De Boekenwereld. Jaargang 28

[p. 267]

Agenda

Veilingen

beijers veilingen, Achter Sint Pieter 190, 3512 ht Utrecht, tel.: [phone]: 5 juni.

de eland - de zon - loth gijselman, Weesperstraat 110, 1112 ap Diemen, tel.: [phone]: 17 juni (www.deeland.nl).

henri godts, Avenue Louise 230/6, 1050 Brussel, België, tel.: [phone]: 19 juni (www.godts.com).

bubb kuyper, Jansweg 19, 2011 km Haarlem, tel.: [phone]: 22-25 mei (www.bubbkuyper.com).

van stockum's veilingen, Prinsengracht 15, 2512 en Den Haag, tel.: [phone]: 6-7 juni (boek en prent) (www.vanstockums-veilingen.nl).

Tentoonstellingen

Thé Tjong-Khing

Meer dan 300 kinderboeken illustreerde hij. Van de boeken van Vos en Haas tot sprookjes en het kijk- en zoekboek Waar is de taart? Met zijn tekeningen won hij alle belangrijke tekenprijzen: Thé Tjong-Khing, al meer dan 50 jaar illustrator. Tot en met 31 augustus brengt het Kinderboekenmuseum in Den Haag de interactieve familietentoonstelling ‘Thé Tjong-Khing. Van strip tot sprookje’.

Op de tijdelijke expositie liggen vroege striptekeningen bij de Toonder Studio's en recente sprookjesboeken. Hoe de gelauwerde kinderboekenillustrator werkt en wat zijn inspiratiebronnen zijn, wordt spelenderwijs uit de doeken gedaan. Door film, animaties en spelletjes ervaren bezoekers hoe Thé zijn tekeningen maakt. Thé Tjong-Khing is

[p. 268]

een sprookjesachtige tentoonstelling, die verhalenderwijs toont hoe inspiratie werkt.

Adres: Kinderboekenmuseum, Prins Willem-Alexanderhof 5, Den Haag, tel.: [phone], www.kinderboekenmuseum.nl. Openingstijden: dinsdag, donderdag en vrijdag van 14.00 tot 17.00 uur, woensdag, zaterdag en zondag van 12.00 tot 17.00 uur.

Een lot uit de loterij

Wie een kans waagt bij een van de vele loterijen in Nederland kan de mooiste prijzen winnen. Althans, dat willen de media ons doen geloven. De gelukkige winnaars stralen en de ongelukkigen die niet meedoen, hebben het nakijken. De tentoonstelling Een lot uit de loterij toont tot en met 1 juli prenten en affiches waarop te zien is hoe door de eeuwen heen door middel van loterijen en collectes geld wordt ingezameld voor liefdadigheid.

De Staatsloterij is de grootste en oudste loterijorganisatie van ons land. De loterij is in 1726 opgericht als de Generaliteitsloterij en ontwikkelde zich daarna via de Bataafsche loterij, de Koninklijke Nederlandsche Loterij tot de huidige Staatsloterij. Het succes van deze loterijen brengt de overheid op het idee zelf verlotingen te organiseren. Tot halverwege de negentiende eeuw vindt de trekking plaats in de Ridderzaal. De trekkingen vormen een waar spektakel vol spanning en volksvermaak. Weeskinderen trekken onder toeziend oog van notabelen lotnummers uit een grote trommel.

Zeventiende-eeuwse loterijen worden aangekondigd met grote loterijkaarten die vergelijkbaar zijn met huidige reclameaffiches. De kaart bestaat uit een hoofdafbeelding, een afbeelding van de te winnen prijzen plus de tekst. Er worden honderden tot zelfs duizenden exemplaren voor een loterij gedrukt. Helaas zijn veel kaarten niet of slechts gedeeltelijk overgeleverd. In de Atlas Van Stolk zijn nog een paar fraaie zeventiendeeeuwse voorbeelden te vinden, zoals de loterijkaart van 1666 voor Terschelling. Het eiland werd dat jaar door de Engelsen overvallen en het dorp West-Terschelling werd volledig in as gelegd. Om het eiland erbovenop te helpen, organiseerde men een loterij.

Adres: Atlas Van Stolk, Schielandshuis, Korte Hoogstraat 31, Rotterdam, tel.: [phone], www.atlasvanstolk.nl. Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 11.00 tot 17.00 uur.

De Prins en de Pasja

In 2012 staat de vierhonderd jaar lange relatie tussen Nederland en Turkije centraal. Het was de Nederlandse diplomaat Cornelis Haga die in 1612 van de Turkse sultan Ahmed 1 het recht verkreeg om onder Nederlandse vlag handel te drijven in het Otto-

[p. 269]

maanse Rijk. Dit werd vastgelegd in een ahitname: een eenzijdige verklaring van de Turkse sultan, waarmee hij Nederland vrije handel en een vergunning voor vestiging toekende. Deze privileges kregen alleen nietmoslimlanden die een vriendelijke relatie met de sultan onderhielden. Dit document is tot en met 30 juni te zien in de tentoonstelling De Prins en de Pasja. 400 jaar Nederland-Turkije.

