.

Gevaerts, Kasper, griffier van Antw., c. 1640. T. V,171,172.

Gevertsz., Reyer, 1553. T. I,159.

Geysbeek Molenaar, J.B., accountant. VI,229.

Gezangboek - Gezangen, zie Antiphonarium bij Miniaturen - Muziek IV.

Gezelle, Guido, zie Bibliogr. II.

G H, zie Boekb. III.

Ghebede-boeck, Het gulden, Antw., Pauwels Stroobant, 1615; Antw., Godtgaf Verhulst, 1689. T. V,35.

Ghedicht(e), zie Gedicht bij Postinc.

Ghedinghe, zie Postinc.

Ghele, Clerce (?), Jacobus de, zie Boekb. III.

Ghele. - Zie Rederijkers.

Ghemeenten biechte, Der, zie Jan Elen bij Postinc.

Gherardi, Ricoldus, zie Postinc.

Gherwen, A. van, dichter, 1637. XI,235 noot,

Gheschiedenisse, Wonderlijcke nieu, ghebeurt buiten Ghendt, zie Nieuwst. 1579.

Gheschier, P., zie Graveurs II.

Ghespreck, Een leerlijck, etc. zie David Joris.

Ghestele, van, zie Graveurs II.

Ghestele, Peter van, zie Boekb. III.

Ghetijden, zie Getyden.

Gheyn, D., zie Graveurs II.

Gheyn, Jacob de, zie Graveurs II.

Gheyn, Pater J. van den, hoofdconservator der Kon. Bibl. te Brussel. Necrol. II,193.

Ghillebert de Lannoy, geb. 1386, Instruction d'un jeune prince, zie Miniaturen.

Ghisbert de Ketelbuetere, zie Graveurs II.

Ghisbertsz., Gerrit, Alkmaar, 1517. X,52.

Ghistele, Cornelis van, Zijn Antigone, 1556. T. VI,69,70*. - Zie ook Horatius - Terentius.

Ghoris, De, zie Miniaturen.

Gichtel, Johann Georg, mysticus. XXI,67.

Gielis de Boekbinder, zie v.d. Heyden bij Boekb. III.

Gietermaker, Claes Hendriksz., zie Aardrijksk. II.

Giffen, David Flud van, zie Brieven.

Gillis, Marcus Antonius, zoon van den drukker Gillis van Diest, corrector aan een drukkerij X,129. - vertaler van klass. schrijvers. V,229,233,234; VII,12; T. I,11. - Gillis en Sambucus. X,129.

Gillis, Petrus, zie Aegidius.

Giotto, zie Graveurs II.

Giovio, Paolo, (Jove), over zijn portrettenverzameling. X,245. - Elogia virorum doctorum, Bazel, Petrus Perna, 1575-1577. X,247. - Elogia virorum bellica virtute illustrium. Eerste geïll. uitg. Bazel, Petrus Perna, 1575-1577. X,248. - Portret van Dante. X,245,248*. - Emblemata. XIII, 284.

Giraldus Cambrensis, zie Aardrijksk. II.

Girart de Roussillon, zie Miniaturen.

Gittens, F., benoemd tot bibliothecaris aan de Stadsbiblioth. te Antw. T. I,201. - Zie ook Bibliofilie IV.

Gittermann, J.C.H., zie Van Alphen, Kinderged.

Glanvilla, zie Bartholomaeus bij Inc. III.

Glapion, zie Postinc.

Glauwe, Corn., zie Boekdr. VII.

Glazenmaker, Jan Hendrik, † 1682. Vertaalt werken van Spinoza. VIII,9. - Zijn Seneca-vertaling; versch. uitg. bespr. VIII,9, 92; zie ook XVI,39. - Verscheide zedige werken van Plutarchus. Amst., G. van Goedesberg, 1661. V,4,92. - Vert. v. Epictetus en Cebes, 1658. VII,18,20; IX,10.

Globe, zie Aardrijksk. II.

Glose de Messel, zie Boekdr. II.

G.M., zie Graveurs II.

Gnapheus, Wilh., zie Bullinger - Pistorius - Postinc.

Gobatus S.J., Georgius, Opera moralia, Atrecht, Jos. Derbaix, 1701. T. II,140.

Goch. - Zie P. Ceporinus - Historia captivitatis - Tractaet van de gevanckenis - Verhael.

Goch, Jan van, Gochius, Johannes Pupper, zie Postinc.

Goclenius, Conradus, 1531, VI,173.

Goddaeus, Conradus, geb. 1612. Levensbeschr., familie, werken m. portret. - Zijn gedichten zonder rym, 1656. - Zijn Laus Ululae, autore Curtio Jaele, versch. uitg. bespr. XXII, 231*, 239*, 244*, 245*, 246*, 249*. - Brief aan hem van C. Barlaeus, afgedr.; idem van hem aan Huygens, afgedr. XXII,240,241. - XXIII,97.

Godefridus, Epigrammata, 12e eeuw. XVIII, 52.

Godelieve, Sinte, Wonderlijck leven van, div. uitg. T. V,32.

Godefridus scriptor, zie Boekb. III.

Godfridus Harmelas, Theophilus, zie Postinc.

Godin, Frans, Ieverighen iever tot Godes Wet. Brussel, 1661. T. I,21,166. - Hooghe Litanie. Brussel, 1661. T. I,21. - Tijtsoverschot. T. I,165. - Portret. T. I,164*.

Godt Wonderlick, Machtich, Goedt, zie Camphuyzen.

Godt de Wraeck, zie Camphuyzen.

Goens, Rijklof Michael van, zie Brieven.

Goeree, Willem te Middelburg, getr. met Elis. Janssonius. XXIV,214.

Goes. - Zie Stapelen.

Goesmij, Jan, parochiaan van de S. Jacobskerk te Antw., 1523. XVIII,13.

Goes van Absmade, Joh., dichter, 1682. XI,286.

Goetghebuer, Elisabeth, abdis te Gent, c. 1500. T. IX,179.

Goethe und die Weimarer Bibliothek, bespr. XX,38. - Zie ook Bibliogr. II.

Gojer, Joannes de, thesaurier van S. Maria te Utrecht, 1604. VII,254.

Goldoni, Tweehonderdste verjaring van zijn geboortedag te Venetië herdacht. Nederl. vert. van zijn werken. T. V,95.

Goltzius, H., zie Graveurs II.

Gomaris, Fr. Augustinus à S., zie Vermeiren.

Gomera. - Zie Aardrijksk. III.

Gomes de Trasmonte, zie Aardrijksk. II.

Gomes van Triere, zie Onderwijs III.

Gonet, J.B., Clypeus theologiae Thomisticae. Over een nadruk der uitg. v. Bertier. XII,337.

Gonzales, Domingo, De man in de maan, dl. I, 5e dr. Amst., Filip Verbeek, 1718. XIV,208.

Gonzalo, Illano, zie Aardrijksk. II.

Gool, Dirk, 1599. XVII,111.

Goorle, Valentijn van, zie Almanak.

Goossens, Joannes, Devote meditatie vanden H. Joseph. Antw., Jacob Mesens, 1667, en andere werken. T. I,273,274*.

Gorkum. - Gorcumsche martelaars. I,56. - Zie ook Archiefw.

Gorter, Herman. Moeielijkheden met zijn proefschrift, De interpretatione Aeschyli metaphorarum, Amst., 1889. XVI,312.

Görz-Wrisberg, zie Bibliofilie II.

Gossengrün (Bohemen). - Zie Rupertus.

Gotco, dictus de monte, koopman te Brugge, c. 1350. XVII,103.

Gotfridus Urie de Assindia, copiist te Keulen, 1471. XII,325.

Gottfried, Joh. Ludwig, zie Aardrijksk. II.

Gottignies, L.I. baron van, zie Bibliofilie III.

Gouda. - Zie Coornhert - Cornelius Aurelius - G. Dorisy - Hermannus van G. - H. Junius - J. Wilhelmi Migoen - E. Perebomius - M. Vlack - Bibliotheekw. IV - Boekdr. VIII - Graveurs I - Kloosters.

Goudimel, zie Muziek II.

Goudmijn, De, van Doctor Ludeman, zie Kersteman.

Goudpapier, zie Papier I.

Govertsz., Jan, Nemius, zie Onderwijs II.

Gouw, J. ter, zie Bloem bij Graveurs II.

Goyer, Abraham de, zie Bibliofilie II - Nieuwst. I.

G.R., zie Boekb. III.

Graaf, Abr. de, zie Aardrijksk. II.

Grååla, Olof, zie Papier II.

Grabow, Mathias, Groningsch Dominicaan, schrijft een boek tegen de Broeders des Gemeenen Levens. IV,222.

Graduale, zie Miniaturen.

Graedt-boecxken, zie Aardrijksk. II.

Graffier, Jan, zie Grapheus.

Graine de Laurier, La, zie Wouthers.

Grammatica latina, fragment, zie Postinc.

Grammay, Gerard, ontvanger der stad Antwerpen, 1555. XI,209. - Zie ook Bruto.

Grand, Le, Les coustumes et loix des villes et des chastellenies du comté de Flandre. Kamerijk, Nicolas-Joseph Douilliez, 1719. T. IV,171.

Granjon, Robert, zie Boekdr. VII.

Granvilla, zie Glanvilla.

Grapaldus, zie Postinc.

Graphaeus, Gislenus, R.M. consularius, 1571. VII,248.

Grapheus, Corn., secretaris van Antwerpen, schilder, dichter, c. 1525. Zijn Vlaamsche vert. van Jan v. Goch, De libertate religionis christianae, 1520 (verloren). T. IV,256. - Zijn proces wegens ketterij, 1522. T. IV,256 noot. - Herroept zijn kettersch geloof, XVI,169,170. - Smeekschrift aan Jan Carondelet, Ned. vert. Brussel, 1522. XVI,171. - De... Incompst van den Prince Philips, Prince van Spaignen, in de Stadt van Antwerpen, 1549. Antw., 1550. VII,321. - XVI,167; XIX,259. - Zie ook Graveurs II.

Grapheus, Joh. Baptista is geen drukker; zijn naam op een band. T. IV,36.

Grapheus Campensis, Rodolphus, zie Almanak.

Grasset, zie Boekdr. VII.

Graswinckel, Jacob, zie Nervi d'Orfeo bij Muziek IV.

Graswinckel, Th., Gedicht op Benning, 1635. XV,329. - Zie ook Benning bij Onderwijs II.

Gratama, zie Oldenhuis Gratama.

Gratama, S., zie Knuttel.

Grauwbroeders, zie Kloosters.

Grave. - Zie Lofsanck. - Nieuwst.

Grave, Johanna, zie B. Wolff bij Brieven.

Grave, Elisabeth Pietersdr. de, 1630. XX,57 noot.

Graveer-, Schilder- en Teekenkunst - Steendruk

(bij verwijzingen afgekort tot Graveurs) Zie ook Aardrijksk. - Prentbijbels - Historieprenten - Miniaturen - Portretten.

I.	Literatuur - Houtsneden - Kopergravuren.
II.	Graveurs - Schilders, Teekenaars - Plaat- en steendrukkers.

I
Literatuur - Houtsneden - Kopergravuren

Van Someren, Essai d'une bibliographie de l'histoire spéciale de la peinture et de la gravure en Hollande et en Belgique, 1500-1875, bespr. A. IV,290. - Maeterlinck, Le genre satirique dans la peinture flamande, T. I,142. - Nijhoff, L'art typographique dans les Pays-Bas, 1500-1540. T,68,137; II,230; XV,347. - Lijst der houtsn. daaruit afgebeeld. XV,367. - Ziegler, Die Schwarz-Weisskunst. III,35. - Henkel, Holzschnitte, Metallschnitte, Kupferstiche in Holländ. Sammlungen. XII,193; XIII,39,63. - Schretlen, The Dutch and Flemish woodcuts of the 15th century. XIII,357,358; XIV,251. - Delen, Histoire de la gravure dans les anciens Pays-Bas et

dans les provinces belges depuis les origines jusqu'à la fin du XVIIIe siecle. XIII, 357,358; XV,87,152. - Choulant, Graphische Incunabelen f. Naturgeschichte und Medicin. XIII,148. - Funck, Le livre belge à gravures. XV,90. - Nijhoff, Nederlandsche houtsneden, 1500-1550. XX,209. - McKerrow and Ferguson, Title-pageborders used in Enland en Scotland, 1485-1640. XXII,102. - Johnson, The title-borders of Hans Holbein. XXV,157. - Hind, An introduction to the history of woodcut, 2 dln. XXIV,283. - Waller, Verzameling. Catalogus van Nederl. en Vlaamsche boeken, bew. d. E. Dronckers, bespr. met aanvullingen op de illustratoren. XXV,73.

Michiel, Marcantonio, (Anonimo Movelliano), Notizie d'opere del disegno, handschr. 16e eeuw, soort Baedeker voor kunstliefhebbers die Nd.-Italië bezoeken. T. III,18.

Deeg- of ouweldrukken (Teigdrucke). XVI, 221.

Spirituale Pomerium vóór 1440, zie Bogaert in II.

Houtsneêkunst te Mechelen en Leuven vóór 1466. VII,286; XII,19. - Pers voor kopergravures, ook voor lithographie. XII,21, 25. - Plaat gedr. in het klooster van Bethanię (prope Mechliniam). XII,21. - Kopergravures van den zwervenden graveur G.M. Ex Bethania. XII,21,23.

Speculum-prenten. T. II,106; VII,288,292; XII,278.

La légende de S.-Servais, document inédit pour l'histoire de la gravure en bois p. Ruelens. A. I,296.

Blokboeken, zie Boekdr. V.

Leeu, G. De houtsnijder van G.L.'s Van den drie blinde danssen. Gouda, 1482. XXIII, 272. - Gravures in zijn Horarium. Antw., 1489, metaal- of houtgravures? II,6*,7*, 13,17. - Geïllustr. prospectus van Melusyne, 1491. T. III,191*. - Corona mystica b. Mariae, 1492. T. I,221*.

The third Gouda woodcutter. XX,335.

De twaalf maanden. (Houtgr. uit Bartholomeus Glanvilla's Eygenschappen der dingen. Haarlem, Jacob Bellaert, 1485. T. IV,71*.

Di alcune ignote zilografie del XV. sec. nella Bibl. Vaticana (Napolit. Aesopus-uitgaven, 1485). XXIII,376.

De illustr. van ‘Le chevalier délibéré’, Gouda, Godfried van Os, 1486. Vergelijking met andere (Arnold Nicolai en P. van der Borcht). XII,232*,225. - T. IX,11*.

Kunera-houtsneden (G. van Ghemen, c. 1488), Later gebruik van een dezer (Properties and medycynes for hors (Londen, W. de Worde, 15..?). XXI,287,288*,289*.

Houtsnede uit Paulus Niavis, Judicium Jovis in valle amenitatis. Leipzig, c. 1492. XII, 299*.

Titelhoutsnede van Boethius, De consolatione philosophiae. Keulen, 1498. IX,184*.

Houtsn. tot 1500 in Spanje gebruikt. VIII, 348.

Hortus Sanitatis, hsn. 14..?. IX,181*.

Houtsneê (met spreuk Weest God getrouw), gezocht. XXII,101*.

Metaalgravuren, 1503, zie Lupi bij Postinc.

Nederl. prenten uit de 15e en 16e eeuw. Prenten afkomstig uit de Birghitinessen- en andere kloosters te Leiden - Marienwater - De Leidsche houtsnijder. - Hugo Jansz. van Woerden. XII,193,200*,201*; Gouda, Maria Sterre - Dendermonde, Maria-Throon. XIII, 39, 44, 46*, 47*, 49*,63, 64*. - Lijst van gevonden prenten. XIII, 60. - Zie ook Aflaatprenten bij Aflaten.

Techniek der houtgravuur tusschen 1486 en 1553. XII,228.

Prentdruk te Amst. tot 1578. Hist. overzicht. XIV,231.

Houtsneden van de Passie. Antw., A. van Berghen, 1500. XXI,252,312,313*.

Aanwinsten van 16e eeuwsche houtsneden in het Rijks-prentenkabinet te Amsterdam. XXI,177, 186*, 188*, 192*, 199*, 209*.

Houtsneden van den Dialogus creat., 1505, vergeleken met die van Gerard Leeu, 1486. XXI,150,152*,153*.

De houtsneden uit Lofzangen op Keizer Maximiliaan. Antw., Jan de Gheet, 1515, uitv. bespr. XVII,23,25*,30*,45*.

L'Encomium morias di Erasmo, con l'iconografie dell' opera e dell' uomo, (1515). VII,341.

Een 16e eeuwsche Zwolsche druk met Mariahoutsnede (c. 1516). XX,261,262*.

Houtsneden in de uitgaven van Jan Seversz. te Leiden. XIII,8.

Houtsneden in Suster Bertken, (1516, 1518), van Jan Seversz. bespr. XIV,210,214. - De portretten d. graven enz. in de Divisiekroniek van Jan Seversz., 1517. XIV, 315.

De houtsneden in Mariken van Nieumeghen en het Engelsche volksboek (c. 1518/19). XVIII,177,179*,180*,183*,184*.

Serie houtsn. van de Graven van Holland, d. Jacob Cornelisz., 1518. XXV,51*.

Schip van Reinuut, groote houtsnede. Amst., Doen Pietersz., c. 1520. XX,209*; XXI,181.

Schip van 't Quaede Regiment. XXI,186*, 187.

Houtsneden van Dürer in Nederl. nagevolgd. XVII,195,196*,197*.

Houtsneden van Hans Burgkmair de Oude in Nederl. nagevolgd. XXIII,61,62,63.

De houtsneden in Vorstermans Bijbel van 1528. V,72.

Serie portretten in houtsneê, van de Koningen van Engeland, 1534. II,176*.

Houtsneden uit de Chyromantia van Joh. Indagine. Utrecht, Berntsz., 1536. XVII, 195.

Oude Nederl. houtsnede van den strijd tusschen vleesch en visch, (c. 1550). XXI, 333,336*.

Houtsn. in de versch. uitg. van Belon, Observations de plusiers singularités... trouvées en Grèce, etc. Antw., Plantijn, 1555, oorspr. uitg. Parijs, Giles Corozet, 1553. X,99.

Houtsneden voor Sambucus, Emblemata, 1564 en a. in het Plantijnsche archief. T. I,5,6*,7*,11.

Teekeningen van Vlaamsche meesters einde 16e eeuw. T. I,147.

Zestiende-eeuwsche volksprenten. (Coolhaes), in hout gesn. d. W. Jansz. van Campen, (1591). T. VIII,239,241*,243*,245*, 247*,252*,253*.

Tegen het einde der 16e eeuw komt de kopergravure in plaats van de houtgravure als boekversiering. XV,176.

De illustratie der Tabula Cebetis (Hendr. Goltzius, 1592, Nic. Jansz. Visscher, 1640, Romein de Hooghe, 1670. IX,7. (Visscher. IX,1*). Uitlegging IX,4,5. - Holbein. IX,105, 106*,108*,110*,112*. - Kandel. IX,114*. - Zie ook XVII,144.

De houtsneden in Clusius, Rariorum plantarum historia. Antw., 1601. X,107,113.

J.J. Christoph v. Grimmelshausen und die Illustrationen s. Werke (Simplicissimus, e.a.), bespr. I,260.

Gravures in Ogilby's Fables of Aesop, 1651 en 1665. VII,275; VIII,230.

Oude Leuvensche geïllustreerde dictaten met gegraveerde prenten. XII,233.

Van Alphen, kindergedichtjes, de platen. VI, 276,279*; VIII,154*,155*,156*,157*.

Gellerts Fabelen. VI,276.

Prenten bestemd voor extra-illustratie van Nederl. dichtwerken. XXIV,368.

Steendrukkers in Nederl. tusschen 1817 en 1840. XI,118.

Boekillustratie, zie Bibliofilie I.

Bijbelprenten, zie Prentbijbels bij Bijbels.

Historie-platen, zie Nieuwstijdingen.

Rebus- en Rederijkers-prenten, zie aldaar.

Scheepsafbeeldingen, zie Aardrijksk. II.

Spotprenten, zie aldaar.

Volksprenten, zie Coolhaas in II.

Rogstekers en Haringen-prenten, zie aldaar.

Kaartgraveurs, zie Aardrijksk. II.

Topographische teekeningen en prenten, zie Aardrijksk. III.

De sted. kunstverzameling in de sted. Bibl. te Leeuwarden. A. III,82. - Tentoonstelling affiches en illustr., te Leeuw. XVIII, 376.

Japansche houtsnede. XVII,356*.

II
Graveurs - Schilders - Teekenaars - Plaat- en Steendrukkers - Uitgevers

Abbing, F.A., glasschilder. XVIII,372.

Aertsz., Hendrick, schilder. Amst., 1553. XIX,345 noot.

Albers en Rolfes, steendr., Groningen. XI, 120.

Allard, C., Amst., geeft een spotprent op het roggesteken uit. VI,32*.

Allart, J., Amst., uitg. van de prentjes bij Van Alphen, kinder gedichtjes en van Gellerts Fabelen. VI,276.

Altissimo, Cristofano dell', schilder, 1568. X, 246,247.

André, Offenbach, zie Senefelder.

Anslijn Nzn., N., steenteekenaar en -drukker. Amst., 1838. XI, 121.

Anthonisz. (Teunissen), Cornelis, Amst., Schilder, houtgraveur, uitg., levensbeschr. en div. werken besproken. XXI, 188*, 192*, 199*, 209*, 210*, 211*, 212*, 213*, 214*, 218*; XIV,236. - Zijn vrouw Geert Jansdochter, 1557. II,289. - Zie ook Doodendans - Aardrijksk. II.

Antonello van Messina, schilder, † 1496. T. III,19.

Arrasus of Darrasus, zie Aardrijksk. II.

Arum, Gebrs. van, steendr., Amst., 1822. XI,121.

Backer, H.J., Dordrecht, 1e helft 19e eeuw. VII,200.

Baes, Martinus, Plaatsnijder, Dowaai. T. VI, 13 noot.

Ballain, Geeraerd. T. I,8.

Ballain, Godefroid, illustrator, Parijs, werkt voor Plantijn. T. I,4,10; T. II,19,20.

Bassé de Oudere, Jan, schilder. XXII,93.

Bast, Pieter, zie Aardrijksk. II.

Battele, Jacob van, zie Miniaturen.

Bauer, M.A.J., etser. XXII,295.

Beham, H.S., Houtsn. op Geldenhauer, Historia Batavica heeft niets met Bataven te maken en is niet van Beham. XXV,206*, 207,208.

Belleroche, Albert de, lithograaf, Brussel XXI,354. - Zie Tentoonstellingen.

Berckenrode, Floris Balthasars van, plaatsnijder, vraagt een winkeltje op het Bin-

nenhof. XXII,129. - Zie ook Aardrijksk. II.

Berg, Cornelis van den, † 1774, dilettant-graveur en vervalscher van oude houtsn. XII,196,200*.

Bergh, Abraham van den, plaatsnijder, Amst., 1683. VI,225.

Bergh, Harmen Abrahamsz. van den, plaatsnijder, Amst., 1686. VI,267.

Berghe, Jan van den, printsnijder, Leuven, c. 1450. XII,19. - wordt gedwongen zich in het gilde der wagenmakers, schrijnwerkers, enz. te laten inschrijven, 1452. - Nog eenmaal in 1468. XII,20.

Bernhard, teekenaar op steen, 1828. XI,123.

Bersacques, Louis de. T. VI,180,190.

Berterham, Jan Baptist, graveur, Brussel, 18e eeuw. T. VII,29*,30*.

Beijer, Jan de, 18e eeuw, zie Aardrijksk. II.

Beyer en Vinkeles, steendr., Amst., 1817. XI, 120.

Bloem, H.W., en J. ter Gouw, steendr., Amst., 1860. XVI,204.

Blois, B. de, graveur, 1682. XI,286.

Blon, Michel Le, graveert zes wapens voor het boek van N. Vallet. A. VI,239. - Een prentje van diens dansschool. A. VI,249.

Bogaert (van den Bogaerde) (de Pomerio), Henri, 1382-1469, auteur van het Spirituale Pomerium met van gegraveerde houten blokken afgedr. pl. met verklaringen, vóór 1440. VII,291; XII,19.

Boilly, portretschilder, eind 18e eeuw. XIII, 225*.

Bolswert, Boëtius à, kopergravures voor Hugo, Pia desideria, 1624. XIII,77,178, 189. - Amstelredams Eer ende opcomen, 1639. XIII,78. - Buys, Duyfkens en Willemynkens pelgrimagie van B. à B., bespr. T. IX,39. - XII,237.

Borcht, Pieter van der, Landschapschilder, teekenaar bij Plantijn sinds 1565. T. I,8, 10,148*; X,100. - Schilder te Mechelen, 1566. X,104 noot, 111,112. - Versierde kapitalen. T. II,16*, 17*,18*,21. - T. IV, 80; XII,230.

Borluyt, Guilliame, 1557, zie Prentbijbels.

Bosscart, Hans of Jan, in 1538 bij Hinderyck Storm, Antw. in de leer. T. IV,169 noot.

Bottema, Tjeerd, schilder, 1912. XII,260.

Bouchorst, Teekeningen in het Album van Scriverius. XXV,292.

Boullongnois, Virgillius, Figuersnijder, Antw., Octrooi, 1545. T. VIII,211.

Bouts, Dierick, pictor ymaginum, 1457. VII, 288; XII,21.

Bouttats, Gaspar, 1625-1703, graveur, Antw. T. I,240; T. VII,18*,20.

Bouttats, Pieter Balthasar, 1681-1746, graveur, Antw. T. VII,20*,21.

Bray, Dirk de, Vignet in hout. Haarlem, c. 1666. T. IV,266 noot.

Broeck, Crispijn van den, 1530-1601. Teekeningen. T. I,148.

Brouwer, C., 1781. XIV,248.

Bry, Th. en J.Th. de, goudsmeden en kopergraveurs. Frankfort, 1597. XXIV,342. - Zie ook Aardrijksk. II.

Burggraaf, steendr., Brussel, 1826. XI,12.

Burgkmair, Hans, houtsneden van hem in Nederland nagevolgd. XXIII,61,62*,63*.

Buys, C., graveur, 1779. VI,280.

Buys, J., teekenaar voor Van Alphens kindergedichtjes, 1779. VI,276.

Buysen, Andries van, 1736. XII,107,108.

Bye, Cornelis de, Antw., 1690. T. I,194.

Callenbergh, Wilhelm van, rondreizend kunstkooper, Amst., 1829. XVIII,206.

Campen, Wilhelm Jansz. van, wsch. de graveur der prenten van Coolhaes (1591). T. VIII,254. - Prent van de ‘Beduydinghe op de Prophecye Pauli Secundus Gribneri, Amst., Willem Jansz. v. Campen, 1680. T. VIII,253*.

Campi, Bernardino, schilder, 16e eeuw. X, 246.

Cardon, Antoon Alexander Jozef, graveur, Brussel, † 1822. T. VII,32*.

Cardon Jr., Anton, graveur, 1772-1813. T. IV,32.

C.I., houtsnijder, 1634. T. I,186.

Clein, F., Teekenaar van de illustr. bij Ogilby's Fables of Aesop, 1651. VIII,230.

Cock, H., 1557, zie Aardrijksk. II.

Coeck, Geeraart, T. VI,162.

Collins, Richard, plaetsnyder, Octrooi, Brussel, 1686. XX,188.

Comte, P. le, steenteekenaar, Afbeeldingen van schepen en vaartuigen, Amst., Kaal, 1831. XI,123.

Conradus, Abraham. Amst., grraveur van een portret van C. Goddaeus, 1656. XXII, 231*, 237.

Coolhaes, Gaspar, Ontwerper en uitgever van een serie volksprenten in hout gegrav. d. W. Janszoon van Campen. T. VIII,239,241*, 243*, 245*, 247*, 252*, 253*.

Coornhert, D.V., Serie van 8 prenten, get. D.V.C., een er van M. Spiegel exc. 1597. XXIV,257,258*,259*.

Corneille, graveerder, Maeseyck (1326-1426). XII,19.

Cornelis van Haarlem, schilder; reprod. van zijn portr. van Coornhert. XI,343.

Cornelisz., Jacob, van Oostzanen, begin 16e eeuw, illustreert boeken van Alardus. VI, 9. - Een scoone stomme Passie. Amst., Doen Pietersz., 1521. VI,92*; Passio D.N., ibidem, 1522. VI,96*,97*,98*. - Ri-

tus edendi paschalis agni (1523). VI,100*, 101*,103*,107*. - Versch. zijner gravures genoemd in verband met Doen Pietersz. XIV,233. - Houtsneden van de graven van Holland, met Franschen tekst. Amst., Doen Pietersz., 1518. XXV,51; afb. van het 1e blad en van den geheelen fr. tekst op 3 bldz. XXV,52*. - X,217; XII,226; XIV,243,244; XV,12*,14; XX,210.

Cornelisz., Willem, schilder, Haarlem, 1510. X,217.

Coster, David, zie Aardrijksk. II.

Couwenhorn, Pieter, teekening in het Album van Scriverius. XXV,292.

Coypel. T. III,105.

Craeyvanger, teekenaar op steen, 1828. XI, 123.

Cranach, Lucas, 1520. T. IV,202,205,206, 212.

Cressone, Hans, graveur, werkt voor Plantijn, 1570. T. II,19.

Curtius, C., landschapsteekenaar, zie Aardrijksk. II.

Dale, Goirts van den, schilder, Leuven, 1472. XII,20.

Danckerts, Justus. IX,7 noot.

Darrasus, zie Arrasus.

Decrouan, platenfabrikant te Parijs, komt in 1827 naar Amst. XI,121.

Desguerrois, vestigt in 1828 een steendrukkerij te Amst. X,167; XI,123.

Dessaue, zie Sax.

Destrée, Joos, en zijn zonen Jacob (Joos) en Mailjaer, dr. en houtgraveurs, Yperen, c. 1560. T. VII,38,69; T. VIII,270. - Zie ook Aardrijksk. II - Boekdr. VIII.

Dewaille, J.A., steendr., Amst., 1828. XI, 121.

Deynen, Antoon van, kleurt koperplaten, 1643. T. V,172.

Does, Ant. van der, graveur, Antw., 1641. T. I,18.

Dolendo, Bartholomeus, teekenaar en graveur, Leiden, 1566-1600. Graveur van het kasteel van Breda. XIV,103.

Dolendo, Zacharias, graveerde vooral naar de teek. van Jacob de Gheyn. XIV,103.

Dregge, Daniel, schilder, 1540. XXI,337 noot.

Dubordieu, P., schildert een portr. van W. Bartjens, 1627. I,229.

Duchemin, Isaac, graveur, Brussel, 16e eeuw. Tabula isinaria, spotprent tegen de censuur op de kunst. T. I,113,114*.

Dürer, Albrecht, Houtsneden in Nederland nagevolgd. XVII,195,196*,197*. - Heeft niet het portret van Damianus à Goës geschilderd. XIV,64. - Graveur van ex-libris XII,311. - T. II,22; XVI,167. - Teekeningen in het hs. van Pirkheimer, Hiëroglyphicum. XIII,285,286*. - Zie ook Aardrijksk. II.

Edelink, Gerardus, dichter en graveur, Antw.; van 1665-†1703 te Parijs. T. I,238.

Engelbert, graveerder, Maeseyck, (1366-1426). XII,19.

Engelman, lithogr. te Parijs, opent in 1817 te Amst. een filiaal onder Nerenburger Fernig. XI,121.

Ewoutsz., Jan (Muller), figuersnijder, Amst., c. 1550. T. VII,3*. - Zie ook Boekdr. VIII.

Eyck, Jan van, Kopergravure van zijn eerste olieverfschilderij. Haarlem, Joh. Enschedé, 1769. III,25. - De luiken met de Blijde Boodschap in de Aanbidding van het Lam. XI,171.

Fabius, Nicasius. T. VI,183.

Flinck, Govert. Portr. van R. Anslo. XII,108.

Floris, Frans, 16e eeuw. XIV,152,157.

Fokke, S., 1747. XI,9,19; XXIV,368,369*.

Folkema, Anna, graveur, (1727?). XII,108.

Folkema, Jacob, graveur van portr. van R. Anslo, 1736. XII,108.

Fontaine, Jacobus de la. T. VI,182.

Fornenbergh, Alexander van, schrijft een boek over Quinten Matsys, 1658. - Teekent een portr. van W. van der Borcht in diens Brusselschen Blom-hof van Cupido. Brussel, 1641. T. I,17.

Franco de Russi, Italiaansch schilder, 1455. XIII,87.

Frankendaal, N. van, 1758. XIII,209,210*.

Fruytiers, Lodewijk Jozef, graveur, 1715-1782. T. VII,23,25,26*,27*.

Gaddi, fresco-schilder. X,247.

Galle, Joh. en Theod., kopergraveurs. XIII, 61.

Galle, Phil., graveur en uitgever, reist in Frankrijk, 1560. IV,73*. - T. IV,214*, 215*,268; I.118. - Zie ook Aardrijksk. II.

Geelkerck, J. van, T. IX,100.

Geelkerken, Nicolaas van. T. IX,100.

Gelle, J., graveur, 1622. T. V,43.

Gheschier, P., Des werelts proefsteen, 1643. T. IV,266 noot.

Ghestele, Van, familie van schilders en glasververs te Kortrijk. T. IV,78.

Gheyn, D., maakt een portr. van J. Duym, 1600. XIV,105 noot.

Gheyn, Jac. de, Portretten van Marnix. XXV,220*. - Zie ook Z. Dolendo.

Ghisbert de Ketelbuetere, handelaar in prynten ende beelderien, Leuven, 1468. VII,289; XII,19.

Giotto, schildert portr. van Dante. T. I,151.

G.M., een zwervend Vlaamsch graveur, 15e-16e eeuw. 3 kopergravures. VII,291; XII, 21,22.

Goldschmitt, Bruno, Houtsneê: Die Openbahrung d. S. Johannis. XVII,352*.

Goltzius, Henr., reist in Frankrijk, 1577. IV, 73*. - Tabula Cebetis, 1592. IX,1,7,9,11. - Vier prenten: De vier gedaanten van den medicus. X,184. - XXIV,257.

Gouw, J. ter, zie Bloem.

Grapheus, Cornelius, schildert een portr. van Damianus à Goës. XIV,63*,64.

Haan, A. de, 18e eeuw, topogr. teekeningen, zie Aardrijksk. II.

Hackaert, Jan, zie Aardrijksk. II.

Halen, Arn. van, 17e eeuw, Portret in zwartekunst van F. Halma. VI,135*.

Hamont, Michiel van, Octrooi, Brussel, 1556. T. VIII,218.

Harrewijn, Frans, graveur, Brussel, 1700-1764. T. VII,22,23*.

Harrewijn, Jacobus, C., teekenaar en graveur, 1657-1720. T. I,24,240*; T. VII,21, 22*.

Harrewijn, Jan Baptist, zoon van Frans, geb. 1722. T. VII,23.

Heere, Lucas de, teekenaar, schilder, Gent, 1563. T. I,8,10; T. IV,78. - Zijn handschr. over Vlaamsche schilderkunst. XII,19. - Zie ook Mijnsheeren.

Hem, Hendrik en Herman v.d., zie Aardrijksk. II.

Hem, Laurens en Agatha van der, zie Aardrijksk. II.

Henks, H., graveur, 1771. XIII,211*.

Herman, (Cebetis Tabula), 1521. IX,107,111.

Herriet, Claes van, Antw., 1558. XXI,45.

Hevele, Gillis, houtgr. voor Plantijn, 1563. T. I,5.

Heynricxz., Adriaen, houtsnijder, Haarlem, 1508. XV,306.

Hoefnagel, George, 1545-1600, schilder, Antw., Patięntia. 24 Politieke emblemata, 1569. Facs. uitg. XXIV,123. - Zie ook Aardrijksk. II.

Hoet, zie Prentbijbels.

Hogenberg, F., zie Aardrijksk. II.

Holbein. Tabula Cebetis 1521. IX,105,106*, 108*,110*,112*. - Titelbordure voor Frobenius, 1522. XVII,16. - Titelranden. XXV,157.

Hollar, W., Londen, graveert de prenten van Ogilby's Fables of Aesop, 1651 en vooral 1665. VII,275; VIII,230. - Zie ook Kikkerprent bij Nieuwst. 1673.

Hondius, Hendrik, zoon van Jodocus. T. VI, 64 noot.

Hondius, Hendrik, zoon van Willem. T. VI, 65 noot.

Hondius, Jodocus, 1563-1612. T. VI,64 noot. - Zie ook Aardrijksk. II.

Hooghe, Corn. de, graveert de schriftmodellen van Cl. Perret, 1569. XII,175.

Hooghe, Romeyn de, XX,34. - Tabula Cebetis, 1670. IX,1,7,8. - Zie ook Aardrijksk. II.

Houbraken, Arn., Tabula Cebetis, 1683. IX, 7,10*. - Zie ook Prentbijbels.

Hout, Jan van, Amst., Familiepaneel, c. 1531. IX,163.

Hove, Van, teekenaar op steen, 1828. XI, 123.

Hurges, Philips de, archaeoloog en teekenaar, geb. 1585. T. VI,8.

Huys, Peter, werkt voor Plantijn, Antw., 1563. T. I,8; T. II,19.

I.D. T.VI,178.

Jacobsz., Dirck, schildert portretten van P. Occo en Nic. Cannius, 1534. XV,62.

Jacobsz., Hugo, van Leiden, verkeerdelijk geïdentificeerd met Hugo van der Goes. XII,196 noot. - Vervalscht portr. van hem. XII,195.

Jan van Keulen, houtsnijder, 15e eeuw. T. VII,146.

Janssens van Cuelen, Cornelis, schildert portr. van Ds. G. Bodaan, Utrecht, c. 1670. XV,99,104*,107.

Jegher, Christoffel, graveur voor Plantijn, 1571. T. II,20.

Jobard, J.B.A.M., steendr., Brussel, 1817. (de eerste goede). X,167; XI,122.

Jode, Am. de, 1663. T. I,237.

Kaerius (van de Keere), Pieter, zie Aardrijksk. II.

Kaiser, J.W., 1839. VI,358.

Kampen, Geeraard Jansen van, houtgr. voor Sambucus, Emblemata, Antw., 1564. T. I,5,6*,7,10,11; T. II,19.

Kandel, David, c. 1544. Tabula Cebetis. IX, 114*.

Keere, P. van de, zie Kaerius.

Kelder, Christiaan, schilder, Deventer, 1705. T. V,161.

Keller, Georg, graveur, werkt bij De Bry. XXIV,349.

Kempener, Jacob, graveur bij De Bry. XXIV,335.

Kittensteyn, Cornelis van, graveur, Haarlem, 1e helft 17e eeuw. XV,205.

Klaarhamer, P.J.C., lithogr. T. III,279.

Kock, J.C. de, teekeningen, 1718. T. IV,237.

Lambart, P., graveur, Londen, 1665. VII, 278.

Lanfer, P., en R. de Vries, steendr., Monnikendam, 1832. XI,120.

Langeren, Henricus Florentinus van, 1594, zie Aardrijksk. II.

Last, C.C.A., teekenaar op steen, 1828. XI, 123.

Lathouwer, Franchois, graveur, Brussel, 1670. T. VIII,153.

Leck, B.A. van der, lithogr. T. III,279.

Leest, Antoon van, Houtgraveur bij Plantijn. Antw., 1566. T. II,16*,17*,18*,19,20, 21. - Zie ook Boekdr. VII.

Le Moine de l'Espine, zie Aardrijksk. II.

Lensselink, R., schilder, (c. 1620). XIII,314.

Le Rouge, Fransch graveur, 15e eeuw. T. II, 134.

Liefrinck, Hans, Antw., 1546-73, zoon van Willem, Octrooi, 1546. T. VIII,212. - Portret (houtsneê) van Paus Paulus III. XXI, 243. - T. VIII,131.

Liefrinck, Willem, Antw., 1530, werkte met zijn broeder Cornelis van 1516 tot na 1518 te Augsburg onder leiding van Joost de Necker. XXI,45.

Lilly, P., schilder, Londen, 1665. VII,278.

Lommelin, Samuel, Antw., c. 1638. T. VI,13 noot.

Londerseel, Assuerus van, 16e eeuw. XII, 227.

Lorenzo Monaco, fresco-schilder. X,247.

Lowmans, Arnold, graveur, Leuven, 1679. XII,233*,235.

Lubienietzski, Christoffel, schilder. XVI,113

Lucas van Leyden, † 1533, Houtsn. in boeken van Jan Seversz. XIII,1*,5*,8,10,11*; XXI,183. - III,225; XII,226,227.

Luyken, Jan, Bibliotheekprent. VI,193*. - Zijn etsen. T. IV,232.

Mabuse, Jan Gossaert, Utrecht, 1517, X,217, 220. - Zie ook Miniaturen.

Maître au fond maillé, Meister mit dem Maschen-Hintergrund, 1480-90. XX,7.

Mantegna. XIII,282.

Marcus, 1e helft 19e eeuw. XI,121.

Matham, Jacob, 1571-1631. Tabula Cebetis. IX,7.

Matsys, Quinten, zie Fornenbergh.

Meckenem, Israhel van, kopergravure, Sint-Anna Tedrięën. XII,194; XIII,60.

Meer, N. van der, graveur, 1779. VI,277,279*

Meester v.h. Amsterdamsch Kabinet, 59 kopergravuren, 1480. XII,195.

Meister mit dem Maschen-Hintergrund, zie Maître au fond maillé.

Memlinc, Hans, zijn schilderij te Lübeck. T. II,32. - zijn Boodschap. T. II,36. - T. III, 18,21,22.

Merian, Matthaeus, Bijbelprenten. XII,219. - Zie ook Aardrijksk. II.

Met & Meylink, steendr., Haarlem, 1832. XI, 121.

Meulen, Van der, zie Ubags.

Michelino, Florence. X,247.

Mieris, W. van, schilder, 1682. XI,286.

Milheuser, Julius, zie Aardrijksk. II.

Mollijns, Jan, de oude en de jonge, drukkers en houtgraveurs, Antw., 1532-1554, versch. houtsneê-portretten (Karel V, Doge Francisco Donato, Doge Agost. Barbarigo, e.a. XXI,45,56*. - zijn prent De Olifant, bespr. en afgeb. XXI,241,242*. - Zie ook Boekdr. VIII.

Mollijns, de Jonge, getuigschrift van Plantijn, 1576. XXI,55.

Morghen, Rafael, 1795. X,245.

Mortelmans, J.G., 1849. VII,200.

Moucheron, c. 1700. T. IV,233.

Moutier, Du, Fransch schilder. T. II,65.

Mulder, Claes de, Antw., 1549. XXI,45.

Muller, Cornelis, Antw., 1564. T. I,7,10,11; T. II,20.

Muller, Harmen Jansz., zoon van Jan Ewoutsz. Amst., 1560. - Zie Aardrijksk. II. - Boekdr. VIII.

Münch, Ernst, 1827. XX,93.

Mijnsheeren, (De Heere), kunstenaarsfamilie van Mechelen in Gent, 16e eeuw. T. IV,78.

Necker, Joost de, Augsburg, 1516. XXI,45.

Nerenburger Fernig, zie Engelman.

Nicolai, Arnoldus (Arnout), Meester-figuersnyder, Antw., 1550. Sambucus, Emblemata, 1564. T. I,5,6,7*,10,11. - snijdt letters v. Plantijn, 1563. T. II,19. - Houtsn. voor Belon, 1555. X,99. - Garcia ab Horto d. Clusius, 1566. X,104 noot. - Houtsneden voor de Spaansche vert. van de Chevalier délibéré, 1550. XII,227. - In Hortulus animae van D. van den Houte, 1584. XXIII, 75. - In 1594 veroordeeld, om zonder toelating het beleg van Haarlem te hebben gegraveerd, en in zijn winkel voorstellingen te hebben verkocht van het beleg van den Briel, Lovessteyn, enz. waarop ‘scandaleuse’ opschriften ter eere van de rebellen voorkwamen. XII,228. - Zie ook Aardrijksk. II.

Nieuwenkamp, W.O.J., Causerie over. XXV,157.

Niffo (Nipho), Hieronymo, schilder en teekenaar, werkt voor Sanderus. T. VI,184.

Noorde, Corn. van, graveur, 1755. T. IV,266 noot 2; III,24.

Noort, Adam van, 1562-1644. Teekeningen. T. I,149.

Numan, H., graveur, 1789. XIII,211.

Oomkens, J., steendr. Groningen, 1826. XI, 121.

Oortman, houtgraveur, 1820. XI,121.

Opdebeeck, Antoon, graveur, 1709-1759. T. VII,28*.

Orcagna, schildert een portr. van Dante. T. I,151.

Parijs, Sylvester van, Octrooi, Antw., 1546. T. VIII,212.

Pas, Crispijn de, Hortus floridus uitv. beschr. A. II,95; A. III,74; A. V.328. - T. IX,100.

Perronneau, J.B., Portretschilder, midden 18e eeuw. XIII,225*.

Pellens, Duitsche houtsnijder. T. I,54.

Perret, Clément, teekenaar van schriftmodellen, 1569. XII,175. Zie ook C. de Hooghe.

Peteghem, L. van, 1861. XIV,152.

Petit, S., vervaardigt in 1807 te Rotterdam de tot dusver oudst bekende Hollandsche prent-litho. XI,121.

Petri, Bonaventura, zie Aardrijksk. II.

Pfeiffer, Teekenvoorbeelden. XI,121,122.

Philips, C., illustraties voor P. 't Hoen, Fabelen voor kinderen, eind 18e eeuw. VII,31.

Picard le Romain, 1746. T. III,105.

Picart, zie Prentbijbels.

Pilsen, Frans, graveur, Gent, † 1784. T. VII, 30,31*.

Plattner, Ludwig, steendr., Rotterdam, 1817. XI,119.

Ploos van Amstel J. Czn., C., Eigenh. opgaaf omtr. zijn prentwerk. A. VI,95.

Polak, A.I., graveur, 1768. III,24.

Pomerio, Henr. de, zie Bogaert.

Portman, Gebr., steendr., Amst., 1827. XI, 121.

Pot, H. Gerritsz., schilder. T. VI,234*.

Potgieter, Barent Jansz., teekent de prenten van Sebald de Weert, Wydtloopigh Verhael. XIII,108. - Zinneprent c. 1627, m. eigenh. geschr. tekst, afgedr. XIII, 116*.

P.P.W., kopergraveur, van een ex-libris, c. 1470. XII,327.

Pronk, C., 18e eeuw, zie Aardrijksk. II.

Punt, I., graveur, 1758, 1779. VI,277,279*; XIII,209.

Putte, Bernart van der, graveur en boekverluchter. T. V,233. - Zie ook Aardrijksk. II.

Ram, Joh. de, zie Aardrijksk. II.

Reen, P. van, glasschilder. XVIII,372.

Rembrandt, Etsen uit het Rijksprentenkabinet te Amst., uitgeg. d. J.Ph. van der Kellen Dzn., bespr. III,412. - Ets ‘De Alchimist’, beteekenis d. letters daarop. VIII,151,366.

Retter?, portretgraveur. T. IX,100.

Rodenbach, Albrecht, als teekenaar. T. VII, 90.

Roghman, H.L., portretgraveur, 1627. XIII,116; T. IX,100.

Rolfes, zie Albers.

Rooy, J.J. van, graveur, 's-Gravenhage, eind 18e eeuw. VII,365.

Roy, Teunken de, leerling van Jan Mollijns, Antw., 1555. XXI,45.

Rubens, Gedenkboek d. Rubensfeesten te Antw. XVII,156. - Zie ook Van Thulden - Tentoonstellingen.

Rynders, Erve H., Amst., 18e eeuw. XIV, 190.

Saenredam, Jan Pietersz., Zaandam, 1565, zie Aardrijksk. II.

Saenredam, Pieter Jansz., Schetsteekening van een houten handpers. T. III,267*. - Zie ook Aardrijksk. II.

Sallem, Peter Floris van der, zie Aardrijksk. II.

Sallieth, M., graveur, 1779. VI,280.

Sambucus, Ontwerper en dichter van Emblemata. T. I,3.

Sande, Io. van den, graveur, Antw., 1679. T. IV,112.

Savéry, J., gegrav. portret van W. Bartjens, 1637. I,229*.

Savery, Roelant, zie Aardrijksk. II.

Sax & Dessaue, steendr., Amst., 1827. XI, 121.

Schaecken, Henri, verv. in 1879 een aquarel van de legende der Rogstekers. VI,32.

Scheffers en Co., steendr., Rotterdam, 1817. XI,119.

Schley, J. van, graveur, 1739. T. IV,266 noot 2.

Schöngauer. XIII,41.

Schut, Peter, kleurt koperplaten, 1643. T. V, 172.

Scorel, Joan van, geb. 1495; zijn ouders; levensloop; betr. tot Joannes Secundus. X, 213,220. - Potretten van Pompeius Occo en Nic. Cannius ten onrechte aan hem toegeschr. XIV,62, 64*. - Gedichten van Alardus op zijn Ecce Homo. III,209; VI,10. - III,18,20,21; IX,163.

Senefelder, steendr., met André, Offenbach, (1796). XI,119. - zijn broer, Brussel en Amst., 1817. XI,122.

Seversz., Jan, Leiden, zie I.

Sichem, Christoffel van, Amst., Houtnseê in Hugo, Pia desideria, 1628. XIII,76,189, 194,195.

Smeets, Weert, steendrukkers. 1897. VI,32.

Solis, Nicolaas. X,108.

Solis, Virgilius, Frankfort, 1514-1562. VII, 325; X,108. - zijn zoon (Nicolaas?) snijdt houtblokken voor Clusius. X,109,110.

Spiegel, M., graveur, zie Coornhert.

Spin, steendr., Amst.. XI,122.

Spinny, G., portretschilder. XIII,225*.

Stadelaar, restaurateur van schilderijen, 1790. T. V,161 noot.

Stellingwerf, 18e eeuw. T. IV,236.

Stevens, Pieter. T. VI,179,180.

Stimmer, Tobias. Zijn Dante-portret van 1577 (houtsnede), bespr. X,245.

Stoffelsz., Benj., Amst., 1689. VI,227.

Stoop, graveur van de prenten in Ogilby's Fables. Londen, 1665. VII,278.

Stoopendaal, eind 17e eeuw, graveur, topogr. prenten, zie Aardrijksk. II.

Storm, Hinderyck, Antw., 1538. T. IV,169 noot.

Straat, van der, zie Stradanus.

Stradanus, Van, of Jan van Straet, Brugge, later Florence, 1523-1605. Teekeningen. T. I,148. - Nova Reperta (afb. e. zetterij

en drukkerij). Antw., Ph. Galle, c. 1575. T. IV,214*,268.

Swanenburch, W., 1613. XVI,322.

Swanenburgh, Is. Claesz., schilder. 16e eeuw? X,220.

Suyderhoeff, 17e eeuw. T. V,156.

Swart, Jan, 1530. VIII,241;XII,226; XX, 335,337*.

Taurens, Jan, zie Torrentius.

Tavernier, Gabriel, graveur en verk. van prenten en kaarten te Parijs, met zijn zoon Melchior. XII,172.

Terwen, 1860. T. IV,235.

Thulden, Theod. van, schilder-plaatsnijder, Pompa Introitus honori Ferdinandi Austriaci, 1635. P.P. Rubers verzorgde de straatversieringen. Antw., Joannes Meursius, 1641, 1642. Gesch. der uitgave m. officieele stukken. T. V,171.

Tielt, Louis du, T. VI,182.

Tofanelli, Stefano, 18e eeuw. X,245.

Toorop, J., zie Tentoonstellingen.

Torrentius, Joh., (Jan Taurens, van der Beeck), vervolging wegens ketterij, 1627-1630. XVII,117. - In het Album van Scriverius. XXV,293.

Troost, C. XXIV,368*.

Ubags & Van der Meulen, steendr. Rotterdam, 1817. XI,119.

Vaenius, Otto, 1558-1629, Teekeningen van Emblemata. T. I,149. - Emblemata Horatiana. Brussel, Foppens, 1683. XVI,289.

Valck, G., uitgever van een prent over de Rogstekers. VI,27.

Veelwaard, graveur, 1e helft 19e eeuw. XI, 121.

Veen, Gysbrecht van, kopergraveur, werkt voor De Bry, 1589. XXIV,335.

Vel, P. de, graveur, begin 18e eeuw. XXV,297.

Velde, Flips of Fransken vanden, leerling van Jan Mollijns, Antw., 1556. XXI,45.

Velde, Jan van de, 1622. T. V,42,43; T. IX, 100. - Teekening in het Album van Scriverius. XXV,292.

Velijn, P., graveur, 1821. VI,354.

Venne, Adr. van de, 1622. A. I,291; T. V,43.

Verbruggen, H., teekenaar, Antw., 1718. T. IV,237.

Verhoeven, Abr., 1616, Antw., zie Nieuwst. II (1605).

VerHuell, Alexander, etsjes bij Fabius, Kleine gedichten. VII,367.

Vermeyen, Jan, van Beverwijk, schilder, 1535. IX,98; XV,167.

Verschuur, teekenaar op steen, 1828. XI,123.

Versteegh, J., zie Aardrijksk. II.

Villeneuve, V. de, teekenaar op steen, 1827. XI,122.

Vingboons (Vinckeboons), zie Aardrijksk. II.

Vinkeles, zie Beyer.

Vinkeles, Hermanus, graveur, 1767. T. IV, 266 noot.

Vinkeles, Reinier, 1787. VI,279*,281; IX, 115.

Visscher, Nicolaas Jansz., Landschap uit de Peelstreek met een sidderrog, beschr. en text afgedr. V,97,100; VI,25*,27; VII,5,9. - Tabula Cebetis. IX,1*,7,8. - Prent op het Bestand. XXII,185.

Vogius, Pieter, uitg. van een prent over de Rogstekers. VI,27.

Vos, Marten de, 1532-1603, teekeningen. T. I,148.

Vries, R. de, zie Lanfer.

Wagenaar, P., illustraties van P. 't Hoen, Fabelen enz. voor kinderen, 18e eeuw. VII,31; XIV,248.

Warnerszoon, Pieter, c. 1537-1566 te Kampen, houtsneden. XXI,203; XXIV,157.

W.C.D. of W.D.C., houtsnijder, 1562. XV, 170.

Weiss, Teekenvoorbeelden. Amst., Buffa, 1828. XI,122.

Wendel, A.J., 1868. VI,355.

Wierx, Joh., graveur, 1591. XX,111.

Winghe, Jodocus van, schilder te Brussel, illustrator van De Bry. XXIV,333,340.

Witsen, Nic., Een serie van 19 kleine etsen in het Rijksprentenkabinet (illustr. op het 1e boek van de Metamorphosen van Ovidius, 1658. XI,114.

Woensam, Anton, van Worms, 1e helft 16e eeuw. III,21; VIII,260.

Woerden, Hugo Jansz. van, zie I.

Wright, Benjamin, zie Aardrijksk. II.

Wijckmans, Franciscus, Leuven, 1679. XII, 235.

Wijngaerde, Franciscus van den, uitg. van een alarmprent, 1700. VII,5.

Wijdts, A., Brugge, 1720. T. I,24.

Zeelander, Abraham Leon, Prentjes bij Van Alphen, 1821. VI,354.

Zweesaardt, Steendr., Amst., 1817. XI,120.

Graveurs van penningen te Neurenberg uit de 16e, 17e en 18e eeuw. XIX,222.

's-Gravenhage. - Zie T. van den Bosch - J. Clsz. van den Bosch - I. de la Haye - David Jorisz. - Rosa - N.P. Seyl - Wendelmoet Claesdr. - Zie ook Archiefw. - Bibliofilie IV - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Boekdr. VIII - Courant I - Handschr. II - Inc. II.

Gregorius, bisschop van Utrecht, zie Bibliofilie II.

Gregorius Magnus, S., Moralia in Hiob. Hs. uit het klooster te IJselstein, 1428. XI, 221,230. - N. Ned., 1448. X,7. - Zie ook Inc. III - S. Gregorius-huis bij Kloosters.

Gregorius Nazianzenus, Opera Graece. Bazel, Hervagius, 1550. III,349.

Gregorius-huis, S., zie Kloosters.

Gremmen, c. 1500, zie Bibliofilie II.

Grenoble. - Zie Fleureton.

Greshoff, M., Necrologie. T. VIII,93.

Gressham, Thomas, zie Courant II.

Greve, Gillis de, zie Courant II.

Grevin, Jacques, Fransch arts en schrijver, geb. 1539. Dialogue pour les enfans, 1567. T. V,176. - Vertaler van Sambucus, Emblemata. T. I,8. - T. I,11.

Grevius, Willem, 1606. T. III,66.

Grieksch. - Zie Apostolios - G. Budaeus - W. Deelen - Mnemotechniek - J. Möller - K. Rhodocanakis - Salmasius - Scaliger - Schrevelius - Spreekwoorden - Spreuken - F.A. Spijers - C. Utenhove.
Zie ook Abecedaria - Amst. bij Bibliotheekw. IV - Bijbels - Boekdr. III - Tentoonst.

Grim, Egbert, Licenciaet in de H. Schrift, Pastor van de Kercke Christi uyt Groot Britannien, ende Professor in de Schole tot Wesel, 1635. T. VIII,82.

Grimani, zie Breviarium bij Miniaturen.

Grimmelshausen. - Scholte, Probleme der Gr.-forschung, en Gr. und die Illustrationen seiner Werke, bespr. I,260.

Gripsholm. - Zie Kloosters.

Groen, Cornelis, zie Onderwijs II.

Groenland. - Zie Aardrijksk. III - Courant I.

Groenlandsche boeken, in Nederlánd gedrukt, 1759, zie Beck.

Grof-Testament, zie Boekdr. II.

Grol. - Zie Quintijn.

Grolier, zie Bibliofilie II.

Gronden van een goed leven, zie Stoïsche philosophie.

Groningen. - Strooibiljetten, 18e eeuw. XIII, 146,263. - Zie ook M. Grabow - C. Huygens - A. Kannegieter - F. Mileman - Aardrijksk. III - Bibliotheekw. IV - Boekb. III - Handschr. II - Inc. II - Kloosters.

Gronovius, Abr., bibliothecaris te Leiden, 1741. T. VIII,134.

Gronovius, Jacob, critiek op Goltzius' voorstelling van Cebes' Tafereel, 1689. IX,1, 11. - XI,287.

Gronovius, J.F., 1657. T. III,67.

Groot, Hugo de, zie Grotius.

Groot, P. de, zie Lijst der bijveersen in J. Koenerding, Landt-Levens-Lof. XII,117, 120.

Groote, Geert, Hs. te Berlijn. T. III,155. - Zie ook Kloosters.

Grootenhuys, schout te Amst. 1625. XIII, 121,122.

Grosnet, P., vertaler van de Disticha Catonis in het Fransch. VIII,88.

Grotius, Hugo. De iure belli ac pacis. Twee redacties der uitg. van 1625. XIV,143, 265. - Grotiana in de Amsterd. Bibliotheek. IX,190. - Een epigram van Gr. XXII,49*. - Zijne Poemata op den index geplaatst. XIX,136. - De veritate religionis chr. Een nadruk. T. VIII,119. - Handschriften. XIX,142. - Een gedicht. T. I,244. - Zie ook Bibliogr. II - Tentoonst.

Grouwels, M., Historia critica sacrae indulgentiae B. Mariae Angelorum vulgo de Portiuncula. Antw., 1726. XV,290 noot, 298 noot.

Grue, Philippe la, zie Onderwijs II.

Grue, Thomas la, zie Onderwijs II.

Gruter, Janus, Gedicht. T. I,243,244.

Gruuthuse, zie Bibliofilie II.

Gruytrode, Jac. de, zie Boekb. III.

Grynaeus, zie Aardrijksk. II.

Grijpswald, Jacob (van Grijpswoelt), secretaris van Zwolle, 1502-1535. XX,243.

G.S.B., zie G. van Spoelbergh.

Guaillard, Johan, zie Boekdr. VII.

Gualterus, Rod., Van de Chr. disciplijn Coolhasii, vóór 1588. VII,328.

Gualtherus Dominicanus, verkondigt te Utrecht reeds vóór 1510, hervormingsgezinde denkbeelden, ‘den Lutherschen monnik’ genoemd, verwarring met Wouter Deelen. IX,167.

Guarinus Veronensis, zie Inc. III.

Gud, Om den gamle, zie Postinc.

Guiccardini, zie Aardrijksk. II - Bibliogr. II.

Guido, bisschop v. Atrecht, 1701, zie de Seva.

Guido de Basio, Rosarium super decreto, hs. 14e eeuw. XII,323,324,325.

Guido delle Colonne, zie Inc. III.

Guido de Monte Rocherio, zie Inc. III.

Guilbertus, David, bestrijder van Böhme. XXI,84,85,86.

Guilebert, Jan, zie Boekb. III.

Guilielmus, hertog van Aquitanië, zie Verdegans.

Guilielmus Brito, Glossarium in S. Scripturam, hs. IJselstein, 1408. XI,221.

Guilielmus de Gouda, zie Inc. III - Postinc.

Guillot, Jacob, regent van het Burgerweeshuis te Amst., 1758. XIII,209.

Guise, De, zie Waerschouwinge.

Guldenborch, Barend van. XVI,183,186.

‘Gulden Camere, Die’ (gildenkamer van dieven en vagebonden). XX,269.

Gulden Vlies, Gedicht op de feesten van het, 1516, zie Postinc. - Zie ook J. van Battele bij Miniaturen.

Gulik. - Zie Nieuwst. 1610.

Guns. - Beleg van, zie Nieuwst. 1528 - Postinc.

Gutenberg, zie Boekdr. V.

Guyot, zie Boekdr. VII.

G.V.S., ize G. van Spoelbergh.

G.V.W., zie Geeraard van Wolschatten.

Gwyde van Dampierre, zie: Miniaturen.

Gyldenstjerne, Knud, zie Vidisse bij Postinc.

Gynecologie, zie Bibliogr. II.

Gyphanius, Obertus, zie Onderwijs II.

Gyraldus Cambrensis, zie Aardrijksk. II.

Gijsbertsz., Cornelis, zie Plemp.

Gysbertsz, Evert, zie Aardrijksk. II.

Gijselinck, F. en E., zie Boekb. III.

H

H.A., zie Hendrik Aerts van Bocxtel.

H.A., zie Hendrik Albertsz.

Haack, Nic. Anth., zie Papier II en III.

Haack, Pieter, zie Papier III.

Haan, De, (Haneboeken-prenten), zie Abecedaria.

Haan, A. de, zie Aardrijksk. II.

Haaring, F., c. 1700. VI,299 noot.

Haarlem. - Kerkrekeningen 1474-1547. XV. 294,297. - Zie ook S. Ampzing - Volkert Claesz. - Const-thoonende Juweel - D. Engelbrecht - Gerbrand de Couster - P. Hoeksteen - T.S. Malfroid - Offermans - G.W. van Oosten de Bruyn - Steven Pietersz. - J. de Resenbusch - N. Ruter - C. Schonaeus - I. Schonaeus - Th. Screvelius - Scriverius - P. Sterlincx - H. Vairleni - J. van Zuren.
Zie ook Aardrijksk. III - Aflaten - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Courant I - Handschr. II - Kloosters - Onderwijs I - Tentoonst.

Haarlem (U.S.A.), zie Aardrijksk. III - Archiefw.

Haas, Leonaert de, zie de Haep.

Haberman, Joh., Christ. ghebeden, uit het Hoogd., Aken, Hans de Braker, 1573. T. V,121.

Hackaert, Jan, zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Hacquebaudt, Jooris, zie Boekb. III.

Hadriani, Gerardus, zie Gerardus.

Haebler, Konrad, zie Inc. I.

Haecht, Willem van, rederijker te Antwerpen, div. werken. XV,200. - Zijn Psalmboek, III,282. - XIX,350.

Haecmundanus, zie Cornelis van Egmond bij Onderwijs II.

Haemstede, A.C., Martelarenboek, Antw., 1559 en Dordrecht, 1579. VII,322.

Haemus, Franciscus, dichter. T. IX,7. - Twee onuitgeg. brieven aan Jan Loëus. T. IX,19.

Haen, Maria de. T. VI,185.

Haenen, zie Miniaturen.

Haerlem Soetendal, zie Soetendal bij Muziek IV.

Haes, Corn., en Ant. de, zie Papier III.

Haes, Frans de, T. VIII,144.

Haes, Wed. de, en Schuylerus, zie Papier III.

Haeyen, Albert Hendriksz., zie Aardrijksk. II.

Haeyen, L., zie Boekb. III - Boekdr. VIII.

Haften, Robert van, reist in 1561 in Frankrijk. IV,72.

Haga, Balduinus de, zie Kloosters.

Hage, Gerrit Gerritsz. van den, zie Hagius bij Postinc.

Hagen, Godevaert van der (Dumaeus), zie Boekb. III.

Hagen, Joa. ab (de Indagine), zie Handschr. I - Inc. III - Johannes de Indagine bij Postinc.

Hagen, Steven van der, zie Aardrijksk. II.

Hagha, Johan oud-burgem. en raad van Enkhuizen tot bibliothecaris ald. benoemd, 1710. XV,39.

Haghen, Arnout van der, provoost van Commerkercken, Een vriendelijcke Medecine voor die pijne der tanden uit Den Sack der Consten (Antw., Jacob van Liesvelt, 1528). X,188.

Hagius, Gerardus, zie Postinc.

Hahnenfibel, zie Abecedaria.

Hain, Ludwig, zie Inc. I.

Haio, Herman, raadsheer en rechter in Oost-Friesland, en de uitgave der hss. van Agricola. VI,169. - Gedicht op hem en Epitaphium in verzen d. Alardus, 1541. VI,173, 175. - VI,6. - Zie ook P. Occo.

Hakendivel, Henrick, zie Almanak.

Hakendover, Jac. Godefr., zie Almanak.

Hakluyt, R., zie Aardrijksk. II.

Hakluytus Posthumus, zie Aardrijksk. II.

Hakvoord, B., Gemeine zendbrieven, 1776. I,258.

Halberstadt, A., XI,66. - Zie P. Ritus (pseud.).

Halen, Arn. van, zie Graveurs II - Pan-poëticon bij Portretten.

Halen, Herm. van, Judicium. Utrecht, F. Halme, 1688. VI,144*.

Halle. - Zie Kloosters.

Halma, François, zie Boekdr. III - Papier II.

Halsberg, Joannes, zie Onderwijs II.

Hamburg. - Zie Adam van Bremen - Bibliotheekw. IV - Boekdr. VIII.

Hamel, A.G. van, zie Maigret.

Hamilton, Patrick, zie Postinc.

Hamon, zie Boekdr. VII.

Hamont, Michiel van, zie Graveurs II.

Hampole, De, zie Richard Holle de.

Hand-boeck der Kaarten, zie Aardrijksk. II.

Handbuch der Literaturwissenschaft, bespr. XV,156; XVI,142; XVII,151,254; XVIII, 266; XIX,246; XX,70,143,174,314; XXI, 259,351; XXII,206,359; XXIII,284; XXIV,220; XXV,254,327.

Handel, zie Bibliogr. II.

Handelinghe, Vande, der coopmanschap. Uit de Wonderl. hist. d. Noordsche Landen. XIX,244.

Handelsmerken, Wettelijke bepalingen omtrent van papier, speldenmakers, ijzerwaren, zijden en gebreide artikelen. T. VII, 175,229.

Handschriften

I.	Schriftwezen in de middeleeuwen - Schrijvers en Copiisten - Schriftsoorten - Palaeographie - Bescherming en beschadiging van handschr. - Reproductie - Verfilming.
II.	Beschrijvingen en Verzamelingen - Catalogi.
III.	Afz. Handschriften (op de namen der schrijvers en anonymen). Zie ook Autographen - Brieven - Bijbels - Kloosters - Miniaturen.

I
Schriftwezen in de middeleeuwen - Schrijvers en Copiisten - Schriftsoorten - Palaeographie - Bescherming en beschadiging van handschr. Reproductie - Verfilming.

Handboek der Nederl. Palaeographie, het prospectus bespr. T. I,143. - De handschriftenkunde als studievak (naar aanl. van S.G. de Vries, Middeleeuwsche handschriftenkunde, met vele aanh.). T. VII, 112. - Brugmans en Opperman, Atlas der Nederl. Paleographie, bespr. T. VIII,160; VIII,300. - Petzel u. Glauning, Deutsche Schrifttafeln des IX. bis XVI. Jhts. T. IX, 45. - Hulshoff, De studie der Palaeographie in Engeland sedert 1873, bespr. V, 365. - Hulshoff, Deutsche und Lateinische Schrift in den Niederl., 1350-1650. VIII, 299.

Mytholog. letter-uitvinders bij Tacitus. XVI. 206. - Zie ook Mercurius Quintus. - Simonides.

Angelsaksisch schrift uit 't begin der 8e eeuw in een Augustinus Codex. XII,212.

Scriptorium, Het, van den regulieren in onser vrouwen polder’ op Walcheren, 1474, afgedr. XXI,291.

Voor de hieronder volgende rubriek verwijs ik naar het voortreffelijke, zeer gedetailleerde register der hedrukken van de artikelen van Pater Kruitwagen (in XXII en XXIII), in 1942 verschenen.

Schrift- en boekwezen bij de Broeders des Gemeenen Levens. T. VI,138.

De Münstersche schrijfmeester Herman Strepel (1447) en de schriftsoorten van de Broeders v.h. Gemeene Leven en de Windesheimers. XXII,209, met 2 facs.; XXIII,1, 129.

Schriftwezen in de middeleeuwen. Windesheim. XXIII,12. - Karthuizers, Utrecht. XXIII,20. - Textura. XXIII,23,53. - Fractura. XXIII,27. - Rotunda. XXIII, 29,52,54*. - Andere schrijfsoorten. XXIII, 34. - Accentuatie. XXIII,46. - Bastart, Bastarda, Brevitura. XXIII,51,53.

Reproducties: Bastarda (= Brevitura) (Dev., c. 1545); Rotunda (Thomas a Kempis 1427-39); Textura (Vadstena, 1495); Rotunda (Gent? eind 15e eeuw); Rotunda (Zwolle, 1452); Rotunda (Hildesheim, 1462); Bastarda (Brevitura, Utr., c. 1509); Fractura (Zwolle, 1464-76). XXIII,54*.

Eigen schriftsoorten van de kloosterlingen te Windesheim. VII,290. - Typisch kenmerk van Windesheimer schrift. VII,291.

Namen van schriftsoorten uit Wagners Proba centum scripturarum, 1510, en uit lateren tijd. XXII,220.

Het schrijven op feestdagen in de middeleeuwen, uitvoerig artikel. T. V,97, met vele aanhalingen omtrent die leer o.a. uit: Constitutiones antique fratrum praedicat., 1228. T. V,105. - J. Trithemius, De laude scriptorum manualium. T. V,109,116,117. - Gerson, De laude scriptorum. T. V,113, 114,116. - Bartholomeus a S. Concordio, Summa Pisana. T. V,109. - Angelus de Clavasio, Summa Angelica. T. V,111. - Sylvester Prieiras, Summa Sylvestrina. T. V,114. - Joannis (ab) Hagen, De regimine religios. T. V,109,115. - Joannes Mauburnus. T. V,115. - Scribere in quaterno. T. V,107.

Copiisten in de middeleeuwen. T. VI,138; IV,217. - Redenen van hun fouten en varianten. IV,223.

Dicteeren bij het schrijven in de middeleeuwen. IV,217. - Stenogr. opnamen van preken en lessen in de middeleeuwen. - Beteekenis v.h. woord dicteeren. IV,223. - Joh. van Tilburg, 1174, poogt bij de studenten stenographie ingang te doen vinden. IV, 221.

Georgius Hermonymus, schrijver van Grieksche hss., gemakkelijk te herkennen. XII, 39.

Gotfridus Urie de Assindia, copiist te Keulen, 1471. XII,325.

Over het versnijden van hss. T. V,236.

Pauselijk verbod tegen het opgebruiken van hss., 1566. T. V,62.

Zieke hss. T. III,209.

Het Zapon. Een nieuw middel om hss. en boeken te herstellen en tegen vernietiging te bewaren. (uitv. uiteenzetting van de on-

dervindingen opgedaan door O. Posse, E. Schill en Schoengen). T. I,69.

Intern. Congres voor de reproductie van hss. 1905. T. IV,64,65*.

Verfilmen v. hss. en boeken in de Fransche bibl. XXI,101.

Photographie, zie Bibliotheekw. I.

II
Beschrijvingen en verzamelingen - Catalogi.

Beiträge z. Forschung. Cat. van hss., v. J. Rosenthal, bespr. III,216. - Lijsten van hss. in Engeland, gemaakt door de Minderbroeders en John Boston in Engeland, 14e eeuw. IV,298. - Trithemius, Liber de scriptoribus eccles. 1494 en andere uitg. IV,297. - Nat. Alexander, Historia ecclesiastica. IV,297. - Guil. Carnificis en Joh. Bunderius, Catalogus van hss. van België, 16e eeuw, e.a. aldaar vermeld. IV,298. - Boekenlijst van een kanunnik-geneesheer te Maastricht, c. 1450. XIX,337; XX,1. - Fragment van een catalogus der hss. in het klooster te IJselstein (na 1475). XI, 231,233* (afb. 8). - Das älteste Bücherverzeichnis d. Niederlande (van Geruwardus te Gent bij Nijmegen, 814). XII,207. - De Vreese, Bibliotheca Neerlandica Manuscripta. T. I,117; T. III,286; X,86. - Ant. Sanderus, Bibliotheca Belgica Manuscripta. Verschillen tusschen uitg. T. I, 241.

Alkmaar. - Bundel met hss. (ook drukken) ged. op A. betrekking hebbend, o.a. vervaardigd door een Egmonder monnik (c. 1520). X,34*, 38*, 195, 196*.

Amsterdam. - Univ.-Bibl. Deel I. Autographen verz. P.A. Diederichs. T. I,137. - Deel II. T. I,139. - Deel IV, 1e helft. Brieven A-M. I,75. - Deel VI. Brieven. VI, 376.

Antwerpen. - Museum Plantijn-Moretus. XVI,378.

Batavia. - Batav. Genootsch. van K. en W. Supplement-cat. v. Arabische hss. II,312.

Bazel. - Morin, A travers les mss. de Bâle. XVII,149.

Brussel. - Kon. Bibl. Deel II. T. I,61.

Deventer. - Athenaeum-Bibl. A. VI,289.

Egmond. - Zie Kloosters.

Enkhuizen. - Bibliotheek. T. VI,228.

's Gravenhage. - Hagiogr. hss. in Museum Meermanno-Westreenianum, 9e en 11e eeuw. IX,309.

Groningen. - Univ. Bibl. Aanwinsten. T. I, 202. - Genootsch. Pro excolendo jure patrio. A. V,18.

Haarlem. - Bisschoppelijk Museum. IV,74.

's Hertogenbosch. - Prov. Genootschap van K. en W. XI,223.

Kopenhagen. - Kon. Bibl., Verluchte N.-Nederl. hss. XI,219,232*, 233*.

Leiden. - Univ. Bibl. Deel I. Codices Vulcaniani. T. VIII,166. - Deel II. Codices Scaligerani. T. IX,83. - Deel III, Codices latini. I,215. - Suppl. Javaansche en Madoereesche hss. II. I,188. - Suppl. Sundaneesche hss., enz. I,314. - Jav., Balin. en Sasaksche. hss. III. V,143. - Zie ook Cyrillus - Lipsius in III.

Lübeck. - Stadtbibl. Handschr. Nachlass van Fr. Overbeck. XV,391.

Lund. - Univ. Bibl. Hs. uit de 12e eeuw met mnl. minnedichten. XVII,55.

Mainz. - Stedel. Bibl. Zes hss. op de Pressatentoonstelling te Keulen verloren geraakt. XVIII,24.

Petersburg, Sint. - Bibl. Imp. Mss. latins du 5e au 13e siècle. T. IX,47.

Rome. - Museum Borgia. Hss. ontvreemd. T. I,152.

Trier. - Seminar-Bibl. III,188.

Utrecht. - Univ.-Bibl. Schenking Wttewaall. VII,305. - Frensweegsch hs. XIII,318. - Zie ook Miniaturen.

Weenen. - Stadtbibliothek. Briefe. I. IX,121

Verzameling Walter von Bilsen, Aken. † 1512. XII,323,325*.

Jacob van Driebergen, Kanunnik d. Sint-Janskerk, Utrecht 1509, legateert zijn boeken. T. I,282.

Petrus Everdey, † 1451, laat geneesk. boeken na. XIX,337; XX,1.

Paludanus, Handschr. nalatenschap. A.I, 137; XIX,50.

A.M. Sprickmann, (1749-1833). Handschr. nalatenschap. XVIII,305.

Catalogus van een veiling van hss. en boeken te Brugge. 1833. T. VII,287.

Beschrijvers van hss. - J. van den Gheyn. II, 193. - M.N. Mendes da Costa. XX,119. - A. Poncelet. I,110.

III
Afz. Handschriften (Schrijvers en Anonymen). Zie ook Miniaturen.

Codices Graeci et Latini photogr. depicti. Leiden, Suppl. bespr. T. I,137.

Fragmenten-vondsten van Latijnsche schrijvers (gedeelt. valsch). XIV,73.

Handschriften uit het bezit van Is. Vossius. II,97.

Schrijvers

Adamnan, Leven van S. Columbaan, hs. c. 713. X, 194.

Agricola, R., Uitgave v. zijn hss. VI,169,175,178.

Albertus Magnus, Summa de corpore D.N.-Ned., c. 1470. X,8.

Ambrosius, De officiis. Codex, 10e of 11e eeuw. T. VII 283.

Amram, Jacob ben, zie Jacob.

Antonii, Joh., Alkmarianus (Theunis) Eigenh. Arab. en Lat. hs. over den christelijken godsdienst en den Koran, 1609. XVII, 302. - De arabicae linguae antiquitate. Amst., Jod. Hondius, 1611. (het Arabisch door hem geschr.). XVII,303.

Augustinus, S., Confessiones. N.-Ned. c. 1460. X,6. - De civitate Dei. Gentsch-Brugsch, 1475. X,6. - Sermones in Ev. Johannis. N.-Ned. c. 1470. X,6. - Versch. hss. XII,207.

Avianus, Het Kampensche hs., 1339. II,100.

Avianus, in Egmondsch Cato-hs. II,94.

Avicenna, Canonis ll. V.N.-Fransch, c. 1300. X,10.

Barlaeus, C., Latijnsch gedicht door Brandt vertaald. XI,353.

Boekcx, Barth., Liersch dichter, 1582-1611. T. I,161.

Boerhaave, Zijn Aphorismen in het Turksch vert. X,185.

Boethius, De consolatione philosophiae. Ned. vert. door Jacob Vilt, 1462-1466. X,12; XII,92.

Brès, Guido de, Nederl. geloofsbelijdenis in een Russische kerkslavische vert. Hs. 2e helft 17e eeuw. XIV,360,361*.

Cato, zie Cato in A.A.

Clericus, J., Het hs. der Lat. vert. van Betoog d. Goddelijkh. v.Chr., ten onrechte op zijn naam. X,124.

Court, Pieter de la, Handschr. van zijn Interest en Polityke discoursen. XXII,191.

Cyrillus-hss. van Bon. Vulcanius in de Leidsche Univ.-Bibl. T. III,71.

Doorlant (Dorlandus), P., hss. S. Anna's leven, e.a. T. VIII,1.

Erasmus, Het Bossche hs. van 1570 (P. Scriverius) en het Deventer brievenboek. V,113,115*,126*,127*,215.

Faber, Willem, Sermonen en Homilien, 1554. XV,36.

Geilhoven, Arnoldus, Remissorium iuris utriusque. Z.-Duitsch, c. 1470. X,10.

Gerson, J., Opus tripartitum, vóór 1409. XIV,218.

Ghillebert de Lannoy, Instruction d'un jeune prince. hs., versch. exempl. XVII,179.

Gregorius, S., Moralia in Job. N.-Ned. 1448. X,7. - uit IJselstein, 1428. XI,221.

Groote, Geert, hss. te Berlijn. T. III,155.

Grotius, Hugo. XIX,142.

Guido de Basio, Rosarium super decreto, 14e eeuw. XII,323,324,325.

Guilielmus Brito, Glossarium in S. Scripturas, uit IJselstein, 1408. XI,221.

Heere (Hiere), Lucas de, Beschrijving van de Britsche eilanden, c. 1580. XXIV,250. - Hs. over Vlaamsche schilderkunst. XII,19.

Hemsterhuis, F., Versch. hss. zijner werken. XVIII,305.

Herberts, Herm., Corte verclaringhe over die woorden S. Paul, 1584. XX,25.

Hieronymus, S., Explanatio in Isaiam, lib. XI-XVIII. N.-Ned., c. 1460. X,7. - De vita et conversatione sanct. patrum, 1411, uit IJselstein. XI,221.

Homerus, De Ilias Latina, versch. hss. IV,23.

Houwaert, J.B., Triumphelycke inkomst van Alexander van Parma (1585). Gecall. hs. op perk. - Milenus clachte over tquaet gouvernement van de Romeynen. Gecall. hs. op perk. opgedr. aan Willem van Oranje, 1576. XXII,118,121*,126*.

Isidorus, S., De summo bono, etc., 15e eeuw, uit IJselstein. XI,230.

Jacob ben Amram (= Pinelli), Porta Veritatis, 1634. - 2 hss. XVII,335,346.

Joannes de Vinola, Lectura juris, 1433, uit IJselstein. XI,222.

Joannes de Turrae, Expositio super Psalterium, 1480, uit IJselstein. XI,222.

Johannes, beatus, episc. Constant., Comment. in Ep. ad Hebr., begin 15e eeuw, uit IJselstein. XI,229.

Jordanus de Quedlinburg, Postillae, 1429, uit IJselstein. XI,222.

Justinus, Epitome historiae Philippicae Pompeii Trogi. XII,213.

Justinus, Pater. Kluchtspelen, begin 18e eeuw. T. VII,77,291.

Lactantius, L. Coelius Fermianus, Divinorum Institut. etc. Z.-Duitsch, c. 1430. X,7.

Lepel, Joh. van, Hs. v.h. gedicht ‘Het leven ende den cours d. studenten, e.a. m. vele aanhalingen, 1689. T. VI,75.

Lignana, Estienne de, zie Wielant.

Lipsius, Just. Zijn hss. in de Leidsche Univ. Bibl. T. III,66.

Livius, ll. XLI-XLV. Codex Vindob. 5e eeuw. XII,210,211.

Lucretius, Codex, 1468. V,83*,84.

Maerlant, Fragmenten van zijn Spieghel Historiael, 14e eeuw. T. II,219. - Hss. verloren gegaan in 1578. T. IX,179.

Marbodaeus Gallus, De lapidibus pretiosis. Codex van 1128 in de Egmondsche bibl. XIV,51.

Mellini, Dominico, Ricordi intorno ai costumi, azioni e governo del granduca Cosimo I., 16e eeuw. XV,275.

Michiel Marcantonio, Notizia d'opere del desegno, 16e eeuw. T. III,18.

Ockham, De imperatorum et pontificum potestate. Complete tekst in de Deventersche Athenaeum bibl., 15e eeuw. XII,99.

Panormitanus, Commentaar op de Decretalen, 15e eeuw. XII,323,325.

Pauwelsz., Reynier, Tspel van de christenkercke en twee andere rederijkersspelen te Utrecht, geschr. d. Bacsteen, 16e eeuw. IX,253; XI,199.

Pirkheimer, W., Hieroglyphicum, hs. met teek. van Dürer, 16e eeuw. XIII,285.

Propertius, Codex, einde 12e eeuw. T. V,155*.

Raimundus de Pennaforte, Summae de casibus poenitentialibus. N.-Fransch, eind 13e eeuw. X,10.

Reynerus de Pisis, Pantheologiae pars III, uit IJselstein. XI,221.

Stadius, Jo, Horoscoop van Justinus van Nassau, Gent, 1571. hs. van Vulcanius. T. V,73.

Stel, Simon van der, Daghregister geh. op de voiagie naar der Amacque land, hs. met teekeningen. XIII,356.

Stephanus Tungrensis, Liber capitularis, waaraan te herkennen. III,261.

Sulpicius Severus, Vita S. Martini, 2 hss., 12e eeuw. X,7; 14e eeuw. IV,219.

Thomas van Aquino, Super decem praecepta; Diffusa super Cantica Canticorum; Sermo de omnibus Sanctis; Super tria symbola. 15e eeuw uit IJselstein. XI,230. - Epistola de modo studendi, 15e eeuw. XV,4.

Thomas Cantipratensis, Liber de natura rerum. N.-Fransch, c. 1300. X,11.

Wielant, Philips, Enqueste encommenchie... en la ville de Gand, 1476. XX,33.

Woelbosch, Geeraard van, Berymd spel 1436. T. I,223. - Rekwest tot de Heeren van de Wet te Gent, 1436. XVII,257. - Zie ook bij Miniaturen.

Anonymen

Akte van aanstelling van Evert van Stoutenburg als portier van de St. Paulus-abdij te Utrecht. - Parodie daarop. Twee stukken van 1446 afgedr. XX,267.

Ars moriendi. XIV,216.

Beclaghinghe, Een ootmoedighe, voer die voeten o.h., 16e eeuw. T. I,170.

Bediedenisse naer de synne van sinte Augustijns regele, 1517. T. I,57.

Boeck vander voirsienicheit godes, c. 1470. XIV,221.

Boeck, Dit, is seer oerbaerlic en leert hoe dat men bidden sal (inc.), de hss. waaruit ontleend. XIX,177.

Boecskyn, Devoet, van stichtigher leringhe enz., c. 1479. XIX,178.

Boek van de oude broederschap van O.L.V. der Zeven Weeën, gesticht door Philips den Schoone, einde 15e eeuw tot 1785. Cartularium - Wapenboek - Lijst der leden. T. V,144.

Bouck der Bloemen, 15e eeuw. T. VII,146.

Bijbel, zie aldaar in A.A.

Boerden, X goede. II,225.

Chronice Hollandiae, Zeelandiae, met Heiligenlevens, e.a. (tot 1514) (c. 1516 uit Egmond). X,34*,195,196*.

Chronyk der Nederlanden en bijz. v. Antw., 1472-1556. T. VII,120.

Clara, De zegen van S., in het Oud-Nederl., versch. hss. X,321.

Collationes XXIV sanctorum patrum, 15e eeuw, uit IJselstein. XI,230.

Corpus juris, Z.-fransch, einde 13e eeuw. X,10.

Damme, Vonnissen van, 14e eeuw. T. VII,125.

Evangeliarium van Prüm, 852. T. V,48.

Friesche-Oud, hss. (von Richthofen). XI,307. XII,281.

Gebedenboekje, Vlaamsch, 15e eeuw, met houtsn. van Jan van Keulen. T. VII.146.

Geloofsbelijdenis, Nederl., in het Russisch kerk-slavisch, zie Guido de Brès.

Genade van bescheydenen tranen te hebben, c. 1479. XIX,178.

Geneesheer, De vier gedaanten van den, 14e eeuw, afgedr. X,295.

Geneesk. voorschriften in Nedersaksisch dialect, 1607. XX,256.

Gesta Salvatoris, 1411, hs. van IJselstein, XI,228.

Ghetiten. Utrechtsch, c. 1500. X,11. - N.-Ned., c. 1470. X,11. - N.-Ned., c. 1490. X,12. - N.-Ned., 2e helft 15e eeuw. X,12. - N.-Ned., midden 15e eeuw. X,12. - Ghetiden en Bedinghen. N.-Ned., 1440-1450. X,11.

Graduale. Z.-Ned., 2e helft 15e eeuw. X,9.

Heiligenlevens, zie Chronice.

Homeliae in Evangelia de tempore et de sanctis, 15e eeuw uit IJselstein. XI,222.

Hooglied, Commentaar op het, 15e eeuw. XX,227.

Hulthemsch hs., onderzoek n.d. ouderdom, einde 14e eeuw. II,81; XVII,97,314; m. watermerken II, 83*,85*,86*,87,225.

Hystorie, Die, van S. Patricius vegevuer, hs. 1387. XIV,24,307; XX,56.

Inscriptiones antiquae. Ital., c. 1500. X,11.

Instruction d'un jeune prince, zie hiervoor op Ghillebert de Lannoy.

Klucht van Ioncker Licthbewogen, copie uit 1657. III,49.

Kronykje uit 1614. XI,65.

Legende van S. Haringus, c. 1560. XI,299.

Legende van S. Pantaleon, c. 1500. XX,105.

Leven van S. Anna, Latijnsche en Nederl. hss. en drukken. T. VIII,1.

Levens van vorsten en heiligenlevens, zie Cronice.

Memoriale de Intituto Societatis. Ned., 1669. XII,134,136,137,138.

Minnedichten, Middelned., 12 eeuw. XVII,55.

Missale. N. Fransch, begin 14e eeuw. X,9. - N. Ned., c. 1460. X,9. - N. Ned. midden 15e eeuw. X,9.

Pantaleon-hs., zie Legende.

Patricius, S., zie Hystorie.

Pontificale B. Mariae Traiect., ws. O.-Ned., 1450. X,4*,8.

Psalterium, zie Psalmen in A.A.

Radius contemplativae meditationis, Utrechtsch, midden 15e eeuw. X,8*.

Rederijkersspelen, Drie, 16e eeuw. Zie op Pauwelsz.

Renteboek v.d. Heilighen Gheest. Gent, 1436. XVII,257*.

Reynaert. Het nieuw gevonden hs. T. VIII,97.

Rovles d'Oléron, 12e eeuw. T. VII,124.

Sermones aurei et pulcherrimi, 15e eeuw, uit IJselstein. XI,229.

Speculum artis bene moriendi, 14e eeuw, toegeschr. a. Matth. van Krakau. XIV,217,219.

Speculum Mariae, N.-Ned., c. 1460. X,8.

Statuten v.h. S. Maria-Magdalena-klooster, Amst., hs., 1437. T. VIII,186.

Stella clericorum, versch. hss. genoemd. III,208.

Swerelts aendoen, rederijkerspel begin 17e eeuw. IX,254; XI,200,203.

Testamentum porcelli. XXI,65.

Tondelus' Visioen, hss. XIV,227.

Varia. Hs. op papier, 1411, uit IJselstein. XI,228.

Viris illustribus ord. Cysterciensis, Liber de, 15e eeuw, uit IJselstein. XI,231.

Vita Trudonis, hs. op perk. (fragm.) 2e helft 12e eeuw. XIV,303*,304; XVII,97,314.

Vitae sanctorum, 1409, uit IJselstein. XI,221.

Vlaamsche legenden, 2e helft 15e eeuw. T. VII,146.

Vonnissen van Damme, zie Damme.

Een ‘microscopisch’ hs., N. Ned., c. 1500. XVII,97,98*.

Hss. van buitengewone grootte uit de Dietsche Nederlanden. XVII,314.

Eenige Ned. literaire (niet-liturgische) in gr.- folio. XVII,97,314.

Oude hss. aan de markt, 1921. X,84.

Millioenen gevraagd voor een hs. XI,68.

Handvesten, Keuren en ordonnantiën, zie Bibliogr. II.

Handtboecxken, Catholijck, van godtvruchtige ghebeden, vert. d. G. van den Berghe. Antw., Jan Bellerus, 1595. - Ander Handtb. door Simon Verrepeus. Antw., Arn. Conincx, 1602. T. V,35.

Handtvesten van Amsterdam, 1597, zie Boeck van de Zeerechten, bij Aardrijksk. II.

Haneboek, zie Abecedaria.

Haneprent, zie Abecedaria.

Hansen, C.J., afgetr. als bibliothecaris aan de Stadsbibl. te Amst.. T I,201. - Necrologie. T. VIII,95.

Hanswyk. - Zie Kloosters.

Hansz., Sybrandt, zie Cardinael.

Harderwijk. - De intocht van den Gelderschen hertog Willem bezongen, 1539. XXII,67. - Zie ook Apherdianus - E. Brinck - H. Heining Jz. - L. Panten - Rhenanus Uzichius bij Postinc. - Bibliotheekw. IV - Kloosters - Onderwijs I.

Harduwijn, Dionysius, † 1704 te Gent, zie Bibliofilie II.

Harduwijn, François, corrector bij Plantijn, later deurwaarder te Gent, alwaar 1584 door de Calvinisten gevangen gezet; dichter en vertaler. XIII,173,196.

Harduyn, Justus de, geb. te Gent 1582, † Oudegem, 1641. - Levensloop, overzicht van zijn werken, zijn beteekenis voor de Z.-Ned. letteren, bibliographie, XIII,171. - De weerliicke liefden tot Roose-mond. Antw., Hier. Verdussen, 1613. XIII,174, 185*. - Goddelicke lof-sanghen. Gent, Jan vanden Kerchove, 1620. XIII,184,187*. - Goddelycke Wenschen. Antw., Hendrick Aertsens, 1629. XIII,190*,193*,198. - II,52. - Bloemlezing uit zijn werken door J.M. Schrant. Zalt-Bommel, 1830. XIII,183,188,189.200. - Zie ook Hugo - Bibliofilie II - Bibliogr. II - Muziek IV.

Haren. - Zie Kloosters.

Haren, Onno Zwier van, zie Bibliofilie II.

Haring. - Placcaet ende Ordonnantie beroerende den tijt van tvangen vanden Harinck. Rotterdam, Dierick Mullem, (1582?). XX,24. - Kurt Jagow, Kulturgeschichte des Herings, bespr. X,145; XI,299. - Haring vermeld in een rijmpje op de 50 pf.- biljetten van het Holsteinsche stadje Itzehoe. X,156. - Haring-curiosa. X,199. - Inscripties op haringen. Beschr. van een 16e eeuwsche kopergravure en een waterverfschilderij, beide vergeleken met een pamflet van 1588 en de kopergravure van Cornelis Claesz. V,11,12*,15*,96,99; VIII,366; X,152. - Zie ook Rogstekers - Zeittung.

Haringus, Ste, De legende van, hs., 1560. XI,299.

Harlindis, zie Relindis.

Harlingen. - Zie P. Feddes.

Harmand, August, 1842 bibliothecaris te Troyes, boekendief. T. II,71.

Harmensz., Harmen, zie Boekdr. VII.

Harmensz., Michael, zie Boekb. III.

Harmonia Celeste, zie Muziek IV.

Harmonia..., m.d. uitlegginge van Jan Calvin, vert. d. Gerardus Gallinaceus. Leiden, Andries Verschout, 1582. VII,320

Harp, Apollo's, zie Apollo.

Harrewijn, zie Graveurs II.

Harrisse, Henry, bibliogr. XXIII, 262 noot.

Hart, Henrick den, koopman te Enkhuizen, 1579. XX,148.

Hartman, vertaler van Plutarchus. VI,1.

