Biekorf. Jaargang 106

[p. 342]

De klassieke tv-antenne verdwijnt

Vroeger zette men zijn huisvuil op straat in om het even welk soort vat, bak of krat en met paard en kar werd dit naar de stortplaats, de vuilnisbelt, gebracht. Er werd ook nog veel huishoudelijk afval gevoederd aan het vee en de huisdieren of verbrand in de tuin. Maar dat laatste is nu bij wet verboden. Toen kwam de standaard metalen vuilnisemmer, gevolgd door een gelijkaardig exemplaar in zwarte kunststof. De stortplaatsen werden gesloten, het afval verbrand in daartoe speciaal gebouwde ovens. De emmers verdwenen op hun beurt en werden vervangen door papieren zakken maar al snel vervangen door plastic zakken of milieuvriendelijke, afbreekbare pvc. Men moet nu verzamelen voor de toekomst⁽¹⁾ en overeenkomstig dit adagium namen wij zowel een metalen- als een kunststof vuilnisbak (de vuulbak) op in de collecties van het Stedelijk Museum voor Volkskunde van Brugge. Een zwart-wit TV volgde hetzelfde voorbeeld en meteen ook een exemplaar van de metalen klassieke tv-antenne. Wie foto's bekijkt uit de jaren zestig en zeventig ziet op de daken van de huizen hele rijen antennes tot ze zijn verdwenen tengevolge van de ondergrondse bekabeling. De schotelantennes, dikwijls populair bij migranten, werden naar de achtergevel verwezen wegens al evenzeer ontsierend en beschouwd als visuele vervuiling. Misschien wel uit concurrentieoverwegingen?

Nieuwe technologische ontwikkelingen behoren al evenzeer tot het domein van de volkskunde dan herinterpretaties van religieuze beleving of nieuwe toepassingen in de volksgeneeskunde.

Zowat 97% van de Vlaamse gezinnen kijkt televisie via de kabel. Toch zijn er nog 60.000 gezinnen die enkel tv kijken via antenne. Tussen de 80.000 en de 180.000 gezinnen hebben nog een antenne voor de tv in de slaapkamer of het buitenverblijf. Vlaanderen stopt eind 2008 definitief met analoge televisie via de ether en schakelt over op digitale ethertelevisie. Dat is beslist door de Vlaamse regering en dat betekent dat de klassieke tv-antennes verdwijnen. In Nederland komt er in december 2006 een abrupt einde zonder overgangsmaatregelen. Zoals iedereen ondertussen al weet zullen we een decoder moeten plaatsen om digitale televisie te kunnen ontvangen. In heel Europa moeten de analoge tv-signalen tussen 2010 en 2012 uit de ether verdwijnen. Al diegenen die nog geen decoder geplaatst hebben kunnen zich uiteindelijk verwachten aan zwarte sneeuw. Protesteren zal niet mogelijk zijn zoals die keer toen men zonder zeg-

(1) W.P. DEZUTTER, Eigentijds verzamelen. De probleemstelling binnen het verzamelbeleid, in: Museumleven 12, 1984-1985, p. 138-148.

[p. 343]

gen of spreken een aantal kanalen zoals CNN en Arte liet verdwijnen.

Ook dat is moderne volkskunde: zich geplaatst zien voor voldongen feiten. Die digitale televisie zal trouwens nieuwe vormen mogelijk maken zoals tv via de gsm. Die tv-antennes domineerden het dakenspel maar het is voorbij. Iedereen loopt nu te pas en te onpas met een mobieltje aan zijn oor en de markt voor de gsm is bijna verzadigd zodat de fabrikanten nieuwe modellen ontwerpen om de vervanging te bespoedigen. Men kan nu ook zelf het nieuws maken door te filmen met de gsm. En de oude Kodak? Sinds de opmars van de digitale fotografie is het raadzaam om een tweetal exemplaren op te nemen in de algemene collectie maar het opvolgen van de complete verhaallijn is voor de gespecialiseerde instellingen zoals een Museum voor de Fotografie.

Het prototype en de eerste generatie van een nieuw object dient natuurlijk eerst en vooral bewaard te blijven in het bedrijfsmuseum (of de technische tekeningen) in het bedrijfsarchief van de fabrikant. Men kan het verzamelbeleid niet volledig in de schoenen schuiven van de overheid.

W. Dezutter