Naast de prachtig versierde diplomatieke verdragen toont het Nationaal Archief een rijke collectie kaarten die het Ottomaanse Rijk in beeld brengt. Een van de topstukken is het panorama van Constantinopel uit circa 1750. Ook bijzonder is de oudste originele brief van Khalil Pasja uit 1611. Het recentst is het wervingsverdrag uit 1964. Hierin maakten Nederland en Turkije afspraken over de komst van Turkse gastarbeiders.

[p. 270]

Adres: De Verdieping van Nederland, Koninklijke Bibliotheek, Prins Willem Alexanderhof, Den Haag, tel.: [phone], www.deverdiepingvannederland.nl. Openingstijden: maandag van 12.00 tot 17.00 uur, dinsdag van 9.00 tot 20.00 uur, woensdag t/m zaerdag 9.00 tot 17.00 uur.

Naar de top

Bergen waren eeuwenlang het domein van draken, monsters en andere onheilspellende zaken. In de familietentoonstelling Naar de top reizen bezoekers mee met moedige avonturiers en nieuwsgierige wetenschappers. Op weg naar de top van de Mont Blanc ontdekten zij een nieuwe wereld en creëerden ze een nieuwe wetenschap. In de tentoonstelling zijn onder meer kristallen, mineralen, prenten, rijk geïllustreerde reisverslagen, kaarten, affiches, foto's en films te zien. Het topstuk is een historische maquette uit 1787 waarop de route naar de top is uitgestippeld. De maquette is van Horace-Bénédict de Saussure, de eerste wetenschapper die de Mont Blanc bedwong. Het stukje steen dat hij van de top afhakte, is eveneens tentoongesteld.

In 1799 kocht Martinus van Marum, de eerste directeur van Teylers, de maquette van De Saussure. In 1802 kocht hij ook het beroemde topje. In de jaren die volgden, bouwde hij de collectie verder uit met prenten en kaarten van de beklimming en andere gesteenten. Teylers wilde de nieuwste ontdekkingen en inzichten op de voet volgen. De maquette is onlangs gerestaureerd, dankzij giften van het publiek. Door de eeuwen heen waren veel details onzichtbaar geworden. Op de tentoonstelling, te zien tot en met 19 september, is hij weer in oude luister te bewonderen, inclusief de rode voetstapjes die de route van De Saussure aangeven.

De tentoonstelling vertelt niet alleen de verhalen van dappere ontdekkingsreizigers, maar laat ook de geboorte zien van een nieuwe wetenschap: de geologie. De Saussure verzamelde tijdens zijn expeditie gesteenten die inzicht gaven in het ontstaan van gebergteketens en de ouderdom van de aarde. Met zelfontworpen instrumenten deed hij zeer nauwkeurige hoogtemetingen. Deze apparaten zijn samen met zijn persoonlijke uitrusting te zien op de tentoonstelling.

Adres: Teylers Museum, Spaarne 16, Haarlem, tel.: [phone], www.teylersmuseum.eu. Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur, zondag van 12.00 tot 17.00 uur.

Hemelse ontdekkingen

Een Hindoestaanse grammatica geschreven door een Poolse crimineel, een gebruiksaanwijzing voor piraten en een zeeroverskaart: enkele van de bijzondere schatten die de Universiteitsbibliotheek Utrecht tot en met 25 november in het Museum Catharijneconvent tentoonstelt. De tentoonstelling Hemelse ontdekkingen omvat niet alleen manuscripten, oude gedrukte boeken en kaarten die de afgelopen jaren zijn ontdekt door studenten, onderzoekers of conservatoren, maar ook nieuw verkregen documenten die nu voor het eerst worden getoond. Aansluitend op de collectie van het Catharijneconvent hebben alle tentoongestelde stukken betrekking op het christendom en religie in het algemeen.

De tentoonstelling valt uiteen in twee delen. Tot en met 17 augustus wordt onder andere voor het eerst het enig overgebleven blad uit het sacramentarium van de Utrechtse bisschop Odilbald (870-898) getoond. Er is ook een aantal kaarten te bekijken, onder andere een die uitlegt hoe je een Spaanse zilvervloot moet overvallen, gesigneerd door Abel Tasman. Bijzonder is een zeldzame Boeginese zeeroverskaart van de Indische Archipel.

Van 25 augustus tot en met 25 november kunnen onder andere de architectuurtekeningen van Johannes Flentge worden bewonderd. Deze steenhouwer was in de jaren dertig van de vorige eeuw betrokken bij de restauratie van de Utrechtse Dom. Hij maakte vele tekeningen om het meetkundige systeem van de Dom te kunnen doorgronden.

Adres: Museum Catharijneconvent, Lange Nieuwstraat 38, Utrecht, tel.: [phone], www.catharijneconvent.nl. Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur, zaterdag en zondag van 11.00 tot 17.00 uur.