Biekorf. Jaargang 93

[p. 201]

Waar komt het woord boldavid vandaan? (Vraagw. 1992, blz. 451)

Boldavid, dat zeildoek betekent⁽¹⁾, verwijst naar de plaatsnaam Pouldavid⁽²⁾. Pouldavid, ontstaan aan het uiteinde van een lange en smalle inham, bood een veilige ligplaats voor schepen en was in de 15de en 16de eeuw een belangrijke haven. De zeelieden van Pouldavid hadden zich gespecialiseerd in de transport van zout dat ze in de Vendée haalden en naar andere landen brachten o.a. naar de Nederlanden. Dit zout werd verpakt in henneplinnen of olonnes, genoemd naar de kustplaats Olonnes (Vendée, Fr.) waar dit produkt sedert de middeleeuwen werd vervaardigd. Daarna konden de zeelieden van Pouldavid zich dit henneplinnen ter plaatse aanschaffen, nl. in Locronan, enkele kilometer daarvandaan. In de loop van de 16de eeuw groeide Locronan uit tot een bloeiend textielcentrum dat zich echter sedert de vorige eeuw eerder op de productie van zeildoeken richtte in plaats van verpakkingsmateriaal. Die zeildoeken genoten grote faam in het buitenland, onder benaming van boldavid⁽³⁾.

Volgens de getuigenis van een Brielse poorter waren er onder de vreemde kooplieden die zijn stad bezochten ‘Berthoenen mit zoudt ende boldavit’⁽⁴⁾. Diezelfde poorter beweert dat hij ooit een Breton had gelogeerd, van wie hij zijn volle lading boldavid had afgekocht.

Deze benaming is ook in andere talen overgegaan. Al in 1498 werd er gewag gemaakt van walvisvaarders uit het Spaanse havenstadje Lequeitio, voortbewogen met behulp van ‘cotonas de pulduby’⁽⁵⁾. Dit produkt was dermate gewaardeerd in Engeland dat men Bretonse arbeiders liet overkomen om er die zeildoeken, of poldavys, te leren vervaardi-

(1) VERDAM, Middelnederlandsch Handwoordenboek, p. 108 (en Supplement, p. 74); STALLAERT, Glossarium, dl. 1, p. 267. Woordenboek der Nederlandse Taal, dl. 3, p. 299.

(2) Thans deelgemeente van Douarnenez, Finistère (Fr.).

(3) Twee keer vindt men de woorden olonne en boldavid als synoniemen gebruikt (Zie bv. Z.W. SNELLER en W.S. UNGER, Bronnen tot de Geschiedenis van den Handel met Frankrijk, 's-Gravenhage), 1930, p. 442 ‘150 pièces d'olonnes ou boldavid’.

(4) Op. cit., p. 333.

(5) Henri TOUCHARD, Le commerce maritime breton à la fin du Moyen Age, Parijs, 1967, p. 281.

[p. 202]

gen⁽⁶⁾. Ook langs de Sont waren die Bretonse zeildoeken niet onbekend⁽⁷⁾.

Boldavid is dus een verbastering van Pouldavid, het exporthaventje over welk die zeildoeken uitgevoerd werden.

Het is dan niet verwonderlijk dat als gevolg van die betrekkingen met onze streken er in het kerkje van Pouldavid enig spoor van Vlaamse kunst te bespeuren valt: zestien geschilderde taferelen ‘selon la technique des retables flamands’⁽⁸⁾, die de lijdensgeschiedenis van Christus afbeelden, prijken aan de plafondtimmering en dateren uit die periode.

C.J. Deleye, Binic (Fr.)

(6) Oxford English Dictionary, dl. 7, p. 1065.

(7) Le Finistère, de la préhistoire à nos jours, Ed. Bordessoules, Saint-Jean-d'Angely, 1991, p. 198. Dit verklaart waarom, volgens het W.N.T., men het woord in het Ouddeens aantreft.

(8) Christiane PRIGENT, Pouvoir ducal, religion et production artistique en Basse-Bretagne, 1350-1575, Ed. Maisonneuve et Larose, Parijs, 1992, p. 319.