Biekorf. Jaargang 104

Waar is ‘roste baebe’ gebleven?

Midden 1798 werd de Sint-Walburgakerk aan de eredienst onttrokken en omgevormd tot Tempel van de Godin van de Rede, vaker vermeld als Tempel van de Wet.

Op het altaar plaatste men een beeld dat de Vrijheid symboliseerde. In zijn dagboek schreef Jozef Van Walleghem hierover:... de kerk en autaeren waeren van alle hunne vercieringen ontbloot, alleen saeg men tot schande van de christene weijrelt op den hoogen autaer, op de plaets waer het Heijlig der Heijligen gestaen heeft, opgeregt het beelt van vrijheijd dat in de feesten op de Vrijdagmart of elders gedient heeft en door het volk in versmaeding van 't zelve roste baebe genoemt wordt⁽¹⁾. Wat later kwam hij er nog meer gedetailleerd op terug: Boven den autaer waert het beelt van de H. Walburge gestaen heeft, is nu een afschrift voor tijtel ‘la loi’ geplaest, de schilderije in den hoogen autaeur verbeeldende de verrijsenisse geschildert door Suvée, primus van Parijs, is weggenomen en in plaets der zelve is er een verdiep in swart gemakt in welke geplaest is een vrijheijdtswit beelt van plaester, vrouwegroote en voor welke men veel wijerook gebrant heeft⁽²⁾.

Volgens hem ging het dus om een wit levensgroot pleisterbeeld. Dit laat enkele vragen onbeantwoord, zoals: door wie werd dit beeld gemaakt, was het van Brugse makelij of maakte men in Parijs een aantal beelden die dan aan de departementen werden uitgedeeld, waarom, als het om een wit beeld ging, kreeg het dan in de volksmond de naam ‘Roste Baebe’?

In de tweede helft van het jaar 1800 grepen de laatste republikeinse feesten in de Sint-Walburgakerk plaats en werden alle versierselen weggenomen, alvorens de kerk weer voor de katholieke eredienst werd vrijgegeven. Opnieuw Van Walleghem: [... dat de Sint-Walburgakerk, die] tot den tempel van het heijdendom is gebruijkt geweest, teenemael van alle de kettersche sieraeden, die er opgeregt en gemakt zijn, wordt gesuijvert en dat alle dezelve worden afgebroken en dat die kerk op de gedaene requesten aen den heer prefect gedaen andermael aen de parochiaenen als hunnen eijgendom zijnde en hun door gewelt afgenomen, zal wedergegeven worden⁽³⁾.

Weg dus het Vrijheidsbeeld. Als het een pleisteren beeld was, zal het wellicht gewoon verbrijzeld zijn. Tenzij het aan de Kunstacademie werd toevertrouwd waar het als model kon dienen? Zou het beeld geen andere sporen hebben nagelaten in één of ander geschrift of in de archieven van de stad Brugge of van het departement van de Leie?

A. Vanden Abeele

(1) Stadsarcief Brugge, J. Van Walleghem, Merckenweerdigste voorvallen 1798, folio 51.

(2) Idem, folio 54.

(3) Idem, 1800, folio 196.