Biekorf. Jaargang 105

[p. 36]

Enkele profetieën uit Izegem

Enige tijd geleden vonden wij in de binnenkaft van een oud boekje uit Izegem de voorspellingen die we hierna in bijlage weergeven. Deze voorspellingen werden op enkele losse blaadjes neergepend in inkt en in een geschrift dat blijkbaar dateert uit de eerste helft of het midden van de 19de eeuw. Deze tien blaadjes (14,50 × 10,50 cm), recto en verso volgeschreven, zijn echter onvolledig tot ons gekomen. Blad 2 begint halfweg een zin en daarom plaatsten we enkele puntjes in de tekst van de profetieën. Er zullen dus meer dan tien blaadjes geweest zijn.

Het boekje waar de losse blaadjes met de voorspellingen in steken is al even merkwaardig en zeldzaam. Het is een vroeg 19de-eeuws drukwerkje getiteld: De notabele prophetie van den smet van Huysse, mitsgaders die van Abacuch, gepropheteert binnen Gent, in de jaren 1376 en 1391, van alle de geschiedenissen die tot dezer uren geschiedt zyn, en die nog zullen geschieden tot de geboorte van den Antechrist, en tot het eynde van de wereld. Het is één van de 19de-eeuwse vele herdrukken van een volksboekje dat oorspronkelijk het licht zou hebben gezien in 1582. Onze herdruk, zonder opgave van drukker of verdere bibliografische gegevens, telt amper 16 blz.

Het voorberigt tot den lezer geeft uitleg wie de smid van Huise was⁽¹⁾. Het betreft hier ene Jan Anesens die in 1376 zijn profetie neerschreef. De man kwam dan nog eens, in het jaar 1391, met weer een andere voorzegging voor de pinnen. Hij voorspelt allerlei ongelukken over de stad Gent en op zeker ogenblik betrekt hij zelfs de stad Brugge in zijn duistere en onheilbrengende boodschap. Zijn profetie zal in de literatuur over dergelijke zaken nogal bekendheid hebben gekregen. Kopieën van zijn geschriften worden bewaard in de Koninklijke Bibliotheek te Brussel en in de Universiteitsbibliotheek te Gent⁽²⁾.

Deze profetie gaat terug tot de bekende voorspellingen van Amisens, een 14de-eeuwse tekst met vele varianten en uitlopers, die uiteindelijk afstammen van de zogeheten profetie van Bulskamp (13de eeuw)⁽³⁾.

(1) Huise ligt nabij Kruishoutem, op de weg van Oudenaarde naar Gent.

(2) A. UREEL, Bijdrage tot de profetie van de smid van Huise, gesteund op 10 drukken en een handschrift van de Universiteitsbibliotheek van Gent en 2 handschriften van de Koninklijke Bibliotheek te Brussel. Zie: Oost-Vlaamsche Zanten, jg. 1960, blz. 69-86.

(3) Zie o.m. de uitvoerige en diepgaande studie door R. DE KEYZER en A. VERRIJCKEN, De pseudo-profetie van Amisens: een Vlaamse versie op de veertiende eeuw, in: Pascua Maediaevalia (Leuven 1983), blz. 398-451; de verschillende versies w.o. die van de smid van Huise en de verdere tekstverwantschappen, op de blz. 428-451.

[p. 37]

De voorspelling van Abacuch, even onbegrijpelijk, verward en onsamenhangend als de profetieën van de smid van Huise, heeft het vooral over den Turck en spreekt ook over Engeland en zijn koning. Wellicht een toespeling op Hendrik VIII of een andere Engelse vorst die het niet te nauw nam met geloof en zeden. De voorspelling van Abacuch, is een variante op de profetieën van de profeet Habakuk uit het Oude Testament, vele eeuwen voor Christus. Omdat Engeland

[p. 38]

hierin vermeld wordt, geeft de laatste bladzijde van ons drukseltje de weergave van een (oude?) prent of houtsnede (?) verbeeldend het wapen van Engeland met de nationale leuze Honi soy qui mal y pense en onderaan een zeer vereenvoudigd en gestyleerd gezicht dat London moet afbeelden.

