Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap. Deel 57

[p. V]

Verslag van het bestuur over het dienstjaar 1935.

In de samenstelling van het bestuur vonden in het afgeloopen jaar eenige belangrijke veranderingen plaats.

De voorzitter, Prof. Dr. G.W. Kernkamp, deelde ons mede, dat hij bij zijn aftreden als hoogleeraar tevens den tijd gekomen achtte om als voorzitter van het Genootschap heen te gaan. Wij hebben gemeend dit besluit van ons medelid, dat wij ten zeerste betreurden, te moeten eerbiedigen. In onze Algemeene Bestuursvergadering van April en onze gewone vergadering in Juni, zoowel als op het afscheidsdiner, dat wij den Heer en Mevrouw Kernkamp hebben aangeboden, hebben wij gelegenheid gehad uiting te geven aan onze gevoelens van groote dankbaarheid en waardeering voor het vele werk, door onzen scheidenden voorzitter voor het Genootschap verricht. Eerst in zijn kwaliteit van tweeden secretaris van 1894 tot 1901, en daarna vooral als voorzitter van 1903 tot 1908 en van 1922 tot 1935, nog afgezien van zijn groote verdiensten voor de uitgaven van het Genootschap. Wij hebben ons ook gelukkig geacht, dat wij aan Prof. Kernkamp het eerelidmaatschap van ons bestuur hebben mogen aanbieden en hopen hem in deze kwaliteit nog menigmaal in onze vergaderingen te mogen begroeten.

In de opengevallen plaats van voorzitter werd voorzien doordat onze eerste secretaris Dr. W.A.F. Bannier, op ons verzoek bereid bleek de leiding van het Genootschap op zich te nemen.

In zijn plaats werd tot eersten secretaris benoemd Dr. C.D.J. Brandt, die zich als tweede secretaris vervangen zag door Mr. J.W.C. van Campen.

In ons vorig jaarverslag deelden wij reeds mede, dat ons eerelid, Prof. Dr. B.A. Cordt te Kiew, op 24 December 1934 was overleden, welk bericht ons echter eerst veel later bereikte. De belangstelling van dezen Russischen geleerde voor de betrekkingen tusschen Nederland en Rusland in het verleden, waarvan o.a. zijn uitgave van het journaal van Nomen getuigenis aflegt, rechtvaardigt de hulde aan

[p. VI]

de nagedachtenis van den geleerde, die een tiental jaren eerelid van het Genootschap is geweest.

Niet minder sterk werden wij getroffen door het overlijden van Prof. Dr. Henri Pirenne. Het is hier niet de plaats om de beteekenis van dezen eminenten Belgischen historicus uiteen te zetten. Wij volstaan met een woord van eerbiedige herdenking van de nagedachtenis van dezen geleerde, op wien het Genootschap nimmer tevergeefs een beroep deed.

In het najaar ontviel aan het Genootschap Prof. Mr. R. Fruin. Zijn verdiensten als bestuurslid hebben wij reeds in ons vorige jaarverslag met een enkel woord aangeduid. Te dezer plaatse worde hem nogmaals onze eerbiedige dank gebracht voor alles, wat hij ten behoeve van het Genootschap heeft verricht.

Het aantal van hen, die in het afgeloopen jaar voor het lidmaatschap bedankten, was dezen keer bijzonder groot. Waar ook de dood onze leden niet spaarde en waar wij ons tot ons leedwezen een paar maal genoodzaakt zagen, leden wegens wanbetaling af te voeren, hadden wij aan het eind van het jaar een totaal verlies van niet minder dan 78 leden te boeken. Dit verlies is te ernstiger, omdat het anders dan verleden jaar lang niet door de aanwinst van nieuwe leden wordt ingehaald. Bij den aanvang van het jaar 1936 telde het Genootschap 14 eere- en 592 gewone leden (zie bijlage A).

Over het ruilverkeer, dat het Genootschap in binnen- en buitenland onderhoudt valt ditmaal niet veel te berichten. De Historische Gesellschaft für Posen deelde ons mede in verband met de tijdsomstandigheden het ruilverkeer niet te kunnen continueeren. Met den Kunst- en Oudheidkundigen Kring te Deinze en met het Institut für fränkische Landesforschung daarentegen werd nieuw ruilverkeer aangegaan, die beiden hun jaarboeken tegen onze Bijdragen en Mededeelingen zullen inwisselen.

De verzameling handschriften onderging dit jaar geen vermeerdering, de boekerij groeide weer als altijd aan zoowel door aankoop als door schenking. Van de geschonken werken vermelden wij hier het Gedenkboek van de Zeevaartschool te Amsterdam, de bewerking van Riebeeks Dagverhaal door den heer A. Gabler te München en tenslotte de studie van den heer Horvath over Transylvania

[p. VII]

and the Roumanians. Dat ook dit jaar weder vele van onze leden overdrukken van hun elders verschenen artikelen aan onze boekerij toezonden werd door ons zeer gewaardeerd.

