De Boekenwereld. Jaargang 10

Agenda

Veilingen

Van Gendt Book Auctions BV, Brandewijnsteeg 2, 1001 GN Amsterdam, tel. [phone]: 28 en 29 september; kijkdagen: 24, 25, 26 september van 10.00-16.00 uur en 27 september van 9.00-13.00 uur.

Beijers, Achter Sint Pieter 140, 3512 HT Utrecht, tel. [phone]: 9 en 10 november; kijkdagen: nog niet bekend.

Burgersdijk & Niermans, Nieuwsteeg 1, 2311 RW Leiden, tel. [phone]: 23, 24, 25 november; kijkdagen: 19, 20, 21, november.

Veilinghuis G. Postma, Oude Kijk in 't Jatstraat 62, 9712 EL Groningen: Veiling van antiquarische boeken en prenten gepland in november 1993; voor nadere informatie: tel. [phone].

Bubb Kuyper Jansweg 39, 2011 KM Haarlem, tel. [phone]: 1 en 2 december; kijkdagen: 26, 27, 28, 29 november.

Van Stockum, Prinsegracht 15, 2512 EW Den Haag, tel. [phone]: 8, 9, 10 december; kijkdagen: 3, 4, 5 december. Prentveiling 13 oktober; kijkdagen 8, 9, 10 oktober.

Beurzen

(aanvullingen en correcties s.v.p. aan A.G. van der Steur, Kruisstraat 3, 2011 PV Haarlem)

	september 1993
4	Groningen, A-kerk
	oktober
3	Amsterdam, Beurs van Berlage
5-10	Frankfurt (Dl.), Buchmesse (Zwaartepunt: Nederland)
8, 9, 10	Leiden, Pieterskerk (B.O.B.)
9-17	Amsterdam, RAI-Parkhal, PAN Amsterdam Nationale Kunst- en Antiekbeurs
10	Leiden, Leidse Boekenzondag
18-20	Amsterdam, RAI, Restoration '94, Vakbeurs voor Restauratie en Conservering
23	Goes, Cultureel Centrum 't Beest, boekenbeurs (Antiquariaat Laarmans. Tel: [phone])
	november
5, 6, 7	Haarlem, Beyneshal, Nederlandse antiquarenbeurs

[p. 52]

13, 14

Utrecht, Jaarbeurs, Int. Verzamelbeurs

Gehele jaar

Amsterdam: op vrijdagen boekenmarkt op Spui

's-Gravenhage: 's zomers (mei t/m september) op donderdag en zondag boekenmarkt Lange Voorhout. 's winters (oktober t/m april) op donderdag boekenmarkt Plein.

Lezing

De Najaarslezing van de Dr. P.A. Tielestichting zal dit jaar verzorgd worden door de Engelsman Robin Kinross (typograaf, schrijver/uitgever en auteur van het in 1992 verschenen werk Modern Typography: an essay in critical history). Met de lezing, getiteld ‘A critical culture of typography: historical reflections, present hopes’ zal hij dieper ingaan op het paradoxale gegeven dat, hoewel de typografie een fundamentele rol speelt in onze culturele samenleving, er tegelijkertijd alleen binnen een beperkte specialistische kring aandacht aan de ‘typografische cultuur’ lijkt te worden geschonken. Zowel het ‘typografische leven’ in Groot-Brittannië als in Nederland wordt belicht. Kinross zal een antwoord proberen te geven op de vraag hoe deze paradox is ontstaan.

De lezing wordt in het Engels gegeven en vindt plaats op donderdag 14 november 1993 om 20.00 uur in het Auditorium van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, Singel 425, Amsterdam.

■

Tentoonstellingen

Nederlands Genootschap Bibliofielen

Het mooiste bezit van de leden van het op 20 oktober 1990 opgerichte Nederlands Genootschap Bibliofielen zal van 30 september tot en met 4 december te bewonderen zijn in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag. De tentoonstelling ‘Nederlands Genootschap van Bibliofielen’ biedt een overzicht van de grote verscheidenheid van de verzamelingen binnen het Genootschap. Men kan genieten van middeleeuwse geïllumineerde handschriften, van Oranje-Nassaubanden, van facsimiles, van ver-

[p. 53]

talingen van de Engelse Psalmedities in verschillende talen, van oude prenten van boekhandel, drukkerij en binderij, en van oude voorbeeldboeken voor het borduren. Adres: Prins Willem Alexanderhof 5, Den Haag. Openingstijden van maandag t/m vrijdag van 9.00-17.00 uur.

