Biekorf. Jaargang 107

[p. 152]

Dialectwedstrijd in Haringe

In de kleine parochie Haringe, gelegen in de Westhoek tegen de Schreve, nu gefusioneerd met de stad Poperinge, maar nog altijd onvervalst landelijk en gezellig zoals vroeger, werd er op 7 februari 2007 een gezinsfeest gehouden. Reeds voor de 17de keer gaat dit gezellig samenzijn door en er is tot hiertoe nog geen sleet op gekomen.

Een der programmapunten van deze dorpse reunie bestaat erin dat de aanwezigen een aantal woorden en zinnen in het Haringse dialect voorgeschoteld krijgen. Uit een drie- of viertal opgegeven betekenissen moeten ze de juiste verklaring aanstippen. Tien woorden en tien uitdrukkingen of zinswendingen in het dialect van hun dorp, dat nauw verwant is met het sappige Poperingse dialect.

Haringe telt nog geen 400 inwoners. Er waren zo eventjes 142 deelnemers. De beste score liep op tot 17 juiste antwoorden op de 20 vragen en deze uitslag werd door niet minder dan negen dialectsprekers behaald.

Hierbij geven we de vragen. De juiste antwoorden staan in cursief weergegeven. Wie zei er ook weer dat het dialect ten dode opgeschreven is?

L.V.A.

1. Betekenis van de dialectwoorden

Garjoole: riool - vogelkooi - bloem - landbouwwerktuig

Villen: kozijn, neef - kaalkop - doopkind - doek op kop van stier

Hinseln: wedden - achteruitgaan of aarzelen - wegen - bier drinken

Akkerbielien: koolbrokken die overblijven in as - gerief, materiaal - te lage stukken land bij de akker die braak bleef - een bende kinderen

Kortepointe (courpointe): korte schroef - dikke bedsprei - gedicht - kalf

Lumpe: vod - slappe koffie - dom blondje - modder

Hertefretter: iemand die veel eet - konijn - zeurkous - iemand die smoorverliefd is

Eeketesse: heks - hagedis - likeur - zwam

Vorboatigoard: leider - prutser - grafdelver - egoïst

Piekesiezen: kiezen - indommelen - vrijen - paardrijden

2. Betekenis van de uitdrukkingen

E krop lik è kattebeier hen: grote honger hebben - geen hap door de keel krijgen - keelpijn hebben - hoogmoedig zijn, het hoog in de bol hebben

Een zinder in de zak hebben: zat zijn - geen geld meer op zak hebben - een troef achter de hand houden - altijd ongeluk hebben

Die over een hond springt moet ook over zijn steert kunnen: als je ervoor gaat moet je 't onderste uit de kan halen - als je iets duur wilt kopen moet je dan niet te krenterig willen zijn - als je aan iets begint, moet je 't ook afwerken - als je trouwt, moet je de schoonmoeder erbij nemen

't is è hoarinck met zeëre ogen: hij is niet te betrouwen - een erg lelijk iemand - hij is ziekelijk - hij kan niet zwemmen

[p. 153]

E boer zyn rik uuteten: met smaak en veel eten - iemand lastige vragen stellen - iemand tot last zijn - profiteren van het harde werk van een ander

Zyn herte kut in è vingerhoed: hij heeft een hart van steen - hij is vlug verlegen - hij is snel bang - hij is smoorverliefd

Je kut 't joargebed deur z'n koaken lezen: hij is stokdoof - hij liegt dat hij zwart ziet - hij is bijna kaal - hij is graatmager

'n meulnaere is versmoort: er is te veel water in de koffie of de soep - de vrouw is te veel geschminkt - de oogst is pover, het veld ziet er triestig uit - hij is stiepelzat

Peerdig moar ni brillyk zyn: niet in te tomen zijn - wansmakelijk gekleed gaan - grote honger hebben maar weinig te eten krijgen - veel te veel te veel eten

Ot 't hennetje voor 't haantje kraait, 't goat dikkers al bekaaid: het is niet goed als in een gezin de vrouw alles te zeggen heeft - er zit onweer in de lucht - als je laat opstaat kun je niet veel doen - als je heel laat en wat beschonken in bed kruipt, ben je 's morgens niet veel waard.