Voor de financiën van het Genootschap en van het Leesgezelschap verwijzen we naar de achter dit verslag afgedrukte bijlage B. Over de moeilijkheden van de financiën van het Genootschap is in het vorige jaarverslag uitvoerig gesproken, zoodat wij ons ontslagen mogen achten van den plicht om daarover thans opnieuw uit te weiden. Wel mogen wij hier opmerken, dat het afnemend ledental ons steeds sterker voor het probleem stelt op welke wijze de productie van het Genootschap op peil kan worden gehouden. Deze vraag klemt te meer, omdat wij aan den eenen kant voor verschillende extra uitgaven staan, gelijk reeds in het vorig verslag werd betoogd, terwijl wij ons aan den anderen kant voortdurend afvragen, of tenslotte toch niet tot contributieverlaging zal moeten worden overgegaan.

Werd in ons vorig jaarverslag twijfel uitgesproken aan de levensvatbaarheid van den leeskring Amersfoort van het Leesgezelschap, ditmaal kunnen wij hierover in meer opgewekten toon verslag uitbrengen. Den heer Dr. J. Frima, aan wiens activiteit deze vooruitgang voor een belangrijk deel te danken is, worde hiervoor onze dank gebracht.

De laatste bijlage (C) is der gewoonte getrouw die der Atlas-Commissie.

Zooals elk jaar moeten wij ook ditmaal weer melding maken van verschillende verzoeken om inlichtingen, die tot het bestuur gericht werden en door ons voor zoover doenlijk zijn beantwoord. Evenzoo werden wederom verschillende aanvragen om subsidie of steun voor het een of ander doel door ons met de gebruikelijke weigering beantwoord.

Gaan wij thans over tot dat deel der werkzaamheden van het bestuur, dat betrekking heeft op de verzorging der uitgaven van het Genootschap, dan herinneren wij er allereerst aan, dat in het jaar 1935 behalve het 56e deel der Bijdragen en Mededeelingen het tweede deel der Nederlandsche Zeevaarders op de eilanden in de Caraïbische zee en aan de kust van Columbia en Venezuela gedurende

[p. VIII]

de jaren 1621-1648(9) aan de leden is toegezonden. Deze uitgave van de hand van Miss Irene A. Wright en voorzien van vertalingen der stukken door Prof. C.F.A. van Dam is hiermede voltooid. Met de totstandkoming van deze belangrijke publicatie wenschen wij onze medewerkster in Sevilla van harte gaarne geluk.

Met de voltooiing van dit deel onzer Werken kwamen wij voor de vraag te staan, welke nieuwe publicatie wij voor het volgend jaar ter perse zouden leggen. Daarvoor kwamen naar onze meening twee uitgaven in aanmerking, te weten het laatste deel der Grafelijkheidsrekeningen van Dr. H.J. Smit en de Regesten van oorkonden betreffende de bisschoppen van Utrecht uit de jaren 1301-1340, bewerkt door Dr. J.W. Berkelbach van der Sprenkel. De overweging, dat laatstgenoemd werk zoo goed als geheel persklaar in onze handen was, heeft ons doen besluiten om hieraan de voorkeur te geven. Aan Dr. Smit, wiens inleiding zich reeds eenigen tijd in ons bezit bevindt, terwijl aan de gereedmaking der indices geregeld door den heer Ph. van Hinsbergen wordt verder gewerkt, is toegezegd, dat wij met den druk dezer uitgave zullen beginnen, zoodra de bewerking ervan geheel voltooid zal zijn. Op het oogenblik, dat wij dit verslag opstellen, is de uitgave van Dr. Berkelbach van der Sprenkel reeds zoover gevorderd, dat wij redelijkerwijze mogen verwachten, dat zij in het najaar 1936 gereed zal zijn.

Nog een andere publicatie is op dit oogenblik reeds zoo goed als voltooid, n.l. het eerste deel van de Acta et Decreta van den Utrechtschen Academischen Senaat, waaraan Prof. Kernkamp zijn zorgen gewijd heeft. Wij zullen dus in staat zijn dit ons jubileumsgeschenk aan de feestvierende Utrechtsche Universiteit tegelijk met de Bijdragen en Mededeelingen 1936 aan onze leden toe te zenden.

