Biekorf. Jaargang 89

[p. 451]

Vraagwinkel

Zuid-Afrika in Vlaanderen

Maximiliaan, graaf van St.-Aldegonde en baron van Noircarmes uit het einde van de 16de eeuw, wordt door L. Gilliodts-Van Severen ook ‘vicomte de Wisques et de Zud-Afrique’ genoemd (Coutumes Furnes, IV, blz. 287). Waarop heeft deze titel nopens Zuid-Afrika betrekking?

J.V.A.

Volkse dorpsnamen

Heel wat dorpen in Vlaanderen worden door de bewoners uit de streek niet genoemd zoals ze officieel klinken. Soms is dit gewoon een vervorming, maar vaak is niet meteen duidelijk hoe men aan de tweede naam gekomen is. Voor West-Vlaanderen citeren we o.m. Askappel voor Eggewaartskapelle, Deizele voor Dadizele, Gijvegem voor Ingooigem, en Vlazele voor Vladslo. Waar komen deze plaatsnamen vandaan, en wat betekenen ze precies?

J.J.

De drie heilige gebroeders

De bedevaart naar de drie Maria's of de drie gezusters is bekend. Het betreft de drie bedevaartplaatsen tot Onze-Lieve-Vrouw te Dadizele, Hollebeke en Linselles (Leynzeele, Fr.). Hierover bestaat een hele literatuur; zie ook Biekorf 1984, blz. 100 (Le pélerinage des trois Marie).

In dezelfde streek zou er vroegertijds eveneens een bedevaart bestaan hebben naar de drie gebroeders, nl. Sint-Dominicus te Zwevegem, Sint- Symphoriaan te Deulsemonde (Fr.) en Sint-Servulus of Kweldrijk te Wervik.

Wie weet daar meer over?

A.B.

Tweemaal dezelfde voornaam

De gewoonte is maar al te wel bekend van tweemaal dezelfde voornamen in hetzelfde gezin. Dit gebeurt als het ene kind sterft en een nieuw geboren kind dezelfde voornaam krijgt als het overledene.

Maar in de Franse revolutietijd zou het zelfs voorgekomen zijn dat ouders op de idee kwamen tot tweemaal toe dezelfde voornamen te geven aan nog levende kinders. Slosse (Rond Kortrijk, blz. 1820) haalt het geval aan van kanunnik Pieter Joannes Maes, de bekende directeur van Sint-Juliaan te Brugge (Zwevegem 1806-Brugge 1877). ‘Hij en zijn oudste broeder zijn onder de zelfste voornamen met opzet ingeschreven geweest, ten tijde van Napoleon I, om hem dievelinge aan de soldatenwet te kunnen onttrekken’!

Is dit wel zo, en zijn er nog zulke gevallen bekend?

A.B.

[p. 452]

Gerechtsplaats in Reninge 1482

In het kerkarchief van Lo steekt een legger van de kerkgoederen uit 1482. ‘Inde prochie van Reyninghe Noort over in lytel Scooten’ wordt een stuk grond vermeld, belast met een rente ten voordele van de kerk van Lo, grenzend ‘ant straetkin dat zuutwaert loopt toter varschen dycke ende licht zuutwaert over van den walle daermen pleicht te dynghen’.

Dingen betekent recht spreken, pleiten,... Bij het lezen van deze tekst zou men denken dat in Reninge in 1482 nog recht gesproken werd in open lucht, op den walle. Was dit zo? Werd in die jaren nog recht gesproken en vierschaar gehouden in open lucht, bij voorbeeld onder een boom?

A.B.

Kostschool in Gistel 1796

In 1796 trok Nicolas Louis van de Walle uit de streek van Cassel-Hazebroek naar Gistel ‘pour y faire ses études’ (Tabl. des Flandres, dl V, 1953, blz. 218). De jongen was toen 18 jaar oud.

Is iets meer bekend over deze Gistelse kostschool, die blijkbaar een studieprogramma volgde voor meer gevorderde leerlingen?

A.B.

Liederenverzameling van pastoor Huys

In Rond Kortrijk, onder zijn opstel over Ooigem (dl. III, blz. 1522) geeft pastoor L. Slosse een notitie over de Ooigemse pastoor Felix Bernard Huys. Hij was geboren te Marke en werd pastoor te Ooigem in 1756. In 1764 wisselde pastoor Huys zijn pastorie van Ooigem voor de pastorie in Wervik, waar hij zijn oom-pastoor opvolgde.

‘Mijnheer Huys schreef met vaste hand en groot geduld al de oude registers en de vliegende bladjes die hij in zang- en andere boeken kon aantreffen’ beweert Pastoor Slosse.

Is daar iets meer over bekend en waar mag deze oude liederencollectie nu te vinden zijn?

L.V.A.

de leghere sieckte

In 1658 stierven er vele inwoners van Helkijn; ze bezweken van ‘de leghere sieckte’.

Wat voor ziekte was dat?

L.R.P.A.

IJzeren bedevaartsdoorn

In 1891 was de nieuwe kerk van Spiere opgebouwd. ‘Alles is er nieuw’, schrijft Pastoor Slosse (Rond Kortrijk, blz. 1751) ‘behalve de grondslagen der buitenmuren, en een ijzeren beêvaartsdooren van het einde der XVIIe eeuw’.

Wat mag dat geweest zijn?

L.V.A.