Het Bilderdijk-Museum. Jaargang 26

[p. 14]

Daniël Veegens' Bilderdijk-beeld

De getuigenissen van een ‘andere’, hartelijke, gevoelige en zorgzame Bilderdijk, zoals De Clercq, Hoffmann von Fallersleben en Southey hebben gegeven,^1. worden hier vermeerderd met een bescheiden herinnering van Daniël Veegens (1800-1884)^2. aan de 27ste mei 1823. Dat was de promotiedatum van ‘Everardus Gothofredus Lagemans e pago Lienden-Gelrus’, zoals ik citeer van de titelpagina zijner Dissertatio historico-juridica inauguralis de A. Cascellio jurisconsulto (Leiden, A.W. Hazenberg Jr., 1823). Lagemans, geboren 1803, had zijn proefschrift opgedragen aan, onder anderen,^3. Johannes Arnoldus Pluygers (1778-1833), sedert 1814 predikant van de Hervormde Gemeente te Leiden. Hij gaf een receptie, waarop ook Bilderdijk aanwezig was. Bij Kollewijn (II 412-413) vinden we van de nu volgende tekst alleen de twee laatste zinnen geciteerd, en wel om te tonen dat het Bilderdijk moeite kostte de waarheid ‘ongeschonden te laten’ als hij ‘de indruk te weeg [wilde] brengen van geestig, interessant, profetisch te zijn’. Overigens komt Lagemans nergens in Bilderdijks werk of correspondentie ter sprake.

De promotie van Lagemans, waarvan ik straks gewaagde, was nog in een ander opzigt voor mij merkwaardig. Mij was bij de plegtigheid eene eereplaats in eene zijbank van het daarvoor bestemde kerkje aangewezen. Naauwelijks was ik daar gezeten, of een vrij bejaard heer plaatste zich nevens mij in de bank. Hij was klein van gestalte, hield een steek met groote oranje-linten in de hand, en zag mij met glinsterende ligt-blaauwe oogen aan, die van zeldzame levendigheid van geest getuigden. Blijkbaar volgde hij de redeneringen van Lagemans en zijne opponenten met groote aandacht. Telkens als er iets was wat hem daarin trof, wendde hij zich tot mij, wien hij ongetwijfeld voor een jeugdig regtsgeleerde hield, met een goedkeurend glimlachje, of met een: ‘lief, niet waar?’ Wie kon die bewegelijke, zonderlinge man zijn? Weldra rees het vermoeden, dat ik den beroemden Bilderdijk, wien ik niet persoonlijk kende, naast mij had, en ik bedroog mij niet. Eenige uren later verscheen hij - 't geen als eene buitengewone eer werd beschouwd - op de receptie bij Ds. Pluygers. Een kring van jongelieden vormde zich daar om hem heen, en ook ik drong zoo digt mogelijk naar hem toe, begeerig om elk zijner woorden op te vangen. Hij was bijzonder goed geluimd en had voor ieder, die hem naderde, een vriendelijk woord. Aan gezochte geestigheden liet hij het niet ontbreken. Toen een knecht hem morgenwijn aanbood, hoorde ik hem zeggen: ‘Ik dank u, vriend! Sedert dat gevalletje met Noach drink ik geen wijn meer’. Was ik schilder, ik zou nog den grijnzenden lach kunnen afmalen, waarmede deze en dergelijke gezegden gepaard gingen.^4.

Marinus van Hattum

1. Bijdragen door Peter van Zonneveld en Rick Honings aan resp. bm 24 en dit nummer. De mooiste getuigenis blijft voor mij die van Katharina Freifrau von Bechtolsheim geb. Gräfin Duroux de Bueil (1787-1872), waaruit we weten dat Bilderdijk in Brunswijk een bril droeg, met een gepoederd pagekapsel door de stad liep en een oranje band onder zijn kleren op zijn hart droeg: Briefwisseling 1798-1806, 891-892 (bijlage 11).

2. Van 1847 tot 1881 griffier Tweede Kamer. In 1835-1836 was er contact met Nicolaas Beets: Peter van Zonneveld (ed.), Het dagboek van de student Nicolaas Beets 1833-1836 ('s-Gravenhage 1983) 169 en 229-235.

3. Ook aan zijn vader en ‘Georgio Voorhelm Schneevoogt, tribunalis commercii causa, quod Harlemi est, praesidi gravissimo avunculo dilectissimo’. In de ‘Praefatio’ noemt hij F.C.C. Tydeman, die enige maanden eerder promoveerde, zijn vriend. Aardig te weten: op p. 101-102 staat een gedicht van M. Verbrugge en op p. 103-104 een op eindrijmwoorden, waarvan het slot luidt: ‘Heb dank Dathenus groot,/ Dat gy mi onverdroot/ Geleerd hebt d'eindrijmwoorden:/ Om dus mijn zoet' accoorden/ Mijn vriend te toonen klaer,/ Dat ik deel in zijn roem eerbaer.’ De dichters waren leden van een genootschap Studio et Amicitia.

4. Historische studien door Mr. D. Veegens uitgegeven door Mr. J.D. Veegens II ('s-Gravenhage 1884) 249-250.