Konden wij in ons vorig verslag mededeelen, dat Dr. H.A. Enno van Gelder verwachtte zijn kopij voor het eerstvolgend deel van de Correspondance de Marguerite de Parme spoedig te kunnen inzenden, thans kunnen wij berichten, dat deze kopij ons inderdaad in het voorjaar heeft bereikt. Na ontvangst hiervan hebben wij ons aanstonds tot Prof. Pirenne gewend met het verzoek of hij ook op den druk van dit deel toezicht zou willen houden. Deze deelde ons echter mede, dat hij om gezondheidsredenen

[p. IX]

onmogelijk aan ons verzoek kon voldoen. Daarop hebben wij Prof. Dr. L. van der Essen te Leuven bereid gevonden deze taak op zich te nemen, wien wij voor zijn welwillendheid gaarne onzen dank betuigen. Met den druk van dit deel der Correspondance is inmiddels een begin gemaakt, maar door allerlei omstandigheden is deze nog niet zoover gevorderd als wij en de bewerker wel zouden wenschen. Er is dan ook nog geen schatting te maken, wanneer het werk zal kunnen verschijnen.

In ons vorige verslag deelden wij reeds mede, dat eenige voorloopige besprekingen werden gehouden om te komen tot een uitgave van de Journalen en de brieven van den admiraal Witte Cornelisz. de With. Deze besprekingen hebben het voorloopig resultaat gehad, dat mevrouw De Groot-Brantjes te Amsterdam ons heeft toegezegd te willen onderzoeken of en op welke wijze zij deze uitgave voor het Genootschap zou kunnen verzorgen. Op deze zaak hopen wij dus in ons volgend verslag nader terug te kunnen komen.

Eveneens kregen wij in het afgeloopen jaar contact met ons medelid, Prof. J.J. Henneman te Warmond, die ons voorstelde een kroniek van een geestelijke uit Gouda, die in de jaren 1572 tot 1578 te Amsterdam in ballingschap heeft geleefd, uit te geven. Hoewel de onderhandelingen hierover nog niet tot een definitief resultaat hebben geleid, hebben wij toch goede hoop, dat wij hiermede weder een nieuwe uitgave voor ons program van de toekomst gevonden hebben.

Van de in dit deel der Bijdragen en Mededeelingen opgenomen bijdragen zijn er twee, te weten die van de heeren R.R. Goodison en Dr. D.H. Smit, reeds in ons vorig verslag ter sprake gekomen. De overige zijn door ons in den loop van dit verslagjaar ontvangen en aanvaard. De door ons in het vorig verslag eveneens al vermelde kleine bijdrage over de oudste kapittelrekening van Oudmunster te Utrecht, werd door ons wel in beginsel voor uitgave aangenomen, maar in overleg met den bewerker nog niet in dit deel opgenomen. Evenzoo moesten wij een bijdrage van Dr. D.J. de Groot, betreffende de totstandkoming der Dordtsche Canones, die door ons na door den bewerker aan te brengen bekorting gaarne werd aanvaard, wegens plaats-

[p. X]

gebrek tot het volgend jaar laten liggen. De reeds in het voorgaande verslag vermelde besprekingen over een bijdrage betreffende de reformatie te Zwolle zijn in den loop van dit jaar voortgezet, maar hebben nog steeds niet tot een resultaat geleid. Tenslotte hebben wij in verband met onze eveneens al vermelde onderhandelingen om tot een uitgave in Nederlandsche vertaling van documenten in Russische bronnenpublicaties te komen met onzen correspondent overlegd, dat het gewenscht zou zijn, dat deze eerst eens een bijdrage op meer beperkte schaal voor ons gereed zou maken. Afgesproken is toen, dat om te beginnen de documenten uit den tijd van Iwan den Verschrikkelijken voor onze Bijdragen en Mededeelingen zouden bewerkt worden. Nadere mededeelingen hierover kunnen wij echter in dit verslag nog niet verstrekken, daar deze bijdrage zich nog in het stadium van voorbereiding bevindt.

Een bijdrage, betreffende een aantal brieven van den Franschen gezant De Buzanval, werd door den bewerker bij nader inzien weder teruggenomen. Verder hebben wij driemaal een ingezonden bijdrage moeten weigeren. De eerste maal betrof die weigering een klein stuk met gegevens over den toestand ten tijde van het 12-jarig Bestand, dat naar onze meening te weinig belangrijk was om een publicatie waard te zijn. Den tweeden keer een uitvoerige bijdrage over Stalpaert van der Wielen, die ons in den aangeboden vorm voor een bronnenpublicatie ongeschikt leek. Tenslotte moesten wij nog afwijzen een afschrift van aanteekeningen van den kunstschilder P.G. van Os over het beleg van Naarden, omdat dit weinig belangrijke geschrift eerder voor een of ander locaal jaarboek dan voor onze Bijdragen en Mededeelingen geschikt geoordeeld werd.

Tenslotte spreken wij de hoop uit, dat de uit dit verslag weder gebleken belangstelling van onze leden voor de Bijdragen en Mededeelingen ook voor het vervolg zal blijven bestaan.

Het bestuur van het Historisch Genootschap,
W.A.F. BANNIER, Voorzitter.
C.D.J. BRANDT, 1ste Secretaris.