Haryngus, S., zie Haringus.

Hase, Philips de, zie Boekb. III.

Hasgerus, Gasp., zie Schatzger bij Postinc.

Hassart, Peter, zie Almanak.

Hasselt. - Zie Rederijkers.

Hatart, G. van den, zie Boekb. III - Boekdr. VIII.

Hattem. - Zie Papier II.

Hau(t)bois, E., zie Aardrijksk. II.

Hauchinius, Joh., aartsbisschop te Mechelen, 1588. VIII,151.

Hauff, W.G., zie Muziek II.

Hau(l)tin, Pierre, zie Boekdr. VII.

Hautin, Christoffel, bestaat niet. T. V,190.

Hautte, Charles van den, zie Eug. Ulrix.

Havelaar, Corn., Voorstelling van de veiling van de bibl. Meerman (1824) in hout gesn. XIII,225*,234,312.

Havercamp, Sigebert, zie Lucretius.

Havre, A. van, zie Bibliofilie II.

Havre, G. van, zie Bibliophilie IV.

Haydu, H., zie Mnemotechniek.

Haye, I. de la, rector en predikant te Kampen, later Waalsch pred. te s'-Gravenh. Vertaler van het Caert-Thresoor. XVIII,332.

Hayen, L., zie Haeyen.

Haykens, Siwert, zie Onderwijs II.

Haymerich, Pierre, abt van het S. Andriesklooster te Brugge, 1585. T. VIII,273.

Hayn, Hugo, bibliograaf. - Een 80-jarig bibliograaf in nood. X,294. - † XII,80.

H.B., zie Boekb. III.

Hebreeuwsch. - S. Munster, Dictionarium hebraicum. Bazel, H. Froben et N. Episcopius, 1548. III,351. - Joann. Isaac Levita, Introductio ad verba elegantiae. Absolut. in hebraicam linguam institutiones. Keulen, Adam Orpheldius, 1553 en later. III,382. - Elias Levita, Institutio element. in hebr. et lat. Bazel, Froben, 1525 en later. III,381. - Zie Broughton - Bueno - Clenardus - Erpenius - Z. Heyns - Hondius - Menasseh - S. Munster - Raphelengius - Snellius - Talmud - Theunisz. - Zie ook Abecedaria - Bibliogr. II - Boekdr. III - Bijbels - Mnemotechniek.

Heckenhofer, zie Reckenhofer.

Heemskerck, Adr., zie Eemskerckius.

Heemskerck, Jacob van, zie Aardrijksk. II.

Heemskerk, schilder, zie Graveurs II.

Heemskinderen, De vier, zie Volksboeken.

Heenvliet. - Zie Refereynfeest - P. Sterlincx.

Heere, Symon, schipper op Londen, 1677. T. VIII,123.

Heere, De, over het geslacht, zie Mijnsheeren bij Boekb. III - Boekdr. VIII - Graveurs II - Psalmen.

Heere, Jan de, Beelhouwer, Gent, 1532. T. IV,78.

Heere, Lucas de, vertaler en aanvuller van Histoires prodigieuses. XXIV,246. - Zie ook Aardrijksk. II - Graveurs. II.

Heeren, R., vert. v. Holberg, Polit. Tinnegieter, 1873. XIII,212.

Heermans, F., Gulden Annotatie, 1642. V,87.

Heeswijk. - Zie Bibliofilie IV - Kloosters.

Hegenicht, Ehrenfried, Brief van 1669, met biogr. documenten over Böhme. XXI,71.

Hegenitius, 1627. XVII,125.

Hegius, Alex., zie Onderwijs II.

Heidelberg. - Zie Mattheus van Krakau.

Heilichdomme ende Reliquien van O.L. Vrouwe te Waveren, zie Inc. III.

Heiligenfeestenkalender, zie Liturgie.

Heilig Graf, zie Kloosters.

Heilige Land. - Zie Aardrijksk. III.

Heimbach, Christian von, 1663. XV,44.

Heinesøn, Mogens, kaper, 1585. XIV,76.

Heining, Hendrik, zoon van Hendrik Heining Jz., wsch. predikant te Brussel in 1584, daarna te Middelburg, † 1612 te Tholen. - Twee verhandelingen: d'eerste vande polygamie; - de'andere vande ondertrou ende echtscheiding uit Th. Beza. Middelburg, Richard Schilders, 1595. II,161,165.

Heining Jz., Hendrik, predikant te Harderwijk, 1583. II,161.

Heinius, Nic., Brief van Alardus, 1532. IX,164.

Heinsberg, Jan van, bisschop van Luik, 1451. VII,286.

Heinsberg-Loon, Jacoba van, rectrix d. Abdij Thorn, 1451, later in Bethanië bij Mechelen. VII,286; XII,17,20,26,33.

Heinsius, Daniël en Nicolaas, zie Onderwijs II.

Heinsius, Nic., Vermakelijke Avonturier, 1695. II,43.

Hekkesluiter, De, of laatste Missive van Meester Franciscus, zie Kersteman.

Helena van Constantinopelen, zie Volksboeken.

Helicon, Den geestelijken, zie De Does.

Hellendoorn, Jacobus, Necrol. T. IV,129*.

Helm, Lambert Ludolf, zie Pithopoeus.

Helmstădt. - Zie J.A. Werdenhagen.

Helsingfors. - Zie Bibliotheekw. IV.

Helvetius, zie Naefus.

Helyopolis, gefingeerd drukkersadres, 1787. XI,64.

Hem, Den, zie Kloosters.

Hem, Van der, zie Aardrijksk. II - Bibiliofilie II.

Hemelarius, Joannes, kanunnik te Antw., Brief aan F. en J. Raphelengius, 1609, afgedrukt. T. III,210.

Hemert, Anthonis van, Vertroostinghe in alle liden ende teghenspoet. Antw., Symon Cock, 1549. VII,328; T. V,35. - Vert. v. Augustinus, 1547. VII,329; XIII,75. - Zie ook Eindhoven bij Kloosters.

Hemissen, Jan van, zie Jan bij Boekb. III.

Hemmerick, Abr. en Isaack, zie Papier III.

Hempenius, zie Muziek II.

Hemsterhuis, Franciscus. Nieuws over hem. XVIII,305. - Hs. met onuitgeg. werken (niet door H. geschreven). XVIII,310,314. - Aanteekeningen in hs. in een ex. van Lettre sur l'homme; voorgenomen Duitsche vertaling, door Jacobi. XVIII,310,312. - Briefwisseling met Dentan, XVIII,306,308. - XIII,229. - Zie ook Gallitzin - Bibliofilie IV.

Hendreich, Christoph en Peter, bibliothecarissen, 1665. Levensbeschr. XV,45.

Hendricksz., Cornelis, zie Papier II.

Hendricx, deken der rederijkerskamer De Peoene te Mechelen, 1718. X,68.

Hendricxz., Claes, Hoorn, 1526, verbannen wegens ketterij. XVI,179.

Hendrik Lettersnider, zie Lettersnider bij Boekdr. VII.

Hendrik van Bommel, Oeconomia Christiana. - Summa d. godliker schrifturen - in versch. talen uitg. XIII,19. - Zie ook Summa bij Postinc.

Hendriksz., Claes, zie Gietermaker.

Hendriksz., Hendrik, verkoopt kettersche boeken te Bergen op Zoom, 1526. XVI,180.

Hendriksz., Hendrik en Jan, zie Papier II.

Hendriksz., Petrus, zie Meij bij Miniaturen.

Hendriksz., Pieter, zie Vloots.

Hendrixen, Jacob, Schipper op Londen, 1677. T. VII,124.

Henegouwen. - Zie Aardrijksk. III.

Henks, H., zie Graveurs II.

Hennecart, Jehan, zie Miniaturen.

Henrici, Michiel, zie Hevnrickx, bij Boekb. III.

Henrici, Petrus, pastoor te Amst. I,52.

Henricus Caligis, zie Postinc.

Henricus de Pomerio, zie Henri Bogaert bij Graveurs II.

Henricus Joannes, pastoor te Egmond. XIV,54.

Henricus Purmerendanus, Gedicht, 1580. I,56.

Henricz., Pieter, zie Boekb. III.

Henry le Grand, zie Mémoires.

Hens, P., zie Heyns.

Hensbroek. - Zie I. van Doreslaer. XV,30.

Herbarius, Den groten, zie Postinc.

Herbarius, Den nieuwen, zie Fuchs.

Herben, Matthaeus, zie Onderwijs II.

Herberts, Herman, Versch. werken, zie Bibliogr. II.

Herbig, F., De verloren zoon of Breda verrast, tooneelspel. Gron., M. Smit, 1830. XIV,105.

Herculens, Steven, zie Boekb. III.

Hercules, Historie van, zie Postinc.

Heremita, D., XVIII,335; XIX,310.

Herenthals, zie Kloosters.

Herle, Joannes, 1577. X,234 noot.

Herlinde, zie Miniaturen.

Herman, 1521, zie Graveurs II.

Hermani, Philippus, zie Secreet.

Hermannus, Pater P., zie Stenius - Theresia.

Hermans, C.R., Gesch. der Kruisheerenorde, 1858, zie Kloosters.

Hermans, Joost, lofdicht op W. Bartjens, 1636. I,227.

Hermansz., Pieter, zie Moerman.

Hermanus van Gouda. VI,172.

Hern, Jacob van der, minderbroeder, Utrecht, 1479. XIII,57.

Hernando de Acuña, vertaler van Le chevalier delibéré; 36 strofen van hem zelf toegevoegd, 1553. XII,230. - Zie ook Olivier de la Marche.

Herold, Joh., zie Horapollo.

Herp, Hendrik, zie Inc. III.

Herrebertus, zie Almanak.

Herrera, Ant. de, zie Aardrijksk. II.

Herriet, Claes van, zie Graveurs II.

Herstellen van boeken, zie Bibliotheekw. I.

Hertoghe, De, zie Dux.

Hertoghe, Joos de, zie Boekb. III.

's Hertogenbosch. - Zie O. Jz., Bollix - J. de Colle - Th. van Loemel - W. Pynappel - Quintijn, G. Jz., - E.H. Schuyl - A. Torrentinus - A. van Uden - G. Verstegen. Zie ook Bibliotheekw. IV - Boekb. III - Boekdr. VIII - Handschr. II - Kloosters - Rederijkers.

Hesdin, Jacquemart de, zie Miniaturen.

Hese, Joh. de, zie Aardrijksk. II.

Hessel, Simon van, secret. van den lande ende H. vierschaar van Strijen, 1731, zie Bibliofilie II.

Hessels, J.H., † 1926. XVI,75.

Hessus, Simon, zie Postinc.

Hetsroey, Michael, Bruegelius, kanunnik te Antw., boekencensor, 1592. XX,113.

Heulblocq, François. T. IX,148.

Heurck, Emile van, zie Bibliophilie II - Volksboeken.

Heurck, Jan Karel van, handelsraadsheer der regeering te Brussel, Correspondentie met Moretus, 1757. X,362,364.

Heures, zie Getydenboeken.

Heussen, Hugo Franciscus van, priester te Leiden, 1691. T. VIII,80. - Zie ook Sermoen.

Heuvel, J. van den, zie Boekb. IV.

Hevele, Gillis, zie Graveurs II.

Heyden, Casper van der, Den Sieckentroost, 1574. VII,328. - Cort ende claer bewijs van den H. Doop. Antw., Jaspar Troyen, 1582. X,115. - Het verschil tusschen den Mennonitischen Weder-dooperen ende den Chr. leeraers. Dordrecht, Nic. Mollijns, 1587; na de copye van Corn. de Rekenare, 1580. Dordrecht, Jasper van Troyen, 1597. X,119.

Heyden, Gielis van der, zie Boekb. III.

Heyden, Sebald van der, zie Onderwijs III.

Heydenwelt, Joh. Hareld, zie Horapollo.

Heyk, Willem. IV,129.

Heynen, zie Heinsius.

Heyningen Bosch, Van, zie Wartburg.

Heynricus de Oudewater, Frater regulier in den Hem, in 1512 socius in het Maria-Magdalena klooster te Amsterdam. XIV,243; XV,117. - Zie ook Privilegia bij Postinc.

Heynricxz., Adriaen, zie Graveurs II.

Heynricksz., Michael, zie Boekb. III.

Heyns, Jacques, broeder van Zacharias Heyns; Ned. vert. der Historien van Paulus Jovius. I,158,235.

Heyns, Pieter, zie Aardrijksk. II - Onderwijs II en III.

Heyns, Zacharias, zoon van Pieter, Levensbeschrijving vóór zijn vestiging te Amst., 1592. III,417; verdere levensbijzonderheden. XXIII,179; - Weg-weyser ter zalicheyt. Zwolle, Z. Heyns. XIII,298*; XX,265. - Zijn Dracht-tooneel. VIII,65,66*,72*,73*,74*,75*,76*; XVII,251. - Embleem met de symbolische Y. XIII.298*,299; XX,265. - Zijn rebussen, 1590 en 1606. XIV,162*,163. - Kling-dicht Sev. Schuttenio. IV,230. - Gedichten op W. Bartjens. I,158,196. - I,118, VII,359. - Zie ook Hureau - Ketel - G. del Prato - Aardrijksk. II - Boekdr. VIII - Hebreeuwsch.

Heyrmans, zie Roelofs.

Hieroglyphenschrift. - Volkmann, Bilderschriften d. Renaissance, bespr. XIII,273. - Berichten en monumenten uit de oudheid. XIII,274,275*. - F. Columna, Hypnerotomachia. Venetië, Aldus, 1499. XIII,277,278*,280*,281*. - Verbreiding van de hieroglyphen. Pierio Valeriano, Hieroglyphica, 1558 of 1560. XIII,282*,283. - Geoffroy Tory, XIII,284*,285. - Zie ook Dürer, Horapollo, W. Pirkheimer-Nederlandsche auteurs: Jan van der Noot, Olympiade. XIII,288,290*. - De invloed van de hieroglyphiek in de Nederl. blazoenen, titelprenten, drukkersmerken en emblemata, Jan Baptist Houwaert. XIII,293*,294. - Spelen van Sinne, 1561. - Schadtkiste der philosophen ende poeten, 1620. XIII,294. - Z. Heyns. XIII,295. - J. Steelsius, Drukkersmerk. XIII,295*,297. - Th.G. Horst, drukkersmerk. XIII,296*,297. - Ellert de Veer. XIII,297*,298,299. - Z. Heyns, de letter Y. XIII,298*,299. - Zie ook Emblemata - Rebus.

Hieronymus, Explanatio in Isaiam, lib. XIXVIII. Noord-Ned. hs. c. 1460. X,7. - De vita et conversatione sanctorum patrum. Hs. uit het klooster te IJselstein, 1411. XI,221. - Opera omnia cum scholiis Des. Erasmi. Bazel, Froben, 1553. III,351. - Zie ook Inc. III - Postinc.

Hillebrantsz., Nicolaas, zie Boelens.

Hillen, Kathelijne Margriete, 1542. T. VIII,127 noot 3, 128 noot.

Hillenius, Franchois, Engelschman te Rotterdam, 1638. T. VIII,268.

Hillesum, J.M., 25-jarig jubileum als conservator der Bibliotheca Rosenthaliana. III,449*; IV,42. - Sonnet bij zijn jubileum. IV,32. - Afscheid als conservator. XIX,1. - Zie ook Bibliogr. II.

Hilvarenbeek. - Zie S. Verrijpen.

Hilversum. - Zie Bibliotheekw. IV.

Hinlopen, Jacob Jacobsz., zie Vondel.

Hirschau, Wilhelm von, † 1091. T. V,104.

Histoire de N.D. de Hale, ed. van 1676, nadruk der ed. van 1661. T. VIII,154 noot.

Histoire mémorable de la reprise de... Breda, zie Breda.

Histoires prodigieuses... Paris, 1560 en vele andere drukken en vert. beschr. XXIV,235. - Zie ook Hoyer.

Historia captivitatis innocent. civium Gochensium, 1615. Col. Agrip., 1719. Lat. bewerking van Tractaet van de gevanckenis, 1651. A. V,38. - Zie ook Verhaal.

Historia perpulchra S. Annae, zie Inc. III.

Historias prodigiosas... 1586 en 1603. XXIV,243.

Historie van S. Annen, zie Inc. III.

Historie, Die, van Belgis, ed. 1574 (niet 1578). XVII,251.

Historie des coninc Alexanders, zie Volksboeken.

Historie van de Hartoginne van Pompadour, zie Kersteman.

Historie van den Ridder van S. Joris, zie Kersteman.

Historie van die seven wisen mannen van Rome, zie Inc. III - Postinc.

Historie van Jason ende Hercules, zie Postinc.

Historie, Die, van Joseph, zie Volksboeken.

Historie van Margarieten van Lymborch, zie Postinc.

Historie van Mariken van Nieumegen, zie Postinc.

Historie van Melusine, zie Inc. III.

Historie van Merlyn, zie Postinc.

Historie van Turias ende Floreta, zie Postinc.

Historie, Die, vanden ouden Tobias, zie Volksboeken.

Historie vande Noordersche Landen, zie Olaus Magnus bij Aardrijksk. II.

Historie, De, van Peru, zie Zarate bij Aardrijksk. II.

Historiedichten, zie Muziek IV.

Historien, De tragedische ofte klaechlycke, drukken van Utrecht, Simon de Vries, 1650, 9 dln. en van Rotterdam, Pieter van Waesberghe, 1646 en 1648, 9 dln. A. I,172.

Historien ende prophetien wt der H. Schrifture. Antw., Mattheus van Roye, 1565, met een almanak van 1563-1584. Het raadselachtig colophon besproken. V.295*

Historieplaten, zie Nieuwst.

Historiographie. - Elias, Batavische Republiek, bespr. T. IV,287.

Hochschulwezen, zie Bibliogr. II - Onderwijs I.

Hodéjov, Jean de, zie Bibliofilie II.

Hodgkins, J.E., Proeve van drukken met losse houten letters. XX,258*.

Hoe Christus ons leert bidden. Antw., (c. 1567). T. V,250.

Hoedemaeker, Ferd. de, zie Boekb. III.

Hoef de Eyndovia, Christianus, notaris te Maastricht, 1449. XIX,338,339,344.

Hoefnagel, George (Joris), zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Hoejewilt, Hendrick Albertsz., Dichter uit de Rijp, 1606-1667. - Zijn gedicht Doolhoff, planodruk. Haarlem, Claes Braau, eind 17e eeuw, gedeelt. afgedrukt. T. III,195; T. IV,152,158.

Hoeksteen, Pieter, rederijker te Haarlem. XV,205.

Hoen, Cornelis Henrz., zie Summa, (1523) bij Postinc.

Hoerdom, 't Amsterdamsche, 1681. Versch. uitg. en Duitsche vert. XXII,202.

Hoet, Houbraken en Picart, zie Prentbijbels.

Hofke, Het, der liefde ofte vrijagie, zie Geheimschrift. c. 1690.

Hofstede, Petrus, zie Vaendel.

Hoge, Cornelis de, zijn samenzwering tegen den Staat, 1583. XX,18.

Hogenberg, Franc., zie Aardrijksk. II.

Hogerbeets, † 1599. XX,309. - Lofdicht op Corn. Taemsz., 1595. XIX,24.

Hol, R., zie Muziek II.

Holbein, zie Graveurs II.

Holberg, Lod., Een raadsel in de Nederl. Holberg-bibliographie. XI,9,10*,11*. - De onderaardsche reis van Klaas Klim. XII,14. - Uitgaven van v. Esveldt en van Van Daalen vergeleken. XI,12. - Leevensbeschrijving van den Heere baron Lod. Holberg. Amst., v. Esveldt, 1765. Begin van het voorbericht afgedrukt. XI,13. - Nederl. vertalingen. XIII,201, o.a. De Deensche spectator. Amst., Steeve van Esveldt, 1747. XIII,204*. - Blijspelen Ibid. 1747. XIII,206*. - Zes aardige blijspeelen. Amst., Jan van Daalen, 1757. XIII,207*. - Henrik en Pernille. Amst., Izaak Duim, 1758. XIII,210*. - Idem, ibid., 1771. XIII,211*. - De Maskarade. Rott., Ary Vis, 1777. XIII,214*. - Vergeleken geschichten naar Plutarchus. Amst., St. Esveldt, 1796. XIII,216*. - Zie ook Elverveld - Fokke Simonsz. - Heeren - F. Lentfrinck - Bibliogr. II - Brieven - Graveurs I.

Holland. - Zie Aardrijksk. III.

Hollander, zie Papier I.

Hollar, Wenzel, zie Graveurs II.

Hollesloot, G. Wz. van, zie Aardrijksk. II.

Holtrop, J.W., zie Inc. I.

Holyen, Rombout van den, zie Papier III.

Homeliae in Evangelia de tempore et de nonnullis Sanctis. Hs. uit het klooster te IJselstein, 15e eeuw. XI,222.

Homerus. - De Ilias Latina een compendium, in de middeleeuwen de bron voor de kennis van den Ilias. Versch. hss. - Uitg. van Laur. Abstemius, Fano, Hier. Soncino, 1505, ook 1515, uitv. bespr. - Latere uitg. o.a. d. Th. van Kooten, H. Weytingh met materiaal van P. Burman sec. IV,23. - Zie Baebius.
Clavis Homerica, Grieksch schoolb., versch. uitg. en vert. o.a., 1638. VI,117*; 1649. VI,123*; 1662. VI,128*. - Duitsche en Eng. vert. VI,133; VII,28.

Homme armé, L', zie Muziek IV.

Homminga, Festus, XIX,310.

Hondius, zie Aardrijksk. II - Hebreeuwsch bij Boekdr. II, VII, VIII - Graveurs II.

Hondt, Jan d'. T. VI,12.

Hongaarsch. - De eerste Hong. uitgave in

Nederl. (vert. v. Erasmus, Enchiridion militis Christiani. Leiden, Joh. à Woerden, 1627), d. G. Salánki. VI,321. - Hong. studenten te Leiden in de 17e eeuw. VI,321. - Zie ook F. Dethe - Boekdr. VIII - Bijbels.

Honig, J., zie Papier. II

Honigh, Corn. Jz., zie Papier II.

Honterus, zie Aardrijksk. II.

Hontsum, Zegher van, Kanunnik en boekencensor te Antwerpen, 1618. T. I,35,186.

Honywood, Michael, deken van de kathedraal te Lincoln, 1660-81. Vertoefde van 1643-1660 te Utrecht. XIX,297. - Ned. uitgaven, door hem aldaar gekocht en thans nog te Lincoln bewaard. Voll. lijst der boeken. Levensbericht. XXI,131*.

Hooft, Pieter Cornelisz., Leerling van Aphert. XIV,61. - Paris oordeel, Tafelspel. Amst., 1611. 18e eeuwsch afschrift van den druk van 1636. XVI,217. - Brief aan v. Baerle, 1646. Het ex. in de Kon. Acad. v. Wetensch. is een facsimile. XVII,142. - IX,56. - Zie ook Tesselschade - Bibliogr. II.

Hoogerbeets, P., van Hoorn, Lat. gedicht op een prent van Linschoten, afgedrukt. XX,307.

Hooghe, Corn. de, zie Graveurs II en D. Mullem bij Boekdr. VIII.

Hooghe, Romeyn de, zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Hooglied, Commentaar op het, 15e eeuwsch hs. XX,227. - Zie ook Bibliofilie I.

Hoogstraten. - Zie Zebetius (Zovitius) - Kloosters.

Hoogstraten, Barbara van, vrouw van Hendrik Hondius jr., dochter van den verrader Dirk v. Hoogstraten. XXII,281.

Hoogstraten, D. van, conrector Amst., zie Onderwijs II.

Hoolwick, Adr. van, zie Boekb. III.

Hoorn. - Velius, Chroniick van H. XIX,30. - Zie ook Drebbel - Claes Henricxs - P. Hoogerbeets - W. Ottens - Maarten Pietersz. - W. Czn. Schouten - C. Taemsz. - Wilhelmus Bartholomaeus - Aardrijks. III - Kloosters.

Hoorn, Graaf van, Verantwoordinge, 1568. VII,326.

Hoorndijk, Hendrick, verzamelaar en ten deele uitgever van Victor a Campis, Nederl. Weer-galm, 1664. T. I,21. - Zie ook Mileman bij Muziek IV.

Hoppers (Hopperus), Joachim, zijn bibliotheek na zijn vertrek naar Spanje in Gouda achtergelaten onder toezicht van zijn schoonzoon Corn. van der Myle; wordt geconfiskeert en aan Marnix van St. Aldegondus overgedragen, 1573. XXV,220.

Horae, Horarium, Horas, zie Getydenboeken.

Horaeus, Rhambertus, zie Onderwijs III.

Horapollo, Hieroglyphica. XIII,276,280. - Geïll. Fransche uitg. Parijs, Jac. Kerver, 1543. XIII,285. - Duitsche vert. d. Joh. Herold Heydenweldt. Bazel, Henric Petri, c. 1543. XIII,285. - Zie ook Hieroglyphen - Pirkheimer.

Horatius. - Wat zijn bijgedichten van of uit Horatius? XVI,288. - Emblemata, versch uitg. m. bijgedichten. XVI,290. - Satyren, vert. d. Cornelis van Ghistele. Antw., 1569. VII,324. - Zie Julianus Aurelius - Postinc.

Horebout, Gerard, zie Miniaturen.

Horenbault, Jacob, zie Aardrijksk. II.

Horn, Jan van, bisschop van Luik, c. 1500. XXII,173.

Horn-book, zie Abecedaria.

Hornes, Willem Adriaan de, † 1625, generaal der artillerie. VII,252.

Horoscoop van Justinus v. Nassau. T. V,73.

Hortensius, Lambertus, zie Wederdoopers.

Hortulus Animae, zie D. van den Houte - Liturgie.

Hortus Botanicus, zie Leiden.

Hortus floridus, d. Chr. de Pas, zie Graveurs II.

Hortus sanitatis 14. (houtsn. afgeb.). IX,186*.

Hortzschansky, Adalbert, bibliothecaris Ber lijn, † 1913. II,316.

Hose, Joris de, Rederijker in 1568 te Turnhout verbrand wegens het verkoopen van kettersche boeken. Werken van hem. T. I,272.

Hotman, zie Eusebius Philadelphus.

Houbraken, Arn., zie Graveurs II.

Houckaert, Elig., zie Postinc.

Hout, Jan van. VII,370 - Over den dichter Jan van Hout, naar aanl. v.h. boek van Prinsen. T. VI,289. - Zijn Justificatie door Coornhert geredigeerd. XI,187. - XX,150. - Zie ook Letterproeven bij Boekdr. II.

Hout, Jan van, schilder, zie Graveurs II.

Houte (a Ligno), Damianus van den, geleerd Dominicaan, div. liturg. uitg. met gegevens over hem en zijn geschriften. - Hortulus Animae, dat is der Sielen Bogaert, uit het hoogd. Antw., Henrick Wouters, 1584. Vergelijking van versch. drukken alle met houtsn. XXIII,73,242. - T. V,34.

Houten letters, Proeven van drukken met losse, zie Boekdr. II.

Houtman, Corn. de, zie Aardrijksk. II.

Houtman, Fr. de, Spraeck ende Woordboeck der Malelsche ende Madagaskarsche talen. Amst., Jan Evertsz. Cloppenburch, 1603. VII,193. - Vergel. met N. de Berlaimont's Colloquia, 1595. VII,194.

Houtsneden, afzond. series en in boeken, zie Graveurs I.

Houtvesterij, zie Bibliogr. II.

Houwaert, Jan Baptista, schrijft een aantal triumphelycke inkomsten van vorstelijke personen te Brussel, 1578-1599. - Milenus Clachte. Antw., W. Silvius, 1578. VII,324. Calligr. hs. hierv. uitv. beschr. met opdracht aan Willem van Oranje. XXII,119,120*,126*. - Triumphelijcke incomste van den Hertog van Parma. (1585). Calligr. hs. XXII,119. - De vier Wterste. Antw., C. Plantijn, 1583. XX,161. - Pegasides Pleyn. Rotterd., J.L. Berewout, 1615. XX,162. - Den generalen loop der werrelt. Amst., W.J. Stam, 1612. XX,161,162. - Zijn grafzerk. XX,161,164*. - Zie ook Couwenberghe - Hieroglyphen.

Hove, Van, zie Graveurs II.

Hove, Pieter van den, zie Alamira bij Miniaturen. 1511.

Hoven, Gillis van, zie Papier II.

Hoven, J. van, dichter, c. 1730. XVI,14.

Hovenier, Den Nederl., 1e dr. van vóór 1675. Frans van Sterbeeck niet de schrijver. - 9e druk, Gent, Ph. Gimblet, eind 18e eeuw. T. IV,25.

Hovius, Bernardus, zie Bibliofilie II - Onderwijs II.

Howleglas, Tyll, zie Postinc.

Hoyer, Rod., voortzetter van Histoires prodigieuses. XXIV,246.

Hoynck, Willem, XXIII,115.

Hoys, Pieter. T. I,10.

H.P.H., zie Prunnius.

Hubertinus, Casper, zie Postinc.

Hübner, Joachim. † 1666. Bibliothecaris te Keulen, 1650-63. Korte levensbeschr. XV,43.

Hudde, Johannes, 1662. XI,114,115. - Zie Witsen.

Hudson, Henry, zie Aardrijksk. II.

Hues, Robertus, zie Aardrijksk. II.

Huet, Busken, zie Brieven.

Hugenoten. - Zie Erpenius bij Aardrijksk. II.

Hugo, H., Pia desideria. Antw., Hendrik Aertssens, 1624 en later. - Nederl. vert. d. J. de Harduyn, 1629. - Fransche vert. d. P.J. Jurix. Antw., J. Cnobbaert, 1627. XIII,178,189,190*,193*. - Zie ook Suderman.

Hugo, Victor, en ‘Les Misérables’. T. VII,47.

Hugo von Trimberg, Laurea Sanctorum. XIX,266.

Huis (Thuys) der fortunen, zie Postinc.

Huisarchief, zie Koninklijk.

Huldreich (Huldricus), J.J., Historia Jeschuae Nazareni, 1705. XX,132,133 noot.

Hulscher, H.F. ten, priester. T. VIII,184.

Hulsius, zie Aardrijksk. II.

Hulst, Cornelis Jansen van, tot 1561 pastoor en deken der St. Martenskerk te Kortrijk. T. I,196.

Hulst, Willem van, zie Aardrijksk. II.

Hulst, Frans van der, inquisiteur te Brussel, 1522. XVI,170.

Hulthem, Van, zie Aardrijksk. II.

Hulthemsch handschrift, zie Handschr. III.

Hultman, Carl Gerard, gouverneur van N. Braband, zie Bibliofilie II.

Hulzel, Jan (alias de Molendino), zie Miniaturen.

Humanisten, Amsterdamsche, zie Amst. - in Alkmaar, zie aldaar.

Humanistische rectoren te Alkmaar, Amsterdam, enz. zie Onderwijs II.

Huon de Bordeaux, zie Postinc. - Volksboeken.

Huorledis hwert Christet Menniske, zie Postinc.

Hupp, Otto, Biogr. aanteek. T. IX,42.

Hurau, goudsmid te 's-Gravenh., 1824. XIII,231.

Hureau, Anne, vrouw v. Zach. Heyns. III,421.

Hurges, Ph. de, zie Graveurs II.

Hutten, Johannes, † 1475, armarius van het Heer Florenshuis te Deventer. T. V,149.

Hütten, Ulrich von, auteur van Julius Exclusus? XX,82. - Zie ook E. Münch - Postinc.

Huyge van Bourdeus, zie Huon de Bordeaux.

Huygens, Constantijn. - Krijgt in 1647 de collectie Lipsius in zijn bezit. T. III,67. - Zijn testament, T. III,67,208. - Twee gedichten op de Gron. Univ. Bibl. V, 183. - Zie ook Bibliofilie IV - Brieven - Muziek I.

Huys, Pieter, zie Boekdr. VII.

Huyser, Joannes, I,52.

Huysmans, Bernard, zie Onderwijs II.

Huysse. - Zie Rederijkers.

Huyzen, Kornelis van, Hist. verhandeling van de opkomst en voortgang... der Doopsgezinde Christenen. Emden, E. Tremel en H. van Senden, en Hamburg, Wed. van K. de Vlieger, 1712. T. IV,110.

Hygiene, Boeken en, zie Bibliofilie I.

Hylton, Walter, Karthuizer, † 1396, ten onrechte vermeld als schrijver van De Spiritualibus Ascensionibus. T. VI,276.

Hydrologie, zie Waterstaat bij Bibliogr. II.

Hymni et Sequentiae, zie Postinc.

Hyperphragmus, P.A., zie De Zuttere bij Boekdr. VIII - Onderwijs II.

Hypnerotomachia, zie Columna bij Hieroglyphen.

Hythlodeius, R., uitg. van een Julius Exclusus, 1513. XX,99.

I

I.B., zie Boekb. III.

Ibsen in Nederland, zie Bibliogr. II.

I.C., dichter, 1662. T. I,275.

Ichthyologie, zie Visscherij bij Bibliogr. II.

Ick hoorden dees daghen. Text afgedrukt. Nicolaas Omazur de dichter? T. I,238.

Ickelsamer, Valentin, Die rechte weis lesen zu lernen, zie Abecedaria.

Icones stirpium seu plantarum. Antw., Wed. Plantijn en J. Moretus, 1591, herdruk eener uitg. van 1581. X,102.

Icones sive imagines vivae literis clarorum virorum, zie Portretten.

Icones, elogia ac vitae professorum Lugdunensium, zie Portretten.

Icones Biblicae, zie Bijbelprenten.

Iconographia Batava, zie Portretten.

I.D., zie Graveurs II.

I.D.S.I. = Joannes David. T. VII,63.

Ieperen. - Zie Yperen.

Ierland. - Zie Aardrijksk. III - Bibliogr. II.

I.H., zie Boekb. III.

I.H.S. Monogram door den H. Bernardinus over de wereld verspreid. XIII,52.

I.I. Liedeken. X,359.

Ilias, zie Homerus.

Illustratie (versiering) van het boek, zie Bibliofilie I - Graveurs I.

Illyrisch. - Zie Boekdr. III.

Immerzeele, zie Meesen bij Boekb. III.

Imprese, zie Emblemata.

Incunabelen

I.	Paleotypie - Incunabelstudie.
II.	Bibliographie en Catalogi.
III.	Icunabelen. Zie ook Boekdr. V.

I
Palaeotypie - Incunabelstudie

Gesellschaft für Typenkunde des XV. Jahrh. Proefblad bespr. T. IV,193. - Veröffentlichungen. XI,295; XXIII,258. - Haebler, Het typenrepertorium der Wiegendrucke, uitv. uiteengezet en bespr. T. IX,49, - Reprod. van de tabel der M-vormen. T. IX,59. - XIV,257; XIX,113. - Idem, Handbuch der Inkunabelkunde. XIV,369. - Monumenta Germaniae et Italiae typographica, van K. Burger, voortgezet d. Voulliéme. VI,198; XI,296. - Schwenke, Die Donat- und Kalendertype, bespr. T. I,251. - Consentius, Die Typen der Inkunabelzeit (tegen Haebler's Repertorium), bespr. XIX,113; XXII,294. - Beiträge z. Inkunabelkunde. N.F. I, bespr. XXIV,126; II, XXV,243.

Paleotypie = studie van de oude drukletter. XXIII,132; XXIV,4.

Invloed v.h. Fraters-schrift op de 15e eeuwsche drukletter. XXIII,138. - Reproducties: Marienthal, Fratres vitae communis; Brussel, Fratres vitae communis; Keulen, Arnold Therhoernen; Utrecht, dr. v.d. Alexander de proeliis; Vlaanderen-Nd. Frankrijk, Onbek. dr.; Stockholm, Joh. Snel; Gouda, G. Leeu; Rostock, Fratres vitae communis. XXIII,164*.

Men raadplege vooral het voortreffelijke en zeer gedetailleerde register bij den herdruk van de artikelen van pater Kruitwagen, in 1942 verschenen.

Typenstudie der inc. Uitv. uiteenzetting van Haebler's Repertorium. T. IX,51; IV,283. - De methode. XIX,119. - Haar bestrijding. XIX,122.

Typogr. opmerk. over eenige Nederl. inc. T. I,83.

Bourgondisch lettertype in het Horarium van G. Leeu. II,2,5*,218*,254.

Lettertypen op de titels van 2 versch. Breviarium Windeshemense, beide van G. Leeu, 15 Oct. 1488. III,194.

Engelsche lettertypen en ook van Nederl. oorsprong in Engelsche inc. VIII,305,309.

Caorsin-type van Joh. Snel. VI,312; IX,21; XXIII,164*.

Lettersoorten tot 1500 in Spanje gedr. VIII,348.

Grieksche texten in Latijnsche inc. (bij Pannartz., 1475). XV,151.

Initialen in de 15e en 16e eeuw. T. II,221.

Identiek lettermateriaal bij versch. drukkers in den incunabeltijd. T. III,204; XXIII,140.

Musiktypographie in der Incunabelzeit. T. I,289.

Bedrijftechniek van het incunabeldrukken. IV,275; XII,87.

Plaatdruk procédé bij een leerboek op perk., vóór 1450. XIX,338; XX,1.

Gruppy, Rules for the cataloguing of inc., bespr. XXI,348.

Ontwikkeling der typen-studie. T. IX,51.

Bradshaw, H., Collected papers. A. VI,180.

De tegenwoordige toestand der incunabelstudie en haar eischen voor de toekomst. T. VII,133. - Ontstaan v.d. Gesamtkatalog d. Wiegendrucke. T. VII,140. - Zie ook IV,270 noot,

De incunabelstudie aan het British Museum. De inleidingen tot dl. I-III van den Cat. te beschouwen als een handleiding. IV,268. - Zie ook VIII,301,363 (Degering).

Handleiding voor de incunabelstudie, tevens geschiedenis daarvan. IV,269. - Uitv. studie over de incunabel-vorsching, (naar aanleiding van Consentius). XIX,113.

Catalogiseering van incunabelen en postincunabelen. IX,175,194; X,15.

Verband tusschen de literatuur en de typographische zijde d. incunabelen. II,209.

Korte geschiedenis der incunabelvorsching. XXIV,7. - Voortreffelijke eigenschappen van Polain's incunabelbeschrijving, ook wat het litterair-hist. element betreft; zijn reproducties, concordancen, enz. XXIV,13.

Wat Belgię aan incunabelen bezit en wat er nog aan gedaan moet worden. XXIV,1.

Nog onopgeloste raadselen omtrent oudste drukken in de Nederl. XIX,118; XXIV,20.

Reproducties in Polain, naar de landen, de plaatsen en drukkerijen gerangschikt. XXIV,36.

Dateering en determineering van inc. T. III,201; IV,277,286. - Punctuurgaten. IV,282; XIX,59. - Idem naar defecten in houtsneden. XXI,6 noot.

Watermerken in inc. IV,283; VI,346.

Rubricatoren en hun werk. IV,149; VI,19.

Wat is een incunabulist? XX,65.

Incunabulisten (geen besprekingen hunner werken).

W. Blades. T. VII,135; IV,273. - H. Bradshaw. T. VII,135; T. IX,53; IV,273; XIX,120. - K. Burger. T. VII,134,137,220; IV,272. - M.F.A.G. Campbell. T. VII,144; T. IX,53; IV,273. - A. Claudin. XXIII,253. - Is. Collyn. T. V,220 noot; T. VII,140,143; XXIII,263. - Copinger. T. VII,135. - Mlle Droz. XXIII.265. - E. Gordon Duff. VIII,97,305; IX, 22. - K. Dziatzko. T. VII,137. - E.A.J.K. Esdaile. IV,269. - E. Freys. T. VII,140. - K. Haebler. T. VII,136; XIX,121. - L. Hain. T. VII,133; T. IX,51; IV,271; XXIV,7. - J.W. Holtrop. T. VII,135; T. IX,51; IV,273; XIX,117,120. - A.F. van Iseghem. IV,272. - B. Kruitwagen O.F.M. XX,113. - P. Lacombe. XXIII,263. - M. Maittaire. IV,271. - Meerman. T. I,84. - L. Nielsen. IX,17. - G.W. Panzer. T. VII,133; IV,271. - Marie Pellechet. T. VII,134,139; XXIII,254. - M.L. Polain. T. VII,143; IV,262; XXIII, 255; XXIV, 1. - A.W. Pollard. IV,269. - Proctor. T. VII,135,136; T. IX,54; IV,268; XIX,121. - Reichling. T. VII,135. - A. Schmidt. T. VII,140. - J.V. Scholderer. IV,269; XIX,125. - Thierry-Poux.T.IX,54; XXIII,256 noot. - H. Thomas. IV,269. - E. Voulliéme. XI,289. - Zedler. T. VII,139.

II
Bibliographieën en Catalogi

Peddie, Fifteenth-century books, bespr. III, 268. - Idem, Conspectus incunabulorum. An index cat. Pt. II., bespr. III,310. - Gesamtkatalog der Wiegendrucke. XIV,353. - Bijdragen hiertoe. XII,214. - Zie ook XI,297; XV,121. - Hain, Repertorium bibliographicum. T. VII,133; T. IX,51. - Accurti, Editiones saec. XV pleraeque bibliographis ignotae, bespr. XX,229; XXIV,281. - Catalogue général des incunables des bibliothèques publiques de France (d. Mlle. Pellechet en Polain). XXIII,255,258. - Polain, Catalogue des livres imprimés au 15e siècle des bibliothèques de Belgique. 4 dln. bespr. XXIV,1. - Documents typogr. du XVe siècle... XXIII,265.
Zie ook Liturgische boeken.

België. - De incunabel beschrijving in België. III,108. - De inventariseering van de inc. in België door de Duitschers. VIII,95. - Zie Polain hier boven.

Denemarken. - Nielsen, Dansk bibliografi, 1482-1550, bespr. IX,17.

Engeland. - Engelsche inc., n. aanl. van Duff, Fifteenth century English books. VIII,97,305. - Elders ook in Ned. gedr. VIII,311.

Nederland. - Campbell, Annales, bespr. A. II,60; A. V,131; A. VI,182,269; T. VII,144; XI,293.

Spanje en Portugal. - Haebler, Bibliografia Iberica del siglo XV. Eerste dl. T. III,42; Spaansch-Portugeesche inc., n. aanl. van dl. II. VIII,97,345.

Amsterdam. - Univ.-bibl. Burger, Inc. en Nederl. uitg. tot 1540, bespr. IX, 178*,181*,183*,184*,185*,194. - Bibliotheca Rosenthaliana. Lijst. III, 450; VIII, 351 noot.

Antwerpen. - Hoofd bibl. De Bom en Pottmeyer, De incunabelen of wiegedrukken van. VIII,161,189*. - Hetz. bespr. IX,199.

Berlijn. - Kön. Bibl. u. andere Samml. Voulliéme, Neuerwerbungen, (1907-14), bespr. IV,154.

Cambridge. - Univ. Libr. The Gaselee collection. XXV,70.

Deventer. - Athenaeum-bibl. Kronenberg, Cat., bespr. VI,181.

Enkhuizen. - Boekerij. Eenige inc. T. VI,229.

's Gravenhage. - Museum Meermanno-Westreenianum. Kruitwagen en Pennink, Cat. 2 dln., bespr. I,65,66*,67*; X,15. - Kon. Huisarchief. Kronenberg, Twee inc. XIX,55,58*,60*.

Groningen. - Univ.-bibl. Roos, Cat. bespr. II,70.

Keulen. - Vouilliéme, Der Buchdruck Köln's bis z. Ende d. 15. Jhts., bespr. T. I,291.

Kopenhagen. - Kong. Bibl. Madsen, Kat., 1e afl., bespr. XXI,111.

Kuik. - Klooster St. Agatha. Lijst van inc. I,4.

Leeuwarden. - Prov. bibl. Een inc. afkomstig uit het klooster te Ter Apel. IV,33.

Leiden. - Univ.-bibl. Ruys, Lijst van inc. XIV,281.

Leuven. - Univ.-bibl. Stainier, Lijst van de nieuwe verz. inc. XII,244.

Londen. - British Museum. Catalogue of books printed in the XVth cent. IV,268.

Melbourne. - Public Library. Foxcroft, English books and fragm., 1477-1535. - Fifteenth century books and fragm., bespr. XXII,298; XXIV,371.

Porto. - Os incunabulos da bibl. do Porto, p. A. Carvalho, bespr. T. II,301.

Stockholm. - Kgl. Bibl. Collyn, Katalog, dl. I, bespr. IV,358; dl. II, 1 (Johan Snel). VI,311.

Utrecht. - Univ.-bibl. De Nederl. inc. III,145,147*,148*. - Gemin. inc. X,9*,12. - Alblas, Cat, bespr. XI,372.

Washington. - Library of Congress. Ashley, Cat. of the John Boyd Thacher coll., bespr. V,367. - De Vollbehr coll. aangekocht. XIX,278.

Baer, Prijscatalogus. X,73. - Halle, Prijscatalogus. XV,392. - Gaselee, zijn verz. vroege drukken. X,73. - Nijhoff, idem. T. I,62. - Schretlen, zijn verz. geveild. XIX,275. Rosenthal, Einblatt-drucke, 1455-1519. XXI,104.

III
Incunabelen

Anonyme drukkerijen van inc. in België, zie aan het eind van deze rubriek.

Nederl. inc. in vreemde talen. V,292.

Nederl. inc. naar de postincunabelen verplaatst. XVIII,1.

Abecedaria, zie aldaar.

Aderlassbüchlein. (Aelst of Leuven, Johann de Westfalia?). V,293.

Aesopus. - Graecus - Facetiae morales Laurentii Vallensis. Protot. T. I,93.

Aesopus. - Dye hystorien ende fabulen van. Antw., G. Leeu, 1485. V,357.

Aflaten, zie aldaar.

Albertanus Brixiensis, Dit is een konste van te leren spreken ende swigen alst tijt is. 's Hertogenbosch, (G. Leempt, c. 1490). T. I,96; V,357. - (Haarlem, Jac. Bellaert, c. 1484). V,357. - Lart et science de bien parler et de soy taire. Rouen, einde 15e eeuw. V,357.

Albertus (Eccardus), Modi significandi. Deventer, R. Pafraet, 23 Mei 1489. VIII,312.

Alexander Gallus (de Villa Dei), Doctrinale. Een los blad op perk. 1460? T. V,233. - The ‘Costerian’ Doctrinale, reprod. with introd. bij St. Gaselee, bespr. XXV,246. - Pars II. Deventer, R. Paffraet, 21 Oct. 1488. XII,215. - Deventer, R. Pafraet, 1500 is een druk van H. Quentell, Keulen. XIII,140. - Deventer, 1491 is een druk van Theod. Martini, Antw. XV,9. - Omstreeks 1450 te Maastricht gedr. (plaatdruk?). XX,1.

Antonius, S., zie Vegius.

Ars moriendi. Zwolle, 1488. T. I,92. - De eerste druk (xylogr.) c. 1450, Facsimile-uitg. XIV,217. Versch. uitg. XIV,217. - Fransche vert. Parijs, Vérard, 1492. XIV,228. - Zie ook Sterfboeck.

Art et science de bien parler, zie Albertanus Brixiensis.

Auctores octo. Lugduni, Joh. de Prato, 1488 en latere uitg. t. 1488 en 1538. II,101.

Augustinus, De consensu sanctorum IV evang. (Leuven, Dirck Martens en Joh. van Westfalen). T. I,86.

Augustinus, Explanatio psalmorum, Drukkerij van, zie Anonyme dr.

Augustinus, Manuale, Drukkerij van, zie Anonyme dr.

Augustinus, Flores, Drukkery van, zie Anonyme dr.

Bartholomaeus (Anglicus) de Glanvilla, De proprietatibus rerum. Ongedat. druk, c. 1472. (Caxton?). T. III,308; XI,292; XXIV,29. - Twee Lat. uitg. Keulen, Koelhoff, 1481 en Neurenberg, Koburger, 1483. T. IV,74. - Nederl. vert. Haarlem, J. Bellaert, 1485. T. IV,70; V,357; VII,320.

Biblia, Bijbel, zie aldaar.

Boec, Dit, is seer oerbaerlic den mensche ende leert hoe datmen bidden sal. Delft, J. van der Meer en Mauritius Yemantsz., 1479. XIX,177.

Boec van den Houte. Culemborg, Jan Veldener, 1483. - Facs. uitg. Londen, 1862. T. IV,172.

Boeck des gulden throens, zie Otto van Passau.

Boeck vander destructien van Jherusalem. Gouda, G. Leeu, 1482. V,357.

Boecksken inhoud. drie capittelen roerende of sluitende op drie dachvaerden. Haarlem, Jan Andrieszoen, 1486. T. I,96.

Boethius, De consolatione philosophiae. Nederl. vert. Gent, Arend de Keysere, 1485. T. I,87; III,148*; X,12. - Onbek. dr. Deventer, (Paffraet), 10 Juli 1489. XII,81. - Versch. andere uitg. (1485-1514). XII,90. - Keulen, 1493. IX,184*. - Fransche (1477) en Nederl. (1485) vert. XII,92. -

Uitg. van Pafraet en Jacob van Breda vergeleken. XII,94. - Zie ook XXV,101. - Arithmetica. Augsburg, E. Ratdolt, 1488. IX,182,183*.

Bosman, Arent. Haarlem, J. Bellaert, 1483. A. IV,274.

Bossus Veronensis, Matthaeus, Sermo in J.C. passionem. (Deventer, Jacob de Breda, 1491) moet zijn 1513 of 1514. XVIII,4*.

Brandt, Seb., Varia carmina (Ad regem Maximilianum, de spectaculo vulpium, alopekiomachia), Bazel, Bergman de Olpe, 1498. XIV,322,323.

Breviaria in Spanje en Portugal gedr., 15e eeuw. VIII,355.

Breviarium Sarum. (Leuven? c. 1475). XXIV,22.

Breviarium Sionense. Den Hem, 1499. XIX,57.

Breviarium Trajectense. (Keulen? c. 1475). XXIV,23.

Breviarium Windesemense, Antw., G. Leeu, 15 Oct. 1488. III,193. - Den Hem, bij Schoonhoven, niet 1 Febr. 1499, maar 23 Juni 1507. XII,101; XIX,57.

Bijbel, zie aldaar.

Caesar, Julius. Die jeeste van Julius Caesar. Wie de drukker? XX,334.

Calendrier des bergers, 1488. V,257.

Cato, zie in A.A.

Chevalier délibéré, Le, zie Lamarche.

Clemens V., Constitutiones. Parijs, Crantz, Gering, Friberger, 1475, onbek. inc. vergel. met de uitg. van P. Schoeffer, Mainz, 1471. VIII,211,212*,213*.216*.

Collatie van den goeden Tobias. T. I,96.

Collectio quaedam, 1484, niet gedr. door Snellaert te Delft, maar door Van der Meer. XI,293.

Columne, F., zie Poliphili.

Compendium totius grammaticae. Deventer, R. Pafraet, 4 Mei, 1489. VIII,312.

Concubinariis, De, Avisamentum. Ed. neerl., c. 1500. T. II,120*.

Corona mistica b. Marie Virginis. Antw., G. Leeu, 6 Oct. 1492. T. I,221*.

Crescentius, Petrus de, Ruralium commodorum ll. XII. 1471. V,356.

Cronik (Chronik). Hartmann-Schedelsche. Neurenberg, Koberger, 1493. X,13.

Cronica, Die, van der hilligen Stat Coellen. Keulen, Joh. Koelman, 1499. III,380.

Cronike, Die alder excellentste, van Brabant. Antw., Rolant van den Dorpe, 1497. V,351,356.

Cronike of die hystorie van Hollant, van Zeelant, ende van Vrieslandt. Gouda, G. Leeu, 30 Sept. 1478. V,351; XIX,64.

Cyprianus, Epistolae. (Deventer, R. Paffraet, c. 1477). XI,231.

David van Bourgondien, Overyselsche Landbrief. Zwolle, 1478. De drukker niet Joh. de Vollenhoe doch Peter Os van Breda. Verschillen in de exx. XX,11,12*,15*.

Deffence, La, de monseigneur le duc et mme la duchesse d'Autriche et de Bourgogne. Brugge, Brito, na 1477. T. VII,153.

Dialogus creaturarum moralisatus. Stockholm, Joh. Snel, 1483. XXIII,160.

Dialogus, dat is twespraec der creaturen. Gouda, G. Leeu, 1481. V,356.

Dialogus de libertate ecclesiastica. Londen, John Letton and Wilh. de Machlinia, 1463. Twee bldn. Facs.-uitg., bespr. XXI, 344. (oudste Keulsche censuurproces).

Donatus, Aelius, De octo partibus orationis. (Dev.), Jacob de Breda, z.d. geen inc. doch c. 1512. XVIII,7.

Doorlant, P., Historia S. Annae. Zie Historia - Viola.

Dymphnen, S., zie Legende.

Elegantiarum XX praecepta (niet van Aegidius Suchtelensis). 34 uitg. vóór 1500, 5 daarna. XV,1.

Epistelen en Evangelien. (Gouda, G. Leeu), 1477. T. I,96.

Esopus. Zie Aesopus.

Es tu scholaris? (Keulen, H. Quentell, c. 1497). XII,215.

Faber de Werdea, Jacobus, Carmen panegyricon. (Deventer, Jac. de Breda, c. 1500), moet zijn c. 1509. XVIII,4.

Flores Augustini, Drukkerij van, zie Anonyme dr. hieronder.

Gaguinus, Robertus, Litterae indulgentiarum pro ord. S. Trinitatis. Gouda, Collatiebroeders, 1496. XII,289*. - (Hasselt, Peregr. Barmentlo?), 1487. XII,293. - Aalst, Theod. Martini, 1491. XIII,135*.

Garlandia, Synonyma. Antw., Dirck Martens, 21 Juli, 1493. VIII,312.

Gedinkenissen, Die, tot alle de XXX poenten der messen. Leuven, Joh. de Westfalia, IX,198*; X,209,210*.

Gerson, Johannes, Tractatus de trahendis parvulis ad Christum. Zwolle, Peter Os de Breda. XII,215.

Gesten of gheschiedenissen van Romen. Gouda, G. Leeu, 1481. V,356.

Ghetidenboec. Antw., Adr. van Liesvelt, 1498. XIII,347,348*,349*.

Glanvilla, zie Bartholomaeus.

Gregorius, S., Omelien in duutschen. (Utrecht, Jan Veldener), 1479. T. I,94.

Guarinus Veronensis, Opusculum utilissimum. Cremona, Rafainus Ungaronus et Caesar Parmensis, 1494. I,66*.

Guido de Monte Rocherii, Manipulus curatorum, niet Delft, C. Smellaert, maar

Keulen, C. Winters de Homborch. III,146,147*; XI,291.

Guido van der Columnen, Historien van Troyen. Gouda, G. Leeu, 1479. V,357.

Guilielmus de Gouda, Tractatus de expositione missae. (Antw., G. Back, c. 1498) is van c. 1503 (ook CA 1551 vervalt). XVIII,1*.

Hagen (Indagine), Joh. de, De regimine religiosorum. Zwolle, (Petrus Os de Breda, c. 1480). T. V,115.

Haneron, De epistolis brevibus, Drukkerij van, zie Anonyme dr. hieronder.

Heilichdomme ende reliquien van O.L. Vrouwe te Wavere. (Zd.-Nederl. c. 1483). XX,5,6*,53.

Hercules furens, zie Seneca.

Herp, Hendrik, Speculum aureum. Bazel, Froben, 1496. T. V,99,109,119.

Hieronymus, Vader-boeck. Delft, H. Eckert van Homberch, 1498. T. I,89. - Van den leven der H. vaderen. Gouda, G. Leeu, 1480. V,356. - Epistolare. Mainz, P. Schoiffer, 1470; Rome, A. Pannartz, 1476. X,13.

Historia perpulchra S. Annae. (niet van Sclegers doch van Doorlant). Antw., G. Back, 1498. T. VIII,9.

Historie, van S. Annen. Versch. uitg. T. VIII,13.

Historie van Melusina. Antw., G. Leeu, 1491. T. III,191*,192; T. V,33.

Historie van die seven wise mannen van Romen. Delft, (Vander Meer), 1483. T. V,25; V,357. - Zie ook Zeven.

Historie van Troyen, zie Guido v.d. Columnen.

Horae b. Mariae virg. ad usum Anglicanum. Londen, William de Machlinia, c. 1484. (The Primer on vellum, newly found and descr. by G. Smith, with facs. of the woodcuts, bespr. XVIII,203.

Horae b. Mariae Virg. Gent, Arn. de Keysere, (c. 1487?), fragm. met vele houtsn. XXV,100,101.

Horae ad usum Sarum. Antw., G. Leeu, c. 1491. VIII,313.

Horarium, Het, van Gerard Leeu, Antw., 27 Juli 1489. Uitv. bibl. beschr. II,1,5*,6*,7*,8*,9*. - Houtsneden geen metaal. II,209,218*. - Als Getijden en Gebedenboek; letterk. ontleding; invloed van G.L. op den inhoud. II,246. - Zie ook Graveurs I.

(H)Orarium Windesemense. Dev., Rich. Pafraet, 1497. XXI,249.

Horas de nostra Dona. Barcelona, Joh. Gherlinc boekdr., 1489, voor Pere Miquel, Antoni Robinell en Ramon de Isach; contract daaromtrent. XXIV,316.

Indagine, zie Hagen.

Jason, Historie van, zie Le Fèvre.

Joannes de Gradibus, Ars notariatus. Antw., G. Back. c. 1495. T. II,120.

Judicium Jovis, zie Niavis.

Kaetspel. (vert. d. Jan van den Berghe). Leuven, Jane ut Westfalen, 1477. V,356.

Kunera, zie Leven.

Lamarche, Olivier de, Le chevalier délibéré. (Gouda, Godfried van Os, c. 1486). T. IX,111*. - De houtsneden. XII,225; versch. uitg. XII,232*.

Laurentius Vallensis, Facetiae morales, zie Aesopus.

Le Fèvre, Raoul, Recueyll of the Histories of Troy. (Keulen, Caxton, 1472?). T. III,309,310. - Le recueil des histoires de Troyes, 1453. Nederl. vert. Haarlem, (J. Bellaert), 1485. V,357; XIV,251*. - Historie van Jason. Haarlem, (J. Bellaert, c. 1485). T. V,24; V,357.

Legenda, Aurea, zie Voragine.

Légende dorée, Drukkerij van, zie Anonyme dr. hieronder.

Legende van S. Dymphnen. Antw., H. Eckert van Homberch, c. 1500. T. II,120.

Leven, Dat, ende die passie van S. Kunera. (Gouda (of Leiden), Govaart van Ghemen, c. 1488). XX,331,332*,337*,338*,339*,340*,343*. - Houtsneê gebruikt door W. de Worde. XXI,288*,289*.

Liden, Dat, ende die passie o.h. J.C. Leiden, Hugo Janszoon van Woerden, 1497. T. VI,221.

Losa, Alfonsus de, Litterae indulgentiarum pro reaedif. hospitalis maioris apud S. Jacobum in Compostella. (Antw., Theod. Martinus Alost.), 1497. 2 aflaatbr. op 't zelfde blad gedr. XXIII,337*.

Lucretius, De rerum natura. Verona, Paulus Fridenperger, 1486. (m. aant. aan J. Pomponius ontleend). V,82,83*.

Ludolphus de Saxonia. Een notabel boec vanden leven o.h. J.C. Delft, Snellaert? 1488. T. I,89. - Idem. Antw., Claes Leeu, 1488. T. I,92. - Idem. Zwolle, Peter Os de Breda, 20 Nov. 1495 (niet 1515) en 15 Maart 1499 (niet 1519). XI,371.

Ludovicus de Roma, Singularia in causis criminalibus. (Prototype). T. I,87.

Mandeville, Reisen int heilighe lant. (c. 1470). V,356.

Maximiliaan I. Oproepingen tot bijwoning van den Rijksdag te Worms, 1495 en tot deelneming aan den tocht naar Rome, voor de Keizerskroning. Antw., Adriaan van Liesvelt, 1494. V,293; XII,297 noot. - Bede om geld voor den oorlog in Italië. Augsburg, R. Ratdolt, 1496. V,294; XII 294. (Planodrukken).

Melusina, zie Historie.

Mensa philosophica, Drukkerij van, zie Anonyme dr. hieronder.

Michael de Cesena, Brief aan het kapittel der Minderbroeders in 1331. Lyon, Trechsel, 1495. XII,97.

Miracula confraternitatis septem dolorum B.M.V. (Antw.), Henricus Lettersnider, (c. 1496). XXIV,15.

Missale Compostellanum. Salamanca, Juan de Porras, c. 1496. Geen ex. bekend. VIII,355.

Missale Leodiense. Leuven, Johannes de Westfalia, c. 1476-79. T. VIII,48. - Een blad perkament gevonden. T. VIII,49,50*; I,32. - fragm. in het Kon. Huisarchief. XIX,55,58*,60*. - Idem, Delft, Chr. Snellaert, c. 1490-94. T. VIII,62; vergelijking met dat van Leuven. T. VIII,63*,64*,65*; XIX,61.

Missale Trajectense. Delft, Chr. Snellaert, nagezet naar het M.T. gedr. door Conrad van Homberch te Keulen, c. 1480. T. VIII, 66. - Uitg. 15e en 16e eeuw. T. VII,248.

Monteregio, De, zie Regiomontanus.

Niavis, Paulus, Judicium Jovis. Leipzig, c. 1492. XII,299*.

Ockham, Versch. werken, 15e eeuwsche dr. XII,96.

Officium beate Marie... sec. usum S. Stephani Tholose. Parijs, pro Petro Pasquier (Toulouse), 20 Sept. 1497. XXIV,289*,300*,308*,322.

Oraria, zie Horae.

Oraison du Saint Esprit, Drukkerij van, zie Anonyme dr. hieronder.

Oratio. Flaminum, vatum, etc. conquestio. (Deventer, Jac. de Breda, c. 1499) is een druk van Quentell, Keulen. XIII,140.

Otto van Passau, Boeck des gulden throens. Utrecht, G.L. (G. de Leempt?), 1480. T. I,90.

Overijselsche landbrief, zie David.

Paltz, J., Die himmliche Fundgrube. Eind 15e eeuw. IV,130 noot.

Passie. Ons Heeren Passie. Delft, (Chr. Snellaert?), 1487. T. I,94.

Passionael, zie Voragine.

Penitencien S. Cornelijs paes vnde mertellers, (c. 1500). Niet van Tyman Pietersz. Os van Breda te Zwolle, maar van Hermann Bungart te Keulen. XII,82; XXV,243.

Plotinus, Opera latina. Florence, Ficinus, 1492. (ex. van Erasmus). XXIV,234.

Poliphili Hypnerotomachia (d. F. Columna). Venetië, Aldus, 1499. IX,81*; XIII,277, 278*,280*,281*.

Praecordiale Sacerdotum. Zwolle, Peter Os van Breda, c. 1490. X,74.

Prudentius, Opera. (Deventer, R. Paffraet, c. 1497) niet 1472. T. I,94.

Psalterium B. Mariae Virg., Drukkerij van, zie Anonyme dr. hieronder.

Raynarius de Pisis, Pantheologia. Neurenberg, Coburger, 1477. X,13.

Recueil des histoires de Troyes, zie Le Fèvre.

Regiomontanus (de Monteregio), Johannes, Deutsche Kalender. Nürnberg, 1474. Facs. druk, uitg. d. Zinner, bespr. XXV,68.

Remmerswael, Jan van, zie Troest.

Ricoldus Gherardi, Alfaatbrief, zie Postinc.

Rolevinck, Wernerus, Fasciculus temporum, (Nederl.) Utrecht, Jan Veldener, 1480. T. I,90; VII,320.

Roman de la Rose. Parijs, G. Eustace voor Nic. Desprez, (c. 1500). XI,316.

Sabunda, Raym. de, niet de schrijver van Viola animae, zie aldaar.

Samuel, Rabbi, Contra judices en nog 8 and. tractaten. (Brussel, Broeders des Gemeenen Levens). XI,292.

Savonarola, Epistola di frate Hieronymo da Ferrara a tutti gli electi di Dio... (geen jaar vermeld). XVIII,366*.

Schedel, zie Chronik.

Seneca, Hercules furens. (Deventer, R. Paffraet, c. 1490). XII,297 noot. - Hominum mores et quatuor virtutes cardinales. (Deventer, Jac. de Breda, c. 1500) moet zijn c. 1511. XVIII,6.

Sermones thesauri (niet Testamenti) novi. Oudste uitg. van 1483. XVI, 178.

Sielentroest. - Der zyelen troeste. St. Maartensdijk, Pieter Werrecoren, 1478. V,357; XXIV,17.

Speculum exemplorum. Deventer, R. Paffraet, 1481 en uitg. in de volg. eeuwen. T. II,277. - De uitg. Hagenau, Hendrik Gran, 1480 bestaat niet. T. II,284.

Spieghel onser menscheliker behoudenisse. Culemborch, Joh. Veldener, 1483. T. I,95.

Spieghel, Den, van Sassen. Delft, (1483?). T. I,94.

Spierinck, Clais, Almanack pro anno 1484. (Z. Nederl. 1483). XX,5,10*,15.

Staufenberg, Egenolf von, Die Geschichte vom Ritter Peters Dieringer von Staufenberg. Straatsburg, J. Prüss, 1483. Facs.- uitg., bespr. XXIII,279.

Stella Clericorum. Wie is de schrijver? III,306. - Inc. c. 1470 aan versch. drukkers toegeschreven. III,307. - Versch. drukken met het acrostichon van Anthonie Caillaut, 1483 en later. - Keulen, Quentell, c. 1491, niet Deventer, Jac. de Breda, c. 1500. XVIII,258.

Sterfboeck, Dat. Drie Nederl. uitg.: Delft, 1488, Zwolle, 1488, Zwolle, 1491. Verhouding tot hun bron. XIV,216. - Zie ook Ars moriendi.

Theramo, Jacob de, Der sonderen troest.

Haarlem, (J. Bellaert), 1484. T. I,89; XII,110.

Thomas a Kempis, Sermones. (Utrecht, Nic. Ketelaer en G. de Leempt, c. 1473). T. I,88. - Imitatio. Leuven, Johannes de Westphalia, (1485) en (1486). XI,350.

Tirant le Blanch. Valencia, 1490; Barcelona, 1497. VIII,355.

Tobias, zie Collatie.

Torella, G., Dialogus de dolore. Rome, 1500. V,357.

Traité des peines de l'enfer. Parijs, Vérard, 1492. XIV,228.

Troest, Der sonderen (door Jan van Remmerswaal). Antw., Matthys van der Goes, 1492. VIII,188,189*.

Turkenkalender voor 1455, uitg. door de Gutenberggesellschaft, bespr. XVIII,59.

Urbanus, Frater, Institutiones Graecae grammaticae. Venetië, Aldus, 1497. XVI,17*.

Valère le Grand, Drukkerij van, zie Anonyme dr. hieronder.

Van den drie blinde danssen. Gouda, G. Leeu, 1482. Over de houtsn. XXIII,274.

Vegius, Mapheus, Vita divi Antonii. (Zwolle, Peter Os van Breda) moet zijn (Deventer, Theod. de Borne, c. 1510?). XVIII,6. - Bazel, 1482. IX,185*.

Vergerius, De ingenuis moribus. Onbek. Ital. dr. I,67*.

Viola animae. De schrijver is niet Raym. de Sabunde, doch Dorlandus. VIII,353.

Villascusa, Jacobus a, Dialogi quattuor super auspicato Hispaniarum principis emortuali die. Antw., G. Back, 1498. VIII,349. - T. VIII,96.

Voragine, Jacobus de, Aurea legenda, alias historia longobardica vocata, 1470. Nederl. vert. (Passionael), 1478 e.a. V,356.

Wech, Die, der syelen salicheyt. Utrecht, z.n. T. I,90.

Weeën, Seven, van Maria. Antw., G. Leeu, 1492 en latere uitg. T. V,16; XXIV,17.

Xenophon, De vita tyrannica. Onbek. Ital. dr. I,67*.

Zeven goede oeffeninghen. (Haarlem, Jan Andriesz., 1486.). T. I,96.

Zeven wyzen, Spreuken. Grieksche uitg. Venetië, Aldus, 1495. XIX,367. - Zie ook Historie.

Zyelen-troeste, zie Sielentroest.

Anonyme drukkerijen van inc. in België, met opsomming der daar aan toegeschreven drukken. XXIV,31.

Drukkerij van den Augustinus, Explanatio psalmorum, c. 1480-85? versch. daaraan toegeschr. XXIV,22.

Drukkerij v.h. Breviarium Sarum. (Leuven? c. 1475), versch. daaraan toegeschr. XXIV,22.

Drukkerij v.h. Breviarium Trajectense. (Keulen?, c. 1475). XXIV,23.

Drukkerij van Augustinus, Manuale (van den Adolphus de Nassau). (Keulen? Nederl.?, c. 1478), versch. daaraan toegeschr. XXIV,24.

Drukkerij v.d. Mensa philosophica. (Fransch Vlaanderen?, c. 1485-90?), versch. daaraan toegeschr. XXIV,24.

Drukkerij v.d. Oraison du Saint Esprit. (Fransch Vlaanderen?, c. 1485-90?), versch. daaraan toegeschr. XXIV,25.

Drukkerij v.d. Valère le Grant (Parijs? Fransch Vlaanderen? c. 1475), versch. daaraan toegeschr. XXIV,26.

Drukkerij v.d. Légende Dorée (Parijs, Caesar en Stoll? Fransch Vlaanderen?, c. 1480), versch. daaraan toegeschr. XXIV,26.

Drukkerij v.h. Psalterium B. Mariae V. (België, c. 1480-85). XXIV,27.

Drukkerij v.d. Haneron, De epistolis brevibus (België, c. 1497-78). XXIV,28.

Drukkerij v.d. Flores Augustini, Keulen, (Franc. de Mayronis), België? c. 1473. XXIV,28.

Drukkerijen, anonieme of andere, in de Nederl. (15e eeuw), omtrent welke geen concrete gegevens bekend zijn, XXIV,30.

Indagine, Joh. de, zie de Hagen.

Index librorum prohibitorum, zie Verboden boeken.

Indiaansch (Amer.) - Zie Bijbel.

Indië, Oost- en West-. - Zie Aardrijksk. III - Tentoonst.

Indische Oceaan. - Zie Aardrijksk. III.

In- en uitvoerrechten op boeken en papier, zie Papier I.

Informatie ex officio... ghenomen op het drukken van seker seditieus libel, opgesteld door H. de Moy, 1566. Wie de drukker? XII,164,168.

Inkt, zie Boekdr. IV.

Innocentius VIII, bul, zie Portiuncula-aflaat bij Aflaten. 1490.

Inquisitie. - Excerpten uit Corpus documentorum Inquisitionis betr. hebbende op Nederl. boeken, drukkers, en schrijvers, (1518-1528), met aanteekeningen en een boeken- en drukkersregister. XVI,163. - Propositie ende request opt stuc van de inquisitie, 1566. VII,322. - Montanus, De Heylighe Spaensche Inquisitie, enz. Londen, 1569. VII,327. - Berijmd epistel over strafuitvoeringen door de Inquisitie, hs. v. Claes Muelenbroeck aan Nic. Sterck tot

Antw., 1559, afgedr. T. VII,120, X,260,262. - The bloody persecution which sundry pervons did suffer in Spaine. Transl. out of Dutch, tekst afgedr. Londen, 1591. - Auto da fe's in 1559 in Spanje. X,258*,259*,260.

Inscriptiones antiquae. Ital. hs. c. 1500. X,11.

Institut Int. de bibliographie, zie Bibliogr. I.

Institutio Christ. religionis. Lübeck, Io. Balhorn, zie Abecedaria.

Iustitutum Societatis Jesu, Antw. Jo. Meursius, 1635, 16 dln. Titels der afz. deelen. Suppl. met herdruk van Indiculus decretorum, 1653 en 1665. XII,131. - De nadruk van Jan Schipper te Amst. wsch. een druk der Amsterd. Elzeviers, c. 1655. XII,138.

Instructio seu Alphabetum Sacerdotum. Zie Abecedaria.

Instruction d'un jeune prince. - Zie Ghillebert de Lannoy bij Miniaturen.

Interest. - De oudste intresttafels in Italië, Frankrijk en Nederland, met herdruk van Stevins Tafelen van Interest, bespr. XXV,247. - Zie ook Boekhouden.

Introduction pour les enfants. Antw., Antoine des Goys, 1540. Beschr. en vergelijking met oudere uitg. XVIII,161*,163*,164*, 166*,167*,168*. - XX,65. - Zie ook Abecedaria - Postinc.

Introductorium iuvenum in artem grammaticam, zie Postinc.

I.P., zie Boekb. III.

I.P.N.A., schrijver van een pamflet tegen Joannes David. T. VII,61.

I.R., zie Boekb. III.

Isaacus Bernardus, leerling van Jan Theunisz., 1611. XVII,123.

Iseghem, A.F. van, zie Inc. I.

Iselveer, zie IJselveer.

Isidorus, de summo bono, hs. uit IJselstein, 15e eeuw. XI,230.

Ismaël, weekblad. Leiden, 1788. VI,298.

Isocrates, Demonicea. Ned. vert. uit de 16e en 17e eeuw. V,229. - Vert. d. Agricola. VIII,86.

Israël, V.M., dichter, 1594. XIX,215.

Italië. - Berg, Invloed d. Ital. letterk. op de Nederl. ged. de 19e eeuw, bespr. VIII,125. - Zie Cato - Interest - Magino - Maraffi - Michiel - Toscanello - Aardrijksk. III - Bibliofilie I - Bibliogr. II - Boekdr. V, VIII - Nieuwst. II - Woordenboeken.

I.V.B., dichter, 1662. T. I,275.

I.V.M. = Isaac van der Mye, 3 gedichten, 1662. T. I,275.

I.V.V. = zie Vondel.

I.W.M., dichter van een Geuzenlied. XV,203.

I.W.P. = Jan Willemsz. Pauw.

J

Jackman, Charles, zie Aardrijksk. II.

Jacob, zie Miniaturen.

Jacob Aben Amram, zie Pinelli.

Jacob boeckebynder, zie Boekb. III.

Jacob illuminator, zie Boekb. III.

Jacob van Clusa, † 1465, De arte bene moriendi. XIV,218,219.

Jacob van Oostvoren, Oorkonde voor een vastenavondgild, 1413, op rijm, afgedr. XX,212. - Zie ook Blauwe Schuit.

Jacob van Schoenhove, ketter te Brugge, 1527. XVI,187.

Jacoba van Heinsberg, zie Heinsbergen.

Jacobi, uitg. en vert. van Hemsterhuis. XVIII,310,311.

Jacobi, Gerardus, zie Vesterman.

Jacobi, H., Ghemeene Seyndbrieven. Amst., Ewout Corn. Muller, 1597, en later, enkele gedichtjes afgedr. I,257.

Jacobi, J.C., Ontcijfering eener weggescheurde handteek., op een brief aan Joh. Schultz, 1797. V,361,362*.

Jacobssone, Gheert, zie De Clerck.

Jacobsz., Dirck, schilder, zie Graveurs II.

Jacobsz., Floris, zie Aardrijksk. II.

Jacobsz., Gerrit, stuurman, zie Aardrijksk. II.

Jacobsz., Gerrit, zie Belle.

Jacobsz., Gillis, zie Quintijn.

Jacobsz., Hugo, van Leiden, zie Graveurs II.

Jacobsz., Jacob, zie Courant III.

Jacobsz., Jacob, zie Hinlopen.

Jacobsz., Jacob, zie Onderwijs II.

Jacobsz., Jan, zie Aardrijksk. II. - Boekdr. VIII - Papier II.

Jacobsz., Jan, zie Du Bois bij Papier II.

Jacobsz., Laurens, zie Reael.

Jacobsz., Outger, zie Aardrijksk. II.

Jacobsz., Pieter, zie Papier II.

Jacobsz., Pieter, zie Byman bij Papier II.

Jacobsz., Pieter, zie Semmes.

Jacobsz., Willem, zie Papier II.

Jacobus à Villascusa, zie Villascusa en Inc. III.

Jacobus de Voragine, zie Voragine bij Inc. III - Jacobus bij Postinc.

Jacobus van Amsterdam, zie Jacob Cornelisz., bij Graveurs II.

Jacobus Montanus, zie Postinc.

Jacobus Volcardus van Bergen. VI,172.

Jael, Curtius (Koertje Juyle), zie Goddaeus.

Jagt, Gerrit van der, notaris in de Beemster. T. III,62,63.

Jan Baptist, S., zie Kloosters.

Jan, S., Zusteren van, zie Kloosters.

Jan, Mr., Kampen, zie Boekb. III - Onderwijs II.

Jan en Jacob de jonge, Mechelen, zie Miniaturen.

Jan de boeckbinder, Mechelen, zie Boekb. III.

Jan die boeckbynder, 's Hertogenbosch, zie Boekb. III.

Jan de perkementer, zie Boekb. III.

Jan de verlichter, zie Miniaturen.

Jan Mayen-eiland. - Zie Aardrijksk. III.

Jan Tamboer, De geest van, 1656. I,95.

Jan van Bree, zie Miniaturen.

Jan van Coudenberghe, zie aldaar.

Jan van Hemissen, zie Boekb. III.

Jan van Horn, bisschop van Luik, 1484-1505. XXII,173.

Jan van Spanteren, zie Joh. Despauterius.

Jan van Wezel (de Wessalia), zie Boekb. III.

Jan van Woerden (Jan de Bakker), zie Pistorius.

Jans, Anneken, † 1539, haar testament een bazuinenlied, uitg. d. David Jorisz. VII,145.

Jans Dierick, zie Psalm Geklanck, bij Psalmen.

Jansen, Antoni, zie Van Tergoes.

Jansen, Cornelis, zie Van Hulst.

Jansen, H.J., geeft de werken van Hemsterhuis uit, 1792. XVIII,311.

Janssen, A., zie Papier II.

Janssen, Geeraerd, zie Van Kampen.

Janssen, Jan, zie Courant III.

Janssens, Cornelis, van Ceulen, zie Graveurs II.

Janssens, Eustachius, zie Van den Dyck.

Janssens, Herman, verkoopt kettersche boeken, Antw., 1570. X,71.

Janssens, Nicolaas = N.I.

Janssens, Nicolaas, van Rosendaal, zie Muziek IV.

Janssoen, Otto Bollix, 's Hertogenbosch, 1526. XVI,179.

Janssone, Jan = van Wouwe, zie Wou bij Boekb. III.

Jansz., Abel, zie Tasman, bij Aardrijksk. II.

Jansz., Adriaen, boekbindersknecht te Delft, verkoopt kettersche boeken, 1527. XVI,184.

Jansz., Andries, van Middelburg, zie Aardrijksk. II.

Jansz., Barent, Potgieter, zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Jansz., Broer, zie Courant III.

Jansz., Claes, landmeter, Enkhuizen, zie Aardrijksk. II.

Jansz., Claes, stuurman, zie Aardrijksk. II.

Jansz., Claes, zie Visscher bij Boekdr. VIII - Graveurs II.

Jansz., Corn., zie Honigh bij Papier II.

Jansz., Dirck, zie Papier III.

Jansz., Dirck, zie Cuyck.

Jansz., Gerrit, zie Van Orden bij Papier II.

Jansz., Harmen, zie Muller bij Aardrijksk. II - Boekdr. VIII - Papier II.

Jansz., Hendrik, zie Papier II.

Jansz., Hugo, zie Van Woerden bij Boekdr. VIII.

Jansz., Jacob, zie Boekb. III.

Jansz., Jacob, zie Papier II.

Jansz., Jan, zie Cooman - Janssonius.

Jansz., Jan, zie Orlers.

Jansz., Jan, zie Papier II.

Jansz., Joost, zie Bilhamer.

Jansz., Lucas, zie Waghenaer bij Aardrijksk. II.

Jansz., Luytgen, zie Aardrijksk. II.

Jansz., Matthys, zie Been bij Aardrijksk. II.

Jansz., Teunis, Brief aan A.W. van Beyerland, gedr. in de werken van H.E. van Brunswijk, 1697. XXI,69.

Jansz., Theunis, Alkmaar, doopsgezind, in 1595 uit de gemeente der oude Friezen gebannen. XVII,305.

Jansz., Wilhelm, zie Van Campen.

Jansz., Willem, zie Papier II.

Jansz., Willem, zie Blaeu.

Jansz., Willem, zie IJs(s)elveer.

Jansz., Wijnant, zie Courant II.

Janus Secundus, zie Joannes Secundus.

Janvier, zie Boekb. III.

Japan, zie Aardrijksk. III.

Jaques, Mre, zie Scoon bij Miniaturen.

Jardel, J., zie Papier II.

Jardinet, Le, zie Kloosters.

Jaso, Albert (Tiasone), zie Papier III en IV.

Jason, Historie van den vromen ridder, zie Le Fèvre bij Inc. III - Historie bij Postinc. - Volksboeken.

Java, zie Aardrijksk. III - Couranten I.

Javaansch, zie Leiden bij Handschr. II - Planten.

J.B.T. = Jacob Boehme Teutonicus. XXI,70.

J.C. wsch. = J. Koenerding. XII,124.

Jeeste van Julius Caesar, zie Caesar bij Inc. III.

Jegher, Christoffel, zie Graveurs II.

Jemesz., Claes, zie De Ringh.

Jenkins, Isaac, De geschiedenis van, uit het Engelsch, (Over het nut van vertalingen). Haarlem, 1794. T. IV,67.

Jenkinson, F.J.H., bibliothecaris te Cambridge. In memoriam. XII,355.

Jensen, J.N. Jacobsen, zijn Reizigers te Amsterdam bespr. VIII,333. - Jubileum Univ. Bibl. Amsterdam. XIII,367.

Jetter en molle, zie Boekdr. II.

Jezus Sirach, zie Livre de l'Ecclesiastique.

J.K., zie Koenerding.

J.M., zie Joannes Maior.

J.M., zie Julius Milheuser.

Joannes Amstelredamus, zie Postinc.

Joannes Antonii (Antonides), zie Jan Theunisz. bij Boekdr. VIII.

Joannes Damascenus, Orthodoxae fidei accurata explicatio. Bazel, Henr. Petri, 1548. III,349.

Joannes van Deventer, zie Kloosters - Miniaturen.

Joannes Ferdinandus, zie Ferdinandus.

Joannes Haenen a Lijnden (Lyndanus), zie Miniaturen.

Joannes ab Hagen, zie Hagen.

Ioannes Maior, Jezuiet, bewerker van Magnum Speculum Exemplorum, Douay, Beller, 1603. T. II,282,290.

Joannes de Monte Regio, zie Almanak - Regiomontanus bij Postinc.

Joannes Noviomagus. VI,176.

Joannes de Plano Carpini, zie Carpini bij Aardrijksk. II.

Joannes Secundus. Levensloop, 1511-1536. X,220. - Brief aan Joannes van Scorel, 1533. Text afgedrukt, vertaald en besproken. X,217. - Epigram op den tocht van Karel V naar Tunis, 1535. X,223. - Epigram op zijn terugkomst naar Nederland, 1535. Text en vertaling. X,223. - Over zijn portret, geschilderd door Joannes v. Scorel. X,220*. - Zijn grafschrift, door Hadrianus Marius. Text en vertaling. X,221. - Opera omnia, uitg. d. Scriverius, Leiden 1631. X,220.

Joannes de Turrae, Expositio super Psalterium, hs. uit IJselstein, 1480. XI,220.

Joannes de Vinola, Lectura juris, hs. uit IJselstein, 1433. XI,222.

Jode, Am. de, zie Graveurs II.

Joden. - Ghedinghe tusschen eenen coopman ende eenen iode (c. 1515), zie Postinc. - Driehonderdjarig jubileum, v.d. onderwijsinrichtingen bij de Portug.-Israël. Gem. te Amsterdam, 1916. V,256. - De drie Portug.-Israël. Gemeenten te Amst. in 1639 vereenigd. Over het gebruik hunner wapens. XV,103. - Joden vervolgingen te Antwerpen in 1532. XI,309. - Zie ook Hebreeuwsch - Pinelli - Uriël - Bibliogr. II - Amst. bij Bibliotheekw. IV - Boekdr. V - Bijbel - Tentoonst.

Joestez., Jan, zie Boekb. III.

Johan Casimir, Palsgrave op den Rhijn, Hertoge in Beyeren, etc. Schriftelick bewijs. (Verantwoording over zijn expeditie tot bevrijdinge der benauder Nederlanden). Emden, Goossen Goebens, 1578. Uit het Hoogd. Oorspr. titel ook vermeld. T. IV,171.

Johan van Oostenrijk, zie Nieuwst. II.

Johan van Oudewater, zie de Aquaveteri.

Johannes, beatus, episcopus Constantinopolitanus, Comment. in Ep. ad Hebr. Hs. uit IJselstein, 15e eeuw. XI,229.

Johannes Boekbinder, zie Boekb. III.

Johannes van Capistrano, † 1456. IV,220.

Johannes de Dumo, pastoor te Mechelen, uit zijn inventaris, 1530. V,356 noot.

Johannes de Dutche, zie Boekb. III.

Johannes ab Hagen (de Indagine), zie Hagen.

Johannes à Lasco, zie Lasco.

Johannes à Leydis, Chronicon Egmondanum, zie Kloosters.

Johannes Millighen op Saxdries, priester, 1447. XIX,338.

Johannes van Tilburg, 1174, zie Handschr. I.

Johannis, Erasmus, zie Onderwijs II.

Joly, A., conservator v.d. Bibl. Imp. te Parijs, in 1811 naar den Haag gezonden om prenten en boeken van de Kon. Bibl. op te vorderen. V,82.

Joncker, Joos de, priester te Antw., c. 1600, De seven Blijdschappen van de H. Maghet. Twee herdrukken. T. V,23.

Jong, Claes de, zie Papier II.

Jong, M. de, zie Oera Linda Boek.

Jonzele, zie Maida.

Joost de boekbinder, zie Boekb. III.

Joosten, Jacob, rector Amst., zie Onderwijs II.

Joosten, Jacob, zie Bibliofilie II - Kloosters.

Joosten, Joost, † 1471. XI,222.

Joostensz., Jacob, stadssecretaris van Enkhuizen, 1579. XX,148.

Jordan, 1744. (Observateur Holl.), zie Courant I.

Jordanus de Quedlinburg, Postillae necnon sermones estivales super evangelia dominicalia. Hs. uit het klooster te IJselstein, 1429. XI,222.

Jorden, Marcus, zie Onderwijs II.

Jordis, Marcus, zie Papier III.

Jorisswachtelier, Jer., Amst., zie Wapenschilden.

Jorisz., David, Glazenmaker te 'sGravenhage, 1528. XVI,187. - zet in 1522 glazen in de Westerkerk te Enkhuizen. XV,34 noot. - Tractaten tusschen 1539 en 1545 te Rostock bij Dietz gedr. (ws. te Deventer bij Alb. Pafraet en D. de Borne, die in 1542 zijn Twonder-Boeck uitgaf. A. VI,1,86. - Versch. uitg. vermeld. XV,33,34. - Zie Anneken Jans - Marnix - Vaten - Verklaringhe - Bibliogr. II - Mullem bij Boekdr. VIII.

Joseph, zie Volksboeken.

Josephus Redivivus, is een gedeelte van Böhmes Mysterium Magnum. XXI,70.

Josquin, zie Despres bij Muziek II.

Josephus, Flavius, De, van de Bibl. Nat., zie Miniaturen.

Journael ofte daeghlijcxsche tijdrekeninghe, zie Almanak.

Journalistiek, zie Courant.

Jouster, Almanak, zie Almanak.

Jovius, Paul, zie Giovio.

Joye, G., zie Dyalogue en Treatyse bij Postinc.

Juan, oudste zoon van Ferdinand en Isabella, zie Villascusa bij Inc. III.

Judicium Deputatorum Universitatis, etc. de doctrina M. Buceri, zie Billick.

Judicium Jovis, zie Niavis bij Inc. III.

Juilhard, Daniel, zie Papier II.

Julianus Aurelius Lessigniensis, Commentarius in Horatii Satyram... Antw., Ant. Goynus, 1541. Met een gedichtje van Ant. Goinus. XII,217.

Julius II, Paus, zie Julius Exclusus.

Julius Dominicus, zie Protocol.

Julius Exclusus, en andere satiren na den dood van Paus Julius II, uitv. bibliogr. XX,81*,84*,86*,86*,95*,226. - Zie ook H. Balbus - Dryander - U. Hutten - Hythlodeus - Bibliogr. II - Postinc.

Junius Brutus Celta, Stephanus, is François Estienne. T. VI,30.

Junius Sr., Franc., zie Bibliogr. II.

Junius, Franc., bezoekt Friesland, midden 17e eeuw. XXIV,115.

Junius, Hadrianus, dichter van Emblemata. XIII,283,299. - Ned. vert. der Embl. door M.A. G(illis), Antw., Chr. Plantijn, 1567 en 1575. X,129,131*. - Nomenclator omnium rerum. 1577. XIV,207.

Junius, Jac. Th., 1595. VII,252.

Junius, Daniel, zoon van I. Junius de Jonghe, 1581, zie Onderwijs II.

Junius de Jonghe, I., burgemr. van Antw., 1581. X,273,276.

Junius van Gouda, Henricus. Grafschrift op Sartorius, 1557. IX,174.

Jurieu, Traité de la dévotion. Utrecht, F. Halma, 1688. VI,141.

Jurix, P.J., zie Hugo.

Justinianus, zie Miniaturen.

Justinus, Epitome Historiarum Philip. Pomp. Trogi. XII,213.

Justinus van Nassau. Zijn horoscoop d. J. Stadius, 1571. T. V,73. - Eigenh. brief aan Vulcanius, Febr. 1591. T. V,74*.

Justinus, Pater, Over zijn kluchtspelen. T. VII,77,291.

Justinus philosophus et martyr, Opera, Graece. Lutetiae, Rob. Stephanus, 1551. III,349.

Jutte, Paus, zie Pauselicke Heiligheit.

Juvenalis, zie Postinc.

K

Kaarten, Kaartgraveurs, -teekenaars, zie Aardrijksk.

Kabinet van Mode en Smaak, 1792. Haarlem, A. Loosjes Pz. XIII,213.

Kaerius, Petrus, (Keerius, van den Keere). zie Aardrijksk. II - Courant III - Zie ook v.d. Keere.

Kaetspele, Boecke van den, zie Inc. III.

Kafeman, zie Boekdr. VII.

Kaiser, J.W., zie Graveurs II.

Kalender, zie Almanak.

Kampen. - Zie I. de la Haye - A. Liber - J.A. Nodell - G. Outhoff - A. Pighius - H. Stromberg - Valuatie - Almanak - Bibliotheekw. IV.

Kampen, Geeraard Janssen van, zie Graveurs II.

Kampen, Geeraard van, zie Boekdr. VII.

Kamper Liedboek en liedjes op strooken, zie Muziek IV - Postinc.

Kan, C.M., zie Aardrijksk. I.

Kandel, David, zie Graveurs II.

Kanneghieter, Albertus, vicaris der Martinikerk te Groningen, 1531. XVIII,134.

Kannenburch (of Cannenburgh), Hendrik van, rederijker te Middelburg. Twee pamfletten uit 1629; vier liedekens uit 1618. XV,203.

Kanunniken, beteekenis, waren in Scorels tijd niet altijd priesters. X,215.

Kapmerken, zie Papier IV.

Karakter der Hollanders, Niebuhr's oordeel over. XIV,72. - Zie ook Felltham - IX,56.

Karatajew, I.P., zie Bibliofilie II.

Karbow, Peter, koopman uit Lübeck. Brief uit Venetië aan Hildebrand Veckinchusen te Brugge, 1409. XVII,103.

Karel de Groote (Carolus Magnus), zie Thielmans. - Von Keizer Karls recht. XII,7. - Ghedingh bij Postinc.

Karel V (Fransch koning), zie Miniaturen.

Karel V. Edictum imperiale... contra Lutherum. Het hs.; 1e druk Leuven, Theod. Martini; nadruk, Antw., W. Vorsterman. Bij Fredericq Acta Wormacensia genoemd. Ned. en Fransche bewerkingen. XVI,166. - Brontius, Opuscula. Antw., 1541. XI,266. - Karel V in gedichten van Brontius en Goinus. XI,269. - Intocht te Leuven, 1515. VI,7,10; IX,166. - Intocht te Amsterdam, 1531. VI,7; IX,163. - Zie ook Alardus - Aleander - J. Sleidanus - W. Snouckaert - Boekb. I - Onderwijs I - Portretten - Volksboeken.

Karel de Stoute, zie Miniaturen.

Karel, hertog van Gelder, laat op zijn kosten kerkelijke geschriften drukken. XV,112, 211. - XI,214,215.

Karel, prins van Chimay, 1541. XI,259,263.

Karel Stuart, 1649, zie Nieuwst. II.

Karelsen, Corn., zie Aardrijksk. II - Boekdr. VIII.

Karlls Magnus, zie Karel de Groote.

Karmelieten, zie Kloosters.

Karthuizers, zie Kloosters - Karthuizerschrift, zie Handschr. I.

Kartographie, literatuur en techniek, zie Aardrijksk. I.

Kaspische zee. - Zie Aardrijksk. III.

Katherina de Swetia, S., zie Kloosters.

Kastricum, Jan, zie Boekb. III.

Katherina van der Seyn, zie Legende bij Postinc.

Katholicisme, zie Bibliogr. II.

Katholieke uitgaven in de Republiek der Ver. Ned., zie Boekdr. VIII.

Katoendrukkerij, zie Neuhofer.

Keere, Colette van den, vr. van Jod. Hondius, XXIV,213.

Keere (Kaerius), Hendrik van den, zie Boekdr. VII - Muziek III.

Keizer, Thomas de, zie S. Coster.

Kelder, Christiaan, zie Graveurs II.

Keller, Georg, zie Graveurs II.

Kemenerus Timannus, zie Postinc.

Kemnitz, Martinus, De reyne gesonde leere van de waerachtige tegenwoordicheyt des Lichaems ende Bloets Christi in zijnen Avontmael. Uit het Hoogd. Wesel, Harmen Theunisz. Kranepol, 1612. T. IV,116.

Kempe, Poul, zie Postinc.

Kempen, Gerrit Willemsz., zie Boekdr. VII.

Kempenare, Peter de, Spotprent op de Roemsche kerck van 1605, uitv. beschr. XIII,121.

Kempener, Jacob, zie Graveurs II.

Kempo van Tessel, zie Onderwijs II - Postinc.

Keppler, zie Aardrijksk. II.

Kerckhove, Bart. van, zie Bibliofilie III.

Kerckhove, Simon van de, Pastoor van S. Baafs, Gent. T. V,281. - Latijnsch gedicht vert. d. J. Harduyn. XIII,173,197. - Lofdichten op hem, 1626. XIII,198. - Zie ook Sanderus.

