De Boekenwereld. Jaargang 17

[p. 97]

Berichten

Nieuwe hoogleraar prent- en tekenkunst

Op 29 september j.l. aanvaardde Jan Van der Stock met zijn oratie het ambt van bijzonder hoogleraar in de prent- en tekenkunst aan de Universiteit Leiden. Hij vult daarmee de vacature op die in 1997 ontstond met het vertrek van Jaap Bolten. Van der Stock is docent aan de Universiteit van Leuven en was tot voor kort tevens adjunct-conservator van het Prentenkabinet van de Koninklijke Bibliotheek in Brussel. Prentkunst in de meest brede zin van de betekenis, van cartografie tot volksprent, van reproductiegrafiek tot speelkaart, kortom het gedrukte beeld in al zijn vormen, heeft zijn aandacht. Hij toont daarbij bijzondere belangstelling voor uitgeverij, handel, distributie en gebruik van het gedrukte materiaal. Zijn proefschrift, Printing Images in Antwerp. The introduction of printmaking in a city: fifteenth century to 1585 uit 1998, vormt de neerslag van zijn onderzoek naar de sociale aspecten van de beeldproductie in de zestiende-eeuwse metropool. In zijn oratie (Beeld in veelvoud, veelvoud in beeld) vatte hij de belangrijkste conclusies nog eens samen en zette hij het theoretische fundament van zijn studies uiteen. In Leiden zal Van der Stock vooral een bijdrage leveren aan het onderwijs terwijl hij met zijn vele contacten in de Vlaamse museumwereld een zinvolle partner voor het Leidse Prentenkabinet zal zijn.

Affichemuseum in oprichting in Hoorn

Het Affichemuseum i.o. komt in Hoorn. De Stichting Affichemuseum Nederland (san), initiatiefnemer tot het museum, en de gemeente Hoorn zijn dat overeengekomen. Het museum vestigt zich in de Drechterlandsche Huizen, twee historische panden aan het Grote Oogst 2-4 in het centrum van Hoorn. In de panden was voorheen het Waterschap Westfriesland gevestigd. In een proefperiode, die loopt van september 2000 tot september 2001, zal de stichting een aantal kleinschalige publieksactiviteiten organiseren. Daarna gaat het museum officieel van start. Het Affichemuseum streeft in principe geen collectievorming na, maar wil gebruikmaken van bestaande affichecollecties van particuliere verzamelaars en musea. Naast affiches zal het museum ook ruimte bieden aan andere grafische uitingen, zoals sluitzegels. Het museum kan hiervoor putten uit de collectie Ankerman-De Jong, die in beheer is gegeven aan de san. De collectie bevat ca. 160.000, voornamelijk Nederlandse sluitzegels uit de periode 1900-1950 en is daarmee een van de grootste en belangrijkste sluitzegelcollecties in Nederland. De stichting werkt tevens nauw samen met het afficheveilinghuis Van Sabben Poster Auctions. Het veilinghuis organiseert tweemaal per jaar een veiling in het museum. Nadere informatie: Stichting Affichemuseum Nederland, Geert-Jan Meilink 070.3393670/3622246 en Piet van Sabben 0229.202589 of Van Sabben Poster Auctions 0229.268203/547865.

De Nederlandse Internet Detective: online bij de Koninklijke Bibliotheek

Sinds kort heeft de Koninklijke Bibliotheek er een nieuwe webdienst bij. De Internet-detective is een online cursus waarmee men kan leren om de kwaliteit van internetbronnen te beoordelen.

Internet detective is bedoeld voor iedereen die internet wil gebruiken als serieuze informatiebron in onderzoek, onderwijs of beroepssituatie, zoals wetenschappers, studenten, bibliotheekmedewerkers die gebruikers willen ondersteunen bij internetgebruik, vakreferenten en informatiespecialisten die bronnen moeten selecteren, bijvoorbeeld ten behoeve van onderwerpgerichte internetcatalogi zoals Dutchess. Daarnaast richt de cursus zich op iedereen die zijn of haar algemene internetvaardigheden wil uitbreiden. De cursus gaat vergezeld van een handleiding voor gebruik van de Internet-detective in het onderwijs.

De Internet-detective is ontwikkeld in het kader van het door de Europese Unie gefinancierde desire i-project (1996-1998). De eerste editie werd voltooid in mei 1998. In juli 1999 verscheen een herziene tweede versie. De Koninklijke Bibliotheek, partner in het desire-project, is verantwoordelijk voor deze

[p. 98]

Nederlandse vertaling. De url van de Nederlandse Internet-detective is www.kb.nl/detective/. Voor meer informatie: [e-mail].

