Biekorf. Jaargang 96

[p. 179]

Bouwstoffen 14

Ledre van scapen, lammeren of knippinghe 1495

Een reeks reglementeringen uit 1495 hadden tot bedoeling de ambachten nieuwe adem te geven. Zo o.m. dit van de buersemakers en de witteledertouwers:

dat niemende... voord an gheoorlove(n) zal eenich ledre van scapen, lammeren of knippinghe te tauwene om tonthervene, noch ooc eenichsins te versnijdene of verbezeghen in nachtelinghen, ricoorden, buersen of andere zaken ende sticken den voorseide ambachte anghaende, tware wit ontherft of gheluwe, upt colleur van zeeme, of van zowat andere colluere of vaerwe dat wesen zoude moghen, omme der mede te contrefaytene tcabriten ende tandre ledre, dat de voors(eijde) vanden ambochte.. sculdich zijn te versnijdene ende verbezeghene...

Knippinghe is geschoren lamsvel, ontherven betekent her-verwen, cabritenledre, geiteleer; nachteling, nestel; zeem zal hier honing betekenen. Nog meer uitgebreid dan op de fol 189v, hierboven, 21 mar. 1495, is de tekst op de fol. 190 van de Hallegeboden 1490-99:

dat niemende en gheoorlove eenich ghewrocht zeemsch ledre, wit, helem, wit herten, reyen, coeyen of p(eer)denledre te bringhene binden scependomme... dat niemende binden amb(ochte) en gheoorlove te snidene eenighe cappen diemen an vloghen doet om voort te vercoopene...

Helem is eland, reyen ree, vloghen slaat op duiven die een kap opkrijgen, zoals nog met valken gebeurde.

Windmuelne, vierpuppe en angwaer, 1427 en 1498.

Het betreft alle landschappelijke elementen binnen het 15de eeuwse Brugge: Cartularium B fol 33 van de Brugse Magdalene citeert op 6 december 1427 Eene windmuelne metter walle ende lande daer de voorseijde muelne up staet ende toebehoort, dewelke men heet de hoghe muelne, staende upde veste der stede van Brucghe, ande zuudside vander Smedepoorte, upden grond vanden voorseijde godshuse...

Duidelijk is hier de eerste molen zuid op de Brugse stadsvesten bedoeld, de eerste van vier waarvan de namen: aan de Bouveriepoort de Celle Muelne en het Groot Waterhuys, twee windmolens ook, en daarnaast een schorsmolen Altena genoemd, eigendom van het ambacht van de huidevetters; en tenslotte de Hoghe Muelne aan de Smedenpoort (J. Gilliodts, Les Registres des Zestendeelen, 1894, blz. 251-52).

De Hallegoden 1491-99 fol 321v, 9 mei 1498 reveleren een samenstelling met vuur, die niet in MNT voorkomt: dat nu corte naer der noene een vierpuppe bevonden heift gheweist inde oude halle van deser stede, in een plecke daert bijgonste te barnene, danof groot ende onoverwinlic grief van brande hadde mueghe ghebueren. Vierpuppe of pipe is duidelijk een kanaal van vuur, een vuurgang die in de 200 jaar oude hallen -die net de toren met het nieuwe achthoekige bovenstuk bekroond zagen- zijn gang zou gaan. Dezelfde Hallegeboden zeggen op de fol. 322v, juni 1498 bovendien: omme zekere ghebreken die bevonden zijn ande conduyten vanden fonteijnen, waterende ten waterhuse thender angwaerstrate.. zal de toevoer een tijdlang onderbroken worden.

[p. 180]

Conduyten, leidingen die het water aanvoeren (wateren) op het eind van de angwaerstrate. Dit laatste staat wellicht als unicum voor angier (pratum amenum) dat te Brugge normaal bouverie heet.

A. Dewitte