Kerckhoven, Van, zie Polyander.

Kerckhovius, Peter, Vlaamsch vertaler, 1567 T. V,184,185,193.

Kerkgeschiedenis, zie Bibliogr. II.

Kern, H.T., zie Bibliogr. II.

Kersavent, Gaspar, kapelaan van S. Jan te Mechelen, 16e eeuw. T. IV,80.

Kersbellius, Philippus, † 1485. IV,129.

Kersteman, Mr. Franciscus Lievens, 1728-1793, bio-bibliogr. onderzoek, zijn leven vol avonturen, gevangenschap te Rotterdam, zijn talrijke werken op rechtsgeleerd en ander gebied, alles volgens zijn autobiographie in 1792 bij J.B. Elwe te Amst. verschenen. Behalve de rechtsgeleerde werken zijn de meeste zijner geschriften anoniem verschenen. XXIII,289. - Rechtsgeleerde werken: Academie der jonge practizijns, 1765. XXIII,306; N. Oeffenschoole der Notarissen, 1766 en 2e dr., 1783. XXIII,307; Hollandsch Rechtsgel. Woordenboek. M. Aanh. d. A.W.L. Kramp, 1772-73. 2 dln. XXIII,307,308; Practizijns Zakboek, 1776. XXIII,309; Rechtsgeleerd kweekschool, 1789. 2 dln. XXIII, 311; Hollandsche Pleit-zaal, 1789. XXIII, 311; Rechtsgel. Catechismus, 1790. XXIII, 312; Praeceptor der jonge Notarissen, 1790. XXIII,312; Secretary der Holl. voogdyen ontslooten, 1790. XXIII,313; De proceszieke Burger, 1792. XXIII,314; De pleitende practisijn, 1792. XXIII,315. Andere werken: De Bredasche heldinne, vrouwelijk soldaat, 1751. XXIII,298; Leven van Ridder de Vial, te Breda onthalst, 1756. XXIII,300; Leven van de kleine Pompejus, 1752. XXIII,299; Levensgevallen van J.C. Weyerman, 2e dr. 1763. Met een Aanhangsel. Duitsche vert. XXIII, 300; Levensbeschrijving van den Graave van Slippenbach, 1757. XXIII, 301; Reizende staatsman. Historie van den Ridder van St. Joris, zg. pretendent van Engeland, 1759. XXIII,302; Leven van Ridder de Pollion, 1759. XXIII,302; latere druk, 1775. XXIII,303; Historie van de Hartoginne van Pompadour, 1761. XXIII,303,304, andere druk, 1765. XXIII, 304; Leven van den grave van Tottleven, 1761. XXIII,304, 2e dr. 1761, 1764. XXIII,305. - Het Witte Vaandel of Congres over den Belisarius van Marmontel ende beoordeelinge van Prof. Hofstede, 1771. XXIII,308; Levensbeschr. van J. Chr. Ludeman, Dr. en Astrologist, (1784). XXIII,309. 's Lands Pacificator, 1786. XXIII,310; De patriottische dame in colere of de vrouwelijke salet-bezoeker, (1788). XXIII,310; Nationaal Post-comptoir der bereisde vrouwen van geheel Europa, 1790. XXIII,313; De reizende Dansmeester, 1791. XXIII,314; De zelfverdediging, 1791. XXIII,314. Onder den naam van Meester Franciscus schrijft hij een aantal astrologische werken zg. gebaseerd op geschriften enz. van J.Chr. Ludeman: Spiegel des Werelts, 1758 en vele latere drukken. XXIII,318,319; Nieuwe tyding uit de andere wereld, samenspraak tusschen J. Campo Weyerman en Ludeman, 1768. XXIII,319. - Astrologisch testament (van hemzelf), 1777. XXIII,319. Triumphzaal van astrologische voorzeggingen of de N. Spiegel der Waereld van J.C.L., 1787. XXIII,320. - De Goudmijn van Ludeman. XXIII,321; Kroonwerk of laatste Eeuwbazuin, 1788. XXIII,321; Sleutel van Mr. Franciscus op het Astrol. werk van Dr. L., 1788. XXIII,321; De na-

gelaten Brieventas van J.C.L. XXIII, 321; De loterij-spiegel van J.C.L. XXIII,322. - De hekkesluiter of Missive van Meester Franciscus, 1793. XXIII,322. - Nog drie apocrieve geschr. XXIII,322.

Kersteman, Petrus Lievens, broer van Franciscus, avonturier, XXIII,289.

Kersten Spieghel, zie Dierick van Munster.

Kerstmis voor 250 jaren, zie Almanak.

Kerstzangen, zie Carmina Scholastica bij Onderwijs II.

Kessler, authentisator van den Statenbijbel. Amst., 1777. III,275.

Kessman, Servaes, speelk. fabrikant te Brussel, 1825. T. I,265.

Ketel, C., Sonnet op het Dracht-thoneel van Z. Heyns, 1601. VIII,67,68. - Idem op W. Bartjens, 1616. I,158.

Ketel, J.C. van, Amst., ontvangt een prijsboek, zie Amst. bij Onderwijs I.

Kettingboeken te Enkhuizen. XV,32.

Keuchenius, R., Lat. gedicht op Nic. Witsen 1662. XI,116.

Keulen. - Artikelen der pays, 1579. T. IV, 112. - Acten van den vredehandel. VII, 323. - Zie ook Bucerus - Campo - Censuur proces - H. Dens - G. del Prato - M. Wagener - G. Wessel. - Bibliotheekw. IV - Boekdr. VIII - Inc. II - Kloosters - Onderwijs I.

Keulen, Van, zie Aardrijksk. II - Bibliogr. II - Boekdr. VIII.

Keulen, Bartholomaeus van, zie Onderwijs II.

Keulen, Barth. van, zie Bartholomaeus bij Onderwijs II.

Keulen, Gerrit van, zie Papier III.

Keulen, Roeland van, zie Roland.

Keurdigten, Nederduitsche, Rotterdam, Pieter van der Veer, 1708. XVI,288.

Kevelaer. - Beschrijving door C.H. Gelder, 1792. T. IV,111; T. VIII,80 - Boekje bij gelegenheid van het honderdjarig jubileum. T. II,144.

Keyns, Rens Dircksz. van de, zie Papier II.

Keysere, Pieter de, zie Boekb. III - Boekdr. VIII.

Keyzer, De, zie Boekb. III.

Kidder, Richard, 1633-1703, Over Jacob ben Amram, Porta Veritatis. XVII,339. - Zijn Demonstratio Messiae. Londen, 1684. XVII,339,344.

Kiel, Corneille, zie Kilianus.

Kikvorschen, De, op den Dam, enz. zie Nieuwst. II (1675). - Zie ook Aesopus - Smijters.

Kilianus, Dufflaeus, Cornelius, proeflezer bij Plantijn, vert. in 1563 Brechtanus, Grammatica. XII,53. - Auteur van een Lat. gedicht, geteekend C.K.D., 1605.? T. I,33. - Zijn standbeeld beschadigd en hersteld. IV,36; IX,271.

Kilianus (Wittenberge), Henr., zie Almanak.

Kinderboeken. - Wirth, Een eeuw kinderpoëzie, 1778-1878, 1926, bespr. XVI,91. - V. Dokkum, het artistieke kinderprentenboek in den ouden tijd, bespr. VIII,153. - Kinderprenten. T. VIII,239. - Een Afrikaansch kinderboek. VI,181. - Zie ook Bibliogr. II - Onderwijs III - Tentoonst.

Kinderstudie, -ziekten, zie Bibliogr. II.

Kinder Tafel, Teutsche, zie Abecedaria.

Kinsbergen, Van, zie Aardrijksk. II.

Kips, Isaac, zie Aardrijksk. II.

Kittensteyn, Cornelis van, dichter van een Geuzenlied; gedichten uit 1629 en 1641. - Zie ook Graveurs II.

Klaarhamer, P.J.C., zie Graveurs II.

Klapper der Calkoens, Histor. roman, d. Steenbergen. II,144.

Klassieke Oudheid, zie Bibliogr. II.

Klaveren, G. Pz. van, zie Papier II.

Klebitius, Willem, als politiek pamfletschrijver, zie Nieuwst. I.

Kleef. - Zie Aardrijksk. III.

Kleerkooper, M.M., Necrologie. I,358.

Klein Jan, zie Muziek IV.

Klinckhamer, L., Vrijheydt van spreecken. 1e dr. Leiden, Isaac de Waal. 1655; 2e dr. vermeerderd met eenige bijvoeghzels, Leeuwarden, 1679. XIV,208.

Kloos, W., zie Bibliogr. II.

Kloosters - Abdijen - Broederschappen

Bibliotheken - Binders - Drukkers - Schrijvers

Voor deze rubriek verwijs ik ook naar het voortreffelijke en zeer gedetailleerde register van Pater B. Kruitwagen gevoegd bij den herdruk van zijn drie artikelen over het Fraterschrift (in deel XXII en XXIII) in 1942.

Zie ook Graveurs I - Handschr. I. Miniaturen

Kloosterregels voor het schrijven op Zon- en Heiligendagen. T. V,97. - Zie ook Handschr. I.

Schrijvers in middeleeuwsche kloosters. XIV,68. - Zie ook Handschr. I en Miniaturen.

Drukkerijen in kloosters. T. VI,145; T. VIII,25 noot.

Lijst van kloosters en kerken, waaraan de Portiuncula-aflaat is verleend vóór 1402. XV,309. - Zie ook Aflaat.

Kloosters in 1812 opgeheven. - Bibliotheken naar 's-Hertogenbosch gebracht en gedeelt. verdwenen. VII,49,208.

Boeken uit de kloosters van het Dept. der Monden van den Rijn naar 's-Hertogenbosch overgebracht, 1812. 49, 208. - Lijs-

ten der boeken uit de versch. kloosters weggevoerd. VII,214,229.

Abbenbroek (bij den Briel), Broederschap van de Zeven Weeën, Jan van Coudenberghe, oprichter, 1492. - Ook te Reimerswaal en te Brugge. - Vóór 1494 een filiaal te Leiden, dat tspul van die zeven ween opvoerde. XII,200.

Aduard. - Klooster en bibliotheek in 1580 veroverd en verbrand. IV,33.

Afflighem, zie Neder Waver.

Agatha, S., zie Kuik.

Agnes, S., zie Emmerik.

Agnietenberg, S., zie Zwolle.

Alardus, zie Egmond.

Altomünster. - Beiersch Benedictijnenklooster, in 1487 bevolkt door Birgittinessen. XIII,46.

Amsterdam. - Bibliotheken der 18 kloosters in de middeleeuwen. T. I,59. - Maria Magdalenenklooster, Statuten, hs. van c. 1437. T. VIII,186. - Verhouding tot het klooster van S. Michiel in Den Hem (fr. Heynricus van Oudewater), 1512. XV,10,12*.117. - S. Geertruidenklooster, Mart. Nieveen, pater, 1548. VI,292. - Karthuizers, Theod. Bernardinus, prior; Theod. Martinus Simonis, 1568. II,58. - Klooster van Sint Margaretha, Joh. Canisius prior. I,52. - Ursulinenklooster, p. Jakob Joosten. XIV 58.

Andreas Guilielmus, Amst., zie Egmond.

Andries, S., zie Brugge.

Anna de Beaulaincourt, zie Auderghem.

Anne Int Gheyn, zie IJselstein.

Antonius van Padua, S., Broederschap, zie Parijs.

Antwerpen. - Predikheeren Clooster, Damianus à Ligno (van den Houte), 1584. - S. Michiels, Joa. Chrysostomus v.d. Sterre, prior, 1623. XIII,198.

Apel, zie Ter-Apel.

Arsenicus, Theod., zie Egmond.

Atrecht. - S. Vaast-Abdij. Bibliotheek. T. I,60.

Auderghem. - Anna de Beaulaincourt, priorinne v.h. klooster van 's Hertoginnen-dal bij. T. I,240.

Augustinessen, zie Deursen.

Augustijn, S., zie Maastricht.

Augustijnen, zie Eindhoven.

Averbode, Abdij. - Fragment van merkw. groot hs., een leven van S. Trudo, 2e helft 12e eeuw. XIV,303,304.

Bagijnhof, Oud, zie Mechelen.

Benedictijnen, zie Altomünster - Erfurt - Opheusden - Subiaco - Vallecuria.

Berbleghem, Jan van, zie Hanswijk.

Bernardinus, Theodoricus, zie Amst.

Berne, zie Heeswijk.

Bethanië, zie Dendermonde - Mechelen.

Birgitinessen leggen zich in Nederl. toe op het verspreiden van losse prentjes, 15e en 16e eeuw. XIII,43,62. - Zie Altomünster - Dendermonde - Gouda - 's-Hertogenbosch - Uden - Vadstena.

Bloemendaal, zie Nieuwlicht.

Bloemendael, Joh. de, zie Maastricht.

Boem, Rumoldus, zie Zeelhem.

Boxmeer. - Klooster Elzendaal der Karmelieten. VII,49,53,225,229.

Bree, Jan van, zie Jan.

Briel, Den, zie Abbenbroek.

Broeders des Gemeenen Levens. - Uitv. beschrijving v.h. schrift- en boekwezen. T. VI,138; VII,291. - Geschied. van hen en der Windesheimers. Schriftsoorten. XXII, 209; XXIII,1,12,16. - Zie ook Brussel - Deventer - Gouda - Groningen - 's-Hertogenbosch - Hildesheim - Kamerijk - Keulen - Leuven - Mariënthal - Rostock - Windesheim - Zwolle - Handschr. I.

Broederschap v.d. Zeven Weeën van Maria. Miracula. Antw., Henr. lettersnijder, c. 1496. XXIV,15,17. - Zie ook Abbenbroek.

Brugge. - Klooster Ten Duinen, B. Campman, abt, 1629. XIII,192,194. - Carolus de Visch, prior, 1663. T. VI,62 - S. Andries, P. Haymerich, abt, T. VIII,273. - Zie ook Abbenbroek.

Brussel. - Broeders d. G.L. XXIII,129,147, 150; XXV,18,107 noot. - Zie Voorst.

Campman, B., zie Brugge.

Campo, Anthony, zie Keulen.

Canisius, Joh., zie Amsterdam.

Capucinessen, zie Haren.

Capucijnen, zie Velp (bij Grave).

Carmelitessen, zie Peuthy.

Cato-hs., zie Egmond - Vallecuria.

Cisterciënsers, zie IJselstein.

Città di Castello. - Kloosterdrukkerij. XVI, 247.

Clara, S., Zegen van, zie Harderwijk.

Claren, Rijke, zie Gent.

Clarissen, zie Hoogstraten - Megen.

Collaciebroeders, zie Gouda.

Corsendonck, zie Turnhout.

Coudenberghe, Jan van, zie Abbenbroek.

Coudewater, zie 's-Hertogenbosch.

Cuyck, zie Kuik.

Dalingh, Nic., zie Utrecht.

Damianus à Ligno (van den Houte), zie Antwerpen.

Dendermonde. - Zie Bethania prope Mechliniam, huis d. Birgitinessen, die een prent S. Katherina de Swetia filia S^e birgitte, door engelen gekroond, door G.M. lieten graveeren, 2e helft 15e eeuw. XII,22.

Deursen. - Klooster d. Augustinessen, in 1812 opgeh. VII,50.

Deventer. - Broederhuis van G. Groote, copieeren. T. VI,138. - Eerste stichting XXIII.3. - Fraterschrift. XXII,229; XXIII,12,17.

Dominicanen, zie Predikheeren.

Duinen (Dunen), zie Ter-Duinen.

Egmond. - Abdij. Joh. à Leydis, Chronicon Egmund. Leiden, A. Matthaeus, 1692. XIV,53. - Cato-hs. II,92. - Catal. d. bibl. II,98. - Abt Meynard Man † 1526, door Alardus herdacht. XIV,50. - Reinier Vossius, bibliothecaris. - Codex van Marbodeus, De lapidibus pretiosis in 1128 in E. afgeschreven. XIV,51. - Kostbaar edelgesteente (chrysolampis) aldaar bewaard. XIV,52. - Portrettengalerij van de abten. XIV,53. - Andreas Guilielmus, Amst., rentmeester. XIV,53. - Arnoldus Montanus, kellenaar, 1532. XIV,53. - Theod. Arsenicus, tuinman. XIV,53. - Fredericus, 1128. XIV,51. - Balduinus de Haga, schrijver, 1526. X,195,197. - Henricus Joannes. XIV,54. - Mancellinus, abt. XIV,51. - Gherardus Poelgeesth, abbas, 1465. II,96. - Zie ook III,18; VI,9.

Eindhoven. - Augustijnen. XI,253. - Marienhage, Ant. van Hemert, reguliere kanunnik, zijn geboorteplaats. XXV,64.

Elzendaal, zie Boxmeer.

Emmausklooster, zie Velp (bij Grave).

Emmerik. - Groot-convent van S. Agnes. Geschil tusschen Paulus Roskam, overste en zuster Mechteld Esday, moeder, 1702. T. II,143.

Erfurt. - Die Buchbinder d. Peterklosters (Benedictijnen). IX,358; hun drukmateriaal. XXIII,148.

Esch, Arnold, zie Utrecht.

Esday, Mechteld, zie Emmerik.

Etgen, Suster, zie Hoorn.

Everdy, P., zie Maastricht.

Farfa, zie Rome.

Franciscanen, zie Minderbroeders.

Franciscus, S., Broeders van de derde orde, zie Maastricht - Parijs - Schoonhoven - Utrecht.

Fredericus, zie Egmond.

Frenswegen in het Bentheimsche. - Catalogus. II, 103. - Een incunabel uit het klooster Ter Apel afkomstig. IV,33. - Lijst van boeken, oorspronkelijk aldaar aanwezig thans in Straatsburg. XV,109,241. - In 1809 opgeheven. XIII,318.

Gaguin, Rob., zie Gouda - Trinitariërs.

Geertruidensklooster, S., zie Amst.

Gent. - De boekeninventaris v.h. klooster d. Rijke Claren, 1508. T. IX,177.

Gerardi, Nicolaus, zie Utrecht.

Gerardijn, Baldwinus, zie Utrecht.

Geruwardus, zie Lorsch.

Gespar de Spoleto, zie Portiuncula.

Gojer, Ioan. de, zie Utrecht.

Gouda. - Collaciebroeders drukken van 1496 tot c. 1521, werken met materiaal van G. Leeu te Antw. Enkele hunner uitgaven genoemd. XII,291,292. - Aflaatbrief van Rob. Gaguin, 1496. XX,292. - Prentendrukkerij al of niet dezelfde als die van het Birgitinessenklooster Mariasterre, 15e-16e eeuw. XIII,58. - Ghetiden vanden seven bliscappen o.l.v., 1521. II,2. - Br. d. G.L. XXIII,16.

Grauwbroeders, zie Kortrijk.

's Gravenhage, zie Tongerloo.

Gregorius-huis, S., zie 's-Hertogenbosch.

Gripsholm. - Kloosterdrukkerij, (1498). XXIII,158.

Groningen. - Broeders d. Gem. Levens als boekbinders. XIX,267. - Zie ook Boekb. IV.

Groote, G., zie Deventer.

Haarlem. - Klooster der Minderbroeders, gesticht in 1456. XV,305.

Haga, Balduinus de, zie Egmond.

Halle. - Het boek van het Broederschap te Halle, 15e eeuw. T. VI,262.

Hanswijk. - De bibliotheek van Mr. Jan van Berbleghem aan het klooster nagelaten, 1438. V,289.

Harderwijk. - Ricoldus Gherardi, gardiaan v.h. Minderbroederklooster, afgebrand 1503. XIII,55. - Zie ook Postinc. - Hss. van de Zegen van S. Clara. X,322.

Haren. - Klooster der Capucinessen, in 1812 opgeheven. VII,50.

Haymerich, P., zie Brugge.

Heeswijk. - Abdij Berne. XVIII,8,10*; abt Dirk Spierinck. XXV,64.

Heilig Graf, Het, zie Walcheren.

Heinsberg-Loon, Jacoba van, zie Mechelen - Thorn.

Hem, Den, zie Schoonhoven - Amsterdam - Windesheim.

Hemert, Antonius van, zie Eindhoven.

Henricus Joannes, zie Egmond.

Herenthals. - Klooster de Troon (Marientroon), Henricus Steymans, prior. VII, 290. - Jacob Roecx. XI,327.

Hermans, zie Kuik.

's-Hertogenbosch. - Broeders d. Gem. Levens als drukkers en boekbinders. XXI,210. - Klooster Coudewater der Birgitinessen. XII,91. - S. Gregorius-huis der B.d.G.L., uitg. van een Boethius, 1509. XII,91 - Jan van Bree; XXI,211. - Theod. Loemel, rector, W. Pelgrom, librarius, 1550; Magister Willem Pynapel en Gosewinus Verstegen, 1550. XXI,212; XXIII,163 noot. - Zie ook Boekb. IV.

's-Hertoginnen-dal, zie Auderchem.

Hildesheim. - Br. d. G.L. XXIII,12.

Hoogstraten. - Klooster der Clarissen, niet vóór 1490 gesticht. X,321 noot.

Hoorn. - Suster Etgen, non in het Mariaconvent, tertiarissen. XIX,297.

Jan, S., Zusteren van, zie Weesp.

Jan Baptist, S., zie Zeelhem.

Jan van Bree, zie 's Hertogenbosch.

Jan van Coudenberghe, zie Abbenbroek.

Jan van Keulen, zie Reckheim.

Jardinet, Le, zie Vallecurcia.

Joannes van Deventer, zie Kuik.

Johannes à Leydis, zie Egmond.

Joosten, Jacob, zie Amsterdam.

Kamerijk. - Br. d. G.L. XXIII,12.

Karel van Gelder, zie Opheusden.

Karmelieten, zie Boxmeer - Mechelen.

Karthuizers, zie Amsterdam - Utrecht.

Katherina de Swetia, S., zie Dendermonde.

Keulen. - Klooster Weidenbach, Broeders d. G.L., drukkerij, 15e eeuw? XXIII,148. - c. 1600 in N.-Nederland werkend, Anthony Campo provinciaal. G. Wessel. XIII, 55,56,57.

Kortrijk. - Klooster der Grauwbroeders, in 1603 verbrand. T. I,198.

Kruisbroeders, zie Kruisheeren.

Kruisheeren, zie Kuik - Maastricht - Ter-Apel - Uden.

Kuik. - Klooster der Kruisheeren te S. Agatha. Hss. en incunabelen. - Bekn. geschiedenis d. W. Wynantz, 1810. - Lijst van hss. en incunabelen, d. C.R. Hermans en den bibliothecaris Verkuylen, 1855, idem d. L. Philippona, 1864. - Drie Gradualia, waarsch. d. Joannes van Deventer geschr. en verlucht. I,1,3,4. - Boeken weggevoerd. VII,50,51,53. - Zie ook Miniaturen.

Leeu, G., zie Gouda.

Leiden. - Klooster der Minderbroeders, M. Wenssen, gardiaan, begin 16e eeuw. XII, 203. - Broederschap van de Zeven Smarten van Maria, c. 1494. - Opvoering van tspul der seven ween. - Oude prentjes Leiden-Marienwater. XII,200*. - Zie ook Abbenbroek.

Leuven. - Broeders d. Gem. Levens, drukken korten tijd aldaar. XI,292; XXIII,129, 150.

Liederkerke, Marguerite de, zie Voorst.

Loemel, Theod., zie 's-Hertogenbosch.

Lorsch. - Klooster, schenking van boeken d. Geruwardus, 814. XII,209,210.

Loen, Jacoba van, zie Heinsberg.

Lothar, Keizer, zie Prüm.

Louwe, Theod., zie Utrecht.

Maastricht. - Archieven v.h. voormalig kapittel van O.L.V. Boekenlijst van een kanunnik-geneesheer, P. Everdy, midden 15e eeuw. XIX,337. - Joh. de Bloemendael, 1447. XIX,338. - Broeders van de Derde Orde van S. Franciscus en Kruisheeren binden boeken. XXII,138*. - Matthias Paulli, klooster van S. Augustijn, 1645. T. IV,172. - Zie ook Boekb. IV.

Maeseyck. - Klooster der Regularissen, 15e eeuw. X,189; XIX,179. - Evangeliarium, zie Herlindis bij Miniaturen.

Mancellinus, zie Egmond.

Marbodeus, zie Egmond.

Maredsous, Abdij van. T. VI,62.

Maria-convent, zie Hoorn.

Mariasterre, zie Gouda.

Mariathal. - Broeders d. G.L. XXIII,8,129, 147.

Maria-Magdalenaklooster, zie Amsterdam.

Marie, S., zie Utrecht.

Mariengaarde, zie Opheusden.

Marienhage, zie Eindhoven.

Marientroon, zie Herenthals.

Marienwater, zie Leiden.

Margaretha, S., zie Amsterdam.

Martinus van Schiedam, zie Utrecht.

Matthias Paulli, zie Maastricht.

Mechelen. - Boedelbeschrijvingen der conventen; Lijst der conventen, die boeken bezaten, 1540. IV,375. - Klooster der Minderbroeders. IV,354; boeken aldaar. V,291; Vlaamsche boeken. IV,354. - Oud Bagijnhof, boeken. IV,373. - Seminarie. XX,46. - Karmelieten. I,267. - Vrouwenklooster Bethanië, bij Mechelen, in 1421 gesticht IV, 312. - Oude Statuten, 15e eeuw. IV, 313. - Jacoba van Heinsberg-Loon, 1455, haar drukkerij-installatie waar houtsneegravuren, liederbundels en andere werkjes in het licht gegeven werden. IV,312; inventaris. VII, 286; drukken van houten of steenen blokken. XII, 15. - Over de armaria (armarijs)-bibliothecaresse. IV,313. - Zie ook Graveurs I.

Megen. - Clarissen en Minderbroeders. VII, 50,52,210,212,215.

Mey, Petrus Hendriksz. van der, zie IJselstein.

Meynard Man, zie Egmond.

Michaelis-broeders, zie Rostock.

Michiel, S., in Den Hem, zie ook Amsterdam.

Michiels, S., zie Antwerpen.

Mierlo, G. van, zie Utrecht.

Minderbroeders. - Broederschappen van S. Franciscus in Noord-Nederland, einde 15e en 16e eeuw. XIII,54,58. - Hun kloosterregels over het schrijven op feestdagen. T. V,105. - Zie ook Abbenbroek - Haarlem - Harderwijk - Leiden - Mechelen - Megen - Reckheim - Utrecht - Woerden - Alph. de Casarubios, Comp. privil. fr. minorum, 1526; Privilegia, 1512 bij Postinc. -

Michael de Cesena, Brief bij Inc. III. - Bibliogr. II.

Montanus, Arnoldus, zie Egmond.

Namen. - Zie Vallecuria.

Neder-Waver. - Klooster Afflighem, Heilichdomme ende reliquien van O.L.V. te Wavere. XX,5,6*.

Nieuwlicht of Bloemendaal, zie Utrecht - Karthuizers, Martinus van Schiedam, † 1450. T. VI,276.

Nieveen, Martinus, zie Amsterdam.

Opheusden. - Nonnenklooster Mariengaarde. - Benedictijner monnik, in 1524 al sinds 20 jaar biechtvader of rector, beschermeling van Karel van Gelder, auteur van versch. tractaten, naam onbekend. XI, 216,218; XV,113,114.

Oudewater, Heynricus van, zie Amsterdam.

Pannartz, A., zie Subiaco.

Parijs. - Broederschap van S. Franciscus en S. Antonius van Padua, einde 15e eeuw in Noord-Nederland werkzaam. XIII,56,58.

Passert, Joh., zie Utrecht.

Paulus-Abdij, S., zie Utrecht.

Pelgrom, W., zie 's-Hertogenbosch.

Peterkloster, zie Erfurt.

Peuthy. - Carmelitessen-klooster Onze L. Vrouwen ten Troost, prentdrukkerij, in 1568 naar Vilvoorde verplaatst. XIII,47*.

Philippona, L., zie Kuik.

Poelgheest, Gherardus de, zie Egmond.

Portiuncula. - Klooster, Gespar de Spoleto, gardiaan, 1476, verklaring van de echtheid van den P.-aflaat. XV,307.

Predikheeren (Dominicanen), zie Antwerpen. - Zie ook Disputatio bij Postinc.

Prüm. - Klooster. Een Evangeliarium in 852 door Keizer Lothar geschonken, verkocht. T. V,48.

Philippi, Lud. en Jac., zie Zwolle.

Pijnappel, W., zie 's-Hertogenbosch.

Raymundus Peraudi, zie Rostock.

Reckheim (Belgisch Limburg). - Bibl. v.h. Minderbr. klooster. Merkw. Ned. handschr., waarbij een met houtsn. van Jan van Keulen en boeken beschr. T. VII,146.

Regularissen, Regulieren, zie Eindhoven - Maeseyck - Schoonhoven - Utrecht - Walcheren.

Reimerswaal, zie Abbenbroek.

Ricoldus Gherardi, zie Harderwijk.

Ripoli. - Kloosterdrukkerij met gieterij, 1478. T. III,204.

Roecx, Jacob, zie Herenthals.

Roland van Keulen, zie Utrecht.

Rome. - Klooster Farfa bij Rome, Usus Pharphenses, 1039-1048. T. V,103.

Roodendale-Roodeklooster. - Dietsche boeken, c. 1395. T. I,210, zie ook Boekb. III.

Roskam, Paulus, zie Emmerik.

Rostock. - Broeders d. Gem. Levens, 1480. T. IV,91. - Drukkerij v. 1475 tot 1532. T. VI,146,147. - Drukken in 1502 twee aflaatbrieven van Raymundus Peraudi. VI, 161*. - Michaelis broeders. T. VI,146; VI, 161. - Hun typen. XXIII,155.

Schoonhoven. - Klooster der Regulieren in Den Hem. T. II,172,173,179,180. - Privilegia fratrum et sororum tercii ordinis S. Francisci de penitencia nuncupati, 1512. XIV,243; XV,7,12*,117; XIX,57.-XXV,99 noot. - Verhouding met Amsterdam, zie aldaar.

Simonis, Theod. Martinus, zie Amsterdam.

Smarten, Zeven, Broederschap van de, zie Abbenbroek - Leiden.

Spierinck, Dirk, zie Heeswijk.

Sterre, Joh. Chrysostomus, zie Antwerpen.

Steymans, Henr., zie Herenthals.

Straatsburg, zie Frenswegen.

Subiaco. - Benedictijner klooster. Oprichting van een drukkerij in 1465 (C. Sweynheym en A. Pannartz). V,198.

Sweynheym, C., zie Subiaco.

Ter-Apel. - Kruisbroeders. Incunabelen vroeger daar aanwezig. IV,33. - Zie ook Frenswegen.

Ter-Duinen (Dunen), zie Brugge.

Tertiarissen, zie Hoorn.

Thorn. - Abdij. Jacoba van Heinsberg-Loon, rectrix 1451, in 1455 naar Bethanië bij Mechelen, zie aldaar.

Tongerloo. - Abdij. Boeken uit haar bibliotheek in de K.B. te 's-Gravenhage. Geschiedenis d. Abdij en haar bibliotheek. XXIV,193. - T. IV,57.

Trinitariërs. Robertus Gaguinus, generaal sinds 1473. XII,292,293. Aflaatbrieven. XIII,58,136.

Troon, De, (Marientroon), zie Herenthals.

Troost, O.L.V. ten, zie Peuthy.

Trudo, S., zie Averbode.

Turnhout. - Klooster Corsendonck. Bibliotheek d. voorm. priorie. T. VIII,149.

Uden. - Birgitinessen en Kruisheeren. VII, 50,51,214,229.

Ursulinenklooster, zie Amsterdam.

Utrecht. - Minderbroederklooster. In 1487 bestond daarin een Broederschap van S. Franciscus. Brief van Roland van Keulen aan den gardiaan, 1487. XIII,54. - S. Paulus-abdij, abt G. van Mierlo, 1572. VII,251. - Portiersbenoeming met carnavalsparodie, 1446. XX,267. - Regulierenklooster van S. Marie, bibliotheek. T. VIII,17.; Joh. Passert, prior, Theod. Louwe, Nic. Dalingh, Nic. Gerardi, 1432. T. VIII,22. - Bald. Gerardijn, prior. T. VIII, 23. - Joan. de Gojer, thesaurier, 1604. VII,254. - Caecilia-klooster, Arn. Esch,

prior. VII, 251. - Nieuwlicht of Bloemendaal bij Utrecht. Karthuizers, Martinus van Schiedam, † 1450. T. VI,276; XXIII, 12.

Vaast, S., zie Atrecht.

Vadstena. - Birgitinessenklooster, (1495). XXIII,12,158.

Vallecuria (Walcour) met de Benedictijner Abdij Le Jardinet, bij Namen, hoogstws. de plaats waar het Kamper Cato-hs. werd geschreven. III,237.

Velp (bij Grave). - Emmausklooster der Capucijnen. VII,50,52,229.

Verkuylen, zie Kuik.

Verstegen, Gosewinus, zie 's-Hertogenbosch.

Vilvoorde. - zie Peuthy.

Visch, Carolus de, zie Ter-Duinen.

Voern, Wilh., zie Windesheim.

Voorst, bij Brussel. - Abdij, Marguerite de Liedekerke abesse de Forest, 1500-1541, zie J. de Gavre bij Miniaturen.

Vossius, Reinier, zie Egmond.

Vrouwe, O.L. ten Troost, zie Peuthy.

Vrouwenberg, O.L., zie IJselstein.

Vrouwenpolder, Onzer, zie Walcheren.

Walcheren. - Klooster Het Heilig Graf, regulieren in Onzer Vrouwenpolder, Scriptorium, 1471-76 afgedr.; geschreven, verluchte en gebonden boeken. XXI,291.

Wavere, O.L.V. te, zie Neder-Waver.

Weesp. - Zusteren van S. Jan, 15e eeuw. XIX,179.

Wenssen, M., zie Leiden.

Weidenbach, zie Keulen.

Wessel, G., zie Keulen.

Windesheim. - Wilh. Voern, prior, 1437. T. VIII,23. - Statuta capituli Windeshemensis. Den Hem, 1508. XV,9,10. - Schrift. XXIII,12. - Zie Br. d. G.L. en Handschr. I.

Woerden. - Minderbroeders. XIII,271.

Wynantz, W., zie Kuik.

IJselstein. - Cisterciënserklooster O.L. Vrouwenberg. Handschriften daaruit afk., Wilh. Zaal scriptor. XI,219,221. - Petrus Hendriksz. van der Mey, verluchter van hss. XI,129,229,233. - Fragment van een catalogus (na 1475). XI,231,233*. - Anne Int Gheyn, schenkster. XI,233. - Zie ook Miniaturen.

Zaal, Wilh., zie IJselstein.

Zeelhem, bij Diest. - Klooster S. Jan Baptist, Beschikkingen ten bate van, 1436. (Runoldus Boem), voorbeeld dat een klooster in staat wordt gesteld om een gesalarieerd scriptor van buiten te laten komen. XIV,67.

Zwolle. - Broeders d. G.L., Ludovicus Philippi van Bazel, 1473, rector, 1487. - Jac. Philippi geeft in 1494 de Statuten v.h. Zwolsche Fraterhuis, te Bazel uit. XXIII, 152. - Windesheim, S. Agnietenberg, schrift. XXIII,12. - Zie ook Boekb. IV.

Kloppenburg, Verzameling van J. -, over de bedijking der Zuiderzee. V,261. - [J. Kl. en P. Faddegon], Het eerste ontwerp voor de bedijking der Zuiderzee, 1848; herdruk W.J. Thieme & Co., Zutphen, bespr. V,261.

Klucht van Joncker Lichtbedrogen. 17e eeuw. Hs., copie uit 1657. III,49.

Klugkist, Sievert Haykens en Suvert, zie Onderwijs II.

Knobel, F.M., Dagvlinders. Peking, 1901. T. VIII,81.

Knudsen, Joahnnes, zie Aardrijksk. I en II.

Knuth, J.E. de, zie Aardrijksk. II.

Knuttel, W.P.C. - Toespraak van S. Gratama bij zijn aftreden als onder-bibliothecaris der Kon. Bibl. X, 27. - Necrologie, 1921. X,127. - XII,257. - Zie ook Bibliogr. II.

Knijf, Jan, blikslager te Amst., begin 18e eeuw. XVI,311.

Köbel, Jac., Wapenbuch des H. Röm. Reichs, Frankf., 1545, 1579, of een Nederl. vert. hiervan. VII,321.

Kock, Enchuseanus, P.P., Historia,... verhael in rijm,... der coopstadt Enchuysen. Enkh., Jaspar Tournay, 1603-4. XX,156 noot.

Kock, J.C. de, zie Graveurs II.

Kockartz., Willem, zie Papier III.

Koenen, Dirck, zie Boekb. III - Boekdr. VIII.

Koenerding, Johan. Zijn letterkundige betrekkingen (Barlaeus, Brandt, S. Coster, J. Vollenhove, Vondel, Westerbaen). - Werken van hem opgesomd en besproken. XII,113. - Zijn Landt-Levens-lof, met bijversen. Amst., Gabriël à Roy, 1658. XII, 114. - Twee blijspelen, 1667 en 1668. XII, 118.

Koenerding, J.A., predikant te Zwammerdam, vader van Johan, zijn album amicorum, voortgezet door zijn zoon. XII,118.

Koerten, Jan, Amst., 1647. XXII,91.

Koerten, Johanna. XXII,91.

Kohlbrügge, J.H.F.A., zie Bibliogr. II.

Kok, Gerhard, leerling van Alardus, te Amst., 1541. XIV,60.

Koloniaal-Aardrijksk. tent., zie Tentoonst.

Kolosvári, Steph., zie Onderwijs II.

Kolijn, Klaas. II,143.

Koning, Jacobus. IX,57.

Kong Olger Danskis Krønicke, zie Postinc.

König, Christian Gottlieb, 1711-1781. Schrijver van mystieke werken, geeft in 1759 een groote Cato-uitg. XXIII,222. - Zie ook Bibliofilie IV.

Koning, C.H., zie Muziek III.

Koningen van Engeland, zie Graveurs I.

Koningh, C.H. de, kaaskooper, te Enkhuizen, 1889. XV,26.

Koninklijk Huisarchief, zie Bibliofilie II.

Konkelpotje, zie Muziek IV.

Kookboek, zie Magirus en op Boecxken bij Postinc.

Kool, J. & Co., zie Papier II.

Kooten, Th. van, zie Homerus.

Kopenhagen. - Zie Bibliotheekw. IV - Handschr. II - Inc. II.

Kopergravures, zie Graveurs I.

Kopiewski, Ilja, Amst., 1700. II,27,28*,129, 142.

Koppmann, zie Aardrijksk. II.

Koptisch. - Zie Egyptisch - Petraeus - Andere talen bij Abecedaria - Boekdr. III.

Kortrijk. - Zie J. de Ballo - J. Coens - C.J. van Hulst - F. Potens - J. Santele-Aardrijksk. III - Almanakken - Bibliotheekw. IV - Kloosters - Tentoonst.

Kortum, Jobsiade, c. 1780. XVI,234.

Krakau. - Zie Mattheus. XIV,218.

Kramer, Matthias, zie Woordenboeken.

Kramp, A.W.L., zie Kersteman.

Krauwinckel, Hans, uit Neurenberg, graveur van penningen. XVIII,193,194*; XIX,221.

Kriegs-Journal, zie Nieuwst. II.

Krighout, I., zie Bibliofilie II.

Krinke Kesmes, Koningrijk, zie Smeets.

Kroone, De, der wijsheyt. Antw., Joannes Verdussen, 1771. (late druk). T. V,29.

Kroonwerk, of Laatste Eeuwbazuin, zie Kersteman.

Kruger, Thomas, zie Boekb. III.

Kruisbroeders-heeren, zie Kloosters.

Kruitwagen O.F.M., Pater Bonaventura. Bij zijn eerepromotie. XXII,113*. - Inc. I.

Krijnsz., Krijn = Quirijn Quirijnsz. XX,149 noot.

Kuffelaer (Cuffeler), Joh. Abr., Specimen artis ratiocinandi, 1684. T. III,69.

Kuik. - Zie Inc. II - Kloosters.

Kunera, S., Leven enz. van, zie Graveurs I - Inc. III - Postinc. - Volksboeken.

Kunstbüchlein von Geschutz und Fewerwerck. Oppenheim, (1619) is geschreven door Jacob Spindler von Hofeck. XXIV, 346.

Kunstkroniek, De. Zijn uitgevers en drukkers, 1844-47. VII,262.

Kunstnijverheid, zie Bibliogr. II.

Kurth, Godfried, tot bestuurder van het Belgisch Hist. Instituut te Rome benoemd T. V,45.

Kuyck, Ant. van, I,52.

Kuyl, Van, zie Papier II.

Kuynretorff, zie Aardrijksk. II.

Kweekschool, Rechtsgeleerde, zie Kersteman.

Kvnen de Noviomago, zie Rutger.

L

Lacombe, P., zie Inc. I.

Lactantius, Divinae Institutiones. Zuid-Duitsch hs. c. 1430. X,7. - Zie ook Postinc.

Laen, H.S. van der, dichter van een Geuzenlied. XV,204.

Laerne. - Zie J. Schatteman.

Laet, Jaspar, van Borchloen, zie Almanak.

Laethem, Livinus van, zie Livinus bij Miniaturen.

Laetus, C., Erasmus Michaelius, zie Aardrijksk. II.

Lakeman, Matthijs Sievertsz., zie Aardrijksk. II.

La Lande, zie Aardrijksk. II.

La Marche, Olivier de, Le chevalier délibéré. Nederlandsche en Spaansche drukken. Illustraties in versch. uitg. besproken en vergeleken. XII,225. - T. IV,111*. - Zie ook Inc. III - Postinc.

Lambecius, Petrus. Zijn commentaar op Testamentum Porcelli. XXI,63.

Lambert, Aylmer Bourke, Description of the genus Pinus. - De verschillen in de uitgaven (1803-1842) aangewezen. XIX,44.

Lambert, William H., zie Bibliofilie II.

Lambertus de Insula, zie Boekb. III.

Lambrecht, Joos, Onbekende Cato-vertaling. VIII,84. - Zie ook bij Boekdr. VIII.

Lambrechtsz., Lambrecht, Den Briel, als ketter veroordeeld, 1527. XVI,183.

Lami, Johannes, Florence, 1753. XVI,321.

Lamote, Reimie de, zie Boekb. III.

Lampe, F.A., zie Onderwijs II.

Landbouw, zie Bibliogr. II - Tentoonst.

Land- en Volkenk., zie Bibliogr. II.

Lande, Jer. de la, sterrenkundige, T. I,84.

Landeman, zie Maida bij Aardrijksk. II.

Landen en steden, enz. behandeld in Aardrijksk. II, zie Aardrijksk. III.

Landjuweel, zie Rederijkers.

Landmeters, zie Aardrijksk. II.

Lanfer, P., en R. de Vries, zie Graveurs II.

Lange, Daniel de, calligraaf, zie Vondel bij Autographen.

Langen, H.F. van, zie Graveurs II.

Langendijk, P., De wiskunstenaars, met ingev. prentjes van C. Troost en S. Fokke. XXIV,368*,369*.

Langenhoven, J.B. van, zie Papier II.

Langhencruyce, Corn. van den, zie Boekb. III.

Langius, R., zie Postinc.

Langeren, Van, zie Aardrijksk. II.

Lannoy, De, zie Ghillebert.

Lanoue, Guil. de, zie Abecedaria.

Lanoy, Ph., zie Lipsius.

Lanspergius, Joh. Just., zie Postinc.

Lapland, zie Zangboekje - Aardrijksk. III.

Lapostole, Pieter, zie Bibliofilie II.

Lapsch ABC. - Zie Abecedaria en Muziek IV.

La Sale, zie Liedet bij Miniaturen.

Las Casas, Barth. de, zie Aardrijksk. II.

Lasco, Johannes à, Somma van de leer der Sacramenten van den jaere 1587. VII,329. - Koopt in 1536 de bibliotheek van Erasmus. XXIV,229.

Lasor a Varea, zie Aardrijksk. II.

Lasso, zie Aardrijksk. II.

Last, C.C.A., zie Graveurs II.

Lathouwer, Franchois, zie Graveurs II.

Latomus, J., zie Postinc.

Laurens, Hendrik, zie Spieghel.

Laurensz., Joost, assessor van den inquisiteur te Brussel, 1522. XVI,170.

Laurentius, Petrus, Jezuieten-missionaris te Amsterdam. XII,136.

Laurentius Vallensis, zie Inc. III.

Laurentsz., Benedickt, zie Aardrijksk. II - Abecedaria.

Laurentzen, Ped., zie Postinc.

Laurimanus, C., zie Onderwijs II.

Laus Ululae, zie Goddaeus - Bibliogr. II.

Lauterbach, Joan (Cato-Album). III,234.

Lauwerman, zie Laurimanus.

L.C.B., zie Thien Redenen.

L.C.L.H., rederijker te Voorburg, 1629. XV, 204.

L.D.H. = Lucas de Heere. Zie Psalmen, 1565.

Le Bourgeois, M., zie Aardrijksk. II.

Leck, B.A. van der, zie Graveurs II.

Ledeboer Bz., L.V. A.IV,134.

Leefdael, Rogerius, burgemeester van Antwerpen, 1581. X,273.

Leeflang, zie Muziek IV.

Leeken-Wechwijser, Der, zie Anastasius Veluanus.

Leenaertsz, Laurens, van der Beke, zie Torrentinus.

Leenheer, Joh. de, Pater Augustijn te Brussel, 1642-1691, Theatrum stultorum. Brussel, Martinus van Bossuyt, 1669. T. I,238. - Verzameling Emblemata (Lat. en Nederl.), 1681. T. I,239.

Leerboekje, Engelsch-Fransch-Nederl., met tafelmanieren, zie Tafelmanieren bij Postinc.

Leermeester der Zeden, De, Amst., Jacob van Royen, 1695. IX,329; XVI,294; XIX, 350,363*; XXII,289. - Zie ook A. Bogaert.

Leerse, P.H. en Ph. R., dichters, 1674. T. I,273.

Leerze, Franchois, Lied in de Refereynen en Liedekens, 1562, zie Muziek IV.

Leeskaartboek, zie Aardrijksk. II.

Leest, Antoon van, zie Graveurs II.

Leest, Van, zie Boekdr. VII.

Leeszalen, zie Bibliotheekw.

Leeu, Gerard, zie Boekb. III - Boekdr. V, VIII - Graveurs I - Kloosters.

Leeuw, Ameldonc, zie Arent Diricxsz.

Leeuw, A.D., Leuven, 1682. XII,236.

Leeuw, Jacob de, regent van het Oude Mannenhuis te Amst., 1764. XIII,212.

Leeuwarden. - Zie R. Acronius. XVI,249. - Archiefwezen - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Brieven - Courant I.

Leeuwen, Anna van, huwt in 1647 Abraham van Homrigh. X,353.

Leeuwen, Mr. Cornelis van, Amst. XXII,93.

Leeuwen, Prof. J. van, zie Onderwijs II.

Leeuwis, De, zie Dionysius Carthusianus.

Lempertz, H., zie Bibliofilie IV.

Leeven, Het, van den berugten partijganger Ridder de Vial, zie Kersteman.

Lefebure, Joh., zie Onderwijs II.

Lefèvre, Jean, vertaler van Cato in het Fransch. VIII,87,92.

Lefèvre, Raoul, kapelaan van Philips den Goede, Le recueil des histoires de Troie, Bespr. van het hs. en de miniaturen. - Zie Inc. III. - Miniaturen.

Legende der Weertsche rogstekers, zie Rogstekers.

Legende van de Maagd van Gent, zie Pieter de Keysere, bij Boekb. III.

Legende van S. Servaes. XXII,140.

Legende van S. Katherina vander Seyn, zie Postinc.

Legpenningen. XIX,221.

Leiden. - 't Spul van die zeven ween te L. vertoont, 1494. XII,200. - Keuren ende Ordonnantien, 1545. VII,325. - Fruytiers, Corte beschryvinghe van de strenge belegeringe, 1574. VII,324. - Coornhert, Iustificatie des magistraets tot L., 1579. VII, 324,370; XI,187. - Remonstrance... bij die van L., 1582. VII,330. - C. Brandt, Hymne en l'honneur de la ville de L., 1594. XIV,102 noot. - Pest in L., 1635. XV,329. - Hortus Botanicus. VIII,111*, 112*. - Zie ook H. de Backere - J. Bodegheer Benning - P.J. Blok - J. Dzn. van Brouchoven - F.A. Dee - B.D. Eerdmans - Nic. van der Elst - Th. Erpenius - J. Foreest - J. Gesterman - Abr. Gronovius - H.F. van Heussen - J. van Hout - Hugo Jacobsz. - Lontius - M.B. Mendes da Costa - D. van der Meulen - Th.M. Mintens - J. Polyander - J. Revius - Spanheim - H. Stenius - N. Stochius - J.P. van Suchtelen - P. Swaerdecroon - C. Vorstius - Matthias Wenssen - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Boekdr. VIII - Handschr. II - Inc. II - Kloosters - Onderwijs I.

Leius, Matthias, zie Onderwijs II.

Leipzig. - Zie Boekb. III - Boekdr. VIII.

Lelivelt, L.J., Kathol. theoloog. T. VIII,184.

Le Moine de l'Espine, Jaques, geb. te Vitré, koopman te Amst., wiskunstenaar en schrijver op het gebied der economie, † 1696. Zijn werken. XII,239. - Zie ook Aardrijksk. II.

Le Moyne, Jac., zie Aardrijksk. II.

Lenaerts, Adriaen, zie Papier II.

Lende, Joh. de, zie Boekb. III.

Lengte van J.C., zie Mensura Christi.

Lennep, Joris van, zie Lynnop.

Le Noir, Guillin, goudsmid te Brugge, 1423-24. T. IV,76.

Le Noir, Jehan, maître d'oeuvres au baillage de Senlis, 1397-1440. T. IV,76.

Le Noir, Jehan, muntsnijder te Amiens en St. Quentin, 1437-1439. T. IV,76.

Leo X, Litterae indulg., zie Aflaten - Postinc.

Lensselink, R., zie Graveurs II.

Lentfrinck, F., vertaler van Holberg. XIII, 212.

Leon, Michael Juda, zie Boekdr. VII.

Leonclavius, Vertaler van Xenophon in het Latijn. XVI,46,148.

Lepel, Joannes van, niet de schrijver van Het leven ende den cours der studenten? T. VI,75; I,95.

Leroquais, V., zie Liturgische boeken.

Le Rouge, zie Graveurs II.

Lescaille, Kath^a., 1649-1711. Twee lijkdichten, 1699. XX,132.

Lespine, J. le Moine de, zie Le Moine.

Leti, Gregorius, 1678. X,198.

Letteren van verbande tusschen Brabant en Vlaanderen, 1339. Delft, 1576 of 1578. VII,323.

Lettergieters, -snijders, -stekers, -teekenaars. zie Boekdr. VII.

Letterkunde, Nederl., zie Bibliogr. II.

Letteroefeningen, Vaderlandsche, Mededeelingen uit de, 1761-1767. VI,147,224,259, 309,371; VII,114,145,233; 1831. XIII,304.

Letters - Lettergieterij - Letterproeven - Letterzetten, zie Boekdr. II.

Lettersnider, Hendrik, zie Boekdr. VII.

Lettersoorten (typen), Bijzondere, zie Boekdr. III - Inc. I.

Leuve, R. van, XIX,360,369.

Leuven. - Intocht van Karel V. VI, 7; IX, 166. - Humanisten te L. VI, 89. - Over de verwoesting, 1914. VI, 160. - Zie ook Alardus - H. Barlandus - H. Busleiden - J. de Costere - J. van Delden - M. Dorpius - D. Erasmus - K. Maneken - H. Michiels - J. Naevius - E. Puteanus - H. Raalen - G. Reinardi - G. van Stryrode - Zaman - J. Zegers - Bibliofilie IV - Bibliotheekw. IV - Boekdr. VIII - Courant I - Inc. II - Kloosters - Onderwijs I - Rederijkers. -

Levade, D., Brief aan P.G. Dentan. XVIII, 306.

Levant. - Zie Aardrijks. III.

Leven, Het, ende den cours der studenten. Brugge, Andries Wijdts, einde 17e eeuw. Anoniem, zie Van Lepel.

Leven ons Heeren, zie Postinc.

Leven, 't, ons Heere Jesu Christi, div. uitg. Naar het Spaansch van Petrus de Rabadineira en Louis de la Puente. T. V,26.

Leven, Het, van de alderheyligste... Maagd, enz. Herdruk. Antw., Alex. Bruers, 1709. T. V,26.

Leven, Het, der Roomsche ende Constantinopelsche Keyseren. Antw., 1560. T. V, 252*.

Leven van de kleine Pompejus, zie Kersteman.

Leven van den Grave van Tottleven, zie Kersteman.

Leven van Ridder de Pollion, zie Kersteman. - Zie ook Leeven.

Leven van S. Kunera, zie Kunera.

Levensberichten van de Mij. der Ned. Letterk., zie Maatschappij.

Levensbeschrijving van den Graave van Slippenbach, zie Kersteman.

Levensbeschrijving, van... Joh. Christoph Ludeman, zie Kersteman.

Levensduur van drukwerk. T. V,234.

Levens-gevallen, Zeldzame, van J.C. Weyerman, zie Kersteman.

Levita, Elias, zie Munster.

Levita, Joh. Isaac, Introductio ad verba elegantiae. Absolutissimae in hebraicam linguam institutiones. III,382.

Lexicon graecum, zie Postinc.

Ley, Jan Henrichs Jarichs van der, zie Aardrijksk. II.

Ley, Pieter van der, zie Papier II.

Leydis, Johannes à, zie Joh.

Leyssem-Liedekens, zie Muziek IV.

L.G., zie Boekb. III.

Libellus de Constructione, zie Postinc.

Liber capitularis, zie Liturgische boeken.

Liber missarum, zie Miniaturen.

Liber (de Vrije), Antonius, zie Onderwijs II.

Libre Belgique, La, 1915-1918, zie Courant I.

Libri, 1833 lid van het Institut de France, in 1834 hoogleeraar te Parijs, etc., als boekendief. Zie Bibliofilie I en II.

Licenten, zie In- en uitvoerrechten, bij Boekdr. VI.

Licht der Zeevaart, zie W.J. Blaeu bij Aardrijksk. II.

Liden ende Passie, zie Inc. III.

Lied, liederen, zie Muziek IV.

Liedboek, Kamper, zie Postinc.

Liedekens, zie ook Postinc.

Liedekerke, Marg. de, zie Miniaturen.

Liederenboek v. S. Claesz., zie Postinc.

Liedet, zie Miniaturen.

Liefde Gods, Van de, zie Joh. von Staupitz bij Verboden boeken.

Liefde-vlammen, Goddelijke, door P.J.L.B.C. Amst., J. Boekholt, 1691; 2e uitg. Amst., Wed. Gijsb. de Groot, 1711. XIII, 190.

Liefden, De weerliicke, tot Roosemond, zie Harduyn.

Liefrinck, Hans en Willem, zie Graveurs II.

Liender, Paul van, zie Aardrijksk. II.

Lier. - Zie Barth. Boekcx - Arent Dircksz. Vos - Boekdr. VIII - Rederijkers.

Lieripe, alias Gheldeloos, M., zie Almanak.

Lieshout, Francoys, zie Courant III.

Lievens, zie Kersteman.

Lievensz., Abraham, zie Van Doreslaer.

Lievensz., Adriaen, zie Papier II.

Lievensz., Adriaen, van Gent, zie Papier II.

Lievin van den Cruyce, zie Crucius.

Lignac, Natuurl. beschouwing van de man en de vrouw in het huwelijk, 1782 en 1795, zie Venus minzieke gasthuis.

Lignana, Estienne de, zie Enqueste.

Ligno, Damianus à, zie V. d. Houte.

Lilius, Guilielmus, zie Onderwijs II - Postinc.

Lille, Jan de, zie Miniaturen.

Lillo. - Zie Aardrijksk. III.

Lilly, W., zie Lilius.

Limbourcx, De, zie Miniaturen.

Limburg. - Zie Bibliogr. II.

Limburgh, Arnold à, zie Onderwijs II.

Lincken, zie Boekb. III.

Lincoln. - Zie Honeywood - Bibliotheekw. IV.

Lindanus, Wilhelmus (van der Lindt), van Dordrecht, bisschop van Rueremunde, Cort onderwijs teghen de confessie der ministers van Andtwerpen. Loven, 1567, 1568. VII,328,330; XVII,173. - Boek van hem bestreden. T. II,141. - De teneraemonda libri tres. Antw., Hier. Verdussen, 1612. XIII,198. - Zie ook Verantwoordinghe.

Linden, David van der, geschiedschrijver en dichter te Dendermonde. XIII,179,188, 195.

Linden, E.J. van der, 25-jarig jubileum aan de Amst. Univ. Bibl. XVI,265.

Linden, Jan van der, zie Aardrijksk. II.

Lindlauw, Johan, voormaals schoolmeester en gerechtsbode te Solinge, thans ruiter onder de Blaauwe Garde van de HH. St. Gen. der Ver. Nederl. T. IV,108.

Lindt, Wilhelmus van der, zie Lindanus.

Lingen. - Zie Nieuwst. II.

Linnaeus, Car., Fundamenta botanica. Amst., S. Schouten, 1726. T. IX,118*.

Linschoten, Jan Huygen van, zie Aardrijksk. II.

Linschoten-Vereeniging, zie Aardrijksk. I.

Lipsius, Justus, Epistola ad Ph. Lanoyum. Leiden, 1631. XIII,66. - Zijn boek over O.L. Vrouwe van Halle. T. VII,33; T. VIII,151. - Twee boeken van de stantvastichheyt. Leiden, 1584. VII,327. - Uit zijn testament. T. III,66. - Zie C. Huygens - Aardrijksk. II - Bibliofilie II - Handschr. III.

Listrius, G., zie Onderwijs II - Postinc.

Lithographie, zie Graveurs - Tentoonstellingen.

Liturgische boeken

Bibliographie - Heiligenfeesten en -kalenders

Zie ook Abecedaria - Handschriften - Miniaturen - Muziek IV.

Bohatta, Bibliographie des Livres d'heures, Officia, Hortuli Animae, etc., imprimés au XVe et XVIe siècles. Bespr. en aangevuld. T. IX,125. - Lijst van Grieksche Horae, 1e helft 16e eeuw, bij Bohatta Sr., verre van nauwkeurig. XXV,266. - Bohatta, Katalog der liturgischen Drucke des XV. u. XVI. Jahrh. i.d. Herzogl. Parma'schen Bibliothek in Schwarzau am Steinfeld, 1909, bespr. I,131. - Lacombe, Catalogue des Livres d'heures, impr. au 15e et au 16e siècle cons. dans les bibliothèques publiques de Paris. XXIII,263.

Over beschrijving van liturgische boeken. I, 132; II,10,209,246; III,196; XIX,56.

Zeldzame Nederl. liturgische boeken, te Parijs geveild. XXI,248.

Leroquais, V., zijn liturgisch-historische werken bespr. XXIV,302.

Men raadplege vooral het voortreffelijk en zeer gedetailleerde register, dat Pater Kruitwagen aan den herdruk van deze art. toevoegde (1942).

Heiligenkalenders voorn. in Frankrijk door de Paters Bollandisten beschr. XXIV,304.

Heiligenfeesten-kalender. - De beteekenis van den middeleeuwschen heiligenkalender, en de kalenders van Utrecht, Toulouse en van de Karmelieten. XXV,7*. - In het Officium Tolosanum. XXIV,289*; XXV,7,81. - Heiligen-geographie. XXV, 8,81. - Samenstelling (structuur) v.h. Liturgisch jaar (pars de tempore, pars de sanctis). XXV,10. - Lijst van Heiligenfeesten. XXV,24. - Algemeene en Utrechtsche geboden Heiligenfeestdagen. XXV,28. - Bronnen. XXV,29. - Kritiek op de verhandeling hierover van S. Muller Fzn. en R. Fruin. XXV,35. - Calendarium Trajec-

tense. XXV,38. - Fransche Heiligennamen. in den Kalender van Toulouse. Bronnen XXV,83. - Lijst. XXV,84. - Fransche Heiligen. XXV,93. - Kalendarium Carmelitanum. Gent, c. 1487? of Brugge, c. 1497? XXV,98. - Behoort ws. bij Horae B. Mariae Virg. Gent, Arn. de Keysere (c. 1487?), niet bij Psalterium. Gent, Arn. de Keysere, 26 April 1484; over de fragmenten der Horae en de houtsn. XXV,100. - Over de typen van het Kalendarium en den inhoud. XXV,104. - Heiligennamen daarin. XXV,106. - Volle en half-volle Kalenders hebben dezelfde wetenschappelijke waarde. XXV,34. - Zie ook Analecta Bollandiana.

Cisiojanus. - Beteekenis van het woord. XV, 133,216. -Calendarium sillabatim adiscendum (ook Calendarium sillabarum in duyts). Amst., Claes Jacobsz. Paets, begin 17e eeuw. XV,132,134*. - In Nederl. geschr. of gedr. Cisiojani. XIX,257,258,259, 260,261*,262. - Rud. Grapheus Campensis, Practica v.d. J. 1588 en 1593. XIX, 259. - Corn. Grapheus dichtte een verbeterde C., evenals Melanchton. XIX,259. - Abr. Magyrus, Almanachs Heyligen. Amst., 1690. XIX,260. - Ook in kluchtiger vorm: Nieuwe Cisionjanus ofte vingher almanak, XIX,261*. - Hss. en boeken in Duitschl., Bohemen, Frankrijk, Engeland. XIX,263. - Zie ook Hugo von Trimberg - Almanak.

Antiphonarium van Maria van Oostenrijk, zie Miniaturen.

Antiphonarium van de abdij te Voorst, zie Gavere bij Miniaturen.

Breviaire de Philippe le Bon, zie Miniaturen.

Breviaria in Spanje en Portugal gedr., 15e eeuw, zie Inc. III.

Breviarium Grimani, zie Miniaturen.

Breviarium Sarum (Leuven? c. 1475). - Brev. Sionense. Den Hem. 1499. - Brev. Trajectense. (Keulen? c. 1475). - Brev. Windesemense. Antw., G. Leeu, 15 Oct. 1488. - Den Hem, 1507 (niet 1499). - Zie Inc. III.

Diurnale Monasteriense, 1511, zie Postinc.

Epistelen en Evangelien. (Gouda, G. Leeu), 1477, zie Inc. III.

Evangeliarium van Prüm, 852. T. V,48.

Evangelien ende Epistelen, Antwerpen, 1566. T. V,250. - Antw., Pauwels Stroobant 1613. T. V,18.

Ghetiden, zie Handschr. III - Miniaturen - Postinc.

Ghetidenboec, Antw., A. van Liesveldt, 1498, zie Inc. III.

Getijboeken, zie Handschr. III.

Grönlandisches Liturgien- und Gesangbüchlein. (v. Joh. Beck), Utrecht, P. Muntendam, 1759. XV,270*,271*,272.

Heures, zie Miniaturen.

Heures a lusaige de Paris. Parijs, Thielman Kerver voor Guill. Eustace, 20 Juni 1500 (op perkament). XIX,64.

Heures a lusaige de Rome. Paris, pour Guill. Merlin, 1553. XVI,29*.

Horae, Horarium, Horas, zie Inc. III.

Hortulus animae, in Duytsche. Antw., W. Vorsterman, 17. Febr., 1525. XIX,296. - Nederl. vert. d. Damianus van den Houte, versch. uitg. 1562-1618. T. V,34. - Antw., Wouters, 1584. e.a. XXIII,73,242.

Hymni et Sequentiae, zie Postinc.

Liber capitularis van Stephanus Tungrensis. † 920. III,261.

Missale, zie Handschr. III - Miniaturen.

Missale Compostellanum, zie Inc. III.

Missale Leodiense, zie Inc. III - Postinc.

Missale Nidrosiense, zie Postinc.

Missale Trajectense, zie Inc. III - Postinc.

Mozarabische liturgie. VII,185.

Missale mixtum sec. regulam beati Isidori dictum Mozarabes. Toledo, Pedro Hagembach, 1500. (Haebler 446) en latere dr. niet te verwarren met Missale mixtum Toletanum, 1490 bij denz. VII,185.

Breviarium Mozarabicum = Breviarium sec. regulam b. ysidori. Toledo, P. Hagembach, 1502 en later. VII,186.

Bibliographie over de Mozarabische literatuur nog een terra incognita. - Pien of Pienius, De liturgica antiqua Hispanica. VII, 190.

Officium beate Marie... sec. usum S. Stephani Tholose, zie Inc. III.

Psalmen-Psalterium, zie in het A.A. en Miniaturen.

Liudger, koopt in 722 of 739 versch. hss. XII,211.

Livinus van Antwerpen, Livinus de Witte en Livinus van Laethem, zie Miniaturen.

Livius, Codex Vindobonensis, vroegere eigenaars. XII,210,213. - Holl. vert. Antw., 1541, Leiden-Amst., 1585. VII,320. - De 142 boeken van Livius, een mystificatie. XIII,257.

Livre, Le, de l'Ecclesiastique, autrement appellé la Sapience de Iesus, fils de Sirach. Antw., Plantijn, 1564. T. V,252.

Livre de toutes les heures de la ville d'Ypres, zie Miniaturen.

Livre des bonnes moeurs, zie Miniaturen.

Livre de champt, zie Miniaturen.

Livre des Mestiers, zie Onderwijs III.

Livre d'images, zie Prentbijbels.

L.L., zie Boekb. III.

L.N.R., dichter van een Geuzenlied. XV,205.

Lochem. - Zie Nieuwst. II.

Lockhorst, zie Papier III.

Lodewijk Napoleon, zijn paleis te Utrecht. III,154.

Lodewijk XIV, zie Bibliogr. II.

Lodewyksz., Willem, zie Aardrijksk. II.

Loemel, Theodoor van, zie Onderwijs II.

Loëus, Jan, Twee onuitgeg. brieven van Haemus. T. IX,19.

Lofsanck over de victorie... int veroveren der stadt Grave, Leiden, Jan Theunisz., 1600. XVII,309; XV,194,198.

Lofzangen op Keizer Maximiliaan, zie Muziek IV.

Logarithmentafels, Oudste Nederlandsche, zie Vlack.

Lommelin, Samuel, zie Graveurs II.

Londen. - Zie S. Heere - Bibliotheekw. IV - Courant I - Inc. II - Onderwijs I.

Londerseel, Assuerus van, zie Graveurs II.

Longinus. XVI,207.

Longius, Rodolphus, zie Postinc.

Longus, Ned. vertalingen. XVI,39.

Lonicer, Hans Adam, werkt voor de Bry. XXIV,338.

Lontius, Joh., zie Onderwijs II.

Loo, Het. - Zie Papier II.

Loo, Pelgrim van, zie Neostadius.

Loopes, Honesto, T. VI,72.

Loosduinsche wonder, Het. Ned.-Lat. planodr., 17e eeuw, en andere legenden van denz. aard. Text afgedr. XI,283.

Lopez, Edoart, Beschryvinghe van Congo, zie Pigafetta bij Aardrijksk. II.

Loquet, J., zie Boekb. III.

Lorenzo Monaco, zie Graveurs II.

Lorsch. - Zie Kloosters.

Losa, Alfonsus de, zie Inc. III.

Loten, Charles en Jean, en Dirk, zie Papier III.

Loterij ten bate van den bouw van een Portugeesche vloot, 1587, zie Remonstrance.

Loterijboekjes ten bate van het bouwfonds der S. Jacobskerk te Antw., 1574. IX, 297,298*,300*,301*,303*; X,225,226*; XI, 129,138*; XIV,339; XVI,79,80. - Zie ook Refereynen.

Loterij-Spiegel van J.C. Ludeman, zie Kersteman.

Louwe, Theodoricus, monnik in het Regulierenklooster te Utrecht. T. VIII,22.

Louweland. - Zie Aardrijksk. III.

Löw, Conrad, zie Aardrijksk. II.

Lowmans, Arnold, zie Graveurs II.

Loyseleur de Villiers, Sendtbrief der dienaren die Godes woort in den gheref. kercken in Nederl. vercondighen. Uit het Lat. d. Jeremias Bastynck. Antw., Gillis van der Rade, 1580. X,120.

Lübeck. - Zie P. Karbow-A. Möller - Bibliotheekw. IV.

Lübecksche zeerechtbepalingen, zie Caerte vander see bij Aardrijksk. II.

Lubienietzki, Christoffel, 1659 of 1660 te Stettin, huwt 1693 Helena de Rijp, schilder. XVI,116. - Geboortegroet aan Cornelis de Buyser, 1712. XVI,113.

Lubinus, Eilhardus, Antiquarius. Amst., Zach. Heyns, 1594. XXIII,180*. - Brief aan twee zonen van David Chytraeus, 1595. V,157. - Paraphrasis van Persius. Amst., Zach. Heyns, 1595. V, 156,157*, 158*.

Lucanus, Van 't Borger-oorlogh der Romeynen, vert. d. Hendrik Storm. Amst., 1620. XI,234.

Lucas, emigrantengeslacht, zie Boekdr. VIII.

Lucas, Ch., Kath. theoloog te Luik, 1894. T. VIII,80.

Lucas, Jean Maximilien, zie Courant III.

Lucas van Leyden, zie Graveurs II.

Lucas van Mechelen. zie Muziek IV.

Luchtenburgh, Mr. A. van, zie Aardrijksk. II.

Lucretius, Codex, 1468. V,84. - Uitgave van Verona, P. Fridenperger, 1486 met aanteek. aan Pomponius ontleend. V,82,83*. - Een 18e eeuwsche uitg. van 820 genummerde exempl. d. S. Havercamp, uitg. d. Janssonius v.d. Aa, 1725. XX, 264*. - Zie ook Inc. III.

Ludeman, Johan Christophorus, Dr. en astroloog, zie Kersteman.

Ludolphus de Saxonia, Vita Jhesu Christi, per Jud. Badium annotata, etc. Parijs, 1502 en vele latere uitg. (1618). T. VIII,4. - Zie ook Inc. III - Postinc.

Ludolphus Nicolai van Swolle, Dye declaracie van der Missen. Antw., Wed. H. Peetersen, 1551. T. VII,147.

Ludovicus Granatensis, Den Spiegel des menschen leven. Luik, Chr. Ouwerx, 1602. T. II,145. - Zie ook J. Sweerts.

Ludovicus de Roma, zie Inc. III.

Luik. - Zie Arnoldus Scubens - Ch. Lucas - Jan van Heinsberg - Jan van Horn - Matthys Fransoys - Stephanus van Tongeren - J.F.X. Würth - Bibliotheekw. IV.

Luitboek van Thysius, zie Muziek IV.

Lummenaeus a Marca, J.C., 1623. XIII,198.

Lumtius van Dreysscher, zie Zovitius bij Onderwijs II.

Lund. - Zie Handschr. II.

Lunterbosch, Herm., zie Boekb. III.

Luntius, zie Lontius, Zovitius.

Lupaert, Jan, zie Papier II.

Luther. Vervolging zijner geschriften in de Nederlanden, (c. 1518-1528). XVI,163. -

Enchiridion piarum precationum. Wittenberg, 1543. XIX,263. - Luther de uitgever, niet de schrijver van Den ouden Adam. XVI,175. - Corte Bekentenisse. Ursel, Hendrick Pietersz., 1614. T. IV,115. - Kleine Katechismus. Gedr. in het Zendelingenhuis Hermannsburg in Hannover, en verkrijgbaar te Antw. bij H. Voskamp, 1869. T. IV,111. - Deensche Luther-vertalingen te Antw. gedr. A. IV,1; VIII,1. - Spaansche Luther-vertalingen, XVI,165. - Luther-drukken te Leiden verspreid. A.IV, 66; XIV,336. - Twee schuilnamen. T. I, 232*. - Zie ook Adrianus - Aleander - Karel V - Boekb. IV - Postinc. - Tentoonst.

Luthersche Kerk, Loosjes, Naamlijst bespr. XV,158.

Luxemburg. - Zie Bibliogr. II.

Luyken, Jan, zie Graveurs II.

Luyt, Meester, koster der O. Kerk te Amst., verkoopt kettersche boeken, 1527. XVI, 183.

Luzern, zie Passionei.

Lycklema, Marcus, Gedicht bij zijn bruiloft, 1609. XXIV,110.

Lydia, Ned. vert. van een Lat. gedicht. Van wien? XVI,42.

Lydwina, S., Versch. verhalen van haar leven genoemd. XXI,275; XXII,16. - Zie Hagius bij Postinc.

Lyere, Joannes Carolus van, zie Almanak.

Lyfrynck, zie Liefrinck.

Lijk-offer, toegewijt aen de... geheugenisse van Willem III. Emden, Menno Kallenbach, 1702. T. IV,110.

Lijkverbranding, zie Bibliogr. II.

Lijn, Cornelis Jacob van der, regent van het Burgerweeshuis te Amst., 1761. XIII,209.

Lyndanus, Joannes, zie Joannes Haenen a Lynden bij Miniaturen.

Lynn, Nicolaas van, Minoriet van Oxford, schrijft Inventio fortunata; bezocht in 1360 de noordelijke landen. IV,264. - Zie ook Aardrijksk. II.

Lynnop, Georgius de, (Joris van Lennep). XII,292.

Lyon. - Zie Bibliogr. II.

Lyra (Lyranus), Nicolaus de, zie Miniaturen.

Lyschander, zie Aardrijksk. II.

M

Maanblusschers, Mechelsche. VII,1.

Maanden, voorstelling der, zie Almanak.

Maarten, S., Vita, zie Sulpicius Severus.

Maasmond. - Zie Aardrijksk. III.

Maastricht. - Zie Joh. de Bloemendael - J. van den Bossche - M. Herben - C. Hoef de Eyndovia - Dion. Maeckart - Matthias Paulli - W. Nijs - P. Wyrix - Archiefw. - Bibliotheekw. IV - Boekb. III - Handschr. II - Kloosters.

Maatschappij der Ned. Letterk. Levensberichten, T. I,293; IV.29,391; V,274; VI, 374; VIII,29; X,30; XI,126; XIII,363; XVIII,25. - Verschil daarover. VIII,357; IX,151,180; X,313. - Letterk. prijs. X, 199,248.

Maatschappij tot Nut van 't Alg., 1794. T. IV,67.

Mabuse, Jan Gossaert, zie Graveurs II.

Macarius, Leven van den H. XIII,197.

Macaronische gedichten, zie Burman bij Bibliogr. II.

Macht, Gerard Lodewijk van der, zie Courant III.

Maçonnerie, zie Vrijmetselarij.

Macropedius, zie Onderwijs II - Postinc.

Madagaskar. - Zie Aardrijksk. III.

Madagaskarsch. - Zie F. de Houtman - Woordenboeken.

Madecker, Steven, zie Aardrijksk. II.

Madoereesch, zie Leiden bij Handschr. II.

Madrigalen, zie Muziek IV.

Maeckart, Dionysius, 1447. Maastricht. XIX 338.

Maelson, Frans, pensionaris van West-Friesland, 1585. XX,152,156. - Zie ook L.J. Waghenaer.

Maerlant, Jacob van, Nieuwe fragmenten van den Spieghel Historiael. Hs., 14e eeuw. T. II,219. - Hs. te Gent verloren gegaan in 1578. T. IX,179. - Zie ook Cato.

Maerten, zie Boekb. III.

Maertens, Pieter, zie Muziek IV.

Maertijn, zie Boekb. III.

Maeseyck. - Zie Kloosters - Evangelieboek bij Miniaturen.

Magalhães, F. de, zie Aardrijksk. II.

Magellaan, Straat. - Zie Aardrijksk. II.

Magino, Antonio, zie Almanak.

Magirus, M. Anthonius (Peter Scholier, schepen te Antw., † 1635), Koock-boeck ofte Keuken-boeck. Leuven, J.Ch. Flavius, z.j. en Antw., Godtgaf Verhulst, 1663. T. I,234,235*.

Magnus, zie Boekb. III.

Magyrus, Abr., zie Cisiojanus bij Liturgie.

Mahu, zie Aardrijksk. II.

Maida (Majdj, Man, Jonzele, I. das Maidos, Vlaenderen). - Zie Aardrijksk. III.

Maigny, Dame de, zie Bibliofilie II.

Maigret (niet Margret), Jean, pseud. van A.G. van Hamel. XV,216.

Mainz. - Zie Handschr. II.

Maître au fond maillé, zie Graveurs II.

Maître de Flemalle = Jacques Daret? zie Miniaturen.

Maittaire, M., zie Inc. I.

Maizeaux, Des, uitg. van de werken van de Saint Evremond. IX,295.

Malabaarsch. - Zie Bijbel.

Malacca, Straat van. - Zie Aardrijksk. III.

Malatesta Novello zie Bibliofilie II.

Malderen, Geert van, zie Bibliofilie II.

Male, Zeger van, Lamentatie, kroniek, begin 16e eeuw. T. V,130.

Malegijs, zie Volksboeken.

Maleisch. - Zie F. de Houtman - Marnix - Woordenboeken - Boekdr. III.

Malfroid, T.S., Canonik van S. Baefs. T. VIII,184.

Malinaeus, Aug., zie Almanak.

Malinaeus, G., zie Avila.

Mallet, familie te Genève, c. 1600. T. IX,170.

Malmö. - Zie H. Michelsen - Boekdr. VIII.

Malta. - Zie Verclaringhe - Nieuwst. II. (1565).

Mammaker, Adr., zie Onderwijs II.

Man, zie Meynard.

Man, Anna de, een letterlievend begijntje in Oud-Mechelen. VIII,151; IX,115.

Man, I. de, censor librorum te Utrecht, 1685. T. VIII,184.

Mancellinus, abt te Egmond, 1128. XIV,51.

Mancinellus, Ant., zie Postinc.

Mander, Adam van, (Bartjens). I,157.

Mandeville, zie Aardrijksk. II - Inc. III.

Mander, Carel van, Bronnen voor zijn Schilderboek, bespr. T. I,293. - Ode op het Cijfferboeck van Bartjens. I,160,161,227. - Vertaler van Benzoni's Nieuwe Wereld. V, 320. - Sonet, V,321. - Zijn spreuk. Lied over de verovering van Rijnberk, 1601? Van hem? XV,204.

Mandijn, Jan, vervalscht portret uit de 18e (niet 15e of 16e) eeuw. XII,195.

Maneken, Karel, alias Virulus, zie Onderwijs II.

Manhattan-eiland. - Zie Aardrijksk. III.

Maniere om te leeren cijffren, zie Postinc.

Manmaker, Adr., zie Mierbecanus.

Manni, Domenico Maria, zie Cato.

Mansel, Jehan. XVIII,38 noot.

Mantegna, zie Graveurs II.

Manuel, P. en J., zie Miniaturen.

Manuel, koning van Portugal, zie Bibliofilie II.

Manuel Dias Soeyro, pseudonym van Menasseh ben Israel. XVII,335.

Manuel, Nicl., zie Postinc.

Manul-druk, zie Boekdr. I.

Mapheus Vegius, zie Postinc.

Maraffi, Barth., van Florence. Vert. van Le Trésor de Vertu in het Italiaansch. XIX, 212.

Marbesius, Sebartus Pneumenander, zijn vermaninghe aen die gemeyne Capiteynen... van Nederland, 1568 uitv. bespr. XXI, 117.

Marbodaeus Gallus, zie Kloosters - Postinc.

Marcellus, Hadrianus, zie Carmina nuptialia.

Marcet, Jean. T. IX,172.

Marck, F.A. van der, zie Onderwijs II.

Marck, Joh. van der, Leiden, 1774. XI,234.

Marco Polo, zie Aardrijksk. II.

Marconville, Jan van, Van het geluck en ongheluck des houwelicks, Wormerveer, W. Symonsz. Boogaert, 1647. e.a. werken. V, 237*; VII,330.

Marcus, zie Graveurs II.

Marcus Gualtherus, zie Onderwijs II.

Mare, A.J. de, Jubileum Kon. Biblioth. XIV,263.

Mareez, Daniël de, zie Papier II.

Margaretha, S., zie Kloosters.

Margaretha van Hennenbergh (sage van), (Loosduinen), Planodruk, einde 17e eeuw, bespr. en text afgedrukt. XI,283.

Margaretha van Oostenrijk. Boedelinventaris. T. II,22,74. - Haar Antiphonarium. - Zie Bibliofilie II - Miniaturen - Muziek IV.

Margret, zie Maigret.

Margriete, Legende van S., zie Theotimus.

Margriete van Limborgh, zie Postinc. - Volksboeken.

Maria, De zeven weeën van, zie Aqualonga - Beweeninghe - Bloedstortingen - Leven - Refereynen.

Maria-convent - Mariasterre - Mariathal - Mariengaarde - Marienhage - Marientroon - Marienwater. - Zie Kloosters.

Maria legenden, Index op middeleeuwsche. I,110.

Maria-Magdalena, zie Kloosters.

Maria Theresia, zie J.F. van der Elst bij Boekdr. VIII.

Maria van Engeland, zie Miniaturen.

Maria van Oostenrijk, zie Miniaturen.

Mariken van Nieumeghen, zie Postinc. - Volksboeken.

Mariolo, Th., zie Bibliofilie II.

Mariophilus en Philologus, handelende over de t'samenspraeck van baes Crispijn en Crispiniaen syn knegt. Emmerik, 1702. T. II,143.

Marius, Benedictus, de jonge, zie Boekb. III.

Marius, Hadrianus, zie Joannes Secundus.

Marmion, S., zie Miniaturen.

Marmontel, zie Vaendel.

Marnix, Jacob, zoon van Aldegonde, zie Onderwijs II.

Marnix, Philips van, heer van St. Aldegonde. De Bienkorf der Roomsche Kercken, div. uitg. VII,329. - J.J. van Toornenbergen, Marnixiana anonyma, bespr. T. I,294. - Brieven van de stad Antw. aan Gent, aan hem toegeschr. IX,358. - Ondersoeckinge

en... wederlegginghe, (tegen S. Franck, David Jorisz. en Tauler), 1595, 1601. XVII,215. - Kort Begrijp, in het Maleisch, Portugeesch, en Formosaansch vertaald. XIV,360. - Bibliophiel of bibliomaan? XXV,215. - zijn auctie-catalogus, 1599; enkele boeken daaruit nog aanwezig in openb. bibl. XXV,216. - ongunstig oordeel van Fruin over zijn zg. bibliomanie, weerlegging daarvan. XXV,218. - Zie ook Hoppers - Bibliofilie IV - Bibliogr. II - Psalmen - Nieuwst. I.

Marokko. - Zie Abdoel Azis - Courant I.

Marot, Clément, niet de schrijver van Doctrine pour bien et deuement escripere maar A. Augereau. XX,65. - Zie ook XVIII, 163,165. - Psalmen.

Marouzeau, zie Klassiek bij Bibliogr. II.

Marron, Paul Henri, 1754-1832. Uit zijn leven. XVII,338 noot.

Marseillanen, De Marche der. Parijs, H.J. Jansen, Cloître Saint-Honoré, 1793. T. IV, 173.

Martelaarsboeken, zie Haemstede.

Martens, Roelof, voorganger der doopsgez., midden 16e eeuw. Pseud. Adam Pastor, Een boexke, darinne dat Pater Noster wert wtgelecht. XI,92*. - Twee andere werken. XI,93.

Martines, Joan, zie Aardrijksk. II.

Martini, Carolus, Antw., 1581. X,280.

Martinius, Franciscus, pred. te Epe, 1638-1653, Epistolae ad amicos. Harderwijk, 1653. XXII,232.

Martinus, S., zie S. Maarten.

Martinus Duncanus, zie Doncanus.

Martinus van Schiedam, zijn ondergeschoven werkje De Spiritualibus Ascensionibus. T. VI,276,278. - Zie ook Kloosters.

Martijn (Maarten) Everart B., zie Pigafetta bij Aardrijksk. II.

Massa, Isaac, zie Aardrijksk. II.

Mastricht, Gerhard van, prot. jurist en theoloog, syndicus van Bremen. XII,133,136.

Mater Salem, anagram van Amsterdam. XX, 133,272,348.

Matery-boexken, zie Onderwijs III.

Matham, Adriaen, zie Aardrijksk. II.

Matham, Jacob, zie Graveurs II.

Mathys de Been, zie de Been bij Aardrijksk. II.

Matsijs, Quinten, zie Graveurs II.

Matt, Abr. van der, Meditatien tot de H. Communie, 4 versch. uitg. m. gefingeerd adres (Haarlem, Nic. Braau, 1676-1690). T. III,193.

Matthaeus, Christiaan Sigismundus, zie Boekdr. I.

Matthaeus, Sylloge, 1597. T. III,72.

Mattheus van Krakau, zie Onderwijs II - Zie ook Speculum artis bene moriendi.

Matthiae (of Matthias), Antonius en Jacobus, zie Onderwijs II.

Matthias. Beschr. v.d. triumph. incompst tot Bruessel, Antw., 1578. VII,324. - Zie ook Ordonnantie van pardoene, 1580.

Matthias Paulli, Iublee oft Vreughden-jaer over synen vijftich-jaerighen religieusen staet in 't H. Orden der Eremijten van S. Augustijn te Maastricht. Luik, Leonaerdt Streel, 1645. T. IV,172.

Matthys Fransoys, zie Onderwijs II, III.

Mauburnus, Joa., zie Handschr. I.

Maurits, Prins, zie Amundsen - v. Westerwolde - Nieuwst.

Maurits van Nassau, zie Brazilië bij Aardrijksk. III.

Mavesin, Jan, zie Boekb. III.

Maximianus. II,94,97,100.

Maximiliaan I. - Zie Lofzangen - Inc. III - Oorlogen bij Postinc.

May, Jan Cornelisz., zie Aardrijksk. II.

May-Geschenck aende Remonstr. Gem., zie Camphuyzen.

Mazerolles, zie Miniaturen.

Mechelen. - Chronyke van M., d. R. Valerius. T. I,277. - Ordonnantie van Pardoene, 1580, en Ord. politique op het stuk van houwelijcken, 1581. T. IV,82. - Spaansch Gasthuis. VI,370. - Uit de geschied. v.h. Schepenhuis. T. I,266. - Zie ook P. de Aggere - J. Blieck - Bertrams - J. Boonen - A. Coriacke - Ph. van Cranendonck - D. Fr. Cuypers, heer van Rijmenam - P. Dens - J. van Deventer - Dodonaeus - Doncanus - Nic. Everardi - J. Hauchinus - Hendrickx - B. Huysmans - Jan de Jonge - Johannes de Dumo - G. Kersavent - Anna de Man - Clara Anna de Meester - F. van Ophem - Van de Perre - Jeanne le Pipre - H. Pontanus - J. Pontanus - B. v.d. Putte - J. Roelants - J. van de Sande - C. Schenckels - W. 't Serneels - G. Sterlincx - J. van Standonck - G. Suyckens - Swart sen - H. Verelst - A. Vervoort - Fr. Vervoort - J. de Visschere - Zavaria.
Zie ook Almanakken - Bibliofilie II en IV - Bibliotheekw. IV - Boekb. III - Boekdr. VIII - Kloosters - Miniaturen - Onderwijs I - Rederijkers.

Mechelen, Lucas van, zie Lucas.

Meckenem, Israhel van, zie Graveurs II.

Medailles, zie Penningen.

Meder, Helias, pred. te Emden, begin 19e eeuw. Titels van werken op het 3e eeuwfeest der Emdener Reformatie e.a., 1801-1818. T. IV,110.

Mediavilla, Richardus a, † 1307. T. V,102.

Medina, Michael, Franciskaner monnik uit Toledo; aanteek. bij werk van Cyrillus. T III,74.

Meditacie, Devote, op dye passie o.h. Antw., Wed. Henrick Peetersen van Middelburch, 1552. T. VII,147.

Meditacie, Devote, op de passie. 16e eeuwsch fragm. XI,88.

Meditatie, Devote, vanden H. Joseph, zie Joh. Goossens.

Meditatione de la vita di Nostro Signore, zie Miniaturen.

Meer oder Seehanen Buch, zie Löw bij Aardrijksk. II.

Meer, Klaas van der, 1794-1858, koster te Enkhuizen, zijn geschriften. XV,37. - T. VI,225. - Zie ook Bibliotheekw. IV.

Meer, N. van der, zie Graveurs II.

Meerman, Over het geslacht. XIII,225. - Origines typographicae. 's Grav., Jacob van Karnebeek, 1763. T. I,84, XX,257*. - Zie ook Bibliofilie II, IV - Boekdr. II - Inc. I.

Mees, zie Bartholomeus.

Mees(e), zie Boekb. III.

Meester Oom, zie J. Walraven.

Meester van het Amst. Kabinet, 1480, zie Graveurs II.

Meester met het Stompje, zie Miniaturen.

Meester, Clara Anna de, † 1745 te Mechelen. VIII,115.

Meester, Joh. de, zie Bibliogr. II.

Meetkerke, Adolph van, Antw., 1581. X,279.

Mefferd, Pieter, zie Papier III.

Megen. - Zie Kloosters.

Megisserus, zie Aardrijksk. II.

Meinaerts, Alijt, wed. Adr. Gerritsz. van Haarlem. II,115,128.

Meininga, Matthys van, zie Courant III.

Meinsma, K.O., Necrologie, 1929. XVIII, 369.

Meire, Gerard van der, zie Gerard van Gent.

Meisenbach, J.W.G., uitvinder der autotypie. I,377.

Meister mit dem Maschen-Hintergrund, zie Graveurs II.

Melanchthon, Syntaxis Latina. Antw., Io. Hillenius, 1543. VIII,279. - Zijn Cisiojanus-text. XIX,259,263. - T. IV,224. - Zie U. Hutten - Tacitus - Boekb. IV.

Melbourne. - Zie Inc. II.

Melchior Novesiensis, Keulen, 1542. XIV, 60.

Meldert, Aert van, zie Onderwijs II.

Mellini, Domenico, Ricordi intorno ai costumi, azioni, e governo del granduca Cosimo I. Hs., 16e eeuw. XV,275.

Melodieën, zie Muziek IV.

Melusine, zie Volksboeken.

Melschen, zie Meesen. bij Boekb. III.

Memlinc, Hans, zie Graveurs II - Miniaturen.

Mémoires des sages et royales oconomies d'estat domestiques, politiques, et militaires de Henry le Grand, etc. Gedrukt door Jacques Bouquet te Auxerre. T. VIII,181.

Memoriale de Instituto Societatis. Nederl. hs. uit 1669. XII,134,136,137,138.

Memorie-boeck, Een lieflick. Antw., 1563. T. V,251.

Menassch ben Israel, zie Kidder - Bibliogr. II - Boekdr. VIII - Hebreeuwsch - Joden - Zilius.

Mendes da Costa, M.B., bij zijn tachtigsten verjaardag. XX,119.

Mendoza, Frans de, aartsbisschop van Toledo, † 1566, uitgever van een Cyrillus-vertaling van Vulcanius? T. III,71.

Mendoza, Juan Gonzalez de, Beschrijving van China, zie Aardrijksk. II.

Menschen, 's, Leven van de wieg tot het graf. Zes drukken, 1694-1781. XIX,359,360*, 361*,370,375.

Mensura Christi. Nederl. uitg. Zekere en ware lengte van J.C. (1766). Amst., (c. 1795). XXIV,327.

Meppensis, Joh. en Lubbertus Alexandri, zie Alexandri bij Onderwijs II.

Mercator, Gerardus, Harmonia quatuor Euangelistarum. Amst., Zach. Heyns, c. 1600. Alleen een Duitsche uitg. van 1592 bekend. XXIII,182. - Zie ook Aardrijksk. II - Bibliogr. II.

Mercator, Rumoldus, zie Aardrijksk. II.

Mercurius, zie Courant I.

Mercurius Gallo-Belgicus, zie Bibliogr. II.

Mercurius Quintus, in Valcooch's Regel der Duytsche Schoolmeesters, is de god Mercurius, uitvinder der letters. XVI,205.

Mercurianus, Fredericus, 1529. IX,172.

Mere, Joanna, 1586. T. VIII,273.

Merendré, Willem van, Gent, 1436, zijn portret op een miniatuur. XVII,261,264*.

Merevin, zie Schuyten.

Merian, Matthaeus, zie Aardrijksk. II - Bijbelprenten.

Merlin, G., zie Boekb. III - Boekdr. VIII.

Merlijn, zie Volksboeken.

Mertten, zie Boekb. III.

Merula, Paullus, zie Erasmus - Aardrijksk. II.

Merwen, Symon Fransz. van, zie Aardrijksk. II.

Merwius (à Merwen), Fr., zie Onderwijs II.

Mes, Gherardus, zie Muziek IV.

Messi, Petrus, Verscheyden lessen Duyts. Antw., 1588. VII,326.

Messmemorial, zie Boekdr. V.

Met en Meylink, zie Graveurs II.

Meteren, Emanuel van. - Verduyn, Bijdragen tot de kennis van zijn leven, enz. bespr. XVI,89. - Onbek. Duitsche vert. zijner Ned. Historie. XXI,332; T. IV,144. -

De ed. Hermes van Loven, op Schotlandt buyten Danswijck (1611 ?) en de quarto-uitg. uit 1611 moet zijn Utrecht, Salomon de Roy. T. IV,144. - Briefwisseling met den thesaurier van Zeeland, 1594. XIX, 109. - Zie ook Aardrijksk. II - Bibliogr. II.

Metius, Adriaen Anthonisz., burgemeester van Alkmaar. XVIII,191.

Metius, Adr., zie Aardrijksk. I en II - Bibliogr. II.

Metius, Ant., zie Aardrijksk. II.

Meulen, Daniel van der, koopman te Bremen, geb. te Antw.; van 1591-1600 te Leiden. XVII,225,238,239.

Meulen, R. van der, Bibliothecaris van het Rotterdamsch Leeskabinet, 1880-1909. XVIII,152.

Meurier, G. le, zie Onderwijs II, III.

Meurik, Roeland (Sir Gelly Meyrick), hofmeester van Essex te Vlissingen, 1599. VII,259.

Meursius, Jac., zie Zahorowoski.

Meursius, Johannes, zie Onderwijs II.

Mey, Petrus Hendriksz., zie Miniaturen.

Meijer, S.J., zie Oera Linda Boek.

Meyerbeer, zie Muziek II.

Meylink, zie Met bij Graveurs II.

Meynard Man, abt te Egmond, † 1526, grafgedichten v. Allardus. XIV,50.

Meynertsz., Jacob, zie Brouwer.

Meyrick, zie Meurik.

Meys, Nicolaus, zie Bibliofilie IV.

M.F.P.D.E.M. = François Planques, zie Nic. Venette. XXII,201.

M.H., zie Boekb. III.

Michael Apostolios, zie Apostolios.