In de voorspellingen op de ingelaste blaadjes, is er maar één enkele profetie die we enigszins kunnen thuiswijzen, namelijk de voorzegging van Brigitta van Zweden. Eigenlijk betreft het hier niet Brigit(t)a van Zweden, maar Birgita of Birgida van Zweden. Deze 14de-eeuwse heilige had inderdaad visioenen, die achteraf te boek werden gesteld en doorheen West-Europa verspreid en gelezen werden. Ook in ons taalgebied is ze bekend. In 1955 nog is er iets in het Nederlands over haar verschenen⁽⁴⁾. De andere quasi-naamgenote van Birgitta, nl. Brigitta, was eigenlijk een Ierse heilige uit de 7de eeuw. Verwarring tussen beide heiligen komt bij ons vaker voor. Ook hier dus werd haar naam niet correct aangeduid.

Van alle overige voorspellingen op de blaadjes uit Izegem, vonden we in het geheel niets. Alle profetieën schijnen ons afkomstig te zijn uit de jaren 1750-1820. Er zullen er bij zijn van Franse origine, maar voor het overige tasten we in het onbekende nopens hun oorsprong en over alle andere gegevens betreffende deze voorzeggingen. Alleen de laatste voorspelling zinspeelt op de verovering van de Pauselijke Staten door Italië (ca. 1860-70).

Wie heeft deze voorspellingen in eigentijds geschrift ergens afgeschreven en bewaard? Wie bezat ooit dat boekje van de smid van Huise? Op de buitenkaft staat er in tamelijk onduidelijke letters geschreven, maar helemaal in hetzelfde schrift- en lettertype als de tekst op de blaadjes: N. Lafaut Missiaen Iseghem 1868.

De vroegere eigenaar van dit drukseltje en bijgevolg ook van de profetieën was dus een Izegemnaar. Het betreft hier Norbert Richard Lafaut, geboren te Deerlijk in 1803, overleden in Izegem in 1877. Hij was gehuwd met de Izegemse Angela Rosalia Missiaen en van beroep was hij winkelier. Zijn vrouw staat ingeschreven als mutsemaakster. Hij had drie dochters die resp. kleermaakster, naaister en mutsemaakster waren. Lafaut baatte dus vermoedelijk een winkel uit in mercerieën, stoffen, kleren en dergelijke. Hij woonde aan de Marktstraat nr. 6⁽⁵⁾. Hij had nog een zoon Jules Lafaut, kleermaker

(4) M. VAN COPPENOLLE, Een openbaring van Sint-Brigitta, in: Volkskunde, jg. 1955, blz. 67-68.

(5) Met dank aan de heer J.M. Lermyte die de identificatie van dit gezin aan ons doorgaf.

[p. 39]

van beroep, die een tijdlang in de gemeenteraad van Izegem zetelde en de auteur is van een soort kroniek of dagboek over zijn tijdsgebeuren in Izegem⁽⁶⁾.

Weten we nu in welk midden de profetieën gelezen (en geloofd?) werden, dan weten we alles bij mekaar nog maar weinig over de voorzeggingen zelf en hoe ze bij deze eenvoudige middenstanders uit Izegem terecht gekomen zijn. Daarom vragen we aan onze lezers of er iemand is die op deze vragen een antwoord of nadere uitleg zou kunnen geven.

L. Van Acker

(6) J.M. LERMYTE, Geschiedenis van Izegem, (Izegem 1985), blz. 173, 174, 176, 177, 180, 251 en 258.

Bijlage

Veropenbaering gedaen door enen grooten persoon van Duijdland, al reeds gekend door zijne heijligheijd en zijne wonderbaere werken kenbaer gemaekt door M. Fostes, pastor en secretaris van den prins hohenlohe aen M. Ciognay wiens vrouwe mirakeuleusenlijk genezen is.