■

Heerlijkheden uit het verleden

Een illustratie uit het boek Heerlijkheden uit het verleden. Tevens verkrijgbaar als ansichtkaart (foto Museum voor Naaldkunst, Wedde).

Het tienjarig bestaan van het Museum voor Naaldkunst te Wedde krijgt een feestelijk tintje door de tentoonstelling ‘Heerlijkheden uit het verleden. Kinderboek en illustratie tussen 1750 en 1900.’

De periode 1750-1900 is van belang geweest voor de ontwikkeling van het kinderboek. In deze periode nam het jonge lezerspubliek in omvang toe en werden ontspanningslectuur en jeugdtijdschrift steeds belangrijker. Schrijvers als Van Alphen, Gouverneur en Wester gingen zich toeleggen op het schrijven van kinderliteratuur.

Onder invloed van Comenius (integratie

[p. 54]

woord en beeld) en dankzij de verbeterde illustratietechnieken werden de geïllustreerde boeken steeds belangrijker. Ook het (volks)onderwijs ging in toenemende mate eisen stellen aan het educatieve materiaal. Het accent van de tentoonstelling ligt op de illustraties. Door het gekozen tijdvak overheerst de lithografie, maar ook andere illustratietechnieken zijn vertegenwoordigd. Het tentoongestelde materiaal is afkomstig uit de verzamelingen van S. Stevan uit Wedde en van Antiquariaat D. Ramkema te Overveen.

Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus die voor f 10, - ook per giro te bestellen is. De tentoonstelling is te zien in het Museum voor Naaldkunst te Wedde van 28 augustus t/m 24 oktober 1993.

Adres: Museum voor Naaldkunst, Hoofdweg 8, Wedde (Gr.). Geopend elke woensdag van 14.00-17.00 uur en verder op afspraak. Tel: [phone].

■

Kleur voor kinderen

Ook het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek zal dit najaar een kleine tentoonstelling over kinderboeken verzorgen. De tentoonstelling, die teruggaat op een tentoonstelling van A.C. Loffelt uit 1893, wil het accent leggen op de vorm van het kinderboek. Met name het esthetische aspect zal benadrukt worden. Bij de tentoonstelling ‘Kleur voor kinderen. Een huistentoonstelling over kinderboeken’ verschijnt een catalogus met drie artikelen, waarin wordt ingegaan op de historische tentoonstelling uit 1893, de ontwikkeling van de boektechnieken en de invloed van het esthetisch vormgegeven kinderboek, op de kunstopvoeding en de deugdzaamheid. De tentoonstelling is te bezichtigen van 5 november 1993 tot half januari 1994.

Adres: Prinsessegracht 30, Den Haag.

Geopend van maandag t/m zaterdag van 13.00-17.00 uur.

■

‘Ook koper kan men in goud veranderen’. Ex-libris van Victor Schapiel

Eveneens in het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek is een tentoonstelling te zien met de titel ‘Ook koper kan men in goud veranderen’. De Russische kunstenaar Victor Schapiel (geb. 1941) is naast schilder, ex-libris-verzamelaar, publicist over ex-libris en grafiek, vooral grafisch kunstenaar. Zijn ex-libris, die een belangrijk onderdeel van zijn werk vormen, staan in deze tentoonstelling centraal.

Wordt zijn beginwerk nog wat kleurgebruik en stijl betreft bepaald door zijn wortels in de Russische cultuur, na zijn vertrek naar Wenen in 1979 bestaat zijn werk voornamelijk uit ex-libris in kopergravure. Tijdens de tentoonstelling is, naast een door Tanja de Boer verzorgd vouwblad, een speciale uitgave van de Victor Schapiel Almanach te koop. Het werk van Schapiel is tentoongesteld tot en met 16 oktober.