Michael de Cesena, zie Inc. III.

Michaelisbroeders, zie Kloosters.

Michault, Pierre. Vertaling van zijn Pas de la Mort door Colyn Caellui, 1528. XXI,160.

Michelino, zie Graveurs II.

Michelsen, Hans, burgemeester van Malmö, 1528. XVI,186.

Michiel, Marcantonio, zie Graveurs I.

Michiel, S., zie Kloosters.

Michiels, Henrico, zie Onderwijs II.

Michiels, J.G., zie Bibliofilie III.

Micron, Marten, Van de weerdigheydt, enz. der Chr. vergaderingen, 1561. X,327. - Een Duitsche vert. Heidelberg, Michael Schirat, 1563. X,329. - Ook andere werken ald. genoemd. - Zie ook Wolfgang Musculus.

Middelburg. - Zie W. Goeree - H. Heining - Jacob van der Hem - H. van Kannenburch - J. Valeoletus - Bibliotheekw. IV.

Middeleeuwen, begrip en geschiedenis van het woord. IV,386.

Middeleeuwsche bibliotheken, zie Bibliotheekw. IV - Kloosters.

Middeleeuwsche geschied., zie Bibliogr. II.

Middelnederlandsch, zie Bibliogr. II.

Mie, Vlaamsche. De lotgevallen van -. Amst., Steven van Esveld, 1752. Is een Ned. vert. van De Foe, Moll Flanders. T. I,292.

Miélot, Jehan, copiist-vertaler van hss. in de 15e eeuw, zie Miniaturen.

Mierbecanus, Tobias, zie Onderwijs II.

Mieris, W. van, zie Graveurs II.

Mierlo, Gerhard van, 1518-1584, abt van S. Paul te Utrecht, 1572. VII,251.

Migoen van Gouda, Jac. Wilh., zie Nieuwst. II (1607).

Mikropresbutikon veterum theologorum elenchus. Bazel, Henr. Petri, 1550. III,374.

Milde, Gisbertus de, zie Onderwijs II.

Mileman (van de Brugghe), Frans, geb. te Brugge, 1610, † te Groningen 1667, zijn schuilnamen, werken en liederen. T. I,210. - Zie ook Hoorndijk - Muziek IV.

Milheuser, Julius, zie Aardrijksk. II.

Milicius (Joh. Miliez), Boheemsch kettersch priester, † 1374. IV,218,219.

Militaria, zie Bibliogr. II.

Millard, F.J., zie Hieron. v. Alphen.

Millighen, zie Johannes.

Milton, Grafdicht op Shakespeare als bewijs voor de Bacon-theorie. III,68. - Weigering van D. Elzevier om zijn werken uit te geven. T. VIII,122.

Minderbroeders, zie Bibliogr. II - Kloosters.

Miniaturen - Verluchte handschriften (en één incunabel) - Verluchters

Byvanck en Hoogewerff, N.-Nederl. miniaturen in hss. der 14e, 15e en 16e eeuw, bespr. XI,204.

Een N.-Nederl. hs. met verlichteriën uit het midden van de 15e eeuw (de Meester met het Stompje), uitv. beschr. van tekst, schrift, miniaturen, tevens een methodologie der miniatuurbeschrijving. XI,33, 40*,50*,54*,161,166*,169*,171*,178*.

De geminieerde hss. en incunabelen in de Utrechtsche Univ. Bibl., uitv. beschreven. X, 1,263,264*; XI,272,280*. - De titels zijn bij Handschriften III opgenomen.

N.-Nederl. verluchtkunst in 20 hss. uit het klooster O.L. Vrouwenberg te IJselstein, beschr. XI,219,232*,233*.

Verluchte N.-Nederl. hss. in de K.B. te Kopenhagen, niet uit IJselstein afkomstig. XI,219 noot, 223.

Miniaturen uit een ‘microscopisch’ N.-Nederl. hs. van c. 1500. XVII,100.

Dierensatire in de Vlaamsche hss. T. I,99, met talr. afb., (naar aanl. van Le genre satirique dans la peinture flamande, d. Maeterlinck). T. I,142.

Vlaamsche miniatuurschilders uit de 15e eeuw. XVII,179.

Verluchters te Mechelen. T. IV,79.

Fransche verluchters in de 13e tot 16e eeuw, (naar aanl. v.d. Tentoonstelling van primitieven te Parijs). T. II,136,182.

Fransche miniaturen door den schilder van den hertog van Berri en Jean Fouquet teruggevonden. T. IV,144.

Verluchte hss. in de bibliotheek van Karel V (Fransch koning). T. II,138.

Adriaen de verlichtere, Mechelen, begin 16e eeuw. VII,35.

Alamire, Pierre, = Van den Hove, 1511. T. II,76,81.

Anna van Bretagne, zie Bourdichon.

Antiphonarium (Gezangboek, Livre de champt) van Maria van Oostenrijk. T. I, 271; T. II,22,25*,29*,74,78*. - Zie ook Jan van Battele.

Antiphonarium van de Abdij te Voorst bij Brussel, 1500-1502, zie Gavre.

Antophoneren, zie Jan de Bree.

Antonio Siciliano, kunsthandelaar begin 16e eeuw. T. III,18,19,20,22.

Aubert, David, hofschrijver. XVII,183; Schrijver v.h. Bruss. hs. 9081-82. XVIII, 39,44. - Zie ook Roberto della Porta, Ruméleon.

Augustinus, De civitate Dei, zie Franciscus.

Bar, Marguerite de, Getijboek van Verdun, begin 14e eeuw. T. II,137.

Battele, Jacob van, in dienst van Karel V, Mechelen, 1530-31. T. I,79. Dezelfde? T. IV,29.

Battele, Jan van, 1504-1552. Miniaturen voor een hs. over het Gulden Vlies. T. I, 150. - Medewerker aan het Livre de champt van Margaretha? IV,79.

Beauneveu, André, Fransch-Latijnsch Psouter, voor Jan van Berri, c. 1400. T. II,182.

Beke, Katharina van der, Mechelen, 16e eeuw. T. IV,79.

Bening, Alexander, † Gent, c. 1518. Hs. van Boëthius, De consolatione, te Parijs; Breviarium Grimani. T. III,22.

Bening, Simon, T. II,133.

Berri, Jan Hertog van, begin 15e eeuw, groot liefhebber van Fransche verluchtkunst; een aantal der voor hem gemaakte boeken genoemd. T. II,138,182,183. - Zie Getijboek - Heures.

Bestiaris van Straatsburg, (dierensatire). T. I,109.

Boethius, Hs. te Parijs, zie Bening.

Boethius, De consolatione philosophiae. Gent, 1485. Ex. in de Utrechtsche Univ. Bibl., met miniatuur. III,148*; X,9*.

Borso d'Este, zie Bijbel.

Bourdichon, Jean, 2e helft 15e eeuw, Getijboek van Anna van Bretagne - Idem van Ferdinand van Napels. T. II,185.

Bréviaire de Philippe le Bon. Facs.-uitg. bespr. T. VIII,83.

Breviarium Grimani. Reprod. Ongania. T. I, 208,212; T. II,20,74; Reprod. Sijthoff. T. III,12,13*,14*,15*,16*,17*,18*,20*. - Over Kard. Grimani, zie Michiel bij Graveurs I. T. III,18. - Zie ook Bening - Horebout - Livinus van Laethem - Mabuse.

Bijbel van Borso d'Este, verlucht door T. Crivelli en Franco de Russi, 1455. Merkw. lotgevallen van dit hs. XIII,87.

Bijbel, Latijnsche, verlucht door Jehan Sucelle en Ancien de Cens (of Ceus), 1327. T. II,137.

Bijbels, Twee, met miniaturen d. Nat. Bibl. te Parijs, voor Filips den Stoute en Jan zonder Vrees verlucht d. Polequin en Jannequin Manuel voor Jan van Berri, (hs. reeds midden 14e eeuw, dus niet door hen. De tweede uit de school der Heures de Chantilly. T. I,259; T. II,183.

Cens (of Ceus), Ancien de, zie Bijbel.

Ceremoniale Blandiniense, begin 14e eeuw (dierensatire). T. I,111.

Chantilly, zie Heures.

Chevalier, Etienne, zie Getijboek.

Chroniques de Hainaut, 1446. XVII,184, 186,187,188; XVIII,37.

Chroniques de Jerusalem, zie Dreux.

Chroniques de Troyes, zie Dreux.

Chroniques, Grandes, de France, 13e eeuw. T. II,137. - Zie ook Foucquet.

Claus de scrivere. Gent, 1436. T. I,224; XVII,257. - Zie ook Van Woelbosch.

Coinci, Gautier de, Miracles de Notre Dame, begin 14e eeuw. T. II,138.

Composition de Sainte Ecriture, 1462. XVII 185 186*,189.

Costumen, Oude, van Gent, 1396, (dierensatire). T. I,110.

Cotthem, Lodewijk van, Mechelen, begin 16e eeuw. T. IV,79.

Crivelli, Taddeo, zie Bijbel van Borso d'Este.

Croy, Charles de, zie Dreux en XVIII,46.

Dampierre, zie Gwyde.

Daret, Jacques, (Maître de Flemalle), Très belles heures de Turin. T. II,123*,128*, 132*,133*,134*,135*; XVIII,47.

Deventer, Van, zie Joannes.

Diurnale, Brussel, (dierensatire). T. I,102.

Dreux, Jehan, 1440-1460, meester van den Girart de Roussillon. - Onbekende miniaturen in Instruction d'un jeune prince. - Chroniques de Jerusalem. XVII,179,184*. - Chroniques de Troye, in opdracht van Charles de Croy, 1452. XVII,188,189*. - Getijboek van Karel den Stoute. XVII,

190. - La passion de Nostre Saulveur. XVIII,39,40*.

Ebo-Evangeliarium, 9e eeuw, verhouding tot het Utrechtsche Psalterium. III,135.

Evangeliarium, in de Landes- und Stadtbibl. Düsseldorf, penteekening, verhouding tot het Utrechtsch Psalterium. III,140*.

Evangelieboek van Maeseyck, zie Herlinde.

Evangelien, hs. d. Sainte Chapelle, 13 eeuw. T. II,137.

Eyck, Van, Gebr., medewerkers aan Les très belles heures de Turin? T. II,123,127,130; XVIII,47.

Ferdinand van Napels, zie Bourdichon.

Flavius Josephus, zie Foucquet - Josephus.

Flemalle, Maître de, alias Jacques Daret, zie Daret.

Foucquet, Jean, Flavius Josephus, Fr. vert. 2e ged., 15e eeuw. 10 der missende miniaturen teruggevonden. T. IV,144. - Grandes Chroniques de France - Getijboek van Etienne Chevalier. T. II,184.

Franciscus egregius pictor (Maître François l'enlumineur), Augustinus, De civitate Dei, 1473. T. II,184.

Franco de Russi, zie Bijbel van Borso d'Este.

Froisard, Chroniques, British Museum (dierensatire). T. I,111.

Gavre, Julien de, Verluchter van het Antiphonarium van de Abdij te Voorst bij Brussel, gemaakt voor Marguerite de Liedekerke, abdesse de Forest, 1500-1541. 5 dln. met haar portret en dat van hem. T. VII,199,201*,202*,203*.

Gebedenboek, Z.-Fransch, midden 15e eeuw, 1.800.000 kronen = f 180.000 gevraagd. XI,68.

Gerard van Gent (van der Meire). T. III,18,21.

Gerson, Jean, La passion de Nostre Saulveur J.C., 15e eeuw, zie Dreux - Liedet.

Getijboek van Anna van Bretagne, zie Bourdichon.

Getijboek-Belleville, vóór 1334. T. II,137.

Getijboek van Jan van Berri. T. II,182.

Getijboek van Etienne Chevalier, zie Foucquet.

Getijboek van Ferdinand van Napels, zie Bourdichon.

Getijboek van Karel den Stoute, zie Dreux.

Getijboek van Verdun, zie Marg. de Bar.

Getydeboek, British Museum, (dierensatire). T. I,108.

Ghillebert de Lannoy, geb. 1386, Instruction d'un jeune prince, zie Dreux.

Ghoris, De, Mechelen, begin 16e eeuw. T. IV, 79.

Girart de Roussillon, Meester van den, zie Dreux.

Graduale van 1485 in het Aartsbisschoppelijke Museum te Luik. T. VIII,56.

Grimani, zie Breviarium.

Gulden Vlies, zie J. van Battele.

Gwyde van Dampierre, zie Souter.

Haenen, zie Joannes.

Hennecart, Jehan, 1465. XVII,182,184,187 noot, 190.

Herlinde en Reinilde, dochters van Adalard, verluchten het Evangelieboek van Maeseyck, 8e eeuw. T. I,100; X,189,192*,193*. Vita S. Amandi en Vitae sanct. Belgicorum. T. I,100.

Hesdin, Jacquemart de, T. II,182.

Heures, Les belles, du duc de Berry, uitv. bespr. T. II,124,127. - Les Grandes Heures. T. II,127,128. - Les Petites Heures. T. II,125.

Heures, Très riches du Duc de Berry (de Chantilly). T. I,259; T. II,74,183,236.

Heures de Turin, Les très belles, een deel der belles Heures du Duc de Berry, begin 15e eeuw, zie Daret.

Horebout, Gerard, Medewerker aan het Breviarium Grimani. T. II,75,131; T. III,21, 22; T. IV,287.

Hove, Pieter van den, zie Alamira.

Hulzel, Jan, alias de Molendino, Mechelen, begin 16e eeuw. T. IV,79.

Instruction d'un jeune prince, zie Dreux.

Jan de verlichter, Mechelen, 1541. VII,35.

Jan van Bree, schrijver en verluchter in S. Gregorius-huis, 's Hertogenbosch, contract voor twee Antiphoneren, 1500. XXI, 211.

Jan zonder Vrees, zie Bijbel.

Joannes Haenen (Joannes Lyndanus), medewerker van Joannes van Deventer, 1518. I,6,17.

Joannes van Deventer, kruisheer in S. Agatha, Drie Gradualia, 1529. T. I,8,10*.

Josephus, De, (Flavius), van de Bibl. Nat., zie Foucquet.

Justiniani Imp. Institutiones, 8e eeuw, (dierensatire). T. I,106,112.

Karel de Stoute, zie Dreux.

Laethem, zie Livinus van.

La Sale, La Salle, Antoine de, zie Liedet.

Lefèvre, R., Recueil des histoires de Troie, zie Liedet.

Liber missarum Petri de la Rue, 1521-30. T. II,80.

Liedekerke, Marguerite de, zie J. de Gavre.

Liedet (Loyset), La Somme des vices, vóór 1467. XVIII,33,40*. - Lefèvre, Le Recueil des histoires de Troie, 1467-74. XVIII,35, 37,40*. - La Passion, etc. de nostre doulz Saulveur, vóór 1467. XVIII,38,40*. - Antoine de la Sale, La Salle. XVIII,41*.

Lille, Jan de, Mechelen, begin 16e eeuw. T. IV,79.

Limbourcx, Pol de, et ses frères, Les très

riches heures (de Chantilly). T. I,212,262; T. II,127. - Zie ook Manuel.

Livinus de Witte, geb. 1513. T. III,21.

Livinus van Antwerpen (niet L. de Witte), wellicht Livinus van Laethem. T. III,21.

Livinus van Laethem, medewerker aan het Breviarium Grimani. T. III,21,22.

Livre des bonnes moeurs d. Nic. de Ny, zie Marmion.

Livre de champt, zie Antiphonarium van Maria van Oostenrijk.

Livre de toutes les Heures de la vile d'Ypre, (dierensatire). T. I,112.

Lyra, Nic. de, Postilla in prophetas, c. 1425, twee miniaturen (portret van de L. en Moralisacio Seraph (Cherub). X,263,264*; XI,273,280*.

Mabuse, geteek. miniatuur in het Breviarium Grimani. T. III,22.

Manuel, Pollequin en Janequin, vereenzelvigd met de gebr. Limbourcx. T. I,212, 259,262. - Zie ook Bijbel.

Maria van Engeland, zie Psalmboek.

Maria van Oostenrijk, zie Antiphonarium.

Marmion, Simon, Onbek. miniaturen in Nic. du Ny, Livre des bonnes moeurs. XVII, 181,187,191; XVIII,45,49*.

Mazerolles, Miniatuur in Roberto della Porta, Ruméleon vert. d. Miélot. XVIII,43, 44,45,48*.

Meditazione de la vita d. N.S. (reprod. uit een Ital. hs., eind 14e eeuw. XIX,174.

Meester met het Stompje, zie bovenaan.

Meire, Van der, zie Gerard.

Memlinc, niet medewerker aan het Breviarium Grimani. T. III,18,21.

Mey, Petrus Hendriksz. van der, verlucht bijbelhs. uit het klooster van IJselstein. XI,129,229,233.

Miélot, Jehan, kopiist-vertaler. XVII,183. - Zie ook Mazerolles.

Miracles de Notre Dame, zie Coinci.

Missale ex ecclesia in Sloterdijk prope Amst., 1480. XI,29 noot.

Molendino, De, zie Hulsel.

Moralisacio Seraph (Cherub), zie Nic. de Lyra.

Neckam, Alex., 12e eeuw, (dierensatire). T. I,109,110.

Nicolaus van Delft, 1408. Bijbel uit het klooster van IJselstein, 1408, uitv. beschr. XI, 219,223,228,232*.

Ny, Nicolaus du, Livre des bonnes moeurs, zie Marmion.

Openbaring van Johannes, door monniken in N.-Ned., begin 16e eeuw prachtig verlucht, te Londen geveild voor £11.400. T. II,63.

Oriaen de verlichtere, zie Adriaen.

Pasquier, Pierre, verluchter, Toulouse. XXIV,305,320.

Passion... de J.C., zie Dreux - Liedet.

Perréal, Jean, Miniatuur in Statuts de l'Ordre royal de S. Michel, 15e eeuw. T. II,185.

Philippe le Bon, zie Breviaire.

Philips de Stoute, zie Bijbel.

Psalmboek van Koningin Maria, (dierensatire), British Museum. T. I,110.

Psalmboek, Bibl. te Dowaai, 1330, (dierensatire). T. I,111.

Psalterium, Het Utrechtsche, 9e eeuw, uitv. beschr. III,116,118*,123*,143*; X,5. - Zie ook Evangeliarium.

Psouter, Fransch-Latijnsch, zie Beauneveu.

Recueil des Histoires de Troye, zie Lefèvre.

Reinilde, zie Herlinde.

Renteboek van den H. Gheest v.d. S. Jacobskerk te Gent, 1436. XVII 259,261, 262*.

Reymers, Jan, Mechelen, begin 16e eeuw. T. IV,79.

Roberto della Porta, Ruméleon, vert. d. J. Miélot, zie Mazerolles.

Rue, Peter de la, zie Liber Missarum.

Ruméleon, zie Roberto della Porta.

Scoon, Maître Jaques, vóór 1522. T. II,79, 80,81.

Sermones dominicales, 1370. XI,219 noot.

Sloterdijk, zie Missale.

Somme des vices, La, zie Liedet.

Somme le Roy, 1311. T. II,137.

Souter van Gwyde van Dampierre, 13e eeuw, (dierensatire). T. I,101,105.

Speculum Historiale van Vincent van Beauvais, 1333. T. VII,138.

Statuten van de ridderorde du Droit Desir, 1352. Italiaansch. T. II,138.

Statuts de l'ordre royal de S. Michel, 16e eeuw, gestolen en teruggevonden. T. V, 239. - Zie ook Perréal.

Stocke, Jan van der, Mechelen, begin 16e eeuw. T. IV,79.

Sucelle, Jehan, 1327, zie Latijnsche Bijbel.

Tavernier, Jan de, grisailleschilder, 1445. XVII,187,189; XVIII,38,31,45.

Valgaerden, Van der (Valligate), Mechelen, begin 16e eeuw. T. IV,79.

Vita S. Amandi en Vitae sanctorum Belgicorum, zie Herlinde en Reinilde.

Weyden, Rogier van der. XVII,185,186.

Wilhelmus Zael, scriptor te IJselstein. XI, 231.

Woelbosch, Geeraerd van. XVII,262*.

Minnedichten, Middelnederl., hs. uit de 13e eeuw. XVII,55.

Minnen, Joncker Livinus van der, zie Pluck-Voghel.

Minnen, Judocus van der, zijn spreuk. T. I, 24.

Mintius, Theoph. Mathiae, zie Onderwijs II.

Miracles di Notre Dame, zie Miniaturen.

Miracula VII dolorum, zie Inc. III.

Miraeus, Albertus, grootaalmoezenier der aartshertogen en bibliothecaris van Antw., 1e helft der 17e eeuw. T. I,42; T. III,210; XVIII,44 noot.

Mirakel, Een, (schreiend kind te Purmerend) in protestantsche en katholieke redactie, 1599. III,27.

Mire, Albert le, zie Miraeus.

Miscatalogi, zie Boekdr. V.

Missaal, zie Inc. III - Liturgische boeken - Miniaturen - Postinc.

Missive van een Frans Edelman. Leiden, Jan Theunisz., 1600. XVII,309.

Mistral, Frédéric, zie Bibliogr. II.

M.J., zie Mommaert.

M.J.F., zgn. vertaler van de Commentaire Philosophique, etc., bestaat niet. T. VIII, 145.

Mnemotechniek, Hajdu, Das mnemotechnische Schrifttum des Mittelalters, bespr. XXIV,286. - Aretin, Syst. Anleitung z. Theorie u. Praxis d. Mnemonik. 1810. - XXIII,212. - Ged. in het Ned. vertaald, 1810. XXIII,220. - Volkmann, Art. over dat onderwerp. XXIII,212. - Joh. Möller, Erklärungsschlüssel der biblischen Figuren, 1681. XXIII,215. - Idem in het Nederl. XXIII,216. - Fabricius, Syst. hist.-chronol. universalis (c. 1651). XIII,216. - De ‘ars memorativa’ steeds met voorliefde in de Nederl. beoefend. XXIII,218; XXV,234. - Winckelmann, Caesarologia, 1670. XXIII,219. - Een zonderling Grieks woordenboek, Ars notoria Graeca, d. J. Möller. XXIII,211,212,214*. - Idem, Hebreeuwsch, einde 17e eeuw. XXIII,211. - Een onbekend mnemotechnisch prentwerkje, 4 folio bladen met kopergravuren. Tabulae mnemonicae de IV Monarchiis, voorloopers van Buno-Winckelmann? XXV,233,234*. - Afb. ook van Buno, Tabulae, Winckelman, Caesarologie. - Zie ook Bibliogr. II.

Moded, Herman Strijcker, alias, pred. III, 460.

Moerlans, Hansken, zie Boekb. III.

Moerman, Jan, zie Almanak.

Moerman, Pieter Hermansz., zie Aardrijksk. II.

Molen, Libertus van der, schepen te Utrecht, 1585. VII,251.

Molendino, De, zie Jan Hulzel bij Miniaturen.

Molhuysen, P.C., ben. tot onderdirecteur der bibliotheek van de Carnegie-stichting. II,152; tot bibliothecaris der Kon. Bibliotheek. X,91.

Molinaeus, Lud. XXII,25. - Zijn uitg. van Theophrastus, Characteres, samen met Cato. XXII,25,26.

Molinet, Jehan, zie Postinc.

Möller, Arn., Onderwijzer en Calligraaf, zie Onderwijs II.

Möller, Joh., Ars notoria Graeca, mnemotechnisch Grieksch woordenboek, en andere mnemotechn. werken. XXIII,212, 214*. - Zie ook Mnemotechniek.

Mollijns, zie Boekdr. VIII - Graveurs II.

Molyn, Jehan du, zie Boekb. II.

Molijns, zie Mollijns.

Mommaert, Jan, Brabantsch Nachtegaelken, 10e druk, 1650. T. I,20,129. - Zie ook Boekdr. VIII.

Mongolië. - Zie Aardrijksk. III.

Monita Secreta, zie Zahorowski.

Monsigny, zie Muziek II.

Monsters, in oude reisverhalen afgeb. ook in de Sinnepoppen van Roemer Visscher. X, 58*.

Montagne, Corn. de la, zie Sermoen.

Montagne, Victor A. dela, in memoriam. IV, 309*; X,346.

Montanus, Arnoldus, Kellenaar te Egmond, 1532. XIV,53.

Montanus, Jacobus, zie Postinc.

Montanus, Petrus. IV,383.

Montenay, Georgette de, Cent emblemes chrestiens, Fr. en Latijn en de Nederl. versjes van Anna Roemers Visscher. Heidelberg, typis Joh. Lancelloti, impensis Andreae Cambieri, 1602. T. II,144. - Cento Emblemi - Stammbuch - Livres d'armoiries. Frankf., J.C. Unckel, 1619. T. II, 143.

Montezimos, David, 1828-1916, necrol. VI, 49*.

Montijn, J.F.L., cons. Univ. Bibl. Amst., necrol. XIV,1.

Moons, Jacob, Sedelijcke Lustwarande. Antw., 1679. T. I,273.

Moralisacio seraph en moralisacio cherub met elkander verward in literatuur en miniatuur. XI,275. - Zie Nic. de Lyra bij Miniaturen.

Moreau, Observ. holl., 1755-59. I,176.

Morelli, Jacopo, bibliothecaris der San Marco Bibl. te Venetië, 1793. T. III,12,18.

Mores, Joachim, zie Morsius.

Moretus, J.F., zie Boekdr. VIII - Papier II.

Morgenwecker, Den Francoysen, Dordrecht, 1574 en versch. latere drukken. A. II,115; VII,329.

Morghen, Rafael, zie Graveurs II.

Morris, William, zie Bibliofilie II - Boekdr. VII, VIII.

Mors, Dignart Jochem, zie Papier II.

Morsius, Joachim, geleerd zwerver, mysticus, enz. - Bespr. van H. Schneider, Joach. M.

und sein Kreis, 1929. XX,253. - Zijn album amicorum, waarin vele Nederlanders, 1618-1619. XX,254*,255*,348. - Zie ook Böhme - Cluverus.

Mortelmans, J.G., zie Graveurs II.

Mortsel. - Kerkrekeningen 1609-1611. (Abr. Verhoeven). T. I,180 noot.

Morus, Phil., zie Onderwijs II.

Morus, Thomas, Utopia. Antw., 1562. VII, 328. - Lat. vert. van enkele zijner gedichten in een Vlaamsche uitg. van 1658. T. I, 17. - A Dialogue of Confort against Tribulation. Antw., Joh. Fouler, 1573. T. V,233.

Moskou. - Zie N. Bidloo - I. Massa - Aardrijksk. III - Bibliotheekw. IV.

Mostaard, David, zie Courant II.

Mostaert, Willem, reist in 1561 in Frankrijk. IV,72*.

Moth, Jan de la, zie Boekb. III.

Moucheron, zie Graveurs II.

Moucheron, Balth. de, 1584, zie Aardrijksk. II.

Mouthaen, H., zie Onderwijs II.

Moutier, Du, Fransch schilder, zie Graveurs II.

Moy, H. de, opsteller der Informatie ex officio, 1566. XII,164.

Muelenbroeck, Claes, 1559, schrijver van een berijmd epistel aan Nic. Sterck over strafuitvoeringen door de inquisitie in 1559 te Sevilla. T. VII,120; X,262.

Muiderslot. - Zie Tentoonst.

Mulder, Claes de, zie Graveurs II.

Mulder Bosgoed, D., als bibliothecaris van het Rotterd. Leeskabinet, 1861-1880. XVIII,150.

Mulerius, Nic., zie Onderwijs II.

Muller, Corn., zie Graveurs II.

Muller, Corneille, zie Boekdr. VII.

Muller, Frederik, zie Frederik Mullerfonds bij Bibliogr. I - Nieuwst. I.

Muller, Fzn., S., zie Bibliogr. II - Heiligenfeesten bij Liturgische boeken.

Muller, Harmen Jansz., zie Boekdr. VIII - Graveurs II - Papier III.

Muller, Joh., zie Regiomontanus.

Muller, J.W., zie Oera Linda Boek.

Multatuli, zie Bibliogr. II.

Münch, Ernst, vertaler en uitgever der werken van Ulrich von Hütten, 1822-1823. XX,102. - Zie ook Graveurs II.

München. - S. Salminger.

Munniks, W., zie Onderwijs II.

Munster. - Zie H. Strepel - Boekdr. VIII - Onderwijs I - Wederdoopers.

Munster, Seb., Institutio elementaria in hebr. et lat. et habagur ‘L. Electus’ Eliae Levitae. Bazel, Froben et Episcopius, 1525 en later. III,381. - Dictionarium Hebraicum. Ibidem, 1548. III,351.

Munte, Jan van, schepen en armmeester te Gent, c. 1400. XVII,261,264*.

Munten. - Die Billionsche en ongevalueirden gaude ende silvere munte van veil diversce price, conincrijcke, landen, ende steden. Neurenberg, Johann vom Berg unnd Ulrich Newber, 1551. T. II,146. - Een munt-beeldenaer van 1586 in zakformaat. (Amst., Corn. Claesz.) vergeleken met de 4^o-uitg. XIV,351,352*,353*. - Zie ook Arbutnot - Jehan le Noir - Penningen - Valuacie bij Postinc.

Munten, Hendrik, zie Muziek II.

Murmellius, J., zie Onderwijs II - Postinc.

Musa, Q. Pomponius. T. I,4.

Musculus, Wolfgang, Een claere ende schriftelicke onderrichtinghe vanden Eedt, met een clein an-hancksel... door Marten Microen. 1555. X,327. - Vertaler uit Cyrillus. T. III,73.

Museum Borgia te Rome. T. I,152.

Museum voor Folklore te Antw. T. V,239.

Museum Meermanno-Westreenianum te 's-Gravenhage, Voorgeschiedenis. XIII, 225*,228*.

Musius, Corn., zie Onderwijs II.

Muskeezel, zie Berganus bij Onderwijs II.

Muylwyck, Frank Hzn. van, zie Papier II.

Muziek

I.	Literatuur - Instrumenten.
II.	Componisten - Executanten - Dirigenten - Onderwijzers.
III.	Muziekdruk en -graveerkunst - Uitgevers. Zie ook Graveurs II (steendrukkers).
IV.	Liederen. Zie ook Schoolzangen bij Onderwijs II.

I
Literatuur - Instrumenten

Muziek-bibliotheek van D.F. Scheurleer. Catalogus, bespr. 1885, 87. A. V,150; A. VI,44. - 1893. A. VI,250. - 1923, 25. XVI, 364*,366*. - Mitjana, Catalogue critique et description des imprimés de musique des XVIe et XVIIe siècles (dans) la Bibl. de l'Univ. d'Upsala, dl. I. I,186. - Sonneck Catalogne of the orchestral music in the Library of Congress. I,340. - Catalogus van de Muziekbibl. v.d. Mij. t. bev. der toonk., afd. Amst. A. V,81; II,109. - Schlesinger, A bibliography of musical instruments and archaeology, II,344. - Catalogus tentoonstelling ‘De Vrouw’, afd. Muziek, 's-Gravenh. II,350. - Gregory, Catalogue of early books on music (before 1800), III,35. - Mies, Noten und Bücher. Ein Wegweiser. XVI,97. - Lijst der uitgaven van den muziekgever G.F. Witvogel,

Amst., 18e eeuw. XXV,52. - Van Eck, Handboek d. Nederl. muziekliteratuur, 2e helft 19e eeuw. A. VI,285. - Enschedé, Nederl. musicalia, 1908. T. VII,149.

Vereeniging voor N.-Nederl. Muziekgeschiedenis. Rondschrijven. T. VI,195.

Openbare Muziekbibliotheek te 's-Gravenhage. IX,236; XV,124.

Verzameling (muziek) van Const. Huygens aan zijn zoon Christian vermaakt. T. III, 208. - Verzameling van J.C. Broers te Delft. VIII,328.

Prijzen van muziek in de 18e eeuw. T. IX,87.

Afbeeldingen van orgels in het Utrechtsch Psalterium. III,142,143*.

Jan Theunisz. en zijn muziekhuis te Amst., 1633, 34. XVIII,58; XX,33.

II
Componisten - executanten - dirigenten - onderwijzers

Agricola, Alexander, componist, begin 16e eeuw. T. II,80.

Barbé, Antoon, kapelmeester te Antw., c. 1560. T. IX,16,17.

Benoit, Peter. Muziekhandschriften van hem te Antwerpen. T. VIII,171.

Bredemeersch, Hendrik, muziekleeraar, begin 16e eeuw. T. II,75.

Bruhier, A., componist, begin 16e eeuw. T. II,80.

Brumel, componist, begin 16e eeuw. T. II, 80.

Carissimi, G., 1604-1674. T. VI,210.

Boers, J.C., zie Schoonhoven in IV, ook in I.

Compere, componist, begin 16e eeuw. T. II, 80.

Cornet, Severyn, kapelmeester te Antw., gaf bij Plantijn muzikale werken uit. - Zie ook IV.

Derx, G.W., Zie Van Alphen in IV.

Despres, Josquin, componist, begin 16e eeuw. T. II,79; T. VI,211.

Dufay, G., 1400-1474. T. VI,210,211,212.

Duyse, F. van, musicoloog, necrologie. T. VIII,95. - Zie ook IV.

Eynde (Endanus), musici van dien naam (de Fine). I, 202. - Zie ook IV.

Garms Jr., J.H., zie v.d. Eynde in IV.

Goudimel, C., musicus, 1580. T. IX,151.

Hauff, W.G., zie Van Alphen in IV.

Hempenius, organist, Nijkerk, Zwolle, geeft in 1821 muziek uit. XI,119.

Hol, Rich., zie Van Alphen in IV.

Leeflang, zie Plattner in III.

Livre plaisant... pour apprendre à faire toutes tabulatures hors le discant, zie Virdung.

Matsys, Quinten, ‘een groot musicien’. T. I, 18.

Meyerbeer, componist, 1835. T. IV,283.

Mousigny, Fransch musicus, 1729-1817. T. IV,282.

Munten, Hendrik, zanger te Antw., 1581. T. IX,17.

Nacher, componist, 1835. T. IV,283.

Opitiis, G. en B. de, zie IV.

Palestrina, Eenige hss. van hem ontvreemd. T. I,218; T. VI,210,212.

Philibert Jambe de Fer, 1561, zie Psalmen.

Poelgeest, Caspar, Organist te Franeker, zie Starter in IV.

Ruloffs, B., zie Van Alphen in IV.

Ruppe, C.F., zie Van Alphen in IV.

Schmier, J., Zie Van Alphen in IV.

Tinctoris, Johannes, componist, 1446-1511. T. VI,208.

Turnhout, Gerardus, kapelmeester te Antwerpen, 1563. T. IX,16. - Zie ook Phalesius in III.

Vallet, Nic., Secret des muses. Secretum musarum. Amst., 1615. - Second livre de tablature de Luth. Amst., 1618. - Vingt et un pseaumes. (Amst., N. Vallet), 2e dr. onderden titel: Paradisus musicus testudinis. Amst., Joannes Janssonius, 1618 en 19. - Apollos süsse Leyr. Amst., Jan Janssen, 1642. A. VI,239.

Varendonck, J., zie Van Alphen in IV.

Virdung, Sebastian, Livre plaisant et tres utile pour apprendre a faire et ordonner toutes tabulatures hors le discant, etc. Antw., Willem Vorsterman, 1529. Uitv. beschr. m. reprod. XXII,267,268*,269*, 270*,271*,272*,273*. - Is een vertaling uit het Duitsch; de schrijver is Sebastian Virdung, 1511. Over de oorspr. Duitsche uitgave en een Ned. bewerking van 1568, bij Jan v. Ghelen te Antw. XXIII,65.

Waelrant, Huibrecht, componist. T. VI,198.

Ysac, H., componist, begin 16e eeuw. T. II, 80.

III
Muziekdruk- en graveerkunst Zie ook Graveurs II (steendrukkers).

Donaat-fragment met muziek, begin 16e eeuw. XII,146; XVII,65 noot.

Muziektypographie in der Incunabelzeit. T. I,289.

Plaatdruk- en steendrukmuziek en de uitgevers, eind 18e eeuw tot 1840 in Nederland. XI,118.

André, muziekhandelaar te Offenbach; contract met Senefelder steendrukker. XI, 119.

Ballard, Robert II, Parijs, 1644, muziekdrukkerij. T. IX,37.

Dooren, H. van, geeft in 1815 bij Willem

van Bergen te Breda een boekje uit hoe typographisch door woorden muziek te drukken. XI,121.

Enschedé, I. en Joh., Haarlemsche zangen, 1761. Muziekdrukkunst. VI,107.

Keere, Hendrik van den. Matrijzen van muzieknoten in 1580 door de Wed. v.d. Keere te Gent verzonden naar Plantijn te Antw. T. II,14.

Koning, C.H., graveur van muziek, eind 18e en begin 19e eeuw. VII,364.

Phalesius, Pieter, muziekdrukker te Antw., Een duytsch Musyckboeck v. G. Turnhout, 1572 e.a. - T. IX,16. - XII,329.

Plattner, Ludwig, uitg. te Rotterdam, geeft vóór 1813 steendrukwerk uit (muziek en borduurpatronen); geeft in 1817 variaties op het Wien Neerl. Bloed van Leeflang uit. † 1842. XI,119.

Senefelder, zie André.

Susato, Jacques, muziekdrukker te Antw., 1565. T. II,15.

Susato, Tielman, muziekdrukker te Antw., 1546. T. VIII,271. - Vijff Musycboucken, 1551-1557. VII,330. - Souterliedekens, 8e-11e muziekboek, I. 1561. T. IV,139.

Witvogel, G.F., Amst., zie I.

IV
Liederen

Zie ook Psalmen - Schoolzangen bij Onderwijs I en II.

Van Duyse, Het oude Nederl. Lied, afl. 14 bespr. T. I,61. - Van de Graft, Nederl. historieliederen. T. II,206. - Wirth, Der Untergang d. niederl. Volksliedes. T. IX, 136. - Scheurleer, Nederl. liedboeken. II, 72. - Das Deutsche Lied bis z. 18. Jht. Katalog v. M. Breslauer. T. VI,96.

Beteekenis van het liedeken. IX,355.

Aerts, Henrick, zie Van Bocstel.

A.I. Liederen in Parnassus d.i. den Blijen-Bergh. Antw., (1619), 1623. - Ook in G. van Spoelbergh, Geestelycke Dreve. Antw., 1610. T. I,160.

Alphen, Hieronymus van, Cantate ‘De Sterrenhemel’, e.a. - Kleine gedichten voor kinderen in muziek gezet d. C.E. Graaf, vóór 1794. VII, 362. - Idem d. B. Ruloffs. VII,364. - C.F. Ruppe. - G.W. Derk. - R. Hol. VII,365. - W.G. Hauff. - J. Varendonck. VII,366. - Parodieën, d. J. Schmier. VII,366.

Amundsen, Leiv, Lied, 1585. XIV,76.

Biesten, Hendrick van, Liedeken op het jaar 1572. (Amst., Willem Jacobsz. XI,326.

Bocstel, Henrick Aerts van, Lustighe amoureuze liedekens elck met een Refereyne. Rotterdam, Dierck Mulm, 1599, ook Delft, B. Hz. Schinckel, 1597, uitv. beschr. XIX,347,348*. - Lijst der zangwijzen. XIX 353. - Refereyn met het liedeken afgedr. XIX,356; XX,30. - T. V,266.

Boekcx, Barth., Liederen in een hs. (1582-1611). T. I,161.

Boudewyns, Cath., Prieelken der gheestelijker wellusten. Brussel, 1587. T. I,161.

Bredero, Onbekend lied in het Brabants Nachtegaelken, afgedr. T. I,130. - Een dochters lied in 't Vermaeck der Ieucht. I, 81.

Bruiloftsliederen, Twee, Kampen, Gaspar Koolhaas, 1697. XV,77.

Claesz., Symon, zie Liederenboek.

Clock (Klock), Lenaert, Het groote Liede-Boeck van L.C. Inhoudende veelderhande schriftuyrlijcke liedekens... Mitsg. het tweede Liedeboecxken ghenaemt Een Hell Cymbaelken... Laetste veel verm. uitg. Leeuwarden, Dirck Albertsz., 1625. - Eerder Utrecht, Reinder Wylicks, 1593. - Ook merkw. voor de statistiek v.h. Doopsgezind Kerkgenootschap aan het einde der 16e en het begin der 17e eeuw. A. II,1.

Cornet, Severijn, Canzoni Napolitani a 4 voci. Antw., 1565. T. IX,17.

Coster, S., Liedeken in Treurdichten, 1620, zie Oldenbarnevelt.

Crocus, Corn., Joseph, comoedia sacra (1535), met muziek bij de opvoering. - In de uitg. van 1548 bij Steelsius te Antw., een Nederl. torenwachtersliedje, afgedr. VI, 291,292.

Cymbaelken, Een hell, zie Clock.

Dichters van Geuzenliederen, zie aldaar.

Dierixsoen, Claes, apotheker te Alkmaar, tevens verkooper van Souterliedekens, 1561. T. IV,139.

Dyck, J. van, zie Vreughde-Klanck.

Eynde, Olivier van den, (Endanus), componeert een elegie op Frans van Raphelingen Jr., 1589, in partituur gebr. d. J.H. Garms Jr. - de muziek daarvan. I,204. - het orig. I,205*. - Zie ook II.

Fornenberg, A. van, Meyliedekens (1621), e.a. in versch. bundels opgenomen. T. I,19.

Fourmennois, Gabriel, Liederen met Franschen tekst, c. 1582. XV,191,193,198,202, 203.

Fruytiers, Jan, Ecclesiasticus, liedeken op de wijse van ‘l'homme armé’. Antw., W. Silvius, 1565. T. VI,207. - Geuzenlied. XV, 201.

Gedichten bij eerste missen, bestedingen en geestelijke jubileums, meestal van liedekens vergezeld. Zangwijzen aangegeven. T. IV,280.

Geuzenliederen. XV,185. - Verhouding tusschen de in de Geuzenliedboeken en de daarbuiten bewaarde geuzenliederen. XV, 196. - Dichters, zie hieronder. - Het Geuzenliedboek, uit de nalatenschap van E.T. Kuiper, uitg. d. P. Leendertsz. Jr. uitv. art. naar aanl. daarvan. XV,185,190*. - Geuzen Lieden Boecxken, 1581. Oudst bekende druk. XV,189*. - Geuzenliedboek, Amst., Gerrit Hendricksz. van Breugel, 1616. 2 dln. XV,189. - Geuzenliedboek. Amst., Broer Jansz., 1631. XV,121. - Geuse-Lietboeck. Amst., Ot Barentsz. Smient, c. 1640-45? - XXI,140*. - Geuzenliederen bij Jan Theunisz. te Leiden gedr. c. 1600. XV,194; XVII,308.
Dichters van Geuzenliederen: J. van Arckel. XV,204. - P. de B. - Isaac van Beck. XV,200. - Bisdom. XV,203. - Gerrit Hendricsz. van Breugel. XV,203. - P. Cannenburgh (of Hendrik van Kannenburch). XV,203. - Jan Jansz. Cooman. XV,201. - Coornhert. XV,201. - Cornelis van Damme. XV,202. - Huig Egbertsz. van Enschede. XV,202. - Jan Fruytiers. XV,201. - W. van Haecht. XV,200; XIX,350. - Lucas de Heere. XV,203. - P. Hoeksteen. XV,205. - Corn. van Kittensteyn. XV, 205. - H.S. van der Laen. XV,204. - I.W.M. XV,203. - Karel van Mander. XV,204. - Corn. van Niervaert. XV,203. - H. Pijl - L.N.R. XV,205. - J. Ramaert. XV,204. - L. Jacobsz. Reael. XV,201. - Peter Sterlincx. XV,201. - Joris Sylvanus of Wybo. XV,201. - Jan Theunisz. XVII,308. - Dirck Adriaensz. Valcooch. XV,202. - J. van der Voort. XV,198,203. - Arendt Dircksz. Vos. XV,201. - Willem Jansz. IJsselveer. XV,204. - Zie ook Liederen (en Gedichten, veelal op stroken, afzond. bespr.) - Schuilnamen.

Gezangboek van Margaretha van Oostenrijk, zie Liederboeken - Antiphonarium bij Miniaturen.

Gezangen, Evangelische. III,330.

Graswinkel, Jacob, zie Nervi.

Grönlandische Liturgien- und Gesangbüchlein, d. J. Beck. Utrecht, P. Muntendam, 1759.

Haarlem Soetendal, zie Liedekens ende Refereynen.

Harduyn, Justus de, Liedekens in de Weerlijcke liefden tot Roosemond, 1613. II,49; XIII,184,185*. - Goddelijcke lofsanghen, 1620. XIII,184,187*. - Den gheestelycke Nachtegael, 1634. XIII,186. - Liedt des Liedekens, getrokken uit de navolging van het Hooglied (naar Belleau, vóór 1620. XIII,199.

Harmonie Celeste, zie Pevernage.

Heyns, P., Referein en liedeken, 1562, ged. afgedr. XI,139.

Hormme armé, L', melodie gebruikt bij versch. componisten. T. VI,207,208,213.

Hose, Joris de, Lied van het Heybloemken, 1561. T. I,272.

I.I., Liedeken (ter verheerlijking van den toekomstigen Karel II), 1649. X,359.

Jacobszoon, Ian, van Harlingen, Eenighe gheestelijke liedekens, ghemaeckt aen verscheyden persoonen. Amst., Nic. Biestkens, 1612.

Janssens, Nicolaes, van Roosendael, Een nieu devoot geestelick lietboeck, 1616. - Ook in Parnassus, d.i. den Bleyenbergh, 2e dr. Antw., 1623. Een lied afgedr. T. I, 233,234.

Kamper Liedboek. (Kampen, Jan Petersz., c. 1540). Eerste en tweede stem, fragm., zie Liedboek bij Postinc.

Kampensche liedjes op strooken. XV,50,130, 190,206.

Klein Jan, Liedjesdrukken van Klein Jan, straat-liedjeszanger te Amst., c. 1700. Uitv. art. over hem en zijn liedjes op losse blaadjes. Belangrijke bron voor de kennis v.h. volks- en straatlied. XXV,119,122*. - Scheltema's verzameling. XXV,121. - Nijhoff's verzameling. XXV,124. - Inhoud daarvan van ieder vel afzond. opgegeven. XXV,127. - Beginregels der liederen (alphab.). XXV,146. - Voysen. XXV,149. - Zie ook Konkelpotje - P. de Vos.

Klock, L., zie Clock.

Konkelpotje, Kleyn Jans, op het Pleysierige en vermakelyke Vossenburge. Gerymt d. Pieter de Vos of de zg. Kleyn Jan. Amst., Jacobus v. Egmont, 1714. XXV,120, e.a. bundels van hem. XXV,121.

Lapsch zangboekje. XVI,240.

Leeflang, Variaties op het Wien Neerlands Bloed. XI,119.

Leerze, F., Lied in Refereynen ende Liedekens, 1563. T. I,272.

Leyssem-Liedekens, De aldernieuwste. Antw., M. Verhulst, 1684; Wed. Jos. Jacobs, 1701; Hier. Verdussen, 1721. T. V, 16.

Lied. Ic wil met groter droefheit gaan (c. 1500). (van Hugo Jansz .v. Woerden?). XII,205; XIII,39.

Liedboek, Kettersch, 1526, begint ‘Wij willen’. XVI,179.

Liede-boeck, Het groote, zie L. Clock.

Liedeken, op de wijze ‘Cornete Musicaal’ niet van S. Coster? XI,234.

Liedekens, Lustighe, Amoreuse. Zie Van Bocstel.

Liedekens, Veelderhande schriftuerlijcke, zie Clock.

Liedekens en de Refereynen, ghemaeckt bij Haerlem Soetendal van zijn avonturen ofte wedervarentheyt, sint zyn vertreck uyt Haerlem, in 1599. 13e druk. Haarlem, Vincent Casteleyn, z.j. Ook 8e dr. bij denz. 1618. A. II,75.

Liederboeken, Twee, van Margaretha van Oostenrijk, thans in de K.B. te Brussel. T. II,79. - Zie ook Gezangboek.

Liederen (gedichten, ook geuzenliederen) veelal op stroken, uitv. afzond. bespr. en ged. afgedr. XV,54,55,56,59*,61,62,63, 64*, 65, 66*, 67, 68, 69, 71, 129, 130*, 137, 138*,139*, 190, 192, 198, 202, 206; XVII, 79, 80*, 82*. - te Lincoln, (c. 1650). XXV, 227,228*,229,230*,231. - Zie ook Dichters van Geuzenliederen - Klein Jan.

Liederen, Doopsgezinde, zie Clock, met de lijst der namen van leden der Doopsgez. gemeente (meest vrouwen). A. II,7,12.

Liederenboek, bijeenverz. d. Symon Claesz. van Haarlem, zie Postinc.

Lietboeck, Een Aemstelredams Amoreus. Amst., H. Jz. Muller, 1589. A. VI,275.

Zie ook Refereynen ende Liedekens.

Lofzangen ter eere van Maximiliaan. Muziek van G. en B. de Opitiis. Antw., 1515, teksten en muziek. XVII,32, 34*,35*,39. - Zie ook Maximiliaan bij Postinc.

Lucas van Mechelen, Den Boeck der geestelycke sangen. Antw., Hendrik Aertsens, 1631, 2e dl. 1639, deze druk met muziek. 2e dr. 1674 zonder. - Hondert en twee-en-veertig Musicale Sangh-vooisen... op alle de liederen. VIII,151,; IX,115.

Luitboek, Het, van Thysius. T. VI,213*.

Madrigalen, zie Nervi - Pevernage - Schoonhoven.

Maertens, Pieter, Brugsch rederijker, lied in Een devoot en profitelijck boecxken, 1539, afgedr. T. I,16.

Margaretha van Oostenrijk, zie Gezangboek.

Mes, Gherardus, componist van Souterliedekens, 1561? T. IV,139,140.

Mileman (van der Brugghe), Frans, Nederl. Weer-galm, toe-gesongen aan de H. Maeghd Maria. Antw. (Amst.), Ph. van Eyck, 1664, ook onder andere titels vermeld, schuilnaam Victor a Campis. T. I,21.

Mommaert, J., Zie Nachtegaelken.

Nachtegaelken, Het Brabandts, Met zijn Driederley Gesangh. 10e dr. Brussel, Jan Mommaert, 1650 (hierin een onbekend lied van Bredero). T.I,20,129. - Onbekend lied van Bredero afgedr. T. I,130.

Nervi d'Orfeo, Verzameling Madrigalen, uitg. d. Jacob Graswinkel. Leiden, Hendrik Lodewijk van Haestens, 1605. Volledig ex. te Parijs. VIII,327.

N.I. = Nicolaas Janssens, van Rosendaal.

Nieuw Groot Hoorns Liedboekje. XV,120.

Nieuw Nassause Trompetje. 1675, e.a. XV, 120.

Omazur, Nicolaus, Labyrinthus Cupidinis, d.i. den doolhof der liefde. Antw., J. Meseus, 1663. Lied afgedr. T. I,237. - T. I,21.

Opitiis, G. en B. de, zie Lofzangen.

Ordinancien der Antwerpsche Ommegangen in de 16e eeuw. De oudst bekende in een geschr. boekje van 1398, dat, geregeld aan gevuld, de volgorde van de omgangen in de 14e en 15e eeuw aangeeft. - Ordinantie van de nieu Punten (wagens) van O.V. Ommeghanck, 1563. Antw., Hans de Laet. T. VI, 197,198. - De Prosen (hymnen). - Liedekens, met de melodieën. T. VI,202, met veel muziek. - Andere uitgaven. T. VI,214.

Parnassus d.i. den Blijen-Bergh. 2e dr. Antw., 1623. Liederen van A.I. en van N.I. (een afgedr.). T. I, 160,161.

Peetersz., Cornelys, liedjeszanger, 1565. XV, 190,206.

Pevernage, Andreas, Zijn leven. T. IX,10. - Cantiones Sacrae, 1578. T. IX,2*,3. - Harmonia celeste di diversi eccellentissimi musici, Antw., 1579-1585. T. IX,16.

Pluck-Voghel, Den eerelycken, ghepluckt in diversche pluymkens van Ninne-liedekens (sic). 4e dr. Brussel, J. van de Velde, 1684 en a. uitg. T. I,276.

Poirters, Adr., Liedeken. Zie Pluck-Voghel en Vreughe-Klanck. T. I,276.

Psalmen, zie in A.A.

Refereinen ende liedekens, zie Refereynen.

Ries, Hans de, Lietboek. Rott., Dierick Mullem, 1582. XX,23.

Robbertsz., Robbert, Liedekens, verspreid in planodruk. (Amst., 1608). XV,137, 138*,139*.

Rue, Petrus de la (Périchon), ook Verstraete, Van der Straete, De Vic, Platensis, componist, zanger aan het Bourgondische hof; geen Picardiër, maar een Vlaming, † 1518 te Kortrijk. T. I,271; T. II,79,80, 81,83.

Ruyter, J. de, Nieuw Lied-Boeck genaemt den Maegde-krans. Duinkerken, J.O. Laurenz. T. II,141.

Saliger, J., Een nieu christelijk liedt vander swaere belegering van Woerden. (Rott., D. Mullem, 1576?). XX,22.

Schaap, Jan Claesz., Bloem-tuyntje... sangrijmen ofte liedekens, 2e dr. 1671. XVII, 144.

Schoonhoven, Corn., organist te Delft, † 1622. Een zijner madrigalen in partituur gebr. d. J.C. Boers. Delft, 1887. VIII,327.

Soetendal, zie Haarlem.

Souterliedekens. 8e-11e muziekboek. Antw.,

Thielman Susato, 1561. T. IV,139. - Oudste uitg. van 1540. XXIII,324.

Spoel Bergh, G. van, Geestelijcke Dreve van sommighe gheestelijcke liedekens. 5e dr. Antw., 1610. T. I,160.

Starter, I. Jansen, zie Vermaeck der Ieught.

Sterlincx, Pieter, 1582, zie Geuzenliederen.

Swaen, Guilliam de, Den singenden Swaen, 3 uitgaven: 1655, 1664 en 1728. T. I,235, 236*.

Sweelinck. Canon op een albumblad in Morsius' album amicorum. XX,254*,348.

Sweerts, H., Innerlykke zieltochten. 2e dr. Amst., 1638. T. I,238 noot.

Thirsis Minnewit. Amst., 1726. T. I,238 noot.

Thysius, zie Luitboek.

Vermaeck, T', der Ievght, Waerin... veel Schoone ghesanghen... byeen vergadert, ende ten dele gecomponeert d. B. Iansen Wellens. Franeker, Th.L. Salwaade, 1612, uitv. beschr. v.d. inhoud. I,61*,81. - 2e dr. 2 uitgaven. Leeuwarden, A. van Rade, 1616, Verb. en verm. met verscheyden vrolijcke lieden, enz. d. I. Ianssen Starter. Leeuwarden, de Brol, 1617. I, 145*,147. - lied van Starter afgedr. I,149. Gedicht van St. aan Casper Poelgeest, organist tot Franeker afgedr. I,150.

Victor à Campis, zie Mileman.

Volks- en straatliederen, zie Klein Jan.

Volksgezang. - Loterijbundels van belang voor de geschiedenis van. XI,136. - Zie ook Refereynen.

Vos, Pieter de, zie Klein Jan.

Vreughde-Klanck, Oude mede nieuwe, verg. d. J. van Dyck. Antw. (Amst.), Ph. van Eyck, 1664. Omwerking van een lied van Poirters. T. I,276.

Vrijheidsliederen der Franschen. Duinkerken, R. Blixque, 179... T. II,141.

Wachterliedje in rederijkerspelen. XI,202, 203.

Wellens, B. Iansen, zie Vermaeck der ieught. - Enkele zijner verzen afgedrukt. I,88.

Wybo, Joris, geb. c. 1530. Gheestel. liedekens. Antw., 1582 en 1596. XV,61,120, 201.

Ymmeloot, Jacques, Een lied in La France et la Flandre réformées, 1626. T. 16.

Wilhelmus. Tekst en Melodie. - Over de zangwijze. X,377. - Wijze van Conde(1574), de oudste bekende notatie. XI,137,138*. - Fransche vert. XV,193. - Vergeleken met Bewegliche Demonstration. XXI,113,121. Het Wilhelmus en zijn dichter. XXI,245.

Muziekdruk, zie Muziek III.

M.V., zie Boekb. III.

M.V.E. 1663. T. I,237.

M.V.S. niet het monogram van de Wed. J. Mesens, doch van Martinus Verschueren. T. V,274.

Mye, Isaac van der, zie I.V.M.

Myle, Corn. van der, 1573, zie Hopper.

Myle, Corn. van der, 1633, zie Onderwijs II.

Myleman, F., zie Mileman.

Mijnsheeren (de Heere), zie Boekb. III.

Mythologie. VI,37.

N

N., H. de, Brief aan Wittius over ongeoorl. uitg. van zijn Cato-vertaling, 1653. IX, 322.

N., W. van, zie Olevianus.

Naber, J.A., zie Bibliofilie II.

Nacher, zie Muziek II.

Nachtegael, Den, gheestelijcken, Antw., Jan Cnobbaert, 1634. XIII,178,187.

Nachtegaelken, Het Brabantsch, zie Muziek IV.

Nachtmal Christi, Vom, zie Anastasius Veluanus.

Naefus, Jac., Helvetius, zie Onderwijs II.

Naevius, Johannes, zie Onderwijs II.

Namen. - Zie Aardrijksk. III - Kloosters.

Napasser, zie Veen bij Aardrijksk. II.

Napoleon, zie Ali Pacha - Bibliogr. II.

Narrenschip, zie Brandt - Sinte Reynuut.

Nassau, Justinus van, Zijn horoscoop door J. Stadius, 1571. T. V,73. - Brief aan Vulcanius, 1591, text afgedr. T. V,74*.

Nassau, Fort. - Zie Aardrijksk. III.

Nassau, Straat, zie Aardrijksk. III.

Natuurdruk, zie Boekdr. I.

Natuur- en Geneesk., zie Bibliogr. II - Tentoonstellingen.

Neaules = Martinus Nijhoff. XV,227.

Neckam, Alexander, De natura rerum, 12e eeuw, zie Miniaturen.

Necker, Joost de, zie Graveurs II.

Neder-Hemert. - Zie Van Hemert.

Nederland. - Zie Aardrijksk. III - Abecedaria - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Bijbels - Inc. II - Tentoonst.

Nederlandsch-Indië, zie Indië bij Aardrijksk. III - Bibliogr. II - Oost-Ind. Cie.

Neder-Waver. - Zie Kloosters.

Nédonckel, G. de, zie Bibliofilie IV.

Neeffs, H.M. Hub., priester te Antw., Corte wtlegginghe van de Triumphwercken ter eere van... den Prince Cardinael Ferdinandus van Hisp., op syn incomst te Antw., Antw., Laur. van Diest, 1635. 2 uitg. T. V,175.

Neefs, zie N.S.

Neesen, Laurentius, zie Bibliofifie II.

Neetezone, Michael, zie Boekb. III.

Nemices, Jan Govertsz., zie Onderwijs II.

Neostadius (van Nieuwstadt), genoemd als schrijver van Utriusque Curiae decisiones,

is niet juist, moet zijn Pelgrim van Loo. Een uitgave van 1602 bestaat niet. XXV, 224.

Nerdenius, Henr. Antonides, Systema theologicum. Fran., 1611. A. I,77.

Nerenburger Fernig, zie Engelman bij Graveurs II.

Nervi d'Orfeo, zie Muziek IV.

Nesse, Frans van, zie Papier II.

Nethenus, Matthias, Apologia. Emmerik, Daniel van Schalckwijk, 1662. T. IV,111.

Neuhofer, Jeremias, vindt het bedrukken van goudpapier uit te Augsburg na 1659. II,258. - Hij en Georg richten in 1689 te Ausgburg een katoendrukkerij op, na zich van het geheim der Holl. techniek te hebben meester gemaakt. II,258.

Neurenberg. - Zie H. Krauwinckel - Boekdr. VIII - Onderwijs I.

Neve, Johannes, c. 1510. XVII,24.

Nevere, Henri de, zie Papier II.

Nevius, Gualerandus, dichter, 1515. XII,51.

Newes from the narrow sees, zie Nieuwst. II, 1642.

Newspaper, zie Courant.

Newton, Isaac, zie Bibliofilie II.

N.I., zie Nic. Janssens.

Niavis, zie Inc. III.

Niclaes, Hendrik, Versch. werken bij Plantijn en elders gedr., 1560-1580. A. V,122. - Zie ook Augustijn - Bombarg - D. Mullem bij Boekdr. VIII.

Nicolaas-Collegie S., Amst., zie Eggert bij Onderwijs II.

Nicolaas I, keizer van Rusland, 1836. XIX, 34.

Nicolaas, Anthony, zie Papier III.

Nicolaes, zie ook Claes.

Nicolaes Christi, priester te Bergen-op-Zoom, van ketterij beschuldigd, 1525. XVI,178.

Nicolai, Antonius, Sendtbrief aen eenen lieven ende welbekenden vrient (Wybe Wybrz.) Amst., Corn. Claesz., 1586. X, 116.

Nicolai, Arnoldus, zie Aardrijksk. II - Boekdr. VII - Graveurs II.

Nicolai, Eliud, zie Aardrijksk. II.

Nicolai, Joh., zie Aardrijksk. II.

Nicolaus de Aqualonga, zie Aqualonga.

Nicolaus de Laurentiis (Tifernas), uitgever van de Cato-paraphrase en parodie van Prospero Acrimati. Città di Castello, 1539. XVI,248,249.

Nicolaus de Lyra, zie Lyra bij Miniaturen.

Nicolaus du Ny, zie Miniaturen.

Nicolaus van Delft, zie Miniaturen.

Niebuhrs oordeel over het karakter der Hollanders. XIV,72.

Nieles, Joannes Baptista, zie Bibliofilie III.

Nielsen, L., zie Inc. I..

Nienhuis, A., Jubileum. III,223.

Nieportius, Joannes, sinds 1626 substituut, van 1634-1662 secretaris van Utrecht. Brief aan Th. Erpenius, 1624. XIII,66,67.

Nierstrasz jr., J.L., John Howard, gedicht. Leeuwarden, G.T.N. Suringar, 1822. Het hs. hiervan XIV,345,349*; XV,152. - Zie ook Wap.

Niervaert, Cornelis van, dichter van Geuzenliederen. XV,203.

Nieuw-Amsterdam. - Zie Aardrijksk. III.

Nieuwbarn, M.C., 1862-1915, necrologie. V,19.

Nieuwelandt, G.V., 1616. XIII,178,188. - Saul, 1617. XIII,196.

Nieuwenhuysen, J. van, kleinzoon van Paludanus, Brief aan G. Brandt, 19 Aug. 1666. A. I, 137.

Nieuwenhuysen, Willem van, zie Onderwijs II.

Nieuw Groot Hoorns Liedboekje, zie Muziek IV.

Nieuwigheden, Een en zeventigh, zie Onderwijs III.

Nieuw-jaars wensch en gift... van den predikstoel voorgedragen. Amst., Theod. Crajenschot, 1776. XII,74.

Nieuwkerke, zie Rederijkers.

Nieuwlicht of Bloemendael, zie Kloosters.

Nieuw Nassause Trompetje, zie Muziek IV.

Nieuw-Nederland. - Zie Aardrijksk. III.

Nieuwpoort, Slag van, zie Nieuwst. - Rederijkers.

Nieuwsbladen, zie Courant.

Nieuwstijding uit de andere waereld. 's-Grav., Bakhuyzen, 1768. XXIII,319.

Nieuwstijdingen - Pamfletten - Historieplaten

Zie ook Courant.

I.	Literatuur - Pamflettisten.
II.	Pamfletten en historieplaten naar den datum der uitgave.

I
Literatuur - Pamflettisten

Catalogus van J. Halle, Munchen, Neue Zeitungen, Relationen etc. m. Einleitung über die Anfänge der gedruckten Zeitungen, von A. Dresler, bespr. XVIII,365. - Catalogi van Pampfletten. A. V,18,19,71; A. VI,195,282; IV,396; V,372; IX,267; XXIII,274. - Muller, Beschrijving van Nederl. historieplaten, bespr. A. III,155; A. V,71,83; A. VI,126. - Van Rijn, Catalogus Atlas van Stolk. (Historieplaten). I,278. - Pamflettenverzameling van Verloren van Themaet, geveild 1916. Hierin de verz. door Abraham de Goyer in 1615 in één bundel bij elkaar gebonden met spe-

ciaal daarvoor gedrukten titel. VI,65,68*. - Lijst der Nederl. uitgaven in de Cathedral Library te Lincoln. (verz. M. Honywood), waarbij vele pamfletten. XXI,134. - Een bundel Nederl. pamfl. uit het begin der 17e eeuw in Californië gevonden (met opg. der titels). XVIII,353,355. - Pamfletten over den Engelschen burgeroorlog in de Cathedral Library te Lincoln, XXI,132.

Wat is een pamflet? V,305; VI,297. - R. Fruin over pamfletten. T. I,141.

Over oude nieuwstijdingen. XVII,102.

Nieuwstijdingen uit de 15e eeuw, (1477-1481). XVII,104.

Nieuwstijdingen over de belegeringen van steden. XIV,106.

Studie over de letterk. waarde der Ned. pamfletten, 16e eeuw. T. V,95.

Zestiendeeuwsche pamfletschrijvers (naar aanl. van Frédéricq, Het Nederl. proza in de 16e eeuwsche pamfletten). T. VI,29. (schrijvers genoemd Marnix, Coornhert, Coolhaes, Junius Brutus, Vindiciae contra tyrannos, Bazel, 1579, vert. d. Fr. Coornhert. T. VI,31. - Wie is Junius Brutus? (François Estienne). T. VII,32,33. - Ellert de Veer. T. VI,33. - Zijn Nachtegaal-pamfletten (berijmd), 1585 en 1599, navolger van Klebitius, T. VI,158; XII,318,319. - Blaffert tot opweckinge aller Princen van Europa, Amst., P. Gevaerts, 1599. Berijmd pamflet. ged. afgedr. T. VI,159. - Ook reeds in 1566. T. VI,160. - Robbert Robbertsz., Die verantwoordinghe oft ontschuldinghen. T. VI,36. - Ratelwacht, ende Torenwachters waerschouwinge, c. 1600. T. VI,37.

Klebitius, Willem, pamflettist, schrijft een duitsch pamflet Nachtigall, Maart 1567 te Frankfort. - Uit het Nederl. van Ellert de Veer vertaald? - Serie pamfletten van K. van 1565-1568 tegen de bedreiging van de vrijheid der Nederl. XII,318.
Zie ook Broughton - Coolhaes - Jan Theunisz. - R. Verstegen - W. Jansz. IJselveer.

II
Pamfletten en historieplaten, naar den datum der uitgave

Wagenaar, Vaderl. historie, platen en portretten. A. III,128.

Prenten in Bor's Nederl. Oorloghen, 1621. A. III,202.

Ein grosz mercklich Wunderzeichen... in dem Lande Sicilia. (begin 16e eeuw, afb.). XVIII,367*.

Nieuwe tijdinge van Ferdinandus, Coninck tot Bemen. (Antw., 1527). XVII,107*; en andere uit Antw. en Gent. XVII,107*,108.

Een nieu gedichte van dat croonement van Domfernandus, (1531?), zie Postinc.

Een nyew Gedicht van de victorie teghen die Turcken, (1532), zie Postinc.

Beleg des Turcksen Keysers der stadt Guns. (1532), zie Postinc.

Wahrh. Bericht d. Wunderb. Handlung der Deuffer zu Münster. 1535. - Tydynges of the wonderfull worckes of the Rebaptisers of Munster, 1535, zie Postinc.

Warhafftige und gewise Newe Zeytung, etc. Verhaal van den aanval op Algiers, d. J.A. de Fauo, 1541, tekst afgedr. XV,161, 162*,165*.

Een warachtige tijdinghe wt Monson. Delft, Frans Eversz. Sonderdanck, c. 1545. XIII,251.

Warachtighe nieuwe tijdinghe van eenen boer, (een anti-Roomsch pamflet), overgezet u.h. Hoogd., 1564. ged. afgedr. X, 331*,335*.

Een corte Verclaringhe, hoe dat die Turcken in Malta ghecomen sijn. Antw., Jan Mollijns, (1565). XVII,54.

Van den drij Pauwsen, Nadruk door Peter Warnerse uit Brabant, 1566. Zijn proces wegens dit pamflet. XXIV,162.

La Justifiaction du Prince d'Oranges. - De verantwoordinghe des Princen van Orangien, April 1568. - Verklaringhe ende Wtschrift des Prince van Oranien... 20 Juli 1568. - Waerschouwinge des Princen van Oranien... 20 Juli 1568. - Waerschouwinge des Princen van Oraengien aende Inghesetenen... van den Nederlanden, 1 Sept. 1568. XXI,114,115. - Vermaninghe aen die gemeyne Capiteynen ende Krijchsknechten in Nederlandt, d. Marbesius Sebartus Pneumenander, 1 April 1568. XXI, 117. - Een hertgrondighe begheerte, vanden... Prince van Oraengien, d. Adr. Zazaphya, 21 Sept. 1568. XXI,118. - Zie ook de Beweghelicke Demonstration en het Wilhelmus in Muziek IV.

Avvisi nvovamente venuti di Fiandra, etc. Bologna, (1572) (belangrijk bericht over een zeeslag tusschen de terugkeerende Indische vloot, en een vloot van den Graaf van Nassau - en een van een Portugeesche retourvloot, die door stormen bij de Kaap werd tegengehouden). XIV,5,6*,7*,11*, 13*,15*.

Historia van der tijt der swaere belegering der stadt Woerden, d. J. Saliger. (Rotterdam, Dierck Mullem, 1576?). XX,21. - Zie ook Muziek IV.

Cort verhael van de rechte oorzaken der oor-

logen tegen don Johan. Antw., 1577. VII, 323.

Verclaeringhe van de meininge des Doorl. Heere Don Johan van Oistenrijcke. Luxemburg, Marten Marchant, 1578. T. II, 146.

Een wonderlijcke nieu gheschiedenisse, ghebuert buyten Ghendt op de Bylock, Aug. 1579. Antw., (1579). ged. afgedr. VII,6,7*.

Vindiciae contra tyrannos, 1579. De schrijver (Stephanus Iunius Brutus Celta) is François Estienne. T. VI,31.

Verclaringe der oorsaecken, waaromme de Coninginne van Engelant de Nederlanden bystant heeft gedaan. Londen, 1585. VII, 330.

Twee zeldzame pamfletten over het beleg van Antwerpen. Een nieu tijdinghe... en Van die verlossinghe der vermaerder coopstadt van Antwerpen, 1585. V,130,131*, 132*,133.

De Schrickelijcken gruwelijcken Blixem des bans door den Paus van Romen teghen den doorl. Coninck van Nauerre... wt-gestort, 1585. De vertaler is Ellert de Veer. T. VI,34.

Waerschouwinge waerom die van den Huyse van Guise haer ghewapent hebben. Delft, Aelbr. Hendricxz., 1585. VII,325.

Justificatie van Don Anthonis. Coninck van Portugael. Dordrecht, 1585. VII,325.

Pamfletten betr. een leening of loterij ten bate den Coninck van Portugal. Remonstrance... Rotterdam, 1587 en Remonstrantie... Haarlem, G. Rooman, 1587. VII,368.

Corte verthoninghe van het recht van Hollandt. Rotterdam, D. Mullem, (1587?). XX,25.

Turfschip van Breda, 1590. Warhaffte Zeitung und Beschreibung.... (wie) Graff Mauritius das Schloss und Stadt Breda hat eingenommen, 1590. XIV,98,99*,101*, afgedr. XIV,128. - Histoire mémorable de la reprise de la ville et chasteau de Breda. Middelburg, R. Schilders, 1591. XIV,100, afgedr. XIV,120. - Holl. vertaling door C(ornelis) Brandt. Leiden, 1590. XIV,100 noot. - Gravure van B. Dolendo. XIV, 103,104 noot. - Eenige andere pamfl., van later datum genoemd. XIV,106 noot.

True newes from one of Sir Frances Veres companie... in the Lowe Countries with the bloody persecution... in Spaine. (1559). London, Thomas Nelson, 1591. X, 257,258*,259*, afgedr. X,259; XI,79. - The bloody persecution, afgedr. X,260,262, zie over het laatste ged. ook T. VII,120.

Warachtighe tydinghe van de victorie van 1596 (verovering op Cadix). Amst., Corn. Claesz. XV,169,170*,176*, tekst afgedr. XV,171; XVIII,322,323*.

Franciscus Dracus redivivus, Das ist, Kurtze Beschreibung, aller... Reysen... so (er)... vollbracht. Amst., Johann Clausen, 1596. - 3 verloren geraakte kopergrav. (voorn. over de tocht van de Armada van 1588). XV,177, ged. afgedr. XV,178.

Warachtighe... tijdinghe vande vermaerde... stadt Raab (herovert op de Turken). Dordrecht, 1598. - In het Duitsch: Warhafttige... Zeitung... Cölln, Joh. Bürich, 1598. V,99. - Twee prentafb. V,100.

Verheyden, Willem, In classem Xerxis Hispani oratio. 's-Gravenhage, Albert Hendriksz., (1598). T. VIII,180.

Waerachtich verhael van een... moort bedreven door den Minrebroeders te Rijon in Vranckrijck, 1598. XIV,310.

Blaffert tot opweckinge aller Princen van Europa. Amst., P. Gevaerts, 1599. - De schrijver is vermoedelijk Ellert de Veer. T. VI,159. - Zie ook in I.

Waarachtich Verhaal, van... de zwarte galeye. Delft, Jacob Cornelisz. Vennecool, 1600.T. VII,7*.

Lofsanck over de victorie... int veroveren der stadt Grave. Leiden, Jan Theunisz., 1600. XV,194,198; XVII,309.

Missive van een Fransch edelman... waerin verhaelt wort tghene is ghepasseert t'sedert het overgaen van 't Fort S. Andries tot den Slach... by Nieupoort, 2 July 1600. Leiden, Jan Theunisz., 1600. XVII, 309.

Tsamenspreekinghe van drie personen, 1601. Halve auteur Jan Claesz. Rolwaghen. De medeschrijver is Caspar Coolhaes, niet Jacob Pietersz. Vermeulen. T. VIII,75.

Niederländische Kriegs-Iournal, etc., Febr.-Aug. 1605. - Hierin 6 kopergravuren, waarvan een met het adres Abr. Verhoeven exc., een ander met de plaatsnaam Amsterodami. - Slag op den Blockersdijk bij Antw., 14 Mei, get. A. Verhoeven exc. - Leger van Prins Maurits beschanst tot Watervliet. - Versterkte plaats te Wouwe. - Zeeslag bij Dover. - Het kamp voor Berckum, door Lambrecht Cornelis, Amsterodami. - De stad Lingen en de belegering door Spinola. T. III,77.

Meelmolen door Spinola in 1606 gebruikt in zijn leger, dat voor Lochem en Grol lag. T. IV,274.

Een pamflet tegen pater Joannes David. (Tant-stoker vor Pater I.D. (1607), afgedr. T. VII,61,64.

Een anagram in een pamflet van 1607 (Kn. 1401) opgelost. Blijkt te zijn Jacobus Wilhelmi Migoen van Gouda. T. IV,138.

Discours van Pieter en Pouwels, Op de handelinghe van den Vreede, Anno 1608. XVII,55.

Den Nederl. Byencorf waerin... al tghene dat nu wtghegaen is, op den stilstant ofte vrede... - Stucken gemencioneert in den Byencorff. 's-Gravenhage, Hillebrant Jacobsz., 1608. VI,70. - Een exemplaar bevatt. 80 pamfletten te Enkhuizen. XV,34.

Prent op het Bestand van Claes Jansz. Visscher, versch. staten. XXII,185.

Dialogus... in rym gestelt tusschen Ghereformeert Patriot en Roomsch Catholijk, 1609. Een pamflet vol raadsels, de schrijver is Willem Jansz. IJselveer. T. V,268; T. VII,278.

Extract wt de laetste Courante der... belegheringe voor de stadt van Gulick. Amst., Gerrit van Breugel, (1610). T. IX,116*.

Gazette van nieuvwe-maren, door R.V. (Verstegen). Antw., 1618, is een pamflet. XVII,112.

Treur-dichten over het jammerlijck ombrengen des Helds Johan van Oldenbarnevelt, 1620. XI,234.

Brief van de Broederen van Roosencruys aen Vincent van Drielenburch. Amst., 1622. Facsimiledruk. XX,272.

Den omgekeerden Rommelpot van het Arminiaensch Prins-moorders Rot., 1627. 1627. XVIII,354.

Newes from the narrow seas, 1642. Verhael van een verzonnen zeegevecht tusschen Tromp en de Deensche vloot. VIII,294.

Blaeu acoley-krans, over 't boeck ge-intit. Konincklick Memoriael, gheschr. d. Carolus Stuart. Rotterdam, Abraham van Homrigh, 1649. afgedr. X,255*.

The Frog or, The Low-Countrey Nightingale Sweet singer of Amsterdam, (na 1675). VII,161,162*,163*, tekst afgedr. VII,165. - De kikvorsch op den Dam, in prent (v. W. Hollar), pamflet en fabelboek. VII, 275,369. - Pamflet in rijm van 1673, afgedr. VIII,53,238.

Berigt aan de lezers van het Verheugd Amsterdam, door Jan Wagenaar, 1768. Afbeelding van het huis van Yntema en Tieboel van waeruit dit pamflet werd uitgestrooid. I,208,209*.

Engelsche tieranny. Amst., Hendrik Gartman, 1781. Een facsimile herdruk uit de oorlogsjaren, 1914-18. XIV,247,365.

Aan het Volk van Nederland. Pamflet van J. Derk van der Capellen tot den Pol. Versch. uitg. beschr. A. V,305.

Nieuw-York, zie Aardrijksk. III - Bibliotheekw. IV.

Nieveen, Martinus, pater van het S. Geertruidensklooster te Amst., 1548. VI,292.

Nievelt Albertusz., Martinus van, schrijver van de Handvesten... van Vlaardingen, 1772. A. I,79.

Nievenius, Joh., zie Onderwijs II - Postinc.

Nievenius, Th., broeder van Joh., 1529. IX, 172.

Niewold, J., 25-jarig jubileum aan de Univ. Bibl. te Groningen. X,29.

Niffo (Nipho), Hieronymus, zie Graveurs II.

Nigro, Gabriel de, zie Bibliofilie II.

Nipho, zie Niffo bij Graveurs II.

Niportius, zie Nieportius.

Nivardus, Vlaamsch priester, 12e eeuw. T. I, 103.

Nivenius, zie Nievenius.

N.O., zie Nicolaas Omazur.

Nobertus, zie Dry Apostelen, van Antw.

Nodell, J.A., zie Onderwijs II.

Nodier, Charles, T. II,65.

Nollens, Jasper. T. VI,72.

Nomis, Wilhelm, heer van Aerlanderveen, koopman te Amst., 1636. XVI,355.

Nonnos, Dionysiaka. Duitsche vert. uit het Gr. door Thassilo von Scheffer aangekondigd. XVII,157.

Noodt, Gerard, Onpartijdig onderzoek bij wien het recht der opperste magt bestaat. Redevoering 1699, versch. uitg. VI,299.

Noord-Brabant. - Zie Bibliogr. II.

Noordbroek. - Zie S. Haykens bij Onderwijs II.

Noorde, Corn. van, zie Graveurs II.

Noord-Holland. - Zie Aardrijksk. III.

Noordkaap. - Zie Aardrijksk. III.

Noordpool. - Zie Aardrijksk. II.

Noordwijk. - Zie J. Sartorius - Onderwijs I.

Noort, Adam van, zie Graveurs II.

Noort, Olivier van, zie Aardrijksk. II.

Noort, A. op ten, vertaler van Rutherford, A view of ancient history, 1804. V,319. - Vert. van W.C. von Wobester-von Rebeux, Elisa, oder das Weib wie es seyn sollte. V,319. - Twee brieven aan Staring, 1799, 1800. V,317.

Noorwegen. - Zie Forfatterlexicon - Aardrijksk. III - Bibliotheeksw. IV - Skandinavië bij Archiefwezen.

Noortsche Landen, naar Peter Heyns (1583) en Jac. Viverius (1609). IX,23. - Zie ook Aardrijksk. III.

Noot, Jan van der, Het Theater oft Toonneel. Londen, 1568. T. II,145. - Onuitgeg. gedichtje. VIII,52. - Olympiade, versch. uitg. met verklaring der raadselpyramide. XIII,288,290*. - Zie ook XIII,173,181; XIV,163,348,349,350,355,356.

Norbertus, Heil., zie Sterre.

Nordenskjöld, Adolf von, zie Bibliofilie II.

Norins (Norius, Noryn, Norris, de Noir?), zie Boekb. III.

Norman, Robert, zie The Safegard of Sailers, bij Aardrijksk. II.

Nostradamus, zie Almanak.

Notariaat, zie Coornhert - Hoef - Kersteman - Oeffenschoole - Percyn - Praeceptor - Bibliogr. II.

Nova Francia. - Zie Aardrijksk. III.

Nova-Zembla, zie Aardrijksk. III.

Novello, zie Malatesta.

Novesius, Johannes, zie Onderwijs II.

Noyers Sublet, de, Brief aan Brasset, (over Holl. drukkers), 1640. III,441,476.

N.P., zie Boekb. III.

N.S. (Neefs?), Drie lofdichten. T. I,236.

Nugae Venales, Bronnen voor de kennis van het studentenleven, speciaal het Testamentum Porcelli. XXI,60.

Nul int cijffer, Een, zie Robbert Robbertsz. Nulla-Quies-drukken. XVI,10 noot, 13. - Over het vignet. XVI,10,11*. - Twee gedichten. XV,137.

Numan, H., zie Graveurs II.

Nunez Perez, Juan, koopt in 1567 de bibliotheek van Jehan de Senega. Lijst der boeken. XI,338.

Nuno da Silva, Portug. piloot, zie Magellaan bij Aardrijksk. II.

Ny, Nicolaus du, zie Nicolaus bij Miniaturen.

Nyenborch, Johan van, Versch. werken, alle te Groningen, gedrukt, 1657-1662 beschr. A. IV,219. - Diens hofstede (bij Gron.) op den titel afgebeeld. A. IV,221. - Zijn Gulden A.B.C., zie Onderwijs III.

Nijendael, L. à, dichter, 1631. XIII,66.

Nijhoff's Index, zie Nederl. bij Bibliogr. II.

Nymegen. - Zie Joannes Noviomagus - Archiefwezen - Bibliotheekw. IV - Onderwijs I.

Nijs, Walterus, clericus Luiker Bisdom, Maastricht, 1449. XIX,338.

O

Obbesz., Nittert, Kleermaker, later leeraar bij de Waterlanders. XVII,125.

Obdam. - Zie I. van Doreslaer.

Obedience, The, of a Christian Man, zie Tyndale bij Postinc.

Observateur Hollandois, L', zie Courant I.

Occo, Anne, tr. m. Herm. Haio. VI,170.

Occo, Adolphus, lijfarts van Agricola. VI,169.

Occo, Pompeius, † 1537 (niet 1540), koopman en humanist te Amst. - Occo en Alardus' uitg. van Agricola's hss. VI,169. - Draagt aan Alardus de uitg. der Passio Domini op, Amst., 1522. VI,94. - Getuige bij een contract van Doen Pietersz., 1520. I,125; VI,92. - Steunt het Deensche katholicisme. VI,91. - Zijn relaties met Erik Walkendorf. VI,14. - Ontvangt in 1521 Christiaan II van Denemarken in zijn huis. VI,13. - Zijn portret. XIV,64. - IX,161. - Twee grafschriften d. Alardus. XIV,55. - Zie ook Foiccones-Bibliofilie II - Postinc.

Occo, Sybrant, Amsterd. humanist. Tusschen 1556 en 1562 vier maal burgemeester. Uit de stad gezet en vermoed. in 1588 te Calcar overleden. XIV,58. - Zie ook VI, 172,173; VII,247; IX,35. - Bibliofilie II.

Ockham, De imperatorum et pontificum potestate, hs. 15e eeuw, te Deventer. XII,96. - Zie ook Inc. III.

Oeffeninge, Een devote, tot eenen yegelicken. choor der engelen. Antw., Maria Anxt, 1549. T. VII,147.

Oeffeninge, Sonderlinghe devote, zie Postinc.

Oeffenschoole, Nieuwe, der Notarissen, zie Kersteman.

Oenopola = Tavernier.

Oera Linda Boek. - Over een opstel van F. Bezemer Sr. T. V,276. - Eelco Verwijs en het O.L.B. T. V,276; T. VI,94,237. - Zijn Officieel Rapport. T. VI,239. - Brief van C. over de Linden, 1872. T. VI,242; XVII, 273; XX,127. - Stukken betr. het O.L.B., bespr. I,188. - J.W. Muller over Klaas Colyn, het O.L.B. en de Klapper van Calkoen. II,143. - Nog iets over het O.L.B. IV,73. - Joh. Winkler en het O.L.B. V,134,144, VI,271. - S.J. Meyer, Een en ander over het O.L.B., bespr. X, 240. - Over Prof. A. Wirth. XIV,362. - Wumkes-de Jong. XVI,108. - M. de Jong, Het geheim van het O.L.B., bespr. XVII,6,273. - Het laatste slachtoffer. (Prof. H. Brugmans). XVII,367. - Weer een offer (Prof. J.W. Muller). XVIII,23. - Alweer de Jong. XVIII,315. - De houding van Corn. over de Linden. XX,128.

Offermans, zie Onderwijs II.

Officium b. Marie, zie Postinc.

Officium Tolosanum, zie Heiligenfeesten bij Liturgie I.

Ogier, François, Sonnet op Des Yvetaux, 1653, text afgedr. IX,290.

Ogier, G., dichter, 1663. T. I,237.

Ogilby, John, Levensloop. VII,278. - Over de eerste en de derde uitg. van zijn fabelboek. VIII,229,231*. - Zie Aesopus.

O'Hussey, zie Husseus.

Oirschot, Laurens van, zie Almanak.

Olaus Magnus, zie Aardrijksk. II.

Oldenbarnevelt, Johan van, Historie van het leven en sterven van, 1648, zie S. Coster. - Truer-Dichten over het iammerlijck ombrenghen, enz. wsch. Antw., Abr. Verhoeven, 1620. XI,234. - Zie ook Staveren.

Oldenhuis Gratama, L., zie Bibliofilie II.

Oléron, Rooles d', hs. 12e eeuw. T. VII,124.

Zie ook Vonnissen van Damme op Damme.

Olevianus, Casparus, Den vasten grondt des Chr. geloofs, uyt 't Hoogd. d. W.v.N. Dordrecht, 1581. VII,329.

Olifant, houtsnee van Jan Mollijns. XXI, 242*.

Olinger, Ph., De kleine Telemachus. Ath, P.J. Themon, 1823. T. II,140.

Oliver, John Rathbone, verzamelaar van Erasmiana. XX,130.

Olla Podrida, 1791. XX,101.

Ollefen, L. van, Uitmuntende verzaameling van fabelen en vertelselen. Amst., J.B. Elwe, 1780. XIII,191.

Omazur, Nicolaas, koopman te Antwerpen, geb. 1603, Labyrinthus Cupidinis. Antw., Jacob Mesens, 1663. T. I,21,237. - Lofdichten T. I,238. - Zie ook - Ick hoorden - Muziek IV.

Ommegangen en Processien, zie Ordinancie - Muziek IV.

Onbevlekte ontvangenis, Het dogma van de, zie Aqualonga.

Onderregting voor de Catholijken en voorn. voor de biegtvaders. Keulen, 1711. T. II, 145.

Onderscheet ende bewijsinghe hoe verre de oeffeningen den menschen voor God gherecht maecken,... u.h. Duitsch, 1567. XV, 146.

Onderwijs - Opvoeding

I.	Literatuur - Geschiedenis - Schoolverordeningen - Hoogescholen - Latijnsche scholen - Schoolzangen - Studenten - Proefschriften - Voor Univ.-bibliotheken, zie Bibliotheekw. IV - Handschriften II - Inc. II.
II.	Hoogleeraren - Rectoren - Schoolmeesters - Studenten - Geschriften en Carmina.
III.	Schoolboeken. Keuze - Verbod - Toegestaan. Hier beperkt tot opvoedkundige werkjes. Zie ook Abecedaria - Doctrinale - Donaat.

I
Literatuur - Geschiedenis - Schoolverordeningen - Hoogescholen - Latijnsche scholen - Schoolzangen - Studenten - Proefschriften. Voor Univ.-bibliotheken, zie Bibliotheekw. IV - Handschriften II - Inc. II.

Catalogus v.d. Bibliotheek v.h. Nederl. Onderwijzers-Genootschap, bespr. A. I,233. - Catalogus d. bibliotheek v.h. Centraal bureau voor onderwijs-adviezen te Amst., bespr. I,214. - Paedagogische bibliotheek, Amst. II,150,312. - Catalogus van boeken v.h. Nuts-seminarium van paedagogiek te Amst., bespr. XVII,95. - Hoogstra, Klapper op de berichten v.d. Vereen. v. leeraren v. 't middelbaar onderwijs, 1874-1904, bespr. I,343. - Bibliographie van den schoolstrijd, 1795-1920. XXI,99. - Militair onderwijs in Nederl. en Ned.-Indië. Bibliogr. overzicht. A. VI,254. - Acad. geschriften, zie hieronder bij Proefschriften. - Bibliogr. Jahrbuch für Deutsches Hochschulwesen, 1910 en 1911, bespr. II, 338. - Wiegandt, Bibliogr.d. Hochschulpädogogik. II,343.

Nieuwenhuysen, Willem van, Vertooch van de noodwendigheyt... der Hooghescholen, 1614. A. I,137.

Nyenborgh, Joh. van, Schoole der wysheit ofte het lof der schoolen met der zelver nuttigheyt. Groningen, 1662. A. IV,229.

Letter Y van de 15e eeuw af gebruikt als symbool voor een school. XX,265,266*, XIX,298*.

De rebus als onderwijsmiddel. XVI,307*.

Valcooch's, Regel der Duytsche schoolmeesters. (1597). Bijdr. tot de kennis van het (Nederl.) schoolwezen in de 16e eeuw, N. uitg. d. P.A. de Planque, uitv. bespr. XVI,138,205; XVII,161.

Schoolverordening van Karel V. XVII,162.

Protestantsche 16e eeuwsche schoolwetten en schoolprogram. - Zie hieronder op Amst., Antw., Den Briel, Haarlem.

W. de Vries, Les étudiants des Pays-Bas à Genève au temps de Théod. de Bèze, bespr. IX,155.

Riemens, Esquise histor. de l'enseignement du françois en Hollande du 16e au 19e siècle, bespr. IX,314.

Schoolorde van 1625 door de Staten van Holland, 1625. VII,361.

Nugae venales. Bronnen voor de kennis van het studentenleven, spec. het Testamentum Porcelli. XXI,60.

Leven ende cours der Studenten van als sy eerst beginnen te leeren den ABC tot als sy scheyden uit de philosophie. Brugge, Andries Wydts, einde 17e eeuw. (bijdrage tot de kennis van het 17e eeuwsche Vlaamsche schoolwezen, in verzen. (Uitv. aanhalingen (niet van Joan. van Lepel). T. VI,75; I,95.

Proefschriften, Nederlandsche, 1581-1595. II,236. - Enkele nieuwe Elzevier-dissertaties (17e eeuw), uit de verz. van J.P. van Suchtelen in de Univ.-Bibl. te Helsingfors. XIX,33. - Wyndelts, Cat. van acad. proefschr. aan de Nederl. Univ. verdedigd, 1815-1900. I. Godgeleerdheid, bespr. T. I, 139. - Acad. geschriften (bij hooge scholen verschenen, ook proefschr.) in Nederl. en

Ned.-Indië, 1924-1926. XVI,345; 1927. XVIT,320; 1928. XVIII,267. - Juridische proefschr. in Frankrijk, 1911-1920. II,342. - American doctoral diss., 1930. XXI,263.

Proefschriften waarvan titelblad en pagin. tot misverstand aanleiding kunnen geven. XIX,376.

Studententijdschriften, zie Bibliogr. II.

Hollandsche prijsboeken, zie hieronder op Alkmaar, Amst., Delft.

School- en onderwijstentoonstelling te Arnhem, 1912. I,213.

Alkmaar. - Latijnsche school. VI,7,8, verliest haar leerlingen door inval v.e. plunderende bende Gelderschen, (1517). VI, 384; X,51. - Een monument uit den bloeitijd. X,33,195. - Prijsboek met het getuigschrift voor Theod. Christoffens, 1697. T. V,220,221*. - Zie ook XIV,49; XVII, 306. - Carmina. X,33.

Amersfoort. - Schoolzangen. VII,244 - Schoolzangen en onderwijs volgens Christ. Vladeraccus. IX,139.

Amsterdam. - Iets over het onderwijs en tooneel te Amst. in de eerste helft der 16de eeuw. VI,282. - Openb. opvoeringen door de leerlingen van Crocus, van diens Comoedia Joseph e.a., 1535. VI,286. - Leges in gymnasio Harlemensi et Amst. observ. Amst., Harmannus Joannis, 1576, tekst afgedr. en bespr. I,51,321,322*,324; VII, 129. - Prijsboek met getuigschrift voor J.C. van Ketel, 1740. T. V,222,223*. - Verheyk, Oratio secularis de antiquitate et vicissitudinibus scholae Amst. publicae, 1778. - Carmina. I,48; II,54; VIII,281; IX,33,137. - Ets Haim. Port. Israël Seminarium, een d. oudste onderwijsinrichtingen. VI,51. - Driehonderdjarig jubilaeum van de onderwijsinrichting bij de Portug.-Israël. gemeente. V,256.

Antwerpen. - Peeter Heyns en zijn school den Lauerboom, 1556-1567. XVIII,91, zie in II en III. - Gereformeerde school, 1581. X 273*. - Regimen scholae (Erasmo Johannis rect.). Antw., Plantijn, 1583. X,284. - Carmina. Xenia s. congratulatio, etc., 1581. X,273*.

Arnhem. - Latijnsche school. Carmina. VII, 248,250; IX,47.

Briel, Den. - Barlaeus, Jacobus, Elenchus legum et lectionum scholae Brielanae. Rott., Jan van Waesberghe, 1597. gedeelt. afgedr. VII,129,131*,358.

Brugge. - Keure ende ordonancie omme de librariers, prenters, scoolmeesters ende scoolvrouwen der stede van Brugge vernieut ende uitghegheven, 1612. T. I,214; T. V,1.

Delft. - Prijstandstempel met de symb. Y. XX,265*.

Deventer. - Kapittelschool, (c. 1560). III,465. - Athenaeum. T. V,157.

Enkhuizen. - Ordonnantie voor scholen, 1650. XIX,40.

