Catalogi
Mijn favoriete oudheidkundige is de jong overleden Nederlander Caspar Jacob Christiaan Reuvens (1793-1835). Nadat ik al enige voorstudies heb gepubliceerd, schrijf ik nu zijn biografie. Hij was, zeker vergeleken bij de andere Leidse hoogleraren, maar ook absoluut, een boekverzamelaar van formaat. In het Festschrift Ernst Braches (1996) heb ik een bijdrage aan zijn in 1838 geveilde bibliotheek gewijd. In het financieel jaaroverzicht over 1838 schreef een tevreden Luchtmans dan ook dat dat jaar zo goed was als gevolg van de auctie-Reuvens.
In 1818 was Reuvens de oprichtend directeur van het huidige Leidse Rijksmuseum van Oudheden. Ten behoeve van dit museum schafte hij de Description de l'Égypte aan, een door Napoleon geinitieerde publicatie. Het was, zeker in die tijd, de bijbel van iedere collectioneur van egyptiaca. Reuvens' zo verworven kennis deed de Leidse Egyptische verzameling uitgroeien tot één die slechts overtroffen wordt door die van Londen, Parijs en Berlijn. In 1835 stierf hij in Rotterdam na terugkomst van de veiling Salt te Londen; hier had hij papyri gekocht. Shapero biedt in New York zowel de Description als een vroeg niet-Egyptologisch werk aan van Henri Salt over een reis naar Abyssinië aan [shaper/18/prijs op aanvraag] en [shaper/60/$ 2500 -].
Sinds enige jaren bestaat er in Tilburg een Stichting Dr. P.J. Cools msc en een Vriendenkring, die bibliofielen verenigt. Zij organiseert lezingen en een boekenmarkt, daarnaast geeft zij boeken uit. De naamgever van de stichting is pater Piet Cools (1904-1973); hij was de goede fee - zijn er mannelijke feeën? - aan de wieg van de bibliotheek van de Theologische Faculteit Tilburg. Hij schreef een boekje Over het conserveren van boeken. Hierin behandelt hij de bedreigingen van het boek, zoals mensen, water, dieren, schimmels en stof. Van dit in 1948 verschenen, inmiddels zeldzame en zelf verstofte werkje, vol nog steeds van toepassing zijnde goede raad, gaf de stichting een herdruk uit met glossen van Ed Schilders en een biografische schets door Jef van Kempen. Leuk en leerzaam! (zie ook de rubriek Verschenen boeken in deze Boekenwereld)
Gewoonlijk geeft Knuf catalogi uit met een gemengd aanbod van recente, subrecente en oude boeken. Nu is er een catalogus met bijna uitsluitend zeventiende tot negentiende-eeuwse werken. We noteren Books printed for E. Curll etc (Londen, 1735) [knuf 2000/14/f 2150] en, met vroege lithootjes, Jacobus Koning, Algemeene ophelderende verklaring van het oud Letterschrift, in steenplaatdruk. etc (Leiden, 1818) [knuf 2000/39/f 950]. Daarnaast nog twee werken van de Engelse boekenthousiast Thomas Frognall Dibdin: The Library Companion (Londen, 1824) en Bibliophobia (Londen, 1834) [knuf 2000; 18 resp. 19/f 1200 resp. f 1975].
Het Amsterdamse antiquariaat Schuhmacher verzorgde een catalogus van eerste drukken (proza en gedichten) met opdrachten. De boeken zijn zorgvuldig beschreven en alle opdrachten worden geciteerd. De lezer krijgt zo een indruk van verschillende vriendenkringen; de catalogus is een kleine petite histoire van Nederlandstalige literatoren. Een mooi complement van de officiële grote literatuurgeschiedenis. Een voorbeeld: Rosalie en Virginie Loveling, Novellen, Gent, met opdracht aan J.P. Heije en vervolgens voorzien van een ex libris van de door mij bewonderde encyclopedist K. ter Laan [schuhm 236/324/f 1250].
Ten slotte. In aansluiting op het behandelde in het recente februari-nummer van De Boekenwereld over de nieuwe communicatiemiddelen, vermeld ik vanaf nu - naast het telefoon- en fax-nummer - het eventueel aanwezige e-mailadres en de naam van de website.
J.A. Brongers
Auteursrechtelijk beschermd