Biekorf. Jaargang 87

[p. 271]

‘Wapen’cleeden van Fluerence ca. 1500

Onder de preciosa van de gilde van de droge boom te Brugge komen volgende legaten voor, alle gesitueerd tussen 1497 en 1508, en afkomstig van Cornelis Altoniti en diens zoon Louis.

Cornelis is bekend als de Florentijn die bij de terugkeer van de Florentijnse natie in 1493 vier kannen wijn ontving in persoonlijk present van de stad Brugge⁽¹⁾ terwijl in de inventaris hieronder Louis Altoniti proost van de gilde wordt genoemd over de jaren 1499-1500. Dit dan in tegenspraak tot de lijst van de ‘houden proosten’ in 1545 door Martin de Raedt aangelegd, waar in 1499 Joos de Roode en in 1500 Adriaen Drabbe als proosten zijn genoteerd (fol. 1).

Zowat alle liturgische gewaden hieronder vermeld: blauw damast voor het altaarkleed, blauwe zijde voor de epistelare of lezenaar waar het epistel wordt gelezen, wit damast voor het stapeel of lezenaar voor het evangelie, wit damast en gouden linten voor de alben (alven) van de drie misdienaars, tot en met het paviljoen (pauwelloin), wit met rode strepen, zijn ‘verdect’ met de wapens van Firenze en van de Altoniti. Een niet uitzonderlijk feit vermits ook in Sint-Donaas zowel Van Mesen als Goutbetels, zowel Drabbe, Varsenare, Artoys, Vander Palen als andere genobelden hun familiewapen meegaven met de uitrusting van hun ‘grafkapel’⁽²⁾.

De zes nummers hieronder zijn genomen uit een lijst van 37, waarin verder als Italiaanse schenkers voorkomen Vrouw Helena Vilains en Jan Ghoubert de Bone Gracie (nrs. 1 en 33). De overige jocalia zijn: een missaal met zilveren sloten, zilveren of vergulde kelken, pateen, paasbart, vergulde bomen, kazuifels, koorkappen etc. Eén der koorkappen is de roode gouden lakene cappa, een geschenk van Maria van Bourgondie (nr. 11). Het Bouc vander ordonnacie vander

(1) Over deze gilde zie uitvoerig R STROHM, Music in Late Medieval Bruges, Oxford 1985, blz 70-73; Id., Muzikaal en artistiek beschermheerschap in het Brugse Ghilde vanden Droghen Boome in Biekorf 1983, blz 5-18 De familie Altoniti, net als de Tani, Portinari, Ricasoli e a. geallieerden van de Medici-familie. J. MARECHAL, Europese aanwezigheid te Brugge (Brugge 1985), blz. 186, 261.

(2) A. DEWITTE, Juweleninventarissen van de Brugse collegiale St.-Donaas in M. Smeyers (red.), Bijdragen tot de geschiedenis van de Kunst in de Nederlanden (Leuven 1981), blz 38-41 Over de functie van de wapens op kapellen en altaren in de Italiaanse steden zie het boeiende werk van B KEMPERS, Kunst, Macht en Mecenaat, (Arbeidspers, Amsterdam, 1987), blz 190-215

[p. 272]

capelle bij de Brugse Minderbroeders, ghemaect ende ghegheven by Jan van Hulst (nr. 7) werd door R. Strohm reeds uitvoerig aangeduid.

De hieronder gepubliceerde tekstfragmenten komen uit Stadsarchief Brugge 505, Bouc vanden ghezelschepe ende ghilde.. vanden droghebome, 1495 e.v., fol. IX-XII. De laatste datum in de lijst is 1547.

(25) ... Een blau laken van damast houtaercleet twelke ghegheven heift Cornelis Altenyty, Fleurentyn, verwapent metter wapene vander stede van Fleurence ende met zynder wapene ende marc, met twee houtaercuskins vanden zelven laken van damast... (1 febr. 1497).

(28) ... Loyus Altenyty, filius Cornelis, heift ghegheven tcroonement van Marie dat staet boven onse vrauwe int verwelf vander capelle, verdect metter wapene van Florence ende met zynder wapene... (1 nov. 1499).

(29) ... Item dezelve Loys heift ghegheven twitte pauwelloin met roede striepen verdect metter wapene van Florence ende met synder wapene... (19 apr. 1500).

(30) ... Item... heift ghegheven een blaeu zyden cleet verdect metter wapene van Florence ende met zynder wapene om up de epistelare te legghene... (1 jun 1500).

(31) ... Noch heift dezelve loys ghegheven drie kinderenalven om tlof van onser vrauwe mede te doen ende de messen, ghestoffeert met wit laken van damast ende met guldin linten gheboort, verwapent metter wapene van Fluerence ende met zynder wapene... (1 febr. 1501).

(35) ... Item ghegheven... een wit laken van damaste outaercleet, verwapent metter wapene vander stede van Fleurende ende met zynder wapene ende marc, ende noch een lanc cleet vanden zelven lakene van damast om te legghene up een stapeel daermen de evangelie up zynct, verwapent metter zelver wapene... (1 febr. 1508).

A. Dewitte