Genève. - Nederl. studenten aldaar ten tijde van Th. Beza. IX,155.

Haarlem. - Reglement voor het gymnasium, 1576. - Zie op Amst.

Harderwijk. - School afgebrand in 1503, heropend in 1540? - Constitutiones et leges, 1641. XVII,1*,3. - Apherdianus, Institutio puerorum et leges scholae Herderevicaenae. Ed. postr. Antw., 1576. XVII,4. - Prospectus d. school, (1540)?, zie Tabula bij Postinc.

Keulen. - Sint-Antoniushuis. VI,176.

Leiden. - Hoogeschool. - Meursius, Joh., Illustr. Academia, 1613; Alma Academia 1614; Icones, Elogia, 1617; Athenae Batavae, versch. uitg. 1625 en later. XVI,321, 336*. - Heerschende pest in 1635, talrijke prof. verlaten de stad, de Senaat dringt op hun terugkeer aan. XV,329,331. - Hongaarsche studenten in de 17e eeuw. VI, 321,329. - Feestgaven, enz. verschenen bij gelegenheid v.h. 300-j. jubileum. A. II, 110. - Latijnsche school van Stochius, 1592. XVII,306.

Leuven. - Acta Academ., c. 1520, zie Postinc. - Geïllustr. Leuvensche dictaten, 17e en 18e eeuw, XII,233*. - Feestgave jubileum, 1935. XXIV,118.

Londen. - Grammatical school van S. Paul. XII,55.

Mechelen. - Latijnsche school. Tabula scholae publicae, d. L. Thomas Schenckels. Antw., Plantijn, 1576. XV,263. - Ordonnantie, 1578. - Program en leerplan der Latijnsche school, 1605, tekst afgedr. IX, 25. - Standonck-college fraterhuis. VI, 207,262. - Zie ook Jan van de Sande - G. Suyckens, 208,209,252?

Munster. - Ludgerusschool... X,47.

Neurenberg. - Schoolordonnantie, begin 16e eeuw. XVII,162.

Noordwijk. - School van Sartorius, 1536-40. IX,170.

Nijmegen. - Schoolprogramma, 1601. XIX, 41.

Rhenen. - Schoolwetten. VII,137.

Rotterdam. - Series lectionum et exercitationum, 1625. XIX,41.

Saint-Dië (Loth.). - Gymnasium Vogasense. V,35.

Utrecht. - Hieronymusschool. Carmina. VII, 242,244,248,258; IX,45. - Schoolopvoeringen, 16e eeuw. IX,261. - Evers, Lijst van gedrukte geschriften over de Rijks-

univ. te Utrecht, bibliographie, 1634-1936, bespr. XXV,254.

Zwolle. - Onderwijs in het begin der 16e eeuw. XV,246; XX,44,261. - Zie ook Listrius bij Postinc.

II
Hoogleeraren - Rectoren - Schoolmeesters - Studenten - Hun Carmina en Geschriften.

Rectoren te Alkmaar en hun carmina. X,36. - De schoolzangen en het onderwijs te Amersfoort volgens Christ. Vladeraccus. IX,139. - De laatste Katholieke Amsterd. rectoren en hunne carmina. I,49,53*. - Oude Amsterd. carmina scholastica. II, 54. - De 16e eeuwsche Amsterdamsche schoolzangen. VIII,281,285*,289*,291*; IX,33,137. - De versus intercalaris in de carmina scholastica. II,55,56, met muziek, II,57,58; IX,34,143. - Hoe de carmina werden gezongen. IX,143. - De muziek in het carmen van 1554. II,57; IX,148*,149* - Betalingen van Kerstzangen. VIII,282. - Schoolzangen te Arnhem. VII,248. - te Munster. X,47. - te Utrecht. VII,242. - te Zwolle. X,43.
N.B. (G.S.) achter een naam bet. Gereform. School te Antw.

Afferden, Van, zie Apherdianus.

Agricola, Carmina, (1485 en 1511). VI,176.

Alardus, Amst., Natalitium carmen in pacis Encomium, studiosae apud Aemstelredadamum iuventuti ex tempore dictatum. (Kerstzang), 1531. IX,137. - Twee schoolzangen, (1540). XIV,86.

Alexandri, Joh., Meppensis, onderwijzer te Osnabrück, begin 16e eeuw. XV,206 noot.

Alexandri, Lubbertus, Meppensis, onderwijzer te Zwolle, begin 16e eeuw. XV,246.

Alphen, H. van, theol. prof., Utrecht, c. 1725. VI,328.

Antonii, Joh., Alkmarianus (Jan Theunisz.), in 1593 studiosus onder Raphelengius te Leiden, in 1612, vóór Erpenius, docent in het Arabisch. XVII,116,124,302. - Prof. in het Hebreeuwsch aan de Akademie van Coster te Amst., 1627. XVII,116. - Zie ook Jan Theunisz. bij Boekdr. VIII.

Apherdianus (van Afferden) Petrus, rector Harderwijk, zijn prospectus, c. 1540. XVIII,1*. - rector Amst., 1562-1578. (carmina, 1565-1580). I,49,50,51,53,56, 321; II,55,57,58,59; VIII,283; IX,43. - Methodus discendi formulas latinae linguae, 1558. VI,284. - Latijnsch gedichtje bij een Carmen van Duetus, 1560. ged. afgedr. IX,34. - Epigrammata moralia, 1568, opgedragen aan zijn leerlingen of oud-leerlingen (P. Wzn. Bicker, C. Pzn Hooft, Sibr. Occo). XIV,60.

Arboreus, Petrus. II,58,59.

Arcerius, Joh. Theodoretus, prof. te Utrecht, daarna (1579) naar Leiden, rector te Zutphen, 1591-94. VII,242,250; XXIV,69.

Arntzenius, Otto, Conrector Utrecht, 1735, Cato-uitgaven; rector Amst., 1754. XXIV, 262.

Asclepius Barbatus, prof., Marburg, † 1571. XXIII,71.

Asperen, Hier. van, rector te Utrecht, carmen, (1573). VII,248; IX,44.

Barlaeus, Jacobus, conrector te Leiden en Amst., rector te Brielle, 1593-1603. VII, 129; zijn instructie. VII,130; zijn schoolprogram, tekst afgedr. en bespr. VII,131*, 353.

Barlandus, H., onderwijst Latijn te Leuven, 1518. VI,166,284.

Bartholomeus Colonienis (van Keulen), rector te Alkmaar, 1511-1513. Twee carmina in hs. X,36,38*. - Zie ook III,17; VI,7,8.

Bartjens, Willem, geb. 1569, schoolmeester te Amsterdam, na 1618 te Zwolle. I,113, 234. - Levensbeschrijving. I,152,193, 225. - Nadere gegevens over hem en zijn familie. XXIV,192. - Lofdicht van J. Hermans. I,227. - van C. Ketel. I,158. - Lofdicht van zijn leerling Vondel. XVI,81. - Portretten, van Dubordieu, 1633 en op titelbladen van de Cyfferinge. I,154*,199*, 226*,229*. - Facs. van zijn handteekening I,155*. - De Cyfferinge, 1e-8e druk. Amst., Dirk Koenen, 1604-1626. I,154*, 156,198. - Nadrukken. Rotterdam, Pieter van Waesbergen, 1620; Waerschouwing daartegen. I,198; Amst., Jan Evertsz. Cloppenburgh, 1632. I,199*,200; Rotterdam, Wed. Mathijs Bastiaense, 1639. I, 235. - Vernieuwde Cijfferinge, Eerste deel. Zwolle, Geraert Bartjens, 1e-6e dr., 1633-1647. I,225,226*. - Tweede deel. Zwolle, Geraert Bartjens, 1637. I,229*. - Nadruk by sekeren Bouman, 1645. I,236. - Zijn gedichten en samenwerking met Z. Heyns, sommige afgedr. I,158,169,193,194,195, 196,197.

Bastingius, J., (G.S.), pred. Antw., X,278.

Benning, Jan Bodecheer, prof. te Leiden, Poemata. Leiden, Fr. Hegerus, 1637. XV, 326. - Huldedichten op Boxhorn. XV,325, 328. - Gedichten tot Scriverius. XV,330, 331. - Gedicht op hem d. Th. Graswinckel. XV,329.

Berg, Theod. Corn., rector te Utrecht, 1573-75. Carmen, (1573). VII,248,258; IX,44, 144.

Berganus, Godfridus (Govert van Bergen, Muskeezel), rector Amst., (1549). Carmen,

(1548?). II,55,60; XI,43; VIII,283,284.

Berlaimont, Noël de, Waalsch schoolmeester te Antw. † 1531. XVIII,13. - Die Coniugatien in Francoys ende in Duytsch oft in Vlaems. Antw., Andr. Luberts, ongewijzigde dr. van een uitg. van 1545 bij Hans de Laet van Stabroeck en in 1569 bij Jan van Waesberghe. XVIII,15*,17*,18. - Een forme en maniere der Coniugatien, enz. verb. d. P.A.G. H(yperphragme). Rotterdam, D. Muller, 1576, de oudst bekende in N.-Neder. gedr. spraakkunst. XVIII,18,19,20*. - VIII,372. - Zie ook in III en Postinc.

Bicker, P. Wzn., zie Apherdianus.

Bidloo, Nic., doceert a/d Chirurg. school te Moscou, 1712. II,31.

Bie, De, prof., astronomie en wiskunde, Amst. XI,114.

Blieck, Joos, rector te Mechelen, 1605. IX,27.

Blok, P.J., hoogl. te Leiden, necrol. XVIII, 37.

Boortgen, Joa. Petri, Hexastichon ad iuventutem, 1571. II,59.

Bosch, Jan van den, schoolmeester, Antw., 1596, Petit Traicté d'Arithmétique. Antw., François Ficcart, 1624. T. V,15.

Bral, Nittard, schoolmeester te Antw., bewerkt de Ure vanden doot van Jan van Dale, 1625. T, V,22; V,352.

Bronchorst, Everardus van, Leiden, 1599. VII,255.

Bronkhorst, Johan van, rector kapittelschool te Deventer, tot 1566. III,465.

Brontius (Le Bron), Nicolaus, schoolmeester te Dowaai, Libellus compendiariam tum virtutis adipiscendae tum liberarum parandarum rationem perdocens. Adiecta sunt Carmina. Antw., Simon Cock, 1541. Beschrijving. XI,263,264*,265*,343. - Libellus de utilitate et harmonia artium. Antw., Simon Cock, 1541. Beschrijving van inhoud en prentjes. XI,257,258*,259*, 260*,261*,343. - Vier Lat. gedichten, met 2 ged. van Antonius Goinus Morensis. Antw., Ant. Goinus, 1541. XI,266*,268*, 271,343.

Burch, Albert Coenraetsz. van der, curator illustr. school te Amst., 1636. XVI,354, 355.

Burmannus Sr., Petrus, hoogl. te Leiden, † 1741. XIII,306.

Burmannus Sec., Petrus, hoogl. te Utrecht, Anthologia vet. lat. epigr., 2 dln. 1759, 1773. IV,24. - P.B. en de Ilias Latina. IV, 23. - P.B. senior of secundus de maker van Meditatio seria super tabacatione pipali? Beschr. v. versch. uitg. en text v. dit macaronische gedicht. XIII,302. - Tekst afgedr. XIII,309. - Twistgeschrijf in 1761 met Chr. Saxe over verdwenen boeken uit de boekerij van Kaspar Burmannus, in 1753. T. II,71. - Zie ook Genthe - Bibliogr. II.

Busleiden, Hier., zijn drietalencollege, Leuven, 1519. VI,89,165.

Cannegieter, Hendrik, rector te Arnhem, 1691-1770, Avianus ed., strijd tegen Boxhorn's Catostudie van 1635. XV,322; XXIV,262.

Cannius, Nicolaus, 1504. Levensbeschr. VI, 167. - Zijn betr. tot Erasmus. VI,5. - Zijn portret van 1534. XIV,62,64*. - Puntdicht op zijn rector J. Fortius, Latijn met vert. VI,166. - Zie ook XIV,56,60.

Cardinaal, Sybrandt Hansz., schoolmeester, Amst., 1607; prof. in de wiskunde aan Coster's Academie, 1617. XXII,80,81, zijn schoolboek Arithmetica, 1640 en versch. uitg. XXII,84, zijn school voortgezet. XXII,92. - Zie ook Aardrijksk. II.

Carpentier, Petrus, (G.S.), Antw. X,280.

Chytraeus, David, prof. te Rostock, 1595, leermeester van Lubinus. V,157. - Chronologia hist. Herodoti et Thucididis. Helmstadt, 1592. XIX,259.

Clenardus, Nicolaus (Nicolaes Cleynaerts), 1495-1542, sinds 1520 leeraar te Leuven. VII,359. - Tabula in grammaticam hebraeam, 1529; Institutiones in linguam graecam, 1529; Meditationes in artem grammaticam, 1531. VII,360. - Zie ook Postinc.

Cocxs, Dirrick, rector Lat. school te Brielle, tot 1593. VII,130.

Coddaeus, G., Carmina gratulatoria... D. Arnoldo à Limburgh. Leiden, J. Paedts, 1599. VII,255.

Coletus, Joh., 1483-1519, oprichter der Grammatical school van S. Paul, Londen, 1510. XII,55. - Zie ook Libellus de constructione op Erasmus bij Postinc.

Conchardus, Henr., Utrecht, Epithalamium (voor Nic. van Zuylen van Draeckenburg. Utrecht, S. Rodius, 1597. VII,255.

Corck, Van, zie Suberinus.

Cordier, Mathurin, Zijn Cato-editie als schoolboek in de 17e en 18e eeuw in de Ned. XIX,41. - Colloquia Scholastica bewerkt voor Ned. scholen, o.a. een Amst. druk van 1730, een Utr. van 1778. XIX, 41; een samenspr. afgedr. XIX,42. - Zie ook III.

Cornelius Haecmundanus (Corn. van Egmond), rector te Amst., 1553-55, Carmina (1553-54). I,322; II,56,60; VIII,288; IX, 43. - de muziek bij het carmen 1554. II, 57; IX,148*,149*.

Cressfeld, M., Rekenboek. (Deventer, 1557). XVIII,196.

Crocus (Croeck), Cornelius, stud. 1518 te Leuven, ontvangt in 1531 de mindere wijdingen, 1528 ludimagister te Amst. en rector der school aan de Oude Zijde. VI,165. - Benoemd tot rector in 1533 (niet 1544). XIV,56. - Bedankt in 1540 voor een professoraat te Coïmbra. XIV,56. - Reist in 1550 naar Rome, wordt Jezuiet, en sterft aldaar. XIV,57. - Zijn betr. tot Erasmus. VI,5. - Zijn strijd tegen Wouter Deelen sinds 1534. IX,170. - Lima Barbariei. Keulen, Gymnicus, 1520. VI,165. - Joseph Comoedia sacra, in 1535 te Amst. gespeeld. VI,286; gedr. bij Steelsius, Antw., 1536. VI,286. - Parijs, G. le Bret, 1546. VI,287*. - Antw., J. Steelsius, 1548. VI,290, met Nederl. torenwachterslied afgedr. XI,202, 203. - Epistola ad Nivenium, c. praef. Alardi. Keulen, 1531. III,18,19,21,209, 210; IX,172,173*; XIV,50,54. - Ecclesia, ad confirmandam fidem cath. dogmatum. Antw., Steelsius, 1536. XIV,56. - Piae precationes. Keulen, Petrus Quentell, 1532. III,19,20*,21*,209. - Carmina, 1544. I,322; II,54; VIII,282,283,284; IX, 42. - II,60; VI,91,172; IX,169. - Zie ook in III - Postinc.

Crucius, Livinus (Liévin vanden Cruyse), schoolmeester te Oudenaarde, 1541. VIII, 85,86,90. - Zie ook Cato.

Curio, Coelius Secundus, prof. te Bazel, 1544. T. IV,109; XX,89.

Custos Brechtanus, Joh., schoolmeester, Groningen, daarna ludimagister te Antw. XII,49,51 - Zie ook Postinc.

Daelen, Van, rector en burgemeester te Franeker, † 1568. XVII,347. - Zie ook Bibliofilie II.

Dathus Senensis, Aug., zie Postinc.

Deelen, Wouter, doceert Grieksch en Hebreeuwsch aan het Sint-Nicolaas of Eggerts-College, in het St. Paulus-klooster, daarna in de Rederijkerskamer boven de Waag te Amst., reeds vóór 1529. IX,167. - Verzet tegen zijn schriftuur verklaringen door Corn. Crocus; hij verlaat Amst., treedt in 1540 te Middelburg op, en sterft te Straatsburg. IX,170,172. - Verwarring met Gualterus Dominicanus, zie aldaar in A.A. - Zie ook VI.296.

Delden, Joh. van, van Haarlem, stud. Leuven, 1679. XII,234,235*.

Deldensis, Joh. Polydorus, (Carmen), Utrecht, 1590. VII,254.

Delmanhorst, Hen. S.F., (Carmen), Leiden, (1603). VII,256.

Dens, Hendrik, schoolmeester te Keulen, (zwager van Z. Heyns). III,420.

Dens, Petrus, 1690-1775, pres. v.h. Seminarium Mechelen. VIII,45.

Don(Dun)canus, Martinus, (Donck, Verdonck), 1561 pastoor te Delft, rector v.h. Standonck's college te Mechelen. VI,213. - sinds 1572 pastoor te Amst. XII,127. - Corte confutatie tegen den Byecorff. Leuven, 1578. VII,326. - Sommighe ghebeden in alle last ende noot. Amst., Harmen Jansz., 1578. XII,127.

Dooleghen, Daniel van, (G.S.), Antw. X, 280.

Doreslaar, Abraham (Lievensz.) Amsterod. Leiden, (1599), zie Coddaeus. VII,255. - later pred. te Enkhuizen, 1605-1654. XV, 28. (C.).

Dorisy, Gysbrecht, Waalsch schoolmeester, Gouda, eind 16e eeuw. VII,196.

Dorpius, Mart., prof. Leuven, 1485-1525. VI,6,175; XII,51; Oratio de laudibus... Lovanii Academiae, 1513, herdr. vert. in zg. 16e eeuwsch Nederl. XXIV, 118.

Dousa, J., zie Laurimanus.

Dreux, Peter, 1746-1813, rector Zutphen. XXIII,244.

Duetus, Anthonis, rector te Amst., 1559-1566. VIII,283. - Carmen: Expostulatio de temporum calamitatibus. Leiden, Gerard Horst, 1567; korte inhoud en text over de ziekte der Amst. weeskinderen, 1566, afgedr. en besproken. IX,35,36*; XIII,296*. - Carmen natalitium. Antw., Io. Latius, 1560. IX,33,36*,43.

Duncanus, zie Doncanus.

Durstenius, Arnoldus, Carmen scholasticum, zie Postinc.

Eberhardus van Bethune, zijn Graecismus, zie III.

Eckstein, F.A., Nomenclator philologorum, Leipzig. IX,330.

Eemskerckius, zie Heemskerk.

Eerdmans, B.D., rector, Leiden, zijn rede bespr. (1913). II,316.

Eggert, Jan, stichter van het S. Nicolaas-College te Amst., midden 15e eeuw. VI, 284; IX,167.

Erasmus, D., onderwijst t. 1517 en 1521 te Leuven. VI,89.

Erpenius, Thomas, geb. te Gorcum, 1584, wordt professor in de Oostersche talen te Leiden, 1613, sterft in 1624. XIII,67,124. - Koopt de Oostersche letters van Ravelinge. T. II,16. - Orationes tres de linguarum Ebreae atque Arabicae dignitate. Leiden, in zijn eigen drukkerij, 1621. XIII, 67 noot. - Zie ook Aardrijksk. II.

Eynatten, Maximiliaen van, kanunnik en scholaster, Antw., 1619. T. V,5,7,8,29; T. VI,270.

Foreestius, J., student Leiden, 1604. Carmina. VII,254.

Fortius, Joach., zie Ringelberg.

Francius, Petrus, prof. te Amst. VIII,36.

François, Matthias, zie Matthys Fransoys en bij III.

Gaef, N., Amsterd., Leiden, (1599). VII,255. - Zie Coddaeus.

Galenus Matthaeus, van Westcappel, prof. te Douay, Theorie ende gheestelijcke contemplatien. Douay, Loys van Winde, 1566. T. VIII,79.

Gerson, Jan, kanselier van de Parijsche Univ. tot 1395. XIV,218.

Gesteranus, Henr., student, Leiden, het gedicht op zijn promotie. Leiden. VII,254, 255.

Gesteranus, Joh. (Joh. Evertsz.?), 1604, stud. Leiden? VII,254,255.

Govertszoon, Nemius, Jan, van 's Hertogenbosch, rector Amst., 1556-58, Apologia scholae principalis in urbe Amst. 's Hertogenbosch, J. v. Turnhout, midden 16e eeuw. I,49; VIII,283; IX,33,43. Geen Carmina bekend.

Graswinckel, Th., zie Benning.

Grim, Egbert, prof. Wesel, 1635. T. VIII,82.

Groen, Corn., 1796-1827, rector Enkhuizen. V,2,3. - Vert. van Plutarchus. V,238.

Gronovius, Jacob, prof. Leiden, 1682. IX,1, 11; XI,287.

Grue, Philippe la, Grammaire flamande... revue par G. Sewel. - Nederl. Spraakkonst... Rouen, Laurent Dumesnil, 1761. T. II,147.

Grue, Thomas la, Aanplakbiljet over de uitspraak van de Fransche taal, opnieuw uitg d. J.J. la Grue, Amst. IX,315*.

Gutberleth, Henricus, rector, later prof., Deventer. c. 1630. T. V,157.

Gyfanius, Obertus, paedagogus, 1561. IV,72.

Halsberchius, Jo. (G.S.), Antw. X,276,281.

Haye, I. de la, rector te Kampen. XVIII, 332.

Haykens, Siwert, schoolmeester en organist te Noordbroek, 1793. T. II,101.

Heemskerck (Eemskerckius), Adr., Carmen. Leiden, (1603). VII,256.

Hegius, Alex., gymnasiarch te Deventer, Dialogi, 1503. VI,284. - Zie ook Postinc.

Heinsius, Daniel, prof. te Leiden, Lofdicht op Joannes Meursius, afgedr. XX,255, 256; op J. Revius, T. V,156. - Bibliothecaris te Leiden. T. III,73. - Catalogus bibl. publicae Lugduno-Batavae. Leiden, 1623. Een ex. teruggevonden in de Univ.-bibl. te München, en beschr. XXV,45. Ex. van Daniel Heinsius, met inschrift, 1635, met verbeteringen van zijn hand. XXV,47. - Brief aan Baudius. T. I,243,244. - VII, 254; XVIII,335; XXIV,233. - Zie ook Apostolios - J. Meursius.

Heinsius, Nicolaas. IX,56. - Zie ook Bibliofilie IV.

Herben, Matthaeus, schoolmeester te Maastricht, 1499. IV,129; VIII,353.

Heyns, Peeter, van 1555-1586 hoofd eener meisjesschool (‘Den Lauwerboom’), te Antw., daarna te Frankfort en later nog te Stade. XVIII,91; Brief uit Frankf. aan J. Moerentorff, 1589, afgedr. III,417,418; XXIII,179; XVIII,91. - Brief aan Ortelius, afgedr. oorsprong van een vreemd verhaal omtr. zijn levensbijzonderheden. V,118*,120. - Bijzonderheden omtrent de school ‘Den Lauwerboom’ met vignet. XVIII,94,95*. - Rekenboeck (Kasboek), hs. XVIII,94,97. - Refereyn en liedeken, 1562. XI,136 noot; 139. - Miroir des Vefves, vertoond te Antw. 1582, gedrukt te Haarlem 1596. XVIII,93,95. - Bewerkt den Ned. text van Ortelius, Theatrum, en van een verkorten Ned. text in dicht voor een uitg. der kaarten De Spiegel der Werelt. XIII,100. - Zijn vrouw Anna Smits. I,118; XVIII,91. - IX,23; XIII,295; XIV, 162. - Zie ook III - Aardrijksk. II - Rebus.

Heyns, Zach., zie Bartjens - Valerius.

Hooft, C. Pzn., zie Apherdianus.

Hoogstraten, D. van, conrector te Amst., Metrische vert. van Cebes. Dordrecht, 1683; Amst., 1687. VII,23. - Zijn gedichten. Amst., 1697. VII,24.

Hovius, Bernardus, docent Erasm. gymn. Rotterdam, 1612, Cat. van zijn bibl., 1642. VIII,37.

Huysmans, Bernard, scholaster-rector te Mechelen, midden 16e eeuw. VI,212.

Hyperphragmus, P.A., zie De Zuttere.

Jacobsz., Jacob, schoolmeester te Delfshaven, rekening voor een scholier, afgedr. (1605-09). I,116,117.

Jan, Mr., boekbinder, schoolmeester der Buitenkerk te Kampen. A. IV,277.

Johannis, Erasmus, rector G.S., Antw. X, 284.

Joosten, Jacob, rector te Amst., 1535-1544, geen zangen bewaard. VIII,282,284; IX, 42.

Jorden, Marcus, prof. te Kopenhagen, 1550-1553. II,277,279.

Junius, Daniel, (G.S.), zoon van den burgemeester. Antw. X,276.

Kempo Thessaliensis, rector te Alkmaar, twee Carmina, (c. 1518), zie Postinc.

Kerckhoven, Van, zie Polyander.

Klugkist, Siwert, schoolmeester en organist in de Eexta der Oldambten, 1646-1722. T. II,101.

Klugkist, Siwert, schoolmeester te Zuidbroek, (1793). T. II,101.

Kolosvári, Steph., prof. te Kolozsvar (Claudiopolis), 1683. VI,325,326.

König, Chr. G., geb. 1711, in 1734 prof. te

Giessen, in 1747 doceert Oostersche talen. te Amst., geeft in 1759 de groote Cato-uitg., in 1766 naar Leiden, † 1781. XXIII, 222.

Lampe, F.A., theol. prof. te Utrecht, c. 1725. VI,328.

Laurimanus, Corn., rector Utrecht, 1554-1573, Carmina, (1565-72). VII,242,245, 246*,247,248,249*; IX,44,144. - Twee Lat. ged. voor J. Douza, afgedr. IV,45,46.

Leeuwen, Prof. J. van, Leiden, geknoei met zijn Antigone-vertaling. T. VII,93.

Lefebure, Joh., student, Leuven, 1770. XII, 238.

Leius, Matthias, Utrecht, Carmen. (1598). VII,254.

Liber, (de Vrije), Antonius, leeraar te Kampen, Amst., Alkmaar, (1471, 84, c. 1510). VI,8,9.

Lilius, Guilielmus, 1468-1522, sinds 1512 rector d. gramm. school S. Paul te Londen. XII,55.

Limburgh, Arnold à, student, Leiden, zie Coddaeus. VII,255.

Listrius, Gerardus, van 1516-1522 rector te Zwolle, aanhanger der hervorming; 1515 corrector bij Frobenius te Basel. XV,244. - Brief aan Tieman Kemner. XV,244. - Zijn schoolrede (1516?) en andere geschriften, zie Postinc.

Lontius, rector te Zutphen en Utrecht, 1591-1607, oeconomus collegii theol. Leidensis, 1607-1621. Vijf Carmina, (1597-1604). Utr., Herm. Borculous, 1597-1604. VII, 242,253*,259; IX,45.

Lubinus, zie Chytraeus.

Macropedius, Geo., rector aan de Hieronymusschool te Utrecht van 1537 (niet 1527) tot 1554. VII,242,356. - Epistolica studiosis Traiectinae scholae tyrunculis nuncupa ta. Antw., Io. Hillenius, 1543. VIII,279. - Bassarus. Antw., Io. Hillenius, 1541. VIII,278. - Zie ook Postinc.

Mammaker, Adr., student, Leiden, 1599. VII, 255.

Maneken, Karel, alias Virulus, magister, Leuven, Epistole Karoli, veel gebruikt brievenboek, 15e eeuw. XV,5 noot.

Marck, F.A. van der, prof. Groningen, later in Lingen (Duitschland), 1775, Waarachtig verhaal van hetg. omtr. het hoogleeraarsambt van... is voorgevallen. T. IV, 113.

Marcus Gualtherus, rector te Kampen, eenige zijner geschriften gezocht. A. I,145.

Marnix, Jacobus (G.S.), zoon van Aldegonde, Antw. X,274,276,378.

Mattheus van Krakau, prof. te Heidelberg, † 1410, bisschop van Worms, gezant op 't Concilie van Pisa, Speculum artis bene moriendi aan hem toegeschreven. XIV, 218.

Matthiae (of Matthias), Jacobus en Antonius (G.S.), Antw. X,280.

Matthys Fransoys, schoolmeester te Luik, Carmina, 1634. - Zie ook III.

Meinsma, K.O., conrector te Zutphen. XVIII,369.

Meldert, Aert van, fransch schoolmeester te Rotterdam. Octrooi op kapitale letters. VIII,371.

Melicus, in Valcooch's Regel... = Simonides. XVI,209.

Mervius, (à Merwen), Fra, Carmen, Leiden, 1601. VII,256.

Meurier, Gabriel, onderwijzer, Antw., Conjugaisons regles et instructions, 1558. XII, 175. - Conjugaisons flamen-franç., 1562, 1608. T. V,15,16. - Zie ook III.

Meursius, Johannes, hoogleeraar te Leiden, vertrekt in 1625 naar Denemarken. XVI, 324. - Moeilijkheden met de academische overheid te Leiden. XVI,324. - Bezorgt in 1635 een volledige uitg. van het Institutum Societatis Jesu. XII,131. - Opera omnia, Florence, 1741-1763. XVI,336. - Text van een lofdicht op hem van Daniel Heinsius. XX,256. - XVIII,335; XIX, 310. - Zie ook Leiden bij I.

Michiels, Henr., prof. te Leuven, 1679. XII, 234,235*.

Mierbecanus, Tobias, Carmen, Leiden, 1599. VII,255.

Milde, Gisbertus de, student, Leiden, 1594. T. III,210.

Mintius, Theoph. Matthiae fil., student, Leiden. 1601. Carmen. VII,244.

Möller, Arn., schoolmeester en calligraaf, Lübeck, 1643. XXII,93.

Morus, Phil., rector te Utrecht † 1578, Carmina, (1572-77). VII,243,247,248,258; IX, 48.

Mouthaen, Hen. Nicolai, Leiden, 1600. Carmen. VII,257.

Mulerius, Nic., prof. te Gron., Syllabus libr. acad., 1619. XI,1.

Munniks, W. prof. te Gron., Brief aan P.G. Dentan. XVIII,306.

Murmellius, Joh., rector te Münster, 1508-1512; te Alkmaar, Carmina (1513 en 1515). - Zie ook Postinc.

Muskeezel, Govert van, zie Berganus.

Musius, Corn., Solitudo, sive vita solitara laudata, met latijnsche verzen in hs. van S. Sovvius. I,57; IX,174 noot.

Myle, Corn. van der, curator der Leidsche Univ. XVII,341.

Naefus, Jacobus, Helvetius, leeraar te Zwolle, c. 1516.XX,263.

Naevius, Joh., bestuurder v.h. college der Lelie. Leuven, c. 1515. XII,51.

Nannius, Petrus, rector Alkmaar, later te Leuven. VI,179; IX,168; X,59; XIV,56 noot. - Brief aan Sartorius, 1557. IX,174 noot.

Nemius, Joh., Jan Govertsz. van 's Hertogenbosch, zie Jan Govertsz.

Nieuwenhuysen, Willem van, rector te Enkhuizen, 1614. A. I,137. - Zie ook I.

Nivenius, Joh., rector te Amst., 1550-56. II, 60; VIII,283,288; IX,43. Carmen: Tumultus anabaptistarum, (1552). VI,294*, 295*,296; VIII,288,289*,291*. - Een boertige vertaling van Plemp, (1659). VIII, 292.

Nodell, J.A., rector te Kampen en Amersfoort, Fl. Aviani Fabulae. Amst., 1787. II,100.

Novesius, Joh., rector te Amersfoort, 1e helft 16e eeuw. IX,140.

Occo, Sibr., zie Apherdianus.

Offermans, schoolmeester te Haarlem, zwager van Zach. Heyns. III,421.

Ophem, François van, ondermeester te Mechelen, 1605. IX,27. - rector Lat. school aldaar, 1612, schrijver van De Deelinghe der Duytsche scholen c. 1623. XV,267.

Outhof, Gerhardus, pred. en rector te Kampen, † 1733. VII,23, schrijft Verhaal van alle hooge watervloeden. T. VIII,79.

Pancraesz., Willem Gherijt, rector te Amst., 1542-43. geen Carmina bewaard. VIII,281, 282,284; IX,42.

Panten, Lieven (Levinus), schoolmeester te Harderwijk, c. 1600. XXII,74.

Peterssoon, Jan, schoolmeester v.d. O.L. Vrouwenschool, dez. als de boekdr. Jan Petersz., Kampen? XXII,71. - Zie op hem bij Boekdr. VIII.

Petri, Nicolaus, van Deventer, Arithmetica. Practique omme cortelijken te leren chijpheren. Amst., Wede. Jan Ewoutsz., 1567. - T. V,256; 1591. I,165.

Peucer, C., prof. Wittenberg, 1569. XIII,143.

Phoconius, Joh. Guil., lector kapittelschool te Zutphen, 1552-54, pastoor te Deventer. III,345,374,454,462. - Zie ook T. V,145, 154. - Bibliofilie II - Boekb. IV.

Pitiscus, Samuel, rector te Utrecht, eind 17e eeuw. VI,145.

Plemp, Corn. Gysbertsz., leerling van S. Sovvius. Carmen. Amst., 1580. I,56.

Potterus, Ludolphus, rector te Alkmaar, 1588. XVII,306.

Polyander, Joh., (Van Kerckhoven), rector te Leiden, 1635. XV,300.

Puppius, W., Gedichten, 1652. VII,243.

Puteanus, Erycius, geb. 1574, prof. te Leuven, Epistolarum apophoreta centuria IV. Leuven, 1612. XIII,198. - V,19. - Zie ook Bibliofilie IV.

Quevellerius, Abraham, docent Erasm. Gymn. Rotterdam, 1670. VIII,43. - Zie ook Bibliofilie II.

Raalen, Hubertus, prof. te Leuven, 1682. XII,235,236.

Raphelengius, Franciscus, prof. Hebreeuwsch te Leiden, 1610. XV,100.

Ravius, Christiaan, Orientalist te Utrecht, 1644-45. VI,143.

Reael, Laurens Jacobsz., curator, d. Ill. school en scholiarch d. Lat. scholen te Amst., 1636. XVI,354.

Reinardi, G., prof. te Leuven, 1679. XII,235.

Rekenarius (de Rekenare), Corn., rector te Amst. (-1603). X,120; XVIII,335; XIX, 310; XX,305,309.

Revius, Jac., Regent v.h. Staten-College a.d. Hoogeschool te Leiden. T. V,159.

Rianus, zie Van Rye.

Ringelberg, Joachimus Fortius, rector a.h. 3 Talen College, Leuven, 1518, versch. werken. VI,166,167. - Zie ook Postinc.

Rosa, curator gymn. te 's-Gravenhage, 17e eeuw. T. III,70 noot.

Rye (Rianus), Christoffel van, schoolmeester te Breda tot 1527. VIII,120.

Salmasius, Ch., prof. te Leiden, over zijn Defensio Regia. T. VIII,122. - Geeft in 1640 te Leiden de 1e ed. der Arabische paraphrase van den Gr. text m. Lat. vert. van Elichmannus van Cebes uit. IX,8.

Sande, Jan van de, rector Standonck-college te Mechelen, begin 16e eeuw. VI,208,209, 212.

Sarcerius Salmondanus, Rhenerus?, rector te Utrecht. Carmina (1579-96). VII,242, 250*,251,252,258; IX,44,146,147. - Gedicht ged. afgedr. IX,150. - Zie ook Tauwius.

Sartorius (Snijders), Joannes, geb. te Amst., 1500. Zijn hervormingsgezindheid. IX, 168,170. - Doceert Latijn en Hebreeuwsch a. h, S. Nicolaas- of Eggerts College te Amst. vóór 1529. IX,167,168,169,172. - Zijn verbanning uit Amst., 1535. Text van het vonnis afgedrukt. IX,174. - Houdt te Noordwijk een school, daarna te Bazel. IX, 170,174. - In 1557 te Delft overleden? IX, 174. - Zijn betr. tot Erasmus. VI,5. - Brief aan Nannius, 1528. IX,168,170; aan Crocus, wsch. 1528. IX,169; aan Gnapheus. IX,170. - Centuria Syntaxeon, 1e uitg. 1528. Antw., Mich. Hillenius, 1544. IX,168,169*. - Commentariolus de bono afflictionis. Bazel, 1548. IX,168 noot. - Adagiorum chiliades tres. Antw., Joannes Loëus, 1561. VI,284; IX,174 noot. - Text van zijn grafschrift door Henricus Junius

van Gouda, 1557. IX,174. - Portret. IX, 168*. - VI,91,296.

Saxe, Chr., prof. te Utrecht, beschuldigd van boekendiefstal door P. Burman sec. T. II, 71. - Zie ook Cato.

Scaliger, J.J., † 1609, prof. te Leiden. Vertaler der Syrus-sententies in het Grieksch. XVIII,261,264*; T. IX,25. - T. II,65. - Zie ook Cato - Autographen - Bibliofilie IV.

Scanderus, David, prof. te Deventer. T. V, 157.

Scheffer, Johann, 1621-1679, prof. te Upsala, stud. te Leiden, 1669; bezorgt een uitg. v. Cato, samen met de Caract. v. Theophrastus. XXII,25. - T. IX,25.

Schenckels, Lambertus, rector te Mechelen, 1578. IX,26; zijn Tabulae scholae publicae Mech., Antw., Plantijn, 1576. XV,263. - Uittreksel uit een klacht van hem tegen het college van Standonck, 1579. VI,212, 213.

Schickhardus, Martinus, prof. Deventer. T. V,157.

Schonaeus, Corn., rector te Haarlem, 1575-1611. I,323; VII,244. - geeft een verm. uitg. van de Institutiones van Valerius. VII,358. - Verschilt, in zijn Saulus, 1570 van meening over Terentius met Barth. Sovvius, I,54. - Vertaalt verzen van Coornhert in het Latijn. XXIV,258. - Latijnsche bijschriften bij prenten van I.P. Saenredam. XIII,162. - Zie ook Valerius.

Schrader, Joh., prof. te Franeker, bemoeiïngen voor een nieuwe uitg. v.d. Ilias Latina. IV,23.

Schrevelius, Th., rector te Haarlem, redevoering, 1580. VII,358; XIII,162.

Scotus Angianus, Sydracus, rector te Arnhem. Carmen, (1577). VII,248,250; IX, 45,47,145.

Sladus, Corn., rector te Amst., 1628. XX,310.

Sladus, Mathaeus, metselaar-latinist, rector te Amst., bibliothecaris aan de stadsbibl. van Amsterd., begin 17e eeuw. Levensloop. XX,305,309.

Snellius, Rudolph, prof. in de wiskunde en Hebreeuwsch, Leiden. XVII,306.

Sovvius, Bartholomaeus, rector te Amst., 1567-72. Carmina, (1569, 71). I,50,51,58, 59; VIII,283; IX,44,145.

Sovvius, Symon, rector te Amst., 1573-77, daarna (1578), Haarlem, Carmina. I,50, 51,52*,60; II,59; VIII,283; IX,44.

Spanheim. Fr., prof. te Leiden, 1682. XI,287.

Spijers, F.A., rector te Oudenaarde, bewerkt een Gr. schooleditie van Cebes, (1829). VII,27.

Standonck, Jan van, 1443-1504, stichter van het Standonck-college te Mechelen. Levensloop, sticht huizen voor scholieren, zijn fraterhuis te M. VI,207,208.

Staveren, Egb., Carmen ad J. Oldenbarnavelt. Utrecht, 1594. VII,245.

Sterlincx, Pieter, Fransch schoolmeester te Delft, 1574, te Haarlem tot 1582, daarna te Mechelen, (1574 en 75). T. I,269. - Zie ook Rederijkers - Muziek IV.

Stochius, Nic., rector te Leiden, † 1593. XVII, 306.

Stromberg, Henr., conrector te Kampen, Carmina, (1604). VII,243,254.

Strijcker, Herman, schoolmeester te Zutphen, als kapelaan te Zwolle ter dood veroordeeld, 1568?, tparadyss gemompt, kettersch geschrift. III,459.

Suberinus, Gerardus, alias Van Corck (G.S.), Antw. X,279.

Suchtelen, Joh. Pieter van, hoogl. te Leiden, in 1783 naar Rusland. XIX,37.

Suringar, W.H.D., rector gymm. te Leiden, brief van prof. Eckstein, 1871. IX,330.

Suyckens, Gillis, kapelaan te Mechelen. Uit zijn getuigenis in het proces van Lambertus Schenckels tegen het Standonck-college. VI,213.

Swaerdecroon, Bernhard, rector te Leiden, 1600. VII,245.

Sylvanus, Gualtherus, rector te Deventer. T. V,159.

Taffin, Jean, pred. (G.S.), Antw., en zijn zonen. X,280.

Tauwius, Jac., Gedicht in Sarcerius, Elegia scholastica, 1591. VII,259.

Telle, Reinier, 1558-1618, rector Zierikzee, niet de vert. van Plutarchus. V,87,90.

Teschenmacher, Engelbertus, prof. te Deventer. T. V,158.

Theunisz., Jan, zie Antonii.

Thielens, Thomas, pred. (G.S.), Antw. X, 278.

Torrentinus, Ant., geb. te Gemert, Lat. dichter en rector te 's Hertogenbosch, † 1596. XV,276.

Torrentinus, Herm., rector te Zwolle. Carmen, (1513), †1530. X,43,45*,52; XV,276. - Zie ook Postinc.

Tossanus, Paulus, conrector Amst., 1598. XX,309.

Tschucke, rector te Meissen. XXIV,268.

Tuning, Gerard, jur. prof., Leiden, † 1610. XI,235.

Tijdeman, P.H., rector te Tiel, 1839. V,2.

Valcooch, Dirck Adriaensz., Barsigherhorn, zie I.

Valerius, Cornelius (Cornelis Woutersz.), 1512-1578, geboorteplaats. VII,355; loopbaan. VII,355; onderwijsmethode. VII, 356. - Grammaticae Institutiones. Parijs, 1550. VII,356; Amst., Corn. Claesz., 1597,

1599, met de Spraakkunst van Schonaeus? en een Lat.-Holl. woordenlijst bij Zach. Heyns verschenen. VII,358. - Tabulae totius dialecticae. Parijs, 1550. VII, 358.

Vekemannus, Petrus, rector te Amst., 1578. XX,305.

Verburg, Isaak, rector te Amst., 1730. XIX, 41; 1740. T. I,223.

Verheyk, Henr., rector lat. school te Amst., redevoering, 1778. XX,305.

Verreyken, P., rector te Utrecht, 1578. VII, 248.

Verrypen (Veripaeus), Simon, rector te Hilvarenbeek, † 1598. IX,30. - Zie ook Handtboecxken. T. V,35 en III. 's Hertogenbosch.

Vesterman, Gerardus Jacobi, rector te Enkhuizen, tevens predikant, †1588. Geslacht, levensloop; stichter der Librye te Enkhuizen; zijn bibliotheek ten geschenke gegeven aan de Herv. Gem., 1588 (niet 1590 of 91). XV,27,38. - Aanteekeningen over hem. T. VI,151,236. - Zijn handteekening. T. VI,155*.

Videlius, Nic., theol. prof. te Deventer, schrijft De Deo Synagogae, tegen Barlaeus, diens Vindiciae daartegen, 1636. XVI,360.

Villascusa, Jacobus à, theol. prof. te Salamanca, zijn verblijf in Nederl. T. VIII,96; VIII,349. - Zie ook Inc. III.

Virulus, zie Maneken.

Visschere (Piscator), Jan de, rector v.h. Standonck-college † 1550. VI,252.

Vitringa, Campegius, theol. prof. Franeker, eind 17e eeuw. VI,327.

Vives, J.L., opvoedk., 1535. VI,288. - Schola (Leuven), 1538. in Ned. vert. bespr. XXIV,118.

Vladeraccus, Christoph., rector te Amersfoort, Polyonyma Ciceroniana, 1584 e.a. IX,139. Uitv. bespr. van zijn Opdracht aan de Amersf. magistraat, e.a. uitg. IX, 140.

Vloots, (Vloets, Vloits) Vlotinus, Petrus Hendriksz., rector te Amst., 1545-52. Carmina, (1545-52). II,55,60; VII,245; VIII, 282,283,284,285*,287; IX,43.

Vorstius, Conr., prof. te Leiden, in 1619 verbannen. XI,355.

Vorstius, Joh., rector te Berlijn, 1662. XV, 44.

Vossius, G.J., prof. te Amst., maakte geen afschrift v. Bruno, Canonis Sexti Niceni explicatio hist. X, 122. - G. Vossius en C. Barlaeus, Brief aan Corn. v.d. Mijle, text afgedr. XVII,341.

Vrye, De, zie Liber.

Vulcanius, Bonaventura, rector Gereformeerde school, Antw., 1580-81, X,274, 275. - in 1581 naar Leiden. X,282,377. - Gedichten, 1596. VII,257. - zijn briefwisseling, bespr. XIII,260. - Lat. Lofdicht, 1602. XIX,310. - Zijn hss. van Cyrillus en de voorgen. uitg. daarvan. T. III,71. - XVIII,335. - Zie ook Justinus van Nassau.

Wagener, Matthias, rector v.h. S. Antonius huis te Keulen, 1518. VI,176.

Wennemar van Essen, schoolmeester te Göttingen, Brief aan een vader van een leerling, 15e eeuw. XV,4.

Werdenhagen, Joh. Angelus, prof. te Helmstädt, vertoeft in Nederland, 1627-32, geeft werken van Böhme in Lat. vert. uit. XXI,70.

Werdius, Roeland (G.S.), (broer van Sebald de Weert), schrijft Lat. lofdichten op de Geref. School te Antw., X,280; XIII,102, 104.

Werdius, Sebaldus (Sebald de Weert) (G.S.), Antw. X,280,281; XIII,102.

Willmet, J., Hoogl. Oost. talen, 1837, zie Bibliofilie IV.

Winkel, Jan te, prof. te Amst., bij zijn 70sten verjaardag. VI,330. - Zie ook Bibliogr. II.

Winshemius, Seb. Theod., prof. te Wittenberg, 1567. XIII,143.

Withs, Joh. Hildebrand, 1694-1769, een paar jaar rector te Zaltbommel, daarna prof. te Duisburg, zijn verhandeling De Catone. XXIV,264.

Zaman, prof. te Leuven, 1770. XII,238.

Zovitius, (Zebetius), Jacobus, rector te Hoogstraten en daarna te Breda, Carmina, adagia en treurspelen. VII,353,359. - Hoe komt hij aan de namen Lumtius van Dreysschor, Driescharus, Triturbius? XXIII,344; IX,147.

Zuttere, Pieter Anastasius de, (Overd'hage, Hyperphragmus), uit Gent, schoolmeester te Rotterdam. Nieuwe uitg. van Berlaimont, Een forme ende maniere der Coniugatien in nederduytsch ende Fransoys, enz. Rotterdam, D. Mullem, 1576. XVIII,20*, 21; XX,20,21. - Zie ook Boekdr. VIII.

III
Schoolboeken - Keuze - Verbod - Toegestaan Zie ook Abecedaria - Doctrinale - Donaat.

Eberhardus van Bethune, Laborinthus, de miseriis rectorum scholarum, gedicht (zorgen van een middeleeuwsch schoolhoofd bij het bijeenbrengen van voor de leerlingen geschikte leerstof met opgave der auteurs, voor scholen geschikt). II,92.

Latijnsche taalboekjes in de eerste helft der 16e eeuw in Nederland in gebruik. VI,284.

Nederl. rekenmeesters en rekenboekjes uit de 16e eeuw. XVIII,195.

Schoolboeken in gebruik op de Lat. school te Breda, 1525. VIII,120.

Schoolboeken, in gebruik op de Lat. school te Brielle, 1597. VII,353.

Schoolboeken te Antw. in de 17e eeuw. T. V, 1.

Keure en Ordonnancie omme de librariers... scoolmeesters ende scoolvrouwen aan Brugge, 1612 (over de boeken verboden en toegelaten). T. I,214,215; T. V,1.

Lijste oft Register van allen de boecken, die in de scholen des Bisdoms van Antw., sullen moghen gheleert worden, 1619. T. V,3. - Ordinantien by den Bischop van Antw. gheord. rakende het drucken ende 't verkoopen van ghemeyne school-boecken, 1621. - Taxatie oft prijsen vande ghemeyne school-boecken, 1642. T. V,9. - Titels der daarin aangevoerde boeken met uitv. toelichtingen en opgave van versch. drukken. T. V,12.

Hallema, onze oudste 17e eeuwsche rekenboeken, bespr. XIV,263.

Schoolboeken der Latijnsche school te Mechelen, (1645). IX,29; Schoolboeken te Mechelen in de 17e eeuw. XV,263. -

Schoolboeken, in de 17e eeuw te Enkhuizen in gebruik. XIX,40,42.

Spaansche schoolboeken. XVII,241,242*, 244*.

Twee, Schoolboeken, onder pseudoniemen verschenen, 1900 en 1909. XI,66.

Bij de hieronder volgende boeken zijn niet opgenomen de titels der talrijke als schoolboeken gebruikte boeken (klassieken, ridderromans, enz.) zooals o.a. in het uitv. art. (T. V, 1-35) worden beschreven. Hier zijn voorn. de boekjes van opvoedk. aard bijeengebracht.

Anthonius Verensis, Den wtersten wille van Lowys Porquin,... tot onderwys ende stichtinghe van syne kinderen. (Rott., D. Mullem. (c. 1590-95?). XX,29. - Druk van 1563, Antw., A. Tavernier. T. V,27, 251; XVIII,362*.

Augevin, zie Trésor de vertu.

Beginsel, De, der Wijsheyt... om altyd wel ende wysselyck te spreken. Antw., J. Roelants, 1558. - Le commencement de sagesse. Antw., J. van Waesberghe, 1564. T. V,26; VII,324.

Berlaimont, Noel van, De cleyne Colloquie int Vlaemsche ende franchois. Gent, Joos Lanbrecht, 1550 en latere dr. XVIII,13, 14. - Profitelich boecxken om Francoys ende Duytsche of Vlaems te leeren spreken. Antw., Andries Luberts, 1552. XVII, 14*. - en latere dr. o.a.: Den kleynen Vocabulaer in Duytsch en Fransoys. Delft, Jan Pietersz. Waalport, 1645. XVIII,15, 16,17. - Ghemeyne spraken oft tsamencoutinghen. Rott., De Raeff van Mullem, 1577. XX,22. - Zie ook Postinc.

Berthout, Jan, Colloques en francoys et flamen. - Tsamenkoutinghe besluytende... dialoguen van maeltijden, enz. Collocutions familieres et dialogues de... diverses marchandises, etc., 1684. Approb. 1623. T. V, 19,30,31,121.

Bloccius, P. en zijn Praecepta formandis puerorum moribus perutilia (in usum iuventutis Leidanae). Leyden, Joannes Matthiae, 1559. A. II,56.

Bruto, J.M., La institutione di una fanciulla nata nobilmente. L'institution d'une fille de noble maison. - Antw., Plantijn chez J. Bellere, 1555. XI,209.

Byns, Anna, Den gheestelycken nachtegael... Nu tot behoefte der jonckheydt oversien ende verbetert. Antw., H. Verdussen, 1623. XV,267.

Cato, als schoolboek in Nederland. XII,310; V,231.

Civilité puérile distribuée par petitz chapitres sommaires, etc. Antw., J. Bellerus, 1559. T. V,247,248.

Colloquia et Dictionariolum septem linguarum. - Colloques ou dialogues - Colloquien oft tsamensprekingen. Luik, Henr. Hovius, 1610. T. V,122. - Antw., Fickaert, 1616. Geschiedenis van den herdruk d. René Verdeyen, polemiek met W. de Vreese. XVI,309,344.

Cordier, Mathurin, Colloquia scholastica, versch. dr. XIX,41.

Crocus, Corn., Colloquiorum puerilium formulae, 1536. VI,284,285*. - Comoedia Joseph, (1535), zie in II.

Cronijcke, Dye, van Hollant, Zeelant ende Vrieslant, 53 uitg. van 1538 tot 1802, tijdens de republiek als schoolboek gebruikt. I,329,365; II,257*.

Devis familiers tractant de toute marchandise pour les enfants en fr. et fl. T. V, 19.

Dialogues francois, La premiere et la seconde partie des, pour les ieunes enfans. Het eerste ende tweede deel enz. d. J. Grevin, vert. d. P. Kerkhovius. Antw., Chr. Plantijn, 1567. T. V,176.

Exempelen, Hondert schoone, tot bewijs der deughden. Antw., G. van Heylen, 1677 en l. dr. T. V,30.

Fontaine, La, d'honneur et de virtu, enz. (Fransch en Nederl.). Antw., G. Jansens, 1697. T. V,30.

Ghillebert de Lannoy, L'instruction d'un jeune prince. Hs. c. 1450, zie Miniaturen.

Gillis, M.A., zie Isocrates.

Gomes van Triere, Lusthoff der vermakelijcker tsamenspreekinge... in Fransche ende Nederd. Zwolle, Z. Heyns, 1606. XXIII 182.

Grevin, J., zie Dialogues.

Heyden, Sebald van der, Colloquia. VII,353, 359; XIX,41.

Heyns, Peeter, ABC oft exempelen om de kinderen bequamelick te laeren schryven inhoud. veel schoone sentencien tot onderwysingh der ionckheyt. Antw., Plantijn, 1568. (schoonschrift). T. V,254; IX, 135; XVII,97; XVIII,97,98*,99*. - Dialogues pueriles en Alleman et Franc. - Frantzös. Coniugationes. Frankf., M.P. Heyns en P. Brachfeld, 1588. XXIII,179.

Horaeus, Rhambertus, Colloquia, Leeuwarden, 1665. XIX,42.

Instruction d'un jeune prince, zie Ghillebert de Lannoy.

Introduction pour les enfants, zie Postinc.

Isocratis Vermaninghe tot Demonium. Leerende met claren... sententien hoe men eerlyck en wysselyck leven sal: weert om van allen Iongers van buyte geleert te worden, vert. d. M. Ant. Gillis. Antw., 1564. e.a. uitg. V,229.

Jacobi, H., zie Propoosten.

Kerkhovius, zie Dialogues.

Klugkist, Swert, Bijbelwoorden, een merkw. schoolboekje. 6e dr. Gron., 1793. II,101.

Livre des Mestiers, Het Brugsche, en zijn navolgingen. - Vier aloude conversatieboekjes om Fransch te leeren. N. uitg. d. Gessler, bespr. XXI,254.

Matery-boexken... voer de jonkheyt om wel te leren lezen... een aensporinge tot alle deugden. Dev., A. Kurtenius, 1700. T. V, 34.

Matthys Fransoys, Les collucations... Tsamensprekingen. Luik, 1634. T. II,145.

Meurier, G., Le Perroquet mignon des petits enfants fransoys-flameng. Antw., Jan Waesberghe, 1580. T. V, 15. - La guirlande des juines filles, 1580, 1606, 1644. T. V,18, XVIII,95,96. - Colloques ou Nouv. invention de Propos Familiers. Antw., Plantijn, 1557 (niet 1558). XX,109. - VII,328. - Zie ook II.

Nieuwigheden, Een- en zeventigh, (misschien een samenvatting van Boccacio, Vyftich lustighe historien, 1597?. T. V,34.

Nyenborgh, Johan van, Het Gulden A, B, C, ofte Ieugts Deughden-Spiegel, inhoud. veel leersame voorschriften, en gedenckwaerdige spreucken... Groningen, 1661. A. IV,227.

Plutarchus, Van de op-voedinghe d. kinderen. V,232*.

Porquin, zie Anthonius Verensis.

Propoosten, Gheneuchelijck..., exempelen ende fabulen al tot deucht aenporrende, per H. Jacobi. Haarlem, G. Rooman, voor Corn. Claesz., 1596, e.a. uitg. T. V,25.

Schat des deuchts, zie Tresor.

Seden, Goede manierliicke. Hoe die Jonghers gaen, staen, eten, drincken, spreken, swijghen, enz. Antw., Jan van Waesberghe, 1559. T. V,246,247*. - Zie ook A. II,56, nog andere uitg. T. V,16. - Zie ook Civilité.

Seyndtbrieven, Ghemeyne, seer profijtelyck voor die ouders, meesters en kinderen... Amst., Ewout Czn. Muller, 1597. e.a. uitg. T. V,23; I,257. - Zie ook Zendbrieven in A.A.

Spiegel, Den, der joncheyt waer in dat alle jonghers sien sullen hoe sy hen behooren te houden int gaen, staen, in rethor. ghemaeckt by H.A. (H. Aerts van Bocstel). Antw., H. Verdussen, 1600 en l. dr. T. V, 27. - Eerste druk. Antw., A. Tielens, 1576, e.a. T. V,264,265; XIX,345. - Antw., Jacob Mesens, 1675. XVIII,360*.

Tafelmanieren. Leerboekje in Engelsch, Fransch en Nederl. (1530), zie Postinc.

Trésor, Le, de vertu auquel sont contenues les plus nobles sentences etc.... pour induire la jeunesse à honnestement vivre et aymer vertu. Antw., J. Bellerus, 1560. T. V,248; XIX,210*,211*, e.a. drukken. XIX, 212. - Met Nederl. vertaling van Corn. Taems, Alkmaar, Jac. de Meester voor Corn. Claesz., Amst., 1594. XIX,210*,214. Schryver J.T. Augevin.

Verepeus, S., Een bequaem manier om jonghers soetelijck by sanck te leeren thgene dat alle kersten moeten weten. Antw., Lysken Tavernier-Berckmans, 1571. XII, 171. - Zie ook II.

Onderwijsinge, Een corte, wter Heyliger schriftueren. Antw., 1562. T. V,250.

Onderwijsinghe, Dit is een seer schoon christelijcke, vanden Doopsel, tegen die Wederdoopers, Papisten, enz. (Keulen?), Magnus vanden Merberghe van Oesterhout, z.j. T. II,144.

Oomkens, J., zie Graveurs II.

Oordeel, Het, ende vonnisse, dat gewesen is van den Paus Pauli Tertii tegens over eenen genaemt Pasquillus, Emden, 1565, Antw., 1581. VII,329,330 nr. 179.

Oorloghen, Wonderlijcke, van Maximiliaen, zie Postinc.

Oorlogslitteratuur, Joodsche, zie Tentoonst.

Oorlogszwerver, Den, of het Leven van den Grave van Tottleben, zie Kersteman.

Oortman, zie Graveurs II.

Oostdijk, Suzanna van, zie Arn. Geesteranus.

Oosten de Bruyn, G.W. van, geb. te Amersfoort 1726, van 1748- † 1797 te Haarlem, raad en burgemeester. T. I,83. - Zijn relaties met J. Enschedé. T. I,84. - Beschr. van merkw. oude boeken in 't bezit van J. Enschedé, hs. T. I,83; II,171.

Oostenrijk. - Zie Bibliotheekw. IV.

Oostersche alfabetten, zie Abecedaria.

Oostersche lettertypen, zie Boekdr. III.

Oostersche talen. Beoefening in Nederl., zie Bibliogr. II.

Oosterum, Adr. van, authentisator van den Statenbijbel. Amst., 1703. III,275.

Oost-Friesland. - Zie Y. Balkius - D.R. Camphuyzen - H. Haio - Summa - Willem Ubbinus.

Oost-Indische Compagnie. - Kaarten betr. hebbend op de terreinen van werkzaamheid van de V.O.C., zie Vingboons bij Aardrijksk. II. - Mansvelt, Rechtsvorm en geldelijke beheer bij de O.I.C., bespr. XI,205,206. - Zie ook Vertoogh.

Oostland. - Zie Aardrijksk. III.

Oostveen, P.J., 40-jarig jubileum aan de Univ. Bibl. te Leiden, 1921. X,90. - 45-jarig jubileum. XV,125. - eervol ontslagen. XVII,256.

Oost-zee. - Zie Aardrijksk. III.

Opdebeeck, Antoon, zie Graveurs II.

Openbaring van Johannes, hs., zie Miniaturen.

Opera, zie Bibliogr. II.

Ophem, Franchoys van, zie Onderwijs II.

Opheusden. - Zie Kloosters.

Opitiis, Benedictus en G. de, zie Muziek IV.

Opitz, Martin, zie Cato.

Opmeer de Jonghe, Peeter van, geb. 1526 te Amst., † 1595 te Delft. Zijn Lat. werken. XX,115. - Uitg. en vertaler van Dat Schip van Patientie ende Penitentie. Antw., Arnout 'sConincx, 1593. XX,111,112*,113, 114; enkele gedeelten afgedr. XX,115, 116*.

Opvoeding, zie Onderwijs.

Oranje, Willem van, Drie pamfletten van hem bespr. XXI,113. - Verantwoordinge, 1568. VII,328. - Apologie, Leiden, Silvius, 1581. VII,322. - Zie ook Asclepius Barbatus - Begheerte - Beweeglicke Demonstratie - Houwaert - Nieuwst. II - Regt - Portret - Wilhelmus bij Muziek IV.

Oraria, zie Horae.

Oratio Flaminum, vatum, etc. conquestio, zie Inc. III.

Orationael, Gulden, zie Ghebedeboecxken.

Orcagna, zie Graveurs II.

Orden, G.J. van, zie Papier II.

Ordinancie, De, hs. einde 14e eeuw, ingeschreven in het Amst. privilegieboek, 1412 en drukken, zie Aardrijksk. II.

Ordinancie of schikking van de Ommegangen en Processien der stad Antw., in een hs. van 1398. T. VI,197.

Ordinancie, Nieu, ende placcaet... opt stuck van den coren ende grane. Leuven, Marten Verhasselt, 1565. VII,67.

Ordinantie.... int geven vande titelen. Brussel, Rutgeert Velpius, 1596. Stukken tekst afgedr. T. IV,179.

Ordinantie van de nieu Punten (wagens) van onser Vrouwen Ommeghanck, half Oogst 1563. T. VI,198.

Ordonnantie van pardoene, Mechelen, 1580, Antw., Jaspar Troyen, 1580. T. IV,82.

Ordonnantie politique op het stuk van houwelijcken, te Mechelen. Antw., Jaspar Troyen, 1581. T. IV,82,83.

Ordonnantien ende Decreten van 't heylich concilie van Trenten. Antw., W. Silvius, 1565. VII,325.

Ordonnantien ende Statuten van die banckerotiers. Antw., 1540. T. VI,91.

Orgels, zie Muziek I.

Orges, Martin, zie Papier II.

Oriaen, zie Adriaen bij Miniaturen.

Origine de la Maçonnerie adonhiramite, zie Vrijmetselarij.

Orlers, Jan Jansz., geb. 1570, schrijver en dichter, woont van 1591-96 bij Corn. Claesz. als leerling-boekverkooper, niet de schrijver van het Caert-Thresoor. XVIII, 303.

Orontius Fineus, ex. met aanteekk. in hs. van J.J. Scaliger. T. III,209.

Orsini (Ursinus), Fulvio, 16e eeuwsch humanist. X,133,134. - Zie Sambucus.

Ortelius, A., Deorum etc. capita. VII,325. - Opdrachten aan hem bij Sambucus, Emblemata. T. I,8,10; X,131. - Zie ook Clerck - Aardrijksk. II en Z. Heyns bij Autogr.

Ortulus Anime, zie Hortulus bij Postinc.

Ottens, Willem, kettersch priester, 1525, schrijft een libellum famosum tegen Wilhelmus Bartholomaeus, pastoor te Hoorn. XVI,176.

Otto van Passau, zie Inc. III.

Ottsen, Hendrik, zie Aardrijksk. II.

Oudenaarde. - Zie L. Crucius - F.A. Spyers.

Oudewater, Heynricus van, zie Boekdr. VIII - Kloosters.

Oudewater, Johan van, zie Aquaveteri.

Oud-Katholieken, zie Bibliogr. II.

Outgersz., Jan, zie Aardrijksk. II.

Outhof, G., Verhael van alle hooge watervloeden. Emden, Wed. A. van Laar, 1720. T. VIII,79. - Zie ook Onderwijs II.

Ouweldrukken, zie Graveurs I.

Overbeek, Friedrich, zijn nagel. hss. in de Bibl. te Lübeck. XV,391.

Over de Linden, Corn., zie Oera Linda boek.

Overd'hage, Pieter Anastasius, zie De Zuttere bij Onderwijs II.

Overheidsuitgaven, zie Bibliogr. II.

Overstroomingen, zie Outhof, Watervloeden.

Overveen. - Zie Papier II.

Overysel. - Zie Valuacie bij Postinc.

Ovidius, Nederl. vert. Rotterdam, Jan van Waesberghe, 1600. XIX,378*. - Zie ook Postinc.

Owen, John, Epigrammata, zie Bibliogr. II.

Oxford. - Zie J. Fell - Bibliotheekw. IV.

Oxford, Lord, de schrijver van Robinson Crusoe, 1719? VIII,298.

P

Paarden, zie Brief en Propryters bij Postinc.

Pacificator, 's Lands, zie Kersteman.

Paffraet, Paffraedt, zie Boekb. III - Boekdr. VIII.

Palaeographie, zie Handschr. I.

Palaeotypie, zie Inc. I.

Palermo. - Zie J. Carondelet. VI,173.

Palestrina, zie Muziek II.

Palimpsest-photographie, zie Bibliotheekw. I.

Palm Sondach, oft o.l.v. claghe. Amst., 1550. XI,84. - Zie ook Postinc.

Palmerius, Petrus, aartsbisschop van Weenen, 1538. XVII,324.

Paltz, Johannes, zie Inc. III - Postinc.

Paludanus, Bernardus (ten Broeke), 1550-1633. Levensloop XV,39. - Levensbijzonderh. en bibliographie. T. VI,233,234*. - Niet de stichter der Librye in de Westerkerk te Enkhuizen. XV,40. - Schriftelijke nalatenschap. A. I,137. - Gedicht onder zijn portret, van S. Ampzing, afgedr. T. VI,235. T. VI,152. - Zie ook Aardrijksk. II - Brieven - Handschr. II.

Pamelius, Jacobus. Twee geschriften, 1571 en 1589. XVII,178. - Zie ook Pamer.

Pamer, Jacop. De zelfde als Jacobus Pamelius (van Pamele)? schrijver van Belijdinghe.... Leuven, Jan Boogaerts, 1568? XVII,173*,175*,178. - Zie ook Abecedaria.

Pancraesz., Willem Gheryt, zie Onderwijs II.

Panormitanus, Commentaar op de Decretalen, hs. 15e eeuw. XII,323.

Pan-poëticon Batavus, Kabinet van Nederl. dichteren, zie Portretten.

Pantaleon-handschrift, c. 1500. XX,105.

Panten, Lieven, zie Onderwijs II.

Panzer, bibliograaf, zie Inc. I.

Paolo Orsini, zie Paulus.

Papagaaienland. - Zie Aardrijksk. III.

Pape, Gerrit, Josephus, of de zegepraal des bijgeloofs en der aristocratie. Tooneelspel, Duinkerken, Jean Hardy, z.j. T. II,141.

Pape-Janslanden, zie Aardrijksk. III - Postinc.

Papier

I.	Geschiedenis - Fabricatie - Handel - Soorten.
II.	Papierfabrikanten - Molens.
III.	Importeurs - Handelaren - Factoren.
IV.	Watermerken - Papierkappen.

I
Geschiedenis - Fabricatie - Handel - Soorten

Tiffon, L'industrie du papier à Angoulème, bespr. T. VII,229. - De Papierfabrikant. Feestnummer, 1912, bespr. II,145. - Brusse, Hoe het bosch papier wordt. VI,149.

Renker, Papiermacher u. Drucker. XXIII, 126. - Idem, Papier und Druck im fernen Osten. XXIV,372. - Thiel, Geschichte d. Papier betriebe in Nieder-österreich. XXII,276.

Papieronderzoek. Goldzieher, Gyakorlati tudnivatik papirosról. (Wat de prakticus over papier moet weten), bespr. II,377. - Necrologie van M. Greshoff (over zijn onderzoek van papier). T. VIII,93. - Levensduur van papier. T. V,234.

Berichten over papiermolens uit de 16e en het begin d. 17e eeuw. T. VII,97. - De papiermolen, inrichting, afbeeld. T. VII,205, 206*,208*. - Hollander (roerrol in de papierfabricatie, uitg. vóór 1700. T. VII,210.

Papier- en papierhandel in Noord-Nederland in de 17e eeuw. T. VII,97,173,205.

Buitenlandsche papieren en papierhandel. Duitsche Compagnie; Fransche papieren, 1623. T. VII,103.

Papier gedur. de 17e eeuw een materie van de hooge intern. belastingpolitiek van Holland. T. VII,211.

Gevolgen van den oorlog van 1672 en de herroeping van het Edict van Nantes, (1685) op de papierfabricatie. T. VII,186. - Vestiging van refugiés. T. VII,187.

De overheid tegenover den papierhandel. Belastingontwerpen. T. VII,184.

Impost op het papier voorgesteld. Bezwaarschriften daar tegen van papierverkoopers e.a., 1636. T. VII,212. - De Staten willen in 1674 belasting heffen op papier. T. III,202. - In- en uitvoerrechten op boeken en papier gedurende de 17e en 18e eeuw in Z.-Nederl. X,285,337,361.

Uit de briefwisseling van J.F. Moretus met v. Heurck en v. Langhenhoven over het betrekken van Hollandsch of inheemsch papier. Text van zijn request van 1757, om buitenlandsch papier te mogen betrekken. X,361.

Holland in de 17e eeuw de stapelplaats van Europa. XII,346.

Lijst van papiersoorten, 1680-1694. T. VII, 178.

Goudpapier, Jer. en G. Neuhofer vinden het, na 1659. II,258.

Blauw papier, gebruikt als luxe-papier in de 16e eeuw. XI,209,210.

Chineesch papier, voor 't eerst als drukstof in Nederl. gebruikt door Desguerrois, 1829-1833. XI,122.

Zaansch papier, bij voorkeur gebruikt door Duitsche muziek-steendrukkers, begin 19e eeuw. XI,119.

Verpakking, papierkappen, watermerken, soorten. T. VII,103*,105*,107*,173,174*, 183*. - Zie ook IV.

Papierprijzen in een boekenlijst van 1525. VIII,121 noot.

Papier en bijziendheid. T. I,240.

Het wereldformaat (van papier, boeken, enz.). II,226.

II
Molens - Papierfabrikanten

Amerika. - Eerste papiermolen gesticht te Roxborough bij Philadelphia, door W. Rittinghuysen (geb. te Broek in Waterland?), 1690. T. IV,143.

Fransche papier-import en fabricatie. T. VII,105,107,108; gebruiken het Amsterd. wapen als watermerk. T. VII,176.

Zuid-Nederland, papierindustrie, 17e en 18e eeuw. X,339; XII,347.

Noord-Nederland. Papierindustrie. T. VII, 97,205.

Alkmaar. - Verlof tot het oprichten van een papiermolen, 1586. T. VII,97; in 1591 en 1594 door andere gevolgd. T. VII,98.

Alkmaar. - Mededeeling van Aernout v. Buchel over de papierindustrie, 1591. T. VII,98.

Angoulème. - Centrum van Fransche papierindustrie. T. VII,108. - Hollanders aldaar gevestigd, 1630-55. T. VII,110,229; XII, 346.

Arboga (Zweden), papiermolen van Von Fleck (Van Vliet). T. VII,110.

Arnhem. - Papiermolen in het schependom van. T. VII,98.

Dordrecht. - Oudste papiermolen in Holland, 1586. T. VII,97.

Egmond, Molen de Phenix, afgebr. in 1820. T. VII,175 noot.

Gelderland. - Papierindustrie, begin 17e eeuw. T. VII,99,100, en later. T. VII,187.

Hattem. - Papiermolen, 1598. T. VII,99.

Loo, Het. - De domaniale papiermolen, 1807. I,371,372*.

Overveen. - Molen, 1602, (niet geslaagd). T. VII,99.

Rozendaal. - Twee molens, 1653. T. VII,99.

Schagen. - Molen, 1605. T. VII,99.

Schoorl. - Molentje, ouder dan 1616. T. VII, 101.

Tiel. - Molen, 1592. T. VII,97.

Utrecht. - Vergunning, 1591. T. VII,98.

Vaassen, ben. Apeldoorn, 1632. T. VII,101.

Werlach. - Hollandsche papiermolen, 1711. XI,79.

Zaandam. - Papierindustrie, 1616. T. VII, 100,101,186.

Zeeland. - Vergunning, 1595. T. VII,98.

Aelst, Frans van, en anderen van de familie van papierfabrikanten in Gelderland, eind 16e en 17e eeuw. T. VII,98,99,100 noot.

Aelst, Hans van, Dordrecht, 1586; Tiel, 1592. T. VII,97,100.

Alleman, Hans, Overveen, 1602. T. VII,99.

Anthonisz., Jacob, Dordrecht, 1589. T. VII, 97.

Arendsz., Hendrik, Zaandam en Vaassen, 1632. T. VII,101.

Bauwens, Pieter Jan, Dieghem, 1726. X, 339,345,368 noot.

Benat, Pierre de, Courronne, bij Angoulème, 1639. T. VII,105*,172. - Zie ook IV.

Bernard, Pierre, Angoulème. T. VII,176.

Blauw, Dirk, Wormerveer. T. VII,175 noot.

Bois, Jan Jacobsz. du, Alkmaar, 1586. T. VII,97.

Borcht, Willem van der, Ter Hulpen, 1673. X,339.

Brant, Wed. Adriaan, Dordrecht, 1589, 1592. T. VII,97.

Bijman, Pieter Jacobsz., Utrecht, 1663. XI, 346.

Cornelisz., Jacob, Zaandam, 1616. T. VII, 100.

Cruikshank, zie Pye.

Dexmier, Pierre, Angoulème. T. VII,176.

Deyman, Ysbrandt, Amst., 1604. T. VII,101, 102.

Dirksz., Rens, zie Van den Keyns.

Doorninck, Van, zie Van Ulft.

Espagnol, Jean l', bouwt in 1405 te Hoei de eerste papiermolen in Z.-Ned. X,339.

Fleck, Johan von, = Van Vliet, vestigt een papiermolen in Zweden, 1670. T. VII,110.

Fleureton, F., refugié uit Grenoble, bouwt een papiermolen te Werlach, 1688. XI,79.

Foppens, Adriaan en Pieter, Ter Hulpen, 1686. X,339,369.

Frederiksz., Jan, Amst., 1607. T. VII,102.

Gaultier, Pierre, Angoulème, 1663. T. VII, 180; 1664, Ter Hulpen. X,339.

Gelder Zonen, Van, Hollandsch papier voor luxe-druk, 1919, bespr. IX,93.

Gerrevink, Lucas van, Egmond, 1726. T. VII,175,177.

Grååla, Olof, Zweden, 1672. T. VII,110.

Haack, Pieter. T. VII,105.

Halma, François, Utrecht, 1694. Plan tot oprichting van een papiermolen, octrooi. VI,138,139,145; IX,345.

Hendricksen, Cornelis, Loenen (Veluwe), 1653. T. VII,187.

Hendriksz., Hendrik, Amst., 1621. T. VII, 101,102.

Hendriksz., Jan, Amst., 1603. T. VII,101, 102.

Henricx, Abraham, Vaassen, 1653. T. VII, 101.

Heses, Jacob Thomasz., Schoorl, † 1685. T. VII,101.

Honig, Jacob en Adriaan. T. VII,187.

Honig en Zoonen, J., Zaandijk, 1780. XI,34.

Honigh, Cornelis Jansz., Zaandam, 1660. T. VII,187.

Hoven, Gillis van, † 1680, Amst. T. VII,106.

Jacobsz., Jan, Alkmaar en Dordrecht, 1598. T. VII,98.

Jacobsz., Jan, zie du Bois.

Jacobsz., Pieter, zie Bijman.

Jacobsz., Willem, Alkmaar, 1601, papiermolen in de Schermer; bouwt den molen ‘De dikke Guurt’, in 1669 afgebroken. T. VII, 98.

Janssen, A., Angoulème. T. VII,176.

Jansz., Corn., zie Honigh.

Jansz., Gerrit, zie Van Orden.

Jansz., Hendrik, Amst., 1603. T. VII,101.

Jansz., Jacob, Amst., 1617. T. VII,102.

Jansz., Jan, Amst., 1605. T. VII,101.

Jansz., Jan, boekv. te Arnhem, Uchelen, 1613. T. VII,100.

Jansz., Jan, zie Rinnegum.

Jansz., Willem, Gelderland, 17e eeuw. T. VII,99.

Jardel, J., Angoulême. T. VII,176.

Jong, Claes de, Westzaandam, 1770. T. VII, 182.

Juilhard, Daniel. T. VII,176.

Keyns, Rens Dirksz. van de, Schagen, 1605. T. VII,99.

Keysere, Pieter de, Gent, 1527, verkoopt in 1545 zijn molen aan M. Snouckaert. T. VIII,131; X,339.

Klaveren Pz., G. van, Utrecht, 1670. XI, 345.

Kool en Comp., J. 's-Gravenhage, begin 19e eeuw. XIII,306.

Kuyl, Van, zie Van Tryst.

Langhenhoven, Jan Baptist van, Brussel, 1757. Uit zijn briefwisseling met J.F. Moretus, 1757-1759. X,344,363,365,370.

Lenaerts, Adriaen, Amst., 1600. T. VII,101.

Ley, Pieter van der. T. VII,177,186.

Lievensz., Adriaen, van Gent, Amst., 1601. T. VII,101.

Lupaert, Jan en zijn Wed., Dordrecht, 1586. 1589, 1594. T. VII,97.

Mareez, Daniel de, Apeldoorn, 1635. T VII, 99.

Mors, Dignart Jochem, van Apeldoorn werkt bij Van Vliet in Zweden. T. VII,110.

Muylwyck, Frank Willemsz. van, Dordrecht, 1589. T. VII,98.

Nanningh, Aelbrecht, Alkmaar en Dordrecht. T. VII,98.

Nesse, Frans van, Alkmaar, 1593. T. VII,98.

Nevere, Henri de, Tourneppe, 1551. X,339.

Orden, Gerrit Jan van, Schoorl, 1e helft 17e eeuw. T. VII,101.

Orges, Martin, Apeldoorn, 1613. T. VII,100, 207.

Pietersz., Gerrit, Amst., 1610. T. VII,102.

Pietersz., G., zie Van Klaveren.

Poel, Pieter en Abraham van de, 1630. T. VII,99.

Pye en Cruikshank, Amst., 1757. X,362,371.

Ribbius, Henricus, Utrecht, 1694. VI,138, 139; XI,345.

Ridder, Laurens de, Delft, 1674. T. VII,108.

Riehel, Wendelin, Straatsburg, 1600. T. VII, 182. - Zie ook IV.

Riflaud, Pierre, Augoulême. T. VII,176.

Rinnegum, Jan Jansz., Alkmaar, 1605. T. VII,99.

Rillinghuysen, W., geb. te Broek in Waterland? richt de eerste papiermolen in Amerika op, 1690. T. IV,143.

Rogge, Adriaan, Westzaandam, 1770. T. VII, 182.

Roloffson, Johan, Zweden, 1672. T. VII,110.

Snouckaert, M., Gent, zie De Keysere.

Taillard, Jacques, Hoei, laatste helft 17e eeuw. X,337; XII,347.

Thomasz., Jacob, zie Heses.

Tongeren, François van, Angoulême. T. VII, 176,177.

Tryst, Van, Van Kuyl en Co., Dieghem, 1757. X,342,363, door brand vernield. X, 371.

Ulft, genaamd Van Doorninck, Johan Carselis van, Apeldoorn, 1684. T. VII,100.

Villedary, J. (twee van dien naam), 18e eeuw. T. VII,176 noot.

Vliet, Van, zie Fleck.

Waerem, De, Luik, 2e helft 17e eeuw. XII, 347.

Willemsz., Frank, zie Van Muylwijck.

Willemsz. Hendrik, Alkmaar, † 1621. T. VII, 98.

Willich, L. van der, installeert in 1709 een papiermolen te Werlach, 1711. XI,79.

Ysbrangt, Amst., bij Bredero, (1617), zie Deyman. T. VII,102.

III
Importeurs - Handelaren - Factoren

Adriaensz., Barent, Amst., 1608. T. VII,105.

Barini of Borini, Antonio de, Antw., 1550. T. IV,61 noot.

Bartelsz., Albert, factoor van de papiermakers op de Veluwe te Amst., 1653. T. VII, 103.

Beeck, Pieter Joosten van, importeur van Fransch papier te Amst., 1660. T. VII,108.

Beyerland, Willem van, Amst., 1653. T. VII, 103.

Blaeu, Johan, Amst., 1653. T. VII,103.

Brouwer, Hendrik, burgemeester van Leiden, geïnteresseerd in den papierhandel, 1681. T. VII,108.

Cabillau, Jonas, Rotterdam, 1620. T. VII, 99,108.

Cloppenburg, Jan Evertsz., Amst., 1608. T. VII,105.

Colom, Jacob Aertsz., Amst., 1653. T. VII, 103.

Compagnie der Duytsche papieren, Amst., tot 1635. T. VII,103*,104; later Duitsche handel in Schoockius, Belgium federatum, 1665. T. VII,109.

Coningh, Lodewijk, Albert Jaso & Co. importeurs van Duitsch papier te Amst., 1631. T. VII,103. - Zie ook IV.

Coppenol, papierkoopers te Amst., laatste helft 17e eeuw. XII,347.

Cruickshank, zie Pye.

Domma, Pieter, 1676. T. VII,111.

Gangelt, Christoffel van, factoor in den papierhandel in Angoulême, 1635. T. VII, 105.

Haack, Nicolaas Anthony, Amst. T. VII,106

Haack, Pieter, Amst., 1639. T. VII,105,106. - Zijn huis. T. VII,205; en gevelsteen, 1649. T. VII,206*. - Zie ook IV.

Haes, Cornelis en Antonie de, importeurs van Fransch papier te Amst., 1650. T. VII,103, 107; XII,333,346. - Zie ook IV.

Haes, Wed. de, en Schuylerus, Amst., 1681. T. VII,107.

Hemmerick, Abraham en Isaack, 1632. T. VII,101.

Holyen, Rombout van den, Amst., 1653. T. VII,103.

Jansz., Dirck, factoor van Raephorst, Angoulême. T. VII,107.

Jaso, Albert, genoemd Tiasone, importeur van Duitsch papier te Amst. 1631. T. VII, 103. - Zie ook IV.

Jardis, Marcus, deelgenoot Compagnie der Duitsche Papieren, 1630. T. VII,104.

Keulen, Gerrit van, factoor van de papiermakers op de Veluwe te Amst., 1660. T. VII,103.

Kockartz, Willem, coopman in papieren, Rotterdam, 1649. XXV,315.

Lockhorst, Adam van, heer van Zuilen, deelgenoot eener Duitsche papiercompagnie te Amst., 1633. T. VII,103.

Lockhorst, Cornelis van, † 1617, en zijn wed., Amst. T. VII,103*,104,231.

Lockhorst jr., Cornelis van, Amst., 1616. T. VII,231.

Loten, Charles en Jean, Amst., 1645. T. VII, 107.

Loten, Dirk, Amst., 1646. T. VII,107.

Mefferd, Pieter, Amst., 1653. T. VII,103.

Moretus, Jan Frans, Antw., 1757.X,361.

Muller, Harmen Jansz., Amst., 1608. T. VII, 105.

Nicolaas, Anthony, Amst., 1635. T. VII,105.

Preys, Boudewijn de, Amst., 1653. T. VII, 103.

Pye en Cruickshank, Amst., 1757. X,362, 371.

Quina, Jacob, Amst., 1645. T. VII,107.

Raephorst, Matthijs Willemsz. van, † 1638. Amst. T. VII,107.

Raket, Hendrik, Amst., T. VII,183.

Ravesteyn, Laurens van, Leiden, 1630. T. VII,108.

Schlumpff, Erasmus, Duitsch importeur, Amst., 1635. T. VII,104,173,230.

Schuylerus, Amst., 1681. XII,347. - Zie ook de Haes.

Souburg, Jan, Amst., 1636. T. VII,106.

Staaten, Philips van der, deelgenoot Comp. der Duitsche Papieren, 1630. T. VII,104.

Verdussen, Antw., 1669. X,337.

Verduyn, Girard, Amst., 1628. T. VII,229.

Vincent, Livinus en Ysbrant, Amst., c. 1700. XII,346; XIV,78.

Visscher, Nicolaas, Amst., 1653. T. VII,103.

IV
Watermerken en papierkappen

Naar aanl. van twee brochures van E. de With over watermerken, 1912. V,68. - Weiss, Deutsche Wappenwasserzeichen, bespr. V,162. - Bayley, The lost language (ook watermerken), bespr. VI,37.

Watermerken en hun belang voor de dateering. XV,312.

Watermerken van het papier van het Hulthemsche hs., eind 14e eeuw, onderzocht en afgebeeld. II,83*,85*,86*.

Watermerk van het vel papier, waarop een berijmd spel en een request van Geeraard van Woelbosch, 1436. T. I,223*.

Watermerken in incunabelen. VI,346.

Watermerken in Refereynen., Antw., Jan van Doesborch, c. 1524. XV,311,316*, 317*.

Watermerken en Papierkappen. - Papiermerk d. papiercompagnie Lodewijk Coningh, Albert Jaso & Co., Amst., 1633. T. VII,103. - Papier d. Pierre de Benat gemaakt voor Pieter Haack, 1639. T. VII, 105*, 174*. - Papieren door De Haes geimporteerd, c. 1650-62. T. VII,106* (4 afb.). - Verpakkingsmerk van Corn. de Haes, c. 1640. T. VII.107*. - Watermerk in Duitsche papieren duidt slechts plaats van herkomst aan. T. VII,174. - Watermerk hier te lande eerst in 1726 beschermd. T. VII,175. - Wettelijke bepalingen omtr. water- en kapmerken. T. VII, 175,229. - Watermerk van Wendelin Riehel, Straatsburg, beschr. T. VII,182. - Watermerk de Postiljon. T. VII,183*. - Kapmerk met afb. van een papiermolen, c. 1720. T. VII,208*. - Beschrijving van eenige papierkappen. T. VII,226,227*.

Speldenmakers krijgen handelsmerken op het papier waarin zij spelden steken. T. VII,23.

Parable, The, of the wicked man, zie Will. Tyndale bij Postinc.

Paracelsus, zie Secreet.

Paradin, G., zie Vives.

Paradijs, Over de ligging van het. XVII,322.

Paradijs, 't, gemompt. Kettersch geschrift van Herman Strijcker, zie Onderwijs II.

Paramaribo. - Zie Bibliotheekw. IV.

Parga. zie Ali Pacha.

Parma, Hertog van, zie Houwaert.

Parnas, Hollantsche, verz. d. T. van Donselaar. Amst., 1660. Zie S. Coster.

Parnassus, dat is den Blijen-Bergh. Antw., 1623. T. I,160.

Parijs. - Zie Decrouan - J. Gerson - P. Porret - Percheron - Bibliotheekw. IV - Boekdr. VIII - Kloosters.

Parijs, Sylvester van, zie Boekdr. VIII - Graveurs II.

Pas, Crispijn de, zie Hortus floridus - Graveurs II.

Pascal, Bl., Maire, L'oeuvre scientifique de Bl. Pascal, bespr. I,133.

Paskaarten, zie Aardrijksk.

Pasquier, Peter, zie Boekdr. VIII - Miniaturen.

Pasquillus, Dialogus. XX,85.

Pasquillus. Eleutheropolis, 1544. XX,88.

Passau, Otto van, zie Otto bij Inc. III.

Passert, Johannes, prior van het Utrechtsche Regulierenklooster, 1432. T. VIII,22.

Passie o.h., zie Inc. III.

Passie, Scoone stomme, zie Postinc.

Passie, Die corte, ons liefs Heeren J.C., div. uitg. (1536-1679). T. V,13.

Passie, Vande lange, ons Heeren. Gent, v. Paemel, z.j. T. V,15; T. I,94; T. VI,221.

Passio Domini nostri, zie Alardus bij Postinc.

Passion, La, de nostre Saulveur, zie Miniaturen.

Passionael, zie Jacobus de Voragine bij Postinc.

Passionei, Dominico, kardinaal, in 1721 naar Luzern gezonden. T. II,66.

Pastor, Adam, zie Roelof Martens.

Pater noster, Van dat heylige, zie Luther bij Postinc.

Pater Noster der Ieswiten, 1611. A. II,16.

Patientie, Gewillighe, zie Camphuyzen.

Patricius. Die hystorie van S. Patricius vegevuer, hs. 1387. XIV,227; XIX,307; XX, 56.

Patrick, Samuel, bezorgt Engelsche uitgaven der Clavis Homerica, 1741-98. VI,131.

Pattijn, D., zie Bibliofilie IV.

Paulli, zie Matthias.

Paulus Niavis, zie Niavis bij Inc. III.

Paulus, Epistola ad Titum, Arabice, cum Ioannis Antonidae Alcmariani versione Latina. Leiden, Plantijn-Raphelengius, 1612. XVII,124. - Epistolae, zie Postinc.

Paulus, S., Abdij, zie Kloosters.

Paulus III, zie Postinc.

Paulus V, Paus, zijn Portiuncula-aflaat aan Haarlem, 1608. XV,305.

Paulus Nomentanus Ursinus (Paolo Mentana Orsini), 1539. XVI,249,250,251.

Pauselicke Heiligheit, Dat is Catholijck ende authentijck vertoogh, dat Johannes, gemeenlick Paus Jutte genoemt, een vrouw geweest is. Wesel, 1635. T. VIII,82.

Pausen, Van den dry, zie Pauwsen.

Pauw, Jacomo, Amst., zie Wapenschilden.

Pauw, Jan Willemsz., Gedicht op Bontekoe, 1646. XX,208.

Pauw, Pieter, waterfiscaal, in 1668 aangesteld tot censor der te drukken boeken te Batavia. II,242.

Pauwels, Reynier, Tspel van de Christenkercke, uitg. d. G.A. Brands, bespr. XI, 199. - Verwandschap met het Spel de Siecken Stadt. XI,202. - Zie ook Bacsteen - Boekb. III.

Pauwsen, Van den drij, offte Verclaringhe, van die menichvuldighe loose practijken, enz. Nadruk door Peter Warnersen uit Brabant, 1566. Zijn proces wegens dit pamflet. XXIV,162,182.

P.B.D., zie Desirant.

P.E., zie Peter Elsenius, bij Boekb. III.

Pedemonti, Fr. F., zie Petrus Victorius.

Pedersen, Christiern, zie Boekdr. VIII - Postinc.

Peel, De, zie Rogstekers.

Peels, Lancelot en Adriaan, ketters te Brugge, 1527. XVI,187.

Peeter op den Craen. Antw., 1584. XIII,256.

Peeter van Provencien, zie Volksboeken.

Peeters, zaakgelastigde van Moretus, 1757. X,362.

Peignot, zie Boekdr. VII.

Pelgrim van Loo, zie Neostadius.

Pelgrom, Agneta, zie Carmina nuptialia.

Pelgrom, Willem, librarius in het klooster van St. Gregorius te 's Hertogenb., 1550. XXI,212.

Pellechet, Marie, bibliograaf, zie Inc. I en II.

Pellens, zie Graveurs II.

Pelt Lechner, A.A. van, bibliothecaris te Wageningen. V,110; VI,55.

Penitencien S. Cornelijs, zie Inc. III.

Penningen, ABC., zie Rekenpenningen.

Penningen. - Graveurs te Neurenberg in de 16e-18e eeuw. XIX,222. - Promptuaire des médailles. Lyon, 1553, 1557. VII,322.

Pepys, S., zie Aardrijksk. II.

Peraudi (Perrault), Raymundus, kardinaal, aflaatscommissaris, 1484-88, in Noord-Nederland. XI,293. - Twee aflaatbrieven. Rostock, 1502. VI,161*,163. - Zie ook Aflaten.

Peraxylus, zie Arlenius.

Percheron, winkelier te Parijs, 18e eeuw, zijn reclamekaartje (Holl. papier). T. VII, 209.

Percijn, Nicolaas van, notarisklerk te Rotterdam, 1638. T. VIII,268.

Perebomius, Eugenius, van Gouda, c. 1570. I,52.

Peres d'Andrade, Fernando, zie Aardrijksk. II.

Perier, Symon, zie Boekb. III.

Perkament, Nut en gebruik van oud. IV,289.

Perkamenten leerboekjes, zie Abecedaria.

Perkins, bewerker der 2e uitg. der Clavis Homerica (1638); uitg. onder zijn eigen naam in 1647, waarnaar sinds 1649 de Holl. uitgaven bewerkt zijn. VI,119.

Perotti, Cornucopiae, zie Postinc.

Perre, Van de, deken van het kapittel te Mechelen, 1655. IV,19,21; VIII,46.

Perréal, Jean, zie Miniaturen.

Perret, Clément, zie Graveurs II.

Perronneau, J.B., zie Graveurs II.

Pers, Dirck Pietersz., zie Boekdr. VIII.

Persius, Paraphrasis. Amst., Z. Heyns, 1595. V,157*,158*.

Persmuseum, zie Courant I.

Peru. - Zie Aardrijksk. III.

Perzisch, zie Boekdr. III.

Pest te Amst., 1664. XVIII,357,358; te Leiden, 1635. XV,329,331. - Zie Troostboekje.

Pestalozzi, Lienhard en Geertruid, Ned. vert., 1786. Een ex. gezocht. XVI,352.

Pet, Arthur, zie Aardrijksk. II.

Pet, Claes Dierixsoen, apotheker te Alkmaar, verkoopt souterliedekens, 1561. T. IV,139.

Peteghem, L. van, zie Graveurs II.

Peter de Groote, zie Aardrijksk. II - Bibliofilie II.

Peterkloster, zie Kloosters.

Peters, Gerlach, zie Gerlach.

Petersburg, Sint. - Zie Pichler - Handschr. II.

Peterson, J. van, dichter en Cato-vertaler, einde der 17e eeuw. IX,329; XIX,362.

Pethe, Franciscus, Hongaarsch student, geeft in 1794 te Utrecht een Hong. Bijbel uit. VI,329.

Petit, Jan, zie Boekb. III.

Petit, Louis D., bij zijn zeventigste verjaring, 1917. VI,113. - 25 jaar bibliothecaris van Letterkunde, 1918. VII,230. - Necrologie VII,273*. - Uit zijn herinneringen (anecdote). IX,230.

Petit, S., zie Graveurs II.

