Biekorf. Jaargang 90

[p. 459]

Vraagwinkel

Termen uit de binnenscheepvaart

In 18de-eeuwse teksten met betrekking tot de scheepvaart op de Vlaamse binnenwateren, treffen we in beschrijvingen van de boten ondermeer ‘lollepot’ (i.v.m. vuurkolen?), ‘maenebord’, en ‘kruypuyt’ aan. Wat is hun betekenis? Bestaat er speciale literatuur over deze scheepsterminologie?

W.P.

De invoering van het Franse regime in onze gewesten

Het einde van het Ancien Régime wordt in onze gewesten op 1 oktober 1795 bepaald, toen de Zuidelijke Nederlanden officieel bij Frankrijk ingelijfd, en nieuwe municipaliteiten opgelegd werden. Maar de concrete invoering van de nieuwe structuren kwam er slechts gaandeweg in de eerste helft van 1796. Te Veurne bijvb. zou dit op 23 april te 14 uur zijn gebeurd (Biekorf, 1988, blz. 321). Is ergens bekend wanneer precies de nieuwe wetten in de Westvlaamse gemeenten werden geïnstalleerd, en of er hierbij een bepaalde volgorde werd afgewerkt?

J.J.

Deywel of Dubbel als familienaam

De Veurnambachtse schippersfamilie Deywel schreef in de vorige eeuw haar naam zelf als ‘Duwel’. Maar in Veurne wordt ze in de volksspraak ‘Dubbel’ geheten. Is dit een gewone verbastering van de eigennaam, of waar komt deze naamgeving vandaan?

J.J.

Potten- en tegelbakkerijen; concurrenten?

Volgens sommige laatmiddeleeuwse teksten zouden pottenbakkers en tegelbakkers volkomen los van elkaar hebben gewerkt met eventueel zelfs eigen afzonderlijke ambachten, keuren, e.d.m. Is dit wel zo, en klopt het dat ambachtslui van de ene stiel zich moesten onthouden van de produktie van de andere baksels?

B.A.

Interraciale huwelijken in de Franse tijd

In een omzendbrief van het jaar XI deelde prefect van het Leiedepartement de Viry de lokale besturen mee dat het de wens van de regering was ‘qu'il ne soit reçu aucun acte de Mariage entre des Blancs et des Nègresses, ni entre des Nègres et des Blanches’ (W. Pauwels, Veurne in de Franse tijd, Veurne, 1990, blz. 60-61). Dus geen ‘égalité’ voor negers... Is er meer bekend over deze raciale maatregel van het Franse bestuur, en over een wetgeving op dit vlak?

W.P.

[p. 460]

Helewaertscapelle

Wie kan mij mededelen waar Helewaertscapelle ergens lag en wat de huidige naam is van dit dorp?

Ik las deze naam bij Merghelynck, Vade-Mecum, 18bis/21 in een huwelijksakte van 1536. Vermoedelijk zal dit ergens in de omgeving van Belle zijn.

F. Denys

Henricus Beauvarlet of Bonverle

Henricus Beauvarlet of Bonverle werd in 1593 te Veurne benoemd als phonascus en kapelaan aan Sint-Walburga en stierf er in 1623. Over hem zie o.m. Biekorf 1956, blz. 83-86.

Buiten de bekende bibliografie vanaf 1955 en bepaalde archivalia (kasselrijrekeningen en Acta capit.) zoeken wij andere bronnen waarin hij wordt vermeld en muziekhandschriften uit oude parochiale archieven (17de eeuw), zo mogelijk van zijn hand.

M. Maertens, Schoorbakkestraat 73, 8600 Pervijze

Knobbelstraat in Avelgem

In Avelgem loopt de Knobbelstraat. Volgens K. De Flou (Top. Wdbk., dl. VIII, kol. 12) een toponiem met vermeldingen vanaf 1840-46. Dus blijkbaar een plaatsnaam die hij optekende uit de officiële Atlas van de Buurtwegen, die samengesteld werd ingevolge de wet op de Buurtwegen uit 1841.

Te Damme bestond vroeger een Cnabelstraetkin (Ibid., kol. 1) dat geciteerd werd tussen 1469 en 1674.

In onze streken zijn er geen andere Knobbelstraten dan die in Avelgem. Wat wil deze naam beduiden?

A.B.

J.A. Van Elsen

Johannes Antonius Van Elsen werd op 21 april 1852 in Asse geboren en overleed op 18 april 1935 in Appilo. Als pastoor van Appilo gaf hij in 1914 bij Drukker H. Wils-Wiels te Sint-Amandsberg-Schelde zijn ‘Bundel Spreekwoorden en Spreuken’ uit.

In de voorboodschap van Biekorf (10 mei 1889) wordt J.A. Van Elsen vermeld als onderpastoor te Drogenbos bij Ruisboek.

Hij was bevriend met Pieter De Smet, collegeleraar te Hoogstraten, en met Jacob Muyldermans, leraar en directeur in het College te Aarschot.

Wie weet er meer over deze vroege medewerker van Biekorf? Was hij verwant met Lodewijk Van Elsen die, als leerling van het College te Diest, in 1887 in contact was met de student Adelfons Henderickx?

J. de M.