Boekblad gaat restylen

Boekblad, het nieuwsblad voor het boekenvak, gaat drastisch veranderen. De redactie gaat de komende tijd werken aan een nieuwe redactieformule. Het is de bedoeling dat het vakblad per april volgend jaar in drie gedeelten gaat verschijnen: een wekelijkse krant met nieuws (Boekblad Nieuws), een maandelijks full-colour tijdschrift met achtergrondverhalen (Boekblad Magazine) en een uitgebreide site met nieuws en interactieve toepassingen (Boekblad Online). De reden van deze uitgebreide restyling is dat Boekblad dan beter op de behoeften van de lezers toegesneden kan worden. Op deze manier kunnen de verschillende ambities van het tijdschrift uit elkaar worden getrokken. ‘Door de huidige wekelijkse verschijning zijn diepgaande achtergrondartikelen iets dat we met ons kleine team niet altijd kunnen waarmaken. Dat kan beter in de vorm van een maandblad. Maar we willen de nieuwsfunctie wel graag voortzetten en versterken. Daarom hebben we gekozen voor de drietrapsraket. Het is de bedoeling dat die drie uitgaven sterk met elkaar verbonden zullen zijn, elkaar zullen voeden en naar elkaar zullen verwijzen’, aldus de hoofdredacteur Lucie Vermij.

Tekeningen, prenten en schilderijen uit de collectie Koenigs ter veiling aangeboden bij Sotheby's

Franz Koenigs (1881-1941) staat bekend als een van de toonaangevende collectioneurs van kunst van voor de Tweede Wereldoorlog. Zijn collectie tekeningen van oude meesters is wereldberoemd. Het overgrote deel van zijn collectie werd opgeslagen in de depots van Museum Boijmans van Beuningen in de jaren dertig van de vorige eeuw en werd tijdens de Tweede Wereldoorlog als oorlogsbuit naar Rusland overgebracht. Koenigs bouwde echter aan zijn verzameling tot aan zijn dood en vormde zodoende een ‘tweede collectie’ die tot op heden in bezit is van zijn erfgenamen.

Sotheby's zal in januari en februari 2001 een selectie uit deze ‘nieuwe’ collectie ter verkoop aanbieden. Op 23 januari 2001 wordt in New York een speciale veiling gehouden van tekeningen en prenten van oude meesters terwijl twee schilderijen van Toulouse-Lautrec en een pastel van Edgar Degas worden opgenomen in een speciaal aan de impressionisten gewijde veiling in Londen op 5 en 6 februari.

Hoogtepunten uit de veiling van zestig tekeningen en veertig prenten zijn een serie van twaalf tekeningen van de maanden van het jaar van Hans Bol uit 1580, tekeningen van Jan Gossaert, Hans Holbein en Rembrandt en prenten van Dürer, Rembrandt, Manet en Toulouse-Lautrec.

Archief Van Oorschot leidt tot briefuitgave

Eens vroeg de Amsterdamse Raad voor de Kunst hem de autobiografie van zijn uitgeverij te schrijven. Geert van Oorschot (1909-1987) antwoordde dat dat verhaal eenvoudigweg zat in de boeken uit zijn fonds. De Russische Bibliotheek, Multatuli, het werk van de Forumianen, van de gebroeders Van 't Reve, van dichters als Vasalis, Judith Herzberg en Jan Hanlo tonen een uitgeverij die niet modieus was, maar zeker niet terugschrok voor iets ongewoons of experimenteels. Ook Van Oorschots karakter lijkt, afgaande op de vele anekdotes die over hem de ronde doen, een mengeling van traditie en lef te zijn geweest. Van poëzie had de gietijzeren knuffelrinoceros geen verstand, maar over mensen had hij een haarscherp oordeel. ‘Die Robert Anker moeten we maar niet binnenhalen: hij vindt Kellendonk iets groots en belangrijks. Wie dat vindt heeft geen onderscheidingsvermogen.’ Het is een typerende passage uit Brieven van een uitgever, het boek dat in het jubileumjaar 1995 verscheen. In de inleiding daarop kondigden Geert van Oorschots opvolgers, zoon Wouter en Gemma Nefkens, aan dat er van de 15.000 bewaard gebleven brieven te zijner tijd nog meer zouden worden

[p. 99]

uitgegeven. In een uitzending van Nova (september 2000) gaven de uitgevers te kennen dat daar nu werk van zou worden gemaakt. Wouter van Oorschot liet een kast zien waarin de brieven waren bewaard en trok er een fraai voorbeeld uit: de briefwisseling met A. Alberts over De vergaderzaal, een boek waar zo'n twintig jaar aan geschreven en over gecorrespondeerd werd. Behalve de brieven bevat het archief ook andere documenten, zoals rekeningen en notities daterend uit de periode 1945-1987, het jaar van Geert van Oorschots dood. Het materiaal tot 1978 mocht Gert Jan de Vries destijds gebruiken voor zijn dissertatie Ik heb geen verstand van poëzie. Nu heeft de uitgeverij het archief in dozen verpakt en overgebracht naar het Letterkundig Museum, waar een medewerker zich erover zal ontfermen. Helaas betekent dit dat onderzoekers het archief nog lange tijd niet kunnen raadplegen en het museum kennende zal dat daarna ook geen eenvoudige zaak zijn. De meerdelige brievenuitgave zal mogelijk vanaf 2003 verschijnen.

Lisa Kuitert

Rectificatie

In De Boekenwereld 17.1, pagina 15 moet het onderschrift bij de bovenste foto luiden Wouter Nijhoff in plaats van Martinus Nijhoff.