Van maandag tot en met zaterdag te bezichtigen van 13.00 tot 17.00 uur.

■

Gérard Teulings. Karikaturen

De ‘Bossche Daumier’ wordt hij ook wel genoemd. Gérard Teulings (1855-1916) introduceerde, na een jarenlang verblijf in Parijs, als hoofdredacteur van het Brabants Dagblad als één der eersten de satirische krantetekening in Nederland. Van 15 oktober t/m 28 november is in de Galerij van het Noordbrabants Museum een tentoonstelling gewijd aan Teulings en zijn karikaturen.

Adres: Noordbrabants Museum, Verwerstraat 41, Den Bosch.

Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag van 10.00-17.00 uur, zaterdag van 12.00-17.00 uur.

■

De Best Verzorgde Boeken 1992

Voor de zevende keer in successie heeft de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek de bekroning van de Best Verzorgde Boeken georganiseerd. Op donderdag 23 september a.s. zal in het Stedelijk Museum te Amsterdam de bijbehorende tentoonstelling geopend worden. Op deze dag worden eveneens het juryrapport en de catalogus gepresenteerd. De Best Verzorgde Boeken van 1992 zijn te bewonderen van 25 september tot en met 7 november.

Adres: Stedelijk Museum, Paulus Potterstraat 13, Amsterdam. Openingstijden: dagelijks van 11.00 tot 17.00 uur.

■

[p. 55]

Aanwinsten van het Rijksprentenkabinet

Op gezette tijden presenteert het Rijksprentenkabinet zijn nieuwe aanwinsten. De kwaliteit van de getoonde werken is hoog, terwijl het toch de oogst is van slechts anderhalf jaar verzamelen. Dat is te danken aan diverse schenkingen van particulieren en aan de fondsen waar een beroep op kon worden gedaan zodat het aankoopbudget langs allerlei wegen substantieel werd aangevuld.

Belangrijk is de aankoop van drie 16de-eeuwse ontwerpen voor gebrandschilderd glas. De Triomf van de Faam is afkomstig uit het atelier van Pieter Coecke van Aelst, terwijl de andere twee getekend zijn door Dirck Crabeth. Eén ervan is het ontwerp voor een 1543 gedateerd raam voor een Leids woonhuis. Uit de 18de eeuw dateren geaquarelleerde landschappen van Jacob Cats, die tegelijkertijd de Seizoenen, de Tijden van de Dag en de Elementen verbeelden. Een gezicht bij Fort William in Schotland van Charles Rochussen (1814-1894) vormt een brug naar de Engelse aquarellen die sinds enige tijd bijzondere aandacht in de collectie krijgen. De vroege 20ste eeuw werd verrijkt met werk van Dick Ket, Aart van Dobbenburgh en Dick van Luijn.

Studio van Pieter Coecke van Aelst Triomf van de faam, ca. 1525. Tekening.

De vroegste en tegelijk belangrijkste aanwinst op het gebied van de prenten is de letter Y, gegraveerd omstreeks 1460 door de Meester E.S. Mooie bladen van Lucas van Leyden en Frans Crabbe, een pas recent bekend geworden eerste staat van een Vanitas-stilleven van Hendrick Hondius en drie etsen met schelpen van Wenceslaus Hollar zijn verrijkingen van het bezit aan 16e- en 17de-eeuwse grafiek. Van de Italianisant Willem van Nieuland is er een zeldzaam panorama met een gezicht op Rome dat van drie platen is gedrukt. Voor de volgende eeuwen ligt de nadruk vooral op de buitenlandse scholen.

Meester E.S. (actief 1450-1467) De letter Y, ca. 1460. Gravure.

Door een schenking onderging de collectie Japanse grafiek op het gebied van de surimono - kleurenhoutsneden voor speciale gelegenheden - een belangrijke uitbreiding.

Adres: Stadhouderskade 42, Amsterdam Geopend: t/m 17 oktober, dinsdag t/m zaterdag 10.00-17.00 uur, zondag 13.00-17.00 uur.

■