Bijdragen en Mededelingen van het Historisch Genootschap. Deel 75

[p. 3*]

[Verslag]

Verslag van de Algemene Vergadering van de Leden van het Historisch genootschap gehouden op 31 oktober 1960 in Esplanade te Utrecht

Volgens de presentielijst zijn aanwezig de leden:

O.L. van der Aa

W. Jappe Alberts

D. van Arkel

J.A. van Arkel

J.H. van den Berg

E. van Beusekom

K.W.L. Bezemer

J.C. Boogman

J.A. Bornewasser

J.W. Bosch

C.D.J. Brandt

J. Brandt-Van der Veen

E.A.B.J. ten Brink

I.J. Brugmans

M.G. Buist

M. van der Bijl

J.W.C. van Campen

J.A. ten Cate

A.E. Chavannes

A.E. Cohen

W.Ph. Coolhaas

W.A.H. Crol

E. Crone

A.Th. van Deursen

J. Dik

J.G. van Dillen

Z.R. Dittrich

E. van Dijk

P.A. Dijkema

J.W. Eggink

J.L. van Essen

H.A. Enno van Gelder

P.A.M. Geurts O.F.M

P. Geyl

W.J. Goslinga

H.J. de Graaf

J.H.G. de Graaf

J.P. Gribling

J.R. de Groot

D. Grosheide

C.F. Gülcher

E. van Gulik

B.U. Haagsma

S. Hart

M. Hartgerink-Koomans

W.J. van Hoboken

J.H. van den Hoek Ostende

B. van 't Hoff

D. de Hoop Scheffer

F.W.N. Hugenholtz

H.P.H. Jansen

L. Jansen

T.S. Jansma

C.M.J. de Jongh

G.J.W. de Jongh

M.W. Jurriaanse

Fr. van Kalken

J.H. Kernkamp

F. Ketner

W.R.H. Koops

E.H. Korvezee

J.R. van der Leeuw

R. van Luttervelt

N.J. Maarsen

A.F. Manning

W.C. Mees

[p. 4*]

L.S. Meihuizen

J.M. Meyer

A.W.J. Mulder

H.J. Mijjer

F. Nauta

J.K. Oudendijk

J.B. van Overeem

E. Pelinck

G.A.W. ter Pelkwijk

L.H.L. Pirenne

J. Platteel

R.R. Post

A.E. Revers

C. Riekwel

A.J.C. Rüter

L.J. Ruys

H.H.P. Rijperman

G. van Schravendijk-Berlage

L.J. Sibinga Mulder

F.S. Sixma van Heemstra

J.H. Smit

J.W. Smit

F.C. Spits

J.G. Stork-Penning

J.E.A.L. Struick

F.B.M. Tangelder

J. den Tex

N. Tonckens

M.Th. Uit den Boogaard

A.J. Veenendaal

A.J. van de Ven

H. Verbist

E.E.G. Vermeulen

A.J. Vis

K. de Vries

Y.P.W. van der Werff

C. van Wermeskerken

P.A.C. Wieringa

A.W. Willemsen

J.M. van Winter

P.J. van Winter

A.M. van der Woude

J.W. Wijn

H.F. Wijnman

C.A. Zaalberg

S.H.A.M. Zoetmulder

A. Zijp

Eén handtekening was onleesbaar.

De Voorzitter, Prof. Dr. C.D.J. Brandt, opent te circa kwart voor elf de vergadering met de volgende rede:

[p. 5*]

Dames en Heren,

Zo zijn we dan weer bijeen voor de Algemene Vergadering van het Historisch Genootschap en ik begin mijn gebruikelijk verslag over de stand van zaken met U allen zeer hartelijk welkom te heten. Dit welkom geldt in de eerste plaats de sprekers van vandaag, Dr. L. Voet en Prof. Jhr. Dr. P.J. van Winter. Geen van beiden behoef ik nader bij U in te leiden, zij zijn U bekend. Dr. Voet zal voor ons vanmorgen spreken over een onderwerp, waarvoor de conservator van het Plantijn Museum wel bij uitstek deskundig mag heten, een onderwerp bovendien, uit de vaderlandse geschiedenis van Zuid en Noord, terwijl ons medebestuurslid Van Winter ons vanmiddag zal meenemen naar streken en gebeurtenissen, die op het eerste gehoor met ons eigen verleden niet zo rechtstreeks te maken lijken te hebben, maar die ons daarom juist dubbel zullen interesseren. Wij zijn beide sprekers bij voorbaat dankbaar voor hun bereidwilligheid om ons iets van hun speciale kennis mee te geven en wij zien hun voordrachten met grote belangstelling en vol verwachting tegemoet.