Den heijligen persoon daer ik u in den tijd van gesproken hebbe heeft nog zaeken verkondigt die ons wel verpligten te bidden voor de zondaeren. Parijs, geneven, lions en vier andere kleijnder steden zullen vernield worden, en dit zal haest geschieden. Parijs zal nooijd herbauwd worden, het zal eene woestijne worden, vervold van afgronden nogtans dit tijdstip kan vertraegt worden door de gebeden der godvruchtigte zielen ten voordeele der zondaeren, waer van een groot getal zig bekeeren zal op den oogenblik der straffen en dit getal zal aenzienlijker zijn volgend dat men gebeden en goede werken zal gedaen hebben om hunne wederkeering tot god te verkrijgen. Onzen heer zijde dat hij hun deze zaeken kenbaer maekte op dat men de getrouwe zielen zoude aenmoedigen om hun verzugtingen en gebeden te verdobbelen voor de bekeeringe der zondaeren welkers getal onbegrijpelijk is in deze ongelukkige eeuwe. Eijnde.

.... trekken Parijs zal bezet, daerne ontruimd en verbrandt worden.

De wanschikking en de verwoesting zullen eindige voor het einde van het jaer in welke al deze gebuertenissen zullen plaets hebben. Den 1. Januarij van het volgende jaer zullen het geluk en den vrede herboren worden, de prefecten en meijers die de nieuwe soldaeten zullen gemaekt hebben en deze die Nationale goederen gekogt hebben zullen sterven, vrankrijk zal alsdan 20 jaren voorspoed hebben.

E.P. Nicton j. 1762

Alvoorens tot een grondig en duerzaem geluk te komen, zal vrankrijk eens laestste omwenteling ondergaen; die vreeselijk zal zijn; zij zal bestemd worden in zijnen schoot en uitgevoerd, zij zal plaets hebben namiddag en maer eenige uren dueren. Wee aen degene die buiten hunne huizen zijn. Degene die zich opgesloten zullen houden zonder aen de moor-

[p. 40]

derij deel te nemen, zullen geen hinder lijden er zal niets te doen zijn dan te blijven waer God ons zal gesteld hebben en te bidden. Maer het grootste deel der fransche zal dien dag gedood worden. De vreemdelingen zullen er geen deel aen nemen, de godsdienst zal met deze inwendigen oorlog niet gemengd worden, men zal niet regtstreeks de priesters willen benaedeelen; zij zullen maer de algemeene ellende lijden.

De booze zullen de overhand niet hebben, zij zullen wel het inzigt hebben om de kerk geheel en gansch te vernielen, maer hiertoe zal hun den tijd ontbreken, de samen bootsing der partien zal schroomelijk zijn, de oproerlingen zullen verbrijzeld worden, er zullen twee Partien zijn die malkander den doodelijken oorlog zullen aendoen, de eene zal alsdan een zoo gruzaem oogenblik zijn, dat men algemeen gelooven zal aen het einde der wereld, het bloed zal in vele groote steden stromen, de elementen zullen beroerd worden, het zal een klein oordeel zijn, gedurende de omwenteling die niet alleen in vrankrijk maer algemeen zal zijn, zal Parijs geheel verwoest worden, zoodanig dat 20 jaren nadien, de vaders zullen antwoorden aen hunne kinderen die vragen zullen wat er daer eertijds op de puinhoopen stond, mijn zoon er was daer eene groote stad welke God verwoest heeft ter oorzake harer misdadens uit haere puinhoopen zal eene andere stad opstaen, maer zij zal op verre na aen de eerste niet gelijken, de godsdienst in vrankrijk aen al de aenvallen kunnen wederstaen, en na den tijd der ellende zal het luisterlijker worden dan ooit. Men zal wonderbaere tekenen in de lugt zien en op de aerde, vele persoonen zullen ze beschouwen als de voorteekenen van het laetste oordeel, doch zij zullen maer de voortekenen zijn van Gods bermhertigheid aen Vrankrijk. De troon van het huis van Bourbon zal als van onder zijne puinhoopen komen, de scepter zal uit den heerschenden tak (1762) gaen, maer hij zal eens tot de stam weder keeren. De nieuwe Koning zal eene nieuwe hoofdstad kiezen om er zijn hof te vestigen, er zal een groote man sterven wiens dood 3 dagen zal verborgen blijven. De seine zal opgevuld worden met lijken en rood zijn van het bloed en zal stroomen tot in de zee welke zal geteekent zijn van het bloed. Te Blois zal er eenen slag gelevert zijn en geheel de stad vernietigd. Er zullen veel weezen gemaekt worden.

