Biekorf. Jaargang 88

[p. 239]

Vraagwinkel

Soort schipperskousen

In een procesbundel anno 1729 (Rijksarch. Gent, Oudburg, nr. 2584) is tweemaal sprake van ‘dicke gecoulleurde schippers- ofte jaegherscausen, ghemeijnelick bijghenaempt luijsen ende vloijen’.

Heeft men deze beeldspraak nog elders aangetroffen? En wie heeft er een verklaring voor?

P.H.

Steenkercken snuijtdoeck

In hetzelfde procesdossier (Oudburg Gent, nr. 2584) is ook sprake van een ‘steenkercken snuijtdoeck’ en in een andere verklaring van een ‘morselaine crawatte’. Zou het hier telkens om hetzelfde gaan, of is er iets anders mee bedoeld?

Is morselaine te begrijpen als mousseline? En was Steenkerke (een dorp in het Veurnse) bekend voor een speciaal soort snuitdoek?

P.H.

(H)erpelinck

In het hongerjaar 1740 werd van stadswege aan de inwoners van Veurne tarwe verkocht om brood te bakken. In het bewaarde register van graanverkopen (Stadsarch. Veurne, nr. 1166) staat ook de verkoop aan enkele personen van erpelinck of herpelinck à 5 pond de rasiere, d.i. veel goedkoper dan broodgraan dat 20 tot 25 pond de rasiere gold.

Het zal dus een product van mindere waarde geweest zijn. Eénmaal staat er zelfs herpelinck ofte henne t heten (kippenvoer). Wat werd eigenlijk bedoeld met (h)erpelinck?

L.V.A.

De nagelaten papieren van E. Ronse uit Veurne

De geschiedenis der stad en kastelnij van Veurne door De Potter, Ronse en Borre (Gent, 1873-1875, 2 dln.) is voor deze stad nog steeds het standaardwerk. Nochtans was het ook de bedoeling aan alle gemeenten uit de kasselrij een korte schets te wijden, maar deze zijn nooit verschenen. Vermoedelijk zijn het wel deze nota's, waaraan Edmond Ronse († 1881) ruim 20 jaar heeft gewerkt, die zijn dochter, mevr. Z. Beyer-Ronse, in zijn nagelaten papieren ontdekte. Om ze met de hulp van Frans De Potter alsnog uit te geven, ontving ze van de stad Veurne zelfs een ‘hulpgeld’. Maar wat gebeurde met dit handschrift, waarvan ‘alle noodige stukken liggen bijeenverzameld’, en dat zo'n 800 blz. zou tellen?

J.V.A.

Familienaam Stieperaere

In het Poperingse bestaat de familienaam Stieperaere. En in het Poperings dialect is steperen hetzelfde als kuisen met de harde borstel.

Wie kan mij zeggen wat die eigenaardige familienaam Stieperaere eigenlijk betekent?

E. Dupont

[p. 240]

Privéschool in Langemark

Vanaf 1847 adverteerde een Langemarkse privéschool in Engeland om Engelse jongens naar Langemark te laten overkomen om er te studeren.

Welke school was dat?

L.R.

De heilige Benedictus Labre in Vlaanderen

De heilige Benoit Labre, geb. te Amette in Frankrijk in 1748 en overleden te Rome in 1783, zou een tijdlang rondgezworven hebben als bedelaar. Hij zou ook in Vlaanderen voorbijgekomen zijn, o.m. in Outrijve op de Schelde. Dit volgens getuigenissen van oude lieden, in de vorige eeuw opgetekend door kan. G.F. Tanghe.

Zijn er nog plaatsen in Vlaanderen waar Benoit Labre voorbijkwam en waarop steunt men deze beweringen of tradities? Waar werden ze geboekt?

L.R.

Handboek van Pieter Carpentier van Kuurne

Bij de Franse invallen in 1794 vluchtten verscheidene inwoners van Zwevegem, Kortrijk, Kuurne en omstreken naar Vichte. Eén dier vluchtelingen was Pieter Jozef Carpentier, een koopman uit Kuurne. Volgens pastoor L. Slosse zou hij een handboek nagelaten hebben waarin hij zijn eigen wedervaren en de merkwaardigste feiten uit zijn tijd opschreef.

Is er ergens iets uit dit dag- en handboek gepubliceerd en waar bevindt zich dit boek nu?

L.V.A.

De Brugse Tsjerkessen

Victor Hugo in zijn Belgique (1837) noemt de Brugse vrouwen de Tsjerkessen van België. De vertaler uit 1986 (Veen, Utrecht-Antwerpen) geeft hieraan volgende uitleg: Tsjerkessen, ook Circassiërs, islamitisch volk in de Kaukasus (USSR) op blz. 50 en 119.

Is dat zo? En waarom werden de Brugse vrouwen met deze vreemde volksstam vergeleken?

L.R.

Zuring in het taalgebruik

In het Westvlaams Idioticon van De Bo vinden we andere namen voor zuring, zurkel: zulker, sulker, peerdezulker, pareele en dokke; Engelse winterspinazie: patience of spinaziezuring. Een zurkelhoofd is een dwaas mens die ‘teveel klapt (of spreekt)’.

Een zurkeltrutte is een spotnaam die men geeft aan een dibbe, een grillige of gemenelijke kwezel.

Kent iemand nog andere uitdrukkingen met zurkel in het Vlaams?

In het Frans krijgt oseille ook een andere betekenis. Oseille = poen. ‘Je n'ai plus d'oseille - ik ben platzak’.

P.V.