Over de samenstelling van ons bestuur kan ik ditmaal zeer kort zijn; er hebben het afgelopen jaar geen veranderingen in plaats gehad. Het verheugt mij U te kunnen mededelen, dat de gezondheidstoestand van prof. Dr. E.J. Dijksterhuis zich in opgaande lijn is blijven bewegen, zodat wij hem dit jaar weer enige malen in onze bestuursvergaderingen hebben mogen begroeten. Gaarne ook grijp ik deze gelegenheid aan om collega Dijksterhuis namens ons allen hartelijk geluk te wensen met zijn benoeming tot gewoon hoogleraar.

Het is geen gewoonte om in dit verslag melding te maken van alle leden, die ons door de dood ontvallen zijn. Ik wil vandaag echter een uitzondering maken voor twee van onze oud-bestuursleden, de heren Jhr. Dr. D.P.M. Graswinckel en Prof. Dr. N.W. Posthumus. Beiden zijn jarenlang lid van ons bestuur geweest en beiden hebben ieder op hun eigen terrein en op hun eigen wijze de belangen van het Historisch Genootschap gediend. Het Historisch Genootschap zal hun persoon en hun werk niet vergeten.

De kleine achteruitgang in het ledental, die ik vorige maal moest signaleren, kwam dit jaar gelukkig tot staan; wij hebben zelfs weer een kleine vooruitgang geboekt en wel van 663 naar 673 leden. Het getal ereleden bleef gelijk, nl. 11, terwijl dat van

[p. 6*]

de buitenlandse leden ditmaal iets terug is gelopen, van 84 naar 78.

Ik kom thans tot het gedeelte van mijn Verslag, dat uiteraard het meest Uw belangstelling heeft, de stand van de publicaties van ons Genootschap. In het begin van 1960 is aan U toegezonden een nieuw deel van onze Werken, zijnde het tweede en laatste deel van het Dagboek van Broeder Wouter Jacobsz.. Naar aanleiding van de verschijning van het eerste deel van deze interessante uitgave heb ik in mijn vorig Verslag reeds uiting gegeven aan de grote waardering en dankbaarheid van het bestuur, die in de eerste plaats de bewerkster golden, maar daarnaast ook degenen, die door hun financiële hulp de publikatie van dit Dagboek pas mogelijk hebben gemaakt. Ik ga dit vandaag niet herhalen; ik volsta nu met een welgemeende gelukwens aan Mej. Dr. I.H. van Eeghen, die ik om meer dan één reden een model-medewerkster aan onze uitgaven zou willen noemen.

De laatste jaren is het regel geworden, dat ik op deze plaats ook melding kon maken van de verschijning van een nieuw deel van onze Bijdragen en Mededelingen. Dit kan, helaas, dit jaar niet het geval zijn. Wij hebben nl. nogal wat tegenslag gehad met een van de bijdragen, die wij voor deze B. en M. hadden bestemd, nl. die van Mejuffrouw Dr. Bozena Daszijnska over een reis van een Jezuïetenpater Wasowski door de Republiek. Daar zowel de transcriptie van de latijnse tekst als de Franse inleiding plus annotatie nogal wat te wensen overlieten, heeft Prof. Dr. J.C. Boogman, op zich genomen om een en ander in overleg met de bewerkster, mej. Dr. Daszijnska, in orde te brengen. Dit bracht het nodige heen en weer geschrijf naar Polen met zich mee met als gevolg, dat de druk van de B. en M. zoveel vertraging moest ondervinden, dat een verschijning ervan vóór deze Algemene Vergadering niet mogelijk was. Aan ons medebestuurslid Boogman, die de altijd ondankbare taak op zich heeft genomen om deze bijdrage te verbeteren en bij te vijlen en die daaraan heel veel tijd en moeite heeft moeten besteden, wil ik graag van deze plaats hiervoor onze dank betuigen.

