Biekorf. Jaargang 103

[p. 175]

Bouwstoffen 42
Deughedeliken ofte Ghespleten paeijs - Spijteghe liedekens - Schoone ende smeeckende redenen, Brugge 1491

Het herstel van de rust na de opstand tegen Maximiliaan, 1490 en 1492 voor Brugge resp. Gent, bleef ook te Brugge, waar de Castilianen pas in 1494 terugkeerden, ook na 1490 precieus. Zo wordt de clocluudre tonser vrauwen, Thomas vanden Bussche, vanwege het feit dat hij den paijs eenen ghespleten paeijs noemde veroordeeld op 7 jan. 1491 (Civiele Sententies 1490-1492, fol. 2v-3) 1^o bij de eerste processie generale bloodshoofds in zijne lijnen cleeden, eene toortse van viere ponden bernende in zijne hand, mee te gaan na de messe lang gheduerende na uppe beede zijne knien verghevenesse te hebben gebeden; 2^o aelmoessene te gheven den aermen zestren ter carstaengeboem; 3^o eene pelgrimage zijns selfs lichame te doen tSte Pieters ende Ste Pauwels ter hooghen Rome, up de penie ende verbeurte van 36 lb. par.

Margriete, Jan de Madeneurs weduwe spasteijebackers, die had gezegd dat den paeijs niet en dochte⁽¹⁾, wordt veroordeeld de steenen (vanjustitie, Biekorf 95, p. 363) te draghen in exemplen van andren: vanden burch tote over de maerct, van daer ter beurze, duer den langhen wijnckele, inde hoedemakerstrate, ende alzo weder te keerene metten voorseiden steenen tote inden voorseiden burch. Duidelijk een variante op de weg uit 1511 gelopen door Pieroone (Biekorf 96, p. 364).

Op 9 februari 1491, ten onderhoudene vanden goeden ende duechdelicken paeijse, ende omme grief ende discoorden te belettene, ende ooc dat elc in rusten ende paeijse bliven ende wesen zoude moghen, wordt geboden dat niemende, wie hij waren, eenighe verwijtinghe van zaken te vooren ghesciet doen nog zegghen en zoude...; es ooc... ter hallen gheroupen dat niemende gheoorlooft en zoude werden... bij namen van meuijtmakers of anders te vermanene, te sprekene ofte zinghene. Duidelijk een opgelegde black out waarbij veel doodstraffen werden omgezet in o.m. pelegrimages naar Compostela en Rome⁽²⁾.

Tot plots Thuene de Budt van Oudenburch, den zesten dach van sporcle, jeghens den avende, was ghecommen inde wijntaveerne gheheeten de Munte in de vlamijncstrate; ende naer dat hij daer wat tijds met zekeren persoonen in een gelach ghedroncken had, heift upgheheven ende ghezongen twee spijteghe liedekins, daerin vermanende ende zijnghende al dies hier binder stede ende der omtrent ter blaemte ende scojfierichede vande inwonende van diere verleden ende ghesciet was (fol. 11).

(1) Zo had ook Jan de Stier, aerbeijder ter maerct, rondverteld dat Mijn Heere van Waestmustre ter Nieupoort van achter int casteel vele volk van wapenen inne ghelaten hadde ondansc dien van Vlaendren (14 maart 1491, fol. 37).

(2) Joos de Ruddere, graenwercke, vanwege leughenachteghen clappagen ende beroerten naar Sint-Jacops in Galissie met zijn selfs lichame; Jan vander Haghe, tsinte Pieters ende tsinte Pauwels ten hooghen Rome, 12-13 april 1491 (fol. 40-41), cfr. Th. Vanden Bussche (fol. 3).

[p. 176]

Nog op basis van dit hallegebod worden Engelsen in aug. 1494 verwittigd zo zij nog witten of roode roosen durven dragen, een referentie naar de strijd tussen York en Tudor, zij eriminelic zullen vervolgd worden, gezien Brugge een stede van coopmanscepe es (Biekorf 95, p. 404).

En ftissendoor lopen de gewonere zaken. Zo hebben Nele Corneliszuene van Middelburg in Zeeland, Gheerbrant Baertszuene van Alkmaar, Hannekin Thuenis van Berg-op-Zoom en Hanneken de Bastaert, fs. Jans, van Helffdijcke in Zeeland een handig spel opgezet.

Naerdat eenighe van hemlieden hem hadden ghedaen wisselen zekere goudene pen(ninghen), als schuutkins ende andre, te mindren prise danne die conres hadden, omme hem bij dien middele te spele te bringhene met quaertene ende and(er) spelen, ende die zo persuaderende met schoonen ende smeeckende redenen dat hij hemlieden in zijn logijs ghecreech heift, hemlieden huerlieder ghelt ende pen(ninghe), die zij hadde met valsschen spelen ende tuusscherinen, ofghewonnen.... (fol. 11-11v).

Zij worden gezamenlijk voor zes jaar ute den lande van Vlaenderen gebannen, waar zij duidelijk inspeelden op de moeilijke oorlogsjaren, waarbij zelfs Anthuenis Haneron, fs. Mahieus, vanwege zijn conste van astronomien⁽³⁾, gedebiteerd aan de Brugse Kruispoort, voor zes jaar wordt verbannen. Wat Filips van Ravestein, 7 nov. 1492, dan weer ongedaan maakte (fol. 41).

A. Dewitte

(3) Er stond origineel conste van nigromaneien.