Petraeus (Petreius), Theod., een der eerste beoefenaars van het Koptisch. Arabische en Ethiopische tekstuitg. bij de Elzeviers gedr. - Onvoltooid gebleven vertaling der Psalmen in het Koptisch, 1663. I,373,374.

Petri, Bonaventura, zie Aardrijksk. II.

Petri, Henricus, zie Pietersz.

Petri, Nicolaus, van Deventer, zie Onderwijs II.

Petri, Wilhelm. T. VI,159.

Petrus, zie Boekb. III.

Petrus Jacobi austro-Sylvius Silveno(e)tius, zie Semmes.

Petrus Lombardus, Libri Sententiarum. III, 480.

Petrus Victorius, Brief aan Francesco Filippo Pedemonti, c. 1568. XV,285. - Brieven aan Davanzati, 1547. XV,275,277. - Brief aan den groothertog van Toscane, 1547. XV, 275.

Peucer, Caspar, zie Onderwijs II.

Peuthy. - Zie Kloosters.

Pevernage, Andreas, zie Muziek IV.

Peys, A., Lofdichten, 1663. T. I,237,238.

Pfeiffer, zie Graveurs II.

Phaedrus, D'Escopische verdigsels, met de spreuken van Publ. Syrus. Leiden, Wed. Joh. le Carpentier, 1672. XVIII,257,258*, 266.

Phalesius, Phalèse, vander Phalies, zie Muziek III.

Pharmacie, zie Bibliogr. II.

Philadelphia. - Zie Boekdr. VIII.

Philantrope, pseud. v. Gerrit van der Jagt. T. III,63.

Philibert Jambe de Fer, zie Psalmen - Muziek II.

Philippe le Bon, zie Miniaturen.

Philippona, zie Kloosters.

Philippus de Leyden, zie Postinc.

Philips, C., zie Graveurs II.

Philips de Goede, zie Bibliofilie II.

Philips de Stoute, zie Miniaturen.

Philips, Dirk, Doopsgezind voorganger te Danzig, tot 1568, daarna te Emden. XII, 216.

Philips, Karel, zie De Rodoan.

Philologie, zie Bibliogr. II - Tentoonst.

Philosophie, zie Bibliogr. II.

Phoconius, Johannes Guilielmi, zie Onderwijs II.

Photogravure, zie Boekdr. I - Tentoonst.

Phrissemius, Brief aan Alardus, 1529. VI,176; aan Matthias Wagener, 1518. VI,176.

Picard le Romain, zie Graveurs II.

Picavet, P.A., zie Bibliofilie II.

Pichler, tot bibliothecaris aan de Keizerlijke Biblioth. te St. Petersburg benoemd in 1869, boekendief. T. II,72.

Pico, del, eiland. - Zie Aardrijksk. III.

Picot, Emile, bibliograaf, Parijs. XXIII,263.

Pictorum effigies aliquot celebrium Germaniae Inferioris. Antw., 1572. VII,321.

Pien of Pienius, De liturgica antiqua Hispanica, zie Mozarabisch bij Liturg. boeken.

Pieter de Zuttere, zie de Zuttere bij Boekdr. VIII - Onderwijs II.

Pietersz., Claes, bij Aardrijksk. II.

Pietersz., Claes, van Antwerpen, speldemaker, Rotterdam, 1602. T. VII,230.

Pietersz., Cornelis, zanger, zie Muziek IV.

Pietersz., Gerrit, zie Papier II.

Pietersz., Hendrik, zie Lettersnijder bij Boekdr. III.

Pietersz., Jacob, zie Vermeulen.

Pietersz., Jan, zie Bruynink.

Pietersz., Maarten, pastoor te Hoorn. T. VI, 229.

Pietersz., Nicolaes, Arithmetica, Amst., Wed. Jan Ewoutsz., 1567. XIV,237.

Pietersz., Pieter, geb. 1574, doopsgezind leeraar te De Rijp en Zaandam. XVII,306.

Pietersz., Steven, Haarlem, 1471. XV,291.

Pigafetta, Philips, zie Aardrijksk. II.

Pighius Campensis, Albertus, Controversiarum praecipuarum in comitiis Ratisponensibus tractarum explicatio. Keulen, 1542. III,375,467.

Piin, C., Lofdicht. XI,235 noot.

Pilsen, Frans, zie Graveurs II.

Pinelli, Giorgio, ambtenaar bij het Hooge Gerechtshof te Florence, c. 1630 tot het Jodendom bekeerd, begeeft zich wsch. naar Amsterdam en schrijft aldaar onder den schuilnaam Jacob Aben Amram de Porta veritatis in 1634. XVII,346.

Pines, eiland. - Zie Aardrijksk. III.

Pinguin-eilanden. - Zie Aardrijksk. III.

Pining, zie Punnus bij Aardrijksk. II.

Pinus, Genus, zie Lambert.

Pipre, Jeanne le, † 1613, vermaakt de boekerij van haar vader aan de armen van Mechelen. VI,370. - Zie ook Zavaria.

Pirkheimer, Wilibald, Hieroglyphicum, vertaling van Horapollo voor Keizer Maxi miliaan, m. teekeningen van Dürer. Hs. 16e eeuw. XIII,285,286*.

Piscator, Johannes, zie de Visschere.

Pistle, A, to the Christian reader, zie John Frith bij Postinc.

Pistorius, Joh. (Jan de Bakker), Ned. verhaal van zijn lotgevallen, door Gnapheus, 1525. Drie uitgaven, benevens een Lat. uitg. Straatsburg, 1546. XVI,177.

Pithopoeus (Lambert Ludolf Helm), Lat. gedicht op Phoconius, 1560. III,456,459,465.

Pithou, Pierre, zie Cato.

Pitiscus, Samuel, zie Onderwijs II.

Pius VII, zie Bibliofilie II.

Pixéricourt, Guilbert de, T. II,65.

P.J.L.B.C., zie Goddelijke Liefdevlammen.

Plaatdruk, zie Boekdr. I - Muziek III.

Plaatsnamen, Verkeerde, op titels van boeken, Zie Bibliogr. I.

Placcius, Theatrum Anonymorum et Pseudonymorum. Hamburg, 1708. XII,133.

Placidus a S. Theresia, Pater, Carmeliet te Dowaai, Den boeck des levens den lijdenden Christus gheschreven van binnen ende van buyten. Keulen, Guilliam Frissen, 1679. T. V,122.

Plakkaten, Geldersche, zie Willem van Gelder bij Postinc.

Plancius, zie Aardrijksk. II.

Planodrukken. - Rosenthal, Einblattdrücke I, 1455-1519, bespr. XXI,104. - Uit de 15e eeuw. XX,5. - Uit de 16e eeuw, druk, inhoud en wijze van verspreiding. XV,49,206. - Refereinen en liedekens op losse bladen. XV,50. - Vier Nederl. pl. uit de 2e helft d. 16e eeuw te Berlijn gevonden. XV,54,58*,118. - Pl. met Kamper liedjes. XV,120,190,206. - Gedichten op losse bladen. XV,129,130*,138*,139*. - Ordonnantie van Pardoene aan de Mechelaars, d. Mathias van Oostenrijk, 1580. Antw., Plantijn, ook bij Jaspar Troyen. T. IV,82,83. - Triumph des doods. XV,129, 130*. - Het Loosduinsche wonder. Ned. Lat. waarsch. eind 17e eeuw, afgedr. XI, 283. - Dool-hoff van H.A. Hoejewilt. Haarlem, Claas Blaeu, eind 17e eeuw. Groot gedeelte der verzen afgedr. T. IV, 152. - Aanplakbiljet van een Fr. leerboek, 17e eeuw. IX,815*. - Strooibiljet van een duivelskonstenaar, te Groningen, eind 18e eeuw. XIII,146, dergel. strooibiljetten. XIII,263. - Gedichten bij eerste missen, bestedingen en geestelijke jubilaeums, pla-

nodr. ruim drieduizend van deze planodr. in de Univ. Bibl. te Gent. T. IV,280. - Zie ook Heilichdommen bij Inc. III. - Calendarium sillabatim op Ciciojanus bij Liturgische boeken - Liederen (Gedichten ook Geuzenliederen) bij Muziek IV - Boekverk. prospectussen, bij Boekdr. V.

Planten, Javaansche, Aquarellen van, Verzameling Nic. Witsen, zie aldaar.

Planudes, Gr. vert. van Cato, zie Cato.

Plantijn, zie Boekb. III - Boekdr. VII, VIII.

Platina, De vitis Pontificum. III.376.

Plato. - Ned. vert. v. Critias. XVI,42. - Oudste vert. van een dialoog van Plato (Phaedo), 1656. XIV,206*; XVI,37. - Zie ook Stoa.

Plattner, Ludwig, zie Muziek III.

Plautus, zie Postinc.

Pleitzaal, Hollandsche, zie Kersteman.

Plemp, Cornelis Gijsbertsz., Twee bundels eigenhandig geschreven Latijnsche gedichten aan of betr. Vondel. XIII,343,349*; VI,296. - Zie ook Onderwijs II.

Pletincx, Adriaen, pastoor te Gent, 1617. T. V,285.

Pleughtiers, Servaes Jansz., zie Boekb. III.

Plicht-exemplaren, zie Bibliotheekw. I.

Ploos van Amstel J.C. zoon, C., zijn prentwerk, zie Graveurs II.

Plotinus, Opera. Flor. 1492 (ex. van Erasmus). XXIV,234. - Zie Inc. III.

Plouich, Vedastus de, Zijn leven. Zijn portret op almanakken van 1631 en 1634. T. VI,169. - Zie ook Aardrijksk. II.

Pluck-Voghel, Den eerelijcken. - Zie Muziek IV.

Plutarchus, Moralia, Ned. vertalingen. V, 85*,86*,229,230*,232*,237*,359; XIX,193 noot. - Van de rust des ghemoedts, d. Boomgaerdt, eerste druk te Gouda bij Tournay? XV,20. - Delft, Bruyn Harmansz. Schinckel, 1613. XVIII,121,123; Amst., J. Fr. Stam, 1644. 124*. - Dordrecht, Marten de Bot, 1644. V,1,5*; XVIII,125*. - Een verdwenen vert. der Consolatio ad Apollonium van 1838. V, 238,239; XVI,38. - Zie Jer. de Vries.

Pneumenander, zie Marbesius.

Poel, Van de, zie Papier II.

Poelgeest, Caspar, zie Muziek II.

Poelgheest, Gerardus de, zie Kloosters.

Poiret, P. Socianismus repressus. Hs., 1718, ten onrechte op naam van J. Clericus. Nederl. vertaling, zie Betoog. X,124.

Poirters, Adriaan, schrijver van Den eerlijcken Pluck-Voghel? T. I,276. - Twee omwerkingen van een lied van hem. T. I, 276. - Den allerheylichsten naem voor een Nieujaergift, Antw., 1647. T. I,24. - Zie ook Muziek IV.

Poitiers. - De ‘pierre levée’, met 16e eeuwsche inscripties van bezoekers door Braun afgeb. IV,72*.

Polain, Marie Louis, zie Inc. I en II.

Polak, A.I., zie Graveurs II.

Polanen, Jan van, pastoor te Voorburg, 1524. XVI,174.

Polikarpov, Th., neemt Kopiewski's woordenboekje met vervanging van den Holl. text door den Griekschen in zijn in 1701 te Moskou verschenen Slavisch-Grieksch-Latijnsch woordenboek op. II,129.

Poliphili, Hypnerotomachia, zie Hieroglyphen - Inc. III.

Polites = C.P. Burger Jr. XV, 227.

Politianus, zie Postinc.

Pollard, A.W., zie Inc. I.

Polyander, Joh., zie Onderwijs II.

Pomerio, Henricus de, zie Graveurs II.

Pomp, Dirck Gerritsz., zie Aardrijksk. II.

Pompeii histor. ll. XLIIII, zie Trogus.

Pomponius (Laetus), Julius, schreef een codex van Lucretius, te Rome in 1468. V, 83*. - Zie ook Lucretius.

Poncelet, Albert, †. I,110.

Pontanus, Hendrik, zie Aardrijksk. II.

Pontanus, Joannes, geestelijke te Mechelen, 1546. T. VIII,270.

Pontanus, Joh. Isaacsz., De druk van zijn Historiae Gelricae, 1639. T. IX,97. - Zie ook Aardrijksk. II.

Pontificale B. Mariae Traiectensis, wsch. O.-Ned. Hs., 1450. X,8.

Poorten, Andries van der, zie Almanak.

Popaert, Loys, makelaar te Antw., 1543. T. VIII,131.

Porquin, Lowijs, zie Anthonius Verensis bij Onderwijs III.

Porre, Jacob de, Speelkaartenfabrikant te Gent, 1825. T. I,265.

Porret, Pierre, apotheker te Parijs, zaakgelastigde voor Plantijn aldaar. T. V,184.

Portiuncula. Zie Aflaten - Kloosters.

Portman, Gebr., zie Gravures II.

Porto. - Zie Inc. II.

Portretten.

Iconographie - Verzamelingen

Van Someren, Nederl. gegraveerde portretten, bespr. A. V,83; A. VI,127,284. - Moes, Iconographia Batava. I,356. - De portretten verzameling van P. Giovio te Como, 1520-1552. X,245. - Histor. portretten, verz. d. P. de Boer. XII,109.

Portrettengalerei van de Abten van Egmond. XIV,353. - De portr. d. graven enz. v. Holland. XIV,315,320*. - Serie portr. van de Koningen van Engeland, met Nederl. verzen, 1534. II,176,177*. - Effigies pictorum

aliquot celebrium Germaniae Inferioris. Antw., (1572). VII,321. - Vosmeer, Principes Hollandiae et Zelandiae. Antw., 1578. VII, 321. - Elogia virorum doctorum. X, 246. - Elogia virorum bellica virtute illustr. Bazel, P. Perna, 1575. - Icones s. Imagines vivae literis clar. virorum. Bazel, Waldkirch, 1591. X,247. - Icones ad vivum delineatae... virorum clar. qui praec. scriptis Acad. Lugd.-Bat. illustr. Leiden, 1609. - Meursii Illustr. Acad. Lugd.-Batava; id est virorum clar. icones, etc. Leiden, 1613 en latere drukken. XVI,321. - Pan-Poëticon Batavum, kabinet van voorname Nederl. dichteren, opgericht in 1700 d. Arnoud van Halen, voortgezet d. Michiel de Roode, later overgegaan aan het Leidsche Genootschap ‘kunst wordt door arbeid verkregen’, dat er in 1773 een beschrijving van uitgaf. Bevatte ruim 350 kleine ovale geschilderde portretten, met beschrijvingen. Eenige schilders genoemd. A. II,180.

Portretten op een miniatuur van Jan de Beelde, priester en van vier Heilig-Geestmeesters te Gent: Gheerem Borluut, Urbaen Dammen, Willem van Merendré en Jan van Munte, 1436. XVII,264*.

Vervalschte portretten van Laurens Coster, Jan Mandyn, Jan van Hemsen (Hemessen) Albert van Oudewater, Israel van Meckenen, Volkert Claesz. van Haarlem, Hugo Jacobsz. van Leiden*, in de 18e eeuw gemaakt door Corn. van den Berg. XII,195.

Personen, meerendeels afgebeeld.

Alardus, Amst., houtsneê, 1523. VI,103*.

Allan, P.S., 1929. XXII.1*.

Alphen, H. van, d. P. Velyn. VI,354, d. A.J. Wendel. VI,355.

Anslo, Reynier van, d. J. Folkema naar G. Flinck. XII,108.

Anthonis van Bourgoignien, vice-admirael-generaal van Filips, d. J. Wierx, 1591. XX,111.

Aqualonga, Nicolaus de (Claes van den Langhe water), houtsneê, na 1501. IV,131*.

Barbarigo, Doge Agostino, houtsn. van J. Mollijns. XX,56*.

Bartjens, W., Op het titelblad van de Cijfferinge, 1616. I,154*. - zijn handteekening. I,154*. - idem van 1632. I,199*. - idem van 1636. I,226*. - Kopergrav. van Savery naar het schilderij van P. Dubordieu. I, 229*.

Baudius, Dom., in de uitg. van zijn Epistolae 1620 en later. T. I,243.

Beelde, Jan de, priester te Gent, miniatuur. XVII,262,264*.

Blaeu, Willem Jansz. Op de titelprent van het licht der Zeevaert, 1608. (waarschijnlijk?). T. VI,122*.

Boelius, Nicolaus, Amst., 1540. Grafzerk. XIV,58,64*. - Zie ook IX,163.

Borcht, Willem van der, Alex. van Fornenbergh, del., Ant. van der Does sc., in zijn Brusselschen Blom-hof van Cupido, 1641. T. I,18.

Boerhaave, H., Portretten. VIII,114.

Borluut, Gheerem, 1436. XVII,261,264*.

Boudaan, Gualtherus (of Bodaan Courten), 1637-1684, d. Cornelis Janssens van Ceulen. XV,99,104,105*,107.

Brederode, Reynout van, houtsn. van Corn. Anthonisz. XXI,213*.

Burger Jr., C.P. 1858-1936. IV,241*; XII, 1*; XXIV,1*.

Buschmann, Paul. T. VII,294*.

Cannius, Nicolaus, toegeschreven aan Scorel, wellicht van Dirk Jacobs, 1534. XIV,62,64.

Claesz., Volkert, van Haarlem, vervalscht portr. XII,195.

Coornhert, D. Vz. op de titelprent van zijn Wercken, 1630. VIII,18*; XII,343.

Coster, Laurens Jansz., in Der Sondaren Troost. Haarlem, Bellaert, 1484. XII,110. - Vervalscht portr. XII,195*.

Damianus à Goës. XIV,63*,64. - Nog een ander portr. d. P. Scriverius. XIV,64.

Dammen, Urbaen. XVII,261,264*.

Daniëls, Carel Eduard. † 1921. X,177*.

Dante, Portretten van. T. I,151; X,245. - Houtgr. v. T. Stimmer, in Jovii Elogia. Bazel, 1577. X,248*.

Delisle, Léopold, 1826-1910. T. VIII,191*.

Donato, Francisco, doge, houtsn. v. J. Mollijns. XX,56*; XXI,243.

Duym, Jacob, d. D. Gheyn, 1600. XIV,105 noot.

Edward VI, houtsn. van Corn. Anthonisz. XXI,210*.

Engeltje Corsendochter, vr. van Heiman Jacobse, burg. van Amst., portret op het familiepaneel d. Jan van Hout, c. 1533. IX, 163.

Enschedé, Charles, 1855-1919. VIII,337*.

Enschedé, Izaak, d. Corn. van Noorde. T. IV, 266 noot 2.

Enschedé, J.W., 1866-1926. XV,97*.

Erasmus, D., houtsneê, 1536, 1538 en 1539. V,225,226,227*,228*; XXII,8*.

d'Estampes, Duchesse, houtsn. van Corn. Anthonisz. XXI,211*.

Goddaeus, Conr., 1655.XXII,231*.

Godin, Frans, dichter, Brussel, midden 17e eeuw. T. I,164*.

Halma, François, Zwarte kunst-prent v. Arn. van Halen. VI,135*.

Hellendoorn, Jacobus, Cons. Amst. Univ. Bibl. † 1895. T. IV,129*.

Hendrik VIII, houtsn. van Corn. Anthonisz. XXI,209*.

Heyns, Peeter, houtsneê, 1595. I,118*.

Hillesum, J.M. III,449*; XIX,1*.

Honywood, Michael. XX,132*.

Houwaert, Jan Baptist. XIII,293*.

Jacobsz., Hugo, van Leiden, vervalscht portr. XII,195*.

Jan, koning van Portugal, houtsn. van Corn. Anthonisz. XXI,199*.

Jan van Leyden, houtsn. XXII,264*,265*.

Joannes Secundus, kopergravure naar een schilderij van Scorel in de uitgave zijner werken, Leiden, 1631. X,220*.

Karel V. Op boekbanden. T. IV,57,58*; T. V,132*,133. - Houtsneê in Nic. Brontii Carmen ad C., 1541. XI,266*. - Houtsneê van Lucas van Leyden, in Philippus de Leyden, De reipublice cura, 1516. XIII,10; XIV,320*. - Karel met de ridders van het gulden vlies, 1515. XVII,44,45. - Houtsn. van J. Mollijns. XXI,56*.

Knudsen, Johannes, † 1929. XIX,52*.

Knuttel, W.P.C., 1851-1921. X,27*.

Kruitwagen O.F.M., Pater Bonaventura. XXII,113*.

Linschoten, Jan Huygen van, uit de Bry. XII,109.

Lyra, Nicolaas de, miniatuur. XI,273.

Mandijn, Jan, vervalscht portr. XII,195.

Marnix van St. Aldegonde, d. Jac. de Gheyn. XXV,220*. - T. VII,90.

Maximiliaan, Keizer. T. II,29*. - Houtsnede uit de Eerepoort van Dürer. XIII,286*. - Antw., 1515. XVII,25*.

Meerman, Gerard, 1722-1771, d. J.B. Perronneau. XIII,225*.

Meerman, Johan, 1753-1815, d. Boilly. XIII, 225*.

Meerman-Mollerus, Anna Cornelia, 1749-1821, d. G. Spinny. XIII,225*.

Mello, Francisco de, gravure naar een teekening van H. Niffo. T. VI,186.

Merendré, Willem van, 1436. XVII,261,264*

Meulen, R. van der. XVIII,154*.

Moes, E.W., † 1912. I,353*.

Montagne, Victor Alexis dela, 1854-1915. IV,309*.

Montezinos, David, 1828-1916. VI,50*.

Morris, William. T. II,239*.

Mulder Bosgoed, D. XVIII,150*.

Munte, Jan van, 1436. XVII,261,264*.

Nijhoff, Is. An. - Paulus - Martinus - Wouter. XVI,230*.

Occo, Pompeius, 1534, toegeschr. aan Scorel, wellicht van Dirck Jacobs. XIV,64. - Nog een ander portr.? XIV,64.

Ovidius, houtsneê, 1600. XIX,378*.

Paludanus, Bernardus, d. H. Gerritsz. Pot. T. VI,234*.

Paulus, III, Paus, d. Hans Liefrinck. XXI, 243.

Petit, Louis D. VI,113*.

Porquin, Familie, houtsneê op Den Spieghel der ionckheydt, 1675. XVIII,360*.

Plouich, Vedastus du, houtsneê, 1631. T. VI, 170*.

Pontanus, naar J. van de Velde, d. Isac Isax Pontanus. T. IX,100.

Potgieter, Barent Jansz., gravure d. H.L. Roghman. XIII,116.

Revius, Jacobus, d. Suyderhoeff naar F. Hals. T. V,156*.

Ringelbergius, Joachim Fortius (Sterck), houtsneê, 1529. VI,167*; XIII,33*.

Robbertsz., Robbert, op de prent Zeevaartk. les. T. VI,124,125*.

Rogge, H.C., 1831-1905. T. IV,1*.

Rooses, Max, † 1914. IV,1*.

Ruusbroec, Jan van, d. Doudelet. XX,176*.

Rijn, Gerrit van, † 1912. I,273*.

Sambucus, Joannes, houtsn. van Arnold Nicolai, 1564. T. I,5. - door Peter Huys, 1564 en Peter vander Borcht, 1566. T. I,8.

Sanders, Rob., arts, Gent, 1567. T. IX,108*.

Sanderus, Antonius. T. IV,164*.

Sartorius, Joannes, 1500-1557. IX,168*.

Schets, Melchior, geschild. d. Frans Floris. XIV,157.

Scheurleer, D.F. XVI,364*.

Slee, J.C. van. XVIII,114*.

Someren, J.F. van. III,113*.

Stockum Jr., W.P. van. XVI,342*.

Visser, M., Amst. Univ. Bibl. T. VIII,93*.

Vreese, W. de. XX,117*; XXV,1*.

Willem van Oranje, houtsn. v. Corn. Anthonisz. XXI,212*.

Portugal. - Zie Aesopus - Anthonis - Marnix - Aardrijksk. III - Bibliogr. II - Boekdr. V - Nieuwstijdingen.

Portugeesch-Israël. Gem., zie Amst. bij Bibliotheekw. IV en bij Onderwijs II.

Poschius, Joannes, 1593, verzen. X,105.

Posius, Andreas, 1560. IX,34.

Post-comptoir, Nationaal, der bereisde vrouwen van geheel Europa, zie Kersteman.

Postel (Postellus) Guillaume, zie Andere talen bij Abecedaria.

Postilla in prophetas, zie Nic. d. Lyra bij Miniaturen.

Postillen oft Sermoenen op die Epistelen ende Euangelien des geheelen iaers, zie Luther bij Postinc.

Postincunabelen (1500-1540).

Bibliographie

Nijhoff, Nederl. bibliographie van 1500-1540, feuilles provisoires aangek. T. I,61;

I,68,103. - Idem (voorl. alphab. lijsten). I, 281; II,32,105,167,219; III,11,57,96,203, 238,289,354,391. - Bömer, Der Münstersche Buchdruck im ersten Viertel des 16. Jahrh. VIII,315. - Nielsen, Dansk bibliografi, 1482-1550. IX,17. - Nijhoff-Kronenberg, Nederl. bibliographie, 1500-1540. IX,87; XI,82; XV,339. - Aanvullingen hierop (alphab. lijsten). XIV,17; XVI,49; XIX,183; XXI,247; XXII,305; XXIII, 210. - Burger, Inc. en Nederl. uitg. tot 1540. IX,178*. - Collijn, Spridda studier i 1500-talets boktryckerihistoria. XV,81. - Kiselev, Index palaeotyporum quotquot in Bibliotheca Publica olim Rumianzoviensi nunc Leniana Mosquae asservantur (1501-1550). XIX,168. - Nijhoff, L'art typographique dans les Pays-Bas, 1500-1540. XV,347. - Lijst der afbeeldingen daaruit in dit art. afgedr. XV,367. - Fouten daarin hersteld. XI,45; XXI,312,313*. - Colliander, Die niederl. Postincunabeln der Universitätsbibl. zu Uppsala. XVI, 373. - Isaac, An index to the early printed books in the B.M. Part II, 1501-1520. Section II. Italy. III. Switzerland and Eastern Europe. XXV,322. - Zie ook Melbourne bij Inc. II.

Lijst van Deensche postinc. te Antw. bij W. Vorsterman gedr. in opdracht van Pedersen. A. IV,13; VIII,7.

Engelsche boeken van c. 1515 af te Antw. gedr. VIII,257.

Catalogiseering van postincunabelen, zie bij Incunabelen. - Op het grensgebied van incunabelen en postincunabelen. XVIII,1.

Bibliographisch onkruid. XI,251,367; XII, 101; XIII,137,254.

Postincunabelen

Achter iederen titel der Nederl. drukken wordt verwezen naar Nijhoff-Kronenberg, Nederl. bibliographie, 1500-1540.

Abecedaria, zie aldaar.

Acta Academiae Lovaniensis contra Lutherum. Bazel, A. Cratander, (c. 1520), niet Antw., Mich. Hillen van Hoogstraten. XIII,254. NK 3.

Adam, Den ouden, een excellente devote godlijcke theologie, uitg. d. M. Luther. Antw., Claes de Grave, 13 Maart 1521. Ned. vert. v. Eyn deutsch Theologia. Uitg van 1525, ws. fout. XVI,175. NK 2228.

Adrianus Florentius (Adrianus VI), Condemnatio doctrinalis librorum M. Lutheri per quosdam magistros nostros Lovanienses et Colonienses facta c. responsione Lutherana ad eandem. Wittenberg, Melchior Lotter Iun. (= Antw., Claes de Grave), 1520. XVI,170. NK 2231. - Leuven, Theod. Martinus Alost., Febr. 1520. XVI, 170. NK 7. - Augsburg, Silvan Otmar, 1520, niet Leuven? XIII,140.

Aesopus, La merveillense vie en Francois et bas Allemant, avec aucunes Fables. Antw., Gregoris de Bonte, 1518. (bestaat niet). T. V,30. - Leven ende fabulen. (Antw., S. Cock, c. 1540). XIX,186; XXII,10. NK 2248. - Idem, met fabels van anderen uitgebreid. Antw., Jan van Ghelen, (1533?). XX,9,10*,12*,13*,14*, 15*. NK 2247.

Aflaatbrieven, zie Bonifacius IX, Leo X, Peraudi.

Agricola, Joh., 170 cristelige spørssmaall met Sar. (Malmö, Joh. Hoogstraten, in de drukkerij van Chr. Pedersen), c. 1533. VIII,273.

Agricola, Rodolphus, Nonnulla opuscula, collecta a Petro Aegidio. Antw., Theod. Martinus Alost., 31 Jan. 1511. VI,6,174*. NK 46.

Agricola, Rodolphus, De inventione dialectica ed. a Mart. Dorpio et Alardo Amst. Leuven, Theod. Martinus Alost., 12 Jan. 1515. VI,175. NK 45.

Agricola, Rodolphus, Lucubrationes. Keulen, Joa. Gymnicus, 1539. VI,177*.

Alardus Amstelredamus, Epitome assis Budaei. Antw., Joh. Thibault, (c. 1519?). VI,11*,12*. NK 55. - Zwolle, Simon Corver, 1520. XV,253. NK 2256.

Alardus Amstelredamus, Passio domini nostri. Amst., Doen Pietersz., 2 April 1523. VI,94,95*,96*,97*,98*; XIV,234. NK 56.

Alardus Amstelrodamus, Ritus edendi paschalis agni. Amst., Doen Pietersz., 2 April 1523. VI,99,100*,101*. 103*; XIV, 234. NK 57.

Alardus Amstelredamus, Parasceve ad SS. Synaxin. Keulen, Petr. Quentel, 1532. III,18; IX,164*; XIV,55 noot.

Alardus Amstelredamus, Panegyris divi... Caroli V. Keulen, P. Quentel, 1532. IX, 164,165*.

Alardus Amstelredamus, Selectae aliquot similitudines. Keulen, Joh. Gymnicus, 1539. XIV,58,59*.

Alciati, Andreas, Emblemata. Augsburg, 1531. XIII,283.

Aldus Manutius, Institutionum grammaticarum ll. III. Deventer, Theod. de Borne, 23 Mei 1512. XV,19,20*,22*,25*; XVIII, 164. NK 2272. - De constructione verborum. Deventer, Th. de Borne, 1510. (= het 3e boek van de Institutiones). XVI. 24. NK 66. - Idem. Venetië, Aldus, 1538. XVI,24 noot; XVIII,168.

Aleander Mottensis, Hier., Tabulae graecarum musarum. Parijs, in Caesareo praelo

(Rob. de Keysere), door Gilles de Gourmont, (c. 1512). XXI,21. - Leuven, Theod. Martinus Alost., Maart 1516 en 1523. VIII,121. NK 2274 en 2275.

Alexander de Villa Dei, Doctrinale. (Deventer, Rich. Pafraet), 1500. ws. Keulen, H. Quentel. XIII,140. - Antw., H. Eckert van Homberch, 1519 is waarschijnlijk van 1509. XI,367. NK 84.

Alfonsus de Casarubios, Compendium privilegiorum fratrum minorum. Venetië, 1526. XIII,42.

Alphabetum graecum. Gr. et Lat. Bazel, Joh. Frobenius, Maart 1518. XVII,74,75*, 76*,77*.

Alphabetum Sacerdotum. Parijs, J. Petit, c. 1500. XVI,26,27*. - Idem. Utrecht, Jan Berntsz. XVI,28 noot. NK 2304.

Apuleius, Lucius, De asino aureo ll. XI, cura Rob. de Keysere. Parijs, in intersignio d. Agnetis, (G. de Gourmont?), (1510). Ex. met een gedr. brief van R. de Keysere (tekst en vert. afgedr.). XXIV,41,42*,43*.

Aqualonga, Nic. de, zie Paltz.

Articulen te Marburg geaccordeert, 3 Oct. 1529. Marburg, Hans Luft, (Antw., Joh. Hoochstraten, 1529). VIII,269. NK 2314.

Articulen, Hondert, v.d. Passie O.H., zie in A.A.

Athenaeus, Deipnosophistae. Venetië, Aldus, 1514. Eigenh. aanteek. van Erasmus, dat in het ex. van de Bodleian te Oxford heeft gezeten. X,80*,126; XI,207.

Auctores octo, zie Inc. III.

Auctoritate, De, officio et potestate pastorum ecclesiast. (Zwolle, Simon Corver, c. 1522). XV,254. NK 157.

Barlaimont, Nic. de, Vocabulare. Antw., W. Vorsterman, 1540 (niet 1511). Over vroegere en latere uitg. en vert. VII,193,372; XI,252. NK 279. - Over den datum der eerste uitg. (1525 niet 1530). XVIII,11. - Vocabulare. (Vlaamsch-Fransch). (Antw., W. Vorsterman?, c. 1530?). fragm. XIX, 11*. NK 2399.

Barlandus, Adrianus, Memorabilis obsidio Ticini sive Papiae. Antw., H. Tilianus et Joh. Hoogstratanus, 1526. VIII,255*,265. NK 234. - Rerum gestarum a Brabantiae ducibus historia. Ibidem, 1526. VIII,255*, 261*,265. NK 236. - Institutio christiani hominis. Ibidem, (c. 1526). VIII,265. NK 2368. - Zie ook VI,284.

Bebel, Henricus, Dialogus de optimo studio scholasticorum. (Münster, Gregorius Os van Breda?). VIII,315,316.

Bebel, Henricus, De Romanorum magistratibus. Gent, Pieter de Keyser, 1521. XV, 359*. NK 260.

Beclaghinge, Een ootmoedige, voer die voeten ons heren. Amst., Doen Pietersz. T. I, 168*. NK 362.

Bedeboeck van die passie ons Heren. Amst., Doen Pietersz., met houtsn. van Jacob Cornelisz. Contract van D. Pzn. met Hans Reff te Trondhjem, 1520, voor rekening van E. Walkendorff († 1521). niet verschenen? T. I,123; VI,91.

Beleg des Turckschen keysers der stadt Guns. Amst., Doen Pietersz., (1532). XIII, 330*. NK 267.

Bellocassius, Steph., Primitie. Gent, in Lynce in Caesareo praelo (Rob. de Keysere) voor Pieter de Keysere, 1513. XXI,8*,22. NK 268.

Benedicite Dominus., fragm. uit het Archief Bergh. XVII,71,72*. - Is na 1540.

Bericht, Wahrhafttiger, der wunderbarlichenn handlung der Deuffer... zu Münster. (Wittenberg, Jos. Klug, 1535). XXII, 259,265*. Zie ook Tydynges.

Berlaimont, zie Barlaimont.

Bernardus, S., Boecxken van verduldich lijden. Leiden, Jan Seversz., z.j. XII,104. NK 282. - Leiden Peter Jansz., (c. 1540). XII,203. NK 285.

Bertken, Suster, Devoet boecxken van die passie ons liefs heeren. Antw., Michiel van Hoochstraten, (c. 1514) bestaat niet. XI, 253. - Idem. Leiden, Jan Seversz., (1516). XIV,209,211*. NK 2408. - Leiden, Jan Seversz., (c. 1515 = 1518). XIV,209,212*; XIX,289,295*. NK 308. - Antw., Willem Vorsterman, (c. 1520). XIX,289,295*, 298*. NK 2409. - Boeck tractierende van desen puncten. Leiden, Jan Seversz., 1518. XIV,209; XIX,292. NK 309. - Idem. Antw., W. Vorsterman, (c. 1520). XIX, 292,294*,298*. NK 2409.

Blaviflos, Lud., Super immatura magistri Ioannis Dullardi Gand. obitus threnodia. Gent, in Lynce (Rob. de Keysere), 14 Maart 1513 (= 1514). XX,8*,10*,22. NK 2515.

Bloedstortingen, XV, o.l.h. I.C. Antw., Henrick Petersz. van Middelburch, (c. 1532), fragm., afgedr. XI,85,87*,281. NK 2516. - Zie ook Referein.

Bodius, Herman, Unio dissidentium. Keulen, J. Gymnicus, 1527 en 1531. - Fransche vert. 1527. T. IV,225.

Bodius, Herm., Lunion de plusieurs passaiges de lescripture saincte. Anvers, Pierre du Pont, a lenseigne du Pigeon blanc, 10 et 12 juing, 1533. XXV,257,258*,259*, 260*,261*; Schijn adres, is gedrukt door Pierre de Vingle, te Genève. XXV,260. - Is A. Saunier de vertaler? XXV,263.

Boecxken dat seer profitelyck is voer allen visschers ende vogheleers. (Antw., G. Bac,

c. 1506), geen incunabel. XXII,99. NK 2534. - Antw., (Henr. Eckert van Homberch of G. Bac? c. 1507?). fragm. XXII, 11,15*. NK 2535. - Antw., H. Eckert van Homberch, 1509. XXII,100. NK 2536.

Boecxken. Een devoot en profitelijck, inhoudende veel gheestelijcke liedekens ende Leysenen. Antw., Symon Cock, 1539. T. I,16. NK 1370 op Liedekens.

Boecxken, Devoot, van die heilige vijf wonden. Amst., Hugo Jansz. van Woerden, c. 1506. XII,201. NK 451,452.

Boecxken van verduldich lijden, zie Bernardus.

Boecxken, Een notabel, van cokeryen. Brussel, Thomas van der Noot, (c. 1514). Facs. uitg. bespr. XV,217*,218*. NK 2530.

Boethius, zie Inc. III.

Bonifacius IX, Sixtus IV, etc., Indulgentiae plenariae ecclesiae Harlemensis a pene et culpa. (Leiden, Hugo Jansz. van Woerden, 1505). XV,294,306*. NK 471. - Verkorte Nederl. vert.: Dit is de Summa der alder volkomenlijkste aflaet enz. (van 1504?), verloren gegane planodruk, tekst afgedr. XV,300.

Bossus Veronensis, Matthaeus, Sermo in I.C. passionem. (Deventer, Jac. de Breda, c. 1514), niet c. 1491. XVIII,4,6*. NK 2552.

(Bouchet, Jean), De loose vossen der wereld. Brussel, (Thom. van der Noot), 18 Sept. 1517. - Nederl. vert. van Les regnards traversans les perilleuses voies des folles fiancées du monde, eerst verschenen onder den naam van S. Brandt. XIV,321*,322*, 323*,324*,326*. - Vergelijking met het Duitsche Von den losen Füchsen dieser Welt, uitg. 1585, een vroegere druk, 1546. XIV,327,328 noot. NK 2553. - Zie ook Brandt bij Inc. III.

Breviarium Windeshemense. Den Hem bij Schoonhoven, Regulieren, 23 Juni 1507. (CA 368 niet juist). XII,101; XIX,57. NK 498. - Zie ook Inc. III.

Brieff van die peerdmarct. Nijmegen, Petrus Elsenius, 1540. (geen ex. bekend). XV,211.

(Brunfels, Otto), Dat gulden ghebedenboecxken. Antw., Mart. de Keyser voor Gov. van der Hagen, 1531 en ander uitg. T. IV, 249,250. NK 2573. - Ibid., 1532. T. IV,251. NK 2575.

Bugenhagen, Joh., Die Souter. Verclaringhe des gheheelen psalters. Bazel, Adam Anonymus (Antw., Joh. Hoochstraten), 1526. A. I,60; VII,323; VIII,242*,244*,246*, 267. NK 508. - Psalterium Davids. Bazel, 1524. VII,321. - De sacerdotio Christi, in Epistolam ad Hebraeos. Lubeck, Joh. Hoochstratanus, Aug. 1531. VIII,273.

Buschius, Herm., Spicilegium XXXV illustr. philosophorum. Deventer, Theod. de Borne, (c. 1515?), niet 1507). XX,247. NK 2585.

Bijbel. Vetus et Novum Test. P. I-II. Antw., J. Grapheus voor J. Steels, 1537. XIX, 170. NK 2448.

Bijbel. Novum Test. P. I-II. (Zwolle? Simon Corver voor?) Willem Corver te Amst., Sept. 1522. XV,241,243*,245*, 248*. NK 2430.

Bijbel. Evangelien. Amst., Doen Pietersz., 1523-5 Dec. 1524. - Nieuw Testament. Dl. I-III. Ibid., 5 Dec. 1523. IV,113*,114*, 115*,116*. NK 379, 371.

Bijbel. Die Bibel int duitsche. Dl. I-IV. Antw., Hans van Ruremonde voor Peter Kaetz, 1525. A. V,12; VII.326. NK 380.

Bijbel. Nieuw Testament. Dl. I-V. Keulen, Hiero Fuchs, 1525. A. IV,261. NK 2459.

Bijbel. Antw., Jacob van Liesvelt, 4 Nov. 1531, bestaat niet. XI,253.

Bijbel. Nieuw Testament. (Antw., Jan van Ghelen, 1530). A. VI,22. NK 2464.

Bijbel. Nieuw Testament. Antw., W. Vorsterman, (7 Nov.) 1530 (= 1542). XII,105.

Bijbel. Nyge Testament. Hamburg, (misschien S. Corver?) 1523. XV,249.

Bijbel. Det Ny Testamente. Antw., (W. Vorsterman), 14 Aug. 1529. - Ibidem, 1531. A. IV,2; VIII,1,3*,4*,6*,7*; XVI,186. NK 412 en 413.

Bijbel. The fyrst (-fifth) boke of Moses. Vert. van W. Tyndale. (Antw., Joh. Hoochstraten), 1530. NK 2477-2481.

Byen boeck, Der, zie Thomas Cantipratensis.

Calengier, zie Kalengier.

Camp, van der Doot, zie La Marche.

Cassianus, Joh., Der ouder vader collacien. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 26 Sept. 1506. XI,369. NK 526.

Cato, Disticha moralia c. scholiis Erasmi. Leuven, Theod. Martinus Alost., Sept. 1514. XIX,368. NK 534. - Keulen, Eucharius, 1528. XVII,14*,15,18*.

Cathoon, Den grooten. Antw., Claes de Grave, 20 Nov. 1519. XI,254. NK 542.

Cato. (Den duytschen Cathoen). (Leiden, Jan Seversz.), fragm. op perk. XXI,39,40*. NK 2617.

Ceratini, Jac., De sono literarum, praes. Graec. Keulen, J. Soter, 1529. XVII,14.

Chevalier délibéré, zie La Marche.

Chrysostomus, Joh., De orando Deum, Erasmo interpr. Antw., Hadr. Tilianus en Joh. Hoochstraten, 1525. VIII,265. NK 2634.

Cicero, Epistolae familiares. Deventer, Albert Pafraet, 8 Juli 1513, 1525. VIII,121. NK 2642 en 2645. - Epistolae breviores. Deventer, Albert Pafraet, (c. 1518?). VIII,317. NK 2643. - Topica. Keulen, S. Kruffter, t. 1525. XVII,14.

Claesz., Cornelis, zie Liederenboek.

Commendacien die men voor den sieken leest. Delft, Hendrik Pietersz. Lettersnyder, (c. 1508). T. II,171,174*. NK 591.

Commendatie... die men leest voor een broeder of voor een zuster, die gestorven is (geen incunabel). T. II,180. NK 593.

Complaincte de la terre saincte, zie Molinet.

Confiteor (Et introibo). Leiden, Jan Seversz. fragm., tekst afgedr. XII,153, afb. 3b. NK 2699.

Coninghen, Alle den, in Engheland. Serie portretten in houtsneê, met verzen. (Antw.), 1534. II,176*. NK 599.

(Cornelius Aurelius (Goudanus), van Lopsen), Cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant. (Divisiekroniek). Leiden, Jan Seversz., 18 Aug. 1517. - Met vervolg tot 1530. Antw., Jan van Doesborch, Juni 1530. - (verschillende afwijkingen in den tekst). IV,161; XIII,32; XIV,210. NK 613 en 614. - Bausch, De portretten der graven en gravinnen van Holland hierin bespr. XIV,315,320*. - V,67*. - Zie voor de Wereldkaart. I,291*; V,33*.

Couden, Die negen. Delft, Hendrik Pietersz. Lettersnyder, 17 Febr. 1511. XX,178. NK 624. - Z. pl. n.j. (c. 1535). XI,89. NK 2722.

Cranskens, Die seven suverlicke, geord. op des H. Ubertinus oefenighe. Antw., Henric Eckert van Hombergh, 29 Aug. 1509. T. V,22. NK 2726.

Crocus, Corn., Colloquiorum puerilium formulae. Antw., Mich. Hillenius, 1536. VI,6, 284,285*. NK 643.

Crone Marien, De gulden. Deventer, Alb. Pafraet, 1516. XI,216. (geen ex. bekend). Zie ook op Tyt.

Cronijcke, Die, van Vlaenderen int corte. (Brussel, Th. van der Noot, c. 1515). XXII, 63*. NK 2730.

Cronyke van Vlaanderen. Antw., S. Cock, 1539, de daar gepl. afb. behoort niet in de Cronycke, doch in Historie van Merlyn. XV,355*; XIX,217*.

Cuerdanck, zie Theuerdanck.

Custos Brechtanus, Johannes, In etymologiam collectarius. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1515. XII,49,50*. NK 2733. - Syntaxis. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, (c. 1515). - Ibid., (c. 1516). XII,51,52. NK 2735 en 2737. - Ibidem. 10 Maart 1519. VIII,121. NK 669. - Ibidem, 1540. XII,52,53. NK 2742.

Dal sonder wederkeeren, zie Michault.

Dale, Jan van den, De ure vander doot. (Brussel, Thomas vander Noot, c. 1516). XIV,129,130*,131*,134*. NK 2744. - Zie ook V,351. - De Stove. Antw., W. Vorsterman, 1528. XIV,133. NK 677.

Dathus Senensis, Aug., Isagogicus libellus in eloquentiae praecepta. Münster, Gregorius Os de Breda, (c. 1507). VIII,315.

Despauterius, Johannes, Introductorium iuvenum in grammaticam. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1516. XII,53. NK 2764.

Despauterius, Johannes, Orthographia, etc. ed. L. Crucius. (Antw.), J. Grapheus voor Fr. Byrckman, Dec. 1529. XIX,170. NK 2767.

Destructie van Troye. Antw., Jan van Doesborch, (c. 1510-1515). fragm. T. V,29. NK 4137. - Antw., W. Vorsterman, 1512 (geen ex. bek.) en andere uitg. T. V,29.

Dialogue zie Dyalogue.

Dialogus viri cuiuspiam, etc. (Julius Exclusus). (Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, c. 1515). XX,97. NK 1239. - Leuven, Theod. Martinus Alost., Sept. 1518. (en een bij denz. zonder datum). XX,85*,86*, 94. NK 3283 en 3284.

Dialogus (dyalogus) creaturarum dats twispraec der creaturen. (Zwolle, Peter Os van Breda, c. 1505?). Verg. der houtsn. met die van G. Leeu. XXI,149,151*,152*, 153*,159. NK 2776.

Dirk van Munster, Die kersten spiegel. Amst., Jan Seversz. die Croepel, (c. 1535). XI,90*. NK 2786.

Disputatio habita Gruningae in aedibus praedicatorum inter Dominicanos atque sacerdotes ecclesiae d. Martini anno 1523. (Zwolle? Simon Corver, 1523, na 12 Maart. XV,254. NK 2789.

Distellatien ende vertuyten der wateren. Brussel, Th. van der Noot, c. 1520. XV, 343*. NK 725.

Diurnale Monasteriense. (Winter en Zomerstuk). Parijs, (Jean Philippe?) op kosten van Willem Corver, (te Parijs of Amsterdam?), 1511. XX,273,274*,275*,276*; XXI,249. NK 2791.

Divisiekroniek, zie Cornelius Aurelius.

Dodonaeus, R., Almanack des iaers 1541 voor Mechelen. Antw., Joan. Coccius, (1540). XVII,192*. NK 2793.

Dominus quae pars. Leiden, Jan Seversz. XVII.65,67*,70*,72*. NK 2799. - Ibid., (c. 1509). XVII,68. NK 728.

Donatus, Aelius, De octo partibus orationis s. Ars minor. Deventer, Jac. de Breda, 15 Oct. 1512. XVIII,6. (geen inc.). NK 2822. - (Leiden, Peter Jansz.?), met muziekregel. XII,146*; XVII,65. NK 2820.

Donatus minor s. de VIII partibus orationis. Svollae, (Corver?), c. 1530, geen ex. bekend. XV,253.

Doorlant, P., zie Inc. III.

Doornen croon, Dye corte. Amst., Jan Se-

versz., die Croepel, (c. 1535). XI,322*, 323*, 324*. NK 731.

Dorpius, M., Oratio de laudibus disciplinarum. Leuven, Theod. Martinus Alost., 17 Oct. 1513. XV,357*. - Met Nederl. vert. in 16e eeuwsche taal op nieuw uitg. XXIV, 118. NK 738.

Dupuis, Remy, Triumphante... entrée... du prince Charles en sa ville de Bruges. Brugge, Gilles de Gourmont, 1515, moet zijn Parijs. XXV,118.

Durstenius. Arnoldus, Carmen scholasticum de nativitate divi Iohannis Baptistae. (Zwolle, Simon Corver, c. 1521). (niet Antw., Mich. Hillenius). VIII,2 noot; XV, 254. NK 746.

Dyalogue, A proper, betweene a gentillman and a husbandman (d. G. Joye?, W. Roy?). Marborow, Hans Luft, (Antw., Joh. Hoochstraten), 1530. VIII,272. NK 2775.

Eckius, Joh., Ad Poloniae regem Sigismundum de sacrificio missae. Keulen, Joh. Soter, 1526. (niet Antw., Mich. Hillenius). XI,368. - Declaracie teghen sommighe articulen der Lutheranen. Delft, Corn. Hendricsz. Lettersnijder, te koop te Amst. bij Luyt, Coster van doude kercke, 1527. XVI,183,185. NK 752.

Elegantiarum XX praecepta, zie Inc. III.

Elen, Jan, Den ghemeenten biechte. Antw., Henric Eckert van Homberch, 1518. XIX, 180. NK 2838.

Enchyridion ou manuel cont. plusieurs matières traictées es livres de Lancien Testament exprimées par figures. (Antw., Mart. de Keyser en Symon Cock, 1535). T. V, 233. NK 2839.

Epigrammata graeca. Keulen, J. Soter, 1528. XVII,13.

Erasmus, D., Carmen bucolicum de vitando pernitioso aspectu. Leiden, Peter Claesz. van Balen, 13 Febr. 1538. III,209,210; V, 225,226*,227*. NK 786. - Keulen, Hero Alopecius, 1539. V,228*.

Erasmus, D., Sileni Alcibiadis c. scholiis Listrii. Zwolle, S. Corver, (c. 1520). XV,253. NK 869.

Erasmus, D., Bellum. (Zwolle, Simon Corver, c. 1520). XV,253. NK 2857.

Erasmus, D., Concio de puero Iesu. (Gent, Robert de Keysere), 1 Sept. (1511). XXI, 6*,12*,20; XXIV,45. NK 2887.

Erasmus, D., De constructione octo partium orationis. Leuven, Theod. Martinus Alost., Sept. 1516. XII,55. NK 2893. - Nog twee uitg. van 1513 (R. Pynson) en 1515 (Froben). XII,56.

Erasmus, D., De duplici copia verborum ac rerum commentarii II, a G. Listrio castig. Zwolle, (Simon Corver), 23 Jan. (-1 Febr.) 1520. XV,253. NK 2914. - (Zwolle? Simon Corver voor?) Willem Corver te Amsterdam, 1 Febr. 1523. XV,255. NK 2916.

Erasmus, D., Enchiridion militis christiani. - Zwolle, Simon Corver, 7 Oct. 1519. XV, 252. NK 2927. - (Zwolle? Simon Corver voor?) W(illem) K(orver), te Amsterdam, Juli 1522. XV.254. NK 2929.

Erasmus, D., Institutio principis Christiani. Leuven, Theod. Martinus, 1516. XXV,8. NK 2952.

Erasmus, D., De ratione studii ac legendi interpretandique authores. (Gent, Robert de Keysere, 1512 of begin 1513). XXI,6*, 13*,21. NK 2975.

Erasmus, D., Encomium matrimonii. (Antw., Michel Hillen van Hoochstraten, is een Duitsche druk. XI,368.

Erasmus, D., Epigrammata. Bazel, Froben, Dec. 1518. (niet Antw., Mich. Hillenius, 1520). XI,254.

Erasmus, D., Notae in N.T. Bazel, J. Froben, 1522. IX,106*.

Erasmus, D., Scarabeus. Leuven, Theod. Martinus Alost., Oct. 1517, bestaat niet. XI,255.

Erasmus, D., Symbolum Apostolorum. Wtlegginghe der apostelschen geloofs ende der X gheboden. Antw., Adr. van Berghen, 1534. T. IV,253. NK 879.

Erasmus, D., Bereydinge totter doot. Leiden, Peter Jansz. (voor Barth. Jacobsz. te Amst., c. 1540). T. IV,254. NK 2979. Antw., Adr. van Berghen voor Wouter van Lin, 1534. T. IV,254. NK 874. - Nadruk z.j. van Steven Joessen te Kampen. T. IV,254. - Leiden, (Frans Everssoon Sonderdanck, c. 1540). XIII,251 (geen ex. bekend). XIII,251.

Erasmus, D., Een sermoon vande onbegripelijcke barmherticheit Goods. Leiden, Peter Jansz. voor Barth. Jacobsz. te Amst.), c. 1540. T. IV,254. NK 2981.

Erasmus, D., An exhortation to the diligent studye of scripture (Paraclesis). Marburg, Hans Luft (Antw., Joh. Hoogstraten, 20 Juni 1529. VIII,269. NK 2982.

Esdras, Lamentationes Petri c. annot. Joh. Andreae. (Zwolle, Simon Corver, 1521). XV,254. NK 2985.

Evangelia, c. interpret. H. Torrentini. Deventer, Jan de Breda, 5 Jan. 1507. XIX, 170. NK 3001.

Evaluacion des monnoyes. Antw., Jan Lettersnijder, 1526. XV,345*. NK 893.

Examinacion of master William Thorpe. (Antw., Joh. Hoochstraten, 1530). VII, 272. NK 3007.

Exempel, Een suverlyc, hoe dat Iesus een soudaens dochter wechleyde. Delft, (Frans

Everssoon Sonderdanck, vóór 1539). XIII,251. NK 912.

Et introibo, zie Confiteor.

Expositio misteriorum misse. Zie Simon (de Venloe).

Faber Daventriensis (niet de Werdea), Jacobus, Carmen panegyricon de Mariae serenitate. Deventer, Jac. de Breda, (c. 1509), (niet c. 1500). XVIII,4. NK 3013. - Zie ook Inc. III.

Faber Stapulensis, Jacobus, Septem psalmi penitentiales. Deventer, Jac. de Breda, 1513. XVIII,4,5*. NK 920.

Fasciculus mirre. Delft, Hugo Jansz. van Woerden, 6 Maart 1517. XII,202; XX, 179. NK 922.

Faustus Andrelinus, De virtutibus. Deventer, Th. de Borne, (c. 1512). XXI,248. NK 3027. - Epistolae proverbiales. Gent, (Rob. de Keysere) voor Victor van Crombrugghe en Pieter de Keysere, (1513). XXI,10*,22. NK 932.

Fisher Roffensis, Convulsio calumniarum Ulrichi Valeni. Antw., W. Vorsterman, 30 Oct. 1522. XV,360*. NK 941.

Fonteyne, De, des levens. Antw., Adr. van Berghen, 1535 en and. uitg. XI,94,96*. NK. 3035.

(Fransch leerboekje). (Antw., Jan van Doesborch, (c. 1515). (eenige regels misdruk). XII,9*,13.

Frith, John, A pistle to the Christen Leader. Malborow, Hans Luft, (Antw., Joh. Hoochstraten), 12 Juli 1529. VII,269. NK 3044.

Gaza, Theodorus, Introductivae grammatices ll., in het Latijn vert. d. Erasmus. Leuven, Theod. Martinus Alost., Maart 1516. VIII,121. NK 3046.

(Gebedenboek, 1512) met raadselachtig colophon, zie Privilegia.

Gebet, Dat, van der weldaet unde sorchuoldicheit vnde grote droefnysse Marien, zie Tyt.

Gebet, Dat schone, van der passien ons l.h. J.C., zie Tyt en XV,114.

Gedicht met beschrijving van de feesten ter eere van het Gulden Vlies in Oct. 1516 te Brussel gevierd. Brussel, (Thomas van der Noot), 15 Nov. 1516 (1517?). 2 afwijk. dr. XIV,132. NK 3057 en 3058.

Gedicht. Een nieu ghedichte van dat croonement van Domfernandus. (Keulen, te coope in den rooden hoet 1531?). (niet Antw.). XIII,323,325*. NK 965.

Gedicht. Een nyeu ghedichte van die victorie tegen die Turcken in Hongherien op 12 Meerte 1532. Keulen, te coope in den rooden hoet (1532). XIII,49*,50,320,325*, 330*; XVII,109 noot; tekst afgedr. XIII, 333. NK 3061.

Gedicht. Een schoon nieu gedicht getrocken uit den brieven van den paus Clemens VII ende van onzen keizer die Vijft. - Een nieu ghedichte van der schade, die daer nu is gheschiet van die vloed des waters anno 1530. - Een nieu ghedicht van die wonderlike teykenen, enz., die gheschiet sijn in Portugale. 1531. Waarsch. alle van denzelfden drukker als bovenst. XIII,331.

Geldenhauer, Gerardus, Epistola ad Carolum quintum. (Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten?), 1528. XVI,185. NK 976. - Epigramma in laudem Erasmi. Frankfort, Chr. Egenolff, 1536; tekst afgedr. XIII,337.

Getyden. Ghetyden van o.l. vrouwen. Leiden, Hugo Jansz. van Woerden, 1505. T. I,98; waarsch. 1499 of 1500? NK 3034. - Versch. uitg. genoemd. VII.327.

Getyden. Duitsce getiden. Antw., Gov. Bac, (c. 1500?). XXIII,351. NK 3091.

Getyden, Seven, der passien o.h., enz. Delft, Hendrik Pietersz. Lettersnijder, 12 Dec. 1510. XX,178. NK 1002.

Getyden. Dye ghetijden van den seven bliscappen o.l. Vrouwe. Gouda, Collaciebroeders, 1521. II,2,8*,9*. NK 1001.

Getydenboek. Amst., Hugo Jansz. van Woerden, 1506 = Wandelinghe der Kersten menschen. Zie daar.

Ghebedenboecxken, Dat gulden, zie Brunfels.

Ghedinghe, Van den, tusschen eenen coopman ende eenen iode. (Antw., Jan van Doesborch, c. 1515?). Fragm. van het gedicht, geheel afgedr. - Opgave van 3 Duitsche uitg. van het origineele gedicht, Von Kaiser Karls Recht. XII,1,8*,9*. NK 3063.

Gherardi, zie Ricoldus.

Glapion, Jan, Die tijtcortinghe der pelgrimagien des menschelijcken levens. Antw., Jac. van Liesvelt voor Marck Martens te Brussel, (c. 1540). T. IV,261. NK 3101.

(Gnapheus, Guilielmus), Troost ende Spiegel der siecken. (Antw.?), Niclaes van Oldenborch, 1531. VII,330. NK 1010. - Disputatie tusschen die kettermeesters en Jan van Woerden. (Antw.? Niclaes van Oldenborch tusschen 15 Sept. 1525 en 1 Dec. 1529). VII,330. NK 1009.

Gochius, Johannes Pupper, De libertate christiana, ed. a Corn. Grapheo. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, Maart 1521. XVI,169. NK 3111. - Dialogus de IV erroribus circa evangelicam legem exortis. (Zwolle, Simon Corver, c. 1521). XV,242 noot, 254. NK 3109. - Fragmenta

aliquot. (Zwolle, Simon Corver, c. 1521) XV,254. NK 1012. - Epistola apologetica declarans quid de scholasticorum scriptis, etc. (Nederland? c. 1521). XV,253. NK 3110.

Godfridus Harmelas Theophilus, Disticha memoralia. Antw., Hadr. Tilianus en Joh. Hoochstraten, (1526). VIII,265. NK 3112.

(Grammatica latina) fragment. (Antw., Mich. Hillen van Hoogstraten?, c. 1510?). XX,8. NK 3118.

Grapaldus, Franc. Marius, De partibus aedium. Parijs, in praelo Caesareo (Robert de Keysere) door Georg. Biermant voor Joh. Granion, 20 Nov. 1511. XXI,6*,21.

Gud, Om den gamle, oc om den ny Gud. Malmö, (Joh. Hoochstraten), 1535. VIII, 276.

Guilielmus de Gouda, Expositio misteriorum missae. (Antw.), Gov. Bac, (c. 1503). (niet c. 1498). XVIII,1,2*. NK 3138. - Zie ook Simon (de Venloe). - Zie ook Inc. III.

Gulden Vlies, zie Gedicht.

Hagen, Joh. de, zie Johannes de Indagine.

Hagius, Gerardus, In preconium d. virg. Lydiae. Delft, Corn. Henricz. Lettersnijder, 1517, tekst afgedr. XXI,273,279*,281*; XXII,16. NK 3139.

(Hamilton, Patrick), Die summa ende dat begrijp des menschen salicheyts. Marburg, Corn. Nijenhuys. (Antw., Christoffel van Ruremund?, c. 1530). VIII,257,277. NK 3140.

Henricus Caligis, Tractatulus sup. materia indulgent. Delft, Henr. Pietersz. Lettersnijder, 20 Juli 1508. A. I,80. NK 1047.

Herbarius, Den groten. (Utrecht?), Jan van Doesborch, 18 Jan. 1532. XXIV,225,228* (foutief 230). NK 3145.

Hesiodus, Liber georgicarum etc. Nic. de Valle interpr. (Deventer, Alb. Pafraet, c. 1515). XXI,248. NK 3149.

Hessus, Simon, Quare Lutherana opuscula a Coloniensibus et Lovaniensibus sint combusta. Niet bij Mich. Hillen van Hooghstraten te Antw. gedr. doch bij Cratander te Bazel, (c. 1521). XIII,254. NK 1068.

Hieronymus, Epistolae. Zwolle, Peter Os van Breda, 1500 (niet 1510). XI,368. - Vitas patrum, of Vaderboeck. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1506 (bestaat niet). XI,369. - (Vaderboeck). Leiden, Jan Seversz., 1511. XI,369; XII,226. NK 1079.

Historie (Historien) van Jason ende van Hercules. Dl. I en II. Antw., Jan van Doesborch, I: 8 Nov. 1521, II: 12 Dec. 1521. T. V,25. NK 3164.

Historie van de seven wisen mannen van Romen. (Antw., c. 1510-1530?). fragm. XX,49,50*. NK 3167.

Historie van Margarieten van Lymborch, enz. Antw., W. Vorsterman, 1516. T. V, 33. NK 3168.

Historie van Mariken van Nieumegen. Antw., W. Vorsterman, c. 1518. T. III, 141*. NK 1089. - Engelsche vertaling Story of Mary of Nemmegen. Antw., Jan van Doesborch (c. 1518?). NK 3905 vergeleken. XVIII,104,105*,110*. - houtsneden vergel. XVIII,177,179*,180*,183*, 184*; XX,269.

Historie van Melusina. Antw., Henrick Eckert van Homborch, 4 Jan. 1510. T. V,33. - geen ex. bereikbaar.

(Historie van Merlijn). (Antw., Symon Cock? c. 1540). fragm., tekst ged. afgedr. XIX,216,217*. NK 3169.

(Historie van Turias ende Floreta). Brussel, (Thomas vander Noot), 7 Febr. 1523. fragm. XXIV,323,324*,326*. NK 3174.

Horatius, Epistolae. Deventer, Alb. Pafraet, Maart 1526. XV,340*. NK 1134.

(H)Ortulus anime in duytsche. Antw., W. Vorsterman, 17 Febr. 1525. XIX,296. NK 1139.

Houckaert, Elig. (Eucharius), Tractatus de penitentia, etc. Gent, in Lynce (Rob. de Keysere) voor Victor van Crombrugghe, 28 Maart 1513 (= 1514). XXI,22. NK 3217.

Howleglas, Tyll. Antw., Jan van Doesborch, c. 1519? I,138*. NK. 1144.

Hubertinus, Casper, Troostinghe der godlijcker schrift in Brunfels, Dat gulden ghebede boecxken, zie aldaar.

Huis (Thuys) der fortunen ende dat huys der doot. Utrecht, Jan Berntsz., 17 Juni 1514. XV,349*; XXIII,61. NK 1151.

Huorledis hwert Christet Menniske skall berede sig mod Døden. Malmö, Joh. Hoochstraten, 1533. VIII,274.

Hutten, Ulrich von, zie Julius exclusus.

Hymni et sequentiae c. diff. vocum explicatione H. Torrentini. (Zwolle, Pieter Os van Breda, na 1500? (niet CA 1532). XII,103. NK 3226. - (Zwolle, Pieter Os van Breda, c. 1505?). XIX,171. NK 3227.

Indagine, zie Johannes.

Introduction pour les enfans. Antw., Mart. de Keyser, z.j. XVIII,162. NK 1177. - Antw., Wed. Mart. de Keyser, 1538. XVIII,162. NK 3235. - Antw., Ant. Goinus, 6 Sept. 1540. XVIII,161*,163*,166*, 167*,168*. NK 3236.

Introductorium juvenum in artem grammaticam. Gent, in Paterna (Rob. de Keysere) voor Egidius de Vallo (vóór 24 Juni 1513). XXI,14*,21. NK 3239.

Jacobus Montanus Spirensis, Collectanea latinae locutionis. Dev., Th. de Borne, 1521.

XXI,298*, (alleen rand met drukkersmerk). NK 3250.

Jacobus de Voragine, Passionael (Aurea legenda). I: Winterstuck. II: Somerstuck. Parijs, Wolfgang Hopyl, voor Willem Houtmart, te Brussel. I: Sept. 1505; II: 1505. T. VIII,80. NK 1194. - Antw., Henr. Eckert van Homberch. I: 25 Jan. 1516, II: 31 Mei 1516. XV,32. NK 1195.

Jason ende Hercules, zie Historie.

Joannes Amstelredamus, Aliquot capita. Lübeck, Joh. Hoochstraten, 9 April 1532. VIII,293.

Johannes de Indagine, Chyromantia. Utrecht, Jan Berntsz., 10 Febr. 1536. XVII, 195,196*. NK 1232.

Johannes de Monte Regio, Kalendarius, etc. (Zwolle, Peter Os van Breda, 1502). VII, 260. NK 1226.

Julius Exclusus (van Erasmus, Faustus Andrelinus, U. von Hutten, e.a.?) uitv. bibliographie. XX,81*,84*,85*,95*,226. Voor de Nederl. uitg. van 1518 op Dialogus.

Juvenalis, Satyrae tres selectae a Tim. Kemenero. Zwolle, (Simon Corver), 20 Nov. 1519. XV,252. NK 1245.

Kalengier, (Calengier) ende die maniere om te leeren cijfferen. (Antw., Jan Seversz.?) te koop bij dezen aldaar, 1527. XIII,25, 29*. NK 3295.

Kamper Liedtboek, zie Liedboek.

Karel van Gelder, zie Tyt.

Karlls Magnus Krønicke. Malmö, Jehan Hogenstrate, 1534. VIII,275.

Katherina van der Seyn, zie Legende.

Kemenerus, Timannus, Compendium artis dialecticae. Munster, (Gregorius Os de Breda?), 20 Maart 1507. VIII,316. - De quattuor indeclinabilibus orationis partibus. Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten. (c. 1518). XII,54. NK 1275.

(Kempe, Poul), Christian II's Brev til Joh. Wendland. (Malmö, Joh. Hoochstraten, 1534). VIII,276.

Kempo Thessaliensis, Carmen scholare. (Alkmaar, Joh. Daventriensis, c. 1518 (niet 1515). X,52,53*,54*,55*,56*. NK 1277. - De gloriosa virgine Maria carmen panegyricum. Ibidem, (c. 1518 (niet 1515). X,55, 56*. NK 1278.

Kong Olger Danskis Krønicke. Malmö, Joh. Hochstraten, 1534. VIII,275.

Kookboek, zie Boecxken.

Kunera, zie Leven.

Lactantius Firmianus, De falsa sapientia. Zwolle, Simon Corver, (c. 1520). XV,253. NK 1295.

(Lamarche, Olivier de), Den camp vander doot (Le chevalier délibéré). Schiedam, Otgier Pietersz. Nachtegael, 27 Juni 1503. XII,226; XXI,161*. NK 1308. - Zie ook Inc. III.

Langius, R., Carmen in horas dominicas. 's Hertogenbosch, Fratres S. Gregorii, 1526. XXI,225*,226. NK 1314 (niet 930).

Lanspergius, Joh. Just., Vita Salvatoris nostri J.C. ('s Hertogenbosch), Gerard van der Hatart, of Keulen? Dec. 1529. XXII, 132. NK 1317.

Latomus, J., Articulorum fr. M.L. per theologos Lovan. damnat. ratio. Antw., M. Hillen van Hoochstraten. 8 Mei 1521. T. V,273*. NK 1329.

Laurentzen, Ped., Espostulatio ad canonicos Lundenses. Malmö, (Joh. Hoochstraten), 1533. VIII,274. - Undervisning om Praesteembede og Giftermaal. Malmö, Joh. Hoochstraten, 11 Jan. 1533. VIII,273. - Undervisning aff Pawens Statuter. Malmö, (Joh. Hoochstraten), 1533. VIII,274.

Legende van S. Katherina van der Seyn. Leiden, Jan Seversz., (vóór 1509?). XIII, 10,13*; XIV,210*; XIX,295,300*. NK 1338.

Leo X, Litterae indulgentiarum pro hospitale S. Spiritus in Saxia de Urbe. (Leuven, Theod. Martinus Alost.), 1514. XXII,134, 136*. NK 3381.

Leven o.l.h. Ihesu Christi. Antw., A(dr. van) B(erghen), 1500. XXI,252. NK 3385.

Leven, Dat heylige, o.l.h. Jhesu Christi. Antw., W. Vorsterman, 1512, bestaat niet, is van 1541. XI,370.

Leven van Sinte Kunera. (Antw.? c. 1530?), te koop te Rhenen. Houtsn. en tekst vergel. met die van c. 1488. XX,331,337*, 338*,339*,340*; XXI,288*,289*. NK 1365.

Lexicon graecum. Bazel, Curio, 1522. IX, 112*.

Libellus de constructione octo partium orationis etc., zie Erasmus.

(Liedboek, Het Kamper). (Kampen, Jan Petersz. c. 1540). Eerste en tweede stem. fragm. A. IV, 276; XXIII, 165,166*, 167* 169*, 170*, 172*. NK 3397 en 3398.

Liedboeck, Ketters, 1526, begint ‘Wy willen’. XVI,179.

Liedboek (of liedekens) bijeenverz. d. Symon Claesz. van Haarlem. Leiden, Jan Everssoon Sonderdanck, 1539. XIII,250. Geen ex. bekend.

Liedekens ende Leysenen, zie Boecxken.

Listrius Rhenensis, Gerardus, Commentarioli in dialecticen Petri Hispani. Zwolle, Simon Corver, (c. 1520). XV,253. NK 1375. - De figuris et tropis. Ibid., 1 Nov. 1520. XV,252. NK 1376. - Elegiae II. (Ibid., c. 1520). XII,245,254. NK 3405. - De octo figuris constructionis. (Ibid., c.

1519). XV,253. NK 3407. - De figuris et tropis. Ibid., 1 Dec. 1519. XV,252. NK 3408. - De quantitate syllaborum et metris. Ibid., (c. 1520). XV,252. NK 3409. - Oratiuncula habita in coetu scholast. Swollensium. Zwolle, Lubbert Rensinck, (1516?). XX,261,262*. NK 3411.

Ludolphus de Saxonia, Leven o.l.h. Ihesu Christi. Zwolle, Peter Os van Breda, 15 Maart 1519 moet zijn 15 Maart 1499 (CA 1185). - 20 Nov. 1515 = 20 Nov. 1495 (CA 1184). XI,371. - Zie ook Inc. III.

Lupi, Dom., Figurae ad devotionem excitantes. Brugge, Heynr. de Valle, 10 Maart 1503., met metaalgrav. XXV,102. NK 3448.

Luther, M., Epistola ad Leonem X, tr. de libertate christiana. Zwolle, Simon Corver, 26 Febr. 1521. XV,253. NK 1415. - De bonis operibus. Zwolle, (Simon Corver, 1520). XV,253. NK 1417. - Tessaradecas consolatoria pro laborantibus et oneratis. (Zwolle, Simon Corver, 1520). XV,253.- NK 1418.

Luther, M., De capitivate Babilonica ecclesiae. Wittenberg (= Leiden, Jan Seversz., c. 1521). XVI,170. NK 3451.

Luther, M., Een sermoen op dat Evangelium van den rijcken man unde den armen Lazaro. Hamburg, Simon Corver?), 1523. XXV,200*,201. - Andere tractaten van hem aldaar gedr. XXV,200 noot.

(Luther, M.), Bedeboxken wt die heyligher schriftuer ghetrocken. T. IX,127. NK 1419.

Luther, M., Die seven penitencie psalmen. Antw., Claes de Grave, 22 Oct. 1520. XVI,175. NK 1426. (de daar gen. dr. bij Corn. Wouters alias Coperpotgen, 1525 niet bekend).

Luther, M., Die epistel van S. Pauwels tot die Galaten uitgeleyt, met voorrede van Joh. Bugenhagen. (Antw., Joh. Hoochstraten, c. 1526). VIII,251*,253*,254, 261*,267. NK 1433.

Luther, M., Van dat h. Pater Noster. (Leiden, Peter Jansz., c. 1530). T. I,232*; II, 255,256*. NK 1435. - Duitsch, zie Auslegung.

Luther, M., Een nuttige expositie des evangelijs van den tien melaetsen. (Hamburg, Kettersche drukkerij (= Simon Corver?), 20 Juni 1523. XXIII,55,56*,57*,58*. NK 3461.

Luther, M., Die thien geboden Gods. (Leiden, Jan Seversz., c. 1521). XVI,170. NK 3463.

Luther, M., Postillen op die epistelen ende evangelien. Dl. I-III. (Bazel, Adam Anonymus (= Antw., Joh. Hoochstraten), 1528. VII,319; VIII,241*,248*,267. NK 3464.

Luther, M., Om vaar Herres Død og Pine. Antw., (W. Vorsterman) voor Chr. Pedersen, 1531. (niet Malmö). VIII,8. NK 1439.

Luther, M., En christelig formaning til Riksdagen. Malmö, (Joh. Hoochstraten), c. 1533. VIII,8,275; XII,103. - Om mand maa fly for Døden oc Pestilentze. Malmö, (Joh. Hoochstraten), 1534. VIII,276.

Luther, zie ook Acta - Adam - Adrianus Florentius.

Lydwina, S., zie Hagius.

Macropedius, Georgius, Andrisca, fabula lepidissima. 's Hertogenbosch, Gerardus van der Hatart, 1538. XXI,221*. NK 1444. - Antw., Mich. Hillen van Hoochstraten, 1538, zijn opdracht aan Joh. Hillenius afgedr. VIII,258. NK 1443. - Asotus evangelicus. Antw., Joh. Hillen (Hoochstraten), 1540. VIII,278. NK 1446.

Mancinellus, Antonius, Versus magis sententiosi. Zwolle, Simon Corver, Dec. 1519. XV,252. NK 1475.

Maniere om te leeren cijfferen ende rekenen metter pennen ende metter penningen. Antw., W. Vorsterman, (c. 1510?). XVIII,196,198*,200*,201*,202*. NK3494.

(Manuel, Nic.), Dialogus om den papistiske Messe. (Malmö, Joh. Hoochstraten), 1533. VIII,274.

Marbodaeus Gallus, De gemmarum lapidumque pretiosis formis, uitg. d. Pictorius Villegensis, Freiburg, 1531 en d. Alardus Amst., Keulen, H. Alopecius, 1539. XIV,51,52*.

Margarieten van Lymborch, zie Historie.

Marieken van Nijmegen, zie Historie.

Materien, Devote,... Den Hem (bij Schoonhoven), Regulieren, 31 Aug. 1503. T. II, 177,178*,179*. NK 1502.

Maximiliaan I, Aufforderung eine Anzahl von Reisigen zum S. Michaelstag nach Passau zu senden, gegeben Brussel, 7 Sept. 1505. (Keulen? of Nederland?, 1505). XX, 104. NK 3508. - Bevelschrift aan zijn keurvorsten. Ned. dr.? 1505. XXI, 104. - (Houtsneden, verzen, muziek, tot zijn eer). Antw., Jan de Gheet, Aug. 1515. XV, 364, facsimile-uitgave uitvoer. bespr. XVII, 23, 25*, 30*, 34*, 35*, 39*, 45*, 46*,47*. NK 1505. - Zie ook Oorloghen.

Melusina, zie Historie.

Merlyn, zie Historie.

(Michault, Pierre), Tdal sonder wederkeeren oft Tpas der doot. (Vert. d. Colyn Coellin (lees Caellui). Antw., Jan van Doesborch, 10 Juli 1528. XXI,160. NK 1519.

Missale Leodiense. Parijs, Joh. Kaerbriand

(Huguelin), voor Mich. Hillen van Hoochstraten, te Antw., 10 Febr. - 2 Maart 1540. XIII,137. NK 3534.

Missale Leodiense. Parijs, Wolfgang Hopyl voor Franc. Byrckman, 1 Sept. 1513 en 10 Dec. 1515. XIX,64.

Missale Nidrosiense. Kopenhagen, Paul Reff, 1519. (niet Amst., Doen Pietersz., 1520). I,126; II,302; VI,93.

Missale Traiectense. Antw., Henr. Peetersen van Middelburch, 1540. T. VI,26*,27*. NK 1531. - Zie ook Inc. III.

(Molinet, Jehan), Complaincte de la terre saincte. Antw., M. de Keyser, 1537. XV, 351*. NK 1533.

Montanus Spirensis, zie Jacobus.

Murmellius, Joannes, Pappa puerorum (lexicon latino-belgicum). Deventer, Alb. Pafraet of Theod. de Borne?, 31 Juli?, 1514. VIII,121. NK 1565. - Antw., W. Vorsterman, 1522. VIII,121. NK 3580. - Florea Dei matris serta. Deventer, Alb. Pafraet, 1516 (niet c. 1507). XIII,138. NK 1558. - In salutationes anglicas. Gedrukt bij Gregorius Os van Breda te Münster? VIII, 316. - De latina constructione XXV praecepta. Deventer, Theod. de Borne, 1515. XXII, 181. NK 3583. - De divi Martini Turonis episc. vita, carmen. Deventer, Alb. Pafraet, 13 Sept. 1513. X,41*. NK 1581. - Deventer, Jacob de Breda, 1531. X,43,45*. NK 3595. - Ode dicolos in tutelarium Alcmarie div. Matthiae apost. et Laurentii martyr. praeconium. (Deventer, Alb. Pafraet, 1515). A. V,3; X,46*,47*, 48*. NK 1563.

Nivenius, Tumultus anabaptistarum, Amst., Willem Jacobsz., 1535. VI,294*,295*.

Occo, Pompeius, In melius singula (gebedenboekje). Parijs, Joh. du Pré, 20 Dec. 1519. VI,15*,16*.

Oeffeninge, Sonderlinghe devote, der passien o.h. Leiden, Peter Jansz., z.j. XIV,213*. NK 1618.

(Officium beate Maria Virginis). Parijs, Jean Philippe voor W. Houtmart te Leuven, 1513. XX,275. NK 3630.

Oorloghen, Wonderlijcke, van Maximiliaen. Antw., W. Vorsterman, 1540, geen ex. bek. - Zie echter NK 1626 en 1627.

Palmsondach oft Onser vrouwen claghe. (Antw., Symon Cock, c. 1535?). XI,81*. NK 3671.

Paltz, Johannes, De conceptione beate virginis, c. appendice Nic. de Aqualonga. (Antw.? na 1501). IV,130,131*. NK 1671.

Pape Ians landen. Antw., Jan van Doesborch, (c. 1506). I,137*. NK 1675.

Passie, Scoone stomme, in 80 fighuren. Amst., Doen Pietersz., (na 1523?). VI,92*, 93. NK 1681.

Passio domini nostri, zie Alardus.

Passionael, zie Jacobus de Voragine.

Pauli Apostoli Epistolae. (Zwolle, Peter Os van Breda, c. 1501). Een Duitsche druk? XIII,141.

Paulus III, Bulle van 4 Juli 1536 over het concilie van Mantua. Antw., Jacob van Liesvelt en Marck Martens te Brussel, (1536). Holl. en Fransch. T. IV,245,256. NK 1684 en 1685.

Pedersen, Chr., En nottelig Legebog. (Malmö, Joh. Hoochstraten), 1533. VIII,273. - The richt way to the kingdome of heuine. Ibid., 1533. VIII,274. - Om Urtevand. Ibid., 1534. VIII,275.

Peraudi (Perault), Raymundus, Twee aflaatbrieven. (Rostock, Fratres vitae communis, 1502). VI,161*.

Perotti, Cornucopiae. Bazel, A. Castander, 1521. IX,108*.

Philippus de Leyden, De rei publicae cura, etc. Leiden, Jan Seversz., 14 Sept. 1516, houtsn. van Lucas van Leyden. XIII,10, 11*. NK 1720.

Plautus, Curculio. Venund. Amst. in aedibus Wilhelmi Corverii, sub intersigno Aurei Lilii, e Regione Viculi piscium, 1500. XV, 253, geen ex. bekend.

Politianus, Angelus, Manto, c. annot. Murmellii. Deventer, (Rich. Pafraet, c. 1510?) fragm. XXIV,57. NK 3757. - Epistolae lepidissimae. Antw., Theod. Martini Alost., 1510 (niet 1514). XI,255. NK 1745.

Prayers, Certeine, and godly meditations. Malborow, Joh. Philoponos (Antw., Joh. Hoochstraten), 1538. VIII,277. NK 3764.

Privilegia fratrum et sororum tercii ordinis S. Francisci de penitentia nuncupati. Amst. (of (en?) Den Hem bij Schoonhoven), frater Heyrincus de Oudewater, 1512. XV,12*,117. NK 3768.

Prognosticon de terribiblissimo maledicti Antichristi adventu. (Deventer, Alb. Pafraet, op kosten van Hertog Karel van Gelder, Jan. 1524. XI,214,216; XV,109. NK 3774. Voor de Nederl. bewerking zie Tyt.

Psalmboeken, zie Psalmen.

Publicius, Jacobus, Ars memorativa. Antw., W. Vorsterman, (c. 1510). XV,361*. NK 1772.

Referein van de s.w. van Maria), afgedr., zie Bloedstortingen.

Refereynen int sot, amoreus, wys. Antw., Jan van Doesborch (c. 1524?; dateering naar de watermerken t. 1523 en 1529). XV,311, 316*,317*; XXV,321. NK 1784.

Regiomontanus, zie Johannes de Monte Regio.

Regius, Urbanus, De medicijne der sielen. (Antw.), Nic. van Oldenborch, 1536. X,71. NK 1790.

Reuchlin, Sergius. Deventer, Jac. de Breda, 4 Juni 1509. XVIII,5. NK 1796.

Rhenanus Uzichius, In exceptionem Herderevicenam princ. Guilelmi... panegyricus. Kampen, Jan Petersz., 1539. - In exceptionem Zutphaniensem princ. Guilihelmi... panegyricus. Ibid., 13 Dec. 1538. XXII, 67,68*,69*. NK 3800 en 3801.

Ricoldus Gherardi, Litterae receptionis ad confraternitaten totius ordinis minorum. (Deventer, Rich. Pafraet, c. 1508). (geen inc. CA 1117a). XIII,55. NK 3802.

Rimkrønike, Den Danske. Malmö, (Joh. Hoochstraten), 1534. VIII,275.

Ringelberg, Joachimus (Sterck, Fortius), Chaos. Antw., Jan Seversz., en Peter Sylvius, 1529. XIII,29,30*,32*,33*. NK 3803. - Institutiones astronomicae; Dialectica, rhetorica, etc. (Antw., 1530), niet aldaar doch bij Chr. Wechel te Parijs gedr. XIII,138.

Rosengarde, De bloyende, aller gestlicken ionfferen Christo gehilghet. Deventer, Jac. de Breda, 1516. XV,113. NK 3820.

Sacramenten, Die seuen, der heiligher kercken. Leiden, Jan Seversz., 25 Juni 1511. XII,226. NK 1845.

Schatzger, Gaspar (Hasgerus), Formula vitae christianae. Antw., Mart. de Keyser, 1534. XXI,248. NK 3857.

Schip (Tscep) vol wonders. (Brussel, Thomas van der Noot voor Claes de Grave te Antw.), Juni 1514. XXIII,61. NK 1875.

Seneca, De moribus et quatuor virtutibus cardinalibus. (Deventer, Jac. de Breda, c. 1511) (geen inc. CA 1517). XVIII,6. NK 3877.

Sermoen, Een, van die grote glorien, enz., zie Vermaen.

Seven wisen mannen van Romen, zie Historie.

Simon (de Venloe), Expositio misteriorum, (CA 1551a) = Guilielmus de Gouda.

Speculum exemplorum, zie Inc. III.

Spieghel historiael, zie Vincentius Bellovacensis.

Statuta capituli Windeshemensis. Den Hem bij Schoonhoven, 1508. XV,9,10. NK 1950.

Statuten ende landrechten vanden landen van Westvrieslant. (Zwolle, Peter Os van Breda (c. 1504?). VII,261*. NK 1953. - (Amst., Hugo Jansz. van Woerden (niet Delft, Henr. Pietersz. Lettersnijder, c. 1508). XX,177,178*,180*. NK 3901.

Stella clericorum. (Deventer, Jac. de Breda, c. 1500) een druk van Quentel te Keulen, 1491. XIII,141.

Story of Mary of Nemmegen, zie Historie.

Stove, De, zie Dale.

Summa der godliker scrifturen oft een Duytsche theologie, (c. 1523). XIII,18,21*,22*. NK 3910. - Zie ook A. IV,201.

Summa, Die, ende dat begrijp, enz., zie Hamilton.

Summa der aldervolcomenlijkste aflaet enz. zie Bonifacius.

Suso, zie Artikelen, Hondert. in A.A.

Tabula qua Harderwici senatus scholam suam commendat. (Harderwijk? vóór 6 Oct. 1540). XVII,1*,195,196*,197*. NK 3915.

Tafelmanieren. Leerboekje in Engelsch, Fransch en Nederl. (Antw., Christ. van Ruremund, c. 1530). XIX,9,10*, fragm. van 3 blz., afgedr. XIX,14. NK 3916.

Theologia Duyts, zie Adam.

Theurdanck. Ned. vertaling. Brussel, Thomas van der Noot, 1 Oct. 1523. XXIV, 325, geen ex. bekend.

Treatyse, A compendious olde, shewynge that we ought to have the scripture in Englysshe (d. G. Joye, W. Roy?). Marlborow, Hans Luft (Antw., Joh. Hoochstraten), 1530. VIII,272. NK 3980.

Thomas Cantipratensis, Der byenboeck. Leiden, Jan Seversz., 16 Nov. 1515. XIII, 1*. NK 2009.

Thomas a Kempis, Vanden navolghen Christi. (Leiden?). 3 Nov. 1505 met versje van Claes van den Langhe Water daarin). IV, 133. NK 2012.

Torquatus, Ant., Een seer wonderlycke profecie. Antw., Hendr. Peetersen van Middelburch, 1526. XV,353*. NK 2049.

Torrentinus, H., Commentaria in primam partem doctrinalis Alexandri, etc. Deventer, Egidius Gourmont, Mei 1511, is niet bij hem doch in Tübingen, bij Thomas Anselmus Badensis, Juli 1514 gedr. XXV,114, 117. - Zie ook Hymni.

Turias ende Floreta, zie Historie.

Tydynges, A treuue nyeuu, of the wonderfull worckes of the Rebaptisers of Munster in Westuaell. (Antw., Mart. de Keyser, 1535). Uitv. bespr. met vergelijking van Duitsche uitgaven. XXII,257,264*. - Zie ook Bericht.

Tyndale, William, The obedience of a Christen man and how Christen rulers ought to governe. Marburg, Hans Luft (Antw., Joh. Hoogstraten), 2 Oct. 1528. VIII,267. NK 3991. - Ibidem, 29 Oct. 1535. VIII,277. NK 3992. - The parable of the wicked mammon. Ibidem, 8 Mei 1528. VIII,267. NK 3993. - The practyse of Prelates. Marburg (Antw., Joh. Hoochstraten), 1530. VIII,272. NK 3995. - The testament of

Master Wylliam Tracie. Ibidem, 1535. VIII,277. NK 3997. - Zie ook Bijbel.

Tyt, Van der verveerlicken aenstaende, Endechristes. (Deventer, Alb. Pafraet), op kosten van Hertog Karel van Gelder, (1524). XI,213,216*,217*; XV,109. NK 3954. - Voor het Latijnsche origineel, zie Prognosticon. - In dit boek worden nog andere werken van den onbekenden schrijver genoemd: Die gulden crone Marien, (zie aldaar); Dat schone gebet van der passien o.l.h. I.C.; Dat gebet van der weldaet vnde sorchuoldicheit vnde grote droefnysse Marien; Prognosticon de Antechristo (zie aldaar).

Uterste, De vier. Antw., (W. Vorsterman), 1511 (niet Henr. Eckert van Homberch). XII,106. NK 2089.

Vaderboeck, zie Hieronymus.

Valerius Flaccus, Argonautica. Parijs, in praelo Caesareo (Robert de Keysere) voor Jod. Badius en Joh. Parvus, 13 Jan. 1512. XXI,10*,21.

Valuacie van allen golde ende silvere payment in den lande van Overijssel. Zwolle, Peter Os van Breda (kort na 1 April 1502). VII,260. NK 2099.

Vegius, Mapeus, Vita divi Anthonii. (Deventer, Th. de Borne, c. 1510?) (geen inc. d. Peter Os van Breda). XVIII,6. NK 4013. - Zie ook Inc. III.

Velenus Minhoniensis, Ulrichus, Libellus in quo probatur apost. Petrum Romam non venisse. Bazel, Andr. Cratander, c. 1520, (niet Mich. Hillen van Hoochstraten). XIII,254. NK 2112.

Verhael, Cort, van die myrakelen. 's Hertogenbosch, 1512, bestaat niet, is een druk van 1612. XI,256.

Vermaen, Een cort ende suuerlyck, van die grote glorien des eeuwighen levens. (Antw., Henr. Eckert van Homberch? c. 1524?). XIII,139. NK 2146. - Zie ook Sermoen.

Vidisse af Knud Gyldenstjernes Lejdebrev til Christian II. (Malmö, Joh. Hoochstraten, 1534). VIII,276.

Vidisse aff Frederick I's Fuldmagt til Knud Gyldenstjerne. (Malmö, Joh. Hoochstraten, 1534). VIII,276.

Vigilies. (Malmö, Joh. Hoochstraten), c. 1533. VIII,275.

Vincentius Bellovacensis, Den spieghel historiael. Antw., Claes de Grave, 22 Sept. 1515. VII,321. NK 2160.

Visschers ende Voghelaers, zie Boecxken.

Vogele, Lodovicus de, Prophetie ofte bedudinge des hemelscher teykene ghedurende vanden iare 1539-1550. Kampen, Jan Evertsz. voor Teilman (Groningen of (en?) Leeuwarden, 1538). XXIII,62*. NK 4072.

Vogelparlement, Het, Amst., (Hugo Jansz. van Woerden) c. 1510? XII,201,205. NK 2178.

Vormordsen, Fr., XXI Artickle uddragne aff den heilige Scrifft. Malmö, (Joh. Hoochstraten), 1534. VIII,276. - Apologia adv. Lundenses canonicos. Ibid., 1533. VIII, 274.

Vossen der Wereld, De loose, zie Bouchet.

Wandelinghe der kersten menschen. Amst., Hugo Jansz. van Woerden, 18 Dec. 1506. Twee versch. drukken. T. II,171,175*, 176*; XI,350. NK 2197 en 2198. - Zie ook Getijdenboek.

Weeën, Seven, van Maria, zie Inc. III.

Wessel Gansfort, De causis incarnationis et de magnitudine passionis. (Zwolle, Simon Corver voor W. Corver (te Amst.?) c. 1521). - Epistola adr. M. Engelbertum Leydensem et aliae epistolae. (Zwolle, Simon Corver t. 30 Juli en begin Sept. 1522). - Farrago. Ibid., (begin 1522). - De oratione et modo orandi. Ibid., (c. 1521). - De sacramento eucharistiae et audienda missa. Ibid., (c. 1521). XV,254. NK 2200-2204.

Willem, hertog van Gelder, Plakkaat over het hernieuwen der leengoederen. (Nijmegen, Petrus Elsenius? 1538). XV,209, 210*. NK 4091. - Verclaeringhe over het leenrecht, 1540. (Ibidem? 1540). XV,209, tekst afgedr. XV,212. NK 4092.

Wonden, Van die h. vyf, zie Boecxken.

Wyngaert van Sinte Franciscus. Antw., Henr. Eckert van Hombergh, 12 Dec. 1518. XV,32. NK 2208.

Postius, Joh. Tetrasticha in Metamorphoses Ovidii. Frankf., 1563, 1568. VII,325.

Postwezen door Lodewijk XI in 1464 gesticht, in de Nederl. in de 16e eeuw. XVII, 105. - Zie ook Franz. de Taszis.

Pot, H. Gerritsz., schilder, zie Graveurs II.

Potens, Frans, aartspriester, wordt in 1561 pastoor te Kortrijk. Text van zijn testament; zijn bibliotheek. 1564. T. I,196.

Potgieter, Barent Jansz., zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Potgieter, E.J., Liedekens van Bontekoe, 1840, bespr. XX,197.

Potgieter, Mej., zie Busk. Huet bij Brieven.

Pothars (Pothorst), zie Punnus bij Aardrijksk. II.

Potho, Matti, zie Bibliofilie II.

Pothorst, Da, zie Pothars.

Potter, Jan, zie Aardrijksk. II.

Potter, Jan, leerling van Alardus te Amst., 1541. XIV,60.

Potterie te Brugge. T. I,56.

Potterus, Ludolphus, zie Onderwijs II.

Pottier, Bartholome, zie Boekb. III.

Pouwels, Willem, van sunt omers, als burger te Utrecht ingeschr., 1526. XI,201.

P.P.W., zie Graveurs II.

Practique omme cortelijken te leren chijpheren, zie Nic. Petri bij Onderwijs II.

Practisyn, De pleitende, zie Kersteman.

Practizijns Zakboek, zie Kersteman.

Practijcke, De, der Godtzaligheydt. Uit het Engelsch d. Everhard Schutten. Amst., Jan Marcusz., 1620. Gedrukt te Steenwijk bij Doeye Jansz. Walles. IV,230.

Practyse, The, of Prelates, zie Will. Tyndale bij Postinc.

Praeceptor der jonge notarissen, zie Kersteman.

