Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

[p. *2r]

¶ De Ouersetter wenscht den Christelijcken Leser, Salicheyt.

DEsen Bibel, Christelijcke Leser, hebben wy met grooter neersticheyt, allen den ghenen, die de Hoochduytsche ofte Oostersche sprake niet wel en verstaen, tot dienste, getrouwelijcken ouergheset: Ende dat wt dat Exemplaer, dwelck ghedruckt is te Magdeborch door Michael Lotter, Anno .M.D.LIIII. welck Exemplaer wy het correcxste geuonden hebben. Ende wy hebben sonderlinghe ghearbeyt om den text wel te verduytschen, ende sommighe woordekens, die wy om haer sonderlinghe eyghenschap ende cracht in den text niet en hebben derren verduytschen oft ouersetten, die hebben wy op den Cant verduytscht, op dat de text onuerandert bleue. Noch zijn hier corte Summarien oft Inhouden voor de Capittelen geset, wt welcken de Leser gheringhe weten can, van wat Materie dat elck Capittel spreect, ofte wat het inhoudt. Voorder zijn hier by ghedruct dat derde ende vierde Boec Esdre, oock dat derde Boeck de Machabeen, welcke int Exemplaer te Magdeborch ghedruct zijnde niet en staen, Maer wt het Surichsche Exemplaer den Christelijcken Leser tot dienste ouer gheset zijn. Noch is hier by gedruct een schoon ende profijtelijck Register, nae de ordinantie vanden A.B.C. gheset, waer in de Leser lichtelijck vinden can de plaetsen der Historien daer hy af begheert te lesen.

Oock soo hebben wy desen Bibel op de Veersen ghestelt tot voorderinghe vanden Leser, om terstont te vinden het gene dat hy soect, de aenwijsingen hebben wy ghecorrigeert ende op de Cruyskens ende Sterrekens ghestelt, daer toe noch veel aenwijsingen by ghestelt. Ende om dese Veersen lichtelijck te verstane, soo sal de Leser aenmercken, aengaende van het ghetal dat int beghin van de Capittelen staet, beghinnende, 1. 2. 3. ende soo voort totten eynde des Capittels, dit selue ghetal suldy altijt vinden op het eynde van de aenwijsingen. Een Exempel, Salich zijnse die daer hongheren ende dorsten nae de gherechticheydt, want si sullen versaet worden, Math. 5.a. int seste veers, als hier, Math. 5.a.6. Ende de open plaetsen die in de Capittelen staen, daer scheyden de Veersen van den anderen. Ende daer tgheheel Capittel van een materie spreeckt, daer wordt alleenlijck opt selue Capittel ghewesen, sonder yet daer nae ghestelt te sine, maer inde naestuolgende Tafele zijn de selue Capittelen met een Sterreken (dwelck daer nae ghestelt is) afgheteeckent. Een Exempel, Beelden ende Afgoden zijn Siluer, Gout, Metalen, Hout ende Steen van menschen handen ghemaect, Dani. 3.*. Baruch. 6.*. Waer by men mercken ende bekennen sal, dat de selue Capittelen gheheelijc ende al van eender materie oft saken sprekende zijn. Ooc isser tot diuersche plaetsen inde Tafel een * nae de veerskens ghestelt, ende dat so wanneer van het Veersken daert op wijst, voort aen totten eynde vanden Capittele van een materie verhaelt werdt. Exempel, Christus heeft gheleert ende ghepredict, Luce. 6.c.20.*. Voorts lieue Leser, aengesien dat wy vermoeden, datter wel sommighe simpele Menschen zijn, by welcken het cijferghetal onbekent is, Soo hebben wy dat cijferghetal met een ghemeyn getal in dit nauolgende Tafelken verclaert. Item waer int Register staet aldus: 1.Reg. dat is het eerste Boeck Samuels oft der Coninghen. Waer aldus staet: 2.Reg. dat is het tweede Boeck Samuels oft der Coningen. Waer aldus staet: 3.Reg. dat is het derde boeck der Coningen, welck in dit Exemplaer, het eerste Boeck vanden Coninghen ghenoemt wort. Waer nv staet: 4.Reg. dat is het vierde Boeck der Coninghen, welck in dit Exemplaer, het tweede Boeck vanden Coningen ghenoemt wort. Item waer staet: 1.Esd. dat is het eerste Boeck Esdre, welck in dit Exemplaer, Dat Boec Esra genoemt wort. Waer staet: 2.Esd. Dat is het tweede Boec Esdre, welck in dit Exemplaer, Dat Boeck Nehemia ghenoemt wort. Waer aldus staet: Eccle. Dat is Ecclesiastes, de Prediker Salomo. Waer staet: Eccli. Dat is Ecclesiasticus, ofte Iesus Syrach. Dit teeckenen wy daerom al te samen aen, op dat de eenuuldighe Leser int soecken niet en misse. Vaert wel.

i ij iij iiij v vj vij viij ix x xj xij xiij

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

xiiij xv xvj xvij xviij xix xx xxj xxij xxiij

14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

xxiiij xxv xxvj xxvij xxviij xxix xxx xxxj

24 25 26 27 28 29 30 31

xxxij xxxiij xxxiiij xxxv xxxvj xxxvij xxxviij

32 33 34 35 36 37 38

xxxix xl xlj xlij xliij xliiij xlv xlvj xlvij

39 40 41 42 43 44 45 46 47

xlviij xlix l lj lij liij liiij lv lvj lvij lviij

48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58

lix lx lxj lxij lxiij lxiiij lxv lxvj lxvij lxviij

59 60 61 62 63 64 65 66 67 68

lxix lxx lxxj lxxij lxxiij lxxiiij lxxv lxxvj

69 70 71 72 73 74 75 76

lxxvij lxxviij lxxix lxxx lxxxj lxxxij lxxxiij

77 78 79 80 81 82 83

lxxxiiij lxxxv lxxxvj lxxxvij lxxxviij lxxxix

84 85 86 87 88 89

xc xcj xcij xciij xciiij xcv xcvj xcvij xcviij

90 91 92 93 94 95 96 97 98

xcix c cj cij ciij ciiij cv cvj cvij cviij

99 100 101 102 103 104 105 106 107 108

cix cx cxj cxij cxiij cxiiij cxv cxvj cxvij

109 110 111 112 113 114 115 116 117

cxviij cxix cxx cxxj cxxij cxxiij cxxiiij cxxv

118 119 120 121 122 123 124 125

cxxvj cxxvij cxxviij cxxix cxxx cxxxj cxxxij

126 127 128 129 130 131 132

cxxxiij cxxxiiij cxxxv cxxxvj cxxxvij cxxxviij

133 134 135 136 137 138

cxxxix cxl cxlj cxlij cxliij cxliiij cxlv

139 140 141 142 143 144 145

cxlvj cxlvij cxlviij cxlix cl. etc.

146 147 148 149 150. etc.