Voorzegging van Brigitta van Zweden

Als de feestdag van H. Marcus zal gelijk komen met die van Paesschen, H. Antonius met die van sinxen en H. Joanes Baptista met die van het lichaem van J.C. gelijk in jaren (1743, 1781, 1848, 1859, 1886, 1943) zal gansch de wereld roepen Wee! jaertallen welke naer de voorzegging staen.

1740 groote aerdbeving

1760 Africa zal in vuer staen

1783 aerdbeving op verscheide plaetsen

1791 gods gramschap over geheel de aerde

1800 God zal door eenige erkend worden

1849 het bloed zal te Romen stroomen

1829 een deel van Spagne zal vallen, Italie in angst

1830 vele zullen strijden

1846 de herder zal er niet zijn

1847 nieuwe oorlogen

1848 volkeren zullen staen tegen volkeren

[p. 41]

op 1855 of 1860 de boosste der menschen zal geboren worden

1886 de grote man zal verschijnen

1890 de menschen zullen een god en de drijeenheijd erkennen, er zal een herder en een eenige kudde zijn

1900 er zal een groot teken in den hemel zijn

1980 de godelooze zullen de magt hebben

1999 de lichten zullen uitgaen, Antichrist zal gedurende 3 jaren aen geheel de wereld gebieden, hij zal zijne pogingen doen om de kristene van de aerde uit te royen. De dooden zullen zeer talrijk zijn. Deze heilzamen oorlog zal een einde nemen als eenen algemeenen keizer zal gekomen zijn uit Spagne, die wonderbaere overwinningen zal doen door het teeken des H. Kruis. Groot zal zijne verwondering wezen wanneer hij zal vernemen dat er eenen koning te Parijs is, levende onbekend onder het volk, en die de verering van den H. Stoel zal zijn. Een gansch koningrijk zal katolijk worden.

Van de gelukzalige Maria de Roosta (?), geb. in 1822, overl. 10 mey 1847

De zaligmaker zeijde haer onder ander: deze stad Roome zal schijnen te bezwijken gedurende 3 jaeren, maer mijne moeder zal nog in deze stad nederdaelen, zal den ouderling die op den troon zit bij de hand nemen en hem zeggen: O de ure is daer sta op: bescherm uwe vijanden, ik heb ze den eenen na den anderen doen verdwijnen; en zij verdwijnen voor altijd. Gij hebt mij glorie gegeven in den hemel en op aerde, ik wil u ook glorie geven in den hemel en op de aerde, zie den menschen zij zijn vol eerbied voor uwen naem, voor uwen moed en voor uwe magt...

Wanneer het oogenblik van den zegeprael der kerk zal gekomen zijn, het zullen nieuwe apostelen zijn en dan zullen er buitengewoone menschen in de wereld verspreid zijn; het zullen nieuwe apostelen zijn die prediken en bekeeren, het oogenblik zal gunstig zijn, dat zij gelijkelijk gevolgd en verhoord zullen worden, alsdan zal er eene algemeene kerkvergadering gehouden worden, waerin men over de gewigtigste zaken en over de kerk van vrankrijk zal beslissen.

Andere voorzegging

De russen, prussen, turken, zullen te gaeder vegten in Italie, en zullen alles verwoesten in al de steden, kloosters, kerken plunderen, en de kerken gebruiken voor kasernen en voor de peerden te stallen. De nonnen zullen gekruist worden op den berg van 't hof, en daerna zullen er vier voorname koningrijken kristen worden, russen, prussen, turkien, engeland.

Van den abt Eugenio Pechio

Na de komst van den franschen courir zullen de fransche troepen allengschens roome verlaten en de kerkelijke staten ontruimen.

De fransche zullen volle restitutie doen aen den H. Stoel. Dit alles zal eindigen met de zegeprael der religie en eene miraculeuse gebeurtenis.

Op de zuivering of boodschap van Maria zal er eene merkweerdige gebeurtenis plaets hebben.