Praecordiale Sacerdotum, zie Inc. III.

Praelum Caesareum, zie Rob. de Keysere bij Boekdr. VIII.

Praepositus, Jacob, broeder, Brussel, herroept kettersche leerstellingen te Brussel, 1522. XVI,169.

Pral (Prael), zie Boekdr. VII.

Prato, Gualtere del, koopman te Keulen, oom van Anne Hureau, vrouw van Z. Heyns. Deze draagt hem in 1598 zijn Miroir du Monde op. III,421.

Prayers, Certeine, zie Postinc.

Prentbijbels, zie Bijbel.

Prenten, zie Graveurs - Nieuwst. - Portretten - Tentoonst.

Prenter, Mathias, zoon van Richard Pafraet, koopman te Deventer. XX,241,242.

Preys, Boudewijn de, zie Papier III.

Primitieven, zie Miniaturen - Tentoonst.

Privilegia fratrum et sororum, zie Postinc.

Processien, zie Bedevaarten - Kevelaar - Ommegangen.

Proceszieke burger, De, zie Kersteman.

Proctor, bibliograaf, zie Inc. I.

Proefschriften, zie Onderwijs I.

Professoren, zie Onderwijs II.

Prognosticatie, Nieuwe,... ghecalculeert by M. Lieripe, zie Lieripe bij Almanak.

Prognostication des Laboureurs, zie Almanak.

Prognosticon, zie Postinc.

Pronk, C., zie Aardrijksk. II.

Propertius, Codex te Deventer, eind 12e eeuw. T. V,155*.

Propoosten, Gheneuchelijcke, zie Onderwijs III.

Proprytees, The, and medycynes for hors. (Londen, Wynkyn de Worde?), 15.., houtsneê gebruikt uit Leven van Kunera. XXI,288*,289*.

Prospectussen van boekverkoopers in de 15e eeuw, zie Boekdr. V.

Protestantsche martelaren, zie Bibliogr. II.

Protestantsche Vaderland, Het, zie Woordenboek.

Protocol, dat is: alle handelingen des Gesprecks tot Emden... met den Wederdooperen... gehouden. Wt de Sassensche in Nederl. sprake door Dominicum Julium, openb. Keyserl. Notarium. Emden, Goossen Goebens, 1579. T. II,142.

Prototypographie, zie Boekdr. V.

Prudentius, Opera, zie Inc. III.

Prüm. - Zie Kloosters.

Prunnius, H., Böhme-vereerder. XXI,81.

Prijsboeken, Hollandsche, zie Onderwijs I.

Prijzen van boeken, zie Bibliofilie IV.

Psalmen. Psalmboeken, Psalteria (chronologisch). Psalterium latinum, Karolingisch hs., school van Reims, tusschen 816 en 835. X,5. - Het Utrechtsche Psalterium, 2e kwartaal 9e eeuw, met 166 penteekeningen. III,116,118*,123*. - Zie ook Symbolum - Miniaturen. - Psalterium, hs. in de bibl. te Dowaai, 1330. T. I,111. - Le Livre des Psaumes. Metz, 1459. XVII,96; T. I,65. - Psalterium. Gent, Arn. de Keysere, 1484. XXV,100. - Bugenhagen, Psalterium Davidis. Bazel, 1524. Ook een Ned. vert., Bazel, Adam Anonymus, 1526. VII, 321,323; VIII,267. - Psalterium. Antw., 1526. T. V,68. - Psalterium Traiectense. Delft, Corn. Henricz. Lettersnijder, voor Barth. Jacobsz. te Leiden en Jan Seversz. die Croepel te Amst., 1530. XXI,249. - Davidsz. Psaltere. Antw., 1531. A. IV,7; VIII,7. - Psalmebog. Malmö, Joh. Hoochstraten, 1533. VIII,274. - Drie Lat. Psalmboeken te Amst. verschenen vóór 1578. (1530, 1560, 1576). V,155. - Psalter, Leiden, Peeter Jansz., 1534. Omlijsting van den titel de zelfde als Luther, Van dat heylighe Pater Noster. II,258. - Psalterium trilingue, 1545 en andere uitg. III,382. - Psalmen, door J. U(tenhove). Emden, Gellius Ctematius, 1558. T. II,142; XVII, 164. - Cent cinquante Pseaumes de David, mis en rime françoise par Cl. Marot et Th. de Bèze, à quatre et cinq parties par Philibert Jambe de Fer. Paris, 1561; Caen 1562. - Ned. vert. door Petrus Dathenus, 1567. VII,325. - Psalmen Davids, liedekenswijs in dichte ghestelt... door L.D.H. (Lucas de Heere). Gent, Gheleyn Manilius, 1565. T. IV,279. - Vijftich Psalmen David, met vier partijen gecomponeert bij M. Cornelius Buschop. Dusseldorf, 1568. T. II,141. - Den Psalter Davids,... dorch Georgium Smalczinck. Rees, Derick Wijlicx van Santen, 1578. T. IV,114. - Les Pseaumes de David, nouvellement mis en musique à quatre parties par C. Goudimel. Genève, 1580. T. IX,151. - Psalmbouc van Alde-

gonde. Antw., Gillis van den Rade, 1580; verbeterde druk 1591. VII,331. Psalterium. Amst., Corn. Claesz., 1599. V,155. - Psalm Geklanck, waer in de 150 Psalmen Davids... met 4, 5, 6, 7 en 8 stemmen te hooren zijn, door M. Dierick Jans tot Amst. bij Zacharias Heyns, c. 1600. XXIII,181. - Th. Psalmes of David, by George Wither, gedr. bij Corn. Gerrits van Breughel, 1632. VIII,34. - Nieuwe Psalmberijming, s. 1773. III,321. - Luthersch Psalmboek van Willem van Haecht, c. 1681. III,282. - Idem van Jan van Duisburg, 1687. III,283. - De zeven Psalmen der Penitentien met de Litanien die men knielende leest. Gent, Jan v.d. Kerchove, 1646. T. V,13. Vert. in het Koptisch, 1663. I,374. - Evangelische gezangen, zie Muziek IV.
Zie ook Abecedaria - Miniaturen.

Pseudonymen, zie Schuilnamen.

Psouter, zie Miniaturen.

Psychologia Vera, door J.B.T. = Jacob Boehme Teutonicus. XXI,70.

Publicius, Jacobus, zie Postinc.

Puente, Louis de la, zie Leven ons Heere J.C.

Punnus en Pothars (Pining en Pothorst), c. 1494, zie Aardrijksk. II.

Punt, J., zie Graveurs II.

Puppius, predikant te Enkhuizen, 1620-1651. XV,29.

Puppius, W., zie Onderwijs II.

Purchas, zie Aardrijksk. II.

Purmerend. - Zie Henricus Purmerend. - Mirakel.

Puteanus, Erycius, zie Onderwijs II.

Putte, Bernart van de, zie Aardrijksk. II.

Puyk der Knijven, Het. Oorspr. dezer uitdr. XVI,311.

Pye, correspondent van Moretus te Amsterdam, 1757. X,362,371.

Pijl (of Puylo), Hans, Liedeken van de 36 jonge gesellen. XVII,88.

Pijnacker, Corn., 1598. VII,254.

Pijnappel, Willem, magister fabrice in het klooster van St. Gregorius te 's Hertogenbosch, 1550. XXI,212.

Q

Quadus, Mat., reist in Frankrijk. IV,73.

Quarret, Jan. T. VI,275.

Quartyr, Andries, Utr. 1475. XIII,55.

Quaterno, Scribere in, zie College-dictaten bij Handschr. I.

Questiers, D., dichter. XII,117,120.

Quevellerius, Abraham, zie Bibliofilie II - Onderwijs II.

Quicumque, beginwoord v.h. Symbolum Athanasianum, ook daarnaar genoemd. III,121.

Quina, Jacob, zie Papier III.

Quinel, Charles, Sonnet. IX,293.

Quintessences, De, zie Lucas bij Courant III.

Quintilianus. Ned. vert. van zijn praefatio tot het 6e boek door Joh. Dyserinck. XVI, 33,43.

Quintijn, Gillis Jacobsz., De Hollandsche Liis met de Brabandsche Belij, 's-Gravenhage, 1629; Oranjes Grolsgewin, Haarlem, 1627; IX,357. - Oraniens overwinning van 's Hertogenbosch, 1629. V,296; XI, 357. - Zie ook Boekdr. VIII.

Quirijn, zie Vermeulen Krijn.

Quirinus Talesius. VI,5.

Quirijnsz., Quirijn, havenmeester van Enkhuizen, 1579. XX,148.

R

Raab. - Zie Nieuwst. II.

Raadsellitteratuur, zie Alex. Sylvain. - Zie ook Beeldraadsels bij Rebus.

Raalen, Hubertus, zie Onderwijs II.

Rabadineira, Petrus de, zie Leven ons Heere J.C.

Rabelais. Over de Vlaamsche passage in het 9e hoofdstuk van Pantagruel. T. VII,45.

Rabus, Petrus, Cato-vertaler. XII,311,312.

Racine, Ned. vert. door A. Bogaert, 1693. XIX,373.

Rademaker, Abr., zie Aardrijksk. II.

Radius contemplativae meditationis. Utr. hs., midden 15e eeuw. X,8.

Raedt, Allart de, medewerker aan de uitg. van Boehmes werken. XXI,68. - Zie ook Ev. van Someren.

Raephorst, Van, zie Papier III.

Raet, Den, onderwijs, ende leere der seuen wijzen. Antw., Hans van Liesvelt, 1552. VIII,84 noot.

Raet ende remedie om goeden coop cooren te hebben. Antw., Jan van Ghelen, 1565. VII,68.

Rahir, E., zie Bibliofilie II en IV.

Raimundus de Pennaforte, Summae de casibus poenitentialibus. N.-Fransch hs., einde 13e eeuw. X,10.

Raket, Hendrik, zie Papier III.

Ram, Joh. de, zie Aardrijksk. II.

Ramaert, J., dichter van een Geuzenlied, 1629; sonnet uit 1631. XV,204.

Ramusio, zie Aardrijksk. II.

Rappard documenten, De Van, zie Aardrijksk. II.

Rasière, Isaac de, zie Aardrijksk. II.

Ratelwacht ende Torenwachters waarschuwingen, (van R. Robbertsz.) zie Nieuwst. I.

Ratteneiland. - Zie Aardrijksk. III.

Raub, Paul, zie Boekdr. VII.

Raue, Johann, geb. 1610, theoloog, bibliothe-

caris der Churfürstl. Bibl. te Cölln am Spree. Levensbeschr. XV,44.

Raven, Dirck Albertsz., zie Aardrijksk. II.

Ravesteyn, Laurensz van, zie Papier III.

Ravius, Chr., zie Onderwijs II.

Raymund de Sabunde, zie Viola Animae bij Inc. III.

Raymundus Peraudi, zie Peraudi.

Raynardus de Pisis, zie Inc. III.

Reael, Laurens Jacobsz., oud-Gouverneur-Generaal van Ned.-Indië, 1636. XVI,354,355. - Zie ook Muziek IV - Onderwijs II.

Rebus. - De taal van de rederijkers-rebus. XIV,172,244. - Voorstellingen ontleend aan den Bijbel. XIV,173*. - Uit de mythologie. XIV,173*,174*. - Allegorische figuren. XIV,176,177*. - Menschelijke figuren. XIV,179*. - Alphab. lijst van voorwerpen in woord en beeld. XIV,181*,182*,183*,184*,185*. - Rebussen op 15e eeuwsche prenten. XIII,51. - De rebus van onze oude rederijkers, ook Blazoenen. XIV, 143,147*,149*,151*,154*,157*, 160*, 162*, 164*, 167*, 169*, 171*, uit de 18e eeuw. XIV,188,189*. - Een raar Pottazie. Amst., J. Kannewet, 18e eeuw. XIV,190,191*. - Rebus-blazoen (Antw. of Nieuwpoort?). XIV,311. - Coornhert's rebus-raadsel. XI,187*; zijn notarismerk. XVI,121,122*. - in Hypnerotomachia. IX,181*. - Rebus-teekeningen van Christ. Lubienietzski, in Cesare Ripa, Iconologia, Amst., 1712. XVI, 113, 114, 118*, 119*. - Bruiloftsrijmboekje met rebussen. Kampen, Casparus Cotius, 1697. XV,76. - De rebus als onderwijsmiddel, in twee Spaansche leerboekjes. XVI,307*. - Beeldraadsels van Zach. Heyns. III,421,422*; XIV,162*, 163,164*. - Rebussen van Peter Heyns, 1561. XIV,146,147,153,154*; XVIII,94, 95*. - Raadselpyramide uit v.d. Noot. XIII,289,291*. - Rebus-brief van Bilderdijk, 1795. XIII,51. - Zie ook Hieroglyphenschrift.

Recht, Ned., zie Bibliogr. II.

Rechtsbronnen, Oud-Friesche, hss. der familie von Richthofen. XI,307.

Reckenhofer (Heckenhofer?), Martinus, Verhaal van de verbranding van twee Lutheranen te Antw., 1523. XVI,171.

Reckheim. - Zie Kloosters.

Reclamekaartjes van Parijsche winkeliers, 18e eeuw. T. VII,209, 210.

Recollectae, zie Dictaten bij Handschr. I.

Rectoren, zie Onderwijs II.

Recueil des Histores de Troyes, zie Lefèvre - Miniaturen.

Recueil précieux de la Maçonnerie adonhiramite, zie Saint-Victor.

Redenen, Thien. - vertonende de onseeckerheid der... Gereformeerde leeringen. Door L.C.B. Munster, Corn. du Jardin, 1646. T. IV,113.

Rederijkers

Génard, De zinnebeeldige taal der Rederijkers, 1897, bespr. XIV,244. - Rederijkersverzen in volksboeken. T. III,120,133.

Rederijkerskamers. Lijst van Rederijkerskamers en haar spreuken, benevens de nummers der prijsvragen ten bate eener loterij, Antw., 1574, waarop zij inzonden. IX,305; nieuwe rederijkerskamers, die in 1575 inzonden. X,227. - Blazoenen van rederijkerskamers met rebussen. XIV,311. - Lijst van de namen of spreuken van rederijkerskamers, in een ex. van Deuchdelijcke Solutien. XI,132,138*. - Rederijkerskamers, genoemd in De Schadtkiste der philosophen ende poeten. Mechelen, 1620. XIV,165.

Aalst. - Catharinistenkamer, 1e helft 17e eeuw. XIII,176.

Amsterdam. - Rederijkers te Amst. en de Wederdoopers, 1535. VI,294. - De Brabantsche kamer te Amst., 1606. XIV,163,164*. - ‘Het wit Lavendel’, Amst., 1598. VIII,69.

Antwerpen. - Rederijkers te Antw. T. I,161; XIV,311. - Goudbloeme, 1620. XIV,167*. - De Violieren. T. I,159,161,273. - Het Landjuweel van Antw., 1561. T. I,262; XIII, 151; XIV, 146, 152, 156, 157*, 174, 176*.

Berchem. - Den bloeyenden Wijngaert, 1561. XIV,146,147*,149*,151,153,154*.

Brussel. - De Corenbloem. T. I,273; XI,133, 134; XIV,150,151*,153. - Zie ook Walraven.

Delft. - Intrede van tien rederijkerskamers in 1581. VII,324.

Diest. - Chirstus Ooghe, 1620. XIV,169*.

Ghele. - Die Bremblomme, 1620. XIV,171*.

Hasselt. - Die Rooden Roose, 1661. T. II,146.

's Hertogenbosch, 1542. XIV,155. Moses Doorne. XIV,161.

Huysse. - Bloeyende Gheerden. XI,140.

Leuven. - Die Roose, 1561. XIV,160*.

Lier. - De Jennette. XI,133,134. - Het groeyende Boomken, 1561. XIV,159.

Mechelen. - De Lischbloeme, 1561. XIV,152. - De Peoene, 1561. XIV,159,165; 1620. XIII,197. - Landjuweel der Peoene, 1621. T. I,19,273. - Ruzie bij de rederijkers te Mechelen, 1718. X,65.

Nieuwkerke. - 1539. XIX,350.

Nieuwpoort. - XIV,311.

Turnhout. - Heybloemken, 1538 en 1561. XIV,155,156,172; T. I,272.

Utrecht. - Uittreksels uit officieele bescheiden betr. Utr. rederijkers, 1519-1535. IX,258.

Vlaardingen. - Redenrijck-Bergh. Amst., 1617. IX,266.

Rederijkersspelen. - In 1494 werd te Leiden op het St. Pietershof tspul van die zeven ween vertoond. XII,200. - 't Spel van de Christenkerke, hs. in de Utr. Univ. Bibl. c. 1535. XI, 199. - Drie rederijkersspelen uit de 16e en 17e eeuw. IX,253; XI,200,203; VI, 286,291,293. - Historiael spul van verscheyde avontueren. T. II,146. - Zie ook Rebus - Refereynen - Spel - Spelen van Sinne - Muziek IV.

Rederijkers. - Zie Bertrams - G. Caudron - Colyn van Ryssele - J. de Costere - N. Fornenbergh - Hendricksz. - P. Heyns - Joris de Hose - F. Leerze - P. Maertens - Jan van der Noot - Reynier Pauwels - M. Schets - Jan Splinter - Anton van Stralen - Swartsen - Jan van der Veen - Verstocken - J. Walraven. - G. van Woelbosch - L.C.L.H. - Zie ook Dichters van Geuzenliederen bij Muziek IV. - Schuilnamen.

Reeckenaer, Corn. de, zie Rekenarius.

Reen, P. van, zie Graveurs II.

Reenen, D. Erasmus van, Hant-werck van onsen eersten Vader Adam... dat is, onderwijs tot het hovenieren. Antw., Martinus Verhulst, 1699. T. I,195.

Rees. - Zie J. Stalenus - J. Wilhelm.

Referyn, Over het -. XIX,354.

Refereynen ende Liedekens. - Ref. van de zeven weeën van Maria. Antw., Henrick Peetersen van Middelburgh, (c. 1532) vormt een gedeelte van XV Bloedtstortinghen o.l. Heeren J.C., geheel afgedr. XI,84,87*,281. - Refereynen int' sot... Antw., Jan van Doesborch, c. 1524. - Zie Postinc. - Een herdruk van Jan van Doesborchs Refereinenbundel. (Antw., 1548?), fragm. uitv. beschr. XXV,267. - Een merkelick Refrein in een 16e eeuwsche vert. van Luther's Theologia Deutsch. XV,143. - Refereynen ende Liedekens op losse bladen. uitv. beschrijving der vier bladen. XV,49,54,59*,64*,66*, ws. gedr. bij Harmen Jansz. Muller, Amst., 2e helft 16e eeuw. XV,70 en bij Jan van Ghelen, Antw. XV,68,72. - Veele schoone en gheestelijcke Ref., 1558. T. IV,237. - Ref. en Liedekens, ghesongen op de Corenbloeme Camere binnen Brussel, 1562. Brussel, Michiel van Hamont, 1563. XI,134; XIV,340. - IX, 308; T. I, 273. - P. Heyns, Refereyn en liedeken, 1562. ged. afgedr. XI,139. - Ref., uitg. ten bate eener loterij. Antw., 1574. IX,297,298*,300*,301*,303*. - Deughdelijcke Solutiën, gesolveert bij vele ingenieuse componisten van diversche Cameren van Rhetorijcken. Antw., Gillis van den Rade, 1575. X,225,226*, XI,129. XIV, 339; XVI,79. - Wijsaanduidingen. XI,137, 138*. - Anna Byns, 1567, in een uitg. van 1623. XV,267. - N. amoureuse Refereynen ende Brieven d. H. Aerts van Bocxtel, 1576. T. V,265; XIX,346. - Ref. ghepronunchieert opte intreden binnen Delft bij de tien cameren van Rhetorijke, 20 Juni 1581. VII,324. - Diverse Refereynen ende liedekens, uit Hollant ende Zeelant, ten verzoeke van Pieter Sterlincx. Antw., F. van Raphelinghen, 1582. T. I,270. - Jan Splinter, Testament. Rotterdam, D. Mulm, c. 1596. - Zie ook H. Egbertsz van Enschedé - W. van Haecht - Joris de Hose - M. Vlack - Arendt Dircksz. Vos - Dichters van Geuzenliederen - Rederijkers - Muziek IV.

Refereynen in Volksboeken. T. III,139.

Refereynfeest te Heenvliet, gehouden door Peter Sterlincx, schoolmeester ald. tot 1580. XV,202. - Refereynfeest te Amst., 1624. XV,204.

Reff, Hans, kanunnik te Drontheim, later bisschop te Oslo. I,125. - In 1520 te Amsterdam, om te onderhandelen met Hugo Jansz., over de uitgave van eenige boeken. VI,91,93.

Regels om de H. Schriftuur te verstaan. Keulen, Balthasar van Egmont, 1716. T. II,145.

Regemorter, zie Boekb. IV.

Regio, Petrus de, Dominicaan, bewerker van Speculum Exemplorum. T. II,284. - Zie ook Speculum.

Regiomontano, Joh. de, zie Inc. III en Johannes bij Postinc.

Registreeren van auteursnamen, lemmata (trefwoorden) en papyri. XXI,256.

Regius, Urbanus, zie Postinc.

Regnards, Les, zie Bouchet bij Postinc.

Regt, Het, van den Prince van Orange tot het marquisaat van Veere en Vlissingen bewezen (bijna verboden). Franeker, W. Coulon, 1733. I,92.

Regularissen - Regulieren, zie Kloosters.

Reichling, zie Inc. I.

Reinaert de Vos, zie Dierensatire bij Miniaturen - Volksboeken.

Reinardi, G., zie Onderwijs II.

Reinilde, zie Herlinde bij Miniaturen.

Reinius (de Reyna), Aug. Cassiodorus, werkz. bij de De Bry's. XXIX,349.

Reisbeschrijvingen, zie Aardrijksk. II - Tentoonst.

Reizende Staatsman, zie Kersteman.

Rekenarius, Corn., zie G. van der Heyden - Onderwijs II.

Rekenboeken, zie Onderwijs III.

Rekenpenningen. - Zie Abecedaria - Krauwinckel.

Relindis, zie Herlinde bij Miniaturen.

Reliquien, zie Wavere.

Remonstrance faicte aux Etats Generaux, Rott. 1587. - Remonstrantie overgegeven bij den Ambassadeur van den Coninck van Portugal (ten bate van een loterij). Haarl., Gillis Rooman. XVII,368.

Remonstrancy, Een beweechlicke, ter eeren des... Wilhelm von Oranien, zie Demonstrancie.

Remonstrantsche Gemeente, zie Tentoonst.

Remonstrantsche onlusten, Verdichte namen uit de tijden der. A. VI,97.

Rembrandt, zie Graveurs II.

Remmerswael, Jan van, zie Troest.

Remy, P., recollect, 1660. T. VIII,151.

Renaissance. - Harold Bayley, A new light on the R., bespr. T. VII,88. - Zie ook Bibliogr. II.

Renouard, Philippe, Fransch bibliograaf, levensbeschr. XXIII,251.

Renout van Montalbaen, zie Volksboeken.

Renteboek van den H. Gheest, Gent, zie Miniaturen.

Repertorium der Verhandelingen betr. de geschiedenis d. Vaderlands, bespr. dl. II, II, 259; dl. III. XVII,147.

Reproductie van hss., zie Handschr. I.

Reportata, zie Dictaten bij Handschr. I.

Resembusch, Johannes de, pastoor te Haarlem, 1472. XV,292. - Zie Sixtus IV.

Reson, Fokke Elties, zie Aardrijksk. II.

Restauratie van boeken, zie Bibliotheekw. I.

Retter, zie Graveurs II.

Retzer, Joseph von, Ein Gespräch zwischen Julius II, sein Genius und Petrus. Olla Podrida 1791. Berlin, in der Weverschen Buchhandlung. XX,101. - Zie ook Balbus.

Reuchlin, Sergius, zie Postinc.

Reveil-archief, zie Archiefw.

Reveille-matin, La, zie Morghenwecker.

Revius (Reefsen) Jacobus, predikant te Deventer, in 1618 tot bibliothecaris benoemd. Zijn portret met onderschrift door Daniel Heinsius. - Vertrekt naar Leiden, 1641. T. V,155,156*,159.

Rey, Johan van, stadsmedicijnmeester te Deventer, 1560. III,466. - Zie ook Onderwijs II.

Reymers, Jan, zie Miniaturen.

Reynaert, zie Reinaert.

Reynerus de Pisis, Pantheologiae sive Summae universae theologiae pars III. Hs. uit het klooster te IJselstein. XI,221.

Reynuut, Het Schip van Sinte. XX,209, 220*,267. - Zie ook Blauwe Schuit - M. de Casteleyn - Jacob van Oostvoorn.

Rhegius, Urb., Dialogus ofte Tsamensprekinge. Emden? 1538; Keulen? 1557. VII, 326.

Rhenanus Uzichius, zie Postinc.

Rhenen. - Zie Onderwijs I.

Rhodacanakis, K., Grammatische tractaten. VI,126,127.

Rhodiginus, zie Caelius.

Rianus, Christophorus, zie v. Rije.

Ribbeck, zie Speelkaarten.

Ribbius, Henr., zie Papier II.

Ricci, Seymour de, Zijn verdiensten op bibliographisch gebied. XXIII,264.

Richard Holle de Hampole, † 1349, ten onrechte vermeld als schrijver van De Spiritualibus Ascensionibus. T. VI,276.

Richardson, John, zie Boekb. III.

Richenbach, Joh., zie Boekb. III.

Ricoldus Gherardi, zie Inc. III. - Kloosters - Postinc.

Ridder, Jan de, T. VI,72.

Ridder, Laurens de, zie Papier II.

Ridderus, Franciscus, Noodige Tijdkorter in oorlogh en vrede. Rotterd., Johannes Bostius, 1667 (soldatenlectuur). IV,34.

Rieger, J.Chr. Dr. med., 1745. XXIII,239.

Riehel, Wendelin, zie Papier II.

Riemakere, Ant. de, zie Boekb. III.

Riemsnijder, Hendr., zie Bibliogr. II.

Ries, Hans de, zie Muziek IV.

Riflaud, Pierre, zie Papier II.

Riga. - Zie Wharton.

Rimkrønicke, Den Danske, zie Postinc.

Ringelberg, zie Onderwijs II - Postinc.

Ringh, Claes Jemesz. de, XXII,91.

Ringhier, Innocent, Dialogue de la Vie et de la Mort. Parijs, R. Granjon, 1557. T. V,243.

Rinkes, S.H., schrijver van een diss., waarin hij de onechtheid van Cicero's eerste Catilinaria trachtte te bewijzen. IX,330.

Rinnegum, J. Jz., zie Papier II.

Rio, Ludovicus del. I,51.

Riom. - Zie Verhael.

Ripa, Cesare, Iconologia, vert. d. D.P. Pers Dirck Pietersz., Amst., 1644. Eenige buitenl. drukken. XVI,114,118*,119*.

Ripoli. - Zie Kloosters.

Riquius, J., 1623. XIII,198.

Rittau, Christian, zie Boekb. III.

Rittinghuysen, W., zie Papier II.

Ritus, pseud. v. A. Halberstadt. XI,66.

Ritus edendi paschalis agni, zie Alardus bij Postinc.

R.K.D.N., zie Rutger Kynen de Noviomagio.

Robbertsz., Robbert, Doopsgez. pamflettist. Over zijn leven en geschriften. T. VI,36; XVII,117,118,120. - De Noortsche Rommelpot. Gedicht in planodruk. Amst., 1608. beschr. en afgedr. XV,137,138*, 139*. - Zijn portret. T. VI,124,125*. - Zie ook Aardrijksk. II - Nieuwst. I.

Robert, Abraham, zie Courant II.

Roberti, Antonius, schrijver van de Clavis Homerica. VI,118,120,121.

Roberto della Porta, zie Miniaturen.

Robertus van Euremodio, Cato-commentaren. XXIV,272.

Robinet d'Estampes, juweelenbewaarder van Jean de Berry, wordt in 1413 eigenaar van Les très belles Heures de Turin. T. II, 125,126,129.

Robinson Crusoe, 1719-1919. VIII,296. - De Nederl. Robinson, 1842. XX,227. - Zie ook Avanturier - Smeeks - Bibliogr. II.

Robijns, Philips, oudtcleercooper te Antw., 1549. T. VIII,132.

Rochester. - Zie J. Fischer.

Rodenbach, Albrecht, Vlaamsch dichter. Standbeeld. T. VII,90. - Zie ook Graveurs II.

Rodoan, Karel Philips de, bisschop van Brugge. Zijn ordonnantie voor boekverk., drukkers, schoolmeesters, enz. van 1612. T. V,1,3 noot.

Rodriguez, Don Gabriel, Acroamas morales... de Caton. Granada, 1732. XVII,242, 248,249*.

Roecx, Jacob, Regulier kanunnik der Windesheimsche Congregatie, Den wijngaerdt der Sielen. Antw., Symon Cock, 1544, e.a. uitgaven. XII,38. - Een seer devoot boecxken om een yeghelyck hem selven inde misse te oeffenen. Antw., Jan van Ghelen, 1569. XI,327,328*. - Vierich boucxken ghenaemt Den gheestelijcken Steen. Antw., 1576. XII,39.

Roelandts, Michiel, zie Bibliofilie II.

Roelandus, Jacobus, Antw., 1581. X,280.

Roelants, Corn., stadsgeneesheer te Mechelen, vader van Joachim, zie Bibliofilie II.

Roelants, Joachim, arts te Mechelen, 1496-1558, vriend van Vesalius en Janus secundus, schrijft De novo morbo sudoris quem anglicum vocant. Antw., 1530. V,534.

Roelofs Heyrmans, H.H.R., bibliothecaris der Techn. Hoogeschool te Delft, 1871-1925, in memoriam. XIV,76,81.

Roermond. - Zie Lindanus.

Roeyaert, Jan, broeder, Gent, 1522. XVI,169.

Rogerius, Abraham, De open-deure, zie Aardrijksk. II.

Rogge, Adriaan, zie Papier II.

Rogge, H.C., als bibliograaf en als biblioth. T. IV,1*. - in memoriam. XX,124.

Roggeveen, Arent, zie Aardrijksk. II.

Roghman, H.L., zie Graveurs II.

Rogstekers, Duitsche prent en een van C.J. Visscher. (c. 1600). V,96,97. - Groote rog in een landschap uit de Peel, 1607, d. Cl. Jansz. Visscher. V,100. - Legende der Weertsche Rogstekers. VI,25*,30,31*,32*, VII,1,2*,3*,180. - Vier prenten met de legende bespr. VI,25. - Een aquarel uit 1879 van H. Schaecken. VI,32. - Variant der prent. VII,1. - Zie ook Haringen.

Roland van Keulen, provinciaal-overste der Keulsche minderbroedersprovincie, 1482-1502. Brief aan den gardiaan van het hem onderhoorige klooster te Utrecht, 1487. XIII,54. - Zie Aflaten - Kloosters.

Rolevinck, Wernerus, zie Inc. III.

Rolfes, zie Albers bij Graveurs II.

Rolin, Albéric, benoemd tot directeur-generaal van de Biblioth. der Carnegie-stichting. II,152.

Roloffson, Joh., zie Papier II.

Rolstempels, zie Boekb. II, IV.

Rolwaghen, Jan Claessen, halve auteur van het pamflet ‘Tsamenspreekinghe van drie personen’, 1601. T. VIII,75. - Niet Jacob Pietersz. Rollwaghen. T. VIII,76.

Roman, Jan, zie Boekdr. VII.

Roman de la Rose, zie Inc. III.

Rome. - Zie Archiefw. - Bibliotheekw. IV - Handschr. II - Kloosters.

Rommelpot, D'omgekeerde, van 't hane-kot, enz., hs. in Californië gevonden. XVIII, 354; XIX,249.

Ronsard, zie Bibliogr. II.

Roodendale. - Roodeklooster, zie Boekb. III - Kloosters.

Roomer, Gaspar en Anna de, 1667. T. I,273.

Roos, A.G., bibliothecaris der U.B. te Gron. ben. tot hoogleeraar ald., 1916. VI,1.

Roos, Joannes, pseud. Adr. v. Woelwijk (niet Woelmont). † Delft 1703, pastoor te Utrecht, later te Delft. T. I,26. - Zie Van Woelwijk.

Roosencruys, zie Rozenkruisers.

Roosendael, Nic. Jz. van, zie Janssens bij Muziek IV.

Rooses, Max. Bij zijn aftreden als conservator van het Museum Plantijn. III,257. - In memoriam. IV,185. - Portret. IV,1*. - Zie ook Bibliogr. II.

Roovere, Anth. de, Dialogus van pays ende oorlogh. Antw., Joh. v. Liesvelt, 1557; Jan v. Ghelen, 1578. VII,329.

Rooy, J.J. van, zie Graveurs II.

Rosa, zie onderwijs II.

Rosart, J.F., zie Boekdr. VII.

Rosengarde, De bloyende, zie Postinc.

Rosenthal, J., zie Handschr. II.

Roskam, Paulus, aartspriester en overste van het groot-convent van St. Agnes tot Emmerik, 1706. T. II,143. - Zie Kloosters.

Röslin, Helisaeus, zie Aardrijksk. II.

Rostock. - Zie D. Joris - Kloosters.

Rosweyde, 1623. XIII,52.

Rosijn, Zacharias, Amst., 1659. XXII,91.

Rotterdam. - Zie C. de Bont - J. Borstius - G. Wz. van Cleeff - Piet Gerritsz. - P.A.

Hyperphragmus - A. van Meldert - Nic. van Percijn - Claes Pietersz. - G. Witse - W. IJs(s)elveer - Bibliotheekw. IV - Boekdr. VIII - Courant I - Onderwijs I.

Rotundaschrift, zie Handschr. I.

Roubaix, Andries de, zie Bibliofilie II.

Roud, F.C., Fransche proza-vert. van V. Alphens kindergedichten, 1839. VII,200.

Rousseau, Contract Social, Amst., M.M. Rey, 1762. T. IX,119. - Philadelphie, John Robert, 1775. XI,63.

Rovilon (Rouillon), Charles de, Le premier livre des Odes. Antw., Chr. Plantin, 1560. IX,129.

Roy, W., Vertaler v. Erasmus. VIII,269. - Zie ook Dyalogue en Treatyse bij Postinc.

Roy, Teunken de, zie Graveurs II.

Royaumond, De, De Historien des O. en N. Testaments. Antw., 1683, is te Amst. door de Wed. Schipper uitgegeven en te Amst. gedrukt. XII,135. - Zie ook Prentbijbels.

Royen, David van, waarn. bibliothecaris te Leiden, 1741. T. VIII,134.

Rozendaal. - Zie Papier II.

Rozenkruisers. - Hun manifesten van 1617, naar aanl. der uitg. van A. Santing, 1930. XX,271,348. - Brief van de Broederen van Roosencruys aan Vincent van Drielenburch, Frankf. 1622, gedrukt in de Mater Salem (Amst.), voor den Man Jan van Dooren. Aanhef afgedr. XX,272.

R.T., vertaler van Plutarchus' Moralia, 1643-44 (niet Reinier Telle). V,4,85,235. - Bespot het groot aantal eeredichten vóór de uitg. van 1642 van F. Heermans, Gulden annotatie. V,87.

Rubens, zie Graveurs II - Tentoonst.

Rubricatoren, zie Handschr. I - Inc. I.

Rudhard, zie Boekdr. VII.

Rudolphus, Wonderlijcken voor-val des Keysers R. op de jacht. Antw., Jacob Mesens, 1697, 1698. T. I,194,195.

Rue, Petrus de la (Périchon), zie Miniaturen - Muziek IV.

Ruffen, Jacob, 't Boeck vande Vroet-wijfs, overgheset door Martijn Everaert B. Amst., Broer Jansz., 1622. VIII,232.

Ruiters, Dierick, zie Aardrijksk. II.

Rulofs, B., zie Muziek II.

Ruméleon, zie Miniaturen.

Rumoldus Boem, zie Boem.

Rumoldus de Platea, zie Bibliofilie II.

Runze-Zolling, zie Bibliofilie IV.

Rupertus Horennaw van Gossengrün, zie Niavis bij Inc. III.

Ruppe, C.F., zie Muziek II.

Rusland. - Russisch. - Vertalingen in het Kerkslavisch van Ned. belijdenisschriften. Hs. 2e helft 17e eeuw. XIV,360. - Russisch alfabet, in 1700 te Amst. d. Kopiewski gedrukt. II,142. - Zeereglement van Peter den Groote; uitg. 1720 met Russischen text. XIII,220. - Uitg. van 1724, 1746 en 1771 verg. XIII,220,222*; XXI, 57. - Russisch-Holl. woordenboekjes. II, 27,28*,128,136*. - Russische spraakkunsten en woordenboeken voor Duitschers en Franschen, tusschen 1773 en 1813 in Rusland en elders verschenen. II,27,323, 325. - Verovering van Holland door Russische troepen, 1813. Boekjes bij die gelegenheid versch. II,321,355*,356*,360*, 362*,365*,367*. - Zie ook J.D. Bruce - Albert Coenraetsz. van der Burch - H. Hzn. Cardinael - A.C. Croiset van der Kop - Faukelius - Van Kinsbergen - Kopiewski - Th. Polikarpow - W. Sewel - J.P. van Suchtelen - Tolstoy - Aardrijksk. III - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Boekdr. VIII.

Rustichello, zie Marco Polo, bij Aardrijksk. II.

Ruter, Nicolaus, pastoor te Haarlem, 1490. XV,292.

Rutger Kynen de Noviomagio = R.K.D.N., in de Lofzangen ter eere van Maximiliaan, keizerlijk secretaris in het hertogdom Gelderland. Brief aan N (Johannes Neve) na 1508. XVII,24,45.

Rutgers van der Loeff, J.D., ben. tot bibliothecaris der Gem.-Bibl. te Haarlem. T. I,203.

Rutherford, Tafereel der Oude Geschiedenis. Zutphen, H.C.A. Thieme, 1804. De vert. is Arnold Op ten Noort. V,319.

Ruttens, Joos, zie Boekb. III.

Ruusbroec, Gedenkboek. XXI,163. - Portret afgeb. XXI,176*. - Zie ook Bibliogr. II - Tentoonst.

Ruysbroeck, Willem van, zie Aardrijksk. II.

Ruysch, zie Aardrijksk. II.

Ruysch jr., Joh., 1594. VII,252.

Ruyskensvelt, Anthonis. Waerachtich verhael van 't oproerich beleyt van broeder Anthonis Ruyskensvelt. Brussel, 1581. VII,324.

Ruyter, J. de, zie Muziek IV.

Ruyter, Michiel Az. de, zie Aardrijksk. II.

Ruytinck, Symeon, predikant, stichter der bibliotheek van de Holl. Gemeente te Londen, 1605 - brief dienaangaande afgedr. A. III,37. - Bundel versen uitg. bij zijn dood, 1621, bij Elzevier te Leiden, A. III,41. - Gulden Legende van de Roomsche Kercke. Londen, Thomas Snodham, 1612, met aanteek. over den schrijver. T. IV,171.

R.V.S., vertaler van Theologia Deutsch, 16e eeuw. XV,144.

R.V.S., dichter, 1662. T. I,275.

Rijckaerts, Jan, zie Boekb. III.

Rijckwaert, Juste, dichter, 1659. XII,118, 126.

Rycquius, Justus. Parcae, id est Epitaphia, 1624. T. V,79.

Rije, Christophil van, zie Onderwijs II.

Rijen, Jan van, zie Aardrijksk. II.

Rijm-gedachten op het blikslaan, zie Valk.

Rijn, G. van, 1846-1912, directeur der Openbare Leeszaal te Rotterdam, necrologie. I,273*.-Gedenkteeken. II,47; III,31. - Zie ook Nieuwst. I.

Rijn, H. van, Oudheden en Gestichten van Vrieslandt, 1723. XVII,162.

Rijnberk. - Zie K. van Mander.

Rijnders, Erve H., zie Graveurs.

Rijndorp, J. van, en zijn werken. XVI,9. - De hellevaart van dokter Joan Faustus, tooneelspel, 's-Gravenhage, Cornelis van Zanten, 1731 en Amst., Gerrit Bouman, 1731. XVI,9.

Rijnland. - Zie Aardrijksk. III.

Rijp, Jan Cornelisz, zie Aardrijksk. II.

Rijp, De. - Zie Pieter Pietersz.

S

Sabon, Jacques, zie Boekdr. VII.

Sachs, Hans, Een schoone disputatie van eenen evangelischen schoenmaeckere, (c. 1525). XVI,179.

Sacramenten der H. Kerk, zie Postinc.

Sacramentisten te Amsterdam, VI,102,293.

Sadeler, Joannes, reist in Frankrijk (c. 1560?). IV,72*.

Saenredam, Jan Pietersz., zie Graveurs II.

Saenredam, Pieter Jansz., zie Aardrijksk. II - Graveurs II.

Safegard of Sailers, zie Aardrijksk. II.

Saint-Dië. - Zie Onderwijs I.

Saint-Evremont, De. IX,293.

Saint-Omer. - Zie J. Brugman-Catechismus.

Saint-Quentin. - Zie Jehan Le Noir.

Saint-Victor, L.G. de, Recueil précieux de la Maçonnerie Adonhiramite. Philadelphia, 1785. XI,64. - Nog twee Maçonnieke uitg. met gefing. adressen. XI,63.

Salánki, G., Hongaarsch student te Leiden, vert. Erasmus, Enchiridion militis christiani. Leiden, 1627. VI,321.

Salchli, Het Kwaad, uit het Fr. vert. (Les causes finales et la direction du Mal). De vertaalster is Mevr. N.G.M. van Westervelt-Op ten Noort. Dordrecht, J. de Vos en Comp., 1799. V,319.

Saliger, J., Een Chr. tractaet, inhoudende trecht geloove. Rotterd., Dierick Mullem, 1576. XX,21. - Historia van der tijt der swaere belegering van Woerden (1576?). XX,21. - Zie ook Muziek IV.

Salinaeus, Joannes, 1538. XVII,328.

Sallem, P.F. van der, zie Aardrijksk. II.

Sallieth, M., zie Graveurs II.

Sallustius, Bellum Iug. Antw., Jo Hillenius, 1543. VIII,279.

Salmasius, Cl., zie Onderwijs II.

Salminger, Sigmundt, uit München, schrijver van de Voorrede bij Unterscheidt und bewisung, 1561. XV,146,147.

Salviani, Agamemnone en Ascanio. Opdracht aan hen van Nic. Laurenzi. - Zie ook Cato. XVI,249,252.

Sambucus, Joannes. De Plantijnsche uitgaven der Emblemata uitv. bespr. T. I,3,6*, 7*. - Lijst van zijn werken, door Plantijn gedrukt, 1564-1575. T. I,10. - Uitv. aanteek. vooral over de houtsn. uit het Plantijnsche archief. T. I,11 noot. - Over enkele zijner uitgaven. X,130. - Emblemata, Ned. vert. door M.A. G(illis), Antw., Chr. Plantijn, 1566. X, 129, 130*; uitv. bespr. van een embleem, gericht tot Fulvio Orsini. X,132,133*. - XIII,299. - Zie Graveurs II - Portretten.

Samoyeden landt. - Zie Aardrijksk. III.

Samuel, Rabbi, zie Inc. III.

Sande, Jan van de, zie Onderwijs.

Sande, Io. van den, zie Graveurs II.

Sandelijn, Arnoldus, pastoor te Amst., 1569. II,59.

Sanders, Jan, arts te Gent, c. 1550. T. IX,108.

Sanders, Lieven, arts te Gent, c. 1600. T. IX,108. - Nog meer leden dier familie. T. IX,109.

Sanders, Robert, zie Bibliofilie III.

Sanders, Robrecht, zie Almanak.

Sanderus, Antonius. Leven en werken. T. VI,3. - Bibliotheca Belgica Manuscripta. Verschillen tusschen het Antwerpsche ex. en andere. T. I,241. - Funus Simonis Kerchovii, Lofzangen, uitg. d. S. Brussel, J. Meerbecius, 1626. XIII,198. - De Gandavensibus. XIII,199. - Portret. T. VI,164*. - Zie ook Aardrijksk. II.

Sanderus, Livinus. T. VI,13.

Sangellensis, Codex, uit de Abdy van S. Gallen, boek Daniël, palimpsest, 6e eeuw. lichtdr. uitg. aangek. I,374.

Sanlecque, zie Boekb. III.

Santele, Jacob, priester te Kortrijk, 1561. T. I,196.

Santen, H.J.C. van, zie Bibliofilie III.

Sanudo, Marino (over Grimani). T. III,20.

Saravia, zie Zaraphya.

Saravius, Cl., 1650. T. I,244.

Sarcerius, zie Onderwijs II.

Sarphati, Abr., zie Bueno.

Sartoris, Laure. T. IX,171.

Sartorius, Joannes, zie Onderwijs II.

Sartorius, Joannes, pastoor te Delft, † 1570. VI,174.

Sasaksch. - Zie Leiden bij Handschr. II.

Sasbout, Joost, (1487-1546). XXIV,231.

Sasse, Johan, 1862-1915, necrologie. V,72.

Sas van Gent. - Zie Aardrijksk. III.

Satiren. - De dierensatire in de Vlaamsche hss., zie Miniaturen.

Saunier, Ant., ws. niet de vertaler van Bodius, Lunion de plusieurs passaiges de lescripture saincte, 1533. XXV,263.

Savery, J., zie Graveurs II.

Savery, Roeland, zie Graveurs II.

Savonarola, Een uytlegginge op den L. Psalm vóór 1588. VII,329. - Zie ook Inc. III.

Sax en Dessaue, zie Graveurs II.

Saxe (Saxius), Christoffel, zie Onderwijs II.

Saxo Grammaticus, zie Aardrijksk. II.

Scalcus, Oratio lugubris, de seditione Antiochena, etc. Antw., A. Tielens, 1573, T. V,68.

Scaliger, J.J., zie Onderwijs II.

Scanderus, David, zie Onderwijs II.

Scandinavië. - Zie Aardrijksk. III - Archiefw. - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Boekb. III. - Zie ook op Denemarken - Noorwegen - Zweden.

Scepperus, Cornelius Duplicius, kanselier van Christiaan II van Denemarken, begin 16e eeuw. Titels van twee geschriften. XI,22.

Schaakspel, zie Selenus - Kaetspel - Bibliogr. II.

Schaap, Jan Claesz., zie Muziek IV.

Schadt-Boeck Wonderl. der Historien enz. (vert. van Histoires prodigieuses), zie aldaar.

Schadtkiste der Philosophen ende Poeten. Mechelen 1620-21. T. I 20 273; XIII 294; XIV,165,167*,169*,171*, de prenten afgeb. en bespr. XIV,172,173*,174*,176*, 179*, 180, 182, 183, 184, 185. - Zie ook Hieroglyphen - Rebus.

Schaecken, Henri, Weertenaar, zie Graveurs II.

Schagen. - Zie Papier II.

Scharp, Jan, Kerkelijke Redevoering na het bedanken voor de beroeping naar Emden. Lier, Hendrik van Zwol, 1802. T. IV,112.

Schat des Deuchts, zie Tresor bij Onderwijs III.

Schat der Nederd. Spraken, zie Thesaurus.

Schat der Zielen. Amst., Pieter J. P(aets), 1648. XIII,195.

Schat-camer, De nieuwe geopende, op den 10. Julii van het heylighdom des Kon. Stoels ende Koninghs Kercke van O.L. Vrouwe binnen Aken. Aken, Wed. Johannes Houben, c. 1790. T. IV 108.

Schatteman Jan pastoor te Laerne. Het leven van den H. Macarius. Gent, Jan vanden Kerchove, 1623; 2e dr. 1641. - Ode op hem van J. Harduyn. XIII,197.

Schatzger, G. zie Postinc.

Schedel, zie Chronik bij Inc. III.

Scheepsafbeeldingen, zie Aardrijksk. II.

Scheepsbouw - Scheepvaart zie Aardrijksk. II.

Scheepvaart-Museum, Amst., zie Aardrijksk I.

Scheffer, Johan, zie Cato - Molinaeus - Theophrastus - Onderwijs II.

Scheffers & Co., zie Graveurs II.

Schelde, De, zie Aardrijksk. III.

Schellinks, Willem, zie Aardrijksk. II.

Schemeringius, zie Aardrijksk. II.

Schenckels, Lambert, zie Onderwijs II.

Scherer, Georgius S.J., Grondelijk en volkomen historisch onderzoek (over verhalen van een paar pausen). Keulen, Joh. Brakel, 1650. T. IV,112.

Scherpenheuvel. - Mirakel 24 Sept. 1914. XII, 44. - Zie ook Bedevaarten - Beweeninghe.

Schets, Melchior, Rederijker. Antw., 1561. XIV,156; zijn portr. XIV,157.

Scheurleer, D.F., necrologie. XVI,75,364. - Zie ook Bibliofilie II - Muziek I.

Schickhardus, Mart., zie Onderwijs II.

Schiedam. - Zie G. Gzn. van der Hage - Martinus van S.

Schieland. - Zie Aardrijksk. III.

Schilders, zie Graveerkunst.

Schilt, Een, der verdruckter ghemoederen, 1619. T. IV,173.

Schip Jan Pietersz. Coen, zie Aardrijksk. II.

Schip, Het Geloof, zie Aardrijksk. II.

Schip de Liefde (eerder Erasmus), zie Aardrijksk. II.

Schip Nautilus, zie Aardrijksk. II.

Schip Victoria, zie Aardrijksk. II.

Schip van Patientia, zie Aardrijksk. II.

Schip van Sinte Reinuut, zie Reinuut.

Schip van 't Quaede Regiment, Houtsn. fragm. XXI,186*. - Zie ook Blauwe Schuit.

Schip Victoria, zie Aardrijksk. II.

Schip (Tscep) vol wonders, zie Postinc.

Schley, J. van, zie Graveurs II.

Schlumpff, Erasmus, zie Papier III.

Schmidt, A., zie Inc. I.

Schmier, J., zie Muziek II.

Schmitz, Joa. Deth., De titel van zijn dissertatie geeft aanleiding tot misverstand, 1710. XIX,376.

Schneider, J.P.L., Bibliothecaris te Delft, necrologie. II,189.

Schoengen, zie Zapon bij Handschr. I.

Schoenhove, Jacob van, zie Jacob.

Scholaris, zie Es tu bij Inc. III.

Scholderer, J. Victor, zie Boekdr. VII. - Inc. I.

Scholier, Peter, zie M.A. Magirus.

Schonaeus, Cornelius, zie Onderwijs II.

Schoner, zie Aardrijksk. II.

Schöngauer, zie Graveurs II.

Schook, Martinus, pseud. Justus Faber, 1636. XVI,360; T. VII,109.

School - Schoolverordeningen, enz., zie Onderwijs.

Schoonhoven. - Zie Kloosters.

Schoonhoven, Corn., zie Muziek II.

Schoorl. - Zie Papier II.

Schooten, Johannes Olfersz. XXII,93.

Schotel, G.D.J., zie Bibliofilie II.

Schotlandt bij Danswyck, zie K. Vermeulen.

Schotti, Jacques de, Antw., 1563. T. II,8.

Schottus, Andreas, vertaler en uitgever van Cyrillus, 1618. T. III,71,72,74.

Schouten van Hoorn, Willem Cornelisz., zie Aardrijksk. II.

Schrader, Joh., zie Onderwijs II.

Schrant, J.M., zie J. de Harduyn.

Schretlen, zie Bibliofilie II.

Schrevelius, Cornelis, 1608-1664, bewerker der Clavis Homerica, samensteller van een Grieksch woordenboek, 1654. VI,126.

Schrevelius, Theod., zie Onderwijs II.

Schriek, Johan van, burgemeester, tevens bibliothecaris, te Deventer, midden 17e eeuw. T. V,159.

Schriftsoorten, -wezen, zie Handschriften I.

Schröder, J.C., zijn uitg. v. Cebes, 1723. IX,9 noot.

Schrijven op feestdagen, zie Handschr. I.

Schrijvers en Copiïsten, zie Handschriften I.

Schuer, Andreas van der, zie Boileau.

Schuilnamen en deviezen uit vroeger tijd. T. I,16,159,232,272; T. IV,25. - van dichters van geuzenliederen. XV,200. - versch. werken bespr. A. V,68,133,134; A. VI,180,275. - Oproep tot opgave van niet bekende pseudonymen. XIII,87. - XV,216. - Zie ook Placcius.

Schuit, De blauwe, te Utr., 1446, zie Blauwe.

Schulerus, zie Schuylerus.

Schuster, Bijbelsche geschiedenis, in het Ned. vert. d. P. Timmermans en J.H. Wijnen. Freiburg in Baden, B. Herder, 1887. T. IV,111.

Schut, Peter, zie Graveurs II.

Schuttenius, Everhard, predikant te Zwolle, 1633. T. IV,114. - Zie ook Z. Heyns - Practijcke - Stalenius.

Schuttersgilde van St. Michiel. Gravure met gedicht door S.D. Amst., Thomas Fontein, 1659. XIX,224,335.

Schutterij, zie Bibliogr. II.

Schuyl, Everardus Henricus, predikant te 's Hertogenbosch, 1633. V,104.

Schuylerus, zie Papier III.

Schuyt, P. Kz. T. VI,226

Schuyten Merevin, Hubert, † Leiden, 1599, niet de zoon van Huybert Merevin, doch van Willem Schuyten. Gegevens over zijn leven, en over zijn bibliotheek. VIII,219.

Sclegers, Martijn, zie Sleghers.

Scoenvorst, Cornelius, eind 15e eeuw. IV,132

Scoon, Jaques. Zie Miniaturen.

Scorel, Jan van, zie Graveurs II.

Scot, R., De ontdecking van tovery. Leiden, Th. Basson, 1609 en later. XI,235.

Scotus Angianus, Sydracus, zie Onderwijs II.

Scriverius, G. en H., 1631. XIII,66,71.

Scriverius, Petrus. Laure-crans voor Laurens Coster, 1628. XIII,110; ontleeningen aan de Dialogues, bij Plantijn, 1567, T. V,193. - Schediasma rusticum, 1635. XV,330. - Drie gedichten, 1609. XI,235. - Scr. en het Bossche hs. van Erasmus. V,119, 215. - Geeft in 1631 de werken van Joannes Secundus uit. X,220. - Scr. en de Cato-editie van 1635. XV,321; T. IX,21. - Gedicht op Ampzing, 1621. XV,333. - Gedicht ter uitnoodiging van Benning op Woelwijk, 1636. XV,330. - Drukpersafbeeldingen in Ampzing en Scriverius, 1628. T. VI,265. - Vita Erasmi, ed. P. Scr., 1615, 1642, 1649. XXIV,232. - Zie ook T. I,243,244; XIII,71; XVIII,335. - Benning - Boxhorn - Erasmus - Bibliofilie III, IV.

Scutarius, Michael, 1538. XVII,324.

S.D., dichter. XIX,224,335.

S.D.V.B. Een nieu constich boeck Geometrie ende Astronomie. Reess, Abraham Wijlicx, 1608. T. V,123.

Sebartus Pneumenander, zie Marbesius.

Secreet, Dat, der Philosophien... ghetogen wt Paracelsus, door Philippus Hermanni, medecijn. Rees, 1581. T. II,147.

Secretary d. Holl. voogdye ontslooten, zie Kersteman.

Seden, Goede, Manierliicke, zie Onderwijs III.

Seehanen-Buch, zie Löw bij Aardrijksk. II.

Seghersz., Jacob, zie Van der Brugghe.

Selenus, Gustavus, Cryptographie uut een schertsraadsel. Text afgedr. en besproken VIII, 48, 364; X, 347; XIV, 68. - Das Schach oder Koenig-Spiel. Leipz., 1616. XIV,70. - Zie ook Augustus de Jongere - Geheimschrift.

Semmes van Suyderwoude, Pieter Jacobsz., vertaler van Calvijn, c. 1600, heet ook Austro-Sylvius, Sylvenoetius (drukfout voor - notius?). Identificatie. T. VIII,77.

Sénac de Meilhan, L'Emigré, 1797. VI,372.

Sendtbrief der Dienaren, die godes woort in de gheref. kercken van Nederl. vercondigen, zie Loyseleur de Villiers.

Sendtbrief van eenen lieven ende welbekenden vrient, zie Ant. Nicolai.

Send-brieven, Gemeene, zie Zendbrieven - Seyndtbrieven bij Onderwijs III.

Seneca. Werken, vert. d. Glasenmaker, 3 dln., 1658, 71. VIII,9,13*,92; XVI,39. - Seneca-citaat bij Coornhert. XV,18; XVIII,51,259. - Zie ook Inc. III - Postinc.

Senefelder, zie Graveurs II - Muziek III.

Senega, Jehan de, zie Bibliofilie II.

Senlis. - Zie Jehan Le Noir.

Sententie van de Keyser, beroerende 't stapelrecht tot Dordrecht, 1641. VII,330.

Sepp, Chr. - Zijn studie over Böhme. XXI, 68.

Seraphinus, Godvruchtige Bemerkingen op het lijden van J.C. Doornik, J. Casterman en Zonen, z.j. T. IV,170.

Serent, Markiezin de, Twee brieven aan P.G. Dentan. XVIII,306.

Sermoen van die grote glorien, enz., zie Vermaen bij Postinc.

Sermoen van de E.H. Priesters, gepredikt door Hugo Franc. van Heussen te Leyden (e.a.), bondiglijk van te voren wederleid door Cornelius de la Montagne. Keulen, bij Nicolaes Schouten, 1691. (u.h. Fransch). T. VIII,80.

Sermoenen, Het tweede boek van de, 1578. VII,326.

Sermones aurei ac pulcherrimi. Hs. uit IJselstein, 15e eeuw. XI,229.

Sermones dominicales, zie Miniaturen.

Sermones Thesauri (niet Testamenti) Novi, zie Inc. III.

Serneels, Willem t', perkementer te Mechelen, 1406. VII,35.

Serrurier, Hubert, zie Boekb. III.

Servaes, S., Legende. XXVI,140.

Servais, Gaspar de, zie Bibliofilie III.

Seva de Rochechouart, Guido de, bisschop van Atrecht, Strafvonnis over Georgii Gobati S.J., Opera moralia. Atrecht, Jos Derbaix, 1703. T. II,140. - Id. over Synopsis theologiae practicae, van Joan. Bapt. Taberna. Atrecht, 1703. T. II,140.

Sevensma, T.P., ben. tot adjunct-bibliothecaris van de Bibl. d. Handelshoogeschool te Rotterdam. III,45. - Ben. tot bibliothecaris der Openb. Leeszaal te Amsterd., 1916. V,218. - Ben. tot bibliothecaris van den Volkenbond te Genève. XVI,265.

Seven wisen, zie Spreuken - Historie bij Inc. - Postinc.

Sewel, Willem, 1654-1720, redacteur v. De Boekzaal, Nederd. spraakkonst. Amst., 1708 en 1712, deze laatste door Bruce in het Russisch vert. II,131,133. - XX, 133. - Zie ook Ph. la Grue bij Onderwijs II.

Seyl, N.P., koopman te 's-Gravenhage, † 1642, zie Aardrijksk. II - Boekb. III.

Seyn, Katherina van der, zie Legende bij Postinc.

Seyndtbrieven, zie Zendbrieven.

Sforza d'Oddo, M., l'Erofilo-machia. Perugia, Valente Panizza, 1572. XIV,5.

Shakespeare. Titus Andronicus, London, John Danter, 1594. De oudste uitg. in 1905 te Lund ontdekt. T. III,31,32*. - Prijzen van Sh. uitg. op Eng. veilingen. T. III,38. - Facs.-herdrukken der 4 folio's. T. II,304. - Shakespeare in de Nederl. letterk. en op het Nederl. tooneel. Bibliogr. overzicht. A. IV,97. - Zie ook Geheimschr. - Milton.

Shaw, Bernhard, maakt kantteekeningen in boeken der Londensche stadsbibliotheek. XVII,315.

S.H.F.V.B., zie Pluck-Voghel.

Sicamber, Rutger, van Venray. IV,129.

Sichem, Chr. van, zie Graveurs II.

Sicilië. - Zie Nieuwst. II.

Sicille, zie Cecille.

Sidrac (Ned.), zie Bibliogr. II.

Sielen-Troost, div. uitg. T. V,31. - Zie ook Inc. III.

Siena. - Concilie, 1523. XX,90,91. - Zie ook S. Bernardinus.

Silvenoetius, Petrus Jacobi, zie Semmes.

Simon de Venloe, zie Postinc.

Simonides, uitvinder der letters. XVI,209.

Simonis, Theodoricus, prior in Coenobio Carthusiorum te Amst., 1568. II,58.

Simylus, pseud. v. F.W. Fledderus. XI,66.

Singaleesch. - Zie Bibliogr. II.

Six, Jan, bespr. van het Levensbericht, geschr. d. U. Ph. Boissevain. XIX,245.

Six van Vromade, zie Bibliofilie IV.

Sixtus IV, bul van 1472 over de Portiuncula-aflaat te Haarlem aan Joh. v. Resembusch. XV,291.

Sladus, M., zie Onderwijs II.

Slavisch. - Letterteekens, zie Boekdr. III.

Slee, J.C. van, afgetr. als bibliothecaris te Deventer, 1929. XVIII,113,114*. - Necrologie. XVIII,369.

Sleenacker, Lowys. I,160.

Sleghers, Martijn, pastoor te Diest. De vita S. Annae, die op zijn naam staat, is van Doorlant. T. VIII,9.

Sleidanus, Johannes, De quatuor summis imperiis. Straatsburg, Rihelii fratres, 1556. III,381. - Warachtige Beschrijvinghe, hoe dattet met de Religie ende oock met dat ghemeyne welvaert gestaen heeft onder Keyser Carolo V. Antw., 1558. VII,322. - Zie ook Frossaert.

Sleutel van Meester Franciscus op het astrol. werk van Ludeman, zie Kersteman.

Slotboom, Rich., zie Aardrijksk. II.

Sloterdijk. - Zie Missale bij Miniaturen.

Sluiter, P., zie Aardrijksk. II.

Sluys, Isaac van der, vert. Cebes, 1613, 1627. VII,23.

Sluyter, Jacob en Pieter, zie Aardrijksk. II.

Smalczinck, Georgius, zie Psalmen.

Smaltius, Valentinus, Thien Predicatien over 't begin van 't eerste capittel des Euang. Ioannis, vertaelt door D.R. C(amphuyzen). Rakow, Sebastiaen Sternatzki, 1631. T. IV,173.

Smeeks, Hendrik, Beschrijvinge van het magtig koninkrijk Krinke-Kesmes, Zwolle, 1708. Prototype van Robinson Crusoe? VIII,298; T. VII,251. - Opdracht in handschrift van dezen roman aan zijn zoon, text afgedr. VII,335. - Zie ook Exquemelin. XX,227.

Smeerenburg. - Zie Aardrijksk. III.

Smeets, zie Boekdr. VIII - Graveurs II.

Smets, Antonius, aartspriester van Gent en boekencensor, 1619. XIII, 186. - T. V,281.

Smidt, P.A., eerste amanuensis aan de Univ. Bibl. te Amsterdam. 40-jarig jubileum. VII,235. - Necrologie. XIX,281.

Smit, D., bibliothecaris van het Leesmuseum te Amst., necrologie. XVII,52.

Smith, Hugo, zie Aardrijksk. II.

Smits, Anna, zie Peeter Heyns bij Onderwijs II.

Smijters, Anneke, 1580. XVIII,94.

Smijters, Ant., De Vorschen en hunnen Koninc, sonnet naar Aesopus. Rotterd., Jan v. Waesberghe, 1612. Text afgedr. VII,232. - Zie ook I,235;VIII,70.

Snellinx, F., dichter. XII,117,120.

Snellius, Rudolph, zie Onderwijs II.

Snouckaert, Marten, zie Boekdr. VII.

Snouckaert, Willem, bibliothecaris van Karel V en lid van den Raad van Holland. T. VIII,131. - Zie ook Papier II.

Snijders, zie Sartorius.

Socrates, De laatste woorden van den philosooph. Amst., Pieter la Burgh, 1656. XIV,205,206*.

Soet, Jan. XVIII,358.

Soetendal, Haerlem, zie Muziek. IV.

Søkartet, zie Aardrijksk. II.

Soldaten, zie F. Ridderus - Walraven.

Soleinne, zijn tooneelverz., zie Bibliofilie IV.

Solis, Nic. en Virg., zie Graveurs II.

Solutien, Deuchdelijcke, zie Rederijkers - Refereynen.

Somer, Bernardus, d'Algenoegzaemheyt der Genade. Amst., Abr. van Essen, 1672. XIV,197. - Blyde uitkomste der onderdrukte Gerechtigheid. Amst., Abr. van Essen, 1674. XIV,197. - De roepinge Abrahams uit Ur der Chaldeen. Amst., Abr. van Essen, 1672. XIV,197.

Someren, Everard van, geb. te Rotterdam, 1644, vurig strijder voor hersenschimmen, † 1678 te Leiden, prop.-pred. in 1674 van den kansel verwijderd. Zijn Predicatie,... waarin de vijfde monarchie ofte 't ryke der heylighen, duidelijk uyt Godts Woord bewesen wordt. - Een derg. geschrift van Allart de Raedt, prof. in de H. theol., gen. Verantwoordinghe der waerheyt. T. VII,43.

Someren, J.F. van, Bibliothecaris der Univ. Bibl. te Utr., 25-jarig jubileum, 1914. III,113*. - Afscheid als Bibliothecaris, 1921. XI,241. - In memoriam. XIX,37.

Somers, J.L.M., Naar aanl. van zijn Epître (tegen het Nederlandsch) aux hommes de lettres de Belgique, Antw., T.J. Janssens; niet 1836, doch in of na 1839, gedeelt. afgedr. T. IV,83.

Somma ende bekentenisse Chr. leere der Predicatien in Oost-Friesland. Emden, 1565. T. IV,109.

Somma van de leer der Sacramenten van den jaere 1587. Zie Joh. a Lasco.

Somme des vices, La, zie Miniaturen.

Somme le Roy, zie Miniaturen.

Soncino, Hier., zie Homerus.

Sond, Pieter de, 1657. T. III,106.

Sophocles, Antigone, vert. d. C. van Ghistele, 1556. T. VI,69,70*. - Geknoei met de vert. van J. van Leeuwen. T. VII,93. - Versch. vertal. genoemd. T. VII,93. - Vert. van Sybrandi, 1867. XVI,37.

Sörensen, Jens, zie Aardrijksk. II.

Souburg, Jan, zie Papier III.

Souter, zie Miniaturen.

Souterliedekens, zie Muziek IV.

Soutman, Jan Dirksz., zie Aardrijksk. II.

Sovvius, Barth., zie Onderwijs II.

Sovvius, Simon, zie Onderwijs II.

Spa. - Zie Bibliogr. II.

Spaan, G.C., vert. v. Cebes, 1801. VII,25.

Spaansche kooplieden en magistraten te Antw. in het midden der 16e eeuw. XI,337.

Spaarndammerdijk. - Zie Aardrijksk. III.

Spaen, W.A. baron van, Proeven van historie en oudheidkunde. Kleef, Wilh. Möller, 1808. T. IV,112.

Spangenberg, Joh., Den Spiegele ende Reghel des houwelicken ordens. Uit het Hoogd. Wesel, Hans de Braecker, 1563. T. IV,115,116. - Van den Christelijcken Ridder. Frankf., 1558. VII,326.

Spanheim, E., Brieven aan Joseph Williamson, 1675. T. VIII,117,118.

Spanheim, Fr., zie Onderwijs II.

Spanje. - Spaansch. - Spaansche vertalingen van werken van Luther te Antwerpen gedr. XVI,165. - Gebedenboek. Amst., 1612. XV,104. - Gebedenboek in 1618 door Talmud Tora te Amst., gedr. V,258. - Sp. Vert. v.d. Heidelbergsche Catechismus, d. J. Aventrot. XIV,360. - Sp. vert. van Olivier dela Marche, Le chevalier délibé-

ré, 1553. XII,227,232 noot. - Zie ook Antw. - Cato - Juan - Aardrijksk. I, III - Abecedaria - Bibliogr. II - Boekdr. V, VIII - Bijbels - Courant I - Inc. II - Rebus - Tentoonst. - Woordenboeken.

Spanteren, Van, zie Despauterius bij Postinc.

Specht, Henricus de, zie Boekb. III.

Specht, Joos, zie Boekb. III.

Specula, Costeriaansche, zie Boekdr. V.

Speculum artis bene moriendi. Hs. 14e eeuw, toegeschr. aan Matth. v. Krakau, ook aan J. Gerson. XIV,217,218.

Speculum exemplorum van Nederl. oorsprong. (Windesheim?). Deventer, R. Paefraed, 1481, uitv. beschreven. T. II,277. - Magnum Speculum exempl. Douay, B. Beller, 1603,1605,1607. T. II,282, e.a. uitg. d. Petretus de Regio en bij H. Gran te Hagenau verschenen (1507). T. II,284, 285. - Lijst der in de 17e en 18e eeuw verschenen uitg. T. II,290; T. III,284; T. IV, 81. - Zie ook Inc. III.

Speculum historiale, zie Vincentius - Miniaturen.

Speculum Mariae, N. Ned. hs. c. 1460. X,8.

Speel, Historiael, van verscheyde avontueren, vert. door die Camere van rhetorike. gen. die Roode Roose binnen Hasselt. Luik, Conr. Mathion, 1661. T. II,146.

Speelkaarten. Speelkaartenpapier in Nederl. in het begin der 19e eeuw. Rapporten hierover aan de Burgemeesteren van Amst. en en gouverneur van N. Holland. Amst., 1815. T. I,263. - Speelkaartenmakers te Amst. in het begin der 19e eeuw (Jean Jordan en C.G. Ribbeck). T. I,263. - Zie ook Kessman - de Porre - Spierincx.

Speelman, Jan, zie Courant II.

Speldenmakers, zie V. d. Bosch - Cleeff - P. Gerritsz. - Claes Pietersz. - Papier IV.

Spel, 't, van de Christenkerke, zie Reyer Pauwelsz.

Spel van den somer ende van den winter. d. van Woelbosch. Hs. 15e eeuw. T. I,228; XVII,258,259.

Spul, 't, van die zeven weeën, in 1494 te Leiden vertoond. XII,200.

Spelen van Zinnen van Gondt, 1e en 2e uitg. Antw., 1539; 3e uitg. Wesel, Jan de Braker? 1564. - Spelen van zinnen van Rotterdam, de anno 60. Antw., W. Sylvius, 1564. VII,327. - Spelen van Sinne van Antw., 1561. Antw., W. Silvius, 1562. XIII,294; XIV,145,174,176*. - T. V,251. - De roode Roos. Zinnespelen en and. tooneelstukken der 16e eeuw naar het Hasseltsche hs. uitg. d. O. van den Daele en Fr. van Vaerdeghem. Bergen, Dequesne-Masquillier, 1899. T. II,141. - Zie ook Rebus - Rederijkers.

Spiegel, M., zie Graveurs II.

Spiegel, Den, der Ioncheyt, zie Onderwijs III.

Spiegel der Minnen, een Spel van Sinne, zie Colijn.

Spiegel, Den, des menschen levens, zie Ludovicus Granatensis.

Spiegel van Sassen, versch. uitg. XIII,15 noot. - Zie ook Inc. III.

Spiegel van Wel-Leven en Sterven, zie Jan Valk.

Spieghel onser mensch. behoudenisse, zie Inc. III.

Spiegel sonder bedrogh, uit het Italiaansch. Antw., Jac. Bern. Jouret, 1733. XIII,191.

Spieghel vander See, zie Aardrijksk. II.

Spieghel, Hendrik Laurens, 1549-1612. Vert. van Bloccius, Een claghe J.C.A. V,7. - van Cebes. VII,20. - Kort begrip van Kebes Tafereel, VII,17,21. - Spieghel en Bogaerts, Plutarchus- en Cato-vertaling. V,4; XVIII.121,122. - Hertspiegel, div. uitg. XVII,144,145,162.

Spierinck, Bernaert en Nicolaes, zie Boekb. III.

Spierinck, Clais, zie Almanak - Inc. III.

Spierinck, Dirk, zie Kloosters.

Spierincx, Antoon, Speelkaartendrukker te Antw. T. I,178,179.

Spin, zie Boekdr. VIII - Graveurs II.

Spindler von Hofack, zie Kunstbüchlein.

Spinniker, Adriaan, Lof der Vriendschap, 2e dr. Rotterdam, Pieter van der Veer, 1711. XVI,288.

Spinny, G., zie Graveurs II.

Spinola, zie Nieuwst. II.

Spinoza. De voorgewende en de ware uitgever van Tractatus Theol.-Polit. (niet Hamburg, Henr. Künrath. doch Amsterd., Jan Rieuwerts). T. III,68. - Div. uitg. uit de 17e eeuw. T. III,68. - Zie ook XIV,196. - Opera Posthuma. T. III,70 noot. - Facsimile-uitg. van zijn brieven, bespr. T. I,290. - Spinoza en de Stoa. VIII,16; XIV, 203,205. - Zie ook C. Burgh - Jacobi - Stolle - Bibliogr. II.

Spithold, Egbert, kanunnik te Antw., 1601. T. I,33,186,192.

Spitsbergen. - Zie Aardrijksk. III.

Splinter, Jan, Testament. Rott., Dierick Mulm, c. 1596. m. 3 refereynen. XX,30.

Spoelbergh, G. van, zie Muziek IV.

Spoelbergh de Lovenjoul, De, zie Brieven.

Spon, zie Aardrijksk. II.

Sport, zie Bibliogr. II.

Spotprenten, Napoleon-caricatuur, 1813, teekening van P.J. Gabriel. II,336. - Zie Alarmberichten - De Kempenare - Kikvorschprent - Rogstekers - Strijd - Duchemin bij Graveurs II.

Spreekwoorden, Oude Friesche. Franeker,

Ulderik Balck, 1641. XXIV,111. - Grieksche Spreekw. v. Michael Apostolius. VI,126.

Spreucxkens, Veel schoone, ter eeren van het Leverken. Kampen, Casp. Cotius, 1697. XV,76. - Zie ook Rebus - Liederen.

Spreuken der zeven wijzen. XIX,366,374.

Sprickmann, Anton Matthias, 1749-1833, medewerker aan de Duitsche vert. der werken van Fr. Hemsterhuis. XVIII,305. - Begeleidt prinses Gallitzin in 1785 op haar reis. XVIII,305. - De hss. uit zijn nalatenschap. XVIII,305.

Springer, Balth., zie Aardrijksk. II.

Sprookjes, Oude, uit verre landen. 's Hertogenbosch, W.C. van Heusden, vóór 1868. XVI,41.

Spul, zie Spel.

Spijers, F.A., zie Onderwijs II.

S.R., zie Boekb. III.

Staaten, Philips van der, zie Papier III.

Stad- en landrechten, 1550-1795, zie Bibliogr. II.

Stadelaar, zie Graveurs II.

Staden van Homborch, Hans, zie Aardrijksk. II.

Stadius, Jo., Horoscoop van Justinus van Nassau, 1591, afschrift van B. Vulcanius. T. V,73.

Stadsgezichten, zie Aardrijksk. III.

Stadsprofiel, zie Aardrijksk. III.

Stalenus, Johannes, Sol Eucharisticus. Rees, Jan Apt, 1633. Tegen Joh. Wilhelm, pred. te Rees, en Everh. Schuttenius, pred. te Zwolle. T. IV,114.

Stalpart van der Wielen, J., Vrouwelick cieraet van Sint Agnes versmaedt. 's Hertogenbosch, A. Scheffer, 1622. XIII,197.

Stampioen, Jan, zie Aardrijksk. II.

Standonck, Jan van, zie Onderwijs II.

Standonck-College, zie Onderwijs II.

Stapel(en), Johan van, Goes, 1613, 1629. XVIII,122.

Stapelrecht, zie Sententie.

Staring. Onuitgeg. gedichtje. V,344. - Zie Op ten Noort.

Starter, Jan Janssen, Medewerking aan 't Vermaeck der Jeught. I,61. - Bruiloftsged. Amst., Broer Jansz., 1622, in den oorspr. vorm. XVI,372. - Zie ook Bibliographie II - Muziek IV.

State of matrimonye, The Christen, vert. d. M. Coverdale, (Antw., Joh. Hoochstraten?). 1541. VIII,278.

Statius, Achilleïs, Cato-handschr. II,94,97,100.

Statuta capituli Windeshemensis. Zie Postinc.

Statuten ende lantrechten van Westvrieslant, zie Postinc.

Statuten van de ridderorde du Droit Desir, zie Miniaturen.

Statuts de l'ordre royal de S. Michel, zie Miniaturen.

Staufenberg, Egenolf von, zie Inc. III.

Staupitz, J. von, Von der holdseligen Liebe Gottes, (1518). Ned. vert., 16e eeuw. XV,135.

Staveren, Egb., Lat. ged. op Oldebarnevelt. Utr., Salomon Rodius, 1594. VII,245.

Stedenboeken, Stadsgezichten, enz. zie Aardrijksk. III.

Steding, stedinghe doen, beteekenis. T. IV,280.

Steelsius. - Zie ook Beeldhouwers.

Steenbergen, zie Klapper.

Steenbergen, Heer van, opdracht van Holberg, tooneelstuk. XIII,213.

Steendrukkunst, zie Graveerkunst.

Steene, Jan van den, zie Boekb. III.

Steenwijk. - Wapen van. VII,257*. - Zie ook Brouwers.

Steffanus Gulden plebanus in Zwickau, c. 1492, zie Niavis. XII,299.

Stel, Simon van der, zie Aardrijksk. II.

Stella Clericorum, zie Inc. III - Postinc.

Stellingwerf, zie Graveurs II.

Stempelsnijders, zie Boekb. II, III.

Stenius, H., pastoor te Leiden, 1683-1686, Pater P. Hermannus, Het Gheluck van eenen gheestelijcken. Niet met Al. Tweede druk. Keulen, Joannes Franciscus Crabbens, 1679. T. IV,112.

Stenius, Joannes, censor librorum, 1657. T. VIII,184.

Stenographie. - Stenogr. opnemen van preeken en lessen in de middeleeuwen, zie Handschr. I. - Stenogr. dictaten van Boerhaave en Van Swieten, met ontcijfering. VIII,113. - Stenogr. Novellenbibliotheek, dl. I, bespr. V,75. - Zie ook Bibliogr. II.

Stenwech, Johannes, uit Thorn, Brief aan Gotco, dictus de Monte, te Brugge, c. 1350. XVII,103.

Stephanus van Tongeren (Metensis), bisschop van Luik, † 920, Liber Capitularis. III,261.

Sterbeeck, Frans van, priester te Antw., niet de schrijver van Den Nederl. verstandigen Hovenier of van een Kookboeck. Titels van 2 zijner werken, Antw., 1675 en 1682. T. IV,26.

Sterck, J. (Fortius), zie Ringelberg bij Postinc.

Sterck, Nicolas, Antw., 1559. X,262; T. VII,120.

Stercke, Gerard, zie Courant II.

Stere, William, zie Aardrijksk. II.

Stereotypie, zie Boekdr. I.

Sterfboeck, Dat, zie Inc. III.

Sterfboexken, inhold. een vermaeninge, enz. Kampen, werd 1570 verboden. XXIV,184*.

Sterlincx, Pieter, zie Onderwijs II - Refereinen - Muziek IV.

Sterne, Laurence, zie Bibliofilie IV.

Sterre, Joannes Chrysostomus, kanunnik en prior van S. Michiels te Antw., Het leven van den H. Norbertus. Antw., Geeraerdt van Wolffschaten, 1623. XIII,198.

Sterrekunde, zie Astronomie.

Steurbant, Willem, onderpastoor te Gent, 1616. T. V,281.

Stevens, Pieter, zie Graveurs II.

Stevin, Simon, Tafelen van interest, 1582. Antw., Chr. Plantijn. VII,328. - Zie ook Bibliogr. II.

Steymans, Henricus, prior van het klooster de Troon bij Herenthals, 1466. VII,290.

Stimmer, Tobias, zie Graveurs II.

Stocke, Jan van der, zie Miniaturen.

Stockius, Nicolaas, zie Onderwijs II.

Stockholm. - Zie Joannes Pauli - Inc. II.

Stoffelsz., Benj., zie Graveurs II.

Stoffelsz., Jan, van Swoll, authentisator van den Statenbijbel. Amst., 1656. III,274.

Stoische Philosophie omtrent het leven, uit het Fransch vert., en Een kort vertoogh van de gronden van een goed leven. 1e dr. Amst., Jacques Boursse, 1651. Wie de schrijver? XIV,202*,203. - Tweede druk, verrijkt met het Tafereel van Cebes. Amst., Abr. Schuurman, 1684. XIV,198*,208. - Stoische leeringen, getrocken uit Seneca, e.a. Uit het Lat. vert. d. Fr. van Voort. Leeuwarden, Claude Fonteyne, 1649. XIV,204. - Zie ook Spinoza - Du Vair.

Stolk, Van, Atlas, zie Nieuwst. I.

Stolle, Reisverhaal: over den drukker van Spinoza, Tractatus. T. III,70.

Stoop, zie Graveurs II.

Stopendael, zie Graveurs II.

Storck, zie Aardrijksk. II.

Storm, Hendrik, zie Lucanus.

Storm, Hinderyck, zie Graveurs II.

Story of Mary of Nemmegen, zie Historie bij Postinc.

Stoutenburg, Evert van, Utrecht, zie Blauwe Schuit.

Straat, Van der (Stradanus), zie Graveurs II.

Straat van Nassou, zie Waigats bij Aardrijksk. III.

Straaten, Philips van der, zie Papier III.

Straatsburg. - Zie Kloosters.

Strada, Jacques de, Epithome du trésor des antiquitez. Lyon, 1553. VII,322.

Stradanus, zie Van der Straat.

Straeten, Martinus van der, zie Bibliofilie IV.

Stralen, Ant. van, Antw., 1561. XIV,156,158

Straten, Pieter van der, zie Courant II.

Strepel, Herman, schrijfmeester te Munster, 1447, zie Handschr. I.

Stromberg, Henr., zie Onderwijs II.

Strooibilletten, Groningsche, uit de 18e eeuw. XIII,263.

Strijcker, Herman, zie Onderwijs II.

Strijcker, Herman, alias Moded, zie Moded.

Strijd tusschen vleesch en visch. Oude Holl. houtsn. XXI,333,336*.

Stryrode, Goert van, boekenkeurder te Leuven, 1547. T. VII,I226.

Studenten. - Zie Almanak - Nugae venales - Bibliogr. II - Onderwijs I.

Sturm, Joh., 1507-1589, Duitsch humanist, zijn Cato-editie, (1565). XXII,30,31.

Stuwaert, Livinus, zie Boekb. III.

Suberinus, Gerardus (van Corck), zie Onderwijs II.

Subiaco. - Zie Kloosters.

Sublet de Noyers. III,441,476.

Sucelle, Jehan, zie Miniaturen.

Suchtelen, Johannes Pieter van, 1751-1836, genie-officier, daarna hoogl. te Leiden; in 1783 naar Rusland; in 1810 Russisch gezant te Stockholm. XIX,34. - Zie ook Onderwijs II.

Suderman, Jan, Dichtk. verklaringen bij H. Hugo, Godlievende ziel, 1724. XIII,190.

Sufianus, is Cisiojanus.

Sully, Mémoires. Waar gedrukt? T.VIII,181.

Sulpicius Severus, Vita S. Martini, zie Handschr. III.

Sumatra. - Zie Aardrijksk. III.

Summa. Beteekenis van het woord. XV,299.

Summa der aflaat, zie Aflaat - Bonifacius bij Postinc.

Summa, Die,... des menschen salicheyts, zie Hamilton bij Postinc.

Summa der godliker schrifturen (1523) en andere daarmede samenh. geschriften van 1540-1545. A. IV,201. - Zie ook Postinc.

Sundaneesch. - Zie Leiden bij Handschr. II.

Suringar, W.H.D., zie Onderwijs II.

Suren, Jan van, zie van Zuren.

Susato, Jacques en Tielman, zie Muziek III.

Suso, Heinr., Hundert Betrachtungen, zie Artikelen.

Suyckens, G., zie Onderwijs II.

Suyderhoeff, zie Graveurs II.

Suyderman, Evert, 1560. III,466.

Suydersee. - Zie Aardrijksk. III.

Suyderwoude, zie Semmes.

S.V.C. Toemaat in J. Koenerding, Landt-Levens-Lof, text afgedr. XII,126.

Swaen, Guilliam de, zie Muziek IV.

Swaen, Michel de, La botte couronnée, De gecroonde Leersse. Comedie. Rijssel, Victor Ducoulombier, 1891. T. II,148.

Swaerdecroon, Bernhard, zie Onderwijs II.

Swanenburch, W., zie Graveurs II.

Swanenburgh, Is. Claesz., zie Graveurs II.

Swart, Jan, zie Graveurs II.

Swartsen (Swaesen, Swertsen), arts te Mechelen, † 1753, prins der rederijkerskamer De Peoene. Brief aan den overhoofdman Daniel Franciscus Cuypers, heer van Rymenam, te Mechelen, 1718. X,66.

Swedberg, Jesper, philoloog te Upsala, 1681. XXII,18. - Zie Cato.

Sweers, Fr., zie Epitaphia.

Sweerts, Elisabeth. I,25.

Sweerts, Franciscus, Antw., geleerde, 1567-1629. T. IV,182. - Epitaphia. Keulen, 1623, 1645. II,145; T. IV,182.

Sweerts, Hieronymus, ‘Egyptisch’ in het gedicht van H. Sweerts op P. Heemskerk. I,27,373. - Gedicht afgedr. I,28,29. - Alle de gedichten. Amst., 1697. I,25,28. - Zie ook Boekdr. VIII - Muziek IV.

Sweerts, Jan, van Diest, Carthuyser, vertaalt Den Spiegel des menschen leven van Ludovicus Granatensis. T. II,145.

Swenterus, Daniel, Steganometrie, 1558. VIII,365.

Swerelts aendoen, rederijkersspel, Hs. 17e eeuw. IX,254; XI,200,203.

Swertsen, U., zie Swartsen.

Swieten, Gerard van, als censor. T. V,237.

Swieten, G. van, zie Boerhaave.

Swoll, Jan Stoffelsz. van, zie Stoffelsz.

Sybrandi, K., zijn Antigone-vertaling, 1867. XVI,37.

Sybrandt Hansz., zie Cardinael bij Aardrijksk. II.

Sylburgius, Fredericus. T. IX,158,175.

Sylvain, Alexandre (Van den Bussche), Cinquante aenigmes françoises. Parijs, 1581. Een deel der opdracht aan Koningin Elisabeth afgedrukt. X,114.

Sylvanus, zie Ioris Wybo.

Sylvester Phicinas, Summa sylvestrina. T. V,114.

Symbolum Athanasianum. De strijd over de geloofsbelijdenis van Athanasius in de Anglicaansche kerk in verband met het Psalterium Trajectense. III,120.

Symeoni, G., Imprese. XIII,284.

Symmen, Hendrik van, zie Boekdr. VII.

Syntaxis Brechtana, zie Custos bij Postinc.

Synthen, Joh., zie Alexandre de Villa Dei bij Postinc.

Syrenius, Theodoricus, 1522. VI,94,169.

Syrus, Publius, zijn Mimi, Selectae sententiae, Grieksche vert. van Scaliger. Leiden, Plantijn, 1598. later 1605. XVII,18*; XV XVIII,261,264*. - Zie ook Phaedrus - Tooneelspreuken.

Syvaertsz., Wallick, ouderling en kerkmeester, Amst., 1602. XXIV,367. - Zie Calvijn.

Syverts, Mathijs, zie Lakeman bij Aardrijksk. II.

T

Taalstrijd, zie Vlaamsche bij Bibliogr. II.

Tabak. - Zie Beschrijvinge, en P. Burmannus secundus, Meditatio. - Bibliogr. II.

Taberna, Joan. Bapt., S.J., Synopsis theologiae practicae. Atrecht, 1703. T. II,140. - Zie De Seva.

Tabula qua Hardervici senatus scholam suam commendat, zie Onderwijs I - Postinc.

Tableau de l'amour conjugal, zie Venette.

Tacitus. Fragm. v.e. onuitgeg. stuk. XIV,73. - Germania, uitgeg. d. Ph. Melanthon. Wittenberg, Joh. Lufft, 1557. XX,88.

Taemsz., Cornelis, te Hoorn. Filiaalhouder van Corn. Claesz. te Amsterdam? XIX,21. - Prozaschrijver. XIX,32. - Dichter. XIX,31; IV,381. - Vertaler van Trésor de Vertu uit het Ital. en Fransch. XIX,21,209,211, 213. - Vertaler van Mendoza, Historie van China. XIX,20. - Vertaler van een gedichtje van Bartas. XVIII,304; XIX,214. - Schrijver van het Caert-Thresoor? XVIII,304; XIX,308,309. - Ode op Van Linschoten. IV,381; XIX,31. - In 1600 verdronken. XIX,31. - Spreuk. XIX,215. - Over hem in Velius' Chroniick van Hoorn. XIX,30. - Grafschrift afgedr. XIX,31. - XX,309. - Zie Compostel - Hogerbeets - Aardrijksk. II.

Tafelboek. - Opschrijfboek, notitieboekje voor aanteek., die men uitwisschen kan. X,79; XXIV,207. - Zie ook Bancket der Deugden. - Van de Vaen.

Tafellinnen als drager van een dichtfragment. XII,190.

Tafelmanieren, zie Onderwijs III - Postinc.

Tafereel der huwelijksliefde, zie Venus Minzieke Gasthuis.

Taffin, Jan, Traicté de l'Amendement de Vie. Amsterd., 1594. Oudste Amst. Commelin-uitgave. XXIII,193*.

Taffin, Jean en zijn twee zonen, zie Onderwijs II.

Taillard, Jean, zie Papier II.

Talesius, zie Quirinus.

Tallemant des Réaux, zijn uitspraak over boekendieven. T. II,66.

Talmud. - De Bazelsche uitgave. Naar aanl. v. Herman de Vries, Corresp. de Vulcanius, 1923. XIII,260.

Tamboer, Jan, zie De Geest.

Tandheelkunde, zie Bibliogr. II.

Tanneken Zwolfs, van Brussel, verkoopt kettersche boeken, 1526. XVI,180.

Tant-stoker voor Pater Joh. David. T. VII,64.

Tarragona. - Zie Antonio Agostino.

Tartarije. - Zie Aardrijksk. III.

Tartás, David, zie Courant III.

Tasman, zie Aardrijksk. II.

Tasse, Thomas. Familie-relaties met Verdussen te Antw. XII,330.

Taszis, Franzesco de, in 1501 tot ‘capitaine et maistre’ der posten van Philips den Schoone benoemd. XVII,105.

Tatton, Gabriell, zie Aardrijksk. II.

Taulerus, Johannes, Van een volcomen Evangelischen Leven. Amst., Barent Adriaensz., 1588 en Franckfort, Peter v. Dueren, 1565, XVII,216. - Zie ook Marnix.

Taurens, Jan, zie Torrentius bij Graveurs II.

Tauwius, Jac., zie Onderwijs II.

Tavel, F.S., twee brieven aan P.G. Dentan. XVIII,306.

Tavernier, zie Boekdr. VII,VIII.

Tavernier, Gabriel, zie Graveurs II.

Tavernier, Jan de, zie Miniaturen.

Techniek, zie Bibliogr. II.

Teeffelen, Peter van, pastoor te Tiel, c. 1560. T. VII,289.

Teekenaars - Teekeningen, zie Graveerkunst.

Tegenstellinge Christi ende des Paus. Londen, 1569; z.p., 1583. VII,329.

Teirlinck, Is., Gedenkboek, zie Bibliogr. II.

Teixeira, João, zie Aardrijksk. II.

Telle, Reinier, zie Onderwijs II.

Temple, Sir William, Brief aan Joseph Williamson, 1675. T. VIII,117.

Temporal, Jean, niet de schrijver van Le Trésor de Vertu, 1555. XIX,212.

Tentoonstellingen

Aardrijkskunde. - Koloniaal-aardrijkskundige tent. Amst., 1913. II,347. - Historische ontwikkeling der aardrijkskundige wetenschappen van Nederland en zijne Koloniën, Amst., 1917. VI,187.

Affiche en Illustratie, van Friesche schilders, Leeuwarden, 1929. XVIII,207.

Amerika. - Iberisch-Amerikaansche tentoontst. te Sevilla, 1930. XIX,379.

Amsterdam. - Boek- en prentkunst in Amsterdam tot 1578, 1925. XIV,230,241,364.

Anatomie. - Zie Vesalius.

Batavia. - 300-jarig bestaan. Amst., 1919. VIII,235.

Beeldhouwkunst, Antieke. - Leeuwarden, 1930. XIX,251.

Belleroche, Albert de, lithograaf, Brussel, 1931. XXI,354.

Boek, Het. - Tentoonst., Gent, 1904. T. II, 199. - Weenen, 1904. T. II,289. - Moderne boek, Antw., in het Museum Plantijn Moretus, 1904. T. II,118,167 met vele afbeeldingen van fraaie drukken van Morris e.a. T. II,239. - Lijst der platen. T. II,276. - Internationale tentoonst., Haarlem, 1909. T. VII,96. - Nationale tentoonst., Amst., 1910. T. VII,155; T. VIII,233. - Rare en curieuse boeken, Leeskabinet, Rotterdam, 1913. II,156. - Boek- en prentkunst binnen Haarlem in vroeger eeuwen, Haarlem, 1913. II,346. - Boek en Tijdschrift voor de geestelijke ontwikkeling, Amst., 1917. VI,189. - Dr. Burgers boekentent., Amst., 1919. VIII,129*,136*,144*. - Le livre français des origines à la fin du second empire, Parijs, 1923. XII,185. - Twee boeken tentoonstellingen in de Gron. Univ. Bibl., 1925. XIV, 239. - Boek- en prentkunst in Amsterdam tot 1578. Amst., 1925. XIV,230,241,367. - De 50 beste boeken vervaard. in 1925. XVI,82. - Tentoonstellingen in de Sted. Hoofdbibl., Antwerpen. XVII,155. - Tentoonstellingen in de Kon. Bibl., Brussel, 1921-1931. XX,315. - Zie ook Typographie.

Boekbinderij. - Oude boekbanden, Gent, 1904. T. II,201. - Idem, Weenen, 1904. T. II,300. - Middelburg, 1905. T. III,84, met een aantal afb. vooral van Nederl. modernen, zie bij Boekb. IV. - Oude kunstboekbanden, vóór 1850, Kopenhagen, 1906. - T. VI,40, met afb., zie Boekb. IV. - Lakenhal te Leiden, 1925. XIV,242. - Boekb. 12e-19e eeuw, Brussel, 1930. XX,36,230. - Wereldtentoonstelling, Antw., 1930. XX,168.

