Intekenaars op de kerkhervorming in Vlaanderen
In 1868 verscheen in Arnhem het tweedelig werk De Kerkhervoming in Vlaanderen door Hendrik Quirinus Janssen (Sint-Anna-ter-Muiden 1812 - Goes 1881) (VIII + 470 + 336 blz.). In die jaren (en ook nu nog) was dit werk een buitengewoon interessante bron over het protestantisme en zijn organisatie in de 16de eeuw, vooral in West- maar ook in Oost-Vlaanderen. Janssen was met deze publicatie niet aan zijn proefstuk toe, want in 1856 had hij reeds een voortreffelijke monografie op zijn naam over het protestantisme in Brugge.
Vooraan werd een lijst afgedrukt van de intekenaars op deze studie. Deze lijst is belangwekkend om na te gaan welke respons deze geschiedkundige studie in Vlaanderen te beurt viel.
Uit Noord-Nederland kwamen er talrijke inschrijvingen binnen, vooral uit Zeeland. De boekhandel begreep onmiddellijk dat hier een werk gepresenteerd werd dat lange tijd actueel en waardevol zou zijn, want niet minder dan 55 Nederlandse boekhandels schreven in voor vaak belangrijke aantallen exemplaren. C. de Moor uit Brugge was de enige Belgische boekhandelaar die het werk aankocht (4 ex.).
Bijna alle intekenaars waren Noord-Nederlanders, tenzij een paar minder bekende Westvlamingen (J. De Bruyne, Westkapelle, F. Vanden Berghe, Brugge). Enkele (West) Vlaamse historici staan vermeld: Angillis, Rumbeke; Diegerick, Ieper; Gilliodts, Brugge; De Potter, Gent; Snellaert, Gent; Tanghe, Brugge.
Van een werk met grote documentaire waarde als dit van Janssen, dat dan nog speciaal West-Vlaanderen behandelde, mocht normaliter verwacht worden dat het ook enkele geinteresseerden in geschiedenis uit onze gouw zou aanspreken. Het waren alleen liberaal geörienteerden die inschreven: De Breyne-Peellaert, Diksmuide; De Breyne-Dubois, Diksmuide; De Tael is gansch het Volk, Gent; Vuylsteke, Gent en Vrambout, gouverneur van West-Vlaanderen. Om die reden zal het ook geweest zijn dat de provincie West-Vlaanderen voor 10 exemplaren inschreef. De provincie Oost-Vlaanderen zond haar kat. Maar het Belgische Ministerie van Binnenlandse Zaken bestelde 20 exemplaren.
De afkeer van het katholieke Vlaanderen en de interesse van de liberalen voor het protestantisme (K. Rotsaert, Liberalisme en protestantisme in West-Vlaanderen, in: Biekorf 2002, blz. 352 e.v.) liggen bijzonder betekenisvol weerspiegeld in de intekenlijst op het werk van Janssen over de kerkhervorming in Vlaanderen.
L. VA.
Auteursrechtelijk beschermd