Biekorf. Jaargang 103

[p. 191]

Vraagwinkel

De oriëntatie van kerken: haaks of niet naar het oosten

Rond kerken was er indertijd een kerkhof, door de wetgevingen van ca. 1800 vaak weggevallen om plaats te maken voor een plein. De rooilijnen van de huizen rond dat plein moeten dus ongeveer die zijn van de huizen rond het vroegere kerkhof, doorgaans vierhoekig. Heel wat kerken staan nochtans niet centraal of evenwijdig, maar vrij schuin of zelfs diagonaal op dat plein. Ik denk aan de verdwenen Sint-Denijskerk in Veurne waarvan het grondplan in het wegdek hertekend werd, of aan Sint-Salvator in Brugge. Maar ook de kerk van Vivenkapelle, die met heel de dorpskern pas in de 19de eeuw uitgebouwd werd, vertoont een dergelijke schuine positie.

Anderzijds klopt het niet dat de kerken steeds met het koor naar het oosten gebouwd werden - zoals de theorie het wil. Zo wijst de Magdalenakerk van Brugge naar het noorden, en de kerk van Oudenburg werd door P. Buyck zelfs omgekeerd naar het westen geöriënteerd.

Deze voorbeelden zijn met vele andere aan te vullen.

Wat is voor de oriëntatie van deze kerken de reden?

J. Van Acker

Romeinse cijfers

In de kerk van Vivenkapelle hangt een gedenkplaat, waarop het jaartal 1798 geschreven is als MDCCIIC. In principe wordt bij Romeinse cijfers nochtans slechts één klein cijfer afgetrokken van hogere getallen, zodat IC wel kan voor 99, maar IIC eigenlijk niet voor 98.1798 zou dus moeten zijn: MDCCXCVIII. Allicht heeft men gekozen voor een beknoptere versie.

Zijn er nog gevallen bekend, waar ‘afwijkend gevormde’ Romeinsejaartallen gebruikt worden?

J. Jore

West-Vlamingen aan de universiteit van Keulen

In 1389 werd er in Keulen een universiteit opgericht die bestond tot aan de inval van de Fransen in 1794. Vermoedelijk zijn er in die universiteit ook studenten (en professoren?) uit onze streken ingeschreven. Zijn er West-Vlamingen bekend die deze universiteit bezochten?

L. VA.

Collège des ducs

Het Sint-Lodewijkscollege van Brugge betitelde zichzelf soms met de vleiende titel ‘Collège des Princes’, omdat daar ooit in de 19de eeuw prinsenkinderen als leerling ingeschreven waren (J. Geldhof, 150 jaar Sint-Lodewijkscollege te Brugge, 1986, blz. 267).

Het Kortrijkse Sint-AmandscoUege zou zich (misschien wel om niet achter te blijven in voornaamheid en edeldom?) het ‘Collège des Ducs’ geheten hebben.

Waarom werd dit college met die ‘eretitel’ bedacht?

J.R.

[p. 192]

Bedevaart naar Sente-Semoors

Een wezenboek (RAG, Oud archief Deinze, reg. 420, f. 123v) vermeldt in 1542 voor een ‘peilgrimage tot Sente-Semoors’ een betaling van 6 sch. gr. of iets minder dan anno 1540 voor twee bedevaarten naar Erdenborch (Aardenburg) en een naar Dudzele (ibid., f. 77v), samen goed voor 2 sch. grooten of 24 sch. par., d.i. gemiddeld 8 sch. par, per bedevaart.

Wie was die ‘Sente-Semoors’ en waar (in Vlaanderen) werd hij vereerd?

Paul Huys

Gebeden voor een ter dood veroordeelde

Vroeger bestond het gebruik om voor een ter dood veroordeelde missen te laten opdragen en gebeden te vragen.

Was dit bij ons bekend? Was het een algemeen gebruik en zijn er voorbeelden te citeren uit de literatuur of uit het archief?

A.B.

Bonden van imkers

Wanneer zijn bij ons de vroegste bonden van imkers ontstaan? Wie waren de initiatiefhemers? Zijn de oudere gilden van Sint-Ambrosius de voorlopers van deze ‘biebonden’? En waar bestonden er in onze streken gilden met Sint-Ambrosius als beschermheilige, die speciaal bijentelersbonden waren?

L.H.

Driesing of driesappel

In midden West-Vlaanderen zou er vroeger een appelsoort bestaan hebben die de naam driesappel of driesing droeg. Deze appelvariëteit zou thans onvindbaar en dus uitgestorven zijn.

Weet iemand mij mee te delen hoe die appel eruit zag en waar die naam vandaan komt? Bestaan er daar publicaties over?

L.H.

16 sleutels in een waterput van de Duinenabdij

Toen P. Schittekat, de conservator van de Duinenabdij, een overzicht van de werkzaamheden in 1965 gaf, vermeldde hij ook de vondst in een waterput van 16 sleutels, ‘verschillend van grootte en van maaksel. Zou men niet mogen veronderstellen dat de monniken zelf ze in deze put hebben gegooid, eer zij voorgoed de abdijgebouwen verlieten? Zou deze daad geen symbolische betekenis hebben? Wij zouden moeten weten of er tevoren zulk gebruik bestond, eer men deze veronderstelling mag bevestigen’ (De Duinen, jg. 5, nr. 10, mei 1966, p. 49). In een voetnoot deed hij meteen een oproep naar de leden om een verklaring.

Allicht bleef zijn oproep zonder gevolg - in de volgende jaargangen wordt de kwestie van de sleutels blijkbaar niet meer aangeraakt. Kan Biekorf hier alsnog klaarheid brengen?

J. Van Acker