Gullegem en Sint-Eloois-Winkel in de late middeleeuwen
De oude en uitgestrekte parochie Gullegem, gelegen in de kasselrij Kortrijk, werd in 1747 opgesplitst in twee bijna even grote parochies: Gullegem en Sint-Eloois-Winkel. Maar in vroegere tijden was dat één grote parochie: Gullegem.
Het boek van R. Witdouck begint in 1382, op het moment dat de wonden van de slag van Rozeke en de gevolgen hiervan, het Vlaamse platteland enorm veel pijn en miserie hadden bezorgd. Einddatum is 1530, wat ons minder duidelijk voorkomt. Waarom niet een einde genomen met bvb. 1583-84 of een andere scheiding die evenwaardig is als de datum 1382?
Dit prachtig werk heeft ons geboeid van het begin tot het einde. Een onderhoudende en leesbare tekst, talrijke goedgekozen voorbeelden uit de algemene historische literatuur, overvloedige illustraties (ook in kleur!), enz. Voeg daarbij het gelukkig toeval dat er oude kerkrekeningen bestaan, een heleboel gegevens beschikbaar zijn uit het rijke welbekende poortersarchief van Kortrijk en uit andere archieffondsen, en laat daar een zoeker op los lijk pastoor Witdouck en het resultaat is het lijvige en smakelijke werk dat hier voor ons ligt.
Wij krijgen een beeld van tienden en heerlijkheden en vooral van het leven van alledag in het laatmiddeleeuwse Gullegem, gestaafd met een overvloed van voetnoten en bewijsplaatsen. Bijna van het goede te veel.
Enkele hoofdstukken onder meer dit waarin een alfabetisch genealogisch familierepertorium wordt aangeboden van de oude Gullegemse families (blz. 112-136) veronderstellen een jarenlange benediktijnerarbeid, een massa werk en volgehouden inspanning die alle lof verdienen en door allen die dit rijke boek raadplegen naar waarde zal worden geschat.
De enkele kleine schoonheidsvlekjes vallen zeer licht uit bij al het positieve dat over het laatmiddeleeuwse Gullegem mag gezegd worden, maar we moeten ze toch vermelden. Vaak betrapt men de auteur op weinig accurate bibliografische citaten, soms is de tekst wat al te uitvoerig en zelfs langdradig uitgevallen. Spijtig genoeg is het hoofdstuk over tienden en feodaliteit nogal duister en slaagt de schrijver er niet in al deze feodale structuren in kaart te brengen, waardoor het geheel meer overzichtelijk zou worden. In het werk staan zo eventjes 2.616 voetnoten! Zij worden achteraan ieder hoofdstuk samen afgedrukt, iets wat de kritische lezer zeker niet zal appreciëren. Ook is er geen index.
Dit merkwaardig boek bewijst dat de zogeheten liefhebbers het in de lokale geschiedschrijving al tot een zeer behoorlijk peil hebben gebracht. De 675 voorintekenaars op dit boek, bijna allemaal inwoners uit Gullegem, en de ontelbare lezers die dit werk ooit in handen zullen krijgen, mogen fier zijn op de prestatie van hun medeparochiaan pastoor Witdouck. De historiografie van het Kortrijkse heeft er van nu af aan een fraaie aanwinst bij gekregen. Warm aanbevolen!
A.B.
R. WITDOUCK, Gullegem en Sint-Eloois-Winkel op het einde van de middeleeuwen (1382-1530), Gullegem 1989, 491 blz., ill. en een kaart.
Auteursrechtelijk beschermd