Biekorf. Jaargang 86

[p. 415]

Een is noodig in Zwevezele

Aan de dichtwedstrijd van Rumbeke in 1803 (wedstrijdbundel, blz. 9-11) nam iemand deel onder de kenzin Een is noodig, al dan niet ontleend aan Carel van Mander of aan Lucas, 10:42 (Eén ding is nodig). Het volgende grote rederijkersfestijn had te Hooglede plaats in 1804, en daar voegt onze poëet enkele leerrijke versjes bij zijn devies, nl.: Gemaekt door E. de Zoldere / Die tot op zynen Zoldere / Niet gaen moet om veel geld / Want daer ligt geen geteld. - Prochie Swevezeele (wedstrijdbundel, blz. 51-53). Bevat E. de Zoldere een drukfout, bv. Z i.p.v. V? We komen onze man een derde keer tegen in 1806 te Wakken, waar de zondeval en de verlossing van het mensdom op het programma stond. Zijn inzending prijkt op blz. 66 e.v. Ze is weer voorzien van de al aangehaalde kenspreuk, en de titel begint als volgt: Zwevezeelsche Rym op de prys-kaerte van Wacken.

Een kurieus staaltje uit dit Zwevezeelsche Rijm (het gaat over Adam):

Alzoo met huyd en hair en al te zyn verdreven,
Om g'heel zyn leven lang in droefheyd te gaen leven,
Met lyf en ziel in pyn, met alles in verdriet,
Wat vrouw en Kinders raekt: 't en is zoo lekker niet.

Van hem is in de Bibliotheek van het Groot Seminarie te Brugge, bundel A.14.404, in handschrift (1 blz.) bewaard wat hier volgt. (We geven de tekst vers pervers, wat onze scribent niet heeft gedaan.)

Viva de gilde van Antoon,

die is tot Swevezeele,

de menschen doen het wonder schoon,

sy geven goeden loon,

wanneer men voor hun digt of schryft,

den loon daer vooren niet dood en blyft,

sy geven elk, dat hy verdient,

en blyven altyd vriend.

Sy staen te wel voor hunne eer,

en al die hun veragten,

het sal hun rouwen op syn keer;

en nog soo veel temeer,

wanneer de reden plaetse krygt,

[p. 416]

 

en voor jaloersheid niet en swygt,

 

en soo 't een ander best verstaet,

 

wy syn daerom niet kwaed.

 

 

 

Waer toe moet al het groot geslacht,

 

den besten regel voeren,

 

en waer toe moet de minste magt

 

soo verre syn veragt;

 

wanneer iemant betaelt syn schuld,

 

syn pligten syn voor 't regt vervult,

 

en dat hy volgens christenheyd,

 

geen quaede reden leyd.

 

 

 

Al is 't dat wy de beste syn,

 

om 't vaendel te doen draegen,

 

ten moet een ander doen geene pyn,

 

ten maekt hun geen ruwyne;

 

en is voor ons geen Mis gedaen

 

men zal 't te beter koop afstaen,

 

de jaloerzie moet syn betaelt

 

voor die daer eer van haeld.

 

 

 

Drinkt maer voort wy zijn al fraeij,

 

al zyn'er elders twisten,

 

wy mogen tegen zulk een draey,

 

daer en is geen een soe fraeij,

 

al ons Ciraeten zyn gekogt,

 

betaelt en in 't vergaer gebrogt,

 

daer is niemand die wilt voor niet

 

zelfs tot een enkel lied.

Een is noodig.

Zou de genoemde Gilde van Sint-Antoon het soms aan de stok hebben gehad met de Gilde van Sint-Hubertus? Laatstgenoemd genootschap was in december 1807-januari 1808 volop in een reorganisatie gewikkeld, waar o.a. een nieuw vaandel bij te pas kwam, en zelfs een beschermheer (om steun te bieden tegen een concurrerende gilde?). Zie hierover A. Vandewiele, Zwevezele, dl. II (Zwevezele, 1984), blz. 64-67. De dagtekening van het door ons geciteerd lied wijst in ieder geval op verband. Of zou dat verband alleen hierin hebben bestaan, dat de dichter bij het ene genootschap de financiële genoegdoening smaakte die hij bij het andere genootschap had gemist?

Ter plaatse is over die kwestie misschien nog wel iets te vinden. Laat ons hopen dat bovendien uitgepluisd kan worden wie onze poëet eigenlijk was. Eén is nodig ontmaskerd daar te Zwevezele!

J. Huyghebaert