Bosboom-Toussaint. - Utrecht, 1903. I,351.

Brabant. - L'humanisme et la littérature en Brabant. Brussel, 1935. XXIII,380.

Bijbel. - Amst., 1914. III,336. - Leeuwarden, 1929. XVIII,29.

Cervantes. - Madrid, 1905. T. III,105.

Conscience. - Antw., 1912. I,351.

Coster, Charles de, Brussel, 1927. XVI,352.

Costuum, zie Volkscostuum.

Dodonaeus. - Leiden, 1917. VI,319.

Dürer. - Leeuwarden, 1928. XVII,154.

Franklin. - Boston, 1906. T. IV,142.

Fransche primitiven. Parijs, - T. I,217; II,136,182.

Friesland in kaart en prent. - Leeuwarden, 1926. XV,124. - Friesche taal- en letterkunde. Leeuwarden, 1926. XV,219; XVI,268. - Zie ook Affiche.

Geneeskunde. - Leiden, 1907. T. V,87.

Grafische kunst. - Intern. grafische tentoonst., Amst., 1913. II,291.

Grieksche druk, 1465-1927. - Londen, British Museum, 1927. XVI,273,275*,276*,277*,278*,279*,280*,281*,282*.

Grotius. - 's-Gravenhage, Vredespaleis, 1925. XIV,240.

Haarlem. - Boek- en prentkunst binnen

Haarlem in vroeger eeuwen. Haarlem, 1913. II,346.

Handschriften. - Amst., 1927. XVI,143.

Hebraica, zie Joodsche boeken.

Iberisch-Amerikaansche, zie Amerika.

Indië. - Oude reisbeschrijvingen (Verz. N.P. van den Berg). Rotterdam, Leeskabinet 1916. V,302. - Zie ook Aardrijksk.

Joodsche oorlogslitteratuur. - Amst., 1917. VI,190. - Joodsche boeken, Bibl. Rosenthaliana, Amst., 1927. XVI,104.

Kaarten. - Tent. Hollands Noorderkwartier, Amst., 1917. VI,319.

Kinderprentenboeken en kinderprenten. - 's Gravenh., 1912. I,211. - Kinderprenten. Leeuwarden, 1929. XVIII,376.

Koloniaal-aardrijksk., zie Aardrijksk.

Kortrijk. - Hist. tent., 1902. T. I,142.

Landbouw. - Wageningen, 1918. VII,177.

Lithografie, zie Belleroche en prentkunst.

Luther. - Amst., 1917. VI,351.

Muiderslot. - 1913. II,349.

Muziek. - Tentoonst. ‘De Vrouw’, 1813-1913 - 's-Grav., afd. muziek en methodisch spreken. II,350.

Natuur- en Geneeskunde. - Leiden, 1907. T. V,87.

Nederl. Letterkunde in België. - Brussel, 1931. XXI,267.

Onderwijs, zie School.

Oorlogslitteratuur, Joodsche. - Amst., 1917. VI,190.

Philologie. - Amst., 1919. VIII,127.

Photogravure. - Brussel, 1906. T. IV,141.

Prentkunst, zie Affiche - Amst. - Haarlem.

Primitieven, zie Fransche.

Reisbeschrijvingen, zie Indië.

Remonstrantsche Gemeente. - Amst., 1931. XX,72.

Rubens. - Antw., 1927. XVI,269.

Ruusbroec. - Brussel, 1930. XX,316.

Scheepvaart. - Amst., 1913. II,348.

Schilders, Friesche, zie Affiche.

School- en Onderwijs. - Arnhem, 1912. I,213.

Spaansche boeken. - Antw., Museum Plantijn, 1933. XXI,352. - Iberisch-Amerikaansche tent. Sevilla, 1930. XIX,379. - Zie ook Cervantes.

Toorop, J. - Leeuwarden, 1928. XVII,154.

Typographie. - Typogr. tentoonstelling (Coster-feest), Haarlem, 1856. T. II,172. - Goed en slecht drukwerk, Amst., Sted. Museum, 1913. II,110. - Boekdruktechniek, Londen, 1921. X,176. - Grieksche druk, Londen, 1927. XVI,273. - Zie ook Boek.

Vergilius. - Lissabon, 1931. XXI,257.

Vesalius. - Leiden, 1915. IV,197.

Vlaamsche schrijvers in vertaling en het Vlaamsche tijdschrift. - Antw., 1931. XXI,269.

Volksboeken. - Brussel, 1934. XXIII,124.

Volkscostuum in prent en boek. - Leeuwarden, 1926. XVI,105.

Vondel. - Amst., 1926. XVI,100.

Vrouw, De, 1813-1913, zie Muziek.

Tephlenius, zie Van Teeffelen.

Ter-Apel. - Zie Inc. II - Kloosters.

Ter Duinen. - Zie Kloosters.

Terentius, ed. Gabr. Faernus. Heidelberg, 1587, is een druk van Hier. Commelin. T. IX,155. - Vert. d. Cornelis van Ghistele, Antw., 1555. VII,327. - Oordeel over hem. I,54.

Terentius Christianus. I,323.

Tergoes, Antoni Jansen van, 1683. XVI,290,294.

Terschelling. - Zie Aardrijksk. III.

Tertas, zie Tartás.

Terwen, zie Graveurs II.

Teschenmacher, Eng., zie Onderwijs II.

Tesselschade, Brief aan Hooft, benevens een gedicht van haar. Hs. XVIII,143.

Tesserant, Cl. de, voortzetter van Histoires prodigieuses, zie aldaar.

Testament, Astrologisch, of de Beste Waereld, zie Kersteman.

Testament, Nieuw, zie Bijbels.

Testamenten der XII Patriarchen, Yperen, 1551. A. II,144; Antw., 1562 en andere uitgaven. VII,328. - 1564. T. V,244.

Testamentum Porcelli (Testament van een varken) van ± 400. Gesch. van dit gedicht en navolgers. Ook in de Nugae venales opgen. Eerste druk in 1505? XXI,59.

Tetrode, Van, zie Willem Danielsz.

Textura (schrift), zie Handschr. I.

Teylingen, Augustinus van, Jezuieten-missionaris te Amst. XII,136.

Theatbert, bisschop van Dorostat (Wijk bij Duurstede). XII,210.

Theatre des XVII provinces, prospectus, zie Carpentier bij Aardrijksk. II.

Theeus, Johan, buitenburgemeester te Breda, 1590. XIV,98 noot.

Theissen, J.S., Bibliothecaris der Univ. Bibl. te Groningen, benoemd tot bibliothecaris der U.B. te Amst. XVII,374. - Benoemd tot buitengewoon hoogleeraar. XIX,281.

Theatrum Europaeum, zie Meriaen bij Aardrijksk. II.

Theodolus. II,94.

Theodoricus Arsenicus, tuinman te Egmond. XIV,53.

Theologia duyts. Eerste Duitsche uitg. van 1516 en de 2e van 1518 door Luther bezorgd, niet te verwarren met de Summa

der godl. scripturen van H. van Bommel. Holl. uitg. (n. vert.) De Rijp, 1644. - fransche, Amst., 1676. A. V,288; VI,240. - Nederl. vert. uit de 16e en 17e eeuw. XV, 143, 145,147; XVI,175; XVII,366. - Zie ook R.V.S. - Postinc.

Theologia Naturalis, zie Raymond de Sabunde bij Inc. III.

Theologica, Zeldzame Nederl., c. 1585 (geschriften van G. v.d. Heyden, Ant. Claeszoon, Pieter Cornelisz., Bernardus Buwo, e.a.). X,115.

Theophrastus, Characteres, zie Molinaeus - Scheffer bij Onderwijs II.

Theophylactus, Epistolae, interprete Alardo. (Leuven, 1541?). III,19,209; XIV,57*, 58 noot, 85. - Opera. III.375.

Theorien ende Gheestelijcke Contemplatien. Douay, 1566. T. VIII,79.

Theotimus, Legende van S. Margriete. Leiden, Frans Eversz. Sonderdanck, c. 1545. Bibliogr. beschr. X,268,269*,270*,271*; XIII,251.

Theramo, Jacob de, zie Inc. III.

Theresia, de Heilige, De Seventhien Minnesuchten, vertaelt in rijmen door P. Hermannus. Keulen (?), J.F. Crabbens, 1678. T. II,145.

Thesaurus Linguae Teutonicae, Schat der Nederduytscher Spraken. Antw., Plantijn, 1573. VII,321. - Huygens' exemplaar. T. III,208; dat van Nic. Heinsius. T. III,209.

Theunisz., Jan, zie Onderwijs II.

Theurdanck, zie Postinc.

Thevet, André, zie Aardrijksk. II.

Thibault, G., Académie de l'espée. Leyde, Elzevier, 1628. Bijzonder exemplaar. XXV,198,224.

Thielens, Thomas, zie Onderwijs II.

Thielius, Thomas, predikant te Antw., 1581. X,278,280.

Thielmans, Cornelius, vert. Beschrijving van Aken van F. Fabritius. Aken, Hendrick Hulting, 1641. Leven van den H. Keyser Carolus Magnus, Aken, 1700. T. IV,108. - Den eersten regel van S. Clara. 's Hertogenbosch, 1617. X,326. - Zie ook Fr. Fabritius.

Thienen, Franciscus van, Den dobbelen Zielen-Troost. Antw., Petrus Josephus Rijmers, 1769. T. V,31.

Thierry-Poux, zie Inc. I.

Thieullier, J., Porphyre et Cyprine. Mechelen, Hendr. Jaye, 1621. XIII,197.

Thion, Edmond, 1875. XX,103.

Thirsis Minnewit, zie Muziek IV.

Tholen. - Zie Heining.

Thomas, H., zie Inc. I.

Thomas van Aquino, Les écrits authentiques de S.Th., par Mandonnet, bespr. I,129. - Echtheid en onechtheid der Thomastica, naar aanleid. van Michelitch, Thomas-Schriften. IV,294. - Over de uitg. zijner Opera. IV,300. - Zie ook Handschriften.

Thomas Cantipratensis, Liber de natura rerum. N.-Fr. Hs. c. 1300. X,11. - Zie ook Postinc.

Thomas à Kempis, Facsimile-uitg. van het autograaf der Imitatio d. K. Ruelens, band bespr. XXI,23,32. - Uitg. Rotterdam, Dierick Mullem, c. 1575. XX,20. - Zie ook Boekb. IV - Inc. III - Postinc.

Thomasz., Jacob, zie Heses bij Papier II.

Thorbecke-stichting, zie Leiden bij Bibliotheekw. IV.

Thorn. - Zie J. Stenwech - Kloosters.

Thrésor des Chartes, zie Caert-Thresoor bij Aardrijksk. II.

Thulden, Theod. van, zie Graveurs II.

Thym, K.J.L. Alberdingk, zie Van Deyssel bij Bibliogr. II.

Thym, J.A. Alberdingk, zie Autogr.

Thys, Jan, zie Boekb. III.

Thysius, A., Uitg. van Erasmi Vita. XXIV, 232. - Zie ook Bibl. Thysiana op Leiden bij Bibliotheekw. IV - Muziek IV.

Tiasone = Jaso, Albert.

Tiel. - Zie P. van Teeffelen.

Tiele, P.A., zijn werk aan de Utrechtsche Bibliotheek. XI,311. - Zie ook Aardrijksk. I.

Tielt, Louis du, zie Graveurs II.

Tienen, Jan van, bode te Brussel (?), 1679. T. VIII,154.

Tieranny, De Engelsche, zie Nieuwst. II.

TK, zie Boekb. III.

Tilburg. - Schepenregister, 1520-1522. T. II, 219.

Timmermans, P., zie Schuster.

Tinctoris, Jogannes, zie Muziek II.

Tirant le Blanch, zie Inc. III.

Tirinus, Jacob, Commentarius in Vet. et N. Test. Antw., Verdussen, 1668. Over een nadruk. XII,342.

Titels van boeken - Titelbeschrijvingen, zie Bibliogr. I.

Titulatuur, Edict op de, Brussel, Velpius, 1596. T. IV,179.

TK, zie Boekb. III.

Tobacco, zie Tabak.

Tobias. Over die Historie vanden Ouden. - Div. uitg. T. V,26,257 noot; T. VI,89; T. I,96.

Tofanelli, Stefano, zie Graveurs II.

Toledo. - Zie F. de Mendoza.

Tollenaere, André en Jan de, zie Boekb. III.

Tollens, Overwintering op Nova Zembla. XX,62.

Tollius, H., De Nederl. staatsgebreken, zie Verboden boeken.

Tolstoj. - Tolstoj-Museum te Moskou. X, 298. - Zie ook Bibliogr. II.

Tondelus' visioen, Hs. XIV,227.

Tongeren. - Zie Stephanus van Tongeren - Kloosters.

Tongeren, François van, zie Papier II.

Tongerloo, Abdij van, zie Kloosters.

Tongherloo, Cornelis van, zie Almanak.

Tooneel te Amst. in de 1e helft der 16e eeuw. VI,282. - Nulla Quies-drukken. XVI,9,10. - Zie ook Van Ryndorp - Rederijkersspelen - Spel - Bibliogr. II.

Tooneelspreuken. - Uytgelese tooneelspr. van Publius Syrus; Beteekenis van het woord. XVIII,257,258*.

Toorop, J., zie Graveurs II - Tentoonst.

Topographie, zie Aardrijksk. III.

Torck, Frederijck, heere tot Hemert en Sindaren. XXV,64.

Torella, G., zie Inc. III.

Torelli, Lelio, Brief aan Antonio Agostino, bisschop van Tarragona, 1547. XV,277.

Torquatus, Ant., zie Postinc.

Torrentinus, Antonius, zie Onderwijs II.

Torrentinus, Herman, zie Onderwijs II - Postinc.

Torrentius, Johannes, zie Graveurs II.

Tory, Geoffroy. XIII,284*,285. - Zie ook Hieroglyphen.

Tosarius, Joannes, Aquilovicanus, schuilnaam van J. Sartorius. IX,170.

Toscanella, Oratio, zie Woordenboeken.

Tossanus, Paulus, zie Onderwijs II.

Tottleven, Grave van, zie Oorlogszwerver.

Toulouse. - Officium b.v.m., 1497. XXIV, 289.

Tour, H. du, van Gent, zie v.d. Keere bij Boekdr. VII.

Tractaet, voor alle zeevarende luyden, zie Lakeman bij Aardrijksk. II.

Tractaet, Een seer schoon ende heerlijck, off onderwijs van Godes Gheest, 1553, is van David Joris. XV,33.

Tractaet, Een, hoe een mensche uyt zijn schaduwe weeten mach, wat de clock heeft, vóór 1580. VII,330.

Tractaet van de gevanckenis... d. ontschuldigher cath. borgeren binnen Goch... en de Latynsche bewerking daarvan. Roermond, 1651. A. V,33.

Tractaet vant zeebouck, zie Veen bij Aardrijksk. II.

Tractatus sentenciosus et utilis. Hs. uit IJselstein, 15e eeuw. XI,230.

Traité des délits et des peines, traduit de l'Italien (van Beccaria). Philadelphia, 1766. XI,63.

Traité des peines de l'enfer, zie Inc. III.

Trasmonte, Gomes de, zie Gomes bij Aardrijksk. II.

Treatyse, A compendious olde, etc., zie Postinc.

Trésor de Vertu, Le, zie Onderwijs III.

Trier. - Zie Handschr. II.

Triere, Gomes van, zie Gomes.

Triest, A., bisschop van Gent, 1622. XIII, 177.

Trieu, De, zie Bibliofilie II.

Trimberg, Von, zie Hugo.

Trinitarięrs, zie Kloosters.

Trithemius, Johannes, Abt, † 1516. Liber de scriptoribus, zie Hss. II. - De laude scriptorum manualium. T. V,109,116. - Zijn geheimschrift, VIII,50; X,347; XIV,68. - IV,130,132.

Triumph des doods, De. Planodruk. XV,129, 130*.

Triumph-zaal van astrologische voorzeggingen, zie Kersteman.

Troest, Der sonderen (d. Jan van Remmerswaal), zie Inc. III.

Trogus Pompeius, Historiae, hss., 9e eeuw. XII,213. - Zie Justinus.

Troost, C., zie Graveurs II.

Troostboekje. Boekje zonder titelblad; troostboekje bij het woeden van de pest in Amsterd., 1664. XVIII,357; XIX,220.

Tromp, Admiraal, in een niet plaats gehad hebbenden zeeslag, 1642, zie Newes from the narrow seas bij Nieuwst. II.

Trompetje, Nieuwe Nassouse, zie op Nieuw bij Muziek IV.

Troon, zie Marientroon bij Kloosters.

Troost, C., zie Graveurs II.

Trotereus, zie Trottereau.

Trottereau, Firminus, Argumentatien, zie Aardrijksk. II. - Zie ook Aesopus - Almanak.

Troubadourgedichten. Bespr. van E. Rooth, Mnl. troubadourgedichten, gevonden in de Univ. Bibl. te Lund. XVII,55.

Trudo, S., Is de codex der Vita Trudonis door zijn grootte een unicum? XIV,303; XVII,97,314. - Zie ook Kloosters.

Tryst, Van, zie Papier II.

Tsamenspreekinghe van drie personen, (tegen het Gron. plakkaat tegen de doopsgezinden) 1601. Gedeeltelijk door Jan Claesz. Rolwaghen; medeschrijver is Caspar Coolhaes. T. VIII,75.

Tsamensprekinghe, Een vriendelijke, van twee personen, van den doope der jongher onmondiger kinderen. Emden, Willem Gheylliaert, 1557. T. II,142; X,118.

Tschech, Johann Theodor von, mysticus, zijn leven. XXI,85.

Tsepreghi, M., Schuldbekentenis aan Janssonius voor gekochte Hong. bijbels, enz. VII,114,336.

Tuinbouw, zie Bibliogr. II.

Tuning, Gerard, † 1610, zie Onderwijs II.

Turfschip van Breda, zie Breda - Nieuwstijdingen.

Turias ende Floreta, zie Historie bij Postinc.

Turken. - Turkenkalender, zie Inc. III - Beleg bij Postinc. - Corte Verclaringhe - Bibliogr. II.

Turnhout. - Zie J. de Hose - Boekb. III - Kloosters - Refereynen.

Turnhout, Gerardus, zie Muziek II.

Tweespraeck van de Nederd. Lettercunst, 1584. VII,328.

Tydeman, P.H., zie Onderwijs II.

Tijding, Nieuwe, uit de andere wereld, samenspraak t. J. Campo Weyerman en Ludeman, 1768, zie Kersteman.

Tijdinghe, zie Courant en Nieuwstijdingen.

Tijdrekening, zie Joh. Car. v. Lyere.

Tijdschriften, zie Bibliogr. II.

Tydynges, A treuue, etc. zie Postinc.

Tyndale, William, zie Postinc.

Typographie, zie Boekdr. - Tentoonst.

Tijs, zie Thijs.

Tijt, Van der verveerlicken aanstaande, zie Postinc.

Tzschucke, K.H., uitg. van Cato. XXIV, 269.

U

Ubags en Van der Meulen, zie Graveurs II.

Ubbinus, Willem, kanselier van Oostfriesland, c. 1528. VI,172.

Uden. - Zie Kloosters.

Uden, H. van, kerkmeester te 's Hertogenbosch, 1500. XXI,212.

Ueberfeld, Joh. Wilh., bezorgt uitg. van werken van Böhme. XXI,67.

Uil, zie Goddaeus.

Uitenhoorn, J., zie Verboden boeken.

Uitgevers, zie Boekdr. VIII.

Ulenspiegel, zie Volksboeken.

Ulft, Joh. van, Cornelis, zie Papier II.

Ullens (?), Hendrik, zie Bibliofilie III.

Ulrix, zie Hautte.

Undersouckinge, Een corte, des gheloofs, 1555. T. IV,109.

Undervisning om Praesteembede, zie Ped. Laurentsen bij Postinc.

Unger, Martin, zie Boekb. III.

Upsala. - Zie J. Swedberg.

Urban, Matthias, zie Boekb. III.

Urbanus, Frater, Institutiones Graecae grammaticae, zie Abecedaria - Inc. III.

Urbanus Rhegius, zie Rhegius.

Ure, De, van der doodt, zie V. d. Dale bij Postinc.

Ursinus, zie Orsini.

Utendale, Joachim, Yperen, ketter, 1528. XVI,188.

Utenhoorn, J., zie Verboden boeken.

Utenhove, J., zie Psalmen.

Utenhovius, Carolus, Grieksch naamspelletje, 1595, 1597. XVI,77.

Uterste, De vier, versch. uitg. T. V,17. - Zie ook Postinc.

Utopia, zie Bibliogr. II.

Utrecht. - Tenhaeff, Diplomatieke studien over Utr. oorkonden der 10e-12e eeuw, bespr. III, 309. - Over retentio rei alienae bij den bouw van den Dom, 1288 en 1398. XV,298 noot. - Schrijven van den Sted. Raad aan Antonius a Campo, provinciaal, om iemand naar de Univ. te Parijs te zenden, 1479. XIII,87. - De blauwe schuit te Utrecht. XX,267. - Paleis van Lod. Napoleon. - Zie ook Alardus - H. van Alphen - Joh. Arcerius - H. van Asperen - Th.C. Berg - Th. de Boechout - J. van Bruhese - A. van Buchell - Hub. à Buchell - Bucho a Montzima - L. van den Burch - H. Conchardus - N. Dalingh - David van Bourgondię - G. Dominicanus (Wouter Deelen) - Huig Egbertsz. - A. Esch - George (Gregorius) van Egmond - Nic. Gerardi - Bald. Gerardyn - Herman Gerritsz. - J. Gerobulus - J. de Goyer - J. van der Hern - M. Honeywood - Jan die Backer - Corn. Janssens van Ceulen - F.A. Lampe - C. Lauriman - Lontius - Th. Louwe - J. de Man - G. van Mierlo - L. van der Molen - Th. Morus - G. Nieportius - R. Pauwels - W. Pauwels - S. Pitiscus - C. Ravius - J. Roos (van Woelwijk) - P. Sarcerius. - Saxe - E. van Stoutenburg - J. Verreyken - J. Werchoven - N. van Zuyen van Drakenberg. - Zie ook Aardrijksk. III - Almanakken - Archiefw. - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Boekb. III - Boekdr. VIII - Handschr. II - Heiligenfeesten - Inc. II - Kloosters - Onderwijs I - Refereynen.

Uzięl, rabbijn te Amst. † 1620. V,147.

V

Vaassen. - Zie Papier II.

Vaast, S., zie Kloosters.

Vadé, Jean, zie Boekdr. VII.

Vader, Steven, Danzig, 1568. XII,216.

Vaderboeck, zie Hieronymus bij Inc. III - Postinc.

Vadstena. - Zie Kloosters.

Vaen, Gillam van de, tafelboekmaker, zie Boekb. III.

Vaendel, Het witte, of Congres over den Belisarius van Marmontel en beoordeeling van Petrus Hofstede, zie Kersteman.

Vaenius (van Veen), Otto, zie Graveurs II.

Vaernewijck, Marcus van. Den Spiegel der Nederl. Oudtheyt. Gent, 1574. VII,321. - Gedicht op den cursiefdruk. T. V,242.

Vair, G. du, 1556-1621, La philosophie morale des Stoiques, c. 1600. XIV,200,203.

Vairleni, Hieronymus, vicarius van den bisschop van Haarlem, 1570. T. VIII,271.

Valaeoletus, Jacobus, pastoor te Middelburg, 1540. XIV,59; 1523. VI,99,102.

Valck, G., zie Graveurs II.

Valcke, Jacob, 1594. XIX, 109.

Valcooch, Dirck Adriaensz., zie Onderwijs II - Rederijkers.

Valentijn en Oursson, zie Volksboeken.

Valentijn van Goorle, zie Almanak.

Valeriano, Pierio, Hieroglyphica, 1558 of 1560. XIII,283. - Zie ook Hieroglypenschrift.

Valerius, Cornelius, zie Onderwijs II.

Valerius, Remmerius (Remigius Wouters), geb. te Berchem 1607, pastoor te Muysen bij Mechelen, † ald. 1687, Chronyke van Mechelen, 355-1680; verm. uitg. Mechelen, J.F. vander Elst, z.j. - verscheen eerst in de Mechelsche Almanak, 1675-1687. T. I,277.

Valerius Flaccus, zie Postinc.

Valgaerden, Van der (Valligate), zie Miniaturen.

Valk, Jan, Spiegel van Wel-Leven en Sterven. Amst., 1723. - Rijm-gedachten op het blikslaan, met geestelijke toepassing. Amst., 1735. XVI,311. - Zie ook Jan Knyf en Puyk.

Valk, Adrianus van der, priester, T. VIII, 184.

Valkendorf, zie Walkendorf.

Valla, Laurentius, Facetiae morales alias esopus graecus. (CA 30). A. IV,16. - De linguae latinae elegantia. Antw., J. Hillenius 1541. VIII,278.

Vallecuria (Walcour), zie Kloosters.

Vallet, Jacques, zie Boekdr. VII.

Vallet, Nic., zie Muziek II.

Valligate, zie Valgaerden.

Valuacie van allen... payment, 1502, zie Postinc.

Valuacion... des denier dor.... Antw., Jan Lettersnijder, 1526. titel facs. XV,345*.

Valuatie, enz. van 1 Juli 1539 te Kampen, Peter Warnersoen, (c. 1540). XXIV,170.

Van den drie blinde danssen, zie Inc. III.

Vandervenne, Adriaen, ketter te Brugge, 1527. XVI,187.

Vannucci, M., zie Cato.

Varendonck, J., zie Muziek II.

Varkenstestament, zie Testamentum Porcelli.

Vasseur, Adr., zie Courant II.

Vatablus, Franciscus, 1538. XVII,325,328.

Vaten, Alle, sieht men wtgheven wat sy inhebben, 1556, van David Joris. XV,34.

Vaughan, Stephan, zie Courant II.

Vauquelin des Yveteaux, Nicolas, Recueil de Sercy, 1653. IX,290. - Délices de la Poésie française, Parijs, 1620. IX,291. - Zie F. Ogier.

Vechter, Thomas de, zie Boekdr. VII.

Veckinchusen, Hildebrand, Brugge, 1409. XVII,103.

Veelwaard, zie Graveurs II.

Veen, Adriaen, zie Aardrijksk. II.

Veen, Gysbrecht van, zie Graveurs II.

Veen, Herman, Hugo en Otto van, De Godlievende Ziel, vertoont in zinnebeelden m. dichtkunstige verklaringen van Jan Suderman. Amst., J. Verheyde en N. Verheyde, 1724-1749. XIII,190. - Zie ook Otto Vaenius bij Graveurs II.

Veen, J.S. van, zie Almanak.

Veen, Jan van der, geb. te Haarlem 1578 of 1587, apotheker te Deventer. Strijd tusschen hem en Antw. rederijkers, 1631. T. I,161. - Zinnebeelden ofte Adamsappel, div. uitg., 1630-1745. T. I,161; XVII,117.

Veen, Jan van der, Gemeine Zendbrieven, 1735, 1776. I,258.

Veer, Ellert de, † 1599. Leven, familie en werken, T. VI,35. - Over het geslacht. IV, 307. - Nachtegaal-Pamfletten. T. VI,158. - Vermoedelijk de schrijver van het pamflet Blaffert tot opweckinge aller Princen van Europa. Amst., 1599. T. VI,159. - Ook reeds in 1566. T. VI,160. - Die Cronycke van Hollant, Zeelant, ende West-Vrieslant. Delft, 1585. VII,320; 1591. VI,71; X,262; XIII,161,165; 1595. II,56; VI,71. - Paraphrasis in Erasmo (1594). XIII,297*. - Zie ook Dinothus - Aardrijksk. II - Nieuwst.

Veer, Gerrit de, zie Aardrijksk. II.

Veere. - Zie C. Boudaan - Regt.

Vegerius, zie Inc. III.

Vegius, Mapheus, zie Inc. III - Postinc.

Veilingen en Prijscatalogi van boeken, zie Bibliofilie IV.

Veilingen van boekdrukkerijen, zie Boekdr. I.

Veilingen van uitgevers, zie Bibliofilie IV - Boekdr. V.

Vekemannus, Petrus, zie Onderwijs II.

Veken, Nicolaes van der. T. VIII,128.

Vel, P. de, zie Graveurs II.

Velde, Flips of Fransken vanden, zie Graveurs II.

Velde, Jan van de, zie Graveurs II.

Velde, Willem van de, zie Boekb. III.

Veldhuizen, R.A., amanuensis der Amst. Univ. Bibl., necrologie. V,270.

Velenus Minhoniensis, Ulrichus, zie Postinc.

Velius, Th., Chroniick van Hoorn. XIX,30. - Mededeelingen over Corn. Taemsz., 1595. XIX,24; Grafschrift. (afgedr.). XIX,31.

Velp, (bij Grave), zie Kloosters.

Velijn, P., zie Graveurs II.

Venette, Nicolas, Tableau de l'amour conjugal. Amst., Jean et Gilles Jansson a Waesberge, 1687. Gesch. der Fransche uitgave; Holl. en Duitsche vert. XXII,199. - Zie ook Venus Minzieke gasthuis.

Venne, Adr. van de, zie Graveurs II.

Venray. - Zie Rutger Sicamber.

Venus Minsieke Gasthuis. Amst., Timotheus ten Hoorn, 1687, en vele andere drukken. Vert. van Venette. - Ook onder den titel Tafereel d. huwelijksliefde, met naam versch., 1696. - Een tegenschrift van Lignac; Natuurl. beschouwing van de man ende vrouw in het huwelijk, 1782 en 1795. XXII,199.

Verachter, Fred., zie Bibliofilie II.

Vera Cruz. - Zie Aardrijksk. III.

Verantwoordinghe, Corte, oft bescherminghe der Confessien... der Chr. ghemeinten van Antw. der Augsb. Conf. toegedaen, tegen het venijnich schimp-boeck Wilhelmi Lindani van Dordrecht. Basileae, ex off. Barth. Franconi, sumptibus Io. Oporini. T. II, 141.

Verbeeck, Philip Philipsz., zie Boekb. III.

Verboden boeken en Censuur

Zie ook Boekdr. VI - Onderwijs III.

Reusch, Der Index d. verbotenen Bücher, 1e dl. bespr. A. V,68. - Sepp, Verboden lectuur; Een drietal Indices toegelicht, bespr. A. VI,107. - Knuttel, Verboden boeken in de Republiek der Ver. Nederl., bespr. III,361. - Houben, Verbotene Literatur von der klassischen Zeit bis zur Gegenwart, Lexikon, bespr. XIII,90; XVIII, 140. - Verboden boeken in de Deutsche Bücherei, Leipzig. V,111.

Verboden boeken - Wat is een pamflet? VI, 297.

Oudste Keulsche Censuurproces, zie Dialogus de libertate eccles. bij Inc. III.

Vervolging van kettersche boeken in de Nederlanden (1518-1528). Excerpten uit het Corpus documentorum Inquisitionis. XVI, 163. - Lijst dier boeken. XVI,188.

De Index Librorum Prohibitorum te Leiden in 1530. T. IV,224.

Verhooren van Mark Martens en Jacob van Liesveldt, 1536, met vele titels van verboden boeken. T. IV,235.

Visitatie en repurgatie van boeken te Urecht, (1568-1570). Lijsten der aangebrachte boeken. A. VI,67.

Placcaet van verboden boeken. Antw., 1570 VII,328.

Censuur op boeken onder katholieken in de 17e eeuw in de Nederlanden. T. VIII,183.

Verboden volksboeken in Antwerpsche boekwinkels, begin 17e eeuw. T. IV,278.

Verboden schoolboeken te Antw., 1618. T. IV,2; T. V,1-35.

Preventieve overheidscensuur in 1626 en 1628. XX,225.

Censuur te Batavia, 1668. II,242.

Resoluties van Burgemeesteren van Rotterdam over verboden boeken, 1732, 1733. XI,192.

Lijst van verboden boeken te Amst., 1788. VI,297.

Verboden boeken in een boekwinkel. (João Busman (Joh. Vosmaer) te Lissabon), 1656. IV,398. - ten huize van Herman Janssens, Antw., 1570. X,71; - in het Heer Florenshuis te Deventer. T. V,151.

Alle verboden boeken hier op te noemen welke hetzij wèl of niet als verboden genoemd worden is niet mogelijk: hier volgen slechts diegenen, welke niet als zg. ‘kettersche’ boeken dat lot ondergingen.

Aan het Volk van Nederland. A. V,305.

Boekzaal der Geleerde Wereld. Varianten, ten gevolge van kerkelijke censuur. XX, 132.

Bullinger, Huysboeck vyff Decades, 1563. X,71.

Court, Pieter de la, Aanwijsing der heilsame politieke gronden en maximen van de Republiek van Holland en West-Vriesland, Leiden, Pieter Hakkens, 1669. Onuitgeg. brief van den schr. hierover. XXIV,40. - Zijn aansprakelijkheid voor het Interest van Holland en de Polityke Discoursen. XXII,191.

Dionysius de Karthuizer, Quattuor novissima in het Spaansch. 4 uitgaven (op den Spaanschen Index). VIII,353.

Liederenboek, bijeengez. d. Symon Claesz. van Haarlem, 1539, zie Postinc.

Noodt, Gerard, Onpartijdig ondersoek bij wien het recht der opperste magt bestaat, 1699 (versch. uitg.). VI,299.

Onderscheet ende Bewijsinghe, hoe verre die wterlicke ende innerlicke oeffeningen den menschen voor God gherecht maecken. U. h. Duitsch, 1567. XV,146.

Raymond de Sabunde, Theologia naturalis, op den Index. VIII,353.

Regt, Het, van den Prince van Oranje op het marquisaat van Veere en Vlissingen, 1733 (bijna verboden). I,92.

Staupitz, Joh. von, Van de liefde Gods, u.h. Duitsch, 1582. XV,145.

Sterfboexken inholdende een soete vermaeninge voor de siecken tot die bereydinghe des doots... XXIV,184*.

Strijcker, Herman, t Paradyss gemompt. III,459.

Tollius, H., De Nederl. staatsgebreken, Wezel, 1797 verboden, 15 Mei 1798. A. I,140, 141.

Utenhoorn, J., Predicatie van Psalm 133. 's-Gravenh., Joh. de Groot, 1774. VIII, 328.

Uylenspiegel. T. VI,272.

Verbrugge, Jan, 1689. XV,31.

Verbruggen, H.J., zie Graveurs II.

Verbrugghen, Gummarus, zie Boekb. III.

Verburg, Isaac, zie Onderwijs II.

Verclaeringhe van de meininge van Don Johan van Oostenrijk, zie Nieuwst. II, 1578.

Verclaringhe der oorsaecken, zie Nieuwst. II, 1585.

Verclaringhe van die menichvuldighe loose Practijcken, zie Van die dry Pauwsen.

Verdebeke, Pauwel van, zie Boekb. III.

Verdegans, Canonink te Cassel, 't Leetwezende Leven van Guilielmus, hertog van Aquitanien. Belle, Th. Walwein, 1744. T. II,141.

Verdeyen, R., Polemiek met W. de Vreese. XVI,309,344.

Verdonck, zie Doncanus.

Verdonk, R.F., zie Almanak.

Verdussen, J.B., zie Bibliofilie II - Boekdr. VIII - Papier III.

Verduyn, Girard, zie Papier III.

Vere, Sir Francis, zie Nieuwst. II. 1591.

Vereeniging ter bescherming van oude boeken, A. I,69.

Verelst, H., kunstleider van Les Typographes Mélophiles te Mechelen, 1843. VI, 303.

Verepaeus, Simon, zie Onderwijs II, III.

Veretus, Petrus, Troostbrieven, uitg. vóór 1588. VII,326. - Van den waren uyterlijcken dienst des Goddelijken Woorts. Amst., Corn. Claesz., 1582. VII,326.

Verfilming van handschriften, zie Handschr. I.

Vergerius, Joannes, Brussel, 1558. XV,275; I,67. - Zie ook Inc. III.

Vergilius, zie Tentoonst.

Verhael, Cort... uit de mont van... burgers van Goch... Utrecht, 1615. A. V,42.

Verhael, Cort, van de oorzaeken der oorlogen tegen Don Johan, 1579, zie Nieuwst. II.

Verhael, Cort, van die myrakelen, zie Postinc.

Verhael, Waerachtich, van een moort... te Rijon, 1598, zie Nieuwst. II.

Verhael, Waerachtich, van... de zwarte galeye, zie Aardrijksk. II - Nieuwst. II, 1600.

Verheyden, Willem, zie Nieuwst. II 1598.

Verheyen, Gielis, zie Van der Heyden bij Boekb. III.

Verheyk, Henricus, zie Onderwijs II.

Verhoeven, Abr., zie Boekdr. VIII - Courant III - Graveurs II.

VerHuell, Alexander, zie Graveurs II.

Veri (Le Ver), Joh., Revocatio, 1497, zie Nic. de Aqualonga.

Verinus, Michael, Disticha. Keulen, 1568. A. III,55. - Zie ook Owen.

Veripaeus (Veripoeus), Simon, zie Verepeus.

Verklaringhe der Scheppenissen,1553, is van David Joris. XV,33.

Verklaringhe ofte berichten wat het is op de knie te dichten, zie Vlaerdings Rederijck-Bergh, 1617 bij Rederijkers.

Verkuylen, zie Kloosters.

Verloren van Themaat, zijn Pamfletten-verzameling, zie Nieuwst. I.

Verloskunde, zie Bibliogr. II.

Verluchtingskunst, zie Miniaturen.

Vermaeck, 't, der jeught, zie Muziek IV.

Vermaen, Een cort, zie Postinc.

Vermaeninghe, Een seer schoone... hoe een mensch syn sondich leven behoort te veranderen. Keulen, 1609. T. II,145.

Vermaninghe aen die gemeyne Capiteynen ende Krijchsknechten in Nederlandt, zie Nieuwst. II 1568.

Vermeiren. Den sedelijken Fabelaer, door F.A. à S.G. Gelder, H. en F. Korsten, 1744. De schr. is Fr. Augustinus à S. Gomaris (Vermeiren). T. II, 144.

Vermeulen, Jacob Pietersz., niet de medeschrijver van het pamflet Tsamenspreekinghe, 1601. T. VIII,75.

Vermeulen, Krijn (Quirijn), Doopsgez. voorganger te Danzig, 1568-1588, wsch. de vader van den cramer Krijn Vermeulen. XII 216.

Vermeulen, Krijn, de jonge, cramer, wonende in Schotlandt bij Danswijck, geeft in 1598 te Danzig een doopsgez. Bijbel uit. XII,215.

Vermeyen van Beverwijk, Jan, zie Graveurs II.

Vermuelen, Jacob, Vlaamsch Dooper, geeft annotaties bij den Bijbel, eind 16e eeuw. X,117.

Vernulaeus, Nic., zie Bibliofilie II.

Verreyken, P., zie Onderwijs II.

Verrijpen, Simon, zie Onderwijs II.

Vers moreaux (dierensatire), zie Miniaturen.

Verschuren, L., zie Van Hemert.

Verschuur, zie Graveurs II.

Versnijden van hss., zie Handschr. I.

Versteegh, J., zie Aardrijksk. II.

Verstegen, Goeswinus, magister fabrice in het klooster van St. Gregorius te 's Hertogenbosch, 1550. XXI,212. - Zie ook Kloosters.

Verstegen, R., 1618, zie Nieuwst. II.

Verster, J.F., zie Bibliofilie III.

Verster, J.F.L. de Balbian, zie Aardrijksk. II.

Verstocken, rederijker, Antw., c. 1580. T. I,163.

Vertalingen, zie Bibliogr. II.

Vertheidigung der gegenwärtigen Verfassung der ordens-Geistlichen, von einem Hochwürdigen Ertzbisschofe, 1772. Uitg. d. Joh. van Duren te Frankfort, actie daarover tegen hem. XXIII,115.

Verthoninghe, Corte, van het recht van Hollandt. Rotterd., Dierck Mullem, (1587?). XX,25.

Vertooch, Klaer, van de schadelijcke Directie der Bewinthebberen der Ver. O.I. Compagnie, 1624. T. VIII,81.

Vertoogh, Een kort, van de gronden van een goed leven, zie Stoische philosophie.

Vervat, Een cort, van alle menschelijcke insettinghen der R. Kerke. Frankf., 1560; Wesel, 1566. VII,329.

Vervoort (van den Voerde, de Wordda), Antoon, pastoor te Mechelen, † 1551, Aen de Begijnkens van Mechelen. VIII,152.

Vervoort, Frans, Mechelen, † 1555, Dat vijants net. Antw., Hans van Liesvelt, 1552; Symon Cock, 1554; Pauwels Stroobant, 1597. T. I,166; T. IV,80.

Verwijs, Eelco, zie Oera Linda Boek.

Verzaameling, Uitmuntende, van fabelen en vertelselen, zie L. van Ollefen.

Verzekeringswezen, zie Bibliogr. II.

Vesalius, A., Veth, Vesalius en de kunst, bespr. IV,198. - Lofdicht van J.B. Houwaert, afgedr. - Zie ook Fallopio - Tentoonst.

Veseler, zie Boekdr. VIII - Courant III.

Vesterman, Gerardus Jacobi, zie Onderwijs II.

Vesterman, Jan Gerritsz., Schepen en burgemeester van Enkhuizen, 1556-1572. XV,27.

Veth, P.J., zie Aardrijksk. I.

Victor a Campis, zie Mileman.

Victoria Victis, zie Camphuyzen.

Victoria, Het schip, zie Schip.

Videlius, Nicolaus, zie Onderwijs II.

Vidisse, aff Frederick I's Fuldmagt till K. Gyldenstjerne. - af Knud Gyldenstjernes Lejdebrev til Caristian II, zie Postinc.

Vigilies, zie Postinc.

Villascusa, Jacobus à, zie Onderwijs II - Inc. III.

Villedary, J., zie Papier II.

Villegas, J.F. baron van Hovorst de, zie Bibliofilie III.

Villeneuve, V. de, zie Graveurs II.

Villic, Peter, zie Boekb. III.

Villicus, Jacobus, uit Beauvais. Vers van 1516. XII,54.

Vilt, Jacob, goudsmit te Brugge, zie Boęthius.

Vilvoorde. - Zie Kloosters.

Vincensius, zie Boekb. III.

Vincent, Livinus en Ysbrand, zie Papier III.

Vincentius Bellovacensis, Spieghel Historiael, zie Postinc.

Vinck, Petrus, censor librorum, 1685. T. VIII,184.

Vinckeboons Jzn., J., zie Aardrijksk. II.

Vinckenbrinck, Albregt, beeldhouwer te Amst. Vers van hem. XII,118.

Vincanus, Johannes, 1514. XII,53,54.

Vindiciae contra Tyrannos, zie Nieuwst. I.

Vingboons, zie Aardrijksk. II.

Vinkeles, zie Graveurs II.

Vintemille, Jacques de, een Griek, 1512-1582, vertaler van Xenophons Cyropaedie. Parijs, 1547. Eenige gegevens omtrent hem. XVI,146,148.

Viola animae, zie Inc. III.

Virdung, Sebastian, zie Muziek II.

Viretus, Petrus, De Cautelen... met het canon ende ceremonien vander Misse. U. h. Fransch. Londen, Bynneman, 1568. T. IV, 171.

Virginië, zie Aardrijksk. III.

Virulus, zie Maneken.

Visch, Carolus de, 1654, prior in de abdij Ter Duinen. T. VI,62. - Zie ook Alanus de Insulus - Kloosters.

Visch-eiland. - Zie Aardrijksk. III.

Visch ende Biscop. V,67*.

Visch en Vleesch, De strijd tusschen, zie Strijd.

Vischius, Joh. Wilh., jurist, zijn dissertatie met verkeerden titel van 1710. XIX,376.

Visschen en Vogelen vangen, Van, zie Boexken bij Postinc.

Visscherij, zie Haringen - Roggen - Walvisschen bij Aardrijksk. II - Bibliogr. II.

Vischmirakel, Prent uit de Peelstreek, d. Claes Jansz. Visscher. V,100.

Visscher, Anna Roemers, zie de Montenay.

Visscher, Claes Jansz., zie Boekdr. VIII - Graveurs II.

Visscher, Nic., zie Boekdr. VIII- Papier III.

Visscher, Nic. Jansz., zie Graveurs II.

Visscher, Roemer, Sinnepoppen. X,58*,59; XVIII,358. - Zie ook Monsters.

Visscher, Volhard, Luth. predikant, Verstooringh des Satans rijck, voorgestelt in twee predikatięn. Amst., Johannes van Someren, 1678. I,19.

Visschere, Jan de, (Johannes Piscator), zie Onderwijs II.

Visser, Jacob, 's-Gravenhage, 1769. T. I,95.

Visser, M., adjunct-commies aan de Univ. Bibl. te Amst. T. VIII,92,93*; XIV,76, 143.

Vita sanctorum Belgic. en de Vita S. Amandi, zie Miniaturen.

Vitae sanctorum, hs. uit IJselstein, 1409. XI,221.

Vitaspatrum, zie Hieronymus.

Vitringa, zie Onderwijs II.

Vittoria, Alessandro, beeldhouwer, 1592. T. III,18.

Viverius, Jacobus, arts en dichter, Wintersche avonden, 1610 (niet 1615). XIX,243. - Zie ook Aardrijsk. II.

Vives, J.L., Introduction à la philosophie divine, traduite par G. Paradin. Antw., pour Robert Granjon, 1565. XII,173*. - Zie ook Onderwijs II.

Vivier, Nicolas du, klerk te Antw., 1543. T. VIII,130.

Vlaamsch. - Zie Bibliogr. II - Tentoonst.

Vlaamsche vonnissen, zie Vonnissen van Damme.

Vlaanderen. - Zie Le Grand - Aardrijksk. III - Cronijcke bij Postinc.

Vlaenderen (Maida), zie Aardrijksk. III.

Vlaardingen. - Zie Van Nievelt - Rederijkers.

Vlack, Michiel, Goudsch dichter, zijn rederijkerspreuk, A. II,91.

Vladeraccus, Christophorus, zie Onderwijs II.

Vlaenderen, (Maida), zie Aardrijksk. III.

Vlaenderen, Adr. van, zie Almanak.

Vlaerdings Redenrijck-Bergh. Amst., 1617. IX,266.

Vleesch en visch, zie Strijd.

Vlaming, P., vertaler van Cebes, 1723. VII, 22.

Vlierden, secretaris van het Hof, 1546. XVIII,9.

Vliet, Van, zie Fleck.

Vlissingen. - Zie R. Meurik - Regt - Bibliogr. II.

Vloots (Vloets, Vloits), Vlotinus, Pieter Hendriksz., zie Onderwijs II.

Vloten, J. van, zie Bibliogr. II.

Vocabulaers, Cleyne. T. V,15.

Voern, Wilhelmus, prior van het klooster te Windesheim, 1437. T. VIII,23.

Voes, Hendrik, Augustijn, als ketter verbrand te Antw., 1523. XVI,171.

Vogele, Lodovicus de, zie Postinc.

Vogelen vangen, Van, zie Boexken bij Postinc.

Vogelparlement. Amst., (Hugo Jansz. van Woerden?), zie Postinc.

Vogius, P., zie Graveurs II.

Volcardus, Jacobus, zie Jacobus.

Volkertsz., Dirk, zie Coornhert.

Volkman, zie Mnemotechniek.

Volksboeken

Evenals voor de Schoolboeken zie men ook voor deze rubriek het belangrijke artikel in T. V,1-35.

Van Heurck, Voyage autour de ma bibliothèque. Livres populaires et livres d'écoles flamands, bespr. XVIII,358. - De verzamelingen van wijlen G.J. Boekenoogen. XX,120.

De Nederlandsche volksboeken; Inleiding; Drukkers in Nederl. en België; Litteratuur; Herdrukken. T. III,107. - De samenstelling en herkomst der volksboeken. Wat is een volksboek. T. III,112,113*, 114*,115*. - Hoe zijn de volksboeken ontstaan; ontleend aan oudere Nederl. geschriften. T. III,117,119*,121*,126*,127*, 132*,136*,140*.

Nederduitsche volksboeken in Rostock en Lübeck gedr. d. de Broeders d. G.L. tot 1480. T. III,191*.

Gecensureerde volksboeken. Lijst van in de Antwerpsche boekwinkels aanwezige boeken, begin 17e eeuw. T. IV,278.

Rederijkersverzen in volksboeken. T. III, 120,133.

Volksboeken in civilitédruk. T. V,257*.
Zie ook Tentoonstellingen.

Alexander de Groote. Antw., M. Verhulst, c. 1650. T. III,118; T. V,20; V,327.

Alexander van Mets. T. III,135,137.

Appolonius van Thyro. T. III,118.

Barlaam en Josaphat. T. V,19.

Borggravinne van Vergi. T. III,130,139.

Buevijne van Austoen. T. III,136*,137.

Dymphnen, S., zie Inc. III.

Faust. - Van 't Hooft, Das Holl. Volksbuch vom Doktor Faust, bespr. XVI,86,87*, 88*,89*. - Aanv. omtr. Nederl. uitgaven. XVII,265. - Warachtighe historie van Joh Faustus, 1592. De vertaler Karel Baten. XVII,265; XIX,243. - Onbekende uitg. 's-Gravenhage, Aelbrecht Heyndricksz., 1601 beschreven en met de eerste vergel. XVI,127,128*. - De Hellevaart van Dr. Faustus, twee drukken, Amst., G. Bouman en 's-Gravenhage, Corn. van Zanten, 1731 vergel. XVI,9,11*,13*. - Faust in de Nederl. litteratuur. XVII,272. - Zie ook Wagenaer.

Floris ende Blancefleur. Antw., Jan van Doesborch. T. III,126*,128,133,138. - Amst., Smient, 1642. T. III,127*,128. - T. VI,273.

Gaver Capeel. T. III,118.

Heemskinderen, De vier. T. III,124,133. - Toegelaten als schoolboek te Antw., 1619. T. V,28.

Helena van Constantinopelen, versch. uitg. T. V,20.

Hercules, Historie van den stercken. Antw., Jan van Doesborch, 1521. T. V,25.

Huyge van Bourdeus. Een blad van een

Goudschen druk, 1490; uitg. van Jan Seversz., te Leiden, 1508. T. III,125. - Versch. Holl. vertalingen. T. V,24.

Jan van Beverley. T. III,140*.

Jason. Haarlem, Bellaert, c. 1485. T. V,24, V,357.

Jason ende Hercules, zie Historie bij Postinc.

Joseph, Historie van, div. uitg. 1571 e.a. T. V,19,257.

Julius Caesar. Antw., G. Verdussen, 1654, e.a. T. V,29,121. - Zie Inc. III.

Katherina van der Seyn. T. V,30. - Zie Postinc.

Keyzer Karel. Antw., F.I. Vinck, z.j., e.a. T. V,32.

Kunera, zie Leven bij Postinc.

Lansloet ende Sandrijn. T. I,293.

Lorreinen. T. III,123.

Malegys. Antw., 1556. T. III,114*,115*,116, 125,133,138,139. - T. V,33; T. VI,269.

Mandevyl. T. III,118; T. V,28. - Zie Inc. III.

Margareta van Lymborgh, 1516 e.a. uitg. T. V,33. - Zie Postinc.

Mariken van Nieumegen, zie Postinc.

Melusine, T. III,160, zie Inc. III - Postinc.

Merlijn, zie Historie bij Postinc.

Parijs ende Vienna. T. III,116.

Peeter van Provencien ende Maghelona. T. V,22.

Renout van Montalbaan. T. III,125; T. V, 28; XX,211.

Reynaert. T. III,118. - Het nieuw gevonden hs. T. VIII,97. - Uitg. van Peeter van Keerbergen, Antw., 1564. T. V,244. - N. druk m. inl. van E. Martin, 1876. T. II, 147. - In Nederd. en Franchoys. Antw., 1566. VII,325. - ‘Willem’, Gentsch geneesheer, 1230. T. I,104.

Ridder metter Swane. Amst., Corn. Dircksz. Cool, 1652. T. III,131,132,134.

Roncevale. T. III,120,121*,133.

Seven Wise mannen van Romen, zie Spreuken - Historie bij Inc. III - Postinc.

Tobias, De oude. T. V,26,257 noot; Antw., 1567 (niet 1557) e.a. dr. T. VI,88*,89.

Turias ende Floreta, zie Postinc.

Ulenspieghel. T. I,293. - Tyl Howleglas, zie Postinc.

Valentijn en Oursson. T. V,32.

Wagenaer, Die historie van, discipel van Dr. Jh. Faustus. Utrecht, Reynder Wylicx, 1597, uitg. van J. Fritz bespr. II, 264. - uitg. van 1608. VIII,33*.

Volksgezang, zie Muziek IV.

Volkskostuum, zie Bibliogr. II - Tentoonst.

Volkskunde, Museum te Antw. T. V,239.

Volksliteratuur, zie Tentoonst.

Volksprenten, Zestiende-eeuwsche, zie Graveurs I.

Vollbehr, zijn incunabelen-verzameling aangekocht door Congress te Washington, zie Inc. II.

Vollenhove, J., Brief aan G. Brandt, 1678, gedeelte afgedr. en bespr. XI,356. - Zie ook C. Barlaeus.

Vondel. - Diferee, Over Vondel's jeugd en eerste ontwikkeling, bespr. T. VII,94. - Zijn schooljaren; leerling van Bartjens? XVI, 80. - Gedichten op Bartjens, afgedr. I,162, 227,229; XVI,81. - Invloed van Hooft op hem. XIX,230. - Epithalamium voor Jacob Jacobsz. Hinlopen ende Sara de Wael. Amst., Dirck Pietersz., 1618, tekst afgedr. en vergel. met latere uitg. XIX,229. - Bruiloft van Kana aen Gerbrandt Anslo en Abigel Schouten, 1636. XIX,336. - Grafschrift op C.G. Plemp, 1638, afgedr. XIII, 354. - Over het hem toegeschreven gedicht Mathematische Questie aen Mr. S. Hz. Cardinael, 1647, afgedr. XXII,94. - Zijn Salomeus opgev. te Utrecht, 1657. IX,263. - Poezy, 1660 en 1682. XII,114. - Kruys-Klacht. T. I,275. - Gedichten in De Leermeester der Zeden, c. 1750. XXII, 293. - Bijveerzen in Koenerdings Landt-Levens-Lof. XII,115. - Vert. van Vergilius. T. III, 145. - Verhouding tot de Vossii. IV,52. - Zijn strijd met Westerbaen. XII,120. - Vondel in de Bibl. Nationale te Parijs. XX,226,317. - Vondel te Kopenhagen gedr. T. IV,90. - Grafschrift d. Brandt, in de oorspr. lezing twee regels langer, deze afgedr. XI,311. - XVIII,205. - Zie ook J.A. Alb. Thym - M. Vossius - Autogr. - Bibliogr. II - Vondel-Museum op Amst. bij Bibliotheekw. IV - Tentoonst.

Voorburg. - Zie L.C.L.H., rederijker - J. van Polanen.

Voort, Fr. van, Vert. van Seneca, zie Stoïsche philosophie.

Voort, Jeronimus van der, uitgeweken Zuid-Nederlander, schilder en rederijker, Het heerlick bewijs van des menschen ellende. Rotterd., Dierck Mulm, ib., 1595-1597. XX,31. - Het leven en sterven ben ic ghenaemt. XX,31,32. - Zie ook Geuzenliederen bij Muziek IV.

Voragine, Jacobus de, zie Inc. III.

Vormordsen, zie Postinc.

Vorsterman van Oyen, A.A., necrologie, I, 363.

Vorstius, Conradus, zie Onderwijs II.

Vorstius, Johann, zie Onderwijs II.

Vos, Arent Dircksz., pastoor van de Lier, dichter, in 1570 wegens ketterij verbrand. XV,201.

Vos, Ger., Bruiloftsgedichten, 1596. VII,257.

Vos, Henricus, predikant te Enkhuizen van

1708-1712, in 1710 tot bibliothecaris aldaar benoemd. XV,39.

Vos, Jan, zie Lijst der Bijveersen in Koenerding, Landt-Levens Lof. XII,115.

Vos, Marten de, zie Graveurs II.

Vos, Pieter de, ware naam van den straatliedjeszanger Kleyn Jan, zie Muziek IV.

Vos van Hee, Petrus de, capucijn, geb. te Brugge c. 1658, † te Brussel 1728. Over zijn werken. T. I,22. - Zie Zeden-Klucht.

Voskens, Dirk en Hendrick, zie Boekdr. VII.

Vosmeer, Mich., Principes Hollandiae et Zelandiae. Antw., 1578. VII,321.

Vossen, De looze, der Wereld, zie Bouchet bij Postinc.

Vossenholen, Adriaan van, zie Almanak.

Vossius, Dionysius, bibliothecaris der stadsbibl. te Amst., vertaalt in 1633 Menasseh ben Israels Conciliador, deel I, in het Latijn. V,151; XVI,357; XVII,341.

Vossius, G.J., zie Onderwijs II.

Vossius, Isaac, bibliothecaris van Christina van Zweden, ten onrechte van diefstal beschuldigd. XIV,70. - Hss. uit zijn bibliotheek. II,96.

Vossius, Lambertus, Alle de wercken. Brugge, wed. en erfgen. v. Joannes Clouwet, 1679. III,248,305. - Zie ook De Wree.

Vossius, M., Annales Hollandiae Zelandiaeque. Fragmentarische vertalingen van M. Vossius en Vondel. Vertaling van Nicolaas Borremans, 1677. IV,49*,55. - Een stuk Lat. text met de 3 vert. er naast afgedr. IV,56. - Twee brieven aan Jan de Brune Sr., 1642 en 1644, over Vondel. IV,51. - Zie ook XVIII,335; XIX,310.

Vossius, Reinier, van Elburg, bibliothecaris der bibl. te Egmond. XIV,50.

Vouilliéme, Ernst, zie Inc. I en II.

Voynich, Wilfryd, zie Bibliofilie II.

Vredesvraagstuk, zie Bibliogr. II.

Vredius, Olivier, zie de Wree.

Vreese, Willem de, benoemd tot bibliothecaris aan de Univ. Bibl. te Gent. I,38. - tot directeur der Kon. Bibl. te Brussel. VII,80. - tot bibliothecaris der Gem. Bibl. te Rotterdam. VIII,303. - Polemiek met de Kon. Vlaamsche Acad. te Gent en R. Verdeyen. XVI,309,344. - Bouwstoffen tot het Middelnederl. Wrdbk., bespr. XVI, 313. - Op zijn zestigsten verjaardag (sonnet). XVIII,57. - Portret met bijschrift. XXII,117*. - In memoriam. XXV,1*. - Zie ook Handschr. II.

Vrients, Joh. Bapt., zie Aardrijksk. II.

Vries, Jeronimo de, Plutarchus-bewerker, 1835. V,359.

Vries, R. de, zie Lanfer bij Graveurs II.

Vries de Heekelingen, H. de, Eenige stukken m. betr. tot zijn aftreden als Bibliothecaris der R.K. Univ. te Nijmegen. XVII,89.

Vriese, Willem de, zie Almanak.

Vroome, Matthijs de, zie Bibliofilie II.

Vrouw, De. - Sveistrup u. Agnes v. Zahn-Harnack, Die Frauenfrage in Deutschland, 1760-1930, bespr. XXIII,377. - In onze britsche romans, bespr. T. IX,95. - Zie ook Wobester - - Bibliogr. II - Tentoonst.

Vrouwen Peerle, Der. Antw., Jacob Mesens, 1678, en andere uitg. T. V,20.

Vrouwenberg, O.L., zie Kloosters.

Vrouwenpolder, Onzer l., zie Kloosters.

Vrije, Antonius de, zie Liber bij Onderwijs II.

Vrije, Barbara de, dochter van Antonius Liber. VI,9.

Vrijheid van spreken, zie Klinckhamer.

Vrijheid van drukpers, zie Boekdr. VI.

Vrijheidsliederen, zie Muziek IV.

Vrijmetselarij, zie Origine - Saint Victor - Bibliogr. II.

Vuesels, zie Bibliofilie II.

Vulcanius, Bonaventura, zie Onderwijs II.

Vijver, C. van der, Het turfschip van Breda. Amst., Abr. Mars, 1812. XIV,105.

W

Waalsche kerk, zie Bibliogr. II.

Waardenburg, Magdalena van, Epitaphium d. Alardus. XIV,58.

Wachter, Joachim Jacobsz., T. VI,35.

Wachterlied in rederijkersspelen. XI,202, 203.

Wachters, Anna, vrouw v. Tobias Schermeringius. XX,58.

Wael, Sara de, 1618, zie Vondel.

Waelrant, Huibrecht, zie Muziek II.

Waerdenhaghe, Johannes Angelio, zie Werdenhagen.

Waerem, De, zie Papier II.

Waerschouwinghe over 't stellen van een Confessie, zie Camphuyzen.

Waerschouwinge, waerom die van den Huyse van Guise haer ghewapent hebben. Delft, Aelbrecht Hendricxz., 1585. VII, 325.

Waerseggher, Den Italiaenschen, zie Magino.

Wagenaar, Jan, Vaderl. historie. Bibliographie - platen - portretten. A. III,123. - Bijvoegsels en Aanmerkingen, Nalezingen, Vertalingen, Verkortingen. A. III,159; A, IV,243.

Wagenaar, P., zie Graveurs II.

Wagenaar, Christoffel, zie Volksboeken.

Wagener, Matthias, zie Onderwijs II.

Waghenaer, Lucas Jansz., zie Aardrijksk. II.

Wagner, L., Proba centum script., zie Handschr. I.

Walcheren. - Zie Kloosters.

Walcour. - Zie Vallecuria.

Waldenzen, zie Bibliogr. II.

Waldseemüller, zie Aardrijksk. II.

Walkendorp, Erik, bisschop van Trondhjem. Over zijn verblijf te Amsterdam, 1517, 1521, zijn verhouding met koning Christian. VI,13,14. - schenkt in 1517 een bijbeltje aan P. Occo. VI,14. - zendt in 1520 zijn Domheer H. Reff naar Amst. om met Hugo Jansz. van Woerden een contract aan te gaan. I,125; VI,91. - Zie ook Aardrijksk. II.

Walle, Gillis van den, zie Boekb. III.

Walraven, Jacob of Jean, geb. 1507, rederijker, De eerwaerdigheyt des soldeners. VII, 323.

Walvisschen - Walvischvaarten, zie Aardrijksk. II.

Wandelinghe, Een, der kersten menschen, zie Postinc.

Wap, J.J.F., Nieskruid voor den heer J.L. Nierstrasz Jr. Amst., J.C. van Kesteren, 1828. XV,152.

Wapenaert, Karel, zie Bibliofilie II.

Wapene ons Heeren, zie Miniaturen.

Wapenschilden, gegraveerd door Michel le Blon (1620) van de Amsterdammers die het graveeren van de muziek van de boekjes van Vallet bekostigden: Libertus van Axele, Michiel van Eijck, Jacomo Pauw, Jer. Jorisswachtelier, Guillaume Bartolot, le Jeune. (het zesde wapen zonder naam en opdracht. A. VI,247,248. - Zie ook Boek van de oude broederschap van O.L.V. der zeven weeën bij Handschr. III.

Warmbouts, Seb., zie Boekb. III.

Warnerszoon, Pieter, zie Graveurs II.

Wartburgfeier. Verzen van Arndt e.a. in het Nederl. vert. d. Van Heyningen Bosch. Gron., 1818. A. III,66.

Washington. - Zie Aardrijksk. I - Inc. II.

Wasnots, J., agent van Moretus te Brussel, 1757. X,363,364.

Wassenaer, Jacob van, zie S. Coster.

Wassenaer, Nicolaas van, Verhael aller gedenckwaerdiger geschiedenissen, Twee drukken van versch. deelen. A. II,178; XX,225.

Waterlanders, zie N. Obbesz.

Waterleiding, zie Bibliogr. II.

Watermerken, zie Papier IV.

Waterstaat, zie Bibliogr. II.

Watervliet. - Zie Kriegsjournal bij Nieuwst. II.

Watervloeden, zie Outhof.

Wavere. - Heilichdommen ende reliquien van O.L.V. te W. Planodruk, c. 1483. XX,5,6*,13. - Zie Inc. III - Kloosters.

Way, The richt, to the kingdome of heuine, zie Pedersen bij Postinc.

Waygats. - Zie Aardrijksk. III.

W.C.D. of W.D.C., zie Graveurs II.

Wech der syelen salicheyt, zie Inc. III.

Wederdoopers. - Beschrijving van het wederd.-oproer te Amst., 1535, beschr. d. Nivenius, Tumultus Ananbapt., 1552. VIII, 288,289*,291*. - Een 17e eeuwsche bewerking d. Plemp. VIII,292. - Lamb. Hortensius, Latijnsch geschrift er over, 1659. VIII,292. - Engelsch boekje te Antw. gedr., zie Tydynges bij Postinc. - VI,179, 290; IX,162,173. - Polemische geschriften tegen de W., c. 1585? X,115. - Zie Anthonis Claesz. - Caspar van der Heyden. - Protocol.

Weechschale, zie Bonav. van den Dijck.

Weeën, Seven, zie Inc. III.

Weenen. - Zie Luyken, Bibliotheekprent. VI, 193*. - P. Palmerius - Handschr. II.

Weerdt, Joos de, pensionaris v. Antw., 1606. T. I, 183.

Weert. - Zie H. Schaecken - Smeets bij Graveurs II - Rogstekers.

Weert, Sebald de, zie Aardrijksk. II - Werdius bij Onderwijs II.

Weesp. - Zie Courant I - Kloosters.

Weest God getrouw, spreuk op een 15e eeuwsch houtsneê, die gezocht wordt. XXII,101*.

Weidenbach, zie Kloosters.

Weiss, zie Graveurs II.

Wellens, B. Iansen, zie Muziek IV.

Wendel, A.J., zie Graveurs II.

Wendelmoet Claesdr., in 1527 te 's-Gravenhage als ketter verbrand. XVI,184,188.

Wennemar van Essen, Göttingen, zie Onderwijs II.

Wenssen, Matthias, minderbr., gardiaen v.h. klooster te Leiden, begin 16e eeuw. XII, 203.

Werchoven, Joh., advocaat en schepen te Utrecht, 1596. VII,252.

Werckman, Otto, († 1616). XXIV,231.

Werdenhagen, Joh. Angelus, zie Onderwijs II.

Werdius, Rolandus, zie Onderwijs II.

Werdius, Sebaldus, zie Seb. de Weert.

Werelt, Die nieuwe, der lantschappen ende eylanden, zie Ablijn bij Aardrijksk. II.

Werlach. - Zie Papier II.

Wesel. - Zie E. Grim.

Wesembeeck, Jac. van, Beschr. van den gheschiedenissen in der Religien saken toegedragen in den Nederl., 1569 (niet 1559). VII,326.

Wespen, De, tijdschrift, zie De Bull.

Wessel Gansfort, zie Postinc.

Wessel, Gosbrink, provinciael der minderbr. prov. Keulen, 1506-1510. XIII,55.

Westcappel, Matthaeus Galenus van, zie Onderwijs II.

Westerbaen, Jacob, zie de Lijst der Bijveer-

sen. XIII,115-125. - Zijn strijd met Vondel en Brandt. XII,120.

Westerhuys, Henricus, zie Almanak.

Westervelt, Nalida Geertruid Margaretha van, geb. Op ten Noort, anon. vertaalster van Salchi, Het Kwaad. Dordr., J. de Vos en Co., 1799. V,317.

Westervolt, Volkert van, Carmen de rebus feliciter gestis a Mauritio in receptione Bredae. Leiden, Fr. Raphelingius, 1593. XIV,103.

Westvriesland. - Statuten, zie Postinc.

Wetter, J., Proeve om met houten letters te drukken. XX,256,258*.

Weyden, Rogier van der, zie Miniaturen.

Weyerman, J. Campo, zie Cervantes - Kersteman - Courant II.

Weytens, Jacob, T. IX,148.

Weytingh(e), zie Homerus.

W.G., zie Boekb. III.

Wheler, Georg, zie Jac. Spon, bij Aardrijksk. II.

White (With), John, zie Aardrijksk. II.

Wicelius, Georgius, Winterteil und Sommerteil homiliarum orthodox. Keulen, Erben Joh. Quentel, 1556. III,349.

Wickefort, Joachim, 1636. XVI,355.

Wieder, F.C., benoemd tot bibliothecaris te Wageningen, VI,62. - Over zijn benoeming tot bibliothecaris aan de Univ. Bibl. te Leiden en den gang van zaken te Amst. XIII,153. - Afscheid te Wageningen. XIII,238. - Zie ook Aardrijksk. I.

Wielant, Ph., zie Enqueste - Estienne de Lignana.

Wierings, Hieronymus, 1562. IV,73.

Wierx, Joh., zie Graveurs II.

Wiggertsz., Willem, zie Blaeuw.

Wild, J., zie Joh. Ferus.

Wilhelm, Joh., pred. te Rees, 1633. T. IV,114.

Wilhelm, landgraaf tot Hessen, Zendbrief aan Georgius Coelestinus, superintendent in Brandenburg. Antw., Gillis van der Rade, 1580. X,120.

Wilhelmus, Het, zie Muziek IV.

Wilhelmus Bartholomaeus, pastoor te Hoorn, zie Ottens.

Wilhelmus Zael, zie Kloosters - Miniaturen.

Wille, Den wtersten, van Lowys Porquin, zie Anthonius Verensis bij Onderwijs III.

Willebrordus, zie Apostelen, Dry, van Antw.

Willeken van Brugge, zie Boekb. III.

Willem t' Serneels, zie Boekb. III.

Willem van Gelre, plakkaten van 1538 en 1540, zie Postinc.

Willem van Merendré, armmeester te Gent, 1436. Zijn portret op een miniatuur. XVII,261,262.

Willem I van Oranje, zie Oranje.

Willem III, zie Lijk-offer.

Willems, Alphonse, necrologie. I,377. - Zie ook Bibliofilie IV - Elzevier bij Bibliograph. II.

Willemsz., Abraham, zie Van Beyerland.

Willemsz., Cornelis, stuurman, 1584, zie Aardrijksk. II.

Willemsz., Gabriel, zie Van Cleeff.

Willemsz., Gerrit, zie Kempen bij Boekdr. VII.

Willemsz., Govert, zie Van Hollesloot bij Aardrijksk. II.

Willemsz., Hendrik, zie Papier II.

Willemsz., Lambrecht, pastoor van de Oude Kerk te Delft, 1546. T. IV,219; T. VIII, 271.

Willemsz., Petrus, zie Bicker.

Williamson, Joseph, Brieven aan hem van William Temple, Spanheim, en Daniel Elsevier, 1675. T. VIII,117,118.

Willigh, L. van der, zie Papier II.

Willin, Egidius, zie Boekb. III.

Willmet, J., zie Bibliofilie II - Onderwijs II.

Willoughbiesland. - Zie Nova Zembla bij Aardrijksk. III.

Wils, Sara, T. III,257.

Wilschaerts, Herman, Antw., 1542. T. VIII, 127.

Wiltens, Nicolaas, authentisator van den Statenbijbel, Amst., 1728. III,284.

Wimmanus, Nicolaus, zie Aardrijksk. II.

Winckel, Van den, zie Peter van Else bij Boekb. III.

Windesheim, zie Kloosters.

Winghe, Jodocus van, zie Graveurs II.

Winkel, Jan te, zie Bibliogr. II - Onderwijs II.

Winkler, Joh. T., zie Oera Linda Boek.

Winkler, Karl. XXIII,115.

Winsemius, Pierius, Chronique... van Vriesland. Bibliogr. bijzonderheden. XXII,197 *.

Winsemius, Seb. Theod., zie Onderwijs II.

Wintersche Avonden, zie Viverius.

Wirt, Wigandus. IV,130.

Wirth, H., zie Oera Linda Boek.

Wisch. - Rekening, 1538-39. XII,292.

Wiskunde, zie Bibliogr. II.

Wissel-kindt, Historie van een. VIII,232.

Wit, F. de, Zijn Stedeboek, zie Aardrijksk. II.

Wither, George, zie Psalmen.

Withoff, J.H., uitg. van Cato, (1754). XXIV, 264.

Witlant, verkeerde lezing voor Wielant. (Gent, 1476). XX,33.

Witse, Gerrit, en het Rott. Leeskabinet. XVIII,145.

Witsen, Nicolaas, geb. 1641, verdedigt een disputatio in het Amst. Athenaeum in 1662, getiteld Prognosticon. Amst., Joa.

Ravestein, een wederlegging van het geloof aan de voorspellingskracht der cometen, opgedr. aan J. Hudde, met twee Lat. gedichten van R. Keuchenius en S. Coeman (afgedr.); had reeds eerder een Disputatio de sole gehouden; promoveert te Leiden in 1664. XI,114. - Burgemeester van Amst., zijn anglophobie blijkende uit versch. redacties van gedeelten van zijn Scheepsbouw van 1671; de voll. tekst van den tocht naar Chatham afgedr. X,144; XIV,88. - Zijn verzameling waterverfteekeningen van Javaansche planten, 1700, thans te Weenen. T. VIII,94. - Zie ook Artsil - Cuperus - Aardrijksk. II - Graveurs II.

Witte, Jan Baptista de, zie Almanak.

Witte, Livinus de, geb. 1513. T. III,21.

Wittenberge, zie Kilianus bij Almanak.

Wittenoom, C.D., zie Bijveersen etc. XII, 117,120.

Wittert, Baron, † 1903, zie Bibliofilie II.

Witte Zee. - Zie Aardrijksk. III.

Wittius, Christophorus, vertaler van Cato, 1653. IX,321.

W.L., zie Boekb. III.

Wobester, Wilhelmine Caroline von, schrijfster van Elisa, oder das Weib wie es seyn sollte. Anon. Ned. vert. door Mr. Arnold Op ten Noort. Brief hierover aan Staring. V,317.

Woelbosch, Geeraard van, scriver te Gent, Spel van den somer ende van de winter (van den scamelen man en den riken vrek), fragm., hs. op papier, 1436. T. I,223,228. - Zie ook Boekb. III - Miniaturen.

Woelmont, verkeerde lezing voor v. Woelwijk. T. I,26.

Woelwijk. - Zie P. Scriverius.

Woelwijk, Adriaan van, schuilnaam van Joannes Roos, Alle de wercken. Antw., voor de Compagnie (Amst., David Noordheim), 1738, 5 dln. T. I,26.

Woensam, Anton, zie Graveurs II.

Woerden. - Twee werken van J. Saliger over de belegering. Rott., D. Mullem, (1576?). XX,21. - Zie ook Aardrijksk. III - Kloosters - Nieuwst. II.

Wognum. - Zie Aardrijksk. III.

Wolf, Johan, Lectiones memorabiles et reconditae. Lavingae, sumptibus autoris impressit Leonhardus Rheinmichel Palatinus, 1600. (Julius exclusus). XX,89.

Wolff, Betje, en Aagje Deken, De Santhorstsche geloofsbelijdenis en de Menuet en de Domineespruik, uitg. en geschriften daarover, (1772). A.V,299. - Briefwisseling met Jan Everhard Grave. T. III,24,53. - Onuitg. brieven aan Gerrit van der Jagt en Johanna Grave. IV,90,145.

Wolfjagers, zie Rogstekers.

Wonders of nature, Certaine, (1569). Eng. vert. van Histoires prodigieuses, zie aldaar.

Wonderverhalen, zie Visch en biscop. V,67.

Wondervisschen, zie Haring.

W(oons), C(orn. Jansz.), Het wel-riekende Bloemen-kransken. Antw., C. Woons, 1662. T. I, 275*.

Woordenboek, Nieuw Ned. Biografisch, bespr. T. VIII,72; I,33; IV,39; XI,126. - Zie ook Forfatter Lexicon.

Woordenboek, Biographisch, van Prot. Godgeleerden in Nederl. (eerder Het Protestantsche Vaderland), bespr. VIII,59; IX, 204; XV,158; XVII,254.

Woordenboek, Holl. rechtsgeleerd, zie Kersteman.

Woordenboeken. - Calepinus, Ambrosius, Dictionarium undecim linguarum. Bazel, Seb. Henricpetri, 1592. T. IV,170. - Dictionnaire des six langues. Rouen, D. Ferrand, 1635. T. II,147. - Dictionarium tetraglosson. Amst., Z. Heyns, 1600. XXIII, 181. - Kopiewski, Nomenclator trium linguarum. Amst., Jan Thessing, 1700. II,28*, 129. - Toscanella, Spaansch-Ital.-Nederl. Ven., 1568. XVII,355*. - Hebreeuwsch, d. S. Munster. III,351. - Grieksch, d. Schrevelius. VI,126. - Latijn, d. Calepinus. III, 379. - Middeleeuwsch Latijn, Oproep om hulp voor een nieuw. XVI,77. - Thesaurus linguae Teutonicae, 1573. VII, 321. - Kramer, Duitsch en Ned. T. IV, 113. - Russische woordenboekjes. II,357. - Maleisch en Madagaskarsch, d. F. de Houtman. VII,193. - Zie ook Vocabulairs. - Barlaimont bij Postinc. - Colloquia en Valerius bij Onderwijs III.

Wordda, De, zie Anton Vervoort.

Wou, Corn. en Joh. van, zie Boekb. III.

Woutersz., Cornelis, alias Coperpotgen, schoenmaker te Dordrecht, schrijver van kettersche boeken. Vertaler van Den ouden Adam, 1525? XVI,175. - Twee brieven te Antw. gedrukt, 1527, waarin hij zijn meeningen staande houdt. XVI,182.

Wouters, Remigius, zie Valerius, Remmerius.

Woutersz., Corn., zie Valerius.

Wouthers, Antoon Frans, dichter (A.F.W.), La graine de Laurier, 1663. T. I,237.

Wouwe. - Zie Kriegsjournal bij Nieuwst. II.

Wouwer, R. van den, (Woverius), Brief aan C. Huygens, 1647, afgedr. T. III,66.

Wouwerius (Woverius), Janus, 1606. T. III, 66,210.

Wree, Olivier de, (Vredius), 1596-1652. Een achttal zijner Mengeldichten. Brugge, Nicolaus Breughel (Breydel), 1625. Door de

drukkers Clouwet als werk van Lamb. Vossius gedrukt. III,251,305. Zie ook T. VI,13.

Wright, Benjamin, zie Graveurs II.

Wtenbogaart, J., zie Bibliofilie II.

Wtenhove, zie Utenhove.

Wttewaall, B.W.G., Over het geslacht. Schenking aan de Univ. Bibl. te Utrecht. VII,305.

Wulfschmidt, Jacob Pontus von, 1730-1789, schrijver, tevens drukker met losse houten letters, van ‘Bondestolpe’. XX,257,259*, 260*.

Wunderzeichen... in Sicilia, zie Nieuwst. II.

Würth, J.F., advocaat te Luik, vertaalt v. Alphens Kinderged. in het Fransch, 1824. VII,204; T. IV,172.

Wybo (Sylvanus), Joris, zie Muziek IV.

Wybrantsz., Wybe, 1581. X,118.

Wijckmans, Franciscus, zie Graveurs II.

Wijdts, Andr., zie Graveurs II.

Wijk bij Duurstede. - Zie Theatbert.

Wynantz., zie Kloosters.

Wijndelts, J.W., commies aan de Univ. Bibl. te Amst., eervol ontslagen. XIV,76,143. - Necrologie. XVI,265.

Wijnen, J.H., zie Schuster.

Wijngaarden (Wijngaert), Adriaan van, (de la Vigne), voerman tusschen Antw. en Lyon, 1672. Contract met Verdussen. XII,349.

Wijngaerde, Franciscus van den, zie Graveurs II.

Wijngaert van St. Franciscus, zie Postinc.

Wyrix, Petrus, kapelaan te Maastricht, 1447. XIX,338,339.

Wijtmans, Pieter, zie Bibliofilie II.

Wijtvliet, visitator. Antw., 1593. T. I,185.

X

Xenia, sive Congratulatio gymnasii ecclesiae reformatae. Antw., 1581, inhoud uitv. bespr. X,273.

Xenophon, Cyropaedie, vert. d. Adam van Zuylen van Nijevelt. Amst., Barendt Adriaensz., 1592. Sonnet afgedr. V,159,160*. - Bewerkt naar de Fr. vert. v. Jacques de Vintemille, 1547. Beide vertalingen vergeleken en gedeelt. afgedr., ook met de Lat. vert. v. Francesco Filelfo. XVI,145,147*. - De vita tyrannica, onbek. Italiaansche druk, 15e eeuw. I,67*. - Zie ook Leonclavius - Inc. III.

Ximenez. - Lyell, Cardinal Ximenez, bespr. VII,184.

Y, IJ

Y als symbool voor een school, zie Onderwijs I.

IJk, Van, Zijn Scheeps-bouw-Konst van 1697 in verband met Witsens Scheepsbouw. Stukken uit de 2 verschillende opdrachten afgedrukt. X,139.

Ymmeloot, Jacques, zie Muziek IV.

Yperen. - Zie J. de Clerck - De Does - J. Utendale - Aardrijksk. III - Boekdr. VIII.

Ysac, H., zie Muziek II.

Ysbrandts, Nicolaes, zie Aardrijksk. II.

IJsbrangt, zie Papier II.

IJselstein. - Zie J. Beck - Kloosters.

IJs(s)elveer, Willem Jansz., Rederijker te Rotterd., liederen en pamfletten uit 1580-1611. XV,204. - Zie ook Nieuwst. II, 1609.

IJsland, zie Forfatterlexicon - Aardrijksk. III.

IJszee. - Zie Aardrijksk. III.

IJver, Den, tot Godts wet, zie Camphuyzen.

Yvetaux, Des, zie Vauquelin.

Z

Zaandam. - Zie Pieter Pietersz. - Papier II.

Zael, zie Wilhelmus.

Zahorowski, Monita Secreta, 1614. Een uitg. van Jacobus Meursius in den nadruk van Iustitutiones Soc. Iesu. XII,136.

Zaman, zie Onderwijs II.

Zanchus Bergomas, Het ghevoelen van den twist aengaende den handel des Nachtmaels. Straatsburg, 1564, gedrukt bij Goossen Goebens te Emden. T. IV,109.

Zapon, zie Handschr. I.

Zaraphya, Adrianus, predicatie voor den Prins van Oranje van 1568. - Zie Nieuwst. II.

Zarate, A. de, Historie van Peru, zie Aardrijksk. II.

Zassen, zie Sassen.

Zavaria, bestuurder van het Spaansch Gasthuis te Mechelen, koopt de bibliotheek van zijn schoonvader Le Pipre. VI,370.

Zebetius, zie Zovitius bij Onderwijs II.

Zech-Du Biez, Les almanachs belges, zie Almanakken.

Zeden-Klucht, van Paschier en Isabella, toegeschreven aan Petrus de Vos van Hee. T. I,26.

Zedespreuken, Pseudo-Aristotelische. 'sMenschen leven van de wieg tot het graf. Amst., Jacob van Royen. XIX,360*,361*. - Zie ook Gronden van een goed leven - Leermeester der Zeden - Manierlijke Seden.

Zedler, zie Inc. I.

Zeekaarten - Zeerecht, zie Aardrijksk.

Zeeland. - Zie Joh. de Brune Sr. - J. Valcke-Bibliogr. II - Papier II.

Zeelander, Abr. Leon, zie Graveurs II.

Zeelhem, bij Diest. - Zie Kloosters.

Zeereglement van Peter den Groote, zie Aardrijksk. II.

Zegers, Jacobus, veilinghouder te Leuven, 1637. III,108.

Zeitung, zie Courant - Nieuwst.

Zeittung, Gewisse. Keulen, Nic. Schreiber, 1588 (gevecht tusschen haringen aan de Noorsche kust en tusschen ganzen en eenden in Croatië). V,11,12*,15*,96.

Zend-brieven, Gemeene (Ghemeyne Seyndbrieven), div. uitg. T. V,23; I,257. - Zie ook Jacobi - J.v.d. Veen - Onderwijs III.

Zeno, Gebr., zie Aardrijksk. II.

Zerbolt, Gerard, van Zutfen, schrijver van De spiritualibus ascentionibus. T. V,149; T. VI,276; T. VIII,23; VIII,347.

Z.H. = Zacharias Heyns. I,127.

Zierikzee. - Zie R. Telle.

Zigler, Jacob, zie Aardrijksk. II.

Zigler, Phil., zie Aardrijksk. II.

Zilius (à Zyl), Antonius, studeert tot 1630 te Leiden, verdedigt onder Barlaeus in 1632 stellingen, is van 1643-1655 remonstr. pred. te Alkmaar. - Epigrammata, 1636. - Vertaler der Lat. uitg. van Menasseh ben Israel, De la resurreccion de los muertos, 1636? XVI,355.

Zinnebeelden, zie Van Veen.

Zinneprenten, zie Emblemata - Potgieter.

Zinner, zie Regiomontanus bij Inc. III.

Zinspreuken (Dévises). - Vander Haeghen, Dictionnaire des dévises des hommes de lettres, imprimeurs, etc. bespr. A. III,207; XV,201. - Zie ook Schuilnamen.

Zittert, Niesgien Jans van, tr. 1622 A. van Beyerland. XXI,69.

Zomere, Lieven de, Kettersch bakker te Gent, 1522. XVI,167,169,170.

Zonca, Vittorio, zie Boekdr. IV.

Zon- en feestdagen, Schrijven op, zie Handschr. I.

Zonnius, Franciscus, bisschop van Antw., 1574. IX,300.

Zovitius, zie Zebetius.

Zuichemius, Viglius, zijn brievenverzameling in het bezit van D. Flud van Giffen. A. I,15.

Zuidbroek. - Zie Klugkist.

Zuiderzee. - Het eerste ontwerp voor de bedijking, zie J. Kloppenburg - Aardrijksk. III - Biblogr. II.

Zuidland, zie Aardrijksk. III.

Zulte. - Kasteel, zie Aardrijksk. III.

Zuniga, Avila y, Historie van de oorlogen van Hoochduytslandt. Antw., 1550. VII, 327.

Zuren (Zuyren), Jan van, burgemeester van Haarlem. II,115,116,128. - Zie ook Boekdr. VIII.

Zutfen. - Een ootmoedig aktenschrijver. Uit het Protocol v. kentenissen der stad Zutphen, 1468. IX,230. - Intocht van Willem van Gelder, bezongen d. Rhenanus Uzichius, 1538. XXII,67. - Zie ook P. Dreux - Lontius - Meinsma - Moded - Phoconius - H. Strijcker - Rh. Uzichius bij Postinc.

Zuttere, P.A. de, zie Onderwijs II.

Zuylen van Drakenborch, Dirk van, 1600. VII,259.

Zuylen van Drakenborch, Nicolaes van, schout te Utrecht, 1575. VII,255.

Zuylen van Nijevelt, Adam van, officier; zijn letterkundige familieleden. Vertaler van Xenophons Cyropaedie, 1592. V,154; XVI,145. - Sonnet afgedr. V,159. - Vert. der Levens van Plutarchus, 1603. V,1,161.

Zuylen van Nijevelt, J.W. van, vertaler van de Fonteyne des Levens, 1533? T. IV,248; Zie Fonteyne bij Postinc.

Zwaene, Jaspar, pastoor te Deventer, 1540-1557. III,457.

Zwammerdam. - Zie J.A. Koenerding.

Zweden. - Zie Cato - Magd. Frölich - D.J. Mors - Scandinavië - Bibliofilie IV - Bibliogr. II - Bibliotheekw. IV - Bijbels.

Zwitserland. - Zie M. Merian - Aardrijksk. III.

Zweesardt, zie Graveurs II.

Zwolfs, Tanneke, verkoopt kettersche boeken te Brussel, 1526. XVI,180.

Zwoll, A.C. I,229.

Zwolle. - Emmanuelshuizen. XII,294. - Zie L. Alexandri Meppensis - W. Bartjens - J. Grijpswald - G. Listrius - J.H. Naefus - - Ev. Schuttenius - H. Strijcker - H. Torrentinus - Boekb. III - Kloosters - Onderwijs I.

Zyelen Troeste, Der, zie Sielentroest bij Inc. III.

Zyl, Antonius à, zie Zilius.

Zijlbergh, D. van den, zie Verhael van die myrakelen, bij Postinc.

Register

A

Aardrijkskunde

I Bibliographie - Kartographische Literatuur - Techniek

II Kaartboeken - Graveurs en teekenaars - Landmeters - Land- en zeereizen - Scheepsbouw - Stadsgezichten - Walvischvaarten - Zeerecht

III Topographie - Stedenboeken en verwijzingen naar landen, plaatsen, enz.

Abecedaria

Aflaten

Almanakken - Prognosticatiën

Archiefwezen - Archieven

Autographen en Alba amicorum

B

Bibliofilie

I Het Boek - Uitvoering - Waardeering - Boekenvrienden - Boekendieven

II Particuliere bibliotheken en verzamelaars. Zie ook III en IV

III Ex-Libris

IV Boekenprijzen en Veilingen

Bibliographie

I Bibliogr. systemen - Catalogiseering.

II Bibliographiën - Algemeene - Van zaken - Van personen

Bibliotheckwezen

I Inrichting - Beheer - Photographie - Uitleenen

II Bibliothecarissen - Opleiding - Positie

III Personalia

IV Geschiedenis - Openbare bibliotheken in de versch. landen en plaatsen - Catalogi

Boekbinders

I Bibliographie - Techniek

II Geschiedenis - Oude boekbanden

III Boekbinderijen naar woonplaatsen - Boekbinders - Bandteekenaars - Stempelsnijders

IV Afgebeelde boekbanden

Boekdrukkunst - Boekhandel - Graphische vakken

I Algemeen - Techniek - Clichédruk - Natuurdruk - Stereotypie

II Letters - Lettergieterij - Letterproeven - Letterzetterij

III Bijzondere lettersoorten

IV Inkt en Persen

V Geschiedenis van de boekdrukkunst en van den boekhandel

VI Wetgeving - Auteursrecht - In- en uitvoerrechten

VII Lettergieters, -snijders (-stekers) en -teekenaars

VIII Boekdrukkers, Boekhandelaren (Uitgevers)

IX Boekdrukkersmerken

Brieven

Bijbels

C

Courant

I Bibliographie en Geschiedenis

II Courantiers en Journalisten

III Drukkers en Uitgevers

D

E

F

G

Graveer-, Schilder- en Teekenkunst - Steendruk

I Literatuur - Houtsneden - Kopergravuren

II Graveurs - Schilders - Teekenaars - Plaat- en Steendrukkers - Uitgevers

H

Handschriften

I Schriftwezen in de middeleeuwen - Schrijvers en Copiisten - Schriftsoorten - Palaeographie - Bescherming en beschadiging van handschr. Reproductie - Verfilming.

II Beschrijvingen en verzamelingen - Catalogi.

III Afz. Handschriften (Schrijvers en Anonymen). Zie ook Miniaturen.

Schrijvers

Anonymen

I

Incunabelen

I Palaeotypie - Incunabelstudie

II Bibliographieën en Catalogi

III Incunabelen

J

K

Kloosters - Abdijen - Broederschappen

Bibliotheken - Binders - Drukkers - Schrijvers

L

Liturgische boeken

Bibliographie - Heiligenfeesten en -kalenders

M

Miniaturen - Verluchte handschriften (en één incunabel) - Verluchters

Muziek

I Literatuur - Instrumenten

II Componisten - executanten - dirigenten - onderwijzers

III Muziekdruk- en graveerkunst Zie ook Graveurs II (steendrukkers).

IV Liederen

I
Bibliographie - Kartographische Literatuur - Techniek

II
Kaartboeken - Graveurs en teekenaars - Landmeters - Land- en zeereizen - Scheepsbouw - Stadsgezichten - Walvischvaarten - Zeerecht

III
Topographie - Stedenboeken en verwijzingen naar landen, plaatsen, enz.

I
Het Boek - Uitvoering - Waardeering - Boekenvrienden - Boekendieven

II
Particuliere bibliotheken en verzamelaars. Zie ook III en IV

III
Ex-Libris

IV
Boekenprijzen en Veilingen

I
Bibliogr. systemen - Catalogiseering.

II
Bibliographiën - Algemeene - Van zaken - Van personen

I
Inrichting - Beheer - Photographie - Uitleenen

II
Bibliothecarissen - Opleiding - Positie

III
Personalia

IV
Geschiedenis - Openbare bibliotheken in de versch. landen en plaatsen - Catalogi

I
Bibliographie - Techniek

II
Geschiedenis - Oude boekbanden

III
Boekbinderijen naar woonplaatsen - Boekbinders - Bandteekenaars - Stempelsnijders

IV
Afgebeelde boekbanden

I
Algemeen - Techniek - Clichédruk - Natuurdruk - Stereotypie

II
Letters - Lettergieterij - Letterproeven - Letterzetterij

III
Bijzondere lettersoorten

IV
Inkt en Persen

V
Geschiedenis van de boekdrukkunst en van den boekhandel

VI
Wetgeving - Auteursrecht - In- en uitvoerrechten

VII
Lettergieters, -snijders (-stekers) en -teekenaars

VIII
Boekdrukkers, Boekhandelaren (Uitgevers)

IX
Boekdrukkersmerken

I
Bibliographie en Geschiedenis

II
Courantiers en Journalisten

III
Drukkers en Uitgevers

I
Literatuur - Houtsneden - Kopergravuren

II
Graveurs - Schilders - Teekenaars - Plaat- en Steendrukkers - Uitgevers

I
Schriftwezen in de middeleeuwen - Schrijvers en Copiisten - Schriftsoorten - Palaeographie - Bescherming en beschadiging van handschr. Reproductie - Verfilming.

II
Beschrijvingen en verzamelingen - Catalogi.

III
Afz. Handschriften (Schrijvers en Anonymen). Zie ook Miniaturen.

I
Palaeotypie - Incunabelstudie

II
Bibliographieën en Catalogi

III
Incunabelen

I
Literatuur - Instrumenten

II
Componisten - executanten - dirigenten - onderwijzers

III
Muziekdruk- en graveerkunst Zie ook Graveurs II (steendrukkers).

IV
Liederen

I
Literatuur - Pamflettisten

II
Pamfletten en historieplaten, naar den datum der uitgave

I
Literatuur - Geschiedenis - Schoolverordeningen - Hoogescholen - Latijnsche scholen - Schoolzangen - Studenten - Proefschriften. Voor Univ.-bibliotheken, zie Bibliotheekw. IV - Handschriften II - Inc. II.

II
Hoogleeraren - Rectoren - Schoolmeesters - Studenten - Hun Carmina en Geschriften.

III
Schoolboeken - Keuze - Verbod - Toegestaan Zie ook Abecedaria - Doctrinale - Donaat.

I
Geschiedenis - Fabricatie - Handel - Soorten

II
Molens - Papierfabrikanten

III
Importeurs - Handelaren - Factoren

IV
Watermerken en papierkappen