Het nieuwe deel van de B. en M. zal U worden toegezonden tegelijk met het deel van de Werken, dat de Correspondentie van den Bosch bevat. Prof. Dr. W.Ph. Coolhaas heeft deze uitgave, die, zoals U weet, door wijlen Prof. Dr. F.C. Gerretson aan ons was aangeboden, en voor een gedeelte voor de druk was gereed gemaakt, voortgezet en voltooid. Deze arbeid heeft hem zoals ik U vorige maal reeds meldde, meer inspanning en moei-

[p. 7*]

lijkheden gekost dan hij en het bestuur oorspronkelijk hadden kunnen denken. Dat het hem desondanks gelukt is deze belangrijke publikatie toch op betrekkelijk korte termijn te voltooien, is een woord van gelukwens aan hem en ons zeker waard.

Nadat ik dit verheugende geluid over de uitgave-Gerretson-Coolhaas heb laten horen, moet ik voor de afwisseling weer meer in mineur gaan spreken. De vorige maal heb ik U meegedeeld, dat kort voor onze Algemene Vergadering een schrijven van de heer Van der Poest Clement was ingekomen, waarin deze ons te kennen gaf, dat hij weliswaar zijn ambtelijk werk weer had kunnen hervatten, maar dat hij zijn vrije tijd allereerst wilde besteden aan zijn proefschrift en dat hij ons bestuur geheel vrijliet inzake de hem verstrekte opdracht voor de uitgave van het Archief van der Meulen. Het bestuur heeft zich sindsdien over deze brief beraden en het resultaat is geweest, dat wij gemeend hebben de heer Van der Poest Clement inderdaad van zijn opdracht te moeten ontheffen, waarbij wij uitdrukking hebben gegeven aan onze grote waardering voor de wijze, waarop hij ons deze in onze ogen onvermijdelijke beslissing mogelijk heeft gemaakt. Met dat al zijn wij er sindsdien nog niet in geslaagd om een nieuwe bewerker te vinden; eerlijk gezegd zien wij ook niet goed, hoe dit kan lukken, tenzij wij erin slagen om een jong historicus aan te trekken bv. in de functie van wetenschappelijk ambtenaar. Helaas echter kan het bestuur niet rechtstreeks over dergelijke functies beschikken, laat staan ze voor zijn speciale doeleinden creëren.

Degenen onder U, die vorig jaar mijn Verslag gehoord hebben, zullen zich toen wellicht verwonderd hebben, dat ik daarin met geen woord gerept had van de uitgave van het Thorbecke-archief. Ik had voor dit stilzwijgen echter goede redenen. Een jaar geleden waren er nl. ernstige moeilijkheden gerezen tussen de eigenaars van het archief en ons bestuur over de voortzetting van deze uitgave. De situatie was op dat moment zelfs zo, dat het er bedenkelijk naar uitzag, dat deze uitgave niet verder voortgang zou kunnen vinden. Het bestuur, dat deze ontwikkeling ten zeerste betreurde, zoals U begrijpen zult, heeft toen de bemiddeling ingeroepen van Mr. H. van Riel. Ik ga U de bijzonderheden van deze bemiddeling niet meedelen, maar wel het resultaat ervan.

De verschijning van het tweede deel, dat op het ogenblik, dat de moeilijkheden begonnen, reeds zo goed als persklaar was, is nu verzekerd - het zal in de tweede helft van 1961 verschijnen -

[p. 8*]

terwijl er een goede kans is, dat ook de volgende delen op dezelfde wijze het licht zullen kunnen zien als tot nu toe het geval was, nu ons bestuur de toezegging heeft kunnen doen, dat het er alles op zal zetten, om iedere twee jaar een deel te laten verschijnen. De langzame voortgang van deze uitgave was een van de grieven van de eigenaars van het archief, waarvoor ons bestuur begrip had; zij hebben daarom gemeend deze tegemoetkoming te moeten doen, en op kortere termijn een groter deel van onze financiële middelen voor een geregelde voltooiing van deze in onze ogen zo belangrijke uitgave beschikbaar te moeten stellen. Het Historisch Genootschap is grote dank verschuldigd aan Mr. H. van Riel, die dadelijk bereid was om als bemiddelaar in dit conflict op te treden, voor de wijze, waarop hij deze waarlijk niet eenvoudige taak heeft volbracht.

Het versnelde tempo van deze uitgave stelt natuurlijk ook de bewerkster voor grote problemen. Het doet ons bestuur dan ook genoegen, dat het erin geslaagd is, om haar voor de afwerking van het tweede deel reeds enige assistentie te bezorgen, een assistentie, die naar wij goede reden hebben te verwachten ook voor het volgende deel zal blijven bestaan.

In aansluiting hieraan wil ik U graag even meedelen, hoe wij ons het program van onze publikaties voor de eerstkomende jaren hebben voorgesteld. Gedurende de maand november, in ieder geval vóór 5 december, zult U, zoals ik reeds heb aangekondigd, de Correspondentie van den Bosch tegelijk met de B. en M. 1960 ontvangen. In eind 1961 volgt dan het Thorbeckearchief deel II plus een deel van de B. en M. Voor 1963 staat op het program het derde deel van het Thorbeckearchief, terwijl wij in dat zelfde jaar ook de beide delen van de nieuwe editie van Melis Stoke, verzorgd door ons medebestuurslid, Prof. Dr. F.W.N. Hugenholtz verwachten te kunnen brengen. Verder kan ik mededelen, dat aan Prof. Dr. A.J.C. Rüter bericht is, dat het bestuur gaarne zou zien, dat hij voor 1963 het volgende deel van zijn Gouverneurs-rapporten gereed zou maken. Een veelomvattend program, zoals U merkt, dat hoge eisen stelt zowel aan de hierbij betrokken bewerkers als aan de financiën van het Genootschap. Wat dit laatste betreft, zonder steun van buiten, met name zonder een behoorlijke subsidie voor de uitgave van het Thorbecke-archief zullen wij dit program niet kunnen verwerkelijken; wij hebben echter goede hoop, dat het mogelijk zal zijn om die financiële steun te krijgen.

Een gelukkige omstandigheid is het intussen, dat de toestand

[p. 9*]

van de financiën van het Genootschap op dit moment minder zorgelijk is dan in de afgelopen jaren wel eens het geval is geweest. Het bestuur heeft, op voorstel van zijn financiële specialist, Prof. Dr. W. Jappe Alberts, in deze relatief gunstige situatie van onze geldmiddelen aanleiding gevonden om eindelijk te komen tot een verhoging van de honoraria van de bewerkers van onze uitgaven, die, naar de mening van het bestuur, al jarenlang veel en veel te laag waren. Ik weet niet, of dit besluit van ons bestuur overeenkomt met de richtlijnen van de vrije loonpolitiek, waarover tegenwoordig zoveel te doen is; ik ben alleen maar blij, dat het ons mogelijk is geweest dit besluit te nemen. Te beginnen met de Correspondentie van den Bosch en de B. en M. 1960 zullen de bewerkers als volgt worden gehonoreerd: f. 75, - per vel van de B. en M. en de Werken kleine serie, f. 100, - per vel voor de Werken, grote serie. Ons bestuur weet, dat geen van de bewerkers van onze uitgaven dit ooit gedaan heeft of zal doen met de verwachting hiervan financieel beter te worden; des te plezieriger hebben wij het gevonden, dat wij in staat zijn geweest tot het maken van deze geste van waardering voor het vele werk, dat door hen in het belang van het Historisch Genootschap en van de wetenschap der geschiedenis in ons land in het algemeen wordt verricht.

Met deze opgewekte woorden verklaar ik de Algemene Vergadering van het Historisch Genootschap, gevestigd te Utrecht, voor geopend.

Na de rede van de voorzitter volgt de gebruikelijke koffiepauze. Om ongeveer kwart over elf verleent de voorzitter het woord aan dr. L. Voet (Antwerpen) voor het houden van een voordracht over het